Jurusan Pendidikan Bahasa Bali, FBS. Universitas Pendidikan Ganesha. Singaraja, Indonesia

Ukuran: px
Mulai penontonan dengan halaman:

Download "Jurusan Pendidikan Bahasa Bali, FBS. Universitas Pendidikan Ganesha. Singaraja, Indonesia"

Transkripsi

1 NGAWIGUNAYANG MODEL PEMBELAJARAN KOOPERATIF TIPE MAKE A MATCH ANGGEN NINCAPANG KAWAGEDAN NYURAT WACANA BAWAK ANTUK AKSARA ANCENG SISIA KELAS XII IPS 2 SMA NEGERI 4 SINGARAJA WARSA PALAJAHAN 2015/2016 Kadek Ryan Sukanatha 1, IB. Putrayasa 1, I Kt Paramarta 2 Jurusan Pendidikan Bahasa Bali, FBS Universitas Pendidikan Ganesha Singaraja, Indonesia cakakadek@gmail.com,ibputra@gmail.com, KUUB Tetilikan puniki matetujon, (1) mahbahang tata titi pamelajahan sajeroning ngawigunayang model match anggen nincapang kawagedan sisia anceng, (2) mahbahang kawagedan sisia anceng sasampune ngawigunayang model match, lan (3) mahbahang penampen sisia ring model match. Tetilikan puniki ngangge palihan penelitian tindakan kelas. Jejering tetilikan puniki inggih punika guru lan sisia kelas XII IPS 2 SMA Negeri 4 Singaraja. Penandang tetilikan puniki wenten tiga, (1) model match, (2) kawagedan sisia nyurat wacana bawak antuk aksara anceng, lan (3) penampen sisia majeng model pembelajaran kooperatif tipe make a match. Kramaning mupulang data sane kanggen ring tetilikan puniki wenten kramaning praktiasa, tes, lan kuesioner. Data tetilikan puniki katureksain ngangge teknik analisis kualitatif lan teknik analisis kuantitatif. Pikolih tetilikan puniki inggih punika, (1) wenten makudang-kudang tata titi sane manut sajeroning ngawigunayang model pembejaran kooperatif tipe make a match anggen nincapang kawagedan nyurat wacana bawak antuk aksara anceng sisia kelas XII IPS 2 SMA Negeri 4 Singaraja, (2) wenten panincapan pikolih tes sisia kelas XII IPS 2 SMA Negeri 4 Singaraja sajeroning nyurat wacana bawak antuk aksara anceng. Ring pailehan I, rerata nilai sisia 70,66, nglantur wenten panincapang ring pailehan II antuk rerata nilai sisia 75,30. (3) Saking pikolih penampen sisia, ring pailehan I penampene positif lan pailehan II penampene sangat positif ring sajeroning pamelajahan sane ngawigunayang model pembelajaran kooperatif tipe make a match. Kruna Jejaton: kooperatif tipe make a match, wacana bawak, aksara anceng

2 ABSTRAK Penelitian ini bertujuan untuk, (1) mendeskripsian langkah-langkah pembelajaran yang tepat dalam menerapkan model match, (2) mendeskripsikan kemampuan menulis wacana singkat dengan aksara anceng, sesudah diterapkan model match, dan (3) mendeskripsikan respons siswa terhadap penerapan model match. Rancangan penelitian ini adalah penelitian tindakan kelas. Subjek dalam penelitian ini adalah guru dan siswa kelas XII IPS 2 SMA Negeri 4 Singaraja. Objek dalam penelitian ini ada 3 yaitu penerapan model pembelajaran kooperatif, kemampuan siswa menulis wacana singkat dengan aksara anceng, dan respons siswa terhadap model match. Metode pengumpulan data yang digunakan dalam penelitian ini adalah metode observasi, tes, dan kuesioner. Data yang sudah didapat lalu dianalisis dengan teknik analisis kualitatif dan teknik analisis kuantitatif. Hasil dari penelitian ini adalah (1) ada beberapa langkah-langkah pembelajaran yang tepat dalam menerapkan model match untuk meningkatkan kemapuan menulis wacana singkat dengan aksara anceng siswa kelas XII IPS 2 SMA Negeri 4 Singaraja,(2) ada peningkatan hasil tes kemampuan siswa menulis wacana singkat dengan aksara anceng dalam pembelajaran yang menggunakan model match. Pada siklus I rata-rata hasil tes belajar siswa adalah 70,66 dan siklus II rata-rata siswa adalah 75,30. (3) Mengacu pada hasil kuesioner, siswa memberikan respons positif pada siklus I dan pada siklus II siswa memberikan respons sangat positif terhadap model match Kata Kunci : Kooperatif tipe make a match, wacana singkat, aksara anceng ABSTRACT This study are aimed to, (1) describe learning steps of implementing cooperative learning model make a match to improve the students' ability in writing a brief discourse by using anceng literacy, (2) appropriatelly describe the ability in writing a short passage with a script anceng, after applying cooperative learning model make a match, and (3) describe the students' response in implementing cooperative learning model make a match. The design of this research is a classroom action research. Subjects of this study were teachers and students of XII IPS 2 class SMA Negeri 4 Singaraja. There are three objects of this reseach, namely the implementation of cooperative learning models, the ability of students to write a brief discourse with anceng literacy, and students' response to the cooperative learning model make a match. The methods were used in collecting data are observation, tests, and questionnaires. The data that has been obtained were analyzed by using qualitative and quantitative analysis. The results of this study were (1) there are several learning steps that appropriate implementing cooperative learning model make a match to improve the students' ability writing a brief discourse by using anceng literacy of XII IPS 2 students in SMA Negeri 4 Singaraja,(2) there is an increase in results test students write letters anceng discourse short with learning using cooperative learning model make a match. In the first cycle the average test results of student learning is 70,66 and second cycle students' average was 75,30. (3) referred to the results of the questionnaire, students gave a positive response in the first cycle and in the second cycle, students responded were very positively to the cooperative learning model make a match Key words: the cooperative learning make a match, a brief discourse, anceng literacy

3 Purwaka Maosang indik budaya, pastika ring sekancan negara ring jagat puniki madue budaya. Budaya sane nglimbak punika minakadi basa. Ring Negara Indonesia wenten 746 lintang basa sane maurip tur nglimbak (Badan Pengembangan dan Pembinaan Bahasa, 2009). Ring Bali wenten basa sane nglimbak ngantos mangkin kawastanin Basa Bali. Basa Bali punika taler silih situnggil basa sane kaajahang ring sekolah tur kawastanin palajahan muatan lokal (Antara, 2012 : 3). Basa Bali kanggen palajahan muatan lokal olih Kermendiknas, santukan sane ngangge basa Bali madue aksara (huruf) lan kasusastraan. (Antara, 2012 : 3). Manut Widia Basa (ilmu bahasa) basa Bali madue materi palajahan indik tata basa (kebahasaan), kasusastraan, lan kawagedan mabasa basita (Keterampilan berbahasa). Makatiga materi palajahan punika kaajahin sajeroning palajahan basa Bali ring sekolah. Basa Bali wenten marupa basa bebaosan (lisan) lan basa sasuratan (tulisan). Basa sasuratan ring Bali katulis ngangge aksara latin lan aksara Bali. Sane mawasta aksara Bali latin sekadi abjad sajeroning basa Indonesia minakadi a b c d ngantos z. Yening Aksara Bali punika sakadi Aksara Wreastra, Swalalita, lan Modre. Makakalih tata tulis punika, dados kaanggen nyurat sastra Bali. Sastra Bali punika minakadi sastra Bali purwa lan sastra Bali anyar. Palajahan indik kawagedan mabasa-basita jakti mapikenoh sajeroning kauripan ring Bali. Kawagedan mabasa-basita punika prasida anggen dasar malajahin basa Bali. Kawagedan mebebaosan wenten papat, inggih punika mirengang (mendengarkan), mabaos utawi ngandika (berbicara), nyurat (menulis), lan ngwacen (membaca). Pamelajahan nyurat ring sekolah sampun kapalajahin olih para sisia saking dumunan. Mawit saking nyurat kruna ngantos wacana sane ngangge Aksara latin lan Aksara Bali. Sane kaplajahin ring sajeroning palajahan aksara Bali punika lumbrahnyane ngenenin indik soroh-soroh aksara Bali, Pasang Aksara Bali, Aksara Anceng, Ceciren Pepaosan, miwah sane siosan. Manut baos guru palajahan basa Bali ring SMA Negeri 4 Singaraja inggih punika Ni Made Ariani, S.Pd, pikolih malajah sisia kari kirang. Sisia kari molihang reratapikolih malajah kirang saking Kriteria Ketuntasan Minimal KKM inggih punika 68, sisia wantah ngamolihang rerata pikolih malajah 61,2. Yadiastun sampun ngangge media LCD, nanging pamuputnyane pikolih malajah sisia kari kirang ritatkala nyurat wacana bawak ngangge Aksara Bali kasarengin antuk aksara Anceng (Singkatan ngangge aksara Bali) Yening uratiang wenten tatiga sane ngranayang pikolih malajah sisia punika kirang. Kapertama, kirangnyane pangresepan (pemahaman) sisia sareng aksara Bali lan Pasang aksara Bali. Kacingak kari wenten sisia sane nenten uning (hafal) antuk aksara Bali. Yening nenten uning aksara Bali, punika sane ngranayang meweh ritatkala nyurat ngangge aksara Bali. Kalih, kirangnyane rasa seneng lan dot sisia sajeroning malajah nyurat aksara Bali. Katiga guru wantah nelatarang indik materi ngangge metode ceramah. Yadiastun risedek punika sampun kawantu olih sarana LCD, nanging kantun guru sane dados unteng pamelajahan (teacher center). Indike punika ngranayang sisia waneh lan kiap rikala malajah. Rasa waneh lan kiap puniki prasida nyurudang rasa seneng lan dot sisia malajah nyurat wacana ngangge Aksara Bali. Ngenenin pikobet murid punika, guru sepatutnyane ngajahin ngangge model pamelajahan sane inovatif lan ngawinang sisia seneng ritatkala malajah nyurat aksara Bali. Yening sampun guru nglaksanayang pamelajahan sane inovatif lan nyenengin, punika prasida ngwewehin rasa seneng lan dot sisia malajah aksara

