SESELEH WANGUN INSTRINSIK LAN KAJATIAN GUNA SARAT PAGURON-GURON RING PUPULAN CERPEN DA NAKONANG ADAN TIANGE PAKARDIN AGUNG WIYAT S.
|
|
- Johan Sumadi
- 7 tahun lalu
- Tontonan:
Transkripsi
1 SESELEH WANGUN INSTRINSIK LAN KAJATIAN GUNA SARAT PAGURON-GURON RING PUPULAN CERPEN DA NAKONANG ADAN TIANGE PAKARDIN AGUNG WIYAT S. ARDHI I Kdk. Berry. hermana 1, I. A. Pt. Purnami 1, I. B. Putrayasa 2 Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas Pendidikan Ganesha Singaraja, Indonesia {berryhermana@gmail.com, dayupurnamiku@yahoo.com, ibputra@gmail.com}@undiksha.ac.id Kuub Tetilik puniki matetujon anggen nlatarang (1) wangun intrinsik, lan (2) guna sarat paguron-guron ring pupulan cerpen Da Nakonang Adan Tiange. Jejering ring tetilik puniki inggih punika pupulan cerpen Da Nakonang Adan Tiange. Panandang tetilikannyane inggih punika wangun intrinsik lan guna sarat paguron-guron sane wenten ring pupulan cerpen Da Nakonang Adan Tiange. Ring tetilik puniki nganggen tetilik deskriptif kualitatif lan nganggen metode dokumentasi. Data tureksa sane kaanggen inggih punika deskriptif kualitatif. Pikolih ring tetilik puniki inggih punika (1) wangun intrinsik punika kapolihang pepitu inggih punika: unteng, pragina miwah pawatekannyane, lelintihan, rerawatan, sudut pandang, paribasa lan piteket. Samian wangun intrinsik puniki prasida kapanggihin ring pupulan cerpen Da Nakonang Adan Tiange. (2) Guna sarat Paguron-guron sane prasida kapanggihin ring pupulan cerpen Da Nakonang Adan Tiange wantah adasa inggih punika: kaniskalan (religius), arjawa (jujur), awiwahara (toleransi), jemet makarya (kerja keras), newek (mandiri), rasa meled uning (rasa ingin tahu), makumanyama (bersahabat), tresna asih (cinta damai), urati ring krama (peduli sosial), lan eling ring swadarma (tanggung jawab). Makasami guna sarat puniki prasida kaanggen sasuluh ring kauripan mangda mawiguna kawekasan. Kruna jejaton: cerpen, wangun intrinsik, guna sarat paguron-guron. Abstrak Penelitian ini bertujuan untuk mendeskripsikan (1) struktur intrinsik dan (2) nilai pendidikan karakter yang terdapat dalam kumpulan cerpen Da Nakonang Adan Tiange. Subjek penelitian ini adalah kumpulan cerpen Da Nakonang Adan Tiange. Objek penelitian ini adalah struktur intrinsik dan nilai pendidikan karakter yang ada dalam kumpulan cerpen Da Nakonang Adan Tiange. Penelitian ini dirancang sebagai penelitian deskriptif kualitatif dan pengumpulan data dilakukan dengan menggunakan metode dokumentasi. Metode analisis data yang digunakan adalah deskriptif kualitatif. Hasil penelitian ini adalah (1) struktur instrinsik ini didapatkan tujuh bagian unsur instrinsik seperti: tema, tokoh dan penokohan, alur, latar, sudut pandang, gaya bahasa, dan amanat. Semua struktur intrinsik ini dapat ditemukan dalam kumpulan cerpen Da Nakonang Adan Tiange. (2) dari analisis nilai pendidikan karakter dalam kumpulan cerpen yang berjudul Da Nakonang Adan Tiange didapatkan sepuluh bagian nilai pendidikan karakter, seperti: religius, jujur, toleransi, kerja keras, mandiri, rasa ingin tahu, bersahabat, cinta damai, peduli sosial, dan tanggung jawab. Dari keseluruhan nilai pendidikan karakter ini Semoga hasil penelitian ini dapat bermanfaat bagi kehidupan bermasyarakat. Kata Kunci: Cerpen, struktur intrinsik, dan nilai pendidikan karakter
2 Abstract This research aimed at describing (1) the intrinsic structures and (2) the values of character education in the collection of short stories of Da Nakonang Adan Tiange. Objects of this research were intrinsic structures and values of character education in the collection of short stories of Da Nakonang Adan Tiange. The design was descriptive research. The data collation was conducted by using documentation method. Medhod of analysis used was descriptive qualitative. The result of this research were (1) the intrinsic structures found in seven part of intrinsic factor like theme, character and characterization, plot, background, viewpoint, language style or idiom, and moral value which could be found in the colletion of short stories of Da Nakonang Adan Tiange. (2) The analysis of character education found in the colletion of short stories of Da Nakonang Adan Tiange were religiousness, honesty, tolerance, hard worked, independence, curiosity, friendliness, care, and responsibility. In short, from the overall character education found in this research could be beneficial for the society. Keyword: short story, intrinsic structure, character education
3 Purwaka Kasusastraan inggih punika makesamian kaweruhan sane madasar antuk pikenoh tur prasida kasinahang antuk tulisan sane becik tur ngulangunin (Gautama, 2007: 2). Manut Antara (2011: 2) kasusastraan Bali wantah sinalih tunggil tetamian leluhur sane sampun wenten saking dumun ngantos mangkin. Kasusastraan Bali inggih punika kakawian sane nganggen basa Bali sane imajinatif. Tiosan ring punika, Antara (2006: 1) nlatarang kasusastraan Bali inggih punika kria sastra sane madaging ungguhan manah utawi kaweruhan sane lintang luwih nganggen basa sane becik miwah turmaning medal saking budi herdaya manusa taler katulis nganggen basa Bali. Manut Medera (2007: 12) kasusastraan Bali inggih punika watek widya pangweruh sane madue unsur ngwangun lan madaging piteket-piteket nganggen aksara Bali utawi aksara latin.cutetnyane kasusastraan Bali inggih punika samian kria sastra sane madaging unggahan manah tur prasida ngicen sesuluh majeng ring parajana ri kala masimakrama. Ngenenin indik kasusastraan Bali, wenten kabaos kasusastraan Bali Purwa sareng kasusastraan Bali Anyar. Kasusastraan Bali Purwa inggih punika kasusastraan sane pinih rihin ring Bali, Kasusastraan Bali purwa puniki wenten sane mawangun gancaran, wenten sane mawangun tembang. Gancaran imbannyane sakadi satua-satua Bali lan tembang imbannyane sakadi gending sekar alit, sekar rare, sekar madya miwah sekar agung. Yening kasusatraan Bali anyar wantah kria sastra Bali sane sampun polih iusan saking sastra Indonesia utawi barat. Imba kasusastraan Bali anyar minakadi: novel, cerpen, puisi, miwah sane lianan. Kria sastra sane marupa cerpen punika kawangun antuk kalih pahan inggih punika wangun jeroning (intrinsik) lan wangun jabaning (ekstrinsik). wangun jroning madue pah-pahan sane akeh, minakadi unteng (tema), pragina (tokoh), lelintihan carita (alur), galah lan genah (latar), pawatekan (penokohan), pagenahan sang pengawi (sudut pandang) miwah piteket-piteket (amanat). Pah-pahan puniki prasida ngawangun kria sastra sane pinih becik. Wangun jabaning (ekstrinsik) inggih punika wangun sane wenten ring sisi kria sastra minakadi biografi sang pangawi miwah kajatian sane wenten ring cerpen. Ngenenin indik kajatian inggih punika ceciren wangun dasar pawatekan jadmane. Kajatian taler dados kaartiang sakadi parisolah jadmane sane sampun wenten ring padewekan ipune. Saking pah-pahan ring ajeng punika, nyihnayang kajatian wantah ceciren dasar parisolah jadma. Nika mawinan kajatian punika sumangdane setata ngicen kawigunan sane becik ring soang-soang jadma. Mapaiketan sareng bebaosan punika, kajatian guna sarat paguron-guron inggih punika konsep sane karencanayang antuk nincapang pangastiti lan tata krama, parilaksana lan budi pekertinyane sane prasida ngamolihang paobahan sane patut. Guna sarat paguron-guron ring kasusastraan Bali punika akeh pisan kawentenannyane. Kajatian guna sarat paguron-guron ring aab sakadi mangkin nenten mamargi sakadi napi sane kaaptiang. Akeh kramane sane maparilaksana nenten manut ring tata krama lan kajatian guna sarat paguron-guron sane becik. Saking kakepahane ring ajeng dados kacutetang guna sarat punika kaanggen ngajahin para jadma mangda prasida maparisolah sane becik. Guna sarat punika nuntun para jadma sumangdane prasida maparisolah sane becik mangda prasida dados jadma sane maguna. Nlatarang guna sarat paguron-guron punika utsaha sane kakaryanin anggen ngametuang kabajikan inggih punika kualitas jadma sane becik miwah objektif nanging nenten becik anggen praraga kamanten, beciknyane kaanggen masimakrama ring para jana. Ri kalaning nglaksanayang kejatian paguron-guron wenten plekutus (18) guna sarat sane mawit saking agama, budaya, lan filsafah bangsa, inggih punika (1) kaniskalan (religius),(2) arjawa (jujur), (3) seneng ngawi (kreatif), (4) awiwahara
