PENGELOLAAN SISTEM DRAINASE KAMPUS UNY KARANGMALANG MENUJU KEMANDIRIAN SUMBER AIR BERSIH

Ukuran: px
Mulai penontonan dengan halaman:

Download "PENGELOLAAN SISTEM DRAINASE KAMPUS UNY KARANGMALANG MENUJU KEMANDIRIAN SUMBER AIR BERSIH"

Transkripsi

1 PENGELOLAAN SISTEM DRAINASE KAMPUS UNY KARANGMALANG MENUJU KEMANDIRIAN SUMBER AIR BERSIH Ddk Purwatoro 1, Sumardjo H 1, Rfta AP 3, Dw Yulato 4 1,2,3,4 Jurusa Peddka Tekk Spl da Perecaaa FT UNY Ddk_purwatoro@yahoo.com ABSTRACT Ths research was meat to fd out Capablty of a system campus draage area at Uverstas Neger Yogyakarta, Karagmalag. Karagmalag becomes very strategc because of A fluece o the floodg durg the ra Subsdece groudwater as a source of clea water the summer. The colombo area that s part of the campus Uverstas Neger Yogyakarta (the gate of UNY), as log as t has bee kow as a flood-proe area. Ths research was coducted wth survey approaches the feld for 4 moths. The fst step, evaluato dscharge occurrg due to ra kawasa UNY campus. The secod evaluato of draage chaels the dra the ablty of surface water wth the ratoal method. The test result showed that the draage system Was ot able to fulfll a dscharge of water that occurs wth 55,77mm/jam or Ra reëxamed hgh by perod of 10 years. But whe most of the ra water (from roof) Dstrbuted to fltrato well, therefore the eed of fltrato well as 388 peces Keyword: draage, Uverstas Neger Yogyakarta PENDAHULUAN Sstem draase suatu kawasa pemukma maupu kampus sagat petg utuk mejam keyamaa peghuya, karea tdak sedkt kompleks perumaha atau kampus yag megalam bajr karea sstem draase yag kurag bak dsampg tu juga kurag adaya perawata yag bak terhadap salura draase. Salura draase suatu kawasa merupaka saraa atau prasaraa utuk megalrka ar huja, dar suatu tempat ketempat la, msalya dar daerah permukma kedaerah pembuaga sepert salura utama, suga, daau, laut, da la-la. Sstem draase kampus UNY karagmalag selama megguaka sstem draase terbuka, yatu salura draase berupa salura (got) yag terletak d sepajag tepa kampus. Namu sagat dsayagka sstem draase dega sstem terbuka yag ada selama mash belum mampu megalrka ar huja yag turu secara memada. Hal dapat dlhat dar sergya bajr d kawasa kampus maupu sektarya, terlebh lag d kawasa Jala Colombo. INERSIA, Vol. VIII No.1, Me

2 Dss la, proses pembagua ruag perkulaha da prasaraa la terus dlakuka. Hal tetu saja aka berakbat semak megeclya prosetase kawasa hjau sebaga tempat resapa ar huja ke dalam taah. Pada saat yag sama proses peermaa jumlah mahasswa juga semak bertambah. Dega demka kebutuha ar bersh bsa dpastka aka bertambah. Apabla keadaa dbarka tapa perecaaa da perhtuga yag memada aka mucul permasalaha baru yatu bajr yag semak besar pada saat musm huja da muka ar taah yag terus meuru pada saat musm kemarau. Draase Kata draase berasal dar kata draage yag artya megergka atau megalrka. Draase merupaka sebuah sstem yag dbuat utuk meaga persoala kelebha ar bak kelebha ar yag berada datas permukaa taah maupu ar yag berada d bawah permukaa taah. Kelebha ar dapat dsebabka oleh testas huja yag tgg atau akbat dar duras huja yag lama. Secara umum draase ddefska sebaga lmu yag mempelajar tetag usaha utuk megalrka ar yag berlebha pada suatu kawasa. Utuk lebh memudahka pemahama tetag draase, dapat dkelompoka berdasarka Jes draase dtjau dar cara terbetukya yatu mejad: (1) Draase Alamah; Draase alamah terbetuk melalu proses alamah yag berlagsug lama. Salura draase terbetuk akbat gerusa ar sesua dega kotur taah. Draase alamah terbetuk pada kods taah yag cukup kemrgaya, sehgga ar aka megalr dega sedrya, masuk ke suga suga. (Wesl. 2008); (2) Draase Buata; Draase buata adalah sstem yag dbuat dega maksud tertetu da merupaka hasl htuga htuga yag dlakuka utuk peyempuraa atau melegkap kekuraga sstem draase alamah. Hdrolog Meurut CD. Soemarto, 1999 hdrolog adalah suatu lmu yag mejelaska tetag kehadra da geraka ar dalam kta melput berbaga betuk ar yatu meyagkut perubaha perubaha atara keadaa car, padat, da gas dalam atsmosfr, datas da d bawah permukaa taah, ddalam terdapat ar laut yag merupaka sumber da meympa ar yag megaktfka kehdupa d plaet bum Pada teks sagat berkepetga dega perecaaa salura rgas terutama yag megatur sstem jarga draase, oleh karea tu mereka harus megetahu tetag pegguaa lmu hdrolog dalam art luas megetahu tetag pegguaa lmu hdrolog dalam art yag luas, karea baga bagaya bayak yag berasal dar lmu matematka lmu alam, lmu statstk lmu meteorolog da hdrolog. Sklus Hdrolog Sklus hdrolog adalah srkulas ar yag tdak perah berhet dar atmosfr ke bum da kembal ke atmosfr melalu kodesas, presptas, evaporas da traspras. Pemaasa ar samudera oleh sar matahar merupaka kuc proses 66 INERSIA, Vol. VIII No.1, Me 2012

3 sklus hdrolog tersebut dapat berjala secara kotyu. Ar berevaporas, kemuda jatuh sebaga presptas dalam betuk huja, salju, huja batu, huja es da salju (sleet), huja germs atau kabut. Pada perjalaa meuju bum beberapa presptas dapat berevaporas kembal ke atas atau lagsug jatuh yag kemuda dterseps oleh taama sebelum mecapa taah. Setelah mecapa taah, sklus hdrolog terus bergerak secara kotyu dalam tga cara yag berbeda: (1) Evaporas / traspras - Ar yag ada d laut, d darata, d suga, d taama, dsb. kemuda aka meguap ke agkasa (atmosfer) da kemuda aka mejad awa. Pada keadaa jeuh uap ar (awa) tu aka mejad btk-btk ar yag selajutya aka turu (precptato) dalam betuk huja, salju, es; (2) Ifltras / Perkolas ke dalam taah - Ar bergerak ke dalam taah melalu celah-celah da por-por taah da batua meuju muka ar taah. Ar dapat bergerak akbat aks kapler atau ar dapat bergerak secara vertkal atau horzotal dbawah permukaa taah hgga ar tersebut memasuk kembal sstem ar permukaa. Ar Permukaa - Ar bergerak datas permukaa taah dekat dega alra utama da daau; mak lada laha da mak sedkt por-por taah, maka alra permukaa semak besar. Alra permukaa taah dapat dlhat, basaya pada daerah urba. Suga-suga bergabug satu sama la da membetuk suga utama yag membawa seluruh ar permukaa dsektar daerah alra suga meuju laut. Huja Huja merupaka satu betuk presptas yag berwujud cara. Presptas sedr dapat berwujud padat (msalya salju da huja es) atau aerosol (sepert embu da kabut). Huja terbetuk apabla ttk ar yag terpsah jatuh ke bum dar awa. Tdak semua ar huja sampa ke permukaa bum karea sebaga meguap ketka jatuh melalu udara kerg. Huja jes dsebut sebaga vrga. Huja memaka peraa petg dalam sklus hdrolog. Lembaba dar laut meguap, berubah mejad awa, terkumpul mejad awa medug, lalu turu kembal ke bum, da akhrya kembal ke laut melalu suga da aak suga utuk megulag daur ulag tu semula. Jumlah ar huja dukur megguaka pegukur huja atau ombrometer. Jes-jes huja berdasarka besarya curah huja (defs BMKG): (1) huja sedag, mm per har; (2) huja lebat, mm per har; (3) huja sagat lebat, d atas 100 mm per har Huja buata Serg kal kebutuha ar tdak dapat dpeuh dar huja alam. Mak orag mecptaka suatu tekk utuk meambah curah huja dega memberka perlakua pada awa. Perlakua damaka huja buata (ra-makg), atau serg pula damaka peyampaa awa (cloudseedg). Huja buata adalah usaha mausa utuk megkatka curah huja yag turu secara alam dega megubah proses fska yag terjad d dalam awa. Proses fska yag dapat dubah melput proses tumbuka da peggabuga (collso da coalescese), proses pembetuka es (ce ucleato). Jad jelas bahwa huja buata sebearya tdak mecptaka sesuatu dar yag tdak ada. Utuk meerapka usaha huja buata INERSIA, Vol. VIII No.1, Me

4 dperluka tersedaya awa yag mempuya kaduga ar yag cukup, sehgga dapat terjad huja yag sampa ke taah. Baha yag dpaka dalam huja buata damaka baha sema. Kala Ulag Huja Meurut (Wesl. 2008: 48) Suatu data huja adalah (x) aka mecar harga tertetu/ dsama (x 1 ) atau kurag dar (x 1 ) atau lebh/dlampau dar (x 1 ) da dperkraka terjad sekal dalam kuru waktu T tahu, maka T tahu daggap sebaga prode ulag dar (x 1 ). Meurut pegalama, pegguaa perode ulag utuk perecaaa: (1) Salura kwarter : perode 1 tahu; (2) Salura terser : perode ulag 2 tahu; (3) Salura sekuder : perode ulag 5 tahu; (4) Salura prmer: perode ulag 10 tahu. Peetua perode ulag juga ddasarka pada pertmbaga ekooms. Berdasarka prsp peyelesaa masalah draase perkotaa atau permukma dar aspek hdrolog, sebelum dlakuka aalss frekues utuk medapatka besara huja dega perode ulag tertetu harus dpersapka ragkaa data huja berdasarka pada duras hara, jam jama atau meta. Curah Huja Maksmum Hara Rata rata Perhtuga data huja maksmum hara rata rata DAS dlakuka secara bear utuk aalss frekues data huja. Dalam praktek serg kta jumpa perhtuga yag kurag pas, yatu dega cara mecar huja maksmum hara setap pos huja dalam satu tahu, kemuda drata - rataka utuk medapatka huja DAS. Cara tdak logs karea rata rata huja dlakuka atas huja dar masg - masg pos huja yag terjad pada har yag berlaa. Haslya aka jauh meympag dar yag seharusya. Cara yag seharusya dtempuh utuk medapatka huja maksmum hara rata rata DAS adalah sebaga berkut: (1) Tetuka huja maksmum hara pada tahu tertetu yag sama satu pos huja; (2) Car besarya curah huja pada taggal, bula, tahu yag sama utuk pos huja yag la; (3) Htug huja DAS dega salah satu cara yag dplh; (4) Tetuka huja maksmum hara (sepert lagkah 1) pada tahu yag sama utuk pos huja yag la; (5) Ulag lagkah 2 da 3 utuk setap tahu. Dar hasl rata rata yag dperoleh (sesua dega jumlah pos huja) dplh yag tertgg setap tahu. Data huja yag terplh setap tahu merupaka huja maksmum DAS utuk tahu yag bersagkuta. Itestas Huja Itestas huja adalah jumlah huja yag dyataka dalam tgg huja atau volume huja tap satua waktu. Besarya testas huja berbeda beda, tergatug dar lamaya curah huja da frekues kejadaya. Itestas huja d peroleh dar cara melakuka aalss data huja bak secara statstk maupu secara emprs. Itestas huja alah ketgga huja yag terjad pada suatu kuru waktu ar huja terkosetras. Alat utuk pecatat huja yag dguaka D Idoesa adalah alat pecatat huja basa yag meggukur huja 24 jam atau dsebut huja 68 INERSIA, Vol. VIII No.1, Me 2012

5 hara. Apabla yag terseda haya data huja hara maka testas huja dapat dhtug dega megguaka rumus Mooobe sebaga berkut : I 2 3 R (1) 24 t I R 24 t Itestas curah huja (mm/jam) Curah huja maksmum dalam 24 jam (mm) Duras (lamaya)curah huja (met) atau (jam). METODE Metode Rasoal Metode memperkraka laju alra permukaa pucak yag umum dpaka adalah metode Rasoal USSCS 1973 (Surp : 2004). Metode sagat smpel da mudah pegguaaya, amu pegguaaya terbatas utuk DAS DAS dega ukura kecl, yatu kurag dar 300 ha (Surp : 2004). karea metode merupaka model kotak htam, maka tdak dapat meeragka hubuga curah huja da alra permukaa dalam betuk hdrograf. Metode Rasoal dkembagka berdasarka asums bahwa huja yag terjad mempuya testas seragam da merata d seluruh DAS selama palg sedkt sama dega waktu Kosetras (tc) DAS. Jka asums terpeuh, maka curah huja da alra permukaa DAS tersebut dapat dgambarka dalam grafk. Koefse Alra Permukaa (C) Koefse C ddefska sebaga sbah atara pucak alra permukaa terhadap testas huja. Faktor merupakaa varabel yag palg meetuka hasl perhtuga debt bajr. Pemlha harga C yag tepat memerluka pegalama hdrolog yag luas. Faktor utama yag mempegaruh C adalah laju fltras taah atau prosetase laha kedap ar, kemrga laha, taama peutup taah, da testas huja. Permukaa kedap ar, sepert perkerasa aspal da atap bagua, aka meghaslka alra hampr 100 % setelah permukaa mejad basah, seberapa pu kemrgaya. Koefse lmpasa juga tergatug pada sfat da kods taah. Laju fltras meuru pada huja yag terus meerus da juga dpegaruh oleh kods kejeuha ar sebelumya. DAS terdr dar berbaga macam pegguaa laha dega koefse alra permukaa yag berbeda, C yag dpaka adalah koefse DAS yag dapat dhtug dega persamaa berkut : C DAS 1 C 0 A A...(2) INERSIA, Vol. VIII No.1, Me

6 dega: A C luas laha dega jes peutup taah koefse alra permukaa jes peutup taah jumlah jes peutup laha. Cara la pegguaa rumus Rasoal utuk DAS dega tata gua laha yag tdak homoge adalah sebaga berkut. Q p 0, C A...(3) 0 METODE Data Peelta Kampus Uverstas Neger Yogyakarta Karagmalag memlk luas area m², mempuya komposs luas wlayah sebaga berkut, sepert d sajka pada Tabel 1 d bawah. Tabel 1. Data luas wlayah kampus Uverstas Neger Yogyakarta No. Keteraga Satua (m 2 ) Satua (ha) 1 Perumaha (atap) Jala Aspal Jala Pavg block Tama atau (daerah tak terbagu) ,4 Dalam kampus tersebut terdapat bagua yag dapat dkelompokka mejad 7 Fakultas, sepert pada Tabel 2 d bawah : Tabel 2. Kelompok Bagua kampus No Nama Bagua Jumlah gedug 1 Gedug uverstas atau utama 15 2 FIK 25 3 FIP 12 4 FMIPA 19 5 FBS 39 6 FT 31 7 FISE 9 Lma tpe salura draas pada Gedug Uverstas Neger Yogyakarta dsajka pada Tabel 3 d bawah. 70 INERSIA, Vol. VIII No.1, Me 2012

7 Tabel 3. Tpe Salura Draas UNY No Tpe salura Lebar (m) Kedalama (m) 1 S I 0,6 0,6 2 S II 0,75 0,75 3 S III 1,00 0,86 4 S IV 1,00 1,20 5 S V 1,40 1,45 Data curah huja yag dguaka adalah data dar Das Pegara Kabupate Slema selama 10 tahu yatu dar tahu 2000 sampa tahu 2010 sedagka stasu yag dguaka adalah Stasu huja Bera, Tajugtrto, Gemawag da Sata. Data huja maksmum rata-rata dapat dtabelka sebaga berkut: Tabel 4. Huja Maksmum Hara Rata-Rata Kejada Huja Maksmum Hara Tahu Bula Taggal Rata-Rata , , , , , Aalss Data Aalsa data utuk medapatka testas curah huja yatu dega megguaka metode aalss utuk memperoleh la stadar devas, mea, koefse varas, asmetr, da kurtoss. Kemuda dplotka pada kertas probabltas utuk medapatka curah huja maksmum pada kala ulag 2 tahu, 5 tahu, 10 tahu, 20 tahu, da 25 tahu. Dar data tersebut dperoleh legkug testas. INERSIA, Vol. VIII No.1, Me

8 HASIL DAN PEMBAHASAN Kampus UNY Karagmalag mempuya luas wlayah m² dega luas bagua m². Ssaya terdr dar kawasa hjau da rerumputa. Presetase daerah perkerasa pada Kampus UNY Karagmalag: (1) Bagua gedug perkulaha yag terdapat d kampus berjumlah 150 bagua yag terdr dar gedug perkulaha, gedug rektorat, masjd, lapaga olahraga, audtorum. Total luas keseluruha daerah yag terbagu adalah m²; (2) Jala aspal meghubugka atara fakultas satu dega fakultas la yag mempuya luas m². Luas jala pavg block d komplek Kampus UNY yatu seluas m²; (3) Tama Luas tama mecapa m² (35,4 ha). Perhtuga Huja Recaa Data curah huja yag dguaka dalam perhtuga dambl dar empat stasu peakar huja yatu: (1) Stasu Bera (Slema); (2) Stasu Tajug Trto (Berbah); (3) Stasu Gemawag (Mlat); (4) Stasu Sata (Depok). Huja maksmum hara rata rata (tabel 2) yag telah dperoleh datas selajutya durutka dar besar ke kecl, kemuda daalss berdasarka dstrbus yag dplh utuk medapatka huja dega perode ulag (kala ulag) tertetu rata-rata: X 706,05 11 Stadar devas: S x 64,18636 ( X ) 1 X ,493 20, Jumlah data 11, maka : Dar lampra Tabel 1.1 Y 0,4996 Dar lampra Tabel 1.2 S 0, S 20, ,214 a S 0,9676 YS b X S 0, , , ,588 0,9676 Dar lampra Tabel 1 dperoleh: T 2 Y 2 0,3668 T 5 Y 5 1,5004 T 10 Y 10 2, INERSIA, Vol. VIII No.1, Me 2012

9 T 20 Y 20 2,9709 T 20 Y 20 3,1993 P 2 P 5 P 10 P 20 P 25 53, ,214 x 0, ,369mm 53, ,214 x 1, ,418mm 53, ,214 x 2, ,341mm 53, ,214 x 2, ,613 mm 53, ,214 x 3, ,458 mm Perhtuga Debt Bajr Recaa Koefse pegalra dambl berdasarka tata gua laha. Berdasarka la koefse pegalra utuk berbaga tata gua laha dar Tabel pada kaja teor adalah: Tabel 5. Koefse pegalra berdasarka tata gua laha No Tata gua laha Koefse pegalra 1 Perumaha (Atap) 0,80 2 jala Aspal 0,80 3 jala cor beto 0,80 4 jala co blok tama atau daerah tak terbagu 0.25 Semetara Kampus UNY Karagmalag memlk: (1) Perumaha (Atap): m² (7,731 ha); (2) Jala aspal: m² (0,89 ha); (3) Jala pavg block: m² (0,98 ha); Tama atau (daerah tak terbagu): m² (35,4 ha). Berkut dsajka perhtuga tata gua laha pada Tabel 6 d bawah. Tabel 6. Perhtuga Data Tata Gua No. Jes tata gua A (ha) C A. C 1 Laha terbuka tama 35,4 0,25 8,85 2 Perumaha (Atap) 7,731 0,80 6, Jala aspal 0,89 0,80 0,712 4 Jala co block 0,98 0,60 0,588 Sehgga la koefse pegalra kampus UNY Karagmalag adalah sebaga berkut: C C. A 1 DAS A 0...(4) INERSIA, Vol. VIII No.1, Me

10 dmaa: A C luas laha dega jes peutup taah koefse alra permukaa jes peutup taah jumlah jes peutup laha C DAS ( 8,85 + 6, , ,588) ( 35,40 + 7,731+ 0,89 + 0,98) 0,36 Koefse pegalra 0,36 Meghtug Itestas Curah huja Dkareaka data huja jagka pedek tdak terseda, yag ada haya data huja hara, maka testas huja dapat dhtug dega metode Moobe dega hasl sebaga berkut: Utuk t 30 met 0,5 jam Dega perode ulag 10 tahu I R t 2 / 3 2 / 3 101, I. 55,77mm / 24 0,5 jam Perhtuga Debt Ar Huja Utuk perhtuga debt recaa ar huja dguaka rumus rasoal sebaga berkut: Q p Dega Q p C A (0,002778). C..A Debt ar huja (m 3 /detk) Koefse pegalra Itestas (mm/jam) Luas daerah pegalra satua (ha) Qp (0,002778) x 0,36 x 55,77 x 45 2,53m 3 /dt 74 INERSIA, Vol. VIII No.1, Me 2012

11 Secara keseluruha, hasl aalss utuk salura yag ada d kampus UNY dapat dsajka pada Tabel 7 berkut. Tabel 7. Hasl Perhtuga Debt Salura Debt (m³/dt) Dmes Krtera S1 0,2 S3 AMAN S2 0,2 S3 AMAN S3 0,085 S2 AMAN S4 0,0774 S1 AMAN S5 0,0469 S3 AMAN S6 0,147 S1 AMAN S7 0,248 S1 AMAN S8 0,155 S3 AMAN S9 0,085 S1 AMAN S10 0,0792 S1 TIDAK AMAN S11 0,162 S2 AMAN S12 0,16 S2 AMAN S13 0,08 S1 AMAN S14 0,029 S1 AMAN S15 0,0653 S1 AMAN S16 0,0374 S1 AMAN S17 0,03 S1 AMAN S18 0,058 S1 AMAN S19 0,079 S1 AMAN S20 0,023 S2 AMAN S21 0,0137 S1 AMAN S22 0,072 S2 AMAN S23 0,165 S1 AMAN S24 0,165 S2 AMAN SI 1 0,74 S4 AMAN SI 2 0,951 S4 AMAN SI 3 2,68 S4 TIDAK AMAN SI 4 3,129 S5 TIDAK AMAN Hasl htuga kebutuha sumur resapa sepert dsajka pada Tabel 8 d bawah. INERSIA, Vol. VIII No.1, Me

12 Tabel 8. Hasl Htuga Kebutuha Sumur Resapa No Nama Blok Jumlah Kebutuha Sumur 1 FT 80 2 FISE 23 3 FMIPA FIP 73 4 FBS FIK Rektorat 91 SIMPULAN Berdasarka hasl perhtuga, dapat dsmpulka bahwa: (1) Salura draase yag terdapat d komplek kampus UNY Karagmalag terdapat dua karakterstk salura yatu : a). salura layak yatu salura S 1, S 2, S 3, S 4, S 5, S 6, S 7, S 8, S 9, S 11, S 12, S 13, S 14, S 15, S 16, S 17, S 18, S 19, S 20, S 21, S 22, S 23, S 24 ; b). salura tdak layak, salura tdak layak serg terjad bajr pada saat huja lebat yatu pada salura S10 (depa FMIPA) dega Qs 0,61 m3/dtk da h 1,5 meter, salura SI3 (Jl.Colombo) dega Qs 2,23 m3/dtk da h 1,47 meter, salura SI4 (depa GOR UNY) dega Qs 2,679 m3/dtk da h 1,45 meter. Peyebab geaga ar pada salura pada saat huja lebat adalah dmes salura yag kurag besar atau kuragya daya tampug salura pada salura tersebut karea harus meampug ar dar seluruh salura yag ada d komplek Kampus UNY. (2) Kebutuha sumur resapa utuk kampus UNY Karag Malag adalah 388 buah dega dameter 1 m da mempuya kedalama 4 m, utuk meampug ar huja jka terjad huja lebat selama 30 met. DAFTAR RUJUKAN [1]. Bambag Tratmodjo, 2008, Hdrolog Terapa, Betta Offset Yogyakarta [2]. C.D Soemarto, 1999, Hdrolog Tekk, Erlagga Jakarta. [3]. Rfta, A.P, (2012), Evaluas Salura Draase Kampus Uverstas Neger Yogyakarta Karagmalag, Proyek Akhr, JPTSP FT UNY. [4]. Surp, M. Eg. (2004). Sstem Draase Perkotaa Yag Berkelajuta. Yogyakarta. [5]. Tm UNY, 2011, Profl Saraa Prasaraa UNY, Peerbt UNY Yogyakarta. [6]. Wesl. (2008). Draase Perkotaa. Yogyakarta : Graha Ilmu. 76 INERSIA, Vol. VIII No.1, Me 2012

BAB 2 LANDASAN TEORI. Regresi linier sederhana yang variabel bebasnya ( X ) berpangkat paling tinggi satu.

BAB 2 LANDASAN TEORI. Regresi linier sederhana yang variabel bebasnya ( X ) berpangkat paling tinggi satu. BAB LANDASAN TEORI. Regres Ler Sederhaa Regres ler sederhaa yag varabel bebasya ( berpagkat palg tgg satu. Utuk regres ler sederhaa, regres ler haya melbatka dua varabel ( da. Persamaa regresya dapat dtulska

Lebih terperinci

BAB V ANALISIS HIDROLOGI

BAB V ANALISIS HIDROLOGI ANALISIS HIDROLOGI 64 BAB V ANALISIS HIDROLOGI 5.. Tjaua Umum Utuk meetuka debt recaa, dapat dguaka beberapa metode atau cara. Metode yag dguaka sagat tergatug dar data yag terseda, data data tersebut

Lebih terperinci

BAB 2 LANDASAN TEORI. Regresi linier sederhana merupakan bagian regresi yang mencakup hubungan linier

BAB 2 LANDASAN TEORI. Regresi linier sederhana merupakan bagian regresi yang mencakup hubungan linier BAB LANDASAN TEORI. Regres Ler Sederhaa Regres ler sederhaa merupaka baga regres yag mecakup hubuga ler satu peubah acak tak bebas dega satu peubah bebas. Hubuga ler da dar satu populas dsebut gars regres

Lebih terperinci

UKURAN GEJALA PUSAT DAN UKURAN LETAK

UKURAN GEJALA PUSAT DAN UKURAN LETAK UKURAN GEJALA PUSAT DAN UKURAN LETAK MODUL 4 UKURAN GEJALA PUSAT DAN UKURAN LETAK. Pedahulua Utuk medapatka gambara yag lebh jelas tetag sekumpula data megea sesuatu persoala, bak megea sampel atau pu

Lebih terperinci

BAB II LANDASAN TEORI

BAB II LANDASAN TEORI BAB II LANDASAN TEORI 1 Pegerta Regres Istlah regres pertama kal dperkealka oleh Fracs Galto Meurut Galto, aalss regres berkeaa dega stud ketergatuga dar suatu varabel yag dsebut tak bebas depedet varable,

Lebih terperinci

BAB 2 LANDASAN TEORI. perkiraan (prediction). Dengan demikian, analisis regresi sering disebut sebagai

BAB 2 LANDASAN TEORI. perkiraan (prediction). Dengan demikian, analisis regresi sering disebut sebagai BAB LANDASAN TEORI. Kosep Dasar Aalss Regres Aalss regres regressso aalyss merupaka suatu tekk utuk membagu persamaa da megguaka persamaa tersebut utuk membuat perkraa predcto. Dega demka, aalss regres

Lebih terperinci

PERTEMUAN III PERSAMAAN REGRESI TUJUAN PRAKTIKUM

PERTEMUAN III PERSAMAAN REGRESI TUJUAN PRAKTIKUM PERTEMUAN III PERSAMAAN REGRESI TUJUAN PRAKTIKUM 1 Megetahu perhtuga persamaa regres ler Meggambarka persamaa regres ler ke dalam dagram pecar TEORI PENUNJANG Persamaa Regres adalah persamaa matematka

Lebih terperinci

BAB 2. Tinjauan Teoritis

BAB 2. Tinjauan Teoritis BAB Tjaua Teorts.1 Regres Lear Sederhaa Regres lear adalah alat statstk yag dperguaka utuk megetahu pegaruh atara satu atau beberapa varabel terhadap satu buah varabel. Varabel yag mempegaruh serg dsebut

Lebih terperinci

BAB III METODE PENELITIAN. Tempat penelitian ini dilaksanakan di SMP Negeri 4 Tilamuta Kabupaten

BAB III METODE PENELITIAN. Tempat penelitian ini dilaksanakan di SMP Negeri 4 Tilamuta Kabupaten BAB III METODE PENELITIAN 3. Tempat da Waktu Peelta 3.. Tempat Tempat peelta dlaksaaka d SMP Neger 4 Tlamuta Kabupate Boalemo pada sswa kelas VIII. 3.. Waktu Peelta dlaksaaka dalam waktu 3 bula yatu dar

Lebih terperinci

PENDAHULUAN Metode numerik merupakan suatu teknik atau cara untuk menganalisa dan menyelesaikan masalah masalah di dalam bidang rekayasa teknik dan

PENDAHULUAN Metode numerik merupakan suatu teknik atau cara untuk menganalisa dan menyelesaikan masalah masalah di dalam bidang rekayasa teknik dan Aalsa Numerk Baha Matrkulas PENDAHULUAN Metode umerk merupaka suatu tekk atau cara utuk megaalsa da meyelesaka masalah masalah d dalam bdag rekayasa tekk da sa dega megguaka operas perhtuga matematk Masalah-masalah

Lebih terperinci

S2 MP Oleh ; N. Setyaningsih

S2 MP Oleh ; N. Setyaningsih S2 MP Oleh ; N. Setyagsh MATERI PERTEMUAN 1-3 (1)Pedahulua pera statstka dalam peelta ; (2)Peyaja data : dalam betuk (a) tabel da (b) dagram; (3) ukura tedes setaral da ukura peympaga (4)dstrbus ormal

Lebih terperinci

BAB II TINJAUAN PUSTAKA

BAB II TINJAUAN PUSTAKA BAB II TINJAUAN PUSTAKA.1 Hdrolog Ar d bum megulag terus meerus srkulas peguapa, presptas da pegalra keluar (outflow). Ar meguap ke udara dar permukaa taah da laut, berubah mejad awa sesudah melalu beberapa

Lebih terperinci

2.2.3 Ukuran Dispersi

2.2.3 Ukuran Dispersi 3 Ukura Dspers Yag aka dbahas ds adalah smpaga baku da varas karea dua ukura dspers yag palg serg dguaka Hubuga atara smpaga baku dega varas adalah Varas = Kuadrat dar Smpaga baku otas yag umum dguaka

Lebih terperinci

III. METODE PENELITIAN. yang hidup dan berguna bagi masyarakat, maupun bagi peneliti sendiri

III. METODE PENELITIAN. yang hidup dan berguna bagi masyarakat, maupun bagi peneliti sendiri III. METODE PEELITIA A. Metodolog Peelta Metodolog peelta adalah cara yag dlakuka secara sstemats megkut atura-atura, recaaka oleh para peeltutuk memecahka permasalaha yag hdup da bergua bag masyarakat,

Lebih terperinci

BAB I PENDAHULUAN. 1.1 Statistika Deskriptif dan Statistika Inferensial. 1.2 Populasi dan Sampel

BAB I PENDAHULUAN. 1.1 Statistika Deskriptif dan Statistika Inferensial. 1.2 Populasi dan Sampel BAB I PENDAHULUAN 1.1 Statstka Deskrptf da Statstka Iferesal Dewasa d berbaga bdag lmu da kehdupa utuk memaham/megetahu sesuatu dperluka dat Sebaga cotoh utuk megetahu berapa bayak rakyat Idoesa yag memerluka

Lebih terperinci

3.1 Biaya Investasi Pipa

3.1 Biaya Investasi Pipa BAB III Model Baya Pada model baya [8] d tugas akhr, baya tahua total utuk megoperaska jarga ppa terdr dar dua kompoe, yatu baya operasoal da baya vestas. Baya operasoal terdr dar baya operasoal ppa da

Lebih terperinci

Di dunia ini kita tidak dapat hidup sendiri, tetapi memerlukan hubungan dengan orang lain. Hubungan itu pada umumnya dilakukan dengan maksud tertentu

Di dunia ini kita tidak dapat hidup sendiri, tetapi memerlukan hubungan dengan orang lain. Hubungan itu pada umumnya dilakukan dengan maksud tertentu KORELASI 1 D dua kta tdak dapat hdup sedr, tetap memerluka hubuga dega orag la. Hubuga tu pada umumya dlakuka dega maksud tertetu sepert medapat kergaa pajak, memperoleh kredt, memjam uag, serta mta pertologa/batua

Lebih terperinci

Mean untuk Data Tunggal. Definisi. Jika suatu sampel berukuran n dengan anggota x1, x2, x3,, xn, maka mean sampel didefinisiskan : n Xi.

Mean untuk Data Tunggal. Definisi. Jika suatu sampel berukuran n dengan anggota x1, x2, x3,, xn, maka mean sampel didefinisiskan : n Xi. Mea utuk Data Tuggal Des. Jka suatu sampel berukura dega aggota x1, x, x3,, x, maka mea sampel ddesska : 1... N 1 Mea utuk Data Kelompok Des Mea dar data yag dkelompoka adalah : x x 1 1 1 dega : x = ttk

Lebih terperinci

BAB IV HASIL PENELITIAN DAN PEMBAHASAN. melakukan smash sebelum dan sesudah latihan power otot lengan adalah sebagai

BAB IV HASIL PENELITIAN DAN PEMBAHASAN. melakukan smash sebelum dan sesudah latihan power otot lengan adalah sebagai BAB IV HASIL PENELITIAN DAN PEMBAHASAN 4. Deskrps Peelta Berdasarka hasl peelta, d peroleh data megea kemempua sswa melakuka smash sebelum da sesudah latha power otot lega adalah sebaga berkut : Tabel.

Lebih terperinci

BAB 2 LANDASAN TEORI. Analisis regresi adalah suatu proses memperkirakan secara sistematis tentang apa yang paling

BAB 2 LANDASAN TEORI. Analisis regresi adalah suatu proses memperkirakan secara sistematis tentang apa yang paling BAB LANDASAN TEORI Kosep Dasar Aalss Regres Aalss regres adalah suatu proses memperkraka secara sstemats tetag apa yag palg mugk terjad dmasa yag aka datag berdasarka formas yag sekarag dmlk agar memperkecl

Lebih terperinci

ANALISIS SISTEM DRAINASE DI KAWASAN PEMUKIMAN PADA SUB DAS AUR PALEMBANG (STUDI KASUS : PEMUKIMAN 9/10 ULU)

ANALISIS SISTEM DRAINASE DI KAWASAN PEMUKIMAN PADA SUB DAS AUR PALEMBANG (STUDI KASUS : PEMUKIMAN 9/10 ULU) ANALISIS SISTEM DRAINASE DI KAWASAN PEMUKIMAN PADA SUB DAS AUR PALEMBANG (STUDI KASUS : PEMUKIMAN 9/0 ULU) Def Tesha Isfadar *, Re S. Ilmaty 2 da M. Batullah A 3,2,3 Jurusa Tekk Spl, Uverstas Srwjaya Korespodes

Lebih terperinci

ANALISIS REGRESI. Model regresi linier sederhana merupakan sebuah model yang hanya terdiri dari satu peubah terikat dan satu peubah penjelas:

ANALISIS REGRESI. Model regresi linier sederhana merupakan sebuah model yang hanya terdiri dari satu peubah terikat dan satu peubah penjelas: ANALISIS REGRESI Pedahulua Aalss regres berkata dega stud megea ketergatuga satu peubah (peubah terkat) terhadap satu atau lebh peubah laya (peubah pejelas). Jka Y dumpamaka sebaga peubah terkat da X1,X,...,X

Lebih terperinci

BAB 6 PRINSIP INKLUSI DAN EKSKLUSI

BAB 6 PRINSIP INKLUSI DAN EKSKLUSI BB 6 PRINSIP INKLUSI DN EKSKLUSI Pada baga aka ddskuska topk berkutya yatu eumeras yag damaka Prsp Iklus da Eksklus. Kosep dalam bab merupaka perluasa de dalam Dagram Ve beserta oepras rsa da gabuga, amu

Lebih terperinci

WAKTU PERGANTIAN ALAT BERAT JENIS WHEEL LOADER DENGAN METODE LEAST COST

WAKTU PERGANTIAN ALAT BERAT JENIS WHEEL LOADER DENGAN METODE LEAST COST Koferes Nasoal Tekk Spl 3 (KoNTekS 3) Jakarta, 6 7 Me 009 WAKTU PERGANTIAN ALAT BERAT JENIS WHEEL LOADER DENGAN METODE LEAST COST Maksum Taubrata Program Stud Tekk Spl, Uverstas Krste Maraatha Badug Jl.

Lebih terperinci

BAB III UKURAN PEMUSATAN DATA

BAB III UKURAN PEMUSATAN DATA BAB III UKURAN PEMUSATAN DATA A. Ukura Gejala Pusat Ukura pemusata adalah suatu ukura yag meujukka d maa suatu data memusat atau suatu kumpula pegamata memusat (megelompok). Ukura pemusata data adalah

Lebih terperinci

SUM BER BELA JAR Menerap kan aturan konsep statistika dalam pemecah an masalah INDIKATOR MATERI TUGAS

SUM BER BELA JAR Menerap kan aturan konsep statistika dalam pemecah an masalah INDIKATOR MATERI TUGAS C. Pembelajara 3 1. Slabus N o STANDA R KOMPE TENSI KOMPE TENSI DASAR INDIKATOR MATERI TUGAS BUKTI BELAJAR KON TEN INDIKA TOR WAK TU SUM BER BELA JAR Meerap ka atura kosep statstka dalam pemecah a masalah

Lebih terperinci

STATISTIKA A. Definisi Umum B. Tabel Distribusi Frekuensi

STATISTIKA A. Definisi Umum B. Tabel Distribusi Frekuensi STATISTIKA A. Des Umum. Pegerta statstk Statstk adalah kumpula akta yag berbetuk agka da dsusu dalam datar atau tabel yag meggambarka suatu persoala. Cotoh: statstk kurs dolar Amerka, statstk pertumbuha

Lebih terperinci

STATISTIKA: UKURAN PEMUSATAN. Tujuan Pembelajaran

STATISTIKA: UKURAN PEMUSATAN. Tujuan Pembelajaran Kurkulum 013/006 matematka K e l a s XI STATISTIKA: UKURAN PEMUSATAN Tujua Pembelajara Setelah mempelajar mater, kamu dharapka memlk kemampua berkut. 1. Dapat meetuka rata-rata data tuggal da data berkelompok..

Lebih terperinci

BAB II LANDASAN TEORI. Dalam pengambilan sampel dari suatu populasi, diperlukan suatu

BAB II LANDASAN TEORI. Dalam pengambilan sampel dari suatu populasi, diperlukan suatu BAB II LADASA TEORI Dalam pegambla sampel dar suatu populas, dperluka suatu tekk pegambla sampel yag tepat sesua dega keadaa populas tersebut. Sehgga sampel yag dperoleh adalah sampel yag dapat mewakl

Lebih terperinci

ANALISIS INDEKS DISTURBANCES STORM TIME DENGAN KOMPONEN H GEOMAGNET

ANALISIS INDEKS DISTURBANCES STORM TIME DENGAN KOMPONEN H GEOMAGNET Prosdg Semar Nasoal Peelta, Peddka da Peerapa MIPA Fakultas MIPA, Uverstas Neger Yogyakarta, 6 Me 9 ANALISIS INDEKS DISTURBANCES STORM TIME DENGAN KOMPONEN H GEOMAGNET Sty Rachyay Pusat Pemafaata Sas Atarksa,

Lebih terperinci

BAB 5. ANALISIS REGRESI DAN KORELASI

BAB 5. ANALISIS REGRESI DAN KORELASI BAB 5. ANALISIS REGRESI DAN KORELASI Tujua utama aalss regres adalah mecar ada tdakya hubuga ler atara dua varabel: Varabel bebas (X), yatu varabel yag mempegaruh Varabel terkat (Y), yatu varabel yag dpegaruh

Lebih terperinci

UKURAN GEJALA PUSAT (UGP)

UKURAN GEJALA PUSAT (UGP) UKURAN GEJALA PUSAT (UGP) Pegerta: Rata-rata (average) alah suatu la yag mewakl suatu kelompok data. Nla dsebut juga ukura gejala pusat karea pada umumya mempuya kecederuga terletak d tegah-tegah da memusat

Lebih terperinci

BAB II TINJAUAN PUSTAKA

BAB II TINJAUAN PUSTAKA BAB II TINJAUAN PUSTAKA II.1. Sklus Hdrolog Ar merupaka salah satu sumber daya alam yag bayak mafaatya bag kebutuha mausa. Ar yag terdapat d alam dalam betuk car, tetap dapat berubah dalam betuk padat/es,

Lebih terperinci

BAB IV ANALISIS DATA HIDROLOGI

BAB IV ANALISIS DATA HIDROLOGI BAB IV ANALISIS DATA HIDROLOGI 4. Data DAS Luas DAS Keduag dhtug dar lokas recaa bagua pegedal sedme d Suga Keduag Desa Bragkal, adalah sebesar 64,8 km dega kemrga rata-rata,05%. Pajag suga utama mecapa

Lebih terperinci

BAB II TINJAUAN PUSTAKA

BAB II TINJAUAN PUSTAKA BAB II TINJAUAN PUSTAKA.1 Pedahulua Sebelum membahas megea prosedur peguja hpotess, terlebh dahulu aka djelaska beberapa teor da metode yag meujag utuk mempermudah pembahasa. Adapu teor da metode tersebut

Lebih terperinci

* MEMBUAT DAFTAR DISTRIBUSI FREKUENSI MENGGUNAKAN ATURAN STURGES

* MEMBUAT DAFTAR DISTRIBUSI FREKUENSI MENGGUNAKAN ATURAN STURGES * PENYAJIAN DATA Secara umum, ada dua cara peyaja data, yatu : 1. Tabel atau daftar. Grafk atau dagram Macam-macam daftar yag dkeal : a. Daftar bars kolom b. Daftar kotges c. Daftar dstrbus frekues Sedagka

Lebih terperinci

BAB III PERSAMAAN PANAS DIMENSI SATU

BAB III PERSAMAAN PANAS DIMENSI SATU BAB III PERSAMAAN PANAS DIMENSI SAU Pada baga sebelumya, kta telah membahas peerapa metoda Ruge-Kutta orde 4 utuk meyelesaka masalah la awal dar persamaa dferesal basa orde. Pada bab, kta aka melakuka

Lebih terperinci

STATISTIKA. A. Tabel Langkah untuk mengelompokkan data ke dalam tabel distribusi frekuensi data berkelompok/berinterval: a. Rentang/Jangkauan (J)

STATISTIKA. A. Tabel Langkah untuk mengelompokkan data ke dalam tabel distribusi frekuensi data berkelompok/berinterval: a. Rentang/Jangkauan (J) STATISTIKA A. Tabel Lagkah utuk megelompokka data ke dalam tabel dstrbus frekues data berkelompok/berterval: a. Retag/Jagkaua (J) J X maks X m b. Bayak kelas (k) Megguaka atura Sturgess, yatu k,. log c.

Lebih terperinci

BAB III LANDASAN TEORI. Pengisian data hujan yang hilang dapat dilakukan dengan reciprocal method

BAB III LANDASAN TEORI. Pengisian data hujan yang hilang dapat dilakukan dengan reciprocal method BAB III LANDASAN TEORI 3.1 Perbaka Data Pegsa data huja yag hlag dapat dlakuka dega recprocal method P x 1 1 P L 1 L (3.1) Px = data stasu huja yag hlag P = data huja d stasu L = jarak ke stasu 3. Uj Kosstes

Lebih terperinci

BAB 1 PENDAHULUAN. 1.1 Latar Belakang

BAB 1 PENDAHULUAN. 1.1 Latar Belakang BAB PENDAHULUAN. Latar Belakag Sampa saat, model Regres da model Aalss Varas telah dpadag sebaga dua hal ag tdak berkata. Meskpu merupaka pedekata ag umum dalam meeragka kedua cara pada taraf permulaa,

Lebih terperinci

4/1/2013. Bila X 1, X 2, X 3,,X n adalah pengamatan dari sampel, maka rata-rata hitung dirumuskan sebagai berikut. Dengan: n = banyak data

4/1/2013. Bila X 1, X 2, X 3,,X n adalah pengamatan dari sampel, maka rata-rata hitung dirumuskan sebagai berikut. Dengan: n = banyak data //203 UKURAN GEJALA PUSAT DAN UKURAN LETAK Kaa Evta Dew, S.Pd., M.S. Ukura gejala pusat Utuk medapatka gambara yag lebh jelas tetag sekumpula data megea sesuatu hal, bak tu dar sampel ataupu populas Ukura

Lebih terperinci

Analisa Kondisi Drainase di Kawasan Jalan Rambutan Kelurahan Sukajadi Kecamatan Baturaja Timur Kabupaten OKU

Analisa Kondisi Drainase di Kawasan Jalan Rambutan Kelurahan Sukajadi Kecamatan Baturaja Timur Kabupaten OKU Tekka; Vol:, No:, September 0 ISSN: 087 90 Aalsa Kods Draase d Kawasa Jala ambuta Keluraha Sukajad Kecamata Baturaja Tmur Kabupate OKU Oleh: osway Mutara Hartawaty Abstract Baturaja cty s oe of the areas

Lebih terperinci

BAB 1 STATISTIKA RINGKASAN MATERI

BAB 1 STATISTIKA RINGKASAN MATERI BAB STATISTIKA A RINGKASAN MATERI. Pegerta Data adalah kumpula keteraga-keteraga atau catata-catata megea suatu kejada, dapat berupa blaga, smbol, sat atau kategor. Masg-masg keteraga dar data dsebut datum.

Lebih terperinci

Gambar 2.1 Siklus Hidrologi (Bedient & Huber 1988).

Gambar 2.1 Siklus Hidrologi (Bedient & Huber 1988). I. PENAHULUAN 1.1 Latar Belakag AS Clwug merupaka salah satu AS petg bag wlayah Jawa Barat terutama daerah Bogor da KI Jakarta. Kejada bajr d KI Jakarta sergkal dsebabka oleh melmpahya huja yag jatuh d

Lebih terperinci

ANALISIS KERAPATAN JARINGAN STASIUN CURAH HUJAN PADA WILAYAH SUNGAI (WS) AESESA DI PULAU FLORES

ANALISIS KERAPATAN JARINGAN STASIUN CURAH HUJAN PADA WILAYAH SUNGAI (WS) AESESA DI PULAU FLORES Jural Tekk Spl Vol. No. 4 September 0 ANALISIS KERAPATAN JARINGAN STASIUN CURAH HUJAN PADA WILAYAH SUNGAI (WS) AESESA DI PULAU FLORES Yerso Dmu Ratu (Jer.dmu@yahoo.com) ) Dek Sr Krsayat ) I Made Udaa 3)

Lebih terperinci

Bab II - Dasar Teori

Bab II - Dasar Teori BAB II DASAR TEORI. Suga Dega berjalaya waktu, suatu sstem jarga suga aka membetuk pola pegalra tertetu d atara salura utama dega cabag-cabagya da pembetuka pola pegalra sagat dtetuka oleh faktor geologya.

Lebih terperinci

ek SIPIL MESIN ARSITEKTUR ELEKTRO

ek SIPIL MESIN ARSITEKTUR ELEKTRO ek SIPIL MESIN ARSITEKTUR ELEKTRO STUDI PENGARUH DAN HUBUNGAN VARIABEL BENTUK DAS TERHADAP PARAMETER HIDROGRAF SATUAN SINTETIK (Stud Kasus: Suga Saluga, Taopa da Batu d Sulawes Tegah) I Waya Sutapa * Abstract

Lebih terperinci

TATAP MUKA III UKURAN PEMUSATAN DATA (MEAN, MEDIAN DAN MODUS) Fitri Yulianti, SP. Msi.

TATAP MUKA III UKURAN PEMUSATAN DATA (MEAN, MEDIAN DAN MODUS) Fitri Yulianti, SP. Msi. TATAP MUKA III UKURAN PEMUSATAN DATA (MEAN, MEDIAN DAN MODUS) Ftr Yulat, SP. Ms. UKURAN DATA Ukura data Ukura Pemusata data Ukura letak data Ukura peyebara data Mea Meda Jagkaua Meda Kuartl Jagkaua atar

Lebih terperinci

BAB III METODE PENELITIAN

BAB III METODE PENELITIAN BAB METODE PENELTAN 3.1 Tempat da Waktu Peelta Peelta dlaksaaka d areal/wlaah koses huta PT. Sarmeto Parakata Tmber, Kalmata Tegah pada bula Aprl sampa dega Me 007. 3. Baha da Alat Baha ag dguaka utuk

Lebih terperinci

TEKNIK SAMPLING. Hazmira Yozza Izzati Rahmi HG Jurusan Matematika FMIPA Universitas Andalas

TEKNIK SAMPLING. Hazmira Yozza Izzati Rahmi HG Jurusan Matematika FMIPA Universitas Andalas TEKNIK SAMPLING Hazmra Yozza Izzat Rahm HG Jurusa Matematka FMIPA Uverstas Adalas Defs Suatu cotoh gerombol adalah suatu cotoh acak sederhaa dmaa setap ut pearka cotoh adalah kelompok atau gerombol dar

Lebih terperinci

BAB 1 PENDAHULUAN. 1.1 Latar Belakang

BAB 1 PENDAHULUAN. 1.1 Latar Belakang BAB PENDAHULUAN. Latar Belakag Dalam pemodela program ler, semua parameter yag dguaka dalam model dasumska dapat dketahu secara past. Parameter-parameter terdr dar koefse batasa ( ) a, la kuattas batasa

Lebih terperinci

8. MENGANALISIS HASIL EVALUASI

8. MENGANALISIS HASIL EVALUASI 8. MENGANALISIS HASIL EVALUASI Tujua : Mampu megaalsa tgkat kesukara hasl evaluas utuk megkatka hasl proses pembelajara Kegata megaals hasl evaluas merupaka upaya utuk memperbak programprogram pembelajara

Lebih terperinci

TAKSIRAN UMUR SISTEM DENGAN UMUR KOMPONEN BERDISTRIBUSI SERAGAM. Sudarno Jurusan Matematika FMIPA UNDIP

TAKSIRAN UMUR SISTEM DENGAN UMUR KOMPONEN BERDISTRIBUSI SERAGAM. Sudarno Jurusan Matematika FMIPA UNDIP JURNAL MATEMATIKA DAN KOMPUTER Vol. 7. No. 1, 11-19, Aprl 004, ISSN : 1410-8518 TAKSIRAN UMUR SISTEM DENGAN UMUR KOMPONEN BERDISTRIBUSI SERAGAM Sudaro Jurusa Matematka FMIPA UNDIP Abstrak Sstem yag dbetuk

Lebih terperinci

BAB 2 TINJAUAN TEORITIS. regresi berkenaan dengan studi ketergantungan antara dua atau lebih variabel yaitu

BAB 2 TINJAUAN TEORITIS. regresi berkenaan dengan studi ketergantungan antara dua atau lebih variabel yaitu BAB TINJAUAN TEORITIS. Pegerta Aalsa Regres Istlah regres pertama kal dperkealka oleh Fracs Galto. Meurutya, aalss regres berkeaa dega stud ketergatuga atara dua atau lebh varabel yatu varabel yag meeragka

Lebih terperinci

b) Untuk data berfrekuensi fixi Data (Xi)

b) Untuk data berfrekuensi fixi Data (Xi) B. Meghtug ukura pemusata, ukura letak da ukura peyebara data serta peafsraya A. Ukura Pemusata Data Msalka kumpula data berkut meujukka hasl pegukura tgg bada dar orag sswa. 0 cm 30 cm 5 cm 5 cm 35 cm

Lebih terperinci

POLIGON TERBUKA TERIKAT SEMPURNA

POLIGON TERBUKA TERIKAT SEMPURNA MODUL KULIAH ILMU UKUR TANAH POLIGON TERBUKA TERIKAT SEMPURNA Pegerta : peetua azmuth awal da akhr, peetuat kesalaha peutup sudut,koreks sudut, kesalaha lear da koreks lear kearah sumbu X da Y, Peetua

Lebih terperinci

BAB IV BATAS ATAS BAGI JARAK MINIMUM KODE SWA- DUAL GENAP

BAB IV BATAS ATAS BAGI JARAK MINIMUM KODE SWA- DUAL GENAP BAB IV BATAS ATAS BAGI JARAK MINIMUM KODE SWA- DUAL GENAP Msal dguaka kode ler C[, k, d] dega matrks pembagu G da matrks cek partas H. Sebuah blok formas x = x 1 x 2 x k, x = 0 atau 1, yag aka dkrm terlebh

Lebih terperinci

BAB IX PENGGUNAAN STATISTIK DALAM SIMULASI

BAB IX PENGGUNAAN STATISTIK DALAM SIMULASI BAB IX PENGGUNAAN STATISTIK DALAM SIMULASI 9.1. Dstrbus Kotu Dstrbus memlk sfat kotu dmaa data yag damat berjala secara kesambuga da tdak terputus. Maksudya adalah bahwa data yag damat tersebut tergatug

Lebih terperinci

BAB II LANDASAN TEORI

BAB II LANDASAN TEORI BAB II LANDASAN TEORI Bab aka mejelaska megea ladasa teor yag dpaka oleh peuls dalam peelta. Bab dbag mejad beberapa baga, yag masg masg aka mejelaska Prcpal Compoet Aalyss (PCA), Egeface, Klusterg K-Meas,

Lebih terperinci

BAB II TINJAUAN PUSTAKA

BAB II TINJAUAN PUSTAKA 1 BAB II INJAUAN PUSAKA.1. Umum Bajr adalah alra ar yag relatf tgg, dmaa ar tersebut melmpah terhadap beberapa baga suga. Ketka suga melmpah, ar meyebar pada datara bajr da pada umumya medatagka masalah

Lebih terperinci

BAB II TINJAUAN TEORITIS. Statistik merupakan cara cara tertentu yang digunakan dalam mengumpulkan,

BAB II TINJAUAN TEORITIS. Statistik merupakan cara cara tertentu yang digunakan dalam mengumpulkan, BAB II TINJAUAN TEORITIS.1 Kosep Dasar Statstka Statstk merupaka cara cara tertetu yag dguaka dalam megumpulka, meyusu atau megatur, meyajka, megaalsa da member terpretas terhadap sekumpula data, sehgga

Lebih terperinci

STATISTIK. Ukuran Gejala Pusat Ukuran Letak Ukuran Simpangan, Dispersi dan Variasi Momen, Kemiringan, dan Kurtosis

STATISTIK. Ukuran Gejala Pusat Ukuran Letak Ukuran Simpangan, Dispersi dan Variasi Momen, Kemiringan, dan Kurtosis STATISTIK Ukura Gejala Pusat Ukura Letak Ukura Smpaga, Dspers da Varas Mome, Kemrga, da Kurtoss Notas Varabel dyataka dega huruf besar Nla dar varabel dyataka dega huruf kecl basaya dtuls Tmes New Roma

Lebih terperinci

STUDI KELAYAKAN: ASPEK FINANSIAL. F.Hafiz Saragih SP, MSc

STUDI KELAYAKAN: ASPEK FINANSIAL. F.Hafiz Saragih SP, MSc STUDI KELAYAKAN: ASPEK FINANSIAL F.Hafz Saragh SP, MSc Pajak Baya bag perusahaa/ usahata, sehgga merupaka peguraga dar beeft Subsd FINANSIAL Peguraga baya bag perusahaa/ usahata, sehgga merupaka tambaha

Lebih terperinci

BAB 2 : BUNGA, PERTUMBUHAN DAN PELURUHAN

BAB 2 : BUNGA, PERTUMBUHAN DAN PELURUHAN Jl. Raya Wagu Kel. Sdagsar Kota Bogor Telp. 0251-8242411, emal: prohumas@smkwkrama.et, webste : www.smkwkrama.et BAB 2 : BUNGA, PERTUBUHAN DAN PELURUHAN PENGERTIAN BUNGA Buga adalah jasa dar smpaa atau

Lebih terperinci

III BAHAN/OBJEK DAN METODE PENELITIAN. Objek yang digunakan dalam penelitian ini adalah 50 ekor sapi Pasundan

III BAHAN/OBJEK DAN METODE PENELITIAN. Objek yang digunakan dalam penelitian ini adalah 50 ekor sapi Pasundan III BAHAN/OBJEK DAN METODE PENELITIAN 3.1. Baha da Alat Peelta 3.1.1. Baha Peelta Objek yag dguaka dalam peelta adalah 50 ekor sap Pasuda jata da beta dewasa dega umur -3 tahu da tdak butg utuk meghdar

Lebih terperinci

Uji Statistika yangb digunakan dikaitan dengan jenis data

Uji Statistika yangb digunakan dikaitan dengan jenis data Uj Statstka yagb dguaka dkata dega jes data Jes Data omal Ordal Iterval da Raso Uj Statstka Koefse Kotges Rak Spearma Kedall Tau Korelas Parsal Kedall Tau Koefse Kokordas Kedall W Pearso Korelas Gada Korelas

Lebih terperinci

Notasi Sigma. Fadjar Shadiq, M.App.Sc &

Notasi Sigma. Fadjar Shadiq, M.App.Sc & Notas Sgma Fadjar Shadq, M.App.Sc (fadjar_pg@yahoo.com & www.fadjarpg.wordpress.com Notas sgma memag jarag djumpa dalam kehdupa sehar-har, tetap otas tersebut aka bayak djumpa pada baga matematka yag la,

Lebih terperinci

BAB 2 LANDASAN TEORI. disebut dengan bermacam-macam istilah: variabel penjelas, variabel

BAB 2 LANDASAN TEORI. disebut dengan bermacam-macam istilah: variabel penjelas, variabel BAB LANDASAN TEORI.1 Pegerta Regres Regres dalam statstka adalah salah satu metode utuk meetuka tgkat pegaruh suatu varabel terhadap varabel yag la. Varabel yag pertama dsebut dega bermacam-macam stlah:

Lebih terperinci

3/19/2012. Bila X 1, X 2, X 3,,X n adalah pengamatan dari sampel, maka rata-rata hitung dirumuskan sebagai berikut

3/19/2012. Bila X 1, X 2, X 3,,X n adalah pengamatan dari sampel, maka rata-rata hitung dirumuskan sebagai berikut 3/9/202 UKURAN GEJALA PUSAT DAN UKURAN LETAK Kaa Evta Dew, S.Pd., M.S. Ukura gejala pusat Utuk medapatka gambara yag lebh jelas tetag sekumpula data megea sesuatu hal, bak tu dar sampel ataupu populas

Lebih terperinci

METODE PENELITIAN. Kota Bogor. Kecamatan Bogor Barat. Purposive. Kelurahan Cilendek Barat RW 05 N1= 113. Cluster random sampling.

METODE PENELITIAN. Kota Bogor. Kecamatan Bogor Barat. Purposive. Kelurahan Cilendek Barat RW 05 N1= 113. Cluster random sampling. METODE PENELITIAN Desa, Tempat da Waktu Peelta Peelta megguaka desa cross sectoal study. Lokas peelta d Kota Bogor. Pemlha lokas peelta secara purposve dega pertmbaga merupaka salah satu kecamata dega

Lebih terperinci

INTERVAL KEPERCAYAAN UNTUK PERBEDAAN KOEFISIEN VARIASI DARI DISTRIBUSI LOGNORMAL I. Pebriyani 1*, Bustami 2, S. Sugiarto 2

INTERVAL KEPERCAYAAN UNTUK PERBEDAAN KOEFISIEN VARIASI DARI DISTRIBUSI LOGNORMAL I. Pebriyani 1*, Bustami 2, S. Sugiarto 2 INTERVAL KEPERCAAAN UNTUK PERBEDAAN KOEFIIEN VARIAI DARI DITRIBUI LOGNORMAL I. Pebrya * Bustam. ugarto Mahasswa Program Matematka Dose Jurusa Matematka Fakultas Matematka da Ilmu Pegetahua Alam Uverstas

Lebih terperinci

ALGORITMA MENENTUKAN HIMPUNAN TERBESAR DARI SUATU MATRIKS INTERVAL DALAM ALJABAR MAX-PLUS

ALGORITMA MENENTUKAN HIMPUNAN TERBESAR DARI SUATU MATRIKS INTERVAL DALAM ALJABAR MAX-PLUS LGORITM MENENTUKN HIMPUNN TERBESR DRI SUTU MTRIKS INTERVL DLM LJBR MX-PLUS Rata Novtasar Program Stud Matematka FMIP UNDIP JlProfSoedarto SH Semarag 575 bstract Ths research dscussed about how to obtaed

Lebih terperinci

BAB III METODOLOGI III-1

BAB III METODOLOGI III-1 BAB III METODOLOGI III.1. Data terumbu karag da Pegolaha Data terumbu karag beserta wlayah kaja berasal dar Setash dkk., 006 (WWF-Idoesa). Data kerusaka terumbu karag yag dguaka adalah data tahu 1997-1998,

Lebih terperinci

I adalah himpunan kotak terbatas dan tertutup yang berisi lebih dari satu

I adalah himpunan kotak terbatas dan tertutup yang berisi lebih dari satu METODE FUNGS QUAS-FED SATU ARAMETER UNTUK MENYEESAKAN MASAAH ROGRAM NTEGER TAK NEAR Ra Hardyat (M4) ABSTRAK Dalam kehdupa sehar-har serg djumpa masalah optmas yag membutuhka hasl teger Masalah tersebut

Lebih terperinci

BAB 2 LANDASAN TEORI. yang akan terjadi pada masa yang akan datang dengan waktu yang relative lama.

BAB 2 LANDASAN TEORI. yang akan terjadi pada masa yang akan datang dengan waktu yang relative lama. BAB 2 LANDASAN TEORI 2.1 Pegerta Peramala Peramala ( forecastg ) adalah kegata memperkraka atau mempredkska apa yag aka terjad pada masa yag aka datag dega waktu yag relatve lama. Sedagka ramala adalah

Lebih terperinci

MINGGU KE-10 HUBUNGAN ANTAR KONVERGENSI

MINGGU KE-10 HUBUNGAN ANTAR KONVERGENSI MINGGU KE-0 HUBUNGAN ANTAR KONVERGENSI Hubuga atar koverges Hrark atar koverges dyataka dalam teorema berkut. Teorema Msalka X da X, X, X 3,... adalah varabel radom yag ddefska pada ruag probabltas yag

Lebih terperinci

Jawablah pertanyaan berikut dengan ringkas dan jelas menggunakan bolpoin. Total nilai 100. A. ISIAN SINGKAT (Poin 20) 2

Jawablah pertanyaan berikut dengan ringkas dan jelas menggunakan bolpoin. Total nilai 100. A. ISIAN SINGKAT (Poin 20) 2 M 81 STTISTIK DSR SEMESTER II 11/1 KK STTISTIK, FMIP IT SOLUSI UJIN TENGH SEMESTER (UTS) Sabtu, 1 Me 1, Pukul 9. 1.4 WI (1 met) Kelas 1. Pegajar: Udjaa S. Pasarbu/Rr. Kura Novta Sar, Kelas. Pegajar: Utrwe

Lebih terperinci

BAB III INTEGRAL RIEMANN-STIELTJES. satu pendekatan untuk membentuk proses titik. Berkaitan dengan masalah

BAB III INTEGRAL RIEMANN-STIELTJES. satu pendekatan untuk membentuk proses titik. Berkaitan dengan masalah BAB III INEGRAL RIEMANN-SIELJES. Pedahulua Pada Bab, telah dsggug bahwa ukura meghtug merupaka salah satu pedekata utuk membetuk proses ttk. Berkata dega masalah perhtuga, ada hal meark yag perlu amat,

Lebih terperinci

BAB 2 LANDASAN TEORITIS. yang akan terjadi pada masa yang akan datang dengan waktu yang relatif lama.

BAB 2 LANDASAN TEORITIS. yang akan terjadi pada masa yang akan datang dengan waktu yang relatif lama. BAB 2 LANDASAN TEORITIS 2.1 Pegerta Peramala Peramala ( forecastg ) adalah kegata memperkraka atau mempredkska apa yag aka terjad pada masa yag aka datag dega waktu yag relatf lama. Sedagka ramala adalah

Lebih terperinci

Penarikan Contoh Acak Sederhana (Simple Random Sampling)

Penarikan Contoh Acak Sederhana (Simple Random Sampling) Pearka Cotoh Acak Sederhaa (Smple Radom Samplg) Defs Jka sebuah cotoh berukura dambl dar suatu populas sedemka rupa sehgga setap cotoh berukura ag mugk memlk peluag sama utuk terambl, maka prosedur tu

Lebih terperinci

BAB III ISI. x 2. 2πσ

BAB III ISI. x 2. 2πσ BAB III ISI 4. Keadata Normal Multvarat da Sfat-sfatya Keadata ormal multvarat meruaka geeralsas dar keadata ormal uvarat utuk dmes. f ( x) [( x )/ ] / = e x π x = ( x )( ) ( x ). < < (-) (-) Betuk (-)

Lebih terperinci

BAB 5 BARISAN DAN DERET KOMPLEKS. Secara esensi, pembahasan tentang barisan dan deret komlpeks sama dengan barisan dan deret real.

BAB 5 BARISAN DAN DERET KOMPLEKS. Secara esensi, pembahasan tentang barisan dan deret komlpeks sama dengan barisan dan deret real. BAB 5 BARIAN DAN DERET KOMPLEK ecara eses, pembahasa tetag barsa da deret komlpeks sama dega barsa da deret real. 5. Barsa Barsa merupaka sebuah fugs dega doma berupa hmpua blaga asl N. ebuah barsa kompleks

Lebih terperinci

NORM VEKTOR DAN NORM MATRIKS

NORM VEKTOR DAN NORM MATRIKS NORM VEKTOR DN NORM MTRIK umaag Muhtar Gozal UNIVERIT PENDIDIKN INDONEI. Pedahulua Jka kta membcaraka topk ruag vektor maka cotoh sederhaa yag dapat kta ambl adalah ruag Eucld R. D ruag kta medefska pajag

Lebih terperinci

Spektrum Sipil, ISSN Vol. 1, No. 1 : 21-30, Maret 2014

Spektrum Sipil, ISSN Vol. 1, No. 1 : 21-30, Maret 2014 Spektrum Spl, ISSN 1858-4896 1 Vol. 1, No. 1 : 1-30, Maret 014 ANALISIS PELIMPAH EMBUNG JEROWARU DESA JEROWARU KECAMATAN JEROWARU KABUPATEN LOMBOK TIMUR Aalyss of Spllway Jerowaru DAM Jerowaru Vllage Dstrct

Lebih terperinci

FMDAM (2) TOPSIS TOPSIS TOPSIS. Charitas Fibriani

FMDAM (2) TOPSIS TOPSIS TOPSIS. Charitas Fibriani FMDAM (2) Chartas Fbra Techque for Order Preferece by Smlarty to Ideal Soluto () ddasarka pada kosep dmaa alteratf terplh yag terbak tdak haya memlk jarak terpedek dar solus deal postf, amu juga memlk

Lebih terperinci

TAKSIRAN PARAMETER DISTRIBUSI WEIBULL DENGAN MENGGUNAKAN METODE MOMEN DAN METODE MAKSIMUM LIKELIHOOD

TAKSIRAN PARAMETER DISTRIBUSI WEIBULL DENGAN MENGGUNAKAN METODE MOMEN DAN METODE MAKSIMUM LIKELIHOOD TAKSIRAN PARAMETER DISTRIBUSI WEIBULL DENGAN MENGGUNAKAN METODE MOMEN DAN METODE MAKSIMUM LIKELIHOOD Eka Mer Krst ), Arsma Ada ), Sgt Sugarto ) ekamer_tross@ymal.com ) Mahasswa Program S Matematka FMIPA-UR

Lebih terperinci

BAB III METODOLOGI PENELITIAN. Propinsi Gorontalo tahun pelajaran 2012/2013.

BAB III METODOLOGI PENELITIAN. Propinsi Gorontalo tahun pelajaran 2012/2013. BAB III METODOLOGI PENELITIAN 3.. Tempat da Waktu Peelta Peelta dlaksaaka d SMP Neger 3 Gorotalo kota Gorotalo Props Gorotalo tahu pelajara 0/03. D SMP Neger 3 Gorotalo memlk 6 romboga belajar yag terdr

Lebih terperinci

Regresi & Korelasi Linier Sederhana. Gagasan perhitungan ditetapkan oleh Sir Francis Galton ( )

Regresi & Korelasi Linier Sederhana. Gagasan perhitungan ditetapkan oleh Sir Francis Galton ( ) Regres & Korelas Ler Sederhaa 1. Pedahulua Gagasa perhtuga dtetapka oleh Sr Fracs Galto (18-1911) Persamaa regres :Persamaa matematk yag memugkka peramala la suatu peubah takbebas (depedet varable) dar

Lebih terperinci

BAB III MENYELESAIKAN MASALAH REGRESI INVERS DENGAN METODE GRAYBILL. Masalah regresi invers dengan bentuk linear dapat dijumpai dalam

BAB III MENYELESAIKAN MASALAH REGRESI INVERS DENGAN METODE GRAYBILL. Masalah regresi invers dengan bentuk linear dapat dijumpai dalam BAB III MENYELESAIKAN MASALAH REGRESI INVERS DENGAN METODE GRAYBILL 3. Pegerta Masalah regres vers dega betuk lear dapat djumpa dalam berbaga bdag kehdupa, dataraya dalam bdag ekoom, kesehata, fska, kma

Lebih terperinci

III. METODOLOGI PENELITIAN. Metode penelitian merupakan strategi umum yang di anut dalam

III. METODOLOGI PENELITIAN. Metode penelitian merupakan strategi umum yang di anut dalam III. METODOLOGI PENELITIAN A. Metode Peelta Metode peelta merupaka strateg umum yag d aut dalam pegumpula data da aalss data yag dperluka, gua mejawab persoala yag dhadap. Meurut Arkuto (006 : 3) peelta

Lebih terperinci

STATISTIKA DASAR. Oleh

STATISTIKA DASAR. Oleh STATISTIKA DASAR Oleh Suryo Gurto cara peyaja data - tabel - grak meghtug harga-harga petg : - ukura lokas - ukura sebara/peympaga apabla data mempuya observasya cukup bayak perlu dsusu secara sstematk

Lebih terperinci

Pendahuluan. Relasi Antar Variabel. Relasi Antar Variabel. Relasi Antar Variabel 4/6/2015. Oleh : Fauzan Amin

Pendahuluan. Relasi Antar Variabel. Relasi Antar Variabel. Relasi Antar Variabel 4/6/2015. Oleh : Fauzan Amin 4/6/015 Oleh : Fauza Am Se, 06 Aprl 015 GDL 11 (07.30-10.50) Pedahulua Aalsa regres dguaka utuk mempelajar da megukur hubuga statstk ag terjad atara dua atau lebh varbel. Dalam regres sederhaa dkaj dua

Lebih terperinci

TUGAS MATA KULIAH TEORI RING LANJUT MODUL NOETHER

TUGAS MATA KULIAH TEORI RING LANJUT MODUL NOETHER TUGAS ATA KULIAH TEORI RING LANJUT ODUL NOETHER Da Aresta Yuwagsh (/364/PPA/03489) Sebelumya, telah dketahu bahwa sebaga rg dega eleme satua memeuh sfat rata ak utuk deal-deal d. Apabla dpadag sebaga modul,

Lebih terperinci

Pada saat upacara bendera, kita sering memperhatikan teman-teman kita.

Pada saat upacara bendera, kita sering memperhatikan teman-teman kita. Bab Ukura Data Pada saat upacara bedera, kta serg memperhatka tema-tema kta. Terkadag tapa sadar kta membadgka tgg redah sswa dalam upacara tersebut. Ada yag tggya 170 cm, 165 cm, 150 cm atau bahka 140

Lebih terperinci

TINJAUAN PUSTAKA Evaluasi Pengajaran

TINJAUAN PUSTAKA Evaluasi Pengajaran TINJAUAN PUSTAKA Evaluas Pegajara Evaluas adalah suatu proses merecaaka, memperoleh da meyedaka formas yag sagat dperluka utuk membuat alteratf- alteratf keputusa. Dalam hubuga dega kegata pegajara evaluas

Lebih terperinci

ANALISIS KAPASITAS DAN KARAKTERISTIK PARKIR KENDARAAN DI LOKASI PERBELANJAAN (Studi Kasus Solo Grand mall Surakarta) Jl. Raya Palur KM 05 Surakarta

ANALISIS KAPASITAS DAN KARAKTERISTIK PARKIR KENDARAAN DI LOKASI PERBELANJAAN (Studi Kasus Solo Grand mall Surakarta) Jl. Raya Palur KM 05 Surakarta Volume 14 No. September 13 ISSN : 977 197997 ANALISIS KAPASITAS DAN KARAKTERISTIK PARKIR KENDARAAN DI LOKASI PERBELANJAAN (Stud Kasus Solo Grad mall Surakarta) Ato Maulaa 1, Slva Yulta Rath 1 Alum Program

Lebih terperinci

REGRESI LINIER SEDERHANA

REGRESI LINIER SEDERHANA MODUL REGRESI LINIER SEDERHANA Dsusu oleh : I MADE YULIARA Jurusa Fska Fakultas Matematka Da Ilmu Pegetahua Alam Uverstas Udayaa Tahu 016 Kata Pegatar Puj syukur saya ucapka ke hadapa Tuha Yag Maha Kuasa

Lebih terperinci

IV HASIL DAN PEMBAHASAN

IV HASIL DAN PEMBAHASAN 9 3.3.2.6 Perbadga Kualtas Data dega Parameter Statstka Parameter statstka yag dguaka sebaga alat batu pelaa perbadga kualtas kedua data adalah raso, korelas, MAE, da RMSE. Raso Data CH Dugaa R Data CH

Lebih terperinci

BAB II TINJAUAN PUSTAKA

BAB II TINJAUAN PUSTAKA BAB II TINJAUAN PUSTAKA. Peahulua Dalam bab aka membahas megea teor-teor tetag statstka oparametrk, korelas parsal tau Keall a korelas parsal meurut Ebuh GU a Oeka ICA.. Statstka Noparametrk Istlah oparametrk

Lebih terperinci

XI. ANALISIS REGRESI KORELASI

XI. ANALISIS REGRESI KORELASI I ANALISIS REGRESI KORELASI Aalss regres mempelajar betuk hubuga atara satu atau lebh peubah bebas dega satu peubah tak bebas dalam peelta peubah bebas basaya peubah yag dtetuka oelh peelt secara bebas

Lebih terperinci