MEKANIKA REKAYASA 1 BAHAN AJAR

Ukuran: px
Mulai penontonan dengan halaman:

Download "MEKANIKA REKAYASA 1 BAHAN AJAR"

Transkripsi

1 2011 MEKNIK REKYS 1 HN JR OEI WIOWO 12/8/2011

2 KT PENGNTR engan mengucap syukur kepada llah SWT, karena dengan rachmat NY kami bisa menyelesaikan HN JR MEKNIK REKYS 1. ahan ajar ini diharapkan dapat membantu proses belajar mengajar di Program iploma 3 Teknik Sipil, disamping diktat kuliah yang telah ada. Mata kuliah Mekanika Rekayasa 1 ini merupakan ilmu dasar keahlian yang harus dipahami mahasiswa Teknik Sipil. Oleh karena itu mahasiswa harus memahami secara benar, sehingga diperlukan membuat sajian materi dalam bentuk bahan ajar mata kuliah ini. ahan ajar ini dibuat dalam bentuk yang lebih rinci lengkap dengan contoh soal dan penjelasannya. 2

3 MTERI. GY. MCM EN, PERLETKN. MENCRI REKSI PERLETKN. GY LM ( ING NORML, LINTNG, MOMEN ). KONSTRUKSI RNGK TNG. GRIS PENGRUH 3

4 PROGRM IPLOM TEKNIK SIPIL FKULTS TEKNIK SIPIL N PERENCNN INSTITUT TEKNOLOGI SEPULUH NOPEMER KONTRK KULIH & MTERI PEMELJRN MT KULIH N KELS : OSEN MEKNIK REKYS 1 X MINGGU KE KOMPETENSI 1 MTERI PEMELJRN 1 4 Mampu meng identifikasi gaya, menghitung resultante gaya, momen, mengidentifikasi macam beban, perletakan, mampu menghitung reaksi perletakan dan gaya dalam KOE MK: RC OEI WIOWO SKS 2. Pengertian gaya, menghitung resutante gaya dan momen. Pengertian macam beban dan perletakan Menghitung reaksi perletakan pada balok maupun portal akibat beban terpusat. Menghitung reaksi perletakan pada balok maupun portal akibat beban merata maupun kombinasi. Menghitung dan menggambar bidang normal ( N ), bidang lintang ( ) dan bidang momen ( M ) akibat beban terpusat. Menghitung dan menggambar bidang momen, normal dan lintang pada balok dua tumpuan dengan beban merata. 5 EVLUSI 1 V 6 8 Mampu menghitung gaya dalam, menggambar bidang normal ( N ), bidang lintang ( ) dan bidang momen ( M ) Menghitung dan menggambar bidang momen, normal dan lintang pada balok dua tumpuan dengan beban merata, maupun beban kombinasi Menghitung dan menggambar bidang momen, normal dan lintang pada balok gerber dengan beban merata, maupun beban kombinasi. Menghitung dan menggambar bidang momen, normal dan lintang untuk muatan tidak langsung Menghitung dan menggambar bidang momen, normal dan lintang pada portal dengan beban merata, maupun beban kombinasi 3 PENGMPU V V V V V V V 9 EVLUSI 2 V Mampu menghitung gaya dalam, menggambar bidang normal ( N ), bidang lintang ( ) dan bidang momen ( M ) pada portal statis tertentu, menghitung gaya batang pada konstruksi rangka batang. Menghitung dan menggambar bidang momen, normal dan lintang pada portal dengan beban merata, maupun beban kombinasi. Menghitung gaya batang dengan cara KESETIMNGN TITIK SIMPUL. Menghitung gaya batang dengan cara RITTER V V V 13 EVLUSI 3 4

5 14 16 Mampu menghitung dan menggambar garis pengaruh Menghitung dan menggambar garis pengaruh pada balok diatas dua tumpuan Menghitung dan menggambar garis pengaruh pada balok gerber. Menghitung dan menggambar garis pengaruh batang pada konstruksi rangka batang EVLUSI 4 Tanda Tangan osen Pengampu PERNYTN: engan ini saya menyatakan bersedia memberikan materi sesuai kesepakatan yang telah ditetapkan di borang ini. osen 1 (Koordinator) OEI WIOWO osen 2 V V V 5

6 PENGERTIN GY GY LH SUTU ESRN VEKTOR YNG MEMPUNYI ESRN,TITIK TNGKP N GRIS KERJ GY. Garis kerja GY PT IPINHKN SEPNJNG GRIS Titik tangkap gaya KERJNY. Garis kerja gaya PENJUMLHN GY ( RESULTNTE GY ) CR NLITIS R Y = P 1 SIN α + P 2 SIN β R X = P 1 COS α + P 2 COS β R = 6

7 5 T 3 T IKETHUI U GY P 1 = 5 T ENGN SUUT 45 0 N P 2 = 3 T ENGN SUUT 30 0 HITUNG ESR RESULTNTE GY TERSEUT ITS. R Y = 5 SIN SIN 30 0 = 5. 0, ,5 = 3, ,5 = 5,0355 T R X = 5 COS COS 30 0 = ,866 = 3, ,5981 = 6,1335 T R = = 6,1335 5,0335 = 25, ,6198 = 7,936 T Tg R Y R X 0,8209 = 39,38 0 CR GRFIS UNTUK CR GRFIS HRUS MEMKI 3 T SKL MISL 1 TON = 1 CM N 5T R MENGGUNKN USUR ERJT Ѳ UNTUK MENGUKUR SUUT. RESULTNTE IPT RI MENGHUUNGKN TITIK WL MULI, SMPI ENGN TITIK MENGKHIRI GMR TERSEUT. JI UNTUK EERP GY YNG IJUMLH, TINGGL MENGGMR SJ ERURUTN. SUUT IPT ENGN MENGUKUR MEMKI USUR ERJT. 7

8 MOMEN LH GY IKLIKN JRK, IMN JRK TU LENGN NY HRUS TEGK LURUS P GY NY. M C = P. 0 = 0 C a M = P.a Ingat gaya bisa dipindahkan sepanjang garis kerjanya. P P P b M = + P.b KIT SEPKTI RH PERPUTRN MOMEN P = 5 T P = 5 T SIN α α P = 5 T COS α 6 M b Tg 4 5 α SIN α = 4 / 5 3 COS α = 3 / 5 SIN α = b / 6 4/5 = b / 6 b = 24 / 5 M M = 5. b = 5.24 / 5 = 24 TM TU P = 5 T IURIKN ULU MENJI P SIN α IRH VERTIKL N P COS α IRH HORISONTL. SEHINGG M = 5 SIN α. 6 = 5. 4/5.6 = 24 TM. RI PENYELESIN ITS ISRNKN MENGURIKN HULU GY MIRING GR PENYELESIN MENJI LEIH MUH. 8

9 CONTOH SOL 6 T 5 2 T 2 T α 5 T 5 T C 3 T 4 M 3 M 2 M... 5 T C 3 T 2 T 9

10 6 T 5T C 3T 4 M 3 M 2 M 2T = = 15 TM 6 T C 5T 2T = = 53 TM 6 T C 5T C 2T C 10

11 C 4 T 2 T 3 T 2 M 5 T 4 M 3 M E 5 M 4 M = = + 48 TM 4 T C 5 T 5 T = = 18 TM 2 T 4 T C 2 T 3 T 5 T 5 T 3 T 4 T E INGT GY PT IPINHKN SEPNJNG GRIS KERJNY. 11

12 MENCRI LETK RESULTNTE GY 6 T 2 T 3 T C 4 T 2 M 4 M 6 M X M R MISL LETK RESULTNTE GY ( R ) TERLETK SEJRK X M RI TITIK R = = 7 T SEMU GY IKLIKN JRK TEGK LURUS NY TERHP X = X = 40 7 M = 5, 71 M JI LETK RESUTNTE GY SEJRK 5, 71 M RI TITIK 12

13 PENGERTIN EN N PERLETKN MCM EN EN MTI / EN TETP EN HIUP/ EN ERJLN EN MTI LH EN YNG SELM HIUP KONSTRUKSI. MISL : EN TEMOK,EN TP, EN TROTOIR N LIN LIN. EN HIUP / EN ERJLN LH EN YNG TIK TETP. MISL : EN KENRN N LIN LIN. MENURUT CR EKERJNY EN IGI LGI MENJI : EN TERPUST P P P P STUN ERT KG, TON N LIN LIN. q EN MERT q STUN T/M, KG /M, KG/CM N LIN LIN q = TINGGI TU LER RI ENTUK EN ( LIHT GMR ) EN TIK MERT MISL EN SEGITIG q q STUN MUPUN RTI q SM ENGN EN MERT ITS. 13

14 PERLETKN SENI H V MEMPUNYI REKSI TEGK LURUS LNSN N SEJJR LNSN, RTINY PERLETKN SENI TIK PT ERGERK TEGK LURUS MUPUN SEJJR LNSN. ROL V MEMPUNYI REKSI TEGK LURUS LNSN, RTINY PERLETKN ROL TIK PT ERGERK RH TEGK LURUS LNSN. JEPIT H REKSI V, H N M LH M REKSI YNG IPUNYI OLEH V PERLETKN JEPIT. SEHINGG PT IRTIKN KLU PERLETKN JEPIT TIK PT ERGERK P RH TEGK LURUS MUPUN SEJJR LNSN N JUG TIK PT ERPUTR TU ER ROTSI. 14

15 CONTOH q t/m Rotasi = ( sendi, rol tidak mempunyai reaksi momen ) P T 0 ( jepit mempunyai reaksi momen ) RI KEU GMR ITS TERLIHT HW PERLETKN ROL, SENI MUPUN JEPIT TIK PT ERGERK KE RH VERTIKL. HL ITU PT ILIHT RI GMR GRIS LENUTNNY. SENGKN P PERLETKN JEPIT TERLIHT TIK PT ERPUTR ( ER ROTSI ) ROTSI TU 15

16 MENCRI REKSI PERLETKN. UNTUK MENPTKN KONSTRUKSI YNG STIL, MK IUTUHKN PERSMN KESETIMNGN. H = 0, GR KONSTRUKSI TIK PT ERGERK KERH HORISONTL M = 0, GR KONSTRUKSI TIK PT ERPUTR TU MENGGULING V = 0, GR KONSTRUKSI TIK PT ERGERK KERH VERTIKL ENGN MEMKI TIG PERSMN ITS MK REKSI PERLETKN P KONSTRUKSI STTIS TERTENTU PT ICRI. CONTOH Tg α= 3/4 3T 5 T 4 T α 6 T 4T C 2 M 8 M 3 M =0 MISL H ingat + + H = 0 H = = 2 T tanda negatif mengartikan kesalahan pemisalan arah, jadi H seharusnya mengarah kekiri. H = 2 T JI PERLU IINGT HW TN NEGTIF ERRTI SLH LM PEMISLN RH, SELIKNY PIL HSIL POSITIF RTINY RH PEMISLN SUH ENR. = 0 V MISL ingat + + V = 0 V = 1,2 T = 0 VC = 0 VC = 5, 8 T KONTROL =0 +1, ,8 4 = = 0 ( OK ) 16

17 4 T 5T 5 2 C 5 T 45 2M 3 M 3 T 4 M E 2 M 7 M 3 M = 0 HE MISL + HE 3 5 = 0 HE = 8 T = 0 V MISL + V = 0 V = 8, 1 T 4 T 5 T 5 T 5 T 4 T 3 T 3 T 5 T E = 0 VE MISL VE = 0 VE = 0,9 T 4 T 5 T 5 T 5 T 3 T 4 T 8 T 5 T 8 T = 0 + 8, , 9 = = 0 ( OK ) 17

18 UNTUK EN MERT TU TIK MERT IJIKN ULU EN TERPUST LM PERHITUNGN REKSI PERLETKNNY. q q q q Q=q. L Q= ½ q.l 1/2 L 1/2 L 1/3 L 2/3 L Q = LUS RI ENTUK EN N LETKNY P TITIK ERT RI ENTUK EN. q = 3 t/m q = 1 t/m C E 4 T 2 M 6 M 4 M 2 M Q=1/2.3.6 = 9 T Q=1.2 = 2 T 2m Q=1.4 = 4 T = 8 m = 8 m 2m 10 m 1 m = O H = 0 = 0 V = 0 V = 3 T = 0 V = 0 V = 8 T = O = = 0 ( OK ) 18

19 5 T q= 1 t/m α 2 T tg α = 3/4 3 M C 2 M 1 M 2 M UNTUK MENGHITUNG REKSI P PERLETKN JEPIT ES GK ERE RI TUMPUN SENI ROL. UNTUK MENGHITUNG REKSI HORISONTL HC MISL O + HC = 0 HC = 2 T UNTUK MENGHITUNG REKSI VERTIKL VC MISL = 0 + VC = 0 VC = 5 T UNTUK MENGHITUNG REKSI MOMEN MC MISL = 0 + MC = 5 TM MC = 5 TM 3 T q = 1t/m 2 T 4 T 4 T Q = 2.1 T 2 T 3 M 3 T 2 T 4 M C 5 M 19

20 GY LM H V X M X M V H N V + V M = V. X M M + + M = V. X GMR ITS LH SUTU LOK YNG IENI EN MIRING TERPUST KIT GY TERSEUT KN TIMUL REKSI REKSI PERLETKN NY. PIL LOK IPOTONG MK ILM LOK KN TIMUL GY LM YNG MENGIMNGI GY LUR YNG TERJI. GY LM N = GY YNG SEJJR SUMU TNG = GY YNG TEGK LURUS SUMU TNG M = MOMEN LENTUR 20

21 RI PERNYTN ITS MK PT I SIMPULKN SEPERTI INI M M N N N N M M NORML ( N ) POSITIF LH TRIK, SENG NORML NEGTIF PIL TEKN. GY LINTNG ( ) POSITIF PIL GY SEELH KIRI RH KETS, SENG SEELH KNN RH KEWH. GY LINTNG ( ) NEGTIF PIL GY SEELH KIRI RH KEWH,SENG SEELH KNN RH KETS. MOMEN LENTUR POSITIF PIL ISEELH KIRI RH M ERPUTR SERH JRUM JM,SENG ISEELH KNN ERPUTR ERLWNN RH JRUM JM. MOMEN LENTUR NEGTIF PIL I SEELH KIRI RH M ERPUTR ERLWNN RH JRUM JM, SENG I SEELH KNN ERPUTR SERH JRUM JM. 21

22 tg α = 3/4 5 T 4 T α 4 T C X1 4 M 6 M 2 M 3 T X2 4 T X3 4 T 4 T C 1 T 6 T 4 T + 4 T N 4 T 1 T 1 T T 2 T 8 TM M 4 TM 22

23 = 0 H MISL + H = 0 H = 4 T = 0 V MISL + V = 0 V = 1 T = 0 VC MISL VC = 0 V = 6 T ING N, N M LIHT KIRI POTONGN X1 NX1 = 0 X1 = 0 N = 0 V = 1T X1 = 4 N = 0 X1 = + 1 T MX1 = + 1. X1 X1 = 0 = + 1 T X1 = 0 M = 0 X1 = 4 = + 1 T X1 = 4 M = 1. 4 = 4 TM LIHT KNN POTONGN4 T NX2= + 4 T X2 4 T X2 = 0 NC = + 4 T C X2 = 6 N = + 4 T VC = 6 T 2 M X2 = = 2 T MX2 = 4. ( 2 + X2 ) + 6. X2 X2 = 0 C = 2 T X2 = 0 MC = 4.( ) = 8 TM X2 = 6 = 2 T X2 = 6 MC = 4.( ) = + 4 TM LIHT KNN POTONGN NX3 = + 4 T X3 = 0 N = + 4 T X3 = 2 NC = + 4 T X3 4 T 4 T X3 = + 4T MX3 = 4. X3 X3 = 0 = + 4 T X3 = 0 M = 0 X3 = 2 MC = + 4 T X3 = 2 M= 4.2 = 8 TM 23

24 X1 q = 1 t/m X2 X3 4 T 2 T C 2 M 8 M 2 M = 0 HC MISL + HC 2 = 0 HC=2 T N 0 V MISL + V T 2 T = 0 V = 2,2 T = 0 VC MISL 6 T 4 T VC ,2 T 2,2 T = 0 VC=11,8 T = 0 2, ,8 4 4= 0 = = 0 ( OK ) 5,8 T 10 TM M 4, 4 TM M MX = 6, 82 TM GMR ERENTUK PROL KREN PERSMN NY LH PNGKT U, SENG UNTUK PERSMN LINIER, GMR ERENTUK GRIS LURUS. 24

25 NX1 = 0 LIHT KIRI POTONGN X1 X1 = 0 N = 0 X2 = 2 N = 0 V X1 = 2, 2 T LIHT KIRI POTONGN 2,2 MX1 = 2, 2. X1 LIHT KIRI POTONGN X1 = 0 = 2, 2 T X1 = 0 M = 2, 2. 0 = 0 X1= 2 = 4, 4 TM X1 = 2 M = 2, 2. 2 = 4, 4 TM NX2 = = 0 LIHT KNN POTONGN X2 2M 4 T X2 = 0 NC = 0 2 T X2 = 8 N = 0 2 T 11, 8 X2 = , X2 Q = 1X2 Q = 2.1 = 2T X2 = 0 C = 5, 8 T ½ X2 X2 = 8 = 5, = 2, 2 T ( 1 + X2 ) P = O TERJI MOMEN MXIMUM X2 = , 8 + 1X2 = 0 5, X2 = 0 X2= 5,8 M RI C TERJI M MX MX2 = 4.( 2 + X2 ) 2 ( 1 + X2 ) + 11,8.X2 1X2. 1/2 X2 LIHT KNN POTONGN X2 = 0 MC = , /2. 0 = 10 TM X2 = 8 M = , /2. 8 = + 4, 4 TM X2 = 5, 8 M MX = 4. 7,8 2. 6, , 8.5, , 8. 1/2. 5,8 = 31,2 13,6 = 31, 2 13, , 44 16, 82 = 6, 82 TM NX3 = + 2 T LIHT KNN POTONGN X3 4T X3 = 0 N = + 2 T 2 T X3 = 2 NC = + 2 T Q= 1X3 X3 = X3 MX3 = 4.X3 1. X3.1/2. X3 X3 = 0 = + 4 X3 = 0 M = 0 X3 = 2 C = = 6 T X3 = 2 MC = /2. 2 = 10 TM 25

26 q = 1 t/m X1 X2 C =0 H =0 4 M 6 M Q = 1/ = 3 T Q = 0 1,2 1,2 V ( 2/3. 6 )=0 V = 1,2 T =0 VC ( 4 + 1/3.6) = 0 VC = 1,8 T 1,8 LIHT KIRI POTONGN X1 = + 1, 2 T X1 = 0 X1 = 4 = + 1, 2 T = + 1, 2 T 4,8 M M MX = X1 = 4 MX1 = + 1, 2. X1 X1 = 0 M = 0 M = 1, 2. 4 = 4,8 TM 26

27 LIHT KNN POTONGN Q = 1/2.X2.a X 1 T/M X2 a C a = X 2 / 6 1, 8 Q = 1/2.X2.X2/6= 6M Q = X X2 = 1, 8 + X X2 = 0 C = 1, 8 T X2 = 6 = 1, 8 + = + 1, 2 T X2 = 0 1, 8 + X 0 X 2 2 = 21,6 X 2 = 4,65 M RI TITIK C TERJI M MX MX2 = + 1,8 X2 Q.1/3 X2 = 1,8 X2 X2 = 0 MC = 0. X2 X2 = 6 M = 1, = 4, 8 TM X2 = 4,65 M MX = 1, 8. 4, 65 4, ,65 = 5, 58 TM 27

28 LOK GERER S C S = SENI GERER TIK PT MENERIM GY HORISONTL SENI GERER LETKNY ITS MERUPKN SMUNGN, REKSI RI SENI GERER MENJI EN P LOK IWHNY S VS VS C UNTUK MULI MENGHITUNG LOK GERER, SEIKNY IPISHKN LEIH HULU, ICRI REKSI2 UNTUK LOK YNG TERLETK ITS, N REKSI SENI GERER KN MENJI EN P LOK IWHNY. LOK S LOK SC IHITUNG REKSI V N VS REKSI VS MENJI EN, SEHINGG V N VC PT IHITUNG RI PERHITUNGN ITS, SELNJUTNY PT IHITUNG N JUG IGMR ING NORML, LINTNG N MOMEN. 28

29 CONTOH CONTOH LOK GERER S1 S2 C S1 S2 C S1 S2 C S1 S2 C JI YNG PERLU IINGT,KLU PERLETKN SENI TU ROL HRUS PERLETKN LIN SENI TUPUN ROL, SENG KLU PERLETKN JEPIT PT ERIRI SENIRI.ENGN EGITU KN IPTKN PEMGIN YNG ENR, MN YNG HRUS ITS N SETERUSNY. 29

30 q = 1 t/m P=4 T 10 M 2 M S 8 M C 2M 4 T S X3 X4 X1 X2 VS= 1 T C VC= 5 T V= 5, 2 T V= 3, 8 T = 0 H = 0 TIK ING N 5, 2 T 4 T 4, 8 T 1 T 1 T M 8 TM 2 TM M MX = TM LOK SC = 0 VS = 0 VS = 1 T VS = 1 T = 0 VC = 0 VC = 5 T 30

31 LOK S =0 V = 0 V = 5, 2 T = 0 V = 0 V = 3, 8 T X1 = 5, 2 1 X1 LIHT KIRI POT X1 X1 = 0 = 5, 2 T Q=1.X1 X1 = 10 = 5, 2 10 = 4, 8 T X1 = 0 5,2 1 X1 = 0 X1 = 5,2 M RI TERJI M MX MX1 = 5,2 X1 1. X1. 1/2. X1 X1 = 0 M = 0 X1 = 10 M = 5, /2. 10 = + 2 TM X1 = 5, 2 M MX = 5, 2. 5, , 2. 1/2. 5, 2 = 13, 52 TM X2 = 1 T LIHT KNN POTONGN X2 = 0 S = 1 T X2 VS = 1 T X2 = 2 = 1 S MX2 = + 1. X2 X2 = 0 MS = 0 X2 = 2 M = + 2 TM X3 = 1 T LIHT KIRI POTONGN X3 X3 = 0 S = 1 T S X3 = 8 C = 1 T VS = 1 T MX3 = 1. X3 X3 = 0 MS = 0 LIHT KNN POTONGN X3 = 8 MC = 8 T X4 4 T X4 = + 4 T MX4 = 4. X4 X4 = 0 = + 4 T X4 = 0 M = 0 X4 = 2 C = + 4 T X4 = 2 MC = 8 TM 31

32 3 T q = 1 t/m C = 0 + HE +2 3 = 0 HE = 1 T 2 T 3 T 2 M =0 + VE =0 VE = 6,833 T 3 M =0 VC =0 E VC = 2,167 T 2M 6 M UNTUK MEMUHKN MENGGMR ING M, N N, SEIKNY IUT FREE OY IGRM. 3 T 2 T 2 T C TNG C 6TM 3 T 6,833 T 3,833 T 5 TM 2,167 T =0 MC 2, =0 MC = 5 TM 2 T TNG 1 TM 3 T =0 +M 3.2 =0 M = 6 TM 1 T E 6,833 T Jumlah momen,gaya V maupun H pada satu titiksimpul = 0 =0, MK PT IHITUNG HW ME P E SM ENGN 1 TM SERH JRUM JM, SETELH IPT M C = 5 TM N M = 6 TM RI HSIL FREE OY ITS, MK ING NORML, LINTNG MUPUN MOMEN PT IGMR ENGN MUH N HRUS TETP MENGGUNKN TURN RH ING M, N MUPUN. 32

33 GMR SEELH KIRI MENJELSKN PROSES PENGGMRN ING N, M, 2 T 2 T 6,833 T 2 T N 6,833 T 3,833 T 3 T 6,833 T X 2 T 3 T 2 T 3,833 T 2,167 T 3 T 2,167 T 3 T X = 0 2, X =0 1 T X = 2, 167 M 1 T 6TM 5 TM 1TM 6TM 5 TM 2,167 T 3 TM 2,35 TM 1 TM M MX = 2,167 X 1. X.1/2. X 1 T X= 2, 167 M MX = 2,167. 2, ,167. 1/2. 2, 167 = 2, 35 TM M = 1. 3 = 3 TM 33

34 q = 1 t/m 2 T 3 T =0 + HE + 2 = 0 HE = 2 T C = 0 + VE 3 1,5 = 0 4 M + VE = 4, 5 T = 0 E + ME ,5.4,75 = 0 2 M ME = 18, 125 TM 3 M 1 M 1, 5 M 2 T 3 T 6 TM 2 T 3 T 2 T 4, 5 T 1, 5 T q = 1 t/m C 2,625 TM TNG 3,375 TM 0 +M + 1,5. 1,75=0 M = 2, 625 TM TNG E 18,125 TM =0 + M 3.2 = 0 HE = 2 T VE = 4, 5 T M = 6 TM ENGN MENGGUNKN = 0, IPT M E = 3, 375 TM E = 4,5 COS α + 2 SIN α = 4,5. 3/ /5 2 COS α α 4,5 SIN α α E HE = 2 T α 2 SIN α 4,5 COS α VE = 4, 5 T = 2,7 + 1,6 = 4, 3 T N E = 4,5 SIN α + 2 COS α = 4,5 4/ /5 = 3,6 + 1,2 = 2,4 T 34

35 2, 4 T 2 T 2 T N 2, 4 T 1,5 T 1,5 T 3 T 4,3 T 4,3 T 6 TM 2,625 TM 1,125 TM 18,125 TM 3,375 TM M 35

36 EN TU MUTN TIK LNGSUNG. q = 1 t/m q = 1 t/m 4 T C E F Gel.melintang λ 2m 1m 5 λ = 20 M 4 T CONTOH C C E E F Gel.memanjang 2 2 1,5 0, C 2 3, 5 3, V = 0 C E F V = 1,5 T VC = 0, 5 T RI GMR ITS TERLIHT HW EN TIK LNGSUNG MENJI EN P GELGR UTM / MEMNJNG TETPI ITERIM HULU OLEH GELGR MELINTNG. SEHINGG UNTUK MEMUHKN PEMGIN EN, GELGR MELINTNG IMISLKN SEGI PERLETKN KECIL,SEHINGG PT ICRI REKSI PERLETKN KIT EN TERSEUT N REKSI REKSI TERSEUT KEMUIN IENKN KE GELGR UTM. SETELH EN TERISTRIUSI KE GELGR UTM, RU PT IHITUNG REKSI PERLETKNNY, KEMUIN PERHITUNGN N PENGGMRN ING MOMEN N LINTNG PT ILKUKN. =0 V ,5.16 3, = 0 V = 7,7 T = 0 VF , ,5.4 = 0 VF = 6, 3 T PERHITUNGN SELNJUTNY SM ENGN PERHITUNGN PERHITUNGN TERHULU, HNY ENY EN EN YNG SEMUL LH EN MERT P GELGR MELINTNG MENJI EN TERPUST P GELGR UTM. 36

37 RUMUS YNG HRUS IINGT UNTUK KULIH KULIH I SEMESTER SEMESTERERIKUTNY. P q L L P P ql PL 1/2 ql 2 M P q 1/2 L 1/2 L L 1/2 P 1/2 ql 1/2 P 1/2 ql M 1/8 ql 2 1/4 PL 37

38 PLIKSI I LPNGN q t/m C LOK C MENPT EN LUR q t/m GMR ING N ING M SEPERTI TERGMR PIL LOK C ITS LH LOK ETON Warna biru adalah sengkang Tul tarik dimana makin besar gaya,. jarak sengkang semakin rapat sengkang Warna merah adalah tulangan tarik Tul tarik sengkang itempatkan diatas karena momen negative, dimana serat tertarik ada di serat atas. itempatkan dibawah karena momen positive,dimana serat tertarik ada di seratbawah 38

39 KONSTRUKSI RNGK TNG C E F G GMR ITS INMKN RNGK TNG TITIK,,C,,E,F,G ISEUT TITIK UHUL TU TITIK SIMPUL. C, C, E, E, CF, F, G, EG, F, FG, G ISEUT TNG. KONSTRUKSI RNGK TNG STTIS TERTENTU PIL MEMENUHI SYRT : 2 X JUMLH TITIK UHUL = JUMLH TNG + 3 SEGI CONTOH KONSTRUKSI ITS 2. 7 = = 14 MK KONSTRUKSI ITS ISEUT KONSTRUKSI RNGK TNG STTIS TERTENTU. UNTUK MENCRI GY TNG RI KONSTRUKSI ITS NYK CR,TETPI ISINI HNY KN IJELSKN U CR YITU : 1.CR KESETIMNGN TITIK UHUL / TITIK SIMPUL 2.CR RITTER 39

40 CR KESETIMNGN TITIK SIMPUL / TITIK UHUL UNTUK PERHITUNGN GY TNG EN TIK EKERJ P TITIK SIMPUL HRUS IKERJKN P TITIK SIMPUL. TITIK UHUL TU TITIK SIMPUL INGGP SEGI PERLETKN SENI, SEHINGG PERHITUNGN GY TNGNY MENGGUNKN : =0 TU =0 N TU =0 TNG YNG KN ICRI GY TNGNY INGGP HULU SEGI TNG TRIK, SEHINGG RH GY NY MENRIK TU MENINGGLKN TITIK YNG ITINJU. C E EN P TNG FG LH q = 1 t/m 4 M EN HRUS ITEMPTKN P TITIK SIMPUL F G 3 M 3 M 3 M C E KREN EN N KONSTRUKSI SIMETRIS MK V = V = 1,5 T F G 1,5 T 1,5 T PERHITUNGN IMULI RI TITIK SIMPUL YNG MEMPUNYI MXIMUM U TNG YNG ELUM IKETHUI, EMIKIN JUG SELNJUTNY. 40

41 TITIK S C S F = 0 1,5 + S C = 0 S C = 1,5 T HSIL S C NEGTIF, RTINY RH PEMISLN SLH, RTINY S C UKN TNG TRIK 1,5 T TETPI TNG TEKN. S C = 1,5 T ( TEKN ) = 0 S F = 0 TITIK C S C C 1,5 T S CF SIN α S CF COS α S CF HSIL S C LH 1,5 T TEKN, MK P TITIK SIMPUL C RH S C MENEKN TITIK C = 0 1,5 S CF SIN α = 0 S CF = 1,5 / SIN α = 1,875 T S CF = 1, 875 T ( TRIK ) = 0 + S C + S CF COS α =0 S C + ( 1, /5 ) = 0 S C = 1, 125 T S C = 1, 125 T ( TEKN ) TITIK 1,125 T = 0 S F = 0 S E = 0 S E + 1, 125 = 0 S E = 1, 125 T S E = 1, 125 T ( TEKN ) S F 41

42 TITIK F 1,875 SIN α S FE SIN α S FE V = 0 S CF = 1,875 =0 1,875 COS α S FE COS α S FG F 1,5+ 1, /5 + S FE SIN α = 0 1,5+ 1, 5 + S FE. 4/5 = 0 S FE = 0 1, 5 T = 0 S FG + S FE COS α 1,875 COS α = 0 S FG = 0. 3/5 +1, /5 = 1, 125 T ( TRIK ) TITIK G S FG = 1, 125 S GE G S G = 0 1,5 + S GE = 0 S GE = 1, 5 T ( TRIK ) = 0 1, S G = 0 1, 5 T S G = 1, 125 T ( TRIK ) TITIK E S E = 1, 125 E S E COS α = 0 1,5 S E SIN α = 0 S E = 1, 875 T S EG = 1, 5 S E SIN α S E S E = 1, 875 T ( TEKN ) KONTROL = 0 1,125 + S E COS α = 0 1, ( 1,875. 3/5 ) = 0 1, 125 1, 125 = 0 ( OK ) 42

43 METHOE RITTER MEMOTONG TIG TNG TPI TNG YNG I POTONG TIK OLEH ERTEMU P STU TITIK UHUL / TITIK SIMPUL. TNG YNG MEMPUNYI CENTRUM KEKUTN TNG, MENCRI GY TNG NY ENGN MEMKI : P CENTRUM KEKUTN TNG = 0 CENTRUM KEKUTN TNG 1 LH PERPOTONGN TNG 2 N TNG 3. TNG YNG TIK MEMPUNYI CENTRUM KEKUTN TNG, MENCRI GY TNG NY ENGN MEMKI : = 0 = 0 C E F G H TNG YNG IPOTONG LH S C, S CG, S FG CENTRUM KEKUTN TNG C LH PERPOTONGN S CG N S FG RI HSIL PERPOTONGN TERSEUT LH TITIK G. CENTRUM KEKUTN TNG CGLH PERPOTONGN S C N S FG RI HSIL PERPOTONGN TERSEUT LH TITIK ( Ingat gaya dapat dipindahkan sepanjang garis kerjanya ) CENTRUM KEKUTN TNG FG LH PERPOTONGN S C N S CG RI HSIL PERPOTONGN TERSEUT LH TITIK C. 43

44 C E 4 M F G 1,5 T 1,5 T 1,5 T 3 M 3 M 3 M 1,5 T KEUNTUNGN RI CR RITTER LH PT MENCRI ESR GY TNG IMNPUN JUG, TNP HRUS MULI RI PERLETKN. UNTUK MELIHT KERH KIRI POTONGNTU KNN ISRNKNMELIHT KERH YNG TIK NYK GY EKERJ. MENCRI S E N S EF,IPOTONG TNG S E, S EF, S FG CENTRUM KEKUTN TNG E LH TITIK F = 0 ( LIHT KNN POT ) S E. 4 1, , 5. 3 = 0 S E = 1, 125 T 4 M S E S EF S EF SIN α S E = 1, 125 T ( TEKN ) F 1,5 T 6 M 1,5 T TNG S EF LH TNG YNG TIK MEMPUNYI CENTRUM KEKUTN TNG, KREN TNG S E N TNG S FG TIK KN MUNGKIN ERPOTONGN. = 0 + 1, 5 1, 5 S EF SIN α = 0 S EF = 0 44

45 UNTUK MENCRI TNG S GF, S GE N S E, IPOTONG KETIG TNG TERSEUT. LIHT KNN POTONGN. E S E SIN α = a / 3 a = 3 SIN α 4 M S GE S E a = 3. 4 / 5 = 12 / 5 M S GF a G 1,5 T 3 M 1,5 T MENGHITUNG S GF = 0 + S GF. 4 1, 5. 3 = 0 S GF = 1, 125 T ( TRIK ) MENGHITUNG SE = 0 S E. 12/5 1,5. 3 = 0 S E = 1, 875 T S E = 1, 875 ( TEKN ) MENGHITUNG S GE = 0 + S GE. 3 1, 5. 3 = 0 S GE = 1,5 T ( TRIK ) UNTUK MENGHITUNG S GE PT IPKI CR LIN ENGN MEMOTONG SEPERTI GMR IWH INI MESKIPUN TNG TNG YNG IPOTONG ERTEMU P STU TITIK, TPI CR INI HNY OLEH IPKI UNTUK TNG YNG SEPERTI S GE. S GE LIHT IWH POTONGN = 0 + S GE 1, 5 = 0 1,5 T S GE = 1, 5 T ( TRIK ) 45

46 GRIS PENGRUH REKSI PERLETKN ING KIT EN MTI ING M GRIS PENGRUH REKSI PERLETKN GRIS PENGRUH KIT EN ERJLN GRIS PENGRUH M CONTOH PLIKSI I LPNGN LOK JEMTN KIT KN MENCRI REKSI I UNTUK MERENCNKN KEPL JEMTN I. KEPL JEMTN eban mati q = 2 t/m KEPL JEMTN eban berjalan P= 20 t PNJNG JEMTN 15 M P = 20 T R/ V KIT EN MTI= 1/ =15 T 1 GP R / GP V R / V KIT EN ERJLN, P = 20 T P = 20 T ITEMPTKN P ORINT TERESR RI GMR GP R / GP V R / V KIT EN ERJLN= 20 X 1 =20 T ( P X ORINT MXIMUM ) MK R / V UNTUK PERENCNN EMENSI KEPL JEMTN LH 15 T + 20 T = 35 T 46

47 X M P = 1 C GP R / GP V MISL P = 1 ERJLN, 10 M 2 M ER SEJRK X M RI. 1 GP R/ GP V = 0 V ( 10 X ) = 0 2/10 V = 12/10 GP R / GP V 1 P=1 I X= 0 V = 1 P=1 I X=10 V = 0 P=1 I C X = 12 V = 2/10 GP R / GP V MISL P =1 ERJLN ER SEJRK X M RI = 0 V X = 0 V = X P= 1 I X = 0 V = 0 P = 1 I X = 10 V = 1 P = 1 I C X = 12 V = 12/10 TU PT ENGN CR LIN, ENGN MELETKKN P = 1 I, I N I C N ICRI ESR R TU V, IPT GP R / GP V. P=1 P=1 P=1 P =1 I = 0 V = 0 10 M 2 M C V = 1 P = 1 I = 0 V = 0 V = 0 P= 1 I C = 0 V = 0 V = 2/10 47

48 JI RI PENJELSN N CONTOH SOL PT ISIMPULKN HW GRIS PENGRUH REKSI PELETKN LH GMR ESR REKSI PERLETKN P WKTU P = 1 ERJLN ITS LOK TERSEUT, EMIKIN JUG RTINY UNTUK GRIS PENGRUH GY LINTNG ( ) MUPUN GRIS PENGRUH MOMEN ( M ). HITUNG ESR R MXIMUM PIL EN ERJLN P = 25 T ER ITS LOK C, HITUNG JUG PIL YNG ERJLN q = 2 t/m SEPNJNG 2 M. CR MENGHITUNGNY IPKI GRIS PENGRUH R, ENGN MELETKKN P = 25 T P ORINT MXIMUM N q = 2 t / m P LUSN YNG MXIMUM. P = 25 T 1 R MX = 25 X 1 = 25 T 2/10 q = 2 t/m 1 a a = 8/10 luas luasan dibawah beban 2 m 2/10 = ( 1 + 8/10 ).1/2. 2 Ingat luas trapesium = jumlh sisi sejajar kali setengah tinggi Luas = 1, 8 m 2 q = 2 t/m R MX = 2 X 1,8 = 3, 6 TM. GMR GRIS PENGRUH SELLU LURUS TIK PERNH TERPUTUS. 1 12/10 GMR GP R YNG ENR 10 M 2 M UKTI / ingat : perbandingan segitiga 1 GMR GP R YNG SLH 48

49 GRIS PENGRUH N GRIS PENGRUH M x m P=1 C 3 M 12 M V V PIL P = 1 ERJLN ER SEJRK X M RI, MK ESR C N MC PT IHITUNG, ENGN MELIHT KEKIRI POTONGN TU KEKNN POTONGN. LIHT KIRI POTONGNLIHT KNN POTONGN C = V 1 C = V MC = V. 3 1 ( 3 X ) MC = V. 12 RI U HSIL ITS ISRNKN MELIHT KEKNN POTONGN TU MEMKI REKSI PERLETKN I KNN POTONGN LM PERHITUNGN C MUPUN MC. MK PT ISIMPULKN, PIL P =1 TERLETK ITS U PERLETKN, MK LM PERHITUNGN C N MC ISRNKN SEGI ERIKUT : P = 1 I KIRI POTONGNSEIKNY MELIHTKEKNN POTONGN TU MEMKI REKSI ISEELH KNN POTONGN. P = 1 I KNN POTONGN SEIKNY MELIHT KEKIRI POTONGN TU MEMKI REKSI ISEELH KIRI POTONGN. SENG UNTUK P =1 YNG TERLETK INTR PERLETKN N ES, SEIKNY MELIHT KERH ES. UNTUK MENGHITUNG N M, SEIKNY LIHT KNN POTONGN SEHINGG TIK PERLU MENGHITUNG REKSI I MUPUN I 49

50 GP C N GP MC C P = 1 I 3 M 3 M 7 M =0 V = 0 V = 3/10 3/10 GP C 7/10 C 3/10 7 m 3/10 C = + 3/10 21/10 GP MC MC = 3/10. 7 = 21/10 P=1 I V = 0 C = 0 MC = 0 21/10 P = 1 I SEIKIT SEELH KIRI C = 0 V = 0 V = 3/10 C C = 3/10 MC = + 3/10. 7 = 21/10 7 m 3/10 P = 1 I SEIKIT SEELH KNN C = 0 V = 0 V = 7/10 C C = + 7/10 MC = + 7/10.3 = 21/10 7/10 3 m P = 1 I = 0 V = 0 C = 0 MC = 0 50

51 E C 2M 1M KREN POTONGN TERLETK INTR PERLETKN SNI N ES, MK UNTUK MUH NY MELIHT SJ KERH ES. P =1 ILETKKN I TITIK, E,, C. P = 1 P = 1 P = 1 P = 1 P = 1 E C 2 m P = 1 I TITIK E = 1 ME = 1. 2 = 2 P= 1 I TITIK SEIKIT SEELH KIRI E E = 1 ME = 1. 0 = 0 P = 1 I TITIK SEIKIT SEELH KNN E E = 0 ME = 0 P = 1 I TITIK N TITIK C E = 0 ME = 0 E C GP E GP ME 51

52 RI CONTOH SOL YNG TELH IERIKN, PT ISIMPULKN HW ENTUK GMR GRIS PENGRUH REKSI PERLETKN, GY LINTNG N MOMEN P POTONGN YNG TERLETK ITS U PERLETKKN SELLU SM. SEHINGG KLU LOK TERSEUT MEMPUNYI KNTILEVER TINGGL MENERUSKN SJ. C C 1 GP R / V 1 GP R/ V 1 1 GP C 1 1 ORINT UNTUK C TEPT IKIRI POTONGN N IKNN POTONGN KLU IJUMLH ESR NY HRUS 1, KREN PEMISLN EN ERJLN P = 1 GP MC ENGN EMIKIN MK ORINT ORINT P GRIS PENGRUH PT IHITUNG ENGN MENGGUNKN PERNINGN SEGITIG, SL STU ORINT SUH IHITUNG. 52

53 C E HITUNG ESR R 2 M 2 M 8 M 3 M YNG IPKI UTK q = 2 t/m C E PERENCNN KEPL JEM. I a 1 e PIL IKETHUI : EN MTI q = 2 t/m EN HIUP P = 20 T GP R KIT EN MTI q = 2 t/ m = 0 R , = 0 R = 16,5 T KIT EN HIUP P = 20 T, IPKI GRIS PENGRUH R..CRI ORINT I TITIK N I TITIK ENGN MEMKI PERNINGN SEGITIG. a / 1 = 2 / 10 a = 0,2 1 / e = 10 / 13 e = 1,3 R = 20 X ORINT MX P GP R = 20 X 1,3 = 26 T R = 26 T R YNG IPKI UNTUK PERENCNN KEPL JEMTN I = 16,5 T + 26 T = 42,5 T 53

54 HITUNG N GMR GRIS PENGRUH C 2/10 c 2 P=1 I R = 0 R = 2/10 c 1 2/10 c1 2 2 e C = 2/10 c1 = 2/10 P = 1 I SEIKIT KIRI C C= 2/ 10 c2 = 1 2/10 = 8/10 P = 1 I SEIKIT SEELH KNN C C = 8 /10 / e / P =1 I E C = 3 /10 C 2/10 HITUNG N GMR GRIS PENGRUH MC 16/10 e c P = 1 I R = 2/10 MC = 2/10. 8 = 16/10 P = 1 I C P = 1 I E / / c = 16 /10 MC = 16 /10 e = 6 /10 MC = 6 /10 54

55 HITUNG ESR MC max POSITIF PIL EN ERJLN P = 30 T ER ITS JEMTN 16/10 30 T 6/10 GP MC 16/10 MC max = P. (ORINT MX POSITIF) = /10 = 48 TON HITUNG ESR MC max ITS JEMTN. PIL EN ERJLN q = 2 t/m SEPNJNG 2 M ER 2m q = 2 t/m Y 1 Y 2 1, 6 iusahakan ordinat Y 1 = Y 2 untuk a 2 a mendapatkan M max 2 m 8 m Y1 = Y2,, a = 16 8a 10a = 4 a = 0,4 Y 1 = 1, 6 ( 2 0,4 ) / 2 = 1, 28 LUS TRPESIUM = ( 1,28 + 1,6 ) 1/2. 0,4 + ( 1,28 + 1,6 ) 1/2.( 2 0,4 ) = 0, ,304 = 2,88 m 2 MC max = q. luasan dibawah beban berjalan = 2. 2, 88 = 5,76 TM 55

56 GRIS PENGRUH P LOK GERER ERSR P ENTUK ENTUK GRIS PENGRUH YNG SUH PSTI, MK KN LEIH MUH MENGGMR GRIS PENGRUH P LOK GERER. S C S I C I I GP I GP M I UNTUK MENGHITUNG GP I N M I IUTUH KN V TU VC. P WKTU P = 1 I ERH S P WKTU P =1 I ERH S C V N VC PT IHITUNG V N VC TIK PT IHITUNG MK RI PENJELSN ITS,GMR GRIS PENGRUHNY HNY I S UNTUK MENGHITUNG GP I N MII IUTUHKN VC TU V P WKTU P =1 I ERH S P WKTU P =1 I ERH S C V N VC PT IHITUNG V N VC PT IHITUNG MK RI PENJELSN ITS,GMR GRIS PENGRUH I ERH S C 56

57 GP R 2M S E 1M C P = 1 I a = 8/6 2 M 6 M 3 M P = 1 I..R = 8/6 S a 1 GP R C GP M P = 1 I M = 0 VS = 0 VS = 2/6 8/6 GP M 4 M S 2/6 M = 2/6. 4 = 8/6 c = 2/6 b = 8/6 GP E P = 1 I / b = 8/6 P = 1 I M= +8/6 1 1 GP E P = 1 I c = 2/6 Lihat hal 51 P = 1 I E = + 2/6 57

58 GRIS PENGRUH RNGK TNG C E HITUNG N GMR GRIS PENGRUH S C, S CG, 4m N S FG. UNTUK MENCRI GY TNG F G H 3m 3m 3m 3m ITS, PKI CR RITTER Ingat bahwa apabila P =1 ada disebelah kiri potongan,maka reaksi yang dipakai disebelah kanan potongan atau melihat kebagian kanan potongan,begitu juga sebaliknya ENGN CR MEMOTONG TNG S C, S CG N S FG. GP S C P = 1 I V = 0 S C, S CG N S FG =0 3/8 3/4 P = 1 I F 0 GP S CG 5/8 15/48 S C V = 0 V= 3/12 C SCG sinα 4m 3/4 15/48 3/8 GP S FG 3/16 S FG G 6m =0 3/12. 6 S C. 4 =0 3/12 S C = 18/48 = 3/8 MC =0 3/ S FG. 4 = 0 S FG = + 3/ 4 =0 + 3/12 + S CG SIN α =0 S CG = / 15 /48 58

59 P=1 I G = 0 V = 1/2 = 0 1/ S C. 4 = 0 S C = 3/4 C S C = 0 1/2 S CG SIN α =0 S CG SIN α S FG S CG = / / G = 0 1/2. 3 S FG. 4 =0 1/2 6 m S FG = + 3/8 3m P = 1 I H = 0 V = 0 V = 3/12 0 3/ S C. 4 = 0 SC= 6/4 C S C = 0 3/12 S CG SIN α =0 S CG SIN α S FG S CG = / / 1/2 G = 0 1/4. 3 S FG. 4 =0 6 m S FG = + 3/16 3m 59

60 RI CONTOH PERHITUNGN ITS PT ISIMPULKN PIL RNGK TNG TERLETK INTR U PERLETKKN, MK UNTUK GRIS PENGRUH TNG YNG MEMPUNYI CENTRUM KEKUTN TNG, MK GMR GRIS PENGRUHNY ERENTUK SEGITIG ENGN PUNCK IWH CENTRUM, SENG UNTUK TNG IGONL YNG TIK MEMPUNYI CENTRUM KEKUTN TNG, GMR GRIS PENGRUHNY ERENTUK SEGITIG ENGN PUNCK P TITIK SIMPUL YNG MEMEGNGI TNG TERSEUT. JI UNTUK ORINT IHITUNG SJ P PUNCK NY, SENG ORINT LIN, IS IHITUNG ENGN PERNINGN SEGITIG. UNTUK TNG WH SELLU POSITIF TU TRIK, SENG TNG TS SELLU NEGTIF TU TEKN. C E F HITUNG N GMR GRIS PENGRUH 4 m S G, S EF, S EH. GP S G 3m I G H 3m 3m 3m 3m S G 1 GP S G G H I LIHT KEWH POTONGN P = 1 I S G =0 GP S EH P = 1 I G =0 S G 1 = 0 S G = 1 P = 1 I H,I, S G = 0 GP S EH LIHT KETS POTONGN S EH G H I P = 1 I, G, H, I, S EH = 0 60

61 GP S EF GP S EF P = 1 I H. V = V = 1/2 3/4 S EF 4m = 0 1/ S EF. 4 = 0 V = 1/2 6m H S EF = 3/4 HITUNG ESRS EF PIL EN ERJLN q = 2 t/m ER TEPT I I a / 3/4 = 3/6 3/4 a 3m a = 9/24 S FE = q. luasan yang diarsir dibawah beban merata S FE = 2. ( 1/ /24 ) = 27 / 24 TM 61

62 PLIKSI I LPNGN UNTUK GRIS PENGRUH q = 1 t/m C 10 m 2 m IKETHUI LOK JEMTN C ENGN EN MTI q = 1 t/m TENTUKN ESR MOMEN YNG IPKI UNTUK PERENCNN EMENSI LOK TERSEUT. UNTUK MENPTKN HSIL MOMEN MXIMUM YNG IMKSU YNG HRUS ILKUKN LH : 1. MENCRI ESR M MX KIT EN MTI TERSEUT 2. MENCRI GRIS PENGRUH MOMEN P POTONGN TU TITIK IMN MOMENMXIMUM TERJI. 3. ENGN EN ERJLN YNG SUH ITENTUKN, IPT MOMEN MXIMUMNY. 4. MOMEN MX TOTL IPT RI PENJUMLHN KEU MOMEN YNG IPT.( HSIL NO 1 + HSIL NO 3 ). 62

63 x m q = 1 t/m C 1O m 2 m = 0 V = 0 V = 4,8 T X = 0 4,8 1X = 0 X = 4,8 m dari terjadi M Max MX = 4,8 X 1.X. 1/2 X X = 4,8 m M max = 4,8. 4,8 1. 4,8. 1/2. 4,8 = 11,52 TM M max KIT EN MTI = 11, 52 TM C 4,8 m 5,2 m 2 m 30 TON GP M 0,2496 P = 1 P POTONGN SEIKIT SEELH KNN = 0 V ,2 = 0 V = 0,52 M = 0,52. 4,8 = 0,2496 PIL EN ERJLN LH P = 30 TON, MK M max KIT EN ERJLN = 30. 0,2496 = 7,488 TM JI MOMEN YNG IGUNKN UNTUK PERENCNN EMENSI LH 11,52 TM + 7,488 TM = 19,008 TM CTTN Contoh diatas dilakukan juga untuk gayalintang ataupun mencari gaya batang Pada Konstruksi Rangka atang. 63

64 TUGS 1 4 T 4 T C 5T 5 T 33a a m m b m c c m 6T 6 T 3T 3 T HITUNG ESR MOMEN I,, C,, E, F RI KEU SOL 6T 5TT 4T d β b CC 3T α d c α = 45 0 b tg β = 3/4 E E a F NRP ERKHIRN a m b m c m d m

65 TUGS 2 HITUNG ESR REKSI REKSI PERLETKN RI KONSTRUKSI N EN SEPERTI TERGMR IWH INI. 4 T 6 T 5 T β α 6 V 2 T α = 45 0 TG β = 3/ 4 3 M 4 M 6 M 3 M 4 T 5 T 5 T 3 T C 26T T 3T4 T 3M 5 M 22T T E E 2 M 2 M 3 M 4 M 3 M 6 T α C α = T 1 m 2 m 65

66 TUGS 3 HITUNG ESR REKSI2 PERLETKN RI KONSTRUKSI N EN SEPERTI IWH INI. β P V 2 T q t/m β = 45 0 P T C 3 m 8 m 2 m P T 2 t/m 5 T 4 T β tg β = 3/4 3 T C 4 m 1 t/m E 2T a m c m 3 m b m Nomor pokok a m b m c m P ton q t/m GSL GENP

67 TUGS 4 HITUNG N GMR ING NORML, MOMEN N LINTNG RI KONSTRUKSI ENGN EN SEPERTI TERGMR IWH INI. P1 TON tg α = 4/3 P2 TON C α 5 TON 2 m 4 m 8 m P1 TON P1 V 2 TON C β 3 m L m 3 m NRP ERKHIRN P 1 TON P 2 TON L m β

68 TUGS 5 HITUNG N GMR ING NORML, MOMEN N LINTNG RI KONSTRUKSI ENGN EN SEPERTI TERGMR IWH INI q t/m P ton C 2 m 8 m 2 m α P ton q t/m P ton C 2 m 4 m 6 m α NRP ERKHIRN q t/m P ton α

69 TUGS 6 HITUNG N GMR ING NORML, MOMEN N LINTNG RI KONSTRUKSI ENGN EN SEPERTI TERGMR IWH INI 3 T 5 T tg α = 3/4 q = 1 t/m α S C 4 T E a m b m c m d m 2 m 4 T q = 2 t/m 5 T tg α = 4/3 α S 1 S2 C a m 2 m d m 2 m c m NRP ERKHIRN a m b m c m d m

70 SOL EVLUSI 1 SUTU KONSTRUKSI PORTL ENGN EN SEPERTI TERGMR IWH INI, HITUNG REKSI2 PERLETKNNY. 1. q = 2 t/m 4 T P=2T a m c m 3 m 5 m cm 2. P=5 T q= 1 t/m P=5 T α α tg α = 3/4 C c m b m c m RI KONSTRUKSI N EN SEPERTI TERGMR ITS, HITUNG N GMR ING MOMEN,NORML N LINTNG. CTTN : NIM GSL a= 3 m b= 12 m c= 2 m NIM GENP a= 2m b= 10m c= 3m 70

71 SOL EVLUSI 2 1. P 1 P 2 HITUNG N GMR ING N N M RI KONSTRUKSI N EN SEPERTI TERGMR. h m C a m b m 2. P 2 S q t/m C P 1 a m b m 3 m 10 m RI KONSTRUKSI N EN SEPERTI ITS, HITUNG N GMR ING N N. 3. S 2 E RI KONSRUKSI RNGK SEPERTI TERGMR S 1 S 3 S 6 S 7 3 m HITUNG ESR GY TNG S 4, S2 N S 7 S 4 S 5 C ENGN CR YNG TERMUH MENURUT SR. P 1 a m a m CTTN TYPE SOL P 1 TON P2 TON q ton/meter a meter b meter h meter C E F

72 FTR PUSTK 1. Soewarno, MEKNIK TEKNIK STTIS TERTENTU 2. Soemono, STTIK 1 72

STATIKA (Reaksi Perletakan)

STATIKA (Reaksi Perletakan) STTIK (Reksi erletkn) Meknik Rekys I Norm uspit, ST.MT. Tumpun Tumpun merupkn tempt perletkn konstruksi tu dukungn bgi konstruksi dlm meneruskn gy gyyng bekerj ke pondsi Dlm ilmu Meknik Rekys dikenl 3

Lebih terperinci

Muatan Pada Konstruksi

Muatan Pada Konstruksi Mutn Pd Konstruksi Konstruksi sutu ngunn sellu diciptkn untuk dn hrus dpt menhn ergi mcm mutn. Mutn yng dimksud dlh mutn yng terseut dlm Perturn Mutn Indonesi 197 NI 18. ergi mcm mutn tergntung pd perencnn,

Lebih terperinci

matematika WAJIB Kelas X FUNGSI K-13 A. Definisi Fungsi

matematika WAJIB Kelas X FUNGSI K-13 A. Definisi Fungsi K- Kels X mtemtik WAJIB FUNGSI TUJUAN PEMBELAJARAN Setelh mempeljri mteri ini, kmu ihrpkn memiliki kemmpun erikut.. Memhmi iefinisi fungsi.. Memhmi omin n rnge fungsi liner.. Memhmi omin n rnge fungsi

Lebih terperinci

2.2. BENTUK UMUM PERSAMAAN GARIS LURUS

2.2. BENTUK UMUM PERSAMAAN GARIS LURUS B II : Fungsi Liner Dlil : Grfik ri fungsi-fungsi liner (liner rtin pngkt stu tu stright) lh sutu gris lurus... GARIS LURUS MELALUI TITIK ASAL (,) S. Y Trik Gris ri titik O ke titik P imn OP terletk p

Lebih terperinci

KESEIMBANGAN TITIK SIMPUL / BUHUL

KESEIMBANGAN TITIK SIMPUL / BUHUL KESEIMNGN TITIK SIMPUL / UHUL zukawi@gmail.com 081 2281 7739 MEKNIK TEKNIK atau NLIS STRUKTUR MERUPKN SUTU DISIPLIN ILMU YNG MEMEPELJRI GY GY & PERGESERN PERGESERN YNG TERJDI PD SUTU STRUKTUR KIT EN EN

Lebih terperinci

MODUL 7 STATIKA I BANGUNAN PORTAL. Dosen Pengasuh : Ir. Thamrin Nasution

MODUL 7 STATIKA I BANGUNAN PORTAL. Dosen Pengasuh : Ir. Thamrin Nasution STATIKA I MODU 7 BANGUNAN PORTA Dosen Pengsu : Ir. Tmrin Nsution Mteri Pemeljrn : 1. Portl Simetris. ) Memikul mutn terpust tunggl. ) Memikul mutn vertikl n orisontl. ) Memikul mutn mpurn. 2. Portl Tik

Lebih terperinci

BAB VIII INTEGRAL LIPAT DUA DENGAN MAPLE. integral lipat satu merupakan materi pendukung untuk pembahasan dalam materi

BAB VIII INTEGRAL LIPAT DUA DENGAN MAPLE. integral lipat satu merupakan materi pendukung untuk pembahasan dalam materi BAB VIII INTEGRAL LIPAT DUA DENGAN MAPLE A. Pengntr Konsep integrl tentu untuk fungsi engn stu peuh pt iperlus menji untuk fungsi engn nyk peuh.integrl fungsi stu peuh selnjutny kn inmkn integrl lipt stu,

Lebih terperinci

Matematika Dasar VOLUME BENDA PUTAR

Matematika Dasar VOLUME BENDA PUTAR OLUME BENDA PUTAR Ben putr yng seerhn pt kit mil ontoh lh tung engn esr volume lh hsilkli lus ls ( lus lingkrn ) n tinggi tung. olume ri en putr ser umum pt ihitung ri hsilkli ntr lus ls n tinggi. Bil

Lebih terperinci

BAB IV PEMBAHASAN Variasi JG terhadap JL 6 m/s pada waktu 0,1 detik

BAB IV PEMBAHASAN Variasi JG terhadap JL 6 m/s pada waktu 0,1 detik BAB IV PEMBAHASAN 4.1. Hsil n Anlis P ini memhs hsil ri penelitin yng telh ilkukn yitu pol lirn ule ir-ur p pip horizontl. Pol lirn ule memiliki iri yitu erentuk gelemung ult yng ergerk ilm lirn. Simulsi

Lebih terperinci

TS1019: ANALISA STRUKTUR I

TS1019: ANALISA STRUKTUR I TS09: ANALISA STRUKTUR I Progrm Stui Teknik Sipil Universits Bnr Lmpung UJIAN AKHIR SEMESTER Sels, 0 Mei 2007 Pukul 0:30 3.30 Wi Sift Ujin: Close Book Dosen: Ronny H. Pur, ST., MSCE. Nm : NPM : 2 3 4 (tn

Lebih terperinci

DETERMINAN dan INVERS MATRIKS

DETERMINAN dan INVERS MATRIKS // DETERMINN n INVERS MTRIKS Trnspose Mtriks () Jik mtriks mxn, mk trnspose ri mtriks ( t ) lh mtriks erukurn nxm yng iperoleh ri mtriks engn menukr ris engn kolom. Ex: t // SIFT Trnspose Mtriks () Sift:.

Lebih terperinci

TS1019: ANALISA STRUKTUR I

TS1019: ANALISA STRUKTUR I TS09: ANALISA STRUKTUR I Progrm Stui Teknik Sipil Universits Bnr Lmpung UJIAN AKHIR SEMESTER Kmis, 9 Juni 2008 Pukul 08:00.20 Wi Sift Ujin: Open Book Dosen: Ronny H. Pur, ST., MSCE. Nm : NPM : 2 3 4 (tn

Lebih terperinci

PERSAMAAN LINIER. b a dimana : a, b, c, d adalah

PERSAMAAN LINIER. b a dimana : a, b, c, d adalah PERSAMAAN LINIER ). Persmn Linier Stu Vriel Bentuk umum : x, imn n konstnt Penyelesin : x Contoh : ). 5x x x 5 8 ). x 8 x x 8 ). Persmn Linier Vriel Bentuk umum : ). Persmn Linier Tig Vriel Bentuk umum

Lebih terperinci

APLIKASI INTEGRAL TENTU

APLIKASI INTEGRAL TENTU APLIKASI INTEGAL TENTU A. Lus Derh Bing t 1. Mislkn erh = x, y x, y f x. Lus? y = f(x) x Lngkh-lngkh: 1. Iris menji n gin ri lus stu uh irisn ihmpiri oleh lus persegi pnjng engn tinggi f(x). ls (ler) x

Lebih terperinci

V B Gambar 3.1 Balok Statis Tertentu

V B Gambar 3.1 Balok Statis Tertentu hn jr Sttik ulyti, ST, T erteun, I, II III Struktur lk III endhulun lk (e) dlh sutu nggt struktur yng ditujukn untuk eikul en trnsversl sj, sutu lk kn ternlis dengn secr lengkp pil digr gy geser dn digr

Lebih terperinci

a 2 b 2 (a + b)(a b) Bentuk aljabar selisih dua kuadrat

a 2 b 2 (a + b)(a b) Bentuk aljabar selisih dua kuadrat SKL Nomor : Memhmi opersi entuk ljr, konsep persmn n pertiksmn liner, persmn gris, himpunn, relsi, fungsi, sistem persmn liner, sert menggunknny lm pemehn mslh.. Menglikn entuk ljr. * = * = * = (*)*(**)

Lebih terperinci

E-LEARNING MATEMATIKA

E-LEARNING MATEMATIKA MODUL E-LEARNING E-LEARNING MATEMATIKA Oleh : NURYADIN EKO RAHARJO, M.PD. NIP. 9705 00 00 Penulisn Modul e Lerning ini diiyi oleh dn DIPA BLU UNY TA 00 Sesui dengn Surt Perjnjin Pelksnn e Lerning Nomor

Lebih terperinci

Materi IX A. Pendahuluan

Materi IX A. Pendahuluan Mteri IX Tujun :. Mhsisw dpt memhmi vektor. Mhsisw mmpu mengunkn vektor dlm persoln sederhn 3. Mhsisw mengimplementsikn konsep vektor pd rngkin listrik. Pendhulun Sudh menjdi kesepktn umum hw untuk menentukn

Lebih terperinci

LUAS DAERAH APLIKASI INTEGRAL TENTU. Indikator Pencapaian Hasil Belajar. Ringkasan Materi Perkuliahan

LUAS DAERAH APLIKASI INTEGRAL TENTU. Indikator Pencapaian Hasil Belajar. Ringkasan Materi Perkuliahan LUAS DAERAH APLIKASI INTEGRAL TENTU Indiktor Pencpin Hsil Beljr Mhsisw menunjukkn kemmpun dlm :. Menghitung lus pd idng dtr Ringksn Mteri Perkulihn Jik sutu derh ditsi oleh kurv f(), g(), gris dn dengn

Lebih terperinci

MODUL 8 STATIKA I BANGUNAN PORTAL DENGAN RASUK GERBER. Dosen Pengasuh : Ir. Thamrin Nasution WORKSHOP/PELATIHAN

MODUL 8 STATIKA I BANGUNAN PORTAL DENGAN RASUK GERBER. Dosen Pengasuh : Ir. Thamrin Nasution WORKSHOP/PELATIHAN STATIKA I MODUL 8 BANGUNAN PORTAL DENGAN RASUK GERBER Dosen Pengsuh : Mteri Pemeljrn : 1. Portl Kki Tunggl dengn Rsuk Gerer Memikul Ben Terpust. 2. Portl Kki Tunggl dengn Rsuk Gerer, Gris Pengruh. 3. Portl

Lebih terperinci

LEMBAR KERJA SISWA. Pengurangan matriks A dengan B, dilakukan dengan menjumlahkan matriks A dengan matriks negatif (lawan) B.

LEMBAR KERJA SISWA. Pengurangan matriks A dengan B, dilakukan dengan menjumlahkan matriks A dengan matriks negatif (lawan) B. LEMBAR KERJA SISWA Juul (Mteri Pokok) : Pengertin, Kesmn, Trnspos, Opersi n Sift Mtriks Mt Peljrn : Mtemtik Kels / Semester : XII / Wktu : menit Stnr Kompetensi : Menggunkn konsep mtriks, vektor n trnsformsi

Lebih terperinci

E-LEARNING MATEMATIKA

E-LEARNING MATEMATIKA MODUL E-LEARNING E-LEARNING MATEMATIKA Oleh : NURYADIN EKO RAHARJO, M.PD. NIP. 97 Penulisn Moul e Lerning ini iii oleh n DIPA BLU UNY TA Sesui engn Surt Perjnjin Pelksnn e Lerning Nomor 99.9/H4./PL/ Tnggl

Lebih terperinci

MATERI I : VEKTOR. Pertemuan-01

MATERI I : VEKTOR. Pertemuan-01 MATERI I : VEKTOR Pertemun-0. Pendhulun Definisi Vektor didefinisikn segi esrn yng memiliki rh. Keeptn, gy dn pergesern merupkn ontoh ontoh dri vektor kren semuny memiliki esr dn rh wlupun untuk keeptn

Lebih terperinci

BAB 2 MATRIKS. ( ) merupakan array dimana array adalah susunan objek dalam baris.

BAB 2 MATRIKS. ( ) merupakan array dimana array adalah susunan objek dalam baris. BB MTRIKS Pengertin ( -) merupkn rry imn rry lh susunn ojek lm ris. merupkn vektor imn vektor lh susunn ojek lm kolom. 8 kolom. Ji: merupkn mtriks imn mtriks lh susunn ojek lm ris n rry pt iseut jug mtriks

Lebih terperinci

VEKTOR. Dua vektor dikatakan sama jika besar dan arahnya sama. Artinya suatu vektor letaknya bisa di mana saja asalkan besar dan arahnya sama.

VEKTOR. Dua vektor dikatakan sama jika besar dan arahnya sama. Artinya suatu vektor letaknya bisa di mana saja asalkan besar dan arahnya sama. -1- VEKTOR PENGERTIAN VEKTOR dlh sutu esrn yng mempunyi nili (esr) dn rh. Sutu vektor dpt digmrkn segi rus gris errh. Nili (esr) vektor dinytkn dengn pnjng gris dn rhny dinytkn dengn tnd pnh. Notsi vektor

Lebih terperinci

FUNGSI TRANSENDEN. Definisi 1 Fungsi logaritma natural, ditulis sebagai ln, didefenisikan dengan

FUNGSI TRANSENDEN. Definisi 1 Fungsi logaritma natural, ditulis sebagai ln, didefenisikan dengan 2 FUNGSI TRANSENDEN Fungsi trnsenen tu fungsi non-ljbr lh fungsi yng tik pt inytkn lm sejumlh berhingg opersi ljbr. Fungsi trnsenen yng bis ijumpi lm hl ini teriri ri fungsi eksponensil, fungsi logritmik,

Lebih terperinci

Bab. Vektor. A. Vektor B. Perkalian Vektor. Hasil yang harus Anda capai: menerapkan konsep besaran Fisika dan pengukurannya.

Bab. Vektor. A. Vektor B. Perkalian Vektor. Hasil yang harus Anda capai: menerapkan konsep besaran Fisika dan pengukurannya. 2 Sumer: Dsr-Dsr Foto Jurnlistik, 2003 esrn yng memiliki esr dn rh diseut esrn vektor. Keceptn merupkn slh stu esrn vektor. Vektor Hsil yng hrus nd cpi: menerpkn konsep esrn Fisik dn pengukurnny. Setelh

Lebih terperinci

matematika K-13 TEOREMA FAKTOR DAN OPERASI AKAR K e l a s

matematika K-13 TEOREMA FAKTOR DAN OPERASI AKAR K e l a s K-3 mtemtik K e l s XI TEOREMA FAKTOR DAN OPERASI AKAR Tujun Pemeljrn Setelh mempeljri mteri ini, kmu dihrpkn memiliki kemmpun erikut.. Memhmi teorem fktor.. Menentukn kr dn fktor liner suku nyk dengn

Lebih terperinci

FISIKA BESARAN VEKTOR

FISIKA BESARAN VEKTOR K-3 Kels X FISIKA BESARAN VEKTOR TUJUAN PEMBELAJARAN Setelh mempeljri mteri ini, kmu dihrpkn memiliki kemmpun berikut.. Memhmi pengertin besrn vektor.. Mengusi konsep penjumlhn vektor dengn berbgi metode.

Lebih terperinci

VEKTOR. seperti AB, AB, a r, a, atau a.

VEKTOR. seperti AB, AB, a r, a, atau a. VEKTOR I. KOMPETENSI YANG DICAPAI Mhsisw dpt :. Menggmr vektor dengn sistem vektor stun.. Menghitung perklin vektor. 3. Menghitung penmhn vektor dengn turn segitig, turn rn genng, dn turn poligon. 4. Menghitung

Lebih terperinci

Pertemuan III, IV II. Gaya Luar dan Gaya Dalam

Pertemuan III, IV II. Gaya Luar dan Gaya Dalam hn jr Sttik ulyti, ST, T ertemun III, I II Gy ur dn Gy Dlm II1 endhulun Konstruksi sutu ngunn sellu diciptkn untuk dn hrus dpt menhn ergi mcm mutn utn yng dimksud dlh mutn yng terseut dlm erturn utn Indonesi

Lebih terperinci

BALOK TINGGI. Ir.H.Kartono Hd

BALOK TINGGI. Ir.H.Kartono Hd BAOK TINGGI Ref SNI - 03-847 - 00 Blok Tinggi ( Deep Bem ) Retkn Retkn Ref SNI - 03-847 - 00 h 4 C 0,50 h T 0,67 h h 4 C h 0,40 h 0,67 h T h C h h 0,6 h 0,8 T h < C h > > 0,6 < 0,78 0,8 T Ref SNI - 03-847

Lebih terperinci

II. TINJAUAN PUSTAKA. Cyclic-Cubes, Wrapped Butterfly Networks (WB) (n,k) dan beberapa istilah yang

II. TINJAUAN PUSTAKA. Cyclic-Cubes, Wrapped Butterfly Networks (WB) (n,k) dan beberapa istilah yang 3 II. TINJAUAN PUSTAKA Dlm ini kn ijelskn eerp pengertin tentng grf, isomorfis grf, Cyclic-Cues, Wrppe Butterfly Networks (WB) (n,k) n eerp istil yng erkitn engn sn lm penelitin ini. Hl mensr yng rus iketui

Lebih terperinci

UNTUK MENDAPATKAN SOAL PREDIKSI SBMPTN 2015

UNTUK MENDAPATKAN SOAL PREDIKSI SBMPTN 2015 -. UNTUK MENDAPATKAN SOAL PREDIKSI SBMPTN 015 SILAHKAN KLIK KUNJUNGI: WWW.E-SBMPTN.COM Ltihn Sol Fisik 1. Thun hy dlh stun dri... (A) jrk (D) momentum (B) keeptn (E) energi (C) wktu. Stu wtt hour sm dengn...

Lebih terperinci

ELIPS. A. Pengertian Elips

ELIPS. A. Pengertian Elips ELIPS A. Pengertin Elips Elips dlh tempt kedudukn titik-titik yng jumlh jrkny terhdp du titik tertentu mempunyi nili yng tetp. Kedu titik terseut dlh titik focus / titik pi. Elips jug didefinisikn segi

Lebih terperinci

matematika K-13 IRISAN KERUCUT: PERSAMAAN HIPERBOLA K e l a s A. Definisi Hiperbola Tujuan Pembelajaran

matematika K-13 IRISAN KERUCUT: PERSAMAAN HIPERBOLA K e l a s A. Definisi Hiperbola Tujuan Pembelajaran K-13 mtemtik K e l s I IRISAN KERUCUT: PERSAMAAN HIPERBLA Tujun Pemeljrn Setelh mempeljri mteri ini, kmu dihrpkn memiliki kemmpun erikut. 1. Memhmi definisi dn unsur-unsur hiperol.. Dpt menentukn persmn

Lebih terperinci

GRAPH. b Gambar 1. Graph

GRAPH. b Gambar 1. Graph GRAPH m GRAPH merupkn sutu koleksi ri himpunn V G n E G. Notsi : G = { VG, EG } G = Grph VG = Himpunn titik EG = HImpunn gris Titik : Noe / Vertex Gris : Ar / Ege Contoh : Grph G teriri ri : G = { VG,

Lebih terperinci

Jarak Titik, Garis dan Bidang dalam Ruang

Jarak Titik, Garis dan Bidang dalam Ruang Pge of Kegitn eljr. Tujun Pembeljrn Setelh mempeljri kegitn beljr, dihrpkn sisw dpt :. Menentukn jrk titik dn gris dlm rung b. Menentukn jrk titik dn bidng dlm rung c. Menentukn jrk ntr du gris dlm rung.

Lebih terperinci

BAB I PENDAHULUAN. l y. l x. Sumber : Teori dan Analisis Pelat (Szilard, 1989:14) Gambar 1.1.Rasio panjang dan lebar pelat. Universitas Sumatera Utara

BAB I PENDAHULUAN. l y. l x. Sumber : Teori dan Analisis Pelat (Szilard, 1989:14) Gambar 1.1.Rasio panjang dan lebar pelat. Universitas Sumatera Utara BAB I PENDAHULUAN 1.1 Ltr Belkng Perkemngn perencnn konstruksi ngunn ertingkt eerp thun elkngn ini cukup erkemng pest, hl ini memuktikn hw mnusi segi pelku utm erush mendptkn konsep perencnn leih mn, nymn,

Lebih terperinci

Soal-soal dan Pembahasan Matematika Dasar SBMPTN-SNMPTN 2006

Soal-soal dan Pembahasan Matematika Dasar SBMPTN-SNMPTN 2006 www.purwntowhyudi.com Hl- Sol-sol dn Pemhsn Mtemtik Dsr SBMPTN-SNMPTN 006. Jik > 0, > 0 dn mk A. C. E. B. D. Jw:. Jwnny dlh A. Jik p - dn q -, mk q p. A. C. E. B. D. Jw: q p Jwnny dlh A . Grfik y terletk

Lebih terperinci

LOMBA CERDAS CERMAT MATEMATIKA (LCCM) TINGKAT SMP DAN SMA SE-SUMATERA Memperebutkan Piala Gubernur Sumatera Selatan 3 5 Mei 2011

LOMBA CERDAS CERMAT MATEMATIKA (LCCM) TINGKAT SMP DAN SMA SE-SUMATERA Memperebutkan Piala Gubernur Sumatera Selatan 3 5 Mei 2011 LOMBA CERDAS CERMAT MATEMATIKA (LCCM) TINGKAT SMP DAN SMA SE-SUMATERA Mempereutkn Pil Guernur Sumter Seltn Mei 0 PENYISIHAN I PERORANGAN LCCM TINGKAT SMA. Dikethui kuus ABCD.EFGH dengn rusuk 6 cm. Jik

Lebih terperinci

PEMBAHASAN PERSIAPAN UAS X MATEMATIKA PEMINATAN

PEMBAHASAN PERSIAPAN UAS X MATEMATIKA PEMINATAN PEMBAHASAN PERSIAPAN UAS X MATEMATIKA PEMINATAN Sol Dierikn du vektor segi erikut: Grkn vektor ) ) Jw: ) Untuk enggr vektor, gr dhulu vektor, llu disung dengn vektor Vektor dlh vektor yng pnjngny kli vektor

Lebih terperinci

7. APLIKASI INTEGRAL

7. APLIKASI INTEGRAL 7. APLIKASI INTEGRAL 7. Menghitung Lus Derh.Mislkn derh D (, ), f ( ) D f() Lus D =? Lngkh :. Iris D menjdi n gin dn lus stu uh irisn dihmpiri oleh lus persegi pnjng dengn tinggi f() ls(ler) A f ( ). Lus

Lebih terperinci

BAHAN AJAR MEKANIKA REKAYASA 3 PROGRAM D3 TEKNIK SIPIL

BAHAN AJAR MEKANIKA REKAYASA 3 PROGRAM D3 TEKNIK SIPIL 2011 BAHAN AJAR MEKANIKA REKAYASA 3 PROGRAM D3 TEKNIK SIPIL BOEDI WIBOWO KATA PENGANTAR Dengan mengucap syukur kepada Allah SWT, karena dengan rachmat NYA kami bisa menyelesaikan BAHAN AJAR MEKANIKA REKAYASA

Lebih terperinci

Penyelesaian Persamaan Kuadrat 1. Rumus abc Rumus menentukan akar persamaan kuadrat ax 2 bx c 0; a, b, c R dan a 0

Penyelesaian Persamaan Kuadrat 1. Rumus abc Rumus menentukan akar persamaan kuadrat ax 2 bx c 0; a, b, c R dan a 0 PERSAMAAN, PERTIDAKSAMAAN DAN FUNGSI KUADRAT PERSAMAAN KUADRAT Bentuk umum persmn kudrt dlh c 0,,,c R, 0 Penyelesin Persmn Kudrt. Rumus c Rumus menentukn kr persmn kudrt c 0;,, c R dn 0, = ± 4c. Memfktorkn

Lebih terperinci

LEMBAR SOAL PILIHAN GANDA

LEMBAR SOAL PILIHAN GANDA LEMBAR SOAL PILIHAN GANDA Jenis Sekolh : MA Kurikulum Aun : KTSP Kels/ Semester : XII / Genp (2) Progrm Stui : IPA Aloksi Wktu : 90 Menit Thun Peljrn : 2013-2014 Mt Peljrn : Mtemtik Jumlh Sol : 30 Butir

Lebih terperinci

Struktur Balok. Balok (Beam) adalah suatu anggota struktur yang ditujukan untuk memikul beban transversal saja.

Struktur Balok. Balok (Beam) adalah suatu anggota struktur yang ditujukan untuk memikul beban transversal saja. Struktur lok lok e dlh sutu nggot struktur yng ditujukn untuk eikul en trnsversl sj Sutu lok kn ternlis dengn secr lengkp pil digr gy geser dn digr oenny telh diperoleh Digr gy geser dn oen sutu lok dpt

Lebih terperinci

HUBUNGAN MOMEN DENGAN ROTASI BALOK JEPIT JEPIT

HUBUNGAN MOMEN DENGAN ROTASI BALOK JEPIT JEPIT //4 TKS 48 Anlisis Struktur I T. XIV : HUBUNGAN OEN DENGAN ROTASI Dr.Eng. Achfs Zcoe, ST., T. Jurusn Teknik Sipil Fkults Teknik Universits Brwijy BAOK JT JT H = = Sift tumpun jepit : Tidk mengijinkn terjdiny

Lebih terperinci

BAB I. MATRIKS BAB II. DETERMINAN BAB III. INVERS MATRIKS BAB IV. PENYELESAIAN PERSAMAAN LINEAR SIMULTAN

BAB I. MATRIKS BAB II. DETERMINAN BAB III. INVERS MATRIKS BAB IV. PENYELESAIAN PERSAMAAN LINEAR SIMULTAN DFTR ISI BB I. MTRIKS BB II. DETERMINN BB III. INVERS MTRIKS BB IV. PENYELESIN PERSMN LINER SIMULTN BB I. MTRIKS Mtriks erup sekelompok ilngn yng disusun empt persegi dn ditsi tnd terdiri dri ris dn kolom

Lebih terperinci

STUDI EPIDEMIOLOGI (Case Control, Cohort dan Cross Sectional)

STUDI EPIDEMIOLOGI (Case Control, Cohort dan Cross Sectional) STUDI EPIDEMIOLOGI (Cse Control, Cohort n Cross Sectionl) Epiemiologi nlitik merupkn sutu stui tu penelitin yng erupy mengnlisis huungn ntr sutu fktor engn fktor linny. Prinsip stui ini lh memningkn risiko

Lebih terperinci

MATEMATIKA. Sesi INTEGRAL VOLUME A. BENDA-BENDA YANG MEMILIKI SUMBU PUTAR B. BENDA-BENDA YANG MEMILIKI SUMBU PUTAR TERHADAP SUMBU-X

MATEMATIKA. Sesi INTEGRAL VOLUME A. BENDA-BENDA YANG MEMILIKI SUMBU PUTAR B. BENDA-BENDA YANG MEMILIKI SUMBU PUTAR TERHADAP SUMBU-X MATEMATIKA KELAS XII - KURIKULUM GABUNGAN 6 Sesi N INTEGRAL VOLUME A. BENDA-BENDA YANG MEMILIKI SUMBU PUTAR Apliksi integrl erikutn dlh menentukn volume end ng memiliki sumu putr. Contoh endn dlh tung,

Lebih terperinci

selisih positif jarak titik (x, y) terhadap pasangan dua titik tertentu yang disebut titik

selisih positif jarak titik (x, y) terhadap pasangan dua titik tertentu yang disebut titik Hiperol 7.1. Persmn Hiperol Bentuk Bku Hiperol dlh himpunn semu titik (, ) pd idng sedemikin hingg selisih positif jrk titik (, ) terhdp psngn du titik tertentu ng diseut titik fokus (foci) dlh tetp. Untuk

Lebih terperinci

INTEGRAL. Misalkan suatu fungsi f(x) diintegralkan terhadap x maka di tulis sebagai berikut:

INTEGRAL. Misalkan suatu fungsi f(x) diintegralkan terhadap x maka di tulis sebagai berikut: INTEGRAL.PENGERTIAN INTEGRAL Integrl dlh cr mencri sutu fungsi jik turunnn di kethui tu kelikn dri diferensil (turunn) ng diseut jug nti derivtif tu nti diferensil. Untuk menentukn integrl tidk semudh

Lebih terperinci

4. SISTEM PERSAMAAN LINEAR

4. SISTEM PERSAMAAN LINEAR Persipn UN / Beh SKL http://vigt.worpress.om SMA Negeri Mlng Pge. SISTEM PERSAMAAN LINEAR A. Sistem Persmn Liner Du Vriel (SPLDV). Bentuk umum :. Dpt iselesikn engn metoe grfik, sustitusi, eliminsi, n

Lebih terperinci

PERSAMAAN KUADRAT, FUNGSI KUADRAT DAN PERTIDAKSAMAAN KUADRAT

PERSAMAAN KUADRAT, FUNGSI KUADRAT DAN PERTIDAKSAMAAN KUADRAT PERSAMAAN KUADRAT, FUNGSI KUADRAT DAN PERTIDAKSAMAAN KUADRAT Persmn Kudrt. Bentuk Umum Persmn Kudrt Mislkn,, Є R dn 0 mk persmn yng erentuk 0 dinmkn persmn kudrt dlm peuh. Dlm persmn kudrt 0, dlh koefisien

Lebih terperinci

[RUMUS CEPAT MATEMATIKA]

[RUMUS CEPAT MATEMATIKA] http://meetied.wordpress.com SMAN BoneBone, Luwu Utr, SulSel Keslhn teresr yng diut mnusi dlm kehidupnny dlh terusmenerus mers tkut hw merek kn melkukn keslhn (Elert Hud) [RUMUS CEPAT MATEMATIKA] Vektor

Lebih terperinci

XIII. METODE ENERGI REGANGAN

XIII. METODE ENERGI REGANGAN [etode Energi Regngn] X. ETOE ENERG REGANGAN.. Konsep Energi Regngn Konsep energi regngn dijelskn seelumny pd tng yng terken en norml dn puntir. Konsep-konsep terseut kn dipki pd lenturn lok. Hny lok yng

Lebih terperinci

didefinisikan sebagai bilangan yang dapat ditulis dengan b

didefinisikan sebagai bilangan yang dapat ditulis dengan b 1 PENDAHULUAN 1.1 Sistem Bilngn Rel Untuk mempeljri klkulus perlu memhmi hsn tentng system ilngn rel, kren klkulus didsrkn pd system ilngn rel dn siftsiftny. Sistem ilngn yng pling sederhn dlh ilngn sli,

Lebih terperinci

Tujuan Pembelajaran. ) pada hiperbola yang berpusat di (0, 0). 2. Dapat menentukan persamaan garis singgung di titik (x 1

Tujuan Pembelajaran. ) pada hiperbola yang berpusat di (0, 0). 2. Dapat menentukan persamaan garis singgung di titik (x 1 K-3 mtemtik K e l s XI IRISAN KERUCUT: GARIS SINGGUNG PADA HIPERBOLA Tujun Pemeljrn Setelh mempeljri mteri ini, kmu dihrpkn memiliki kemmpun erikut.. Dpt menentukn persmn gris singgung di titik (, ) pd

Lebih terperinci

Erna Sri Hartatik. Aljabar Linear. Pertemuan 3 Aljabar Vektor (Perkalian vektor-lanjutan)

Erna Sri Hartatik. Aljabar Linear. Pertemuan 3 Aljabar Vektor (Perkalian vektor-lanjutan) Ern Sri Hrttik Aljr Liner Pertemun Aljr Vektor (Perklin vektor-lnjutn) Pemhsn Perklin Cross (Cross Product) - Model cross product - Sift cross product Pendhulun Selin dot product d fungsi perklin product

Lebih terperinci

Prestasi itu diraih bukan didapat!!!

Prestasi itu diraih bukan didapat!!! SELEKSI OLIMPIADE TINGKAT KABUPATEN/KOTA 00 TIM OLIMPIADE MATEMATIKA INDONESIA 00 Prestsi itu dirih ukn didpt!!! SOLUSI SOAL Bidng Mtemtik Disusun oleh : Olimpide Mtemtik Tk Kupten/Kot 00 BAGIAN PERTAMA.

Lebih terperinci

7. APLIKASI INTEGRAL. 7.1 Menghitung Luas Daerah. a.misalkan daerah D = {( x, Luas D =? f(x) Langkah : Contoh : Hitung luas daerah yang dibatasi oleh

7. APLIKASI INTEGRAL. 7.1 Menghitung Luas Daerah. a.misalkan daerah D = {( x, Luas D =? f(x) Langkah : Contoh : Hitung luas daerah yang dibatasi oleh 7. APLIKASI INTEGRAL MA KALKULUS I 7. Menghtung Lus erh.mslkn erh {(,, f ( ) Lus? f() Lngkh :. Irs menj n gn n lus stu uh rsn hmpr oleh lus perseg pnjng engn tngg f() ls(ler) A f ( ). Lus hmpr oleh jumlh

Lebih terperinci

PRINSIP DASAR SURVEYING

PRINSIP DASAR SURVEYING POKOK HSN : PRINSIP DSR SURVEYING Metri system, Dsr Mtemtik, Prinsip pengkurn : pengkurn jrk, pengkurn sudut dn pengukurn jrk dn sudut,.. Sistem Ukurn Jrk Unit pling dsr dlm sistem metrik dlh meter, dimn

Lebih terperinci

- - GARIS DAN SUDUT - - tujuh8garis

- - GARIS DAN SUDUT - - tujuh8garis - - GARIS DAN SUDUT - - Modul ini singkron dengn Apliksi Android, Downlod mellui Ply Store di HP Kmu, ketik di pencrin tujuh8gris Jik Kmu kesulitn, Tnykn ke tentor gimn cr downlodny. Apliksi ini erjln

Lebih terperinci

MUH1G3/ MATRIKS DAN RUANG VEKTOR

MUH1G3/ MATRIKS DAN RUANG VEKTOR MUHG3/ MATRIKS DAN RUANG VEKTOR TIM DOSEN 3 Sistem Persmn Liner Sistem Persmn Liner Su Pokok Bhsn Pendhulun Solusi SPL dengn OBE Solusi SPL dengn Invers mtriks dn Aturn Crmmer SPL Homogen Beerp Apliksi

Lebih terperinci

Vektor di R2 ( Baca : Vektor di ruang dua ) adalah Vektor- di ruang dua )

Vektor di R2 ( Baca : Vektor di ruang dua ) adalah Vektor- di ruang dua ) A Pengertin Vektor Di R Vektor di R ( B : Vektor di rung du ) dlh Vektor- di rung du ) dlh Vektor-vektor ng terletk pd idng dtr pengertin vektor ng leih singkt dlh sutu esrn ng memiliki esr dn rh tertentu

Lebih terperinci

P=1t GP.R A (Garis Pengaruh Reaksi di A)

P=1t GP.R A (Garis Pengaruh Reaksi di A) MODUL III (MEKNIK TEKNIK) -18- ontoh ok gerber seperti pd gmbr x ri gris pengruh reksi-reksiny P=1t P=1t x 1 GP.R (Gris Pengruh Reksi di ) 1 S S 2 P berjn dri ke S x = vribe bergerk sesui posisi P dri

Lebih terperinci

PENGAYAAN MATEMATIKA SOLUSI SOAL-SOAL LATIHAN 1

PENGAYAAN MATEMATIKA SOLUSI SOAL-SOAL LATIHAN 1 PENGAYAAN MATEMATIKA SOLUSI SOAL-SOAL LATIHAN 6y y 8y. Dikethui R dn. Temukn nili y. y y 8y 6 Solusi: 6y y 8y y y 8y 6 6y y 8y 8y y 6 y 8 0 y y y 0 y y y 0 ( y ) ( y ) 0 y y 8y 6 ( y )(y ) 0 y 0tu y 0

Lebih terperinci

Beberapa Aplikasi Graf

Beberapa Aplikasi Graf B 6 Grf 139 Beerp Apliksi Grf. Lintsn Terpenek (Shortest Pth) grf eroot (weighte grph), lintsn terpenek: lintsn yng memiliki totl oot minimum. Contoh pliksi: 1. Menentukn jrk terpenek/wktu tempuh tersingkt/ongkos

Lebih terperinci

SOLUSI SOAL ESSAY. No. 1 s.d 15. Jadi, uang tabungan Laila akan menjadi $6 kurang dari pada tabungan Tina setelah 13 minggu.

SOLUSI SOAL ESSAY. No. 1 s.d 15. Jadi, uang tabungan Laila akan menjadi $6 kurang dari pada tabungan Tina setelah 13 minggu. SOUSI SO ESSY No. s.. Solusi: Misly umur yh sy, iu sy, ik lki-lki sy sekrg lh x, y, z, mk x : y : z : 9 : x : z : x z. ( x 4 x 4 Jik : c :, mk c c x 36. ( ri ( (, kit memperoleh: x 36 x 36 z 3 Ji, ik lki-lki

Lebih terperinci

BAB I PENDAHULUAN. Sebuah sistem sebarang yang terdiri dari m persamaan linear dengan n M M M M M

BAB I PENDAHULUAN. Sebuah sistem sebarang yang terdiri dari m persamaan linear dengan n M M M M M BAB I PENDAHUUAN Sebuh sistem sebrng yng teriri ri m persmn liner engn n bilngn tk ikethui kn ituliskn sebgi : x + x +... + n x n = b x + x +... + n x n = b n x + n x +... + nn x n = b n imn x, x,...,

Lebih terperinci

PERSAMAAN KUADRAT, FUNGSI KUADRAT DAN GRAFIKNYA

PERSAMAAN KUADRAT, FUNGSI KUADRAT DAN GRAFIKNYA PERSAMAAN KUADRAT, FUNGSI KUADRAT DAN GRAFIKNYA Persmn dlh klimt mtemtik teruk ng memut huungn sm dengn. Sedngkn klimt mtemtik tertutup ng memut huungn sm dengn diseut kesmn. Klimt mtemtik :. Klimt mtemtik

Lebih terperinci

(c) lim. (d) lim. (f) lim

(c) lim. (d) lim. (f) lim FMIPA - ITB. MA Mtemtik A Semester, 6-7. Pernytn enr dn slh. () ()! e Solusi. Benr. Fungsi eksonensil (enyeut) memesr leih cet drid fungsi olinom (emilng) sehingg emginny menghsilkn nili Dengn Hoitl s

Lebih terperinci

Sudaryatno Sudirham. Studi Mandiri. Fungsi dan Grafik. Darpublic

Sudaryatno Sudirham. Studi Mandiri. Fungsi dan Grafik. Darpublic Sudrtno Sudirhm Studi Mndiri Fungsi dn Grfik ii Drpulic BAB Mononom dn Polinom Mononom dlh perntn tunggl ng erentuk k n, dengn k dlh tetpn dn n dlh ilngn ult termsuk nol. Fungsi polinom merupkn jumlh terts

Lebih terperinci

MODUL 6 STATIKA I GARIS PENGARUH. Dosen Pengasuh : Ir. Thamrin Nasution

MODUL 6 STATIKA I GARIS PENGARUH. Dosen Pengasuh : Ir. Thamrin Nasution STTIK I MODUL 6 GRIS PENGRUH Dosen Pengsuh : Mteri Pembeljrn : 1. lok Dits Du Perletkn. 2. lok Mengnjur (Overhng). 3. Rngkin Mutn ebn Terpust. ebn Terbgi Rt. 4. lok ersendi Gerber. WORKSHOP/PELTIHN Tujun

Lebih terperinci

Sistim BALOK SILANG (GRID SYSTEM)

Sistim BALOK SILANG (GRID SYSTEM) // Sistim BOK SING ( SYSEM) nlisis Struktur II r.eng. chfs Zcoe, S., M. Jurusn eknik Sipil Fkults eknik Universits Brwij Penhulun (Introuction) Pelt lnti p ngunn ertingkt merupkn gin struktur ng terpsng

Lebih terperinci

IRISAN KERUCUT: PERSAMAAN ELIPS. Tujuan Pembelajaran

IRISAN KERUCUT: PERSAMAAN ELIPS. Tujuan Pembelajaran K-13 mtemtik K e l s I IRISAN KERUCUT: PERSAMAAN ELIPS Tujun Pemeljrn Setelh mempeljri mteri ini, kmu dihrpkn memiliki kemmpun erikut. 1. Memhmi definisi elips.. Memhmi unsur-unsur elips. 3. Memhmi eksentrisits

Lebih terperinci

http://meetied.wordpress.com Mtemtik X Semester 1 SMAN 1 Bone-Bone Reutlh st ini. Ap pun yng is And lkukn tu And impikn Mulilh!!! Keernin mengndung kejeniusn, kekutn dn kejin. Lkukn sj dn otk And kn muli

Lebih terperinci

MATEMATIKA INTEGRAL TENTU DAN LUAS DAERAH

MATEMATIKA INTEGRAL TENTU DAN LUAS DAERAH MATEMATIKA KELAS XII - KURIKULUM GABUNGAN 5 Sesi N INTEGRAL TENTU DAN LUAS DAERAH A. DEFINISI INTEGRAL TENTU Bentuk integrl f d = f + c diseut segi integrl tk tentu kren hsil dri pengintegrlnn msih erup

Lebih terperinci

Definisi Vektor. Vektor adalah besaran yang mempunyai besar dan arah

Definisi Vektor. Vektor adalah besaran yang mempunyai besar dan arah VEKTOR Definisi Vektor Vektor dlh esrn yng mempunyi esr dn rh Besr vektor rtiny pnjng vektor Arh vektor rtiny sudut yng dientuk dengn sumu X positif Vektor disjikn dlm entuk rus gris errh Gmr Vektor B

Lebih terperinci

OSN 2015 Matematika SMA/MA

OSN 2015 Matematika SMA/MA Sol 5. Mislkn,, c, d dlh ilngn sli sehingg c d dn d c. Buktikn hw () (cd) mx{,}. Jw: Klim hw c. Jik = 1 mk jels memenuhi pernytn. Mislkn p prim dn = p t s dengn p s. Untuk menunjukkn hw c cukup kit tunjukkn

Lebih terperinci

E-LEARNING MATEMATIKA

E-LEARNING MATEMATIKA MOUL E-LEARNING E-LEARNING MATEMATIKA Oleh : NURYAIN EKO RAHARJO, M.P. NIP. 7 Penulisn Modul e Lerning ini diiyi oleh dn IPA BLU UNY TA Sesui dengn Surt Perjnjin Pelksnn e Lerning Nomor./H./PL/ Tnggl Juli

Lebih terperinci

Tujuan Pembelajaran. ) pada elips. 2. Dapat menentukan persamaan garis singgung yang melalui titik (x 1

Tujuan Pembelajaran. ) pada elips. 2. Dapat menentukan persamaan garis singgung yang melalui titik (x 1 K-3 mtemtik K e l s XI IRISAN KERUCUT: PERSAMAAN GARIS SINGGUNG PADA ELIPS Tujun Pemeljrn Setelh mempeljri mteri ini, kmu dihrpkn memiliki kemmpun erikut.. Dpt menentukn persmn gris singgung di titik (,

Lebih terperinci

MATEMATIKA IPA PAKET B KUNCI JAWABAN SOAL

MATEMATIKA IPA PAKET B KUNCI JAWABAN SOAL MATEMATIKA IPA PAKET KUNCI JAWAAN SOAL. Jwn : Mislkn p: ir sungi jernih q: Tidk terkndung zt pencemr r: Semu ikn tidk mti Diperoleh : Premis : p q Premis : ~r ~q q r Jdi, kesimpuln dri premis-premis terseut

Lebih terperinci

ALJABAR LINIER DAN MATRIKS MATRIKS (DETERMINAN, INVERS, TRANSPOSE)

ALJABAR LINIER DAN MATRIKS MATRIKS (DETERMINAN, INVERS, TRANSPOSE) ALJABAR LINIER DAN MATRIKS MATRIKS (DETERMINAN, INVERS, TRANSPOSE) Mcm Mtriks Mtriks Nol () Mtriks yng semu entriny nol. Ex: Mtriks Identits (I) Mtriks persegi dengn entri pd digonl utmny dn pd tempt lin.

Lebih terperinci

GRAFIK ALIRAN SINYAL

GRAFIK ALIRAN SINYAL GRAFIK ALIRAN SINYAL PENGANTAR Grfik lirn sinl merupkn sutu pendektn ng digunkn untuk menjikn dinmik sistem pengturn. Grfik lirn sinl merupkn sutu digrm ng mewkili seperngkt persmn ljr linier. Untuk mengnlisis

Lebih terperinci

1. Identitas Trigonometri. 1. Identitas trigonometri dasar berikut ini merupakan hubungan kebalikan.

1. Identitas Trigonometri. 1. Identitas trigonometri dasar berikut ini merupakan hubungan kebalikan. 1. Identits Trigonometri Pengertin Identits Trigonometri dlh kesmn yng memut entuk trigonometri dn erlku untuk semrng sudut yng dierikn. Jenis Identits Trigonometri 1. Identits trigonometri dsr erikut

Lebih terperinci

Matriks yang mempunyai jumlah baris sama dengan jumlah kolomnya disebut matriks bujur sangkar (square matrix). contoh :

Matriks yang mempunyai jumlah baris sama dengan jumlah kolomnya disebut matriks bujur sangkar (square matrix). contoh : TRIKS. PENGERTIN triks dlh sutu deretn elemen yng mementuk empt persegi pnjng, terdiri dri m ris dn n kolom. Elemen terseut dpt erentuk koefisien, ilngn tu simul. triks yng mempunyi m ris dn n kolom diseut

Lebih terperinci

IAH IAAH I H HAAH xaah I A b x2ah x23h I A 3 x23b H 2

IAH IAAH I H HAAH xaah I A b x2ah x23h I A 3 x23b H 2 GRMMR CONTEXT-FREE DN PRING entuk umum produksi CFG dlh :, V N, (V N V T )* nlisis sintks dlh penelusurn seuh klimt (tu sentensil) smpi pd simol wl grmmr. nlisis sintks dpt dilkukn mellui derivsi tu prsing.

Lebih terperinci

Hendra Gunawan. 15 November 2013

Hendra Gunawan. 15 November 2013 MA1101 MATEMATIKA 1A Hendr Gunwn Semester I, 2013/2014 15 Novemer 2013 Ltihn 1. Pnjng lmi sutu pegs dlh 0.08 m. Gy seesr 0.6 N diperlukn untuk menekn dn menhnny pd pnjng 0.07 m. Tentukn kerjyng dilkukn

Lebih terperinci

1) BENTUK UMUM DAN BAGIAN-BAGIAN PERSAMAAN KUADRAT Bentuk umum persamaan kuadrat adalah seperti di bawah ini:

1) BENTUK UMUM DAN BAGIAN-BAGIAN PERSAMAAN KUADRAT Bentuk umum persamaan kuadrat adalah seperti di bawah ini: ) BENTUK UMUM DAN BAGIAN-BAGIAN PERSAMAAN KUADRAT Bentuk umum persmn kudrt dlh seperti di bwh ini: b c dengn, b, c bilngn dn riil Dimn, disebut sebgi koefisien dri b disebut sebgi koefisien dri c disebut

Lebih terperinci

E. INTEGRASI BAGIAN ( PARSIAL )

E. INTEGRASI BAGIAN ( PARSIAL ) E. INTEGRASI BAGIAN ( PARSIAL ) Integrsi gin (prsil) digunkn untuk mengintegrsikn sutu perklin fungsi yng msing-msing fungsiny ukn koefisien diferensil dri yng lin ( seperti yng sudh dihs pd su. B. D )

Lebih terperinci

IV V a b c d. a b c d. b c d. bukan fungsi linier y = x = x y 5xy + y = B.2 Konsep Fungsi Linier

IV V a b c d. a b c d. b c d. bukan fungsi linier y = x = x y 5xy + y = B.2 Konsep Fungsi Linier 8. Dri fungsi-fungsi ng disjikn dengn digrm pnh erikut ini mnkh ng merupkn fungsi onto, injektif tu ijektif, jik relsi dri A ke B? A c d IV B A c d V B A c d VI B B. Konsep Fungsi Linier. Tujun Setelh

Lebih terperinci

kimia HIDROLISIS K e l a s Kurikulum 2013 A. Definisi, Jenis, dan Mekanisme Hidrolisis

kimia HIDROLISIS K e l a s Kurikulum 2013 A. Definisi, Jenis, dan Mekanisme Hidrolisis urikulum 2013 kimi e l s XI HIDROLISIS Tujun Pemeljrn Setelh mempeljri mteri ini, kmu dihrpkn memiliki kemmpun erikut. 1. Memhmi definisi, jenis, dn meknisme hidrolisis. 2. Memhmi sift-sift dn ph lrutn

Lebih terperinci

4 PERANCANGAN LENTUR PADA BALOK Blok merupkn elemen struktur yng mennggung en lyn lm rh trnsversl yng menyekn terjiny momen lentur n gy geser i sepnjng entngny. P gin ini kn ihs leih lnjut tentng tt cr

Lebih terperinci

Vektor di R 2 dan R 3

Vektor di R 2 dan R 3 Vektor di R dn R Pengertin Vektor dlh besrn yng mempunyi besr dn rh Vektor digmbrkn oleh rus gris yng dilengkpi dengn nk pnh vektor dimuli dri titik wl (initil point) dn dikhiri oleh titik khir (terminl

Lebih terperinci

Fungsi f dikatakan pada / onto / surjektif jika setiap elemen himpunan B merupakan

Fungsi f dikatakan pada / onto / surjektif jika setiap elemen himpunan B merupakan III FUNGSI 15 1. Definisi Fungsi Definisi 1 Mislkn dn dlh himpunn. Relsi iner f dri ke merupkn sutu fungsi jik setip elemen di dlm dihuungkn dengn tept stu elemen di dlm. Jik f dlh fungsi dri ke, mk f

Lebih terperinci

Bab III Perancangan Lay Out dan Perumusan Parameter-parameter Bus Tempel Tipe Pendorong

Bab III Perancangan Lay Out dan Perumusan Parameter-parameter Bus Tempel Tipe Pendorong B III Pernngn y Out n Perumusn Prmeter-prmeter Bus Tempel Tipe Penorong 3. Pernngn y out Bus tempel tig gnr yng kn inlisis p tugs khir ini isrkn p prouk yng telh yitu Merees Benz Citro-G. Sengkn us tempel

Lebih terperinci

Bab 3 M M 3.1 PENDAHULUAN

Bab 3 M M 3.1 PENDAHULUAN B SISTEM PERSAMAAN LINEAR Pd gin ini kn dijelskn tentng sistem persmn liner (SPL) dn r menentukn solusiny. SPL nyk digunkn untuk memodelkn eerp mslh rel, mislny: mslh rngkin listrik, jringn komputer, model

Lebih terperinci

Suku banyak. Akar-akar rasional dari

Suku banyak. Akar-akar rasional dari Suku nyk Algoritm pemgin suku nyk menentukn Teorem sis dn teorem fktor terdiri dri Pengertin dn nili suku nyk Hsil gi dn sis pemgin suku nyk Penggunn teorem sis Penggunn teorem fktor Derjd suku nyk pd

Lebih terperinci