4 (toleransi), (5) anut ring tata laksana (disiplin), (6) jemet makarya (kerja keras), (7) newek (mandiri), (8) (demokratis), (9) rasa meled uning (rasa ingin tahu), (10) dharma negara (semangat kebangsaan), (11) tresna ring panegara (cinta tanah air),(12) ngajinin kawagedan (menghargai prestasi), (13) makumanyama (bersahabat), (14) tresna asih (cinta damai), (15) seleg ngwacen (gemar membaca),(16) urati ring wewidangan (peduli lingkungan), (17) urati ring krama (peduli sosial), lan (18) eling ring swadarma (tanggung jawab). Kajatian guna sarat paguron-guron prasida ngicenin kaweruhan majeng ring para jadmane mangde saling tresnain. Lianan ring punika, sarana lian sane prasida kaanggen ngamolihang kajatian guna sarat paguron-guron inggih punika ngresepin daging sastra. Silih sinunggilnyane sastra punika minakadi pupulan cerpen. Silih sinunggil paplajahan sane madaging indik kajatian guna sarat paguron-guron inggih punika cerpen sane mamurda Da Nakonang Adan Tiange. Ring toko-toko buku sampun akeh kawentenan kria-kria sastra sane marupa cerpen, irika prasida kacingak kria sastra Bali sampun banget nglimbak ring aab sekadi mangkin, pengawi sane makarya kria sastra sane marupa cerpen puniki, Silih sinunggilnyane kria sastra sane kakaryanin olih Agung Wiyat S. Ardhi sane mamurda Da Nakonang Adan Tiange. Kria sastra sane kekaryanin puniki makeh pisan madue pabesen-pabesen sane maguna ring kahuripan lan medaging guna sarat (nilai) sane manut anggen ngwangun kajatian (karakter). Sane ngawinang panilik ngambil murda tetilikan puniki dwaning durung wenten sane nyelehin indik pupulan cerpen druen Agung Wiyat S. Ardhi. Lianan ring punika ring pupulan cerpen puniki akeh madaging kajatian guna sarat paguron-guron sane banget mawiguna ring kahuripan sakadi mangkin. Tetilikan puniki boya ja tetilikan sane kapertama ngeninin indik wangun (struktur) intrinsik lan kajatian guna sarat paguron-guron sane wenten ring kria sastra. Tetilikan sane pateh taler sampun wenten kalaksanayang sadurungnyane, minakadi (1) Ardi Payana (2015) sane mamurda Saseleh tata wangun jeroning (strukturintrinsik) lan kajatian guna sarat paguron-guron ring pupulan cerpen smara reka. Tetilikan saking Ardi Payana puniki nyelehin indik Struktur lan kajatian guna sarat paguron-guron ring pupulan cerpen smara reka. (2) Sherlly Susiarisma (2015) sane mamurda Seseleh wangun (struktur) intrinsik lan kajatian guna sarat paguron-guron ring sesuratan drama palakarma ring sajeroning buku kembang rampe kasusastraan Bali anyar wewidangan II. Tetilikan saking Sherlly puniki nyelehin indik Struktur lan kajatian guna sarat paguron-guron ring buku kembang rampe kasusastraan Bali anyar wewidangan II. Malarapan antuk napi sane katlatarang ring ajeng, panilik meled nglaksanayang tetilikan sane mamurda Seseleh Wangun (struktur) Intrinsik lan Kajatian Guna Sarat Paguron-guron ring pupulan cerpen Da Nakonang adan Tiange. Kaaptiang tetilikan puniki mangda prasida kaanggen sasuluh idup majeng ring ida dane sareng sami ri tatkala jagi masimakrama saking dadalan pikobet ring ajeng wenten Bantang Pikobet 1) Sapunapi wangun (struktur) intrinsik ring pupulan cerpen Da Nakonang Adan Tiange, 2) Napi kemanten kajatian guna sarat paguron-guron ring pupulan cerpen Da Nakonang Adan Tiange Manut ring bantang pikobet ring ajeng prasida kapolihang tetujon tetilik sane mapaiketan sareng tetilik puniki. Tetujon tetilik sane kapolihang sakadi sapuniki. 1) Mangda prasida nlatarang indik wangun (struktur) intrinsik ring pupulan cerpen Da Nakonang Adan Tiange. 2) Mangda prasida nlatarang indik kajatian guna sarat paguron-guron (nilai pendidikan karakter) sane wenten ring pupulan cerpen Da Nakonang Adan Tiange. Tetilik puniki mangda prasida ngicenin kawigunan majeng ring sang sane ngwacen.kawigunan tetilik puniki kakepah dados kalih inggih punika kawigunan teoretis lan kawigunan praktis. a) Kawigunan Teoretis tetilikan puniki kaaptiang mangda prasida ngicenin kawigunan tur prasida dados acuan para jana ri kala jagi nincapang kawagedan nyelehin wangun Intrinsik lan kajatian guna sarat paguron-
5 guron ring pupulan cerpen Da Nakonang Adan Tiange. b) Kawigunan Praktis, 1) Majeng ring pangwacen tetilik puniki prasida ngicenin kaweruhan indik kajatian guna sarat paguron-guron lan sastra Bali anyar sane marupa cerpen mabasa Bali. 2) Majeng ring Penilik Lianan. Pikolih tetilik puniki prasida kaanggen pertiwimba mangda sayan nglimbak tur majeng ring tetilik lianan sane mapaiketan mangda prasida jangkep tur prasida becik malih. Ritatkala nglaksanayang tetilik kaperluang makudang-kudang sepat sikusiku sane mapaiketan sareng bantang pikobet sane pacang kapaparang. Tetilik sane kalaksanayang pastika nganutin ugeruger sane sampun kacumpuin. Sepat sikusiku sane jagi kaanggen inggih punika (1) Kasusastraan Bali (2) Cerpen (3) Wangun (Struktur) Kria Sastra (4) Kajatian Guna Sarat Paguron-guron. 1) Kasusastraan Bali kasusastraan mawit saking bahasa Sanskerta, kruna linggan ipun sastra. Kruna sastra mawit saking kruna sas miwah tra. Sas maarti kaweruhan, tra maarti piranti sane kaanggen. Dadosnyane kasusastraan inggih punika kaweruhan sane becik sane metu saking manah pikayun para pengawi ring Bali sane dados piranti sasuratannyane antuk aksara Bali miwah aksara latin. Badudu (1975: 5) maosang kasusastraan mawit saking kruna lingga susastra sane polih wewehan ka-an. Kruna lingga susastra kawiaktiannyane kruna lingga kaping kalih (secunderaistam) duaning prasida malih kaperangang antuk su miwah sastra. Kasusastraan madue teges akeh (jamak), inggih punika samian sane maosang sastra. Tios ring punika. Dadosnyane kacutetang kasusastraan Bali inggih punika mawit saking basa Sanskerta, kruna linggan ipun sastra. Kruna sastra mawit saking sas miwah tra. Sas maarti kaweruhan, tra maarti piranti sane kaanggen. Dadosnyane kasusastraan inggih punika kaweruhan sane becik sane metu saking manah pikayun para pengawi ring Bali sane dados piranti sasuratannyane antuk aksara Bali miwah aksara latin. 2) Cerpen Edgar (ring Nurgiyantoro, 1995: 10) menyatakan cepen adalah sebuah cerita yang selesai dibaca dalam sekali duduk, kirakira berkisar antara setengah sampai 2 jam. maosang yening cerpen punika pinaka silih sinunggilnyane carita sane prasida puput kawacen ring galah ategakan, sawetara pantaraning atengah jam ngantos duang jam. Tiosang ring punika manut Putera (2006: 6) watesan cerpen inggih punika, akeh kruna 500 kantos kruna utawi 2 kantos 25 kaca ring kertas kuarto antuk spasi kalih. Cerpen mabasa Bali sampun wenten duk warsa 1910 lan 1920-an ritatkala wenten kria sastra saking Guru Made Pasek. lan Mas Nitisastro Cerpen sane kakaryanin olih Guru Made Pasek minakadi, Ajam Mepaloe, I Kelioed teken I Teragia, Keneh Djoedjoer Dadi Moedjoer, Pemadat, miwah sane lianan, lan karya saking Mas Nitisastro minakadi Anak Ririh, Loba sane kadadosang tonggak saking kasusastraan Bali Anyar. Malarapan antuk napi sane sampun katlatarang ring baduur iwawu, prasida kacutetang cerpen inggih punika wangun sastra gancaran sane marupa carita pendek utawi bawak. 3) A). Wangun Kria Sastra Teges Tata Wangun Kria sastra, Tata wangun (struktur) punika sakadi makasami pahan sane kadadosang siki, kasikiang, majangkepang, saling mitulungin ngawangun sikian karya sastra malarapan antuk pikayunan sane pinaka imajinasi dasar saking sastra sane prasida ngametuang pangarasa ring manah pangawacen. Manut Teeuw (ring Adhi Rohani Paramesthi, 2012: 18) maosang tata wangun (struktur) sane wenten ring kria sastra punika pinaka pupulan saking unsur-unsur sane kadadosang siki, sane prasida ngametuang makasami teks punika. Dadosne parindikan sane wenten ring tengahin kria sastra miwah jaba kria sastra punika pinih mapaiketan. Malarapan antuk napi sane sampun katlataran iwawu, prasida kacutetang tata wangun (struktur) kria sastra inggih punika paiketang makasami pah-pahan sane ngawangun kria sastra sane kasusun dados asiki, sane prasida ngametuang siki pikayunan sane prasida ngametuang pangrasa sang sane ngawacen. 3) B. Tata Wangun Kria Sastra,Pateh sakadi kria
6 sastra sane lianan, kria sastra cerpen taler kawangun antuk kalih unsur minakadi unsur (intrinsik) lan unsur (ektrinsik). Manut Antara (2006: 12) cerpen puniki kawangun manut ring pah-pahan murda, unteng, genah, pragina, bebaosan miwah pusat cerita. Yening unsur (ektrinsik) wantah unsur sane ngawangun karya sastra saking jaba karya sastra punika. Sane mangkin jagi katelaratarang indik unsur (intrinsik). 1) Unteng (Tema), 2) Pragina miwah pawatekannyane (Tokoh dan Penokohan)3) Lelintihan (Alur), 4) Pagenahan Sang Pangawi (Sudut Pandang), 5) Genah (latar), 6) Gaya bahasa, 7) Piteket Wangun Ektrinsik inggih punika wangun sane nenten prasida kacingak ring tengahing carita. Nanging mapaiketan sareng carita tur prasida ngicenin pangweruh ring sajeroning carita. Sane ngranjing ring sajeroning unsur ektrinsik minakadi, tetujon makria sastra, sosiologi pangawi lan kesenengan krama ritatkala ngwacen kria sastra. 1) Kajatian Guna Sarat Paguron-Guron Sakancan sastra pastika nenten je wantah anggen piranti malila cita nanging madue aji aguron-guron sane dahat luih. Suharianto (1982: 80), nguningayang tetujon sastra wantah kaanggen genah ngawarisang guna sarat (nilai-nilai) kehidupan olih sang sane ngaryanin. Ring kria sastra pastika madaging guna sarat (nilai) sane jagi kawedarang utawi ngiket kria sastra. Punika prasida kacutetan guna sarat (nilai) inggih punika tetimbangan-tetimbangan sane madaging papineh-pineh utawi sasuluh sane mabuat pisan ring sajeroning kahuripan. Manut Zubaedi, (2011: 15) mengemukakan pendidikan karakter adalah usaha sengaja (sadar) untuk mewujudkan kebajikan, yaitu kualitas kemanusiaan yang baik secara objektif, bukan hanya baik untuk individu perseorangan, tetapi juga baik untuk masyrakat secara keseluruhan. nlatarang guna sarat paguron-guron punika utsaha sane kakaryanin anggen ngametuang kebajikan inggih punika kualitas jadma sane becik miwah objektif nanging nenten becik anggen praraga kamanten, beciknyane kaanggen masimakrama ring para jana. Ri kalaning nglaksanayang kajatian paguronguron wenten plekutus guna sarat sane mawit saking agama, budaya, lan filsafah bangsa, inggih punika. 1) Kaniskalan (Religius), 2) Arjawa (Jujur),3) Awiwahara (Toleransi), 4) Anut ring tata laksana (Disiplin), 5) Jemet makarya (Kerja Keras), 6) Seneng ngawi (Kreatif), 7) Newek (Mandiri), 8) Demokratis, 9) Rasa meled uning (Rasa Ingin Tahu), 10) Dharma negara (Semangat Kebangsaan), 11) Tresna ring panegara (Cinta Tanah Air), 12) Ngajinin kawagedan (Menghargai Prestasi), 13) Makumanyama (Bersahabat), 14) Tresna asih (Cinta Damai), 15) Seleg ngwacen (Gemar Membaca), 16) Urati ring wewidangan (Peduli Lingkungan), 17) Urati ring krama (Peduli Sosial), 18) Eling ring swadarma (Tanggung jawab) Kramaning Tetilik Tetilikan puniki nganggen palihan tetilikan deskritif kualitatif. Jejering tetilik inggih punika benda, hal utawi genah variable neket tur sane kapikobetang ring tetilikan (Wendra, 2011:32). Panandang tetilik ring tetilikan puniki inggih punika seseleh wangun (struktur) intrinsik lan kajatian guna sarat paguron-guron sane wenten ring pupulan cerpen Da Nakonang Adan Tiange pikardin Agung Wiyat S. Ardhi.. Kramaning (metode) mupulang data ring sajeroning tetilik puniki wenten asiki inggih punika kramaning dokumentasi. Kramaning dokumentasi kaanggen ring sajeroning ngrereh data ngenenin indik variabel sane marupa catatan, transkrip, buku, surat kabar, majalah, prasasti, notulen rapat, lan agenda (Trianto, 2011). Panilik nganggen kramaning dokumentasi santukan sane kaselehin marupa dokumen inggih punika punika ring pupulan cerpen Da Nakonang Adan Tiange pikardin Agung Wiyat S. Ardhi. Piranti tetilik inggih punika sarana sane kaanggen olih panilik ring sajeroning mupulang data mangda sistematis (Trianto, 2011:263). Piranti pangwantu sane kaanggen olih panilik ring tetilik puniki inggih punika kartu data anggen nyatet data sane madaging temuan ring novel da nakonang
7 adan tiange. Ring sajeroning kartu data, data sane pacang karereh kakepah dados kalih inggih punika wangun jroning(unsur instrinsik)languna sarat paguron-guron ring pupulan cerpen sane mamurda Da Nakonang Adan Tiange. Ring sajeroning tetilikan puniki, panilik nganggen palihan tetilik deskriptif kualitatif. Pikolih lan Tetepasan Sajeroning pahan puniki pacang katlatarang indik pikolih tetilik miwah tetepasan. Data-data sane pacang katlatarang inggih punika data indik wangun Intrinsik miwah Kajatian Guna Sarat Paguronguron ring sajeroning pupulan cerpen Da Nakonang Adan Tiange pakardin Agung Wiyat S. Ardhi. Pikolih tetilik lan tetepesan puniki pacang katlatarang ring sor. Pikolih tetilikan puniki jagi nelatarang wangun Intrinsik miwah Kajatian Guna Sarat Paguronguron manut ring kramaning dokumentasi. Kramaning dokumentasi kalaksanayang anggen ngrereh wangun Intrinsik miwah Kajatian Guna Sarat Paguron-guron ring pupulan cerpen Da Nakonang Adan Tiange. Pupulan cerpen Da Nakonang Adan Tiange puniki kawangun antuk 6 murda cerpen minakadi (1) I Pekel, (2) Tatkala Bintang Panimbangane Enteg Di Tanggun Langite Badelod, (3) Da Nakonang Adan Tiange, (4) Aas, (5) Aas Kuning-Kuning Bungan Kemuninge, lan (6) Joged Jaruh. Wangun Intrinsik kaanggen natasang, mengkaji, lan nlatarang kawigunan ring sajeroning paiketan unsur fiksi sane nguningayang indik daging ring kria sastra. Wangun Intrinsik sane wenten ring pupulan cerpen Da Nakonang Adan Tiange wenten pepitu minakadi: unteng, pragina miwah wateknyane, lelintihan, basa basita, sudut pandang, rerawatan lan piteket. Punika taler kajatian guna sarat paguron-guron sane wenten ring pupulan cerpen Da Nakonang Adan Tiange puniki wenten 9 minakadi (kaniskalan (religius), arjawa (jujur), awiwahara (toleransi), jemet makarya (kerja keras), newek (mandiri), rasa meled uning (rasa ingin tahu), makumanyama (bersahabat), urati ring krama (peduli sosial), lan eling ring swadarma (tanggung jawab). Samian pikolih sane mapaiketan sareng wangun Intrinsik lan Kajatian Guna Sarat Paguron-guron jagi katlatarang ring sor. Manut sakadi sane sampun katelatarang ring pikolih tetilik indik wangun intrinsik ring ajeng, inggih punika kapertama cerpen I Pekel, sane kapertama wenten unteng. unteng ring kria sastra sane wenten ring cerpen I Pekel puniki sane dados unteng nyane inggih punika Tresna, lelintihan sane kaanggen ring cerpen I Pekel inggih punike lelintihan maju. Latar galah sane kasinahang ring cerpen I Pekel inggih punika ring rahina petang dina, lemah peteng, wraspati, kajeng kliwon, nyaluk sanja, petenge sayan nglikub lan sayan dedet. Ring satua bawak I Pekel sampun katlatarang indik genah kawentenan carita puniki inggih punika: Ring pakarangan umah, natah, kamarne, kost, garasi, lan umahne Siang May. Latar sosial sane wenten ring cerpen I Pekel nyinahang indik adat-istiadat sane wenten ring Bali pamekasnyane ring Agama Hindu minakadi ngaturang canang kajeng kliwon sane klaksanayang olih anake luh puniki. sane kaping kalih nyihnayang tradisi sane sampun ketah wenten ring jagat puniki, inggih punika nglaksanayang acara nepek ring rahina ri tatkala embas utawi ulang tahun, pragina-pragina sane wenten ring cerpen I Pekel inggih punika I Pekel lan Anak Luh (sebagai tokoh utama), Zelly Zen, Noni China, Siang May, Gede Wira. Sudut pandang sane kaanggen ring satua bawak I Pekel puniki inggih punika sudut pandang orang ketiga. Piteket sane prasida kapolihang saking cerpen I Pekel puniki inggih punika sumangdena iraga dados jadma Bali mangda prasida maparilaksane sane becik nenten dados ngraosang anak sane boye-boye napi malih dereng uning indik kajatian ipune. Sane kaping kalih sesuratan cerpen Tatkala Bintang Panimbangane Enteg Di Tanggun Langite Ba Delod sane kapertama wenten unteng. Unteng ring cerpen Tatkala Bintang Panimbangane Enteg Di Tanggun Langite Ba Delod inggih punika religius, lelintihan sane kaanggen ring cerpen Tatkala Bintang Panimbangane Enteg Di Tanggun
8 Langite Ba Delod inggih punike lelintihan maju, pragina-pragina sane wenten ring cerpen Tatkala Bintang Panimbangane Enteg Di Tanggun Langite Ba Delod inggih punika Pan Gender, Men Gender, I Gender, I Dadong lan Kakinne I Gender. Rerawatan galah sane kaanggen ring cerpen Tatkala Bintang Panimbangane Enteg Di Tanggun Langite Ba Delod puniki inggih punika petenge lan bintang panimbangane enteg di tanggun langite badelod. Rerawatan genah sane wenten ring cerpen Tatkala Bintang Panimbangane Enteg Di Tanggun Langite Ba Delod puniki inggih punika, di sakan balene di bucu kelod kangin, pasareane, pondok, di obagan korine, bukit panjanu, sisin pasihe, di batan punyan ketapange, semane. Sudut pandang sane kaanggen ring cerpen Tatkala Bintang Panimbangane Enteg Di Tanggun Langite Ba Delod puniki inggih punika sudut pandang orang ketiga. Piteket sane prasida kapolihang inggih punika Iraga dados jadma nenten dados maparilaksa sekadi Men Geder sane setata nyelekang, misuh, matbat, ngumbahayu. Dwaning ring sastra maosang makasami, witnyane saking bebaosan. Bebaosan sane mrasidayang ngrereh sawitra, rasa seneng punika taler prasida dados pamati. Sane kaping tiga sesuratan cerpen Da Nakonang Adan Tiange sane kapertama wenten unteng. Manut saking pamargin carita sane wenten ring cerpen Da Nakonang Adan Tiange puniki sane dados unteng utama nyane inggih punika Tresna, lelintihan sane kaanggen ring cerpen Da Nakonang Adan Tiange inggih punike lelintihan maju. Ring cerpen Da Nakonang Adan Tiange genah sane kaanggen inggih punika ring duur mejane, bar kapal ferry jatra 1, pelabuhan Merak, Bakauheni, Lampung Sumatra, Universitas Sriwijaya, pananggun kauh Jawane, di tengah pasihe, Palembang, Sanur, Kuta, Nusa Dua, desa Kintamani. Ring cerpen Da Nakonang Adan Tiange galah sane kaanggen inggih punika atengah jam, limang menit, petenge, jam dua, abulan, limang dina. Pragina-pragina sane wenten ring cerpen Da Nakonang Adan Tiange inggih punika Anak Muani, Ratna Kusumadewi, Timpalnyane, cerpen Da Nakonang Adan Tiange sudut pandang sane kaanggen inggih punika sudut pandang orang pertama. Paribasa sane kaanggen ring cerpen Da Nakonang Adan Tiange puniki minakadi sesawangan, bebladbadan lan wewangsalan. Pabesen sane prasida kapolihang saking cerpen Da Nakonang Adan Tiange inggih punika iraga dados jadma ri tatkala ngamolihang pikobet utawi kapiambeng, nenten dados ngambil pamargi sane dangan, minakadi nyiup baygon, nyeburang awak miwah pamargi sane lianan, dwaning parilaksana punika nenten manut ring daging agama. Sane kaping empat sesuratan cerpen Aas sane kapertama wenten unteng. Unteng sane kaanggen ring cerpen Aas inggih punika Pengwalesan Dendam, lelintihan sane kaanggen ring carita Aas inggih punika lelitihan Campuran. Latar galah sane kasinahang ring cerpen Aas inggih punika tengah lemeng, sore, semengan, dauh telu, tengai tepet, sandikala, akajeng kliwon, abulan, duang tiban, itelun, tilem sasih kalima. Ring cerpen Aas wenten makudang-kudang genah sane kaanggen ring carita minakadi ring banjar pakraman Padanglegi, umahne I Buda, bale dangin, umahne Pan Danu, rumah sakit, Puri, Geria Peling, Semane, carik, pasisi kelod, pamuunan setra, temuku ayane, peken, sanggah, plangkiran kaja kangin, natah. Latar sosialnyane inggih punika paubahan parilaksana (prilaku sosial) sane kamapaiketan sareng adat istiadat, lan keyakinan sane wenten ring sajeroning agama hindu minakadi ngaturang daksina, pragina-pragina sane wenten ring cerpen Aas inggih punika I Buda, I Soma, I Sukra, I Danu, Pan Danu, Luh Tambir, I Gede Tulus, Ida Bagus Aji Geria Peling. Sudut pandang sane kaangen ring cerpen Aas inggih punika sudut pandang orang ketiga, piteket sane kasinahang ring cerpen Aas inggih punika iraga dados jadma nenten dados mamatimati ulian ngrebutin harta, napimalih sareng keluarga, nika banget lempas saking tutur agama.
9 Sane kaping lima sesuratan cerpen Aas Kuning-Kuning Bungan Kemuninge sane kapertama wenten unteng. Manut saking pamargin carita sane wenten ring Cerpen Aas Kuning-Kuning Bungan Kemuninge puniki sane dados unteng utama nyane inggih punika ngeninin indik Tresna, lelintihan sane kaanggen ring carita Aas Kuning-Kuning Bungan Kemuninge inggih punika lelitihan Campuran. Latar galah sane kasinahang ring Cerpen Aas Kuning-Kuning Bungan Kemuninge inggih punika sarahina, tigang warsa, dua bulan, tanggal 2 januari, kajeng kliwon, semengan. Latar genahnyane sane kaanggen ring cerpen Aas Kuning- Kuning Bungan Kemuninge minakadi ring Banjar Palaklagi, dauh jembatan Sukawati, Banjar Bengkudu, SMP Negeri, SMA, Badung, Bandung, Akademi Perawat, Fakultas Ekonomi, Bali, Undage, kampus, batan kemuninge, kamar, arepan sanggah. Latar sosial sane wenten ring cerpen Aas Kuning-Kuning Bungan Kemuninge indik tradisi jadma Bali pamekasnyane sane maagama Hindu, ri kala wenten rahina Kajeng Kliwon pastika ngaturang canang nunas keselamatan, santukan punika pinaka ceciren Hindu Baline. Lianan ring punika yening wenten anak madue kapialangan minakadi madue anak padem, ring Bali pastika akeh para krama sane mapitulung, pragina-pragina sane wenten ring Cerpen Aas Kuning-Kuning Bungan Kemuninge inggih punika, I Gede, Ni Luh Inten Budiari, Pak Polisi, Men Gede, Bapan I Gede. Sudut pandang sane kaanggen inggih punika sudut pandang orang ketiga. Pabesen sane prasida kapolihang saking Cerpen Aas Kuning- Kuning Bungan Kemuninge inggih punika iraga dados jadma mangda setata kukuh ring padewekan (percaya diri) punika taler patut satya ring janji sane sampun kasumayain sareng anak tiosanan. Sane kaping nem sesuratan cerpen Joged Jaruh sane kapertama wenten unteng. Manut saking carita sane wenten ring cerpen Joged Jaruh puniki, sane dados unteng utama nyane inggih punika ngeninin indik tresna lan sane dados unteng wewehan ring cerpen Joged Jaruh puniki inggih punika karmaphala. Lelintihan sane kaanggen ring cerpen sane mamurda Joged Jaruh inggih punika lelintihan macampuh (alur campuran). Latar galah sane kasinahang ring cerpen Joged Jaruh inggih punika dibi sanja, mani semengan, uli tuni, ipidan, telung tiban, petenge. Ring cerpen Joged Jaruh wenten makudang-kudang genah sane kaanggen genah carita minakadi ring wantilan banjar Umanyar, tengah kalangan, di desa, dauh tukad, di SMKI, di wese, di sekolahan, pragina-pragina sane wenten ring cerpen Joged Jaruh inggih punika Ngurah, Luh Sudiasih, Gusti Gede Rai, I Karta, I Konci, Pangede, cerpen Joged Jaruh nganggen sudut pandang orang ketiga. Piteket utawi pabesen sane prasida kapolihang saking cerpen Joged Jaruh inggih punika iraga dados anak istri patut ngajiang dewek tur becik makta raga, dwaning yening melah makta raga pastika pacang dados anak istri sane utama. Nanging, yening iwang makta raga pastika pacang dadi luu, tan wenten sane ngrunguang. Data ngenenin indik kajatian guna sarat paguron-guron ring sajeroning sesuratan pupulan cerpen Da Nakonang Adan Tiange kapupulang tur kapolihang antuk kramaning dokumentasi sane kawantu antuk piranti sane mawasta kartu data. Saking tetilik sane sampun kalaksanayang wenten makudang-kudang pikolih sane mabuat pisan mapaiketan ring kajatian guna sarat paguron-guron sane wenten ring sesuratan pupulan cerpen Da Nakonang Adan Tiange. Kajatian guna sarat paguronguron sane prasida kapanggihin ring pupulan cerpen Da Nakonang Adan Tiange puniki wenten 9 Guna sarat punika minakadi ring cerpen I Pekel kapanggihin guna sarat Kaniskalan (Religius), Arjawa (Jujur), Awiwahara (Toleransi), Jemet Makarya (Kerja Keras). Ring cerpen Tatkala Bintang Panimbangane Enteg Di Tanggun Langite Ba Deled wenten arjawa (jujur), eling ring swadarma (tanggung jawab). Ring cerpen Da Nakonang Adan Tiange wenten arjawa (jujur), rasa meled uning (rasa ingin tahu), eling ring swadarma (tanggung jawab). Ring cerpen Aas wenten makumanyama
10 (bersahabat), kaniskalan (religius), newek (mandiri), eling ring swadarma (tanggung jawab). Ring cerpen Aas Kuning-Kuning Bungan Kemuninge wenten kaniskalan (religius), rasa meled uning (rasa ingin tahu), arjawa (jujur), urati ring krama (peduli sosial). Lan ring cerpen Joged Jaruh wenten makumanyama (bersahabat), rasa meled uning (rasa ingin tahu), arjawa (jujur). Saking makudang-kudang guna sarat sane sampun kapolihang ring ajeng, guna sarat sane paling akeh kapanggihin ring sesuratan pupulan cerpen Da Nakonang Adan Tiange inggih punika guna sarat arjawa (jujur), rasa meled uning (rasa ingin tahu), lan eling ring swadarma (tanggung jawab). Pikolih sane kapolihang ngenenin indik wangun instrinsik lan guna sarat paguron-gorun selanturnyane kaselehin malih tur kadagingin penampen para sujana miwah ketusan-ketusannyane sane nyihnayang indike punika. Mangda sang sane ngwacen ngresep tur uning indik makasami sane mapaiketan sareng cerpencerpen sane wenten ring pupulan cerpen Da Nakonang Adan Tiange Pikardin Agung Wiyat S. Ardhi. Pamicutet Wangun Intriksik wantah tata wangun sane ngawangun carita punika saking tengah. Wangun Intrinsik sane wenten ring pupulan cerpen Da Nakonang Adan Tiange wenten pepitu. Wangun intrinsic punika minakadi: unteng, pragina miwah wateknayane, lelintihan, basabasita, sudutpandang, latar lan piteket. Ring pupulancerpen Da Nakonang Adan Tiange puniki wenten nemnem (6) carita sane katilikin minakadi: I Pekel, Tatkala Bintang Panimbangane Enteg Di Tanggun Langite Ba Delod, Da Nakonang Adan Tiange, Aas, Aas Kuning-kuning Bungan Kemuninge, lan Joged Jaruh. Kajatian guna sarat paguron-guron ring pupulan cerpen Da Nakonang Adan Tiange puniki wenten 10. Kajatian guna sarat paguron-guron punika minakadi: ring cerpen I Pekel kapanggihin guna sarat Kaniskalan (Religius), Arjawa (Jujur), Awiwahara (Toleransi), Jemet Makarya (Kerja Keras). Ring cerpen Tatkala Bintang Panimbangane Enteg Di Tanggun Langite Ba Delod wenten arjawa (jujur), eling ring swadarma (tanggung jawab). Ring cerpen Da Nakonang Adan Tiange wenten arjawa (jujur), rasa meled uning (rasa ingin tahu), eling ring swadarma (tanggung jawab). Ring cerpen Aas wenten makumanyama (bersahabat), kaniskalan (religius), newek (mandiri), eling ring swadarma (tanggung jawab). Ring cerpen Aas Kuning-kuning Bungan Kemuninge wenten kaniskalan (religius), rasa meled uning (rasa ingin tahu), arjawa (jujur), urati ring krama (peduli sosial). Lan ring cerpen Joged Jaruh wenten makumanyama (bersahabat), rasa meled uning (rasa ingin tahu), tresna asih (cinta damai), arjawa (jujur). Piteket Mapaiketan ring papolih tetilik sane sampun kalaksanayang, wenten makudang-kudang piteket sane meled kauningayang. Piteket puniki mapaiketan ring kawigunan tetilik inggih punika piteket pamucuk miwah piteket panglimbak. Piteket punika pacing katlatarang sajangkepnyane sakadi ring sor. 1) Piteket Pamucuk Papolih tetilik sane sampun kalaksanayang prasida ngicen kaweruhan anggen sesuluh makarya tetilik kria sastra cerpen mabasa Bali mangda sayan becik lan jangkep. Malarapan antuk punika kawentenan basa Bali prasida ajeg lan lestari ngantos riwekas santukan basa Bali pinaka basa Ibu sane sampun wenten saking dumun. 2) Piteket Panglimbak (1) Majeng ring Jurusan Pendidikan Basa Bali. Para dosen miwah mahasisya mangda prasida nyelehin malih indik kria sastra cerpen turmaning satua bawak sane kakaryanin mangda mawiguna miwah madaging piteket sane prasida nuntun iraga maparilaksana sane manut ring uger-uger. (2) Majeng ring Sang Pangwacen. Sang pangwacen mangda sayan urati lan nglestariang kekawian ring Bali mangda nenten sayan rered. Majalaran antuk ngwacen selanturnyane ngresepin
11 daging carita utamanyane ngresepin indik daging kajatian guna sarat paguronguron anggen geguat ngwangun tata susila sane becik. (3) Majeng ring Penilik Lianan Panilik lianan mangda nglimbakang malih indik daging tetilikan sane mapaiketan ring basa Bali, mangda basa Bali prasida ajeg lan lestari. Utamannyane ngeninin indik makarya tetilik kekawian marupa cerpen mabasa Bali mangda daging tetilikannyane sayan jangkep lan becik. Kapustakaan Antara, I Putu Gusti Teori-Apresiasai Sastra Bali Anyar. Singaraja: Yayasan Saba Sastra Bali (Denpasar) Prosa Fiksi Bali. Singaraja : Yayasan Wanda Gita. Ardhi, Agung Wiyat S Da Nakonang Adan Tiange ( Pupulan Cerpen Maba sa Bali). Gianyar: Sanggar Bhadrika Ashrama. Susiarisma, Sherlly sane mamurda Seseleh wangun (struktur) intrinsik lan kajatian guna sarat paguron-guron ring sesuratan drama palakarma ring sajeroning buku kembang rampe kasusastraan Bali anyar wewidangan II. (Skripsi) Singaraja: Undiksha. Sutresna, Ida Bagus Prosa Fiksi. Singaraja: Undiksha. Teeuw Sastra dan ilmu sastra, Penghantar teori sastra. Jakarta: PT Dunia Pustaka Jaya. Undiksha Pedoman Penulisan Skripsi dan Tugas Akhir. Singaraja. Wendra, I Wayan Penulisan Karya Ilmiah. Singaraja: Undiksha. Zubaedi, Dr Desain Pendidikan Karakter. Jakarta: Kencana Prenada Media Group. Badudu, J.S Sari Kesusastraan Indonesia. Bandung: CV Pustaka Prima. Gautama. Wayan Budha Kasusastraan Bali. Cakepan panuntun malajahin kasusastraan Bali. Gianyar: Paramita Surabaya. Medera, I Nengah dkk Kasusastraan Bali Denpasar: Dinas Kebudayaan Provinsi Bali. Nurgiyantoro, Burhan Teori Pengkajian Fiksi. Yogyakarta: Gadjah Mada University press. Payana, Ardi sane mamurda Saseleh tata wangun jeroning (struktur intrinsik) lan kajatian guna sarat paguron-guron ring pupulan cerpen smara reka. (Skripsi) Singaraja: Undiksha. Putera, Zulfaisal Penulisan Cerpen.
SESELEH INDIK WANGUN INTRINSIK LAN KAJATIAN GUNA SARAT PAGURON-GURON SANE WENTEN RING NOVEL BUUNG KAKAWIAN NYOMAN MANDA
SESELEH INDIK WANGUN INTRINSIK LAN KAJATIAN GUNA SARAT PAGURON-GURON SANE WENTEN RING NOVEL BUUNG KAKAWIAN NYOMAN MANDA 1 Nengah Widiantika, 1 I.Gede Gunatama, 2 I. A. Pt. Purnami Jurusan Pendidikan Bahasa
Lebih terperinciKAWENTENAN CAMPUR KODE RING ALBUM TEMBANG POP BALI RAMBO OLO-OLO OLIH GRUP BAND BINTANG
KAWENTENAN CAMPUR KODE RING ALBUM TEMBANG POP BALI RAMBO OLO-OLO OLIH GRUP BAND BINTANG I Gst. Ngr. Pt Darsana 1, I A. Sukma Wirani 1, I A. Pt Purnami 2 Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas Pendidikan
Lebih terperinciMETODE COPY THE MASTER KAANGGEN NINCAPANG KAWAGEDAN NYURAT CERPEN SISIA RING KELAS XI MIA3 SMA NEGERI 2 SINGARAJA
METODE COPY THE MASTER KAANGGEN NINCAPANG KAWAGEDAN NYURAT CERPEN SISIA RING KELAS XI MIA3 SMA NEGERI 2 SINGARAJA Ni Kd Ayu Yasinta D 1, I B Putra Manik A 1, Drs Gd Gunatama 2 Jurusan Pendidikan Bahasa
Lebih terperinciSESELEH WANGUN INTRINSIK LAN GUNA SARAT SOSIAL RING PUPULAN SATUA BAWAK MEKEL PARIS PIKARDIN I.B.W. WIDIASA KENITEN
SESELEH WANGUN INTRINSIK LAN GUNA SARAT SOSIAL RING PUPULAN SATUA BAWAK MEKEL PARIS PIKARDIN I.B.W. WIDIASA KENITEN I Km. Endi Saputra 1, I N. Martha 1, I.A.Pt.Purnami 2 Jurusan Pendidikan Bahasa Bali
Lebih terperinciFILM DOKUMENTER PINAKA SERANA NINCAPANG KAWAGEDAN NYURAT PUISI BALI ANYAR RING KELAS X7 SMA NEGERI 2 BANJAR
FILM DOKUMENTER PINAKA SERANA NINCAPANG KAWAGEDAN NYURAT PUISI BALI ANYAR RING KELAS X7 SMA NEGERI 2 BANJAR I K. Aryana prayoga 1 I.N. Suandi 1, I. K. Paramarta 2 Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas
Lebih terperinciBASITA PARIBASA RING ALBUM NASI GORENG SPESIAL KEKAWIAN WIDI WIDIANA
BASITA PARIBASA RING ALBUM NASI GORENG SPESIAL KEKAWIAN WIDI WIDIANA I Pt. Budiantara Putra 1, I Kt. Paramarta 1, I Md. Sutama 2 Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas Pendidikan Ganesha Singaraja,
Lebih terperinciI Putu Widhi Astika 1 I Wayan Wendra 1, Sang Ayu Putu Sriasih 2. Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas Pendidikan Ganesha Singaraja, Indonesia
SESELEH TES OBJEKTIF AKHIR SEMESTER GANJIL BASA BALI KELAS XII SMA NEGERI 2 SINGARAJA 2015/2016 SAKING PARINDIKAN SEBARAN KOGNITIF, VALIDITAS LAN RELIABILITAS, MIWAH KONSTRUKSI OPTION I Putu Widhi Astika
Lebih terperinciSESELEH WANGUN INTRINSIK LAN SOSIOLOGI KRIYA SASTRA RING PUPULAN SATUA BAWAK LAWAR GOAK PAKARDIN I KETUT RIDA
SESELEH WANGUN INTRINSIK LAN SOSIOLOGI KRIYA SASTRA RING PUPULAN SATUA BAWAK LAWAR GOAK PAKARDIN I KETUT RIDA I Km. Astu Purnadhita 1, I Nengah Martha 1, I. A. Putu Purnami 2 Jurusan Pendidikan Bahasa
Lebih terperinciSESELEH CAMPUR KODE RING NOVEL SENTANA CUCU MAREP PAKARDIN I MADE SUGIANTO
SESELEH CAMPUR KODE RING NOVEL SENTANA CUCU MAREP PAKARDIN I MADE SUGIANTO 1 I W Kuntara, 1 S. A. P. Sriasih, 2 I. A. Sukma Wirani Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas Pendidikan Ganesha Singaraja,
Lebih terperinciNUREKSAIN WANGUN LAN GUNA SARAT PAGURON- GURON GEGURITAN DHARMA STHITI KEKAWIAN I MADE MENAKA
NUREKSAIN WANGUN LAN GUNA SARAT PAGURON- GURON GEGURITAN DHARMA STHITI KEKAWIAN I MADE MENAKA Ni Wyn Ari Suryanti 1, IB Rai 1, Kt. Paramarta 2 Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Fakultas Bahasa dan Seni Universitas
Lebih terperinciSARANA TEMBANG MELAYANGAN OLIH EMONI KAANGGEN NINCAPANG KAWAGEDAN NYURAT PUISI BALI ANYAR SISIA KELAS VIII 6 SMP NEGERI 3 BANJAR
SARANA TEMBANG MELAYANGAN OLIH EMONI KAANGGEN NINCAPANG KAWAGEDAN NYURAT PUISI BALI ANYAR SISIA KELAS VIII 6 SMP NEGERI 3 BANJAR Ni Kadek Erni Yuni Andani 1,Gede Gunatama 1,Ida Bagus Rai 2 Jurusan Pendidikan
Lebih terperinciKATA PENGANTAR. Puji syukur dipanjatkan ke hadapan Ida Sang Hyang Widhi Wasa, Tuhan Yang Mahaesa
SKRIPSI INI TELAH DISETUJUI DAN DINILAI OLEH PANITIA PENGUJI PADA PROGRAM STUDI SASTRA BALI FAKULTAS ILMU BUDAYA UNIVERSITAS UDAYANA PADA TANGGAL: 1 JULI 2016 Berdasarkan SK Dekan Fakultas Ilmu Budaya,
Lebih terperinciSESELEH MATERI TES ULANGAN UMUM SEMESTER GENAP WARSA 2013/2014 PEPLAJAHAN BASA BALI KELAS X RING SMK NEGERI 3 SINGARAJA
SESELEH MATERI TES ULANGAN UMUM SEMESTER GENAP WARSA 2013/2014 PEPLAJAHAN BASA BALI KELAS X RING SMK NEGERI 3 SINGARAJA W Sriani, I W G Wisnu, IG Artawan Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas Pendidikan
Lebih terperinciCAMPUH KODE (CAMPUR KODE) RING WAYANG KULIT INOVATIF CENK BLONK SANE MAMURDA LATA MAHOSADHI
CAMPUH KODE (CAMPUR KODE) RING WAYANG KULIT INOVATIF CENK BLONK SANE MAMURDA LATA MAHOSADHI I Gusti Agung Indriyani 1 Ida Bagus Rai 1, Sang Ayu Putu Sriasih 2 Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas
Lebih terperinciNUREKSAIN SESURATAN PASANG AKSARA BALI RING SAJERONING PAPAN WASTA SANE WENTEN RING SD SE- KECAMATAN JEMBRANA
NUREKSAIN SESURATAN PASANG AKSARA BALI RING SAJERONING PAPAN WASTA SANE WENTEN RING SD SE- KECAMATAN JEMBRANA Ni Luh Putu Mei Aryantini, M. Sri Indriani, I. B. Md. Ludy P. Jurusan Pendidikan Bahasa Bali
Lebih terperinciMETODE KOOPERATIF TIPE THINK, PAIR, SHARE (TPS) ANGGEN NINCAPANG KAWAGEDAN NYURAT SINOPSIS CERPEN MABASA BALI SISIA KELAS XI-3 IPA SMA NEGERI 1 BANJAR
METODE KOOPERATIF TIPE THINK, PAIR, SHARE (TPS) ANGGEN NINCAPANG KAWAGEDAN NYURAT SINOPSIS CERPEN MABASA BALI SISIA KELAS XI-3 IPA SMA NEGERI 1 BANJAR Kadek Dwi Payani 1, 1 I B Putra Manik A, 2 Wayan Gede
Lebih terperinciSESELEH WANGUN INTRINSIK LAN KAJATIAN GUNA SARAT PAGURON-GURON RING SATUA PAN BALANG TAMAK
SESELEH WANGUN INTRINSIK LAN KAJATIAN GUNA SARAT PAGURON-GURON RING SATUA PAN BALANG TAMAK K. Devi Antariyani 1 I. N. Suandi 1 I. K. Paramarta 2 Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas Pendidikan Ganesha
Lebih terperinciTATA KRUNA SAJERONING WIDYA KAWI SASTRA DRUEN MAHASISIA JURUSAN PENDIDIKAN BAHASA BALI UNDIKSHA EDISI JUNI 2012
TATA KRUNA SAJERONING WIDYA KAWI SASTRA DRUEN MAHASISIA JURUSAN PENDIDIKAN BAHASA BALI UNDIKSHA EDISI JUNI 2012 I. A. P. Asti Pratiwi 1, I W. G. Wisnu 1, S. A. P. Sriasih 2 Jurusan Pendidikan Bahasa Bali
Lebih terperinciSESELEH WANGUN CARITA MIWAH PIKENOH PENDIDIKAN KARAKTER RING PUPULAN SATUA KEMBANG RAMPE KASUSASTRAAN BALI PURWA I
SESELEH WANGUN CARITA MIWAH PIKENOH PENDIDIKAN KARAKTER RING PUPULAN SATUA KEMBANG RAMPE KASUSASTRAAN BALI PURWA I N.K. Suwitriyani 1, I.W.G. Wisnu 1, M. Sri Indriani 2 Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas
Lebih terperinciARTI LEKSEM SUKATING (UKURAN) NGANGGEN LIMA LAN BATIS RING ASTA KOSALA-KOSALI
ARTI LEKSEM SUKATING (UKURAN) NGANGGEN LIMA LAN BATIS RING ASTA KOSALA-KOSALI I Md Werdiatmaja 1, I Kt Paramarta 1, I Gd Artawan, 2 Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas Pendidikan Ganesha Singaraja,
Lebih terperinciSESELEH TATA WANGUN JRONING KRIYA SASTRA LAN SOSIOLOGI PANGAWI RING NOVEL SING JODOH RERIPTAN I MADE SUGIANTO
SESELEH TATA WANGUN JRONING KRIYA SASTRA LAN SOSIOLOGI PANGAWI RING NOVEL SING JODOH RERIPTAN I MADE SUGIANTO N. L. P. Ekayanti Savitri 1, IB. Putrayasa 1, I. A. Sukma Wirani 2 Jurusan Pendidikan Bahasa
Lebih terperinciWANGUN INTRINSIK LAN AJI PANGAJAH-AJAHAN TATA LAKSANA RING SATUA BAWAK MABASA BALI WARSA 1975
WANGUN INTRINSIK LAN AJI PANGAJAH-AJAHAN TATA LAKSANA RING SATUA BAWAK MABASA BALI WARSA 1975 N. M. Ari Puja Astiti 1, I. B. M. Ludy Paryatna 1, I. G. Nurjaya 2 Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas
Lebih terperinciJurusan Pendidikan Bahasa Bali Fakultas Bahasa dan Seni Universitas Pendidikan Ganesha
NGAWIGUNAYANG PIRANTI WAYANG CENKBLONK PINAKA UTSAHA NINCAPANG KAWAGEDAN NYURATLENGKARA SANE MADAGING BASITA PARIBASA SISIA KELAS VII H SMP NEGERI 1 SUKASADA 1 I Gede Suputra, 1 I Gede Gunatama, 2 Ida
Lebih terperinciBASA BALI KEPARA DIALEK NUSA PENIDA SANE KAANGGEN SAJERONING MABEBAOSAN RING WEWIDANGAN DESA PAKRAMAN NUSASARI, KECAMATAN MELAYA, KABUPATEN JEMBRANA
BASA BALI KEPARA DIALEK NUSA PENIDA SANE KAANGGEN SAJERONING MABEBAOSAN RING WEWIDANGAN DESA PAKRAMAN NUSASARI, KECAMATAN MELAYA, KABUPATEN JEMBRANA N. M. Novalia Pramita Sari 1, I W. G. Wisnu 1, I M.
Lebih terperinciPEPLAJAHAN MABEBAOSAN BASA BALI SANE NGANGGEN MODEL PEPLAJAHAN INOVATIF RING KELAS XI IIS 3 SMA NEGERI 4 SINGARAJA
PEPLAJAHAN MABEBAOSAN BASA BALI SANE NGANGGEN MODEL PEPLAJAHAN INOVATIF RING KELAS XI IIS 3 SMA NEGERI 4 SINGARAJA K. T. Wahyuni, I. W. G. Wisnu, I. N. Suandi Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas
Lebih terperinciJurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas Pendidikan Ganesha Singaraja, Indonesia
NUREKSAIN KAINGGILAN SOANG-SOANG PITAKEN RISAJERONING PITAKEN ULANGAN AKHIR SEMESTER GENAP PELAJAHAN BASA BALI KELAS VII RING SMP N 1 SINGARAJA WARSA PELAJAHAN 2013/2014 1 Made Suryadana, 1 I Nengah Martha,
Lebih terperinciBABAD PASEK KAYU SELEM : ANALISIS STRUKTUR OLEH : I PUTU YUDHI SANTIKA PUTRA NIM:
BABAD PASEK KAYU SELEM : ANALISIS STRUKTUR OLEH : I PUTU YUDHI SANTIKA PUTRA NIM: 1101215005 PROGRAM STUDI SASTRA BALI FAKULTAS ILMU BUDAYA UNIVERSITAS UDAYANA DENPASAR 2015 i BABAD PASEK KAYU SELEM: ANALISIS
Lebih terperinciNUREKSAIN SESURATAN AKSARA BALI MANUT PASANG AKSARA PURWADRESTA LONTAR SATUA JRO MATUA TEKEN I CAI MANTU DRUEN GEDONG KIRTYA
NUREKSAIN SESURATAN AKSARA BALI MANUT PASANG AKSARA PURWADRESTA LONTAR SATUA JRO MATUA TEKEN I CAI MANTU DRUEN GEDONG KIRTYA Kadek Jara Merani 1, Made Sri Indriani 1, IB. Md Ludy Paryatna 2. Jurusan Pendidikan
Lebih terperinciTUTUR LEBUR GANGSA; ANALISIS STRUKTUR DAN FUNGSI OLEH: I MADE OKA PARIATNA
TUTUR LEBUR GANGSA; ANALISIS STRUKTUR DAN FUNGSI OLEH: I MADE OKA PARIATNA 1001215034 PROGRAM STUDI SASTRA BALI FAKULTAS SASTRA DAN BUDAYA UNIVERSITAS UDAYANA DENPASAR 2016 i TUTURLEBUR GANGSA; ANALISIS
Lebih terperinciKEWAGEDAN NGRESEPANG WANGUN DASAR LAN ARTOS KRUNA DWILINGGA SISIA KELAS X SMA NEGERI 2 BANJAR SINGARAJA
KEWAGEDAN NGRESEPANG WANGUN DASAR LAN ARTOS KRUNA DWILINGGA SISIA KELAS X SMA NEGERI 2 BANJAR SINGARAJA Ni Made Yuniharsih I.N. Suandi 1, I. K. Paramarta 2 Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas Pendidikan
Lebih terperinciNUREKSAIN WANGUN LAN PAIKETAN SOSIOLOGI SASTRA RING CAKEPAN NASKAH DRAMA JUKUT BE BANO PIKARDIN I MADE WISNAWA
NUREKSAIN WANGUN LAN PAIKETAN SOSIOLOGI SASTRA RING CAKEPAN NASKAH DRAMA JUKUT BE BANO PIKARDIN I MADE WISNAWA Ni Komang Indah, IB Made Ludy Paryatna, Made Sri Indriani Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas
Lebih terperinciKAWENTENAN ANGGAH-UNGGUHING BASA BALI RING NASKAH DRAMA I GODOGAN JURUSAN PENDIDIKAN BASA BALI WARSA 2015/2016
KAWENTENAN ANGGAH-UNGGUHING BASA BALI RING NASKAH DRAMA I GODOGAN JURUSAN PENDIDIKAN BASA BALI WARSA 2015/2016 Olih: Kadek Moni Ratningsih, NIM 1212051016 Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Fakultas Bahasa
Lebih terperinciUCAPAN TERIMA KASIH. Puji syukur dipanjatkan ke hadapan Ida Sang Hyang Widhi Wasa/Tuhan Yang
UCAPAN TERIMA KASIH Om Swastyastu, Puji syukur dipanjatkan ke hadapan Ida Sang Hyang Widhi Wasa/Tuhan Yang Maha Esa, karena berkat rahmat-nya, skripsi ini dapat diselesaikan tepat waktu. Skripsi yang berjudul
Lebih terperinciTEKS GEGURITAN DARMAKAYA: ANALISIS STRUKTUR DAN FUNGSI OLEH: KADEK RIKA ARIPAWAN NIM:
TEKS GEGURITAN DARMAKAYA: ANALISIS STRUKTUR DAN FUNGSI OLEH: KADEK RIKA ARIPAWAN NIM: 1101215023 PROGRAM STUDI SASTRA BALI FAKULTAS SASTRA DAN BUDAYA UNIVERSITAS UDAYANA 2015 TEKS GEGURITAN DARMAKAYA:
Lebih terperinciNYAIHANG SESURATAN GEGURITAN CUPAK GERANTANG LAN SATUA CUPAK GERANTANG MADASAR ANTUK WANGUN CARITA SANE KASELEHIN ANTUK TEORI SASTRA BANDINGAN
NYAIHANG SESURATAN GEGURITAN CUPAK GERANTANG LAN SATUA CUPAK GERANTANG MADASAR ANTUK WANGUN CARITA SANE KASELEHIN ANTUK TEORI SASTRA BANDINGAN Ni Gst. Ayu Kt. Sari Wahini1, I B. Putra Manik Aryana1, I
Lebih terperinciIUSAN PANGAWIGUNAAN PIRANTI GAMBAR (MONOPOLI) MABASA BALI RING PAPLAJAHAN NGWACEN AKSARA BALI RING SISIA KELAS V SDK MARSUDIRINI
IUSAN PANGAWIGUNAAN PIRANTI GAMBAR (MONOPOLI) MABASA BALI RING PAPLAJAHAN NGWACEN AKSARA BALI RING SISIA KELAS V SDK MARSUDIRINI 1 I. M. D. Adipraya 1 I. B. Rai, 2 I. W. Wendra Jurusan Pendidikan Bahasa
Lebih terperinciJurusan Pendidikan Bahasa Bali, FBS. Universitas Pendidikan Ganesha. Singaraja, Indonesia
NGAWIGUNAYANG MODEL PEMBELAJARAN KOOPERATIF TIPE MAKE A MATCH ANGGEN NINCAPANG KAWAGEDAN NYURAT WACANA BAWAK ANTUK AKSARA ANCENG SISIA KELAS XII IPS 2 SMA NEGERI 4 SINGARAJA WARSA PALAJAHAN 2015/2016 Kadek
Lebih terperinciNUREKSAIN ANGGAH-UNGGUHING BASA BALI RITATKALA PAPARUMAN ADAT RING DESA ADAT SAMPALAN TENGAH, KABUPATEN KLUNGKUNG
NUREKSAIN ANGGAH-UNGGUHING BASA BALI RITATKALA PAPARUMAN ADAT RING DESA ADAT SAMPALAN TENGAH, KABUPATEN KLUNGKUNG Luh Komang Sri Pramawati [1] Ida Bagus Rai [1] Ida Bagus Putra Manik Aryana [2] Jurusan
Lebih terperinciSESELEH PANGAWIGUNAAN BASA BLACKBERRY MESSAGE (BBM) YOWANA RING BR. DUSUN SALA, DESA ABUAN, KECAMATAN SUSUT, KAB. BANGLI
SESELEH PANGAWIGUNAAN BASA BLACKBERRY MESSAGE (BBM) YOWANA RING BR. DUSUN SALA, DESA ABUAN, KECAMATAN SUSUT, KAB. BANGLI 1 I Ni luh Umi Astary, 1 I Ida Bagus Rai, 2 I I Gede Nurjaya Jurusan Pendidikan
Lebih terperinciPesaih Kawagedan Sisia Kelas VIIIC SMP Negeri 3 Singaraja Sajeroning Nyelehin Wangun Intrinsik Puisi Bali Purwa (Pupuh Sinom) lan Puisi Bali Anyar
Pesaih Kawagedan Sisia Kelas VIIIC SMP Negeri 3 Singaraja Sajeroning Nyelehin Wangun Intrinsik Puisi Bali Purwa (Pupuh Sinom) lan Puisi Bali Anyar K. Karmini 1,I. B. Putrayasa 1, I. A. Sukma Wirani 2 Jurusan
Lebih terperinciKAWENTENAN DIALEK BALI AGA RING DESA DAUSA KECAMATAN KINTAMANI KABUPATEN BANGLI
KAWENTENAN DIALEK BALI AGA RING DESA DAUSA KECAMATAN KINTAMANI KABUPATEN BANGLI I Ketut Agus Adi Putra 1 Ida Ayu Sukma Wirani 1, Ida Ayu Pt. Purnami, S.S, M.Pd 2 Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas
Lebih terperinciTEKS GEGURITAN PADEM WARAK ANALISIS BENTUK, FUNGSI, DAN MAKNA
TEKS GEGURITAN PADEM WARAK ANALISIS BENTUK, FUNGSI, DAN MAKNA OLEH: I PUTU BAYU MUTRA WIBAWA NIM 1101215024 PROGRAM STUDI SASTRA BALI FAKULTAS SASTRA DAN BUDAYA UNIVERSITAS UDAYANA DENPASAR 2015 i 1 TEKS
Lebih terperinciCAMPUHAN WARNA BASA (CAMPUR KODE) SANE WENTEN RING PABLIGBAGAN SUBAK ANYAR DESA PADANGKELING, KECAMATAN BULELENG, KABUPATEN BULELENG, WARSA 2016
CAMPUHAN WARNA BASA (CAMPUR KODE) SANE WENTEN RING PABLIGBAGAN SUBAK ANYAR DESA PADANGKELING, KECAMATAN BULELENG, KABUPATEN BULELENG, WARSA 2016 Komang Rina Dewi, I Nyoman Sudiana, I Nengah Martha Jurusan
Lebih terperinciGENDING-GENDING REGGAE BALI JONI AGUNG SESELEH SEMIOTIKA TETUJON IDUP MANUSA PAIKETANNYANE SARENG AJAH-AJAHAN PAWATEKAN
GENDING-GENDING REGGAE BALI JONI AGUNG SESELEH SEMIOTIKA TETUJON IDUP MANUSA PAIKETANNYANE SARENG AJAH-AJAHAN PAWATEKAN I.B. Pidada Adi Putra 1, I.B. Putra Manik Aryana 1, I.B. Ludy Paryatna 2 Jurusan
Lebih terperinciTEKS GEGURITAN MANTRI SANAK LIMA ANALISIS STRUKTUR DAN NILAI
SKRIPSI TEKS GEGURITAN MANTRI SANAK LIMA ANALISIS STRUKTUR DAN NILAI OLEH NI PUTU NOVIYANTI WARDANI NIM 1201215007 PROGRAM STUDI SASTRA BALI FAKULTAS ILMU BUDAYA UNIVERSITAS UDAYANA DENPASAR 2016 i TEKS
Lebih terperinciESTETIKA POSMODERN MIWAH GUNA SARAT PAGURON-GURON DOLANAN 'MATIGTIG PAPAH BIU' DUTA KABUPATEN KARANGASEM RING PKB 2015
ESTETIKA POSMODERN MIWAH GUNA SARAT PAGURON-GURON DOLANAN 'MATIGTIG PAPAH BIU' DUTA KABUPATEN KARANGASEM RING PKB 2015 I W. Pasek Eka Yasa 1 I. A. Sukma Wirani 1, M. Sri Indriani 2 Jurusan Pendidikan Bahasa
Lebih terperinciSOR SINGGIH BASA BALI RING PARUMAN SUBAK ABIAN DESA ADAT ASAHDUREN, KECAMATAN PEKUTATAN, JEMBRANA
e-journal JJPBB Universitas Pendidikan Ganesha Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Vol: 2 No:1(2015) SOR SINGGIH BASA BALI RING PARUMAN SUBAK ABIAN DESA ADAT ASAHDUREN, KECAMATAN PEKUTATAN, JEMBRANA N. K. Lady
Lebih terperinciTEKS TUTUR JONG MANTEN: ANALISIS STRUKTUR DAN FUNGSI OLEH: DESAK PUTU ELVIANA DEWI NIM:
TEKS TUTUR JONG MANTEN: ANALISIS STRUKTUR DAN FUNGSI OLEH: DESAK PUTU ELVIANA DEWI NIM: 1101215008 PROGRAM STUDI SASTRA BALI FAKULTAS SASTRA DAN BUDAYA UNIVERSITAS UDAYANA DENPASAR 2015 i TEKS TUTUR JONG
Lebih terperinciGEGURITAN KONTABOJA: ANALISIS STRUKTUR DAN MAKNA OLEH: IDA AYU EKA PURNAMA WULANDARI NIM
GEGURITAN KONTABOJA: ANALISIS STRUKTUR DAN MAKNA OLEH: IDA AYU EKA PURNAMA WULANDARI NIM 1101215022 PROGRAM STUDI SASTRA BALI FAKULTAS SASTRA DAN BUDAYA UNIVERSITAS UDAYANA DENPASAR 2015 1 i GEGURITAN
Lebih terperinciCAMPUH KODE SAJERONING PRASASTI MABASA BALI KUNO SAKING WARSA MASEHI
CAMPUH KODE SAJERONING PRASASTI MABASA BALI KUNO SAKING WARSA 989-1011 MASEHI Gd. Edi Subawa 1, I Kt. Paramarta 1, I. B. Rai 2 Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas Pendidikan Ganesha Singaraja, Indonesia
Lebih terperinciKATA PENGANTAR. atas berkat rahmat-nya skripsi yang berjudul Novel Sing Jodoh Analisis
KATA PENGANTAR Om Swastiastu, Puji syukur dipanjatkan kehadapan Ida Sang Hyang Widhi Wasa karena atas berkat rahmat-nya skripsi yang berjudul Novel Sing Jodoh Analisis Psikologi Sastra ini dapat disusun
Lebih terperinciNGAWIGUNAYANG METODE AUDIOLINGUAL ANGGEN NINCAPANG KAWAGEDAN NEMBANGANG PUPUH MASKUMAMBANG SISIA KELAS X MIPA 2 SMA NEGERI 1 SINGARAJA
NGAWIGUNAYANG METODE AUDIOLINGUAL ANGGEN NINCAPANG KAWAGEDAN NEMBANGANG PUPUH MASKUMAMBANG SISIA KELAS X MIPA 2 SMA NEGERI 1 SINGARAJA I Made Wisnawa 1 I Wayan Wendra 1, Sang Ayu Putu Sriasih 2 Jurusan
Lebih terperinciSESELEH GUNA SARAT WATEK PAAJAH-AJAH RING SAJERONING GEGURITAN RAJAPALA
SESELEH GUNA SARAT WATEK PAAJAH-AJAH RING SAJERONING GEGURITAN RAJAPALA Gd Yuli Sutrawan 1, I. A. Sukma Wirani 1, I W. Artika 2 Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas Pendidikan Ganesha Singaraja,
Lebih terperinciTUTUR ANGKUS PRANA: KAJIAN STRUKTUR DAN SEMIOTIKA. Oleh: NI KADEK DEWI SANTHIASTINI
TUTUR ANGKUS PRANA: KAJIAN STRUKTUR DAN SEMIOTIKA Oleh: NI KADEK DEWI SANTHIASTINI 1101215002 PROGRAM STUDI SASTRA BALI FAKULTAS SASTRA DAN BUDAYA UNIVERSITAS UDAYANA 2015 i TUTUR ANGKUS PRANA: KAJIAN
Lebih terperinciJurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas Pendidikan Ganesha Singaraja, Indonesia
RERAWATAN DIALEK BASA BALI RING TEMBANG POP BALI: STUDI KASUS SAJERONING TEMBANG POP BALI MAMURDA CIRI-CIRI KEKAWIAN YONG SAGITA MIWAH BALI UNITED KEKAWIAN KRISNA SURYA PURPA KASOBYAHANG ANTUK DI UBUD
Lebih terperinciNUREKSAIN ANGGAH-UNGGUHING BASA RING CERPEN MABASA BALI RUBRIK ORTI BALI, KORAN BALI POST 2016
e-journal JPBB Universitas Pendidikan Ganesha Jurusan Pendidikan Bahasa Bali NUREKSAIN ANGGAH-UNGGUHING BASA RING CERPEN MABASA BALI RUBRIK ORTI BALI, KORAN BALI POST 2016 ayusastrinidewi@yahoo.co.id,
Lebih terperinciTEKS TUTUR CANDRABHERAWA: ANALISIS STRUKTUR DAN FUNGSI
TEKS TUTUR CANDRABHERAWA: ANALISIS STRUKTUR DAN FUNGSI OLEH : NI NYOMAN AYU PUSPITA DEWI NIM: 1101215012 PROGRAM STUDI SASTRA BALI FAKULTAS SASTRA DAN BUDAYA UNIVERSITAS UDAYANA DENPASAR 2015 i TEKS TUTUR
Lebih terperinciCAMPUR KODE BASA INDONESIA RING PANGAJAHAN BASA BALI KELAS V SD LAB UNDIKSHA
CAMPUR KODE BASA INDONESIA RING PANGAJAHAN BASA BALI KELAS V SD LAB UNDIKSHA N. K. Wulan Adnyasari 1, I. B. Ludy Paryatna 1, I.B. Sutresna 2. Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas Pendidikan Ganesha
Lebih terperinciSKRIPSI ANALISIS STRUKTUR DAN SOSIOLOGIS DRAMA MULIH KARYA I NYOMAN MANDA OLEH : NI PUTU HARUM KARTIKA DEWI NIM
SKRIPSI ANALISIS STRUKTUR DAN SOSIOLOGIS DRAMA MULIH KARYA I NYOMAN MANDA OLEH : NI PUTU HARUM KARTIKA DEWI NIM 1101215006 PROGRAM STUDI SASTRA BALI FAKULTAS SASTRA DAN BUDAYA UNIVERSITAS UDAYANA DENPASAR
Lebih terperinciWARNA (VARIASI) BASA BALI RING SESURATAN KWACA (BAJU KAOS)
WARNA (VARIASI) BASA BALI RING SESURATAN KWACA (BAJU KAOS) N. P. Febri Yuliani 1, I. K. Paramarta 1, G. Artawan 2 Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas Pendidikan Ganesha Singaraja, Indonesia e-mail:
Lebih terperinciGEGURITAN AJI RAMA RENA ANALISIS STRUKTUR DAN MAKNA
SKRIPSI GEGURITAN AJI RAMA RENA ANALISIS STRUKTUR DAN MAKNA IDA BAGUS DWIJA NANDANA PERSADA NIM 1201215035 PROGRAM STUDI SASTRA BALI FAKULTAS ILMU BUDAYA UNIVERSITAS UDAYANA DENPASAR 2017 i SKRIPSI GEGURITAN
Lebih terperinciMITOS DI NUSA PENIDA ANALISIS STRUKTUR, FUNGSI, DAN MAKNA
SKRIPSI MITOS DI NUSA PENIDA ANALISIS STRUKTUR, FUNGSI, DAN MAKNA Oleh : NI PUTU SUDIASIH NIM : 1101215035 PROGRAM STUDI SASTRA BALI FAKULTAS SASTRA DAN BUDAYA UNIVERSITAS UDAYANA 2015 i MITOS DI NUSA
Lebih terperinciDIALEK BALI AGA SANE KEAANGGEN RI SAJERONING MABASA BALI RING DESA SIDATAPA, KECAMATAN BANJAR, KABUPATEN BULELENG
e-journal JJPBB Universitas Pendidikan Ganesha Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Vol: 2 No:1(2015) DIALEK BALI AGA SANE KEAANGGEN RI SAJERONING MABASA BALI RING DESA SIDATAPA, KECAMATAN BANJAR, KABUPATEN
Lebih terperinciBABAD DANGHYANG BANG MANIK ANGKERAN: KAJIAN STRUKTUR DAN FUNGSI
BABAD DANGHYANG BANG MANIK ANGKERAN: KAJIAN STRUKTUR DAN FUNGSI Skripsi untuk Memperoleh Gelar Sarjana Pada Program Studi Sastra Bali Universitas Udayana I KETUT MANIKA JAYA NIM 1201215020 FAKULTAS ILMU
Lebih terperinciTETILIK SOR SINGGIH BASA BALI RING PASANGKEPAN KRAMA DESA PAKRAMAN AYUNAN, KECAMATAN ABIANSEMAL, KABUPATEN BADUNG
TETILIK SOR SINGGIH BASA BALI RING PASANGKEPAN KRAMA DESA PAKRAMAN AYUNAN, KECAMATAN ABIANSEMAL, KABUPATEN BADUNG 1 I W. Adhi Mahardika, 1 I.B. Putra Manik Aryana, 2 I G. Gunatama. Jurusan Pendidikan Bahasa
Lebih terperinciPELESTARIAN BAHASA BALI DALAM MEDIA CETAK BERBAHASA BALI: KAJIAN SOSIOLINGUISTIK OLEH ANAK AGUNG ISTRI ITA RYANDEWI NIM:
PELESTARIAN BAHASA BALI DALAM MEDIA CETAK BERBAHASA BALI: KAJIAN SOSIOLINGUISTIK OLEH ANAK AGUNG ISTRI ITA RYANDEWI NIM: 1101215033 PROGRAM STUDI SASTRA BALI FAKULTAS SASTRA DAN BUDAYA UNIVERSITAS UDAYANA
Lebih terperinciSESELEH BASA SANE KAANGGEN MIWAH GUNASARAT SANE WENTEN RING GEGURITAN PURWAJATI, PAKARDIN I GEDE NGEMBAK, DRUWEN GEDONG KIRTYA, SINGARAJA
SESELEH BASA SANE KAANGGEN MIWAH GUNASARAT SANE WENTEN RING GEGURITAN PURWAJATI, PAKARDIN I GEDE NGEMBAK, DRUWEN GEDONG KIRTYA, SINGARAJA 1 P. Suarsana, 1 S. A. P. Sriasih, 2 I. B. Rai. Jurusan Pendidikan
Lebih terperinciGEGURITAN ANGGASTYA: ANALISIS STRUKTUR DAN FUNGSI
SKRIPSI GEGURITAN ANGGASTYA: ANALISIS STRUKTUR DAN FUNGSI NI MADE OKTA ERA YATI NIM :1201215029 PROGRAM STUDI SASTRA BALI FAKULTAS ILMU BUDAYA UNIVERSITAS UDAYANA DENPASAR 2016 i GEGURITAN ANGGASTYA: ANALISIS
Lebih terperincie-journal JPBB Universitas Pendidikan Ganesha Jurusan Pendidikan Bahasa Bali (Volume 2 Tahun 2015)
ANALISIS BAHASA BALI YANG DISEMPURNAKAN DALAM BUKU AWIG-AWIG SUBAK KACANGBUBUAN, DESA ADAT MAS Ni Kd. A. Andriani, Ida A. Pt. Purnami, I Ngh. Martha Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas Pendidikan
Lebih terperinciSOSIOKULTURAL KRAMA BALI RING SATUA BALI LAN PAIKETANNYANE RING PANGAJAHAN SASTRA BALI
SOSIOKULTURAL KRAMA BALI RING SATUA BALI LAN PAIKETANNYANE RING PANGAJAHAN SASTRA BALI N. K. Erawati 1, 1 N. Yasa, 2 S.A.P. Sriasih Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas Pendidikan Ganesha Singaraja,
Lebih terperinciBahan Ajar BAHASA BALI SMA/SMK
Bahan Ajar BAHASA BALI SMA/SMK PEMBELAJARAN BERPUSAT PADA SISWA Permendiknas No. 41 Tahun 2007 (Standar Proses) Kelas XII Semester 1 UNIT 1. MENDENGARKAN SK- 1 KD - 1.1 : : Memahami serta menanggapi berbagai
Lebih terperinciKATA PENGANTAR. Puji syukur dipanjatkan ke hadapan Tuhan Yang Mahaesa/Ida Sang Hyang
KATA PENGANTAR Om Swastyastu, Puji syukur dipanjatkan ke hadapan Tuhan Yang Mahaesa/Ida Sang Hyang Widhi Wasa karena atas berkat dan rahmat-nya skripsi yang berjudul Variasi Fonologis dan Leksikal Bahasa
Lebih terperinciSKRIPSI KAMUS BALI INDONESIA BIDANG ISTILAH UPAKARA MANUSA YADNYA DI KABUPATEN BADUNG
SKRIPSI KAMUS BALI INDONESIA BIDANG ISTILAH UPAKARA MANUSA YADNYA DI KABUPATEN BADUNG PUTU KRISNA APRIANTI NIM 1201215021 PROGRAM STUDI SASTRA BALI FAKULTAS ILMU BUDAYA UNIVERSITAS UDAYANA DENPASAR 2016
Lebih terperinciTEKS MITOS TAPAKAN BARONG BHATARA SAKTI NAWA SANGA DI KAHYANGAN JAGAT LUHUR NATAR SARI: ANALISIS STRUKTUR DAN FUNGSI
SKRIPSI TEKS MITOS TAPAKAN BARONG BHATARA SAKTI NAWA SANGA DI KAHYANGAN JAGAT LUHUR NATAR SARI: ANALISIS STRUKTUR DAN FUNGSI NI PUTU GEK ANNA DELVIA NIM 1201215040 FAKULTAS ILMU BUDAYA UNIVERSITAS UDAYANA
Lebih terperinciSESELEH WANGUN LAN KASUKSMAN AJAH-AJAHAN PAWATEKAN RING LELAMPAHAN GATOTKACA DUTA WAYANG CENK BLONK
SESELEH WANGUN LAN KASUKSMAN AJAH-AJAHAN PAWATEKAN RING LELAMPAHAN GATOTKACA DUTA WAYANG CENK BLONK 1 Luh Ekarini, 1 I.B. Putra Manik Aryana, 2 I Gede Nurjaya. Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas
Lebih terperinciPEMERTAHANAN BAHASA BALI MELALUI GENDING RARE PADA ANAK-ANAK DI SANGGAR KUKURUYUK: KAJIAN SOSIOLINGUISTIK
PEMERTAHANAN BAHASA BALI MELALUI GENDING RARE PADA ANAK-ANAK DI SANGGAR KUKURUYUK: KAJIAN SOSIOLINGUISTIK OLEH: I PUTU PERMANA MAHARDIKA NIM 1101215032 PROGRAM STUDI SASTRA BALI FAKULTAS SASTRA DAN BUDAYA
Lebih terperinciSOR SINGGIH BASA BALI SAJERONING PARUMAN BANJAR ADAT GUNUNG BIAU, DESA MUNCAN, KABUPATEN KARANGASEM
SOR SINGGIH BASA BALI SAJERONING PARUMAN BANJAR ADAT GUNUNG BIAU, DESA MUNCAN, KABUPATEN KARANGASEM Ni Luh Pt. Ratna Dewi 1, Md. Sri Indriani 1, I Kt. Paramartha 2 Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas
Lebih terperinciPantang menyerah sebelum. mencapai hasil yang maksimal
USULAN SKRIPSI INI TELAH DISETUJUI DANDINILAI OLEH PANITIA PENGUJI PADA PROGRAM STUDI SASTRA BALI FAKULTAS ILMU BUDAYA, UNIVERSITAS UDAYANA PADA TANGGAL, 23 PEBRUARI 2017 Berdasarkan SK Ketua Program Studi
Lebih terperinciI Gst A Kd Yulandari, I B Md Ludy Paryatna, Md. Sri Indriani
NUREKSAIN KAWENTENAN ANGGAH-UNGGUHING BASA BALI SAJERONING PAWIWAHAN RING BANJAR SUMBUL, DESA YEHEMBANG KANGIN, KECAMATAN MENDOYO, KABUPATEN JEMBRANA RING WARSA 2016 I Gst A Kd Yulandari, I B Md Ludy Paryatna,
Lebih terperinciCITRA WANITA PENYIHIR DALAM NOVEL RATNA TRIBANOWATI KARYA I MADE SUGIANTO: SUATU KAJIAN KRITIK SASTRA FEMINIS
CITRA WANITA PENYIHIR DALAM NOVEL RATNA TRIBANOWATI KARYA I MADE SUGIANTO: SUATU KAJIAN KRITIK SASTRA FEMINIS OLEH: NI LUH KADEK RICHA DWITASARI NIM: 1101215025 PROGRAM STUDI SASTRA BALI FAKULTAS SASTRA
Lebih terperinciGEGURITAN PURA TANAH LOT ANALISIS STRUKTUR DAN FUNGSI OLEH IDA BAGUS PUTU WIASTIKA NIM
GEGURITAN PURA TANAH LOT ANALISIS STRUKTUR DAN FUNGSI OLEH IDA BAGUS PUTU WIASTIKA NIM 0901215024 PROGRAM STUDI SASTRA BALI FAKULTAS SASTRA DAN BUDAYA UNIVERSITAS UDAYANA DENPASAR 2014 GEGURITAN PURA TANAH
Lebih terperinciSESELEH VARIASI BASA RING DIALEK BALI AGA DESA SERAYA, KECAMATAN KARANGASEM, KABUPATEN KARANGASEM
SESELEH VARIASI BASA RING DIALEK BALI AGA DESA SERAYA, KECAMATAN KARANGASEM, KABUPATEN KARANGASEM N. L. Degeng Ratna Dewi 1, I. B. Rai 1, N. Sudiana 2 Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas Pendidikan
Lebih terperinciTureksa Anggah-ungguhing Basa Ring Novel Ratna Tribanowati, Leak Soleh Solah Leak Pikardin I Made Sugianto
Tureksa Anggah-ungguhing Basa Ring Novel Ratna Tribanowati, Sugianto I M Wira Wartana¹, I. Md. Ludy Paryatna¹, S.A.P Sriasih². Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas Pendidikan Ganesha Singaraja, Indonesia
Lebih terperinciKata Kunci : Kidung, Struktur, Semiotik, Smaratantra.
ABSTRAK ANALISIS SEMIOTIKA KIDUNG TUNJUNG BIRU Kidung Tunjung Biru dipilih sebagai objek dalam penelitian ini, karena beberapa alasan. Pertama, gagasan-gagasan yang terkandung di dalamnya, merepresentasikan
Lebih terperinciTEKS DRAMA GONG I MADE SUBANDAR HASTA KOMALA ANALISIS BENTUK, FUNGSI, DAN MAKNA
TEKS DRAMA GONG I MADE SUBANDAR HASTA KOMALA ANALISIS BENTUK, FUNGSI, DAN MAKNA OLEH IDA AYU PUTRI PERTIWI NIM 1001215010 PROGRAM STUDI SASTRA BALI FAKULTAS SASTRA DAN BUDAYA UNIVERSITAS UDAYANA DENPASAR
Lebih terperinciBAB VI FAKTOR PENUNJANG DAN FAKTOR PENGHAMBAT PEMERTAHANAN BAHASA BALI DALAM MASYARAKAT MULTIKULTURAL DI KOTA DENPASAR
86 BAB VI FAKTOR PENUNJANG DAN FAKTOR PENGHAMBAT PEMERTAHANAN BAHASA BALI DALAM MASYARAKAT MULTIKULTURAL DI KOTA DENPASAR Kusumoharidjoyo (2000: 34) menyebutkan faktor penunjang serta faktor penghambat
Lebih terperinciRENCANA PELAKSANAAN PEMBELAJARAN ( RPP ) 2
RENCANA PELAKSANAAN PEMBELAJARAN ( RPP ) 2 Sekolah : SMA Negeri 8 Denpasar Mata Pelajaran : Bahasa Daerah Bali Satuan Pendidikan : SMA Kelas / Semester : XI / I Aspek : Menyimak I. Standar Kompetensi :
Lebih terperinciABSTRAK GEGURITAN MASAN RODI ANALISIS STRUKTUR DAN NILAI
ABSTRAK GEGURITAN MASAN RODI ANALISIS STRUKTUR DAN NILAI Penelitian terhadap Geguritan Masan Rodi ini membahas tentang analisis struktur dan fungsi. Analisis ini mempunyai tujuan untuk mengungkapkan struktur
Lebih terperinciBAB II KAJIAN PUSTAKA. umum. Menurut Sutarno NS ( 2003 : 32 ) Perpustakaan umum sering diibaratkan
6 BAB II KAJIAN PUSTAKA 2.1 Perpustakaan Umum Perpustakaan merupakan perpustakaan yang ada di lingkungan masyarakat umum. Menurut Sutarno NS ( 2003 : 32 ) Perpustakaan umum sering diibaratkan sebagai Universitas
Lebih terperinciABSTRAK. Kata Kunci: kamus, bahasa, sastra, istilah, kategori.
ABSTRAK Penelitian Kamus Bali-Indonesia Istilah Bahasa dan Sastra Bali bertujuan untuk mengetahui bentuk dan khazanah istilah yang terdapat dalam bahasa dan sastra Bali. Adapun teori yang digunakan dalam
Lebih terperinciPENYUSUNAN KAMUS SERAPAN DALAM BAHASA BALI
PENYUSUNAN KAMUS SERAPAN DALAM BAHASA BALI 1 I Nengah Suandi, 2 Ida Bagus Putrayasa, 3 I Wayan Wisnu Jurusan Pendidikan Bahasa dan Sastra Indonesia Universitas Pendidikan Ganesha E-mail: nengah_suandi@yahoo.co.id
Lebih terperinciBule Belajar Budaya Bali: Kritik Identitas dalam Antologi Cerpen Mekel Paris. I Wayan Eka Septiawan
Bule Belajar Budaya Bali: Kritik Identitas dalam Antologi Cerpen Mekel Paris I Wayan Eka Septiawan Mahasiswa S-2 Prodi Linguistik Konsentrasi Wacana Sastra Email: iwayaneka_septiawan@yahoo.com Judul Buku
Lebih terperinciBAB I PENDAHULUAN. Kesusastraan Bali Purwa (tradisional) dan Kesusastraan Bali Anyar (modern)
BAB I PENDAHULUAN 1.1 Latar Belakang Kesusastraan Bali secara umum dapat dibedakan menjadi dua, yaitu Kesusastraan Bali Purwa (tradisional) dan Kesusastraan Bali Anyar (modern) (Bagus dan Ginarsa, 1978:3).
Lebih terperinciBAB I PENDAHULUAN. karya sastra tersebut, selain untuk menghibur, juga untuk menyampaikan pesan
BAB I PENDAHULUAN 1.1 Latar Belakang Kesusastraan Bali terus mengalami perkembangan seiring kemajuan ilmu pengetahuan dan teknologi. Segala aspek permasalahan dan persoalan yang sering dijumpai dalam kehidupan
Lebih terperinciBAB I PENDAHULUAN. Karya sastra tidak dapat dipahami secara lengkap apabila dipisahkan
BAB I PENDAHULUAN 1.1 Latar Belakang Karya sastra tidak dapat dipahami secara lengkap apabila dipisahkan dari lingkungan atau kebudayaan atau peradaban yang telah menghasilkannya (Grebstein dalam Damono,
Lebih terperinciBAB I PENDAHULUAN. Kemunculan roman pendek Nemoe Karma karya I Wayan Gobiah yang
BAB I PENDAHULUAN 1.1 Latar Belakang Kemunculan roman pendek Nemoe Karma karya I Wayan Gobiah yang diterbitkan oleh Balai Poestaka tahun 1931 selalu disebut-sebut sebagai masa awal lahirnya sastra Bali
Lebih terperinciULANGAN AKHIR SEMESTER GANJIL TAHUN PELAJARAN 2017/2018. Kompetensi Keahlian : Semua Jurusan Kelas : X/1 Hari / Tanggal :
PEMERINTAH PROVINSI BALI DINAS PENDIDIKAN PEMUDA DAN OLAH RAGA SEKOLAH MENENGAH KEJURUAN NEGERI 1 TAMPAKSIRING Alamat : Jl. Ir Soekarno desa sanding Tampaksiring, Gianyar, Bali 80561 Telp. : (0361) 981165
Lebih terperinciBAB I PENDAHULUAN A. Latar Belakang Masalah
BAB I PENDAHULUAN A. Latar Belakang Masalah Karya sastra merupakan wujud dari pengabdian perasaan dan pikiran pengarang yang muncul ketika ia berhubungan dengan lingkungan sekitar. Sastra dianggap sebagai
Lebih terperinciI. PURWAKA. Manut swadarma Krama Desa Pakraman Tonja rikala mikukuhang kasukertan jagat malarapan antuk minakadi :
I. PURWAKA. Sangkaning paswecan Ida Hyang Widhi Wasa, sane ngardi Buwana Agung lan Buwana Alit. turmaning ngawisesa kahuripan sarwa prani miwah sarwa tiumuwu, mewastu I Manusa rikala ngupadi kerahajengan
Lebih terperinciTeks Mitos Dewa Nini di Desa Pakraman Rianggede Tabanan: Analisis Struktur dan Fungsi
Teks Mitos Dewa Nini di Desa Pakraman Rianggede Tabanan: Analisis Struktur dan Fungsi Putu Anggitha Pradnya Wulandari 1*, I Ketut Ngurah Sulibra 2, I Nyoman Duana Sutika 3 [123] Prodi Sastra Bali, Fakultas
Lebih terperinci