4 Bali. Silih situnggil model pembelajaran sane sampun mabukti prasida ngwantu nincapang kewagedan sisia nyurat wacana bawak ngangge aksara Bali inggih punika model pembelajaran kooperatif tipe make a match ( Membuat Pasangan) Model pembelajaran kooperatif tipe make a match ( Membuat Pasangan) kalimbakang olih Lorna Curran (Kurniasih dan Sani, 2015 : 55). Model Pembelajaran tipe make a match madue kaluwihan (keunggulan) inggih punika sisia ngrereh timpal(pasangan) sambil malajah ngenenin indik unteng pelajahan ring sajeroning kahanan sane nyenengin.( Kurniasih dan Sani, 2015 : 55) Pembelajaran model make a match sekadi malajah sambilang maplalian. Dadosnyane yening guru ngangge model pembelajaran make a match puniki, sisia nenten waneh utawi kiap ritatkala malajah nyurat aksara Bali. Ngawigunayang model match anggen nincapang kawagedan anceng puniki jagi kanggen pikobet sane katetilikan sajeroning tetilikanan puniki. Antuk ngangge model pembelajaran kooperatif tipe make a match kawagedan sisia nyurat wacana bawak antuk Aksara Anceng pacang nincap. Tetilikan indik nincapang pikolih malajah sisia ngangge model match sampun naenin katilikin olih para panilik. Umpami wenten Kd. Meta Dewi sareng sawitrannyane I Md. Putra lan I.B. Surya Manuaba ( 2014) sane tetilikannyane mamurda Pengaruh Model Pembelajaran Kooperatif Tipe Make a Match Berbantuan Media Grafis Terhadap Hasil Belajar Ips Siswa Kelas V SDN 18 Pemecutan. Tetilikanan puniki matetujon antuk nguningin pabinayan sane signifikan pikolih malajah IPS sisia sane kaajahin ngangge Model Pembelajaran Kooperatif Tipe Make a Match kawantu media grafis lan sisia sane kaajahin antuk model pembelajan konvensional sisia kelas V SDN 18 Pemecutan. Pikolih tetilikan puniki inggih punika pikolih malajah sisia ngangge Model Pembelajaran Kooperatif Tipe Make a Match langkungan teken sisia sane kaajahin ngangge model pembelajaran konvensional (78,08>73,63). Dadosnyane Model Pembelajaran Kooperatif Tipe Make a Match prasida ngranayang secara signifikan pikolih malajah IPS sisia kelas V SDN 18 Pemecutan. Tetilikan sane pateh kaping kalih wenten Lusia Andary (2015), sane tatilikannyane mamurda Penerapan Model Pembelajaran Kooperatif tipe Make a Match dengan Variasi Scramble Card untuk meningkatkan Penguasaan Kosakata Bahasa Jepang siswa Kelas X- 7 SMA Laboratorium UNDIKSHA Singaraja Tahun Ajaran 2014/2015. Pikolih tetilikan puniki inggih punika Model Pembelajaran Kooperatif tipe Make a Match dengan Variasi Scramble Card prasida nincapang kawagedan (penguasaan) lan pikolih malajah sisia ngenenin indik kosabasa basa Jepang sisia. Antuk nguratiang tetilikan sane sampun mabukti nincapang pikolih melajah sisia, panilik meled nglaksanayang tetilikan sane mamurda " ngawigunayang Model Pembelajaran Kooperatif Tipe Make a Match anggen nincapang kewagedan nyurat wacana bawak antuk Aksara Anceng Sisia Kelas XII IPS 2 SMA Negeri 4 Singaraja". Pikobet sane kapolihang sajeroning tetilikan puniki inggih punika (1) Sapunapi tata titi sane kanggen olih guru sajeroning ngawigunayang model match anggen nincapang kawagedan anceng sisia kelas XII IPS 2 SMA Negeri 4 Singaraja?, (2) Sapunapi kawagedan sisia anceng ring kelas XII IPS 2 SMA Negeri 4 Singaraja sawusan ngawigunayang model match, (3) Sapunapi penampen sisia ring kewentenan ngawigunayang model match anggen nincapang kewagedan

5 anceng sisia kelas XII IPS 2 SMA Negeri 4 Singaraja?. Malarapan antuk pikobet punika, tetujon tetilikan puniki inggih punika (1) mangda uning lan prasida mahbahang tata titi sane kanggen olih guru sajeroning ngawigunayang model pembelajaran kooperatif tipe make a match anggen nincapang kawagedan nyurat wacana bawak antuk aksara anceng sisia kelas XII IPS 2 SMA Negeri 4 Singaraja. (2) Mangda uning lan prasida mahbahang kawagedan sisia nyurat wacana bawak antuk aksara anceng ring kelas XII IPS 2 SMA Negeri 4 Singaraja sawusan ngawigunayang model pembelajaran kooperatif tipe make a match. (3) Mangda uning lan prasida mahbahang penampen sisia rikalaning ngawigunayang model match anggen nincapang kawagedan anceng sisia kelas XII IPS 2 SMA Negeri 4 Singaraja. Kawigunan tetilikan puniki wenten kalih, inggih punika kawigunan teoretis lan praktis. Kawiguna teoretis puniki kaaptiang mawiguna ring sajeroning panglimbakan widia (teori) indik model match lan panglimbakan kaweruhan ring widya paguron-guron (Ilmu Pendidikan), cutetnyane palajahan basa Bali. Kawigunan praktis wenten papat inggih punika, majeng ring sisia, majeng ring Guru Basa Bali,majeng panilik iosan lan majeng panilik. Kramaning Tetilikan Palihan tetilikan puniki inggih punika penelitian tindakan kelas. Dadosnyane tetilikan puniki ngangge pailehan (siklus). Jejering tetilikan puniki sisia kelas XII IPS 2 lan guru Bahasa Bali (Ni Made Ariani S.Pd). Tata titi sajeroning tetilikan puniki inggih punika pangrencana, palaksana, pratiasa lan tureksa, nglantur mulat wali. Tata cara mupulang data ring tetilikan puniki inggih punika ngangge pidabdab praktiasa, pidabdab tes, lan pidabdab kuesioner. Taler pirantinane inggi punika piranti pratiasa guru lan sisia, piranti tes, lan piranti kuesioner. Data tetilikan puniki katureksain ngangge teknik analisis kualitatif lan teknik analisis kuantitatif. Data sane ngenenin indik kawagedan sisia nyurat wacana ngangge aksara Bali katilikin ngangge teknik nilikin deskripsi kuantitatif. Sisia pacang kanikaian makarya wacana bawak (wacana narasi madaging 4 aksara anceng. Penilaian kawagedan sisia kelas XII IPS 2 SMA Negeri 4 Singaraja kalaksanayang ngangge Penilaian Acuan Patokan (PAP). Tata cara nentuang skor pikolih melajah sisia inggih punika antuk rumus ring sor. a). Rumus Ketuntasan Individu Nilai akhir = b). Rumus Menentukan Rata-Rata c). Penampen sisia pacang katilikin ngangge teknik analisis deskripsi kuantitatif lan kualitatif. Tetilikan puniki kabaosang sampun berhasil yening sisia 60% ngicenin penampen sane positif. Pikolih lan Tetepasan Pikolih sane kapertama ngenenin indik tata titi pamelajahan ngangge model match. Ring pailehan I pamelajahan tipe make a match sampun memargi antar, nanging wenten temuan sane dados kakirangan ring sajoring tata titi pamelajahan. Kekirangan punika minakadi (1) guru nelatarang materi patut kadagingin conto utawi imba nyurat kruna sane maksara anceng ring papan, (2) rikala sisia ngrereh pasangan kartunyane, wenten sisia sane nabrak utawi mapalu sareng kursi. Dadosnyane sisia sane nabrak kursi ngrasayang sakit, (3) wenten

6 sisia sane nenten nyelapang nguek kartu, santukan ipun saling kedeng ritatkala ngrereh pasangan kartu. Nglantur kalaksanyang tata titi pamelajahan tipe make a match ring pailehan II, nanging kakirangan ring pailehan I sampun kabecikang. Punika pacang kawentenan paobahan majeng laksana sane kalaksanayang ring pailehan I. Paobahan punika minakadi, (1) guru pacang nelatarang materi sambil ngicenin imba kruna aksara anceng sane kasurat ring papan, nenten ja nelatarang sane ring LCD manten. (2) Rikala ngrereh kartu pasangan, sisia kauningayang mangda nenten kanti nabrak kursi lan nenten dados ngedeng kartu sawitrannyane, (3) kertas kartunyane pacang kagentosin antuk kertas sane tebelan mangda nenten gelis wek, (4) rikala tes sisia pacang kawewehin galahnyane nyurat wacana bawak antuk aksara anceng. Dadosnyane sawusan pailehan II kalaksanayang ngangge model match, sisia sampun ngancan ngresep indik materi pamelajahan. Guru sajeroning nelatarang materi sampun ngicenin imba utawi conto nyurat aksara anceng ring papan. Taler ri sedek ngrereh kartu nenten wenten sane nabrak kursi lan nguek kartu. Ring sajeroning pamelajahan tipe maka a match, sisia prasida malajah ring sajeroning kartu sane kapolihang utawi nyingakin kartu sane kadruwenang olih sawitrannyane. Dadosnyane sisia prasida gotong royong (kerja sama) sajeroning nyawis pitaken antuk nyocokang kartu sane kapolihang. Taler pamelajahan dados naut uratian lan sisia seleg nyarengin pamelajahan. Indike punika prasida kacingak rikalaning sisia ngrereh pasangan kartunyane soangsoang. Temuan puniki pateh sekadi penampen Kurniasih lan Sani (2015) " Pamelajahan kooperatif inggih punika pamelajahan sane ngutamayang gotong royong lan tugas kapuputang sarengsareng". Sajeroning ngwangun sekaa, guru ngrasa sampun kawantu olih sisia sane wikan. Santukan ring sajeroning sekaa, sekaa punika hiterogen (macampuh kawagedan, kasta, lan lanang utawi istri). Punika sane ngranayang sisia sane wikan, presida ngwantu sisia sane madue kawagedan kirang antuk ngresepang materi utawi rikala ngaryanin tugas sekaa. Punika pateh sekadi penampen Jauhar (2011) maosang " sekaa sane hiterogen mapikenoh ring sisia sajeroning nrima pabinayan (perbedaan) lan gotong royong sareng sawitrannyane sane mabinayan linggih utawi kasta". Dadosnyane tata titi sane prasida nincapang kawagedan sisia anceng ngangge model pembelajaran kooperatif prasida kacingak ring sor. 1). Nyinahang apersepsi ngenenin indik Aksara Bali, pamekas Aksara Anceng. 2).Nyinahang KD lan tetujon pamelajahan sane pacang kapanggihin olih sisia sawusan nyarengin palajahan. 3).Guru ngicenin pawarah-warah indik model pembelajaran kooperatif tipe make a match. 4).Guru nlatarang materi indik aksara Bali, pamekas aksara Anceng. Rikala Guru nerangang, kawantu sareng media LCD. (Guru taler ngicenin conto nyurat aksara anceng ring papan). 5).Guru ngicenin galah majeng sisia anggen mataken. Taler ri sedek puniki guru sareng mataken majeng sisia. 6).Guru ngicenin sisia kartu siki-siki sane madaging pitaken utawi cawisan. 7).Guru nlatarang majeng sisia, mangda sisia ngrereh pasangan kartu punika ring sawitranyane. Taler guru ngicenin galah sisia nguratiang kartu sane sampun kadumang.(guru ngicenin pawarah-warah mangda risedek ngrereh kartu mangda alon-alon, pang ten nabrak bangku utawi kursi). 8).Sesampunne makasami sisia polih pasangan, kartu punika kaambil lantas

7 kakocok malih.guru malih ngedum kartu punika majeng para sisia. (sisia sane dumunan prasida nyocokang kartu pacang kaicen hadiah) 9).Sesampunne makasami polih pasangan, pasangan punika dados sekaa(kelompok). Soang-soang sekaa kaicen tugas makarya 3 lengkara ngangge aksara Bali sane madaging aksara anceng. Aksara ancengnyane bebas, dados singkatan muwah akronim. 10). Guru nyingakin utawi nyarengin (mendampingi) rikalaning sisia ngaryanin tugas punika. 11).Sesampunne sisia wusan ngaryanin tugas sekaa punika, silih sinunggil angga sekaa nyurat lengkara sane sampun kakaryanin ring arep kelas. 12).Guru lan sisia sane tiosan ngicenin penampen utawi masukan. 13).Guru ngwantu sisia nyimpulan pamalajahan Ring pikolih kakalih puniki ngenenin indik pikolih data tes. Rerata nilai sisia ring pailahan I inggih punika 70,66 lan ngranjing ring kategori lintang ring sedeng. Punika sampun nyinahyang wenten panincapan pikolih sisia saking data awal sareng pailehan I. Yening uratiang wenten 12 sisia sane durung nagingin KKM utawi nilainyane kari ring sor KKM. Taler wenten sisia sane durung ngresep indik materi sane katelatarang. Pikobet punika minakadi, (1) pangresep sisia sajeroning nyurat aksara Bali kari kirang, kacingak wenten 12 sisia kari iwang nyurat wangun sasuratan aksara Bali, (2) pangresep sisia kari kirang indik pasang aksara Bali, minakadi uger-uger nyurat cecek ( *), kacingak wenten 9 sisia kari iwangan ngenahang utawi nyurat ngangge aksara cecek, (3) sajeroning nyurat aksara suara, sisia durung prasida midayang nyurat aksara suara e ( ) lan aksara è (e), kacingak wenten 4 sisia sane iwang nyurat aksarane punika, (4) taler galah sane kaicen kantun kirang rikala sisia makarya wacana bawak antuk aksara anceng. Pikolih tes taler nuuang dururng prasida nagingin sepat sida 75 %. Dadosnyane, patut kalaksanayang pabecikan ring pailehan selanturnyane, antuk nguratiang taler ngulat wali (merefleksi) kakirangan-kakirangan saking pailehan I. Sasampunne pailehan II kalaksanayang, rerata pikolih tes sisia inggih punika 75,30 lan ngranjing ring kategori becik. Data punika nyihnayang wenten panincapan skor rerata nyurat wacana bawak antuk aksara aceng sisia kelas XII IPS 2 SMA Negeri 4 Singaraja tipe make a match. Yening saihang sareng pailehan I, pailehan II nincapang pikolih tes sisia. Pailehan I sane polih nilai reratanyane 70,66, yening pailehan II nilai rata-ratanyane 75,30. Tabel 1. Perbandingan skor rerata kelas XII IPS 2 sadurung kalaksanayang laksana, pailehan I, lan Pailehan II. Palaksanaan Rerata Tes awal 61,2 Pailehan I 70,66 Pailehan II 75,30 Punika dadosnyane skor reratanyurat wacana bawak antuk aksara anceng tipe make a match nincap malih 4,64 %. Sane ngranayang ngranjing ring kategori becik inggih punika guru sampun nelatarang materi palajahan kasarengin antuk nyurat imba kruna aksara anceng ring papan. Punika sane nadosang makeh sisia sane sampun ngresep indik materi aksara anceng. Malarapang antuk punika, ngawigunayang model pembelajaran kooperatif tipe make a match anggen nincapang kawagedan sisia nyurat wacana bawak antuk aksara anceng sisia

8 kelas XII IPS 2 SMA Negeri 4 Singaraja sampun kabaosang mapikolih (berhasil), santukan 34 (87,17 %) sisia saking 39 sisia sampun ngamolihang skor lintangan ring duur. Manut panuntun sepat sida (kriteria keberhasilan) sane sampun kacumpuin ring adyaya III, ngawigunayang model pembelajaran kooperatif tipe make a match anggen nincapang kawagedan sisia nyurat wacana bawak antuk aksara anceng puniki sampun kabaosang taler mapikolih (berhasil), santukan taler sampun nglintangin kriteria ketuntasan, inggih punika 75%. Sajeroning pamelajahan ngangge model puniki, sisia prasida gotong royong sajeroning muputang tugas sane kanikain olih guru. Minakadi guru nikain ngrereh pasangan kartu utawi ngaryanin tugas sekaa. Kawentenan punika ngranayang sisia prasida saling tulung (saling mengisi) taler ngicenin pangresepan sareng sawitrannyane sane durung ngerti. Kawentenan rasa saling isi (interaksi) ngranayang makesami sisia prasida ngresepang materi palajahan sane katelatarang olih guru. Panincapan pikolih malajah sisia sane katemuan ring pailehan I lan pailehan II pateh sareng penampen sane kabaosang olih Slavi ( ring sajeroning Rusma, 2012) " Pembelajaran kooperatif prasida nincapang pikolih melajah sisia, taler prasida nincapang hubungan sosial lan rasa sagalak saguluk sareng sawitrannyane. Temuan ring duur pateh sareng temuan sane kapolihang sajeroning tetilikan Lusia Andary sane tatilikannyane mamurda Penerapan Model Pembelajaran Kooperatif tipe Make a Match dengan Variasi Scramble Card untuk meningkatkan Penguasaan Kosakata Bahasa Jepang siswa Kelas X-7 SMA Laboratorium UNDIKSHA Singaraja Tahun Ajaran 2014/2015. Pikolih tetilikan puniki nyinahang ngawigunayangan model pembelajara kooperatif tipe make a match prasida nincapang pikolih malajah sisia kelas X 7 SMA Laboratorium UNDIKSHA sajeroning pamelajahan kosakata bahasa Jepang. Malarapan antuk pikolih panureksannyane, persentase pikolih melajah sisia sajeroning pangresepan indik kosakata basa jepang inggih punika ngamolihang kategori becik. Pikolih tetilikan puniki yening saihang sareng tetilikan Lusia Andary inggih punika pateh-pateh prasida nincapang pikolih malajah ngantos ngamolihang kategori becik. Ring pikolih katiga punika ngenenin indik penampen sisia majeng model pembelajaran kooperatif tipe make a match. Ring pailah I prasida kauningin rerata penampen sisia inggih punika 25,35. Kacingak saking konversi penampen sisia, penampen sisia majeng model pembelajaran kooperatif tipe make a match anggen nincapang kawagedan sisia anceng ring kelas XII IPS 2 SMA Negeri 4 Singaraja kapolihang kategori Positif. Sane ngranayang positif inggih punika model sane kawigunayang olig guru, sisia dados seneng lan seleg malajah aksara Bali ring kelas. Kacingak nenten wenten sisia sane kiap lan waneh rikala guru ngangge model puniki. Saking reratapunika nyinahang langkungan teken atenga (sebagian besar) sisia demen utawi seneng rikalaning guru ngajahin ngangge model puniki. Nanging kari wenten 3 sisia sane ngicenin panampen cukup positif. Sisia-sisia punika durung prasida ngicenin penampen sane positif manut panglaksana laksana ring pailehan I. Indike punika sane ngranayang, pamelajahan ring pailehan I kari kirang becik, dadosnyane wenten sisia sane durung seneng majeng panglaksana laksana ring pailehan I. Ring pailah II guru malih ngicenin sisia kuesioner manut model match. Pikolih penampen sisia ring pailehan II inggih punika reratapenampen sisia inggih punika 28,17. Kacingak saking konversi penampen sisia prasida kauningin, penampen sisia majeng model match anggen nincapang kawagedan sisia anceng ring kelas XII IPS 2 SMA Negeri 4 Singaraja ngamolihang kategori Sangat

9 Positif. Kacingak wenten 33 sisia sane ngicenin penampen sangat positif. Punika sane nyihnayang sisia seneng rikalaning melajah ngangge model puniki. Penampen sisia sane positif majeng model pamelajahan pacang nincapang konsentrasi sisia sajeroning nyarengin pamelajahan ring kelas. Konsentrasi punika sane ngwantu sisia sajeroning ngresepang materi palajahan. Rikala model puniki kalaksanayang ring kelas XII IPS 2, sisia kacingak sampun disiplin lan seleg nyarengin pamelajahan. Napi malih wenten ngrereh pasangan kartu, mekejang sisiane seleg mangda gelis ngamolihang kartu. Nenten wenten rasa jejeh rikalanin ngwacen kartu sawitrannyane lan prasida pada pakedek pakenyum rikalaning nyocokang kartunyane. Punika sane ngranyang nenten wenten sisia sane meneng rikalaning model puniki kalaksanayang. Temuan puniki pateh sekadi napi sane kabaosang olih Suryahi lan Leo Agung (2012:82). Pembelajaran kooperatif ngwentenang bebaosan (interaksi) sane asah asih lan asuh, dadosnyane wenten sane kabaos masyakat belajar (learning community). Sisia nenten wantah malajah saking guru manten, nanging sisia prasida malajah sareng sawitrannyane. Pikolih tetilikan nyinahang persentase penampen sisia sangat positif nincap saking pailehan I ke pailehan II inggih punika 61,53 %, penampen positif saking pailehan I ka pailehan II menurun dados 53,84 %, lan ring pailehan II nenten wenten sane ngecenin penampen cukup positif. Ring pailehan II, sampun kacingak wenten panincapan ngenenin indik pamelajahan nyurat wacana bawak antuk aksara anceng ngangge model macth. Penampen lan pikolih tes sisia sampun wenten panincapan. Sane ngawinang panincapan pamelajahan anceng ring sisia ngangge model pamelajahan kooperatif tipe make a match ring pailehan II inggih punika : 1. Pasinahan palajahan antuk ngicenin imba nyurat ring papan, ngranayang sisia ngancan ngresep indik materi aksara Bali pamekas aksara anceng. 2. Rikala galah mataken, sisia sampun makeh sane ngunggahang tangan, taler makeh sane nagih nyawis pitaken sawitrannyane. Punika nyihnayang wenten penampen sane becik ngenenin model pamelajahan sane kawigunayang 3. Ngwaangun sekaa ring sajeroning pamelajahan, ngaenang sisia prasida malajah kerja sama sareng sawitrannyane antuk ngresepin materi palajahan. 4. Pangrerehan kartu pasangan sane alon-alon mresidayang sisia nyingakin lan ngresepin sasuratan sane wenten ring kartu sawitrannyane. 5. Ngicenin panguatan marupa adiah (nilai) majeng ring sisia, prasida nincapang rasa seleg lan ngicen tatulud sisia. Malarapan antuk mulat wali pikolih pailehan II puniki, prasida kacutetang, ngawigunayang model pembelajaran kooperatif tipe make a match prasida nincapang kawagedan nyurat wacana bawak antuk aksara anceng sisia kelas XII IPS 2 SMA Negeri 4 Singaraja. Pikolih ring pailehan II puniki prasida kabaos laksana sane pinih becik, tur prasida nincapang penampen lan pikolih tes sisia sajeroning pamelajahan nyurat wacana bawak antuk aksara anceng ngangge model pembelajaran kooperatif tipe make a match. Pamuput Malarapan antuk pikolih tetilikan taler tetepasan sane sampun kabahbahang ring adyaya IV, selanturnyane prasida kacutetang ring sor puniki. 1. Tata titi sane pinih patut sajeroning ngalaksanayang model pembelajaran kooperatif tipe make a match anggen nincapang kawagedan sisia nyurat

10 wacana bawak antuk aksara anceng inggih punika : a) Nyinahang apersepsi ngenenin indik Aksara Bali, pamekas Aksara Anceng. b) Nyinahang KD lan tetujon pamelajahan sane pacang kapanggihin olih sisia sawusan nyarengin palajahan. c) Guru ngicenin pawarah-warah indik model pembelajaran kooperatif tipe make a match. d) Guru nelatarang materi indik aksara Bali, pamekas aksara Anceng. Rikala Guru nerangang, kawantu sareng media LCD. (Guru taler ngicenin conto nyurat aksara anceng ring papan). e) Guru ngicenin galah majeng sisia anggen mataken. Taler ri sedek puniki guru sareng metaken majeng sisia. f) Guru ngicenin sisia siki-siki kartu sane madaging pitaken utawi cawisan. g) Guru nelatarang majeng sisia, mangda sisia ngrereh pasangan kartu punika ring sawitranyane. Taler guru ngicenin galah sisia nguratiang kartu sane sampun kabagiang.(guru ngicenin pawarah-warah mangda risedek ngrereh kartu mangda alon-alon, pang ten nabrak bangku utawi kursi). h) Sesampunne sisia mekejang polih pasangan, kartu punika kaambil lantas kakocok malih.guru malih ngabagiang kartu punika majeng para sisia. (sisia sane dumunan prasida nyocokang kartu pacang kaicen hadiah) i) Sesampunne mekejang polih pasangan, pasangan punika dados sekaa(kelompok). Soang-soang sekaa kaicen tugas makarya 3 lengkara ngangge aksara Bali sane madaging aksara anceng. Aksara ancengnyane bebas, dados singkatan muwah akronim. j) Guru nyingakin utawi nyarengin (mendampingi) rikalaning sisia ngaryanin tugas punika. k) Sesampunne sisia wusan ngaryanin tugas sekaa punika, silih sinunggil angga sekaa nyurat lengkara sane sampun kakaryanin ring arep kelas. l) Guru lan sisia sane tiosan ngicenin penampen utawi masukan. m) Guru ngwantu sisia nyutetang pamelajahan 2. Ngawigunayang model pembelajaran kooperatif tipe make match prasida nincapang kawagedan sisia nyurat wacana bawak antuk aksara anceng ring kelas XII IPS 2 SMA Negeri 4 Singaraja. Indike punika prasida kacingak sajeroning pamelajahan sadurungnyane, reratapikolih malajah sisia sadurung model puniki kalaksanyang inggih punika 61,2. Nilai reratasisia ring pailehan I inggih punika 70,66 lan nilai rerataring pailehan II inggih punika 75,30. Dadosnyane persentase panincapan rerataantuk nilai tes sasampunne kalaksanayang laksana pailehan I nincap 9,46 lan pailehan II nincap 4,64 %. Saking makasami sisia kelas XII IPS 2, 87,17 % ngamolihang nilai 68 ka duur. 3. Ngawigunayang model pembelajaran kooperatif tipe make match prasida nglimbakang penampen positif sisia majeng pamelajahan nyurat wacana bawak antuk aksara anceng sisia kelas XII IPS 2 SMA Negeri 4 Singaraja. Antuk penampen sisia persentase panincapan reratasaking pailehan I ke pailehan II wenten panincapan 2,82 %. Jajeleg rerata skor penampen sisia ring pailehan I 25,35 % dados 28,17 ring pailehan II. Antuk punika, penampen sisia prasida kabaosang tuntas santukan sampun nglintangin panuntun sepat sida sane sampun kacumpuang inggih punika 60 % sisia ngicenin penampen positif. Malarapang antuk temuan-temuan sajeroning tetilikanan puniki, prasida kabahbahang piteket sajeroning tetilikan puniki inggih punika, (1) guru basa Bali

11 ring SMA Negeri 4 Singaraja mangda tipe make a match anggen nincapang kawagedan sisia nyurat wacana bawak antuk aksara anceng. Taler guru rikalaning ngicenin imba kruna maaksara Bali patut kasurat ring papan, mangda sisia sayan ngresep indik aksara Bali. Sajeroning model pembelajaran kooperatif guru mangda ngicenin sisia antuk gotong royong mragatang tugas sekaa utawi mragatang pikobet, (2) sisia SMA Negeri 4 Singaraja mangda ajeng nincapang kawagedannyane indik nyurat aksara Bali, taler nincapang kawikana (wawasan) antuk ngwacen buku, mataken, lan mabebaosan sareng sawitrannyane utawi maceng guru, (3) Calon Guru Basa Bali prasida malajah model pembelajaran kooperatif tipe make a match, kanggen metode wewehan sajeroning ngamargiang profesi dados guru basa Bali, (4) Majeng ring panilik tiosan ngaptiang prasida nglaksanayang tetilikan asoroh ngenenin indik model pembelajaran kooperatif tipe make a match anggen nincapang kawagedan mabasa-basita sisia saking aspek sane kabaosang penting antuk katilikin. Kepustakaan Andari, Lusia " Penerapan Model Pembelajaran Kooperatif tipe Make a Match dengan Variasi Scramble Card untuk meningkatkan Penguasaan Kosakata Bahasa Jepang siswa Kelas X-7 SMA Laboratorium UNDIKSHA. Sekripsi (Tidak Diterbitkan). Jurusan Pendidikan Bahasa Jepang, Undiksha. Singaraja Antara, I Gusti Putu Semantik Basa Bali. Singaraja : Undiksha Badan Pengembangan dan Pembinaan Bahasa Peluncuran Peta Bahasa Indonesia (online), d/lamanbahasa/node/545, diakses 15 januari 2016 Dewi, Kd. Meta dkk "Pengaruh Model Pembelajaran Kooperatif Tipe Make a Match Berbantuan Media Grafis Terhadap Hasil Belajar Ips Siswa Kelas V SDN 18 Pemecutan". Sekripsi (Tidak Diterbitkan). Jurusan Pendidikan Guru Sekolah Dasar, Undiksha. Singaraja. Jauhar, Mohammad Implementasi PAIKEM dari Behavioristik sampai konstruktivistik. Jakarta : Prestasi Pustaka Kurniasih, Imas dan Berlin Sani Ragam Pengembangan model pembelajaran untuk meningkatkan Profesionalitas Guru: kata pena Suryani, Nunuk dan Leo Agung. (2012). Strategi Belajar Mengajar. Yogyakarta : Penerbit Ombak

FILM DOKUMENTER PINAKA SERANA NINCAPANG KAWAGEDAN NYURAT PUISI BALI ANYAR RING KELAS X7 SMA NEGERI 2 BANJAR

FILM DOKUMENTER PINAKA SERANA NINCAPANG KAWAGEDAN NYURAT PUISI BALI ANYAR RING KELAS X7 SMA NEGERI 2 BANJAR FILM DOKUMENTER PINAKA SERANA NINCAPANG KAWAGEDAN NYURAT PUISI BALI ANYAR RING KELAS X7 SMA NEGERI 2 BANJAR I K. Aryana prayoga 1 I.N. Suandi 1, I. K. Paramarta 2 Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas

Lebih terperinci

IUSAN PANGAWIGUNAAN PIRANTI GAMBAR (MONOPOLI) MABASA BALI RING PAPLAJAHAN NGWACEN AKSARA BALI RING SISIA KELAS V SDK MARSUDIRINI

IUSAN PANGAWIGUNAAN PIRANTI GAMBAR (MONOPOLI) MABASA BALI RING PAPLAJAHAN NGWACEN AKSARA BALI RING SISIA KELAS V SDK MARSUDIRINI IUSAN PANGAWIGUNAAN PIRANTI GAMBAR (MONOPOLI) MABASA BALI RING PAPLAJAHAN NGWACEN AKSARA BALI RING SISIA KELAS V SDK MARSUDIRINI 1 I. M. D. Adipraya 1 I. B. Rai, 2 I. W. Wendra Jurusan Pendidikan Bahasa

Lebih terperinci

METODE COPY THE MASTER KAANGGEN NINCAPANG KAWAGEDAN NYURAT CERPEN SISIA RING KELAS XI MIA3 SMA NEGERI 2 SINGARAJA

METODE COPY THE MASTER KAANGGEN NINCAPANG KAWAGEDAN NYURAT CERPEN SISIA RING KELAS XI MIA3 SMA NEGERI 2 SINGARAJA METODE COPY THE MASTER KAANGGEN NINCAPANG KAWAGEDAN NYURAT CERPEN SISIA RING KELAS XI MIA3 SMA NEGERI 2 SINGARAJA Ni Kd Ayu Yasinta D 1, I B Putra Manik A 1, Drs Gd Gunatama 2 Jurusan Pendidikan Bahasa

Lebih terperinci

Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Fakultas Bahasa dan Seni Universitas Pendidikan Ganesha

Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Fakultas Bahasa dan Seni Universitas Pendidikan Ganesha NGAWIGUNAYANG PIRANTI WAYANG CENKBLONK PINAKA UTSAHA NINCAPANG KAWAGEDAN NYURATLENGKARA SANE MADAGING BASITA PARIBASA SISIA KELAS VII H SMP NEGERI 1 SUKASADA 1 I Gede Suputra, 1 I Gede Gunatama, 2 Ida

Lebih terperinci

PEPLAJAHAN MABEBAOSAN BASA BALI SANE NGANGGEN MODEL PEPLAJAHAN INOVATIF RING KELAS XI IIS 3 SMA NEGERI 4 SINGARAJA

PEPLAJAHAN MABEBAOSAN BASA BALI SANE NGANGGEN MODEL PEPLAJAHAN INOVATIF RING KELAS XI IIS 3 SMA NEGERI 4 SINGARAJA PEPLAJAHAN MABEBAOSAN BASA BALI SANE NGANGGEN MODEL PEPLAJAHAN INOVATIF RING KELAS XI IIS 3 SMA NEGERI 4 SINGARAJA K. T. Wahyuni, I. W. G. Wisnu, I. N. Suandi Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas

Lebih terperinci

SARANA TEMBANG MELAYANGAN OLIH EMONI KAANGGEN NINCAPANG KAWAGEDAN NYURAT PUISI BALI ANYAR SISIA KELAS VIII 6 SMP NEGERI 3 BANJAR

SARANA TEMBANG MELAYANGAN OLIH EMONI KAANGGEN NINCAPANG KAWAGEDAN NYURAT PUISI BALI ANYAR SISIA KELAS VIII 6 SMP NEGERI 3 BANJAR SARANA TEMBANG MELAYANGAN OLIH EMONI KAANGGEN NINCAPANG KAWAGEDAN NYURAT PUISI BALI ANYAR SISIA KELAS VIII 6 SMP NEGERI 3 BANJAR Ni Kadek Erni Yuni Andani 1,Gede Gunatama 1,Ida Bagus Rai 2 Jurusan Pendidikan

Lebih terperinci

KEWAGEDAN NGRESEPANG WANGUN DASAR LAN ARTOS KRUNA DWILINGGA SISIA KELAS X SMA NEGERI 2 BANJAR SINGARAJA

KEWAGEDAN NGRESEPANG WANGUN DASAR LAN ARTOS KRUNA DWILINGGA SISIA KELAS X SMA NEGERI 2 BANJAR SINGARAJA KEWAGEDAN NGRESEPANG WANGUN DASAR LAN ARTOS KRUNA DWILINGGA SISIA KELAS X SMA NEGERI 2 BANJAR SINGARAJA Ni Made Yuniharsih I.N. Suandi 1, I. K. Paramarta 2 Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas Pendidikan

Lebih terperinci

METODE KOOPERATIF TIPE THINK, PAIR, SHARE (TPS) ANGGEN NINCAPANG KAWAGEDAN NYURAT SINOPSIS CERPEN MABASA BALI SISIA KELAS XI-3 IPA SMA NEGERI 1 BANJAR

METODE KOOPERATIF TIPE THINK, PAIR, SHARE (TPS) ANGGEN NINCAPANG KAWAGEDAN NYURAT SINOPSIS CERPEN MABASA BALI SISIA KELAS XI-3 IPA SMA NEGERI 1 BANJAR METODE KOOPERATIF TIPE THINK, PAIR, SHARE (TPS) ANGGEN NINCAPANG KAWAGEDAN NYURAT SINOPSIS CERPEN MABASA BALI SISIA KELAS XI-3 IPA SMA NEGERI 1 BANJAR Kadek Dwi Payani 1, 1 I B Putra Manik A, 2 Wayan Gede

Lebih terperinci

NGAWIGUNAYANG METODE AUDIOLINGUAL ANGGEN NINCAPANG KAWAGEDAN NEMBANGANG PUPUH MASKUMAMBANG SISIA KELAS X MIPA 2 SMA NEGERI 1 SINGARAJA

NGAWIGUNAYANG METODE AUDIOLINGUAL ANGGEN NINCAPANG KAWAGEDAN NEMBANGANG PUPUH MASKUMAMBANG SISIA KELAS X MIPA 2 SMA NEGERI 1 SINGARAJA NGAWIGUNAYANG METODE AUDIOLINGUAL ANGGEN NINCAPANG KAWAGEDAN NEMBANGANG PUPUH MASKUMAMBANG SISIA KELAS X MIPA 2 SMA NEGERI 1 SINGARAJA I Made Wisnawa 1 I Wayan Wendra 1, Sang Ayu Putu Sriasih 2 Jurusan

Lebih terperinci

SESELEH MATERI TES ULANGAN UMUM SEMESTER GENAP WARSA 2013/2014 PEPLAJAHAN BASA BALI KELAS X RING SMK NEGERI 3 SINGARAJA

SESELEH MATERI TES ULANGAN UMUM SEMESTER GENAP WARSA 2013/2014 PEPLAJAHAN BASA BALI KELAS X RING SMK NEGERI 3 SINGARAJA SESELEH MATERI TES ULANGAN UMUM SEMESTER GENAP WARSA 2013/2014 PEPLAJAHAN BASA BALI KELAS X RING SMK NEGERI 3 SINGARAJA W Sriani, I W G Wisnu, IG Artawan Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas Pendidikan

Lebih terperinci

Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas Pendidikan Ganesha Singaraja, Indonesia

Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas Pendidikan Ganesha Singaraja, Indonesia NUREKSAIN KAINGGILAN SOANG-SOANG PITAKEN RISAJERONING PITAKEN ULANGAN AKHIR SEMESTER GENAP PELAJAHAN BASA BALI KELAS VII RING SMP N 1 SINGARAJA WARSA PELAJAHAN 2013/2014 1 Made Suryadana, 1 I Nengah Martha,

Lebih terperinci

I Putu Widhi Astika 1 I Wayan Wendra 1, Sang Ayu Putu Sriasih 2. Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas Pendidikan Ganesha Singaraja, Indonesia

I Putu Widhi Astika 1 I Wayan Wendra 1, Sang Ayu Putu Sriasih 2. Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas Pendidikan Ganesha Singaraja, Indonesia SESELEH TES OBJEKTIF AKHIR SEMESTER GANJIL BASA BALI KELAS XII SMA NEGERI 2 SINGARAJA 2015/2016 SAKING PARINDIKAN SEBARAN KOGNITIF, VALIDITAS LAN RELIABILITAS, MIWAH KONSTRUKSI OPTION I Putu Widhi Astika

Lebih terperinci

CAMPUH KODE (CAMPUR KODE) RING WAYANG KULIT INOVATIF CENK BLONK SANE MAMURDA LATA MAHOSADHI

CAMPUH KODE (CAMPUR KODE) RING WAYANG KULIT INOVATIF CENK BLONK SANE MAMURDA LATA MAHOSADHI CAMPUH KODE (CAMPUR KODE) RING WAYANG KULIT INOVATIF CENK BLONK SANE MAMURDA LATA MAHOSADHI I Gusti Agung Indriyani 1 Ida Bagus Rai 1, Sang Ayu Putu Sriasih 2 Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas

Lebih terperinci

TATA KRUNA SAJERONING WIDYA KAWI SASTRA DRUEN MAHASISIA JURUSAN PENDIDIKAN BAHASA BALI UNDIKSHA EDISI JUNI 2012

TATA KRUNA SAJERONING WIDYA KAWI SASTRA DRUEN MAHASISIA JURUSAN PENDIDIKAN BAHASA BALI UNDIKSHA EDISI JUNI 2012 TATA KRUNA SAJERONING WIDYA KAWI SASTRA DRUEN MAHASISIA JURUSAN PENDIDIKAN BAHASA BALI UNDIKSHA EDISI JUNI 2012 I. A. P. Asti Pratiwi 1, I W. G. Wisnu 1, S. A. P. Sriasih 2 Jurusan Pendidikan Bahasa Bali

Lebih terperinci

KAWENTENAN CAMPUR KODE RING ALBUM TEMBANG POP BALI RAMBO OLO-OLO OLIH GRUP BAND BINTANG

KAWENTENAN CAMPUR KODE RING ALBUM TEMBANG POP BALI RAMBO OLO-OLO OLIH GRUP BAND BINTANG KAWENTENAN CAMPUR KODE RING ALBUM TEMBANG POP BALI RAMBO OLO-OLO OLIH GRUP BAND BINTANG I Gst. Ngr. Pt Darsana 1, I A. Sukma Wirani 1, I A. Pt Purnami 2 Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas Pendidikan

Lebih terperinci

NUREKSAIN SESURATAN PASANG AKSARA BALI RING SAJERONING PAPAN WASTA SANE WENTEN RING SD SE- KECAMATAN JEMBRANA

NUREKSAIN SESURATAN PASANG AKSARA BALI RING SAJERONING PAPAN WASTA SANE WENTEN RING SD SE- KECAMATAN JEMBRANA NUREKSAIN SESURATAN PASANG AKSARA BALI RING SAJERONING PAPAN WASTA SANE WENTEN RING SD SE- KECAMATAN JEMBRANA Ni Luh Putu Mei Aryantini, M. Sri Indriani, I. B. Md. Ludy P. Jurusan Pendidikan Bahasa Bali

Lebih terperinci

NUREKSAIN ANGGAH-UNGGUHING BASA BALI RITATKALA PAPARUMAN ADAT RING DESA ADAT SAMPALAN TENGAH, KABUPATEN KLUNGKUNG

NUREKSAIN ANGGAH-UNGGUHING BASA BALI RITATKALA PAPARUMAN ADAT RING DESA ADAT SAMPALAN TENGAH, KABUPATEN KLUNGKUNG NUREKSAIN ANGGAH-UNGGUHING BASA BALI RITATKALA PAPARUMAN ADAT RING DESA ADAT SAMPALAN TENGAH, KABUPATEN KLUNGKUNG Luh Komang Sri Pramawati [1] Ida Bagus Rai [1] Ida Bagus Putra Manik Aryana [2] Jurusan

Lebih terperinci

Pesaih Kawagedan Sisia Kelas VIIIC SMP Negeri 3 Singaraja Sajeroning Nyelehin Wangun Intrinsik Puisi Bali Purwa (Pupuh Sinom) lan Puisi Bali Anyar

Pesaih Kawagedan Sisia Kelas VIIIC SMP Negeri 3 Singaraja Sajeroning Nyelehin Wangun Intrinsik Puisi Bali Purwa (Pupuh Sinom) lan Puisi Bali Anyar Pesaih Kawagedan Sisia Kelas VIIIC SMP Negeri 3 Singaraja Sajeroning Nyelehin Wangun Intrinsik Puisi Bali Purwa (Pupuh Sinom) lan Puisi Bali Anyar K. Karmini 1,I. B. Putrayasa 1, I. A. Sukma Wirani 2 Jurusan

Lebih terperinci

SESELEH PANGAWIGUNAAN BASA BLACKBERRY MESSAGE (BBM) YOWANA RING BR. DUSUN SALA, DESA ABUAN, KECAMATAN SUSUT, KAB. BANGLI

SESELEH PANGAWIGUNAAN BASA BLACKBERRY MESSAGE (BBM) YOWANA RING BR. DUSUN SALA, DESA ABUAN, KECAMATAN SUSUT, KAB. BANGLI SESELEH PANGAWIGUNAAN BASA BLACKBERRY MESSAGE (BBM) YOWANA RING BR. DUSUN SALA, DESA ABUAN, KECAMATAN SUSUT, KAB. BANGLI 1 I Ni luh Umi Astary, 1 I Ida Bagus Rai, 2 I I Gede Nurjaya Jurusan Pendidikan

Lebih terperinci

NUREKSAIN SESURATAN AKSARA BALI MANUT PASANG AKSARA PURWADRESTA LONTAR SATUA JRO MATUA TEKEN I CAI MANTU DRUEN GEDONG KIRTYA

NUREKSAIN SESURATAN AKSARA BALI MANUT PASANG AKSARA PURWADRESTA LONTAR SATUA JRO MATUA TEKEN I CAI MANTU DRUEN GEDONG KIRTYA NUREKSAIN SESURATAN AKSARA BALI MANUT PASANG AKSARA PURWADRESTA LONTAR SATUA JRO MATUA TEKEN I CAI MANTU DRUEN GEDONG KIRTYA Kadek Jara Merani 1, Made Sri Indriani 1, IB. Md Ludy Paryatna 2. Jurusan Pendidikan

Lebih terperinci

BASA BALI KEPARA DIALEK NUSA PENIDA SANE KAANGGEN SAJERONING MABEBAOSAN RING WEWIDANGAN DESA PAKRAMAN NUSASARI, KECAMATAN MELAYA, KABUPATEN JEMBRANA

BASA BALI KEPARA DIALEK NUSA PENIDA SANE KAANGGEN SAJERONING MABEBAOSAN RING WEWIDANGAN DESA PAKRAMAN NUSASARI, KECAMATAN MELAYA, KABUPATEN JEMBRANA BASA BALI KEPARA DIALEK NUSA PENIDA SANE KAANGGEN SAJERONING MABEBAOSAN RING WEWIDANGAN DESA PAKRAMAN NUSASARI, KECAMATAN MELAYA, KABUPATEN JEMBRANA N. M. Novalia Pramita Sari 1, I W. G. Wisnu 1, I M.

Lebih terperinci

CAMPUR KODE BASA INDONESIA RING PANGAJAHAN BASA BALI KELAS V SD LAB UNDIKSHA

CAMPUR KODE BASA INDONESIA RING PANGAJAHAN BASA BALI KELAS V SD LAB UNDIKSHA CAMPUR KODE BASA INDONESIA RING PANGAJAHAN BASA BALI KELAS V SD LAB UNDIKSHA N. K. Wulan Adnyasari 1, I. B. Ludy Paryatna 1, I.B. Sutresna 2. Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas Pendidikan Ganesha

Lebih terperinci

CAMPUHAN WARNA BASA (CAMPUR KODE) SANE WENTEN RING PABLIGBAGAN SUBAK ANYAR DESA PADANGKELING, KECAMATAN BULELENG, KABUPATEN BULELENG, WARSA 2016

CAMPUHAN WARNA BASA (CAMPUR KODE) SANE WENTEN RING PABLIGBAGAN SUBAK ANYAR DESA PADANGKELING, KECAMATAN BULELENG, KABUPATEN BULELENG, WARSA 2016 CAMPUHAN WARNA BASA (CAMPUR KODE) SANE WENTEN RING PABLIGBAGAN SUBAK ANYAR DESA PADANGKELING, KECAMATAN BULELENG, KABUPATEN BULELENG, WARSA 2016 Komang Rina Dewi, I Nyoman Sudiana, I Nengah Martha Jurusan

Lebih terperinci

BASITA PARIBASA RING ALBUM NASI GORENG SPESIAL KEKAWIAN WIDI WIDIANA

BASITA PARIBASA RING ALBUM NASI GORENG SPESIAL KEKAWIAN WIDI WIDIANA BASITA PARIBASA RING ALBUM NASI GORENG SPESIAL KEKAWIAN WIDI WIDIANA I Pt. Budiantara Putra 1, I Kt. Paramarta 1, I Md. Sutama 2 Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas Pendidikan Ganesha Singaraja,

Lebih terperinci

TUTUR LEBUR GANGSA; ANALISIS STRUKTUR DAN FUNGSI OLEH: I MADE OKA PARIATNA

TUTUR LEBUR GANGSA; ANALISIS STRUKTUR DAN FUNGSI OLEH: I MADE OKA PARIATNA TUTUR LEBUR GANGSA; ANALISIS STRUKTUR DAN FUNGSI OLEH: I MADE OKA PARIATNA 1001215034 PROGRAM STUDI SASTRA BALI FAKULTAS SASTRA DAN BUDAYA UNIVERSITAS UDAYANA DENPASAR 2016 i TUTURLEBUR GANGSA; ANALISIS

Lebih terperinci

KATA PENGANTAR. Puji syukur dipanjatkan ke hadapan Ida Sang Hyang Widhi Wasa, Tuhan Yang Mahaesa

KATA PENGANTAR. Puji syukur dipanjatkan ke hadapan Ida Sang Hyang Widhi Wasa, Tuhan Yang Mahaesa SKRIPSI INI TELAH DISETUJUI DAN DINILAI OLEH PANITIA PENGUJI PADA PROGRAM STUDI SASTRA BALI FAKULTAS ILMU BUDAYA UNIVERSITAS UDAYANA PADA TANGGAL: 1 JULI 2016 Berdasarkan SK Dekan Fakultas Ilmu Budaya,

Lebih terperinci

KAWENTENAN DIALEK BALI AGA RING DESA DAUSA KECAMATAN KINTAMANI KABUPATEN BANGLI

KAWENTENAN DIALEK BALI AGA RING DESA DAUSA KECAMATAN KINTAMANI KABUPATEN BANGLI KAWENTENAN DIALEK BALI AGA RING DESA DAUSA KECAMATAN KINTAMANI KABUPATEN BANGLI I Ketut Agus Adi Putra 1 Ida Ayu Sukma Wirani 1, Ida Ayu Pt. Purnami, S.S, M.Pd 2 Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas

Lebih terperinci

KAWENTENAN ANGGAH-UNGGUHING BASA BALI RING NASKAH DRAMA I GODOGAN JURUSAN PENDIDIKAN BASA BALI WARSA 2015/2016

KAWENTENAN ANGGAH-UNGGUHING BASA BALI RING NASKAH DRAMA I GODOGAN JURUSAN PENDIDIKAN BASA BALI WARSA 2015/2016 KAWENTENAN ANGGAH-UNGGUHING BASA BALI RING NASKAH DRAMA I GODOGAN JURUSAN PENDIDIKAN BASA BALI WARSA 2015/2016 Olih: Kadek Moni Ratningsih, NIM 1212051016 Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Fakultas Bahasa

Lebih terperinci

WARNA (VARIASI) BASA BALI RING SESURATAN KWACA (BAJU KAOS)

WARNA (VARIASI) BASA BALI RING SESURATAN KWACA (BAJU KAOS) WARNA (VARIASI) BASA BALI RING SESURATAN KWACA (BAJU KAOS) N. P. Febri Yuliani 1, I. K. Paramarta 1, G. Artawan 2 Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas Pendidikan Ganesha Singaraja, Indonesia e-mail:

Lebih terperinci

SESELEH CAMPUR KODE RING NOVEL SENTANA CUCU MAREP PAKARDIN I MADE SUGIANTO

SESELEH CAMPUR KODE RING NOVEL SENTANA CUCU MAREP PAKARDIN I MADE SUGIANTO SESELEH CAMPUR KODE RING NOVEL SENTANA CUCU MAREP PAKARDIN I MADE SUGIANTO 1 I W Kuntara, 1 S. A. P. Sriasih, 2 I. A. Sukma Wirani Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas Pendidikan Ganesha Singaraja,

Lebih terperinci

SOR SINGGIH BASA BALI RING PARUMAN SUBAK ABIAN DESA ADAT ASAHDUREN, KECAMATAN PEKUTATAN, JEMBRANA

SOR SINGGIH BASA BALI RING PARUMAN SUBAK ABIAN DESA ADAT ASAHDUREN, KECAMATAN PEKUTATAN, JEMBRANA e-journal JJPBB Universitas Pendidikan Ganesha Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Vol: 2 No:1(2015) SOR SINGGIH BASA BALI RING PARUMAN SUBAK ABIAN DESA ADAT ASAHDUREN, KECAMATAN PEKUTATAN, JEMBRANA N. K. Lady

Lebih terperinci

ARTI LEKSEM SUKATING (UKURAN) NGANGGEN LIMA LAN BATIS RING ASTA KOSALA-KOSALI

ARTI LEKSEM SUKATING (UKURAN) NGANGGEN LIMA LAN BATIS RING ASTA KOSALA-KOSALI ARTI LEKSEM SUKATING (UKURAN) NGANGGEN LIMA LAN BATIS RING ASTA KOSALA-KOSALI I Md Werdiatmaja 1, I Kt Paramarta 1, I Gd Artawan, 2 Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas Pendidikan Ganesha Singaraja,

Lebih terperinci

NUREKSAIN WANGUN LAN GUNA SARAT PAGURON- GURON GEGURITAN DHARMA STHITI KEKAWIAN I MADE MENAKA

NUREKSAIN WANGUN LAN GUNA SARAT PAGURON- GURON GEGURITAN DHARMA STHITI KEKAWIAN I MADE MENAKA NUREKSAIN WANGUN LAN GUNA SARAT PAGURON- GURON GEGURITAN DHARMA STHITI KEKAWIAN I MADE MENAKA Ni Wyn Ari Suryanti 1, IB Rai 1, Kt. Paramarta 2 Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Fakultas Bahasa dan Seni Universitas

Lebih terperinci

SESELEH TATA WANGUN JRONING KRIYA SASTRA LAN SOSIOLOGI PANGAWI RING NOVEL SING JODOH RERIPTAN I MADE SUGIANTO

SESELEH TATA WANGUN JRONING KRIYA SASTRA LAN SOSIOLOGI PANGAWI RING NOVEL SING JODOH RERIPTAN I MADE SUGIANTO SESELEH TATA WANGUN JRONING KRIYA SASTRA LAN SOSIOLOGI PANGAWI RING NOVEL SING JODOH RERIPTAN I MADE SUGIANTO N. L. P. Ekayanti Savitri 1, IB. Putrayasa 1, I. A. Sukma Wirani 2 Jurusan Pendidikan Bahasa

Lebih terperinci

SESELEH INDIK WANGUN INTRINSIK LAN KAJATIAN GUNA SARAT PAGURON-GURON SANE WENTEN RING NOVEL BUUNG KAKAWIAN NYOMAN MANDA

SESELEH INDIK WANGUN INTRINSIK LAN KAJATIAN GUNA SARAT PAGURON-GURON SANE WENTEN RING NOVEL BUUNG KAKAWIAN NYOMAN MANDA SESELEH INDIK WANGUN INTRINSIK LAN KAJATIAN GUNA SARAT PAGURON-GURON SANE WENTEN RING NOVEL BUUNG KAKAWIAN NYOMAN MANDA 1 Nengah Widiantika, 1 I.Gede Gunatama, 2 I. A. Pt. Purnami Jurusan Pendidikan Bahasa

Lebih terperinci

Bahan Ajar BAHASA BALI SMA/SMK

Bahan Ajar BAHASA BALI SMA/SMK Bahan Ajar BAHASA BALI SMA/SMK PEMBELAJARAN BERPUSAT PADA SISWA Permendiknas No. 41 Tahun 2007 (Standar Proses) Kelas XII Semester 1 UNIT 1. MENDENGARKAN SK- 1 KD - 1.1 : : Memahami serta menanggapi berbagai

Lebih terperinci

NUREKSAIN ANGGAH-UNGGUHING BASA RING CERPEN MABASA BALI RUBRIK ORTI BALI, KORAN BALI POST 2016

NUREKSAIN ANGGAH-UNGGUHING BASA RING CERPEN MABASA BALI RUBRIK ORTI BALI, KORAN BALI POST 2016 e-journal JPBB Universitas Pendidikan Ganesha Jurusan Pendidikan Bahasa Bali NUREKSAIN ANGGAH-UNGGUHING BASA RING CERPEN MABASA BALI RUBRIK ORTI BALI, KORAN BALI POST 2016 ayusastrinidewi@yahoo.co.id,

Lebih terperinci

TETILIK SOR SINGGIH BASA BALI RING PASANGKEPAN KRAMA DESA PAKRAMAN AYUNAN, KECAMATAN ABIANSEMAL, KABUPATEN BADUNG

TETILIK SOR SINGGIH BASA BALI RING PASANGKEPAN KRAMA DESA PAKRAMAN AYUNAN, KECAMATAN ABIANSEMAL, KABUPATEN BADUNG TETILIK SOR SINGGIH BASA BALI RING PASANGKEPAN KRAMA DESA PAKRAMAN AYUNAN, KECAMATAN ABIANSEMAL, KABUPATEN BADUNG 1 I W. Adhi Mahardika, 1 I.B. Putra Manik Aryana, 2 I G. Gunatama. Jurusan Pendidikan Bahasa

Lebih terperinci

DIALEK BALI AGA SANE KEAANGGEN RI SAJERONING MABASA BALI RING DESA SIDATAPA, KECAMATAN BANJAR, KABUPATEN BULELENG

DIALEK BALI AGA SANE KEAANGGEN RI SAJERONING MABASA BALI RING DESA SIDATAPA, KECAMATAN BANJAR, KABUPATEN BULELENG e-journal JJPBB Universitas Pendidikan Ganesha Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Vol: 2 No:1(2015) DIALEK BALI AGA SANE KEAANGGEN RI SAJERONING MABASA BALI RING DESA SIDATAPA, KECAMATAN BANJAR, KABUPATEN

Lebih terperinci

BABAD PASEK KAYU SELEM : ANALISIS STRUKTUR OLEH : I PUTU YUDHI SANTIKA PUTRA NIM:

BABAD PASEK KAYU SELEM : ANALISIS STRUKTUR OLEH : I PUTU YUDHI SANTIKA PUTRA NIM: BABAD PASEK KAYU SELEM : ANALISIS STRUKTUR OLEH : I PUTU YUDHI SANTIKA PUTRA NIM: 1101215005 PROGRAM STUDI SASTRA BALI FAKULTAS ILMU BUDAYA UNIVERSITAS UDAYANA DENPASAR 2015 i BABAD PASEK KAYU SELEM: ANALISIS

Lebih terperinci

SESELEH WANGUN CARITA MIWAH PIKENOH PENDIDIKAN KARAKTER RING PUPULAN SATUA KEMBANG RAMPE KASUSASTRAAN BALI PURWA I

SESELEH WANGUN CARITA MIWAH PIKENOH PENDIDIKAN KARAKTER RING PUPULAN SATUA KEMBANG RAMPE KASUSASTRAAN BALI PURWA I SESELEH WANGUN CARITA MIWAH PIKENOH PENDIDIKAN KARAKTER RING PUPULAN SATUA KEMBANG RAMPE KASUSASTRAAN BALI PURWA I N.K. Suwitriyani 1, I.W.G. Wisnu 1, M. Sri Indriani 2 Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas

Lebih terperinci

NYAIHANG SESURATAN GEGURITAN CUPAK GERANTANG LAN SATUA CUPAK GERANTANG MADASAR ANTUK WANGUN CARITA SANE KASELEHIN ANTUK TEORI SASTRA BANDINGAN

NYAIHANG SESURATAN GEGURITAN CUPAK GERANTANG LAN SATUA CUPAK GERANTANG MADASAR ANTUK WANGUN CARITA SANE KASELEHIN ANTUK TEORI SASTRA BANDINGAN NYAIHANG SESURATAN GEGURITAN CUPAK GERANTANG LAN SATUA CUPAK GERANTANG MADASAR ANTUK WANGUN CARITA SANE KASELEHIN ANTUK TEORI SASTRA BANDINGAN Ni Gst. Ayu Kt. Sari Wahini1, I B. Putra Manik Aryana1, I

Lebih terperinci

SESELEH WANGUN INTRINSIK LAN GUNA SARAT SOSIAL RING PUPULAN SATUA BAWAK MEKEL PARIS PIKARDIN I.B.W. WIDIASA KENITEN

SESELEH WANGUN INTRINSIK LAN GUNA SARAT SOSIAL RING PUPULAN SATUA BAWAK MEKEL PARIS PIKARDIN I.B.W. WIDIASA KENITEN SESELEH WANGUN INTRINSIK LAN GUNA SARAT SOSIAL RING PUPULAN SATUA BAWAK MEKEL PARIS PIKARDIN I.B.W. WIDIASA KENITEN I Km. Endi Saputra 1, I N. Martha 1, I.A.Pt.Purnami 2 Jurusan Pendidikan Bahasa Bali

Lebih terperinci

CAMPUH KODE SAJERONING PRASASTI MABASA BALI KUNO SAKING WARSA MASEHI

CAMPUH KODE SAJERONING PRASASTI MABASA BALI KUNO SAKING WARSA MASEHI CAMPUH KODE SAJERONING PRASASTI MABASA BALI KUNO SAKING WARSA 989-1011 MASEHI Gd. Edi Subawa 1, I Kt. Paramarta 1, I. B. Rai 2 Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas Pendidikan Ganesha Singaraja, Indonesia

Lebih terperinci

KATA PENGANTAR. atas berkat rahmat-nya skripsi yang berjudul Novel Sing Jodoh Analisis

KATA PENGANTAR. atas berkat rahmat-nya skripsi yang berjudul Novel Sing Jodoh Analisis KATA PENGANTAR Om Swastiastu, Puji syukur dipanjatkan kehadapan Ida Sang Hyang Widhi Wasa karena atas berkat rahmat-nya skripsi yang berjudul Novel Sing Jodoh Analisis Psikologi Sastra ini dapat disusun

Lebih terperinci

e-journal JPBB Universitas Pendidikan Ganesha Jurusan Pendidikan Bahasa Bali (Volume 2 Tahun 2015)

e-journal JPBB Universitas Pendidikan Ganesha Jurusan Pendidikan Bahasa Bali (Volume 2 Tahun 2015) ANALISIS BAHASA BALI YANG DISEMPURNAKAN DALAM BUKU AWIG-AWIG SUBAK KACANGBUBUAN, DESA ADAT MAS Ni Kd. A. Andriani, Ida A. Pt. Purnami, I Ngh. Martha Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas Pendidikan

Lebih terperinci

Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas Pendidikan Ganesha Singaraja, Indonesia

Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas Pendidikan Ganesha Singaraja, Indonesia RERAWATAN DIALEK BASA BALI RING TEMBANG POP BALI: STUDI KASUS SAJERONING TEMBANG POP BALI MAMURDA CIRI-CIRI KEKAWIAN YONG SAGITA MIWAH BALI UNITED KEKAWIAN KRISNA SURYA PURPA KASOBYAHANG ANTUK DI UBUD

Lebih terperinci

GENDING-GENDING REGGAE BALI JONI AGUNG SESELEH SEMIOTIKA TETUJON IDUP MANUSA PAIKETANNYANE SARENG AJAH-AJAHAN PAWATEKAN

GENDING-GENDING REGGAE BALI JONI AGUNG SESELEH SEMIOTIKA TETUJON IDUP MANUSA PAIKETANNYANE SARENG AJAH-AJAHAN PAWATEKAN GENDING-GENDING REGGAE BALI JONI AGUNG SESELEH SEMIOTIKA TETUJON IDUP MANUSA PAIKETANNYANE SARENG AJAH-AJAHAN PAWATEKAN I.B. Pidada Adi Putra 1, I.B. Putra Manik Aryana 1, I.B. Ludy Paryatna 2 Jurusan

Lebih terperinci

KATA PENGANTAR. Puji syukur dipanjatkan ke hadapan Tuhan Yang Mahaesa/Ida Sang Hyang

KATA PENGANTAR. Puji syukur dipanjatkan ke hadapan Tuhan Yang Mahaesa/Ida Sang Hyang KATA PENGANTAR Om Swastyastu, Puji syukur dipanjatkan ke hadapan Tuhan Yang Mahaesa/Ida Sang Hyang Widhi Wasa karena atas berkat dan rahmat-nya skripsi yang berjudul Variasi Fonologis dan Leksikal Bahasa

Lebih terperinci

SOR SINGGIH BASA BALI SAJERONING PARUMAN BANJAR ADAT GUNUNG BIAU, DESA MUNCAN, KABUPATEN KARANGASEM

SOR SINGGIH BASA BALI SAJERONING PARUMAN BANJAR ADAT GUNUNG BIAU, DESA MUNCAN, KABUPATEN KARANGASEM SOR SINGGIH BASA BALI SAJERONING PARUMAN BANJAR ADAT GUNUNG BIAU, DESA MUNCAN, KABUPATEN KARANGASEM Ni Luh Pt. Ratna Dewi 1, Md. Sri Indriani 1, I Kt. Paramartha 2 Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas

Lebih terperinci

SESELEH WANGUN INTRINSIK LAN SOSIOLOGI KRIYA SASTRA RING PUPULAN SATUA BAWAK LAWAR GOAK PAKARDIN I KETUT RIDA

SESELEH WANGUN INTRINSIK LAN SOSIOLOGI KRIYA SASTRA RING PUPULAN SATUA BAWAK LAWAR GOAK PAKARDIN I KETUT RIDA SESELEH WANGUN INTRINSIK LAN SOSIOLOGI KRIYA SASTRA RING PUPULAN SATUA BAWAK LAWAR GOAK PAKARDIN I KETUT RIDA I Km. Astu Purnadhita 1, I Nengah Martha 1, I. A. Putu Purnami 2 Jurusan Pendidikan Bahasa

Lebih terperinci

TEKS GEGURITAN DARMAKAYA: ANALISIS STRUKTUR DAN FUNGSI OLEH: KADEK RIKA ARIPAWAN NIM:

TEKS GEGURITAN DARMAKAYA: ANALISIS STRUKTUR DAN FUNGSI OLEH: KADEK RIKA ARIPAWAN NIM: TEKS GEGURITAN DARMAKAYA: ANALISIS STRUKTUR DAN FUNGSI OLEH: KADEK RIKA ARIPAWAN NIM: 1101215023 PROGRAM STUDI SASTRA BALI FAKULTAS SASTRA DAN BUDAYA UNIVERSITAS UDAYANA 2015 TEKS GEGURITAN DARMAKAYA:

Lebih terperinci

GEGURITAN KONTABOJA: ANALISIS STRUKTUR DAN MAKNA OLEH: IDA AYU EKA PURNAMA WULANDARI NIM

GEGURITAN KONTABOJA: ANALISIS STRUKTUR DAN MAKNA OLEH: IDA AYU EKA PURNAMA WULANDARI NIM GEGURITAN KONTABOJA: ANALISIS STRUKTUR DAN MAKNA OLEH: IDA AYU EKA PURNAMA WULANDARI NIM 1101215022 PROGRAM STUDI SASTRA BALI FAKULTAS SASTRA DAN BUDAYA UNIVERSITAS UDAYANA DENPASAR 2015 1 i GEGURITAN

Lebih terperinci

TEKS GEGURITAN PADEM WARAK ANALISIS BENTUK, FUNGSI, DAN MAKNA

TEKS GEGURITAN PADEM WARAK ANALISIS BENTUK, FUNGSI, DAN MAKNA TEKS GEGURITAN PADEM WARAK ANALISIS BENTUK, FUNGSI, DAN MAKNA OLEH: I PUTU BAYU MUTRA WIBAWA NIM 1101215024 PROGRAM STUDI SASTRA BALI FAKULTAS SASTRA DAN BUDAYA UNIVERSITAS UDAYANA DENPASAR 2015 i 1 TEKS

Lebih terperinci

GEGURITAN AJI RAMA RENA ANALISIS STRUKTUR DAN MAKNA

GEGURITAN AJI RAMA RENA ANALISIS STRUKTUR DAN MAKNA SKRIPSI GEGURITAN AJI RAMA RENA ANALISIS STRUKTUR DAN MAKNA IDA BAGUS DWIJA NANDANA PERSADA NIM 1201215035 PROGRAM STUDI SASTRA BALI FAKULTAS ILMU BUDAYA UNIVERSITAS UDAYANA DENPASAR 2017 i SKRIPSI GEGURITAN

Lebih terperinci

SKRIPSI ANALISIS STRUKTUR DAN SOSIOLOGIS DRAMA MULIH KARYA I NYOMAN MANDA OLEH : NI PUTU HARUM KARTIKA DEWI NIM

SKRIPSI ANALISIS STRUKTUR DAN SOSIOLOGIS DRAMA MULIH KARYA I NYOMAN MANDA OLEH : NI PUTU HARUM KARTIKA DEWI NIM SKRIPSI ANALISIS STRUKTUR DAN SOSIOLOGIS DRAMA MULIH KARYA I NYOMAN MANDA OLEH : NI PUTU HARUM KARTIKA DEWI NIM 1101215006 PROGRAM STUDI SASTRA BALI FAKULTAS SASTRA DAN BUDAYA UNIVERSITAS UDAYANA DENPASAR

Lebih terperinci

SESELEH WANGUN INTRINSIK LAN KAJATIAN GUNA SARAT PAGURON-GURON RING SATUA PAN BALANG TAMAK

SESELEH WANGUN INTRINSIK LAN KAJATIAN GUNA SARAT PAGURON-GURON RING SATUA PAN BALANG TAMAK SESELEH WANGUN INTRINSIK LAN KAJATIAN GUNA SARAT PAGURON-GURON RING SATUA PAN BALANG TAMAK K. Devi Antariyani 1 I. N. Suandi 1 I. K. Paramarta 2 Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas Pendidikan Ganesha

Lebih terperinci

WANGUN INTRINSIK LAN AJI PANGAJAH-AJAHAN TATA LAKSANA RING SATUA BAWAK MABASA BALI WARSA 1975

WANGUN INTRINSIK LAN AJI PANGAJAH-AJAHAN TATA LAKSANA RING SATUA BAWAK MABASA BALI WARSA 1975 WANGUN INTRINSIK LAN AJI PANGAJAH-AJAHAN TATA LAKSANA RING SATUA BAWAK MABASA BALI WARSA 1975 N. M. Ari Puja Astiti 1, I. B. M. Ludy Paryatna 1, I. G. Nurjaya 2 Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas

Lebih terperinci

TEKS TUTUR JONG MANTEN: ANALISIS STRUKTUR DAN FUNGSI OLEH: DESAK PUTU ELVIANA DEWI NIM:

TEKS TUTUR JONG MANTEN: ANALISIS STRUKTUR DAN FUNGSI OLEH: DESAK PUTU ELVIANA DEWI NIM: TEKS TUTUR JONG MANTEN: ANALISIS STRUKTUR DAN FUNGSI OLEH: DESAK PUTU ELVIANA DEWI NIM: 1101215008 PROGRAM STUDI SASTRA BALI FAKULTAS SASTRA DAN BUDAYA UNIVERSITAS UDAYANA DENPASAR 2015 i TEKS TUTUR JONG

Lebih terperinci

TEKS GEGURITAN MANTRI SANAK LIMA ANALISIS STRUKTUR DAN NILAI

TEKS GEGURITAN MANTRI SANAK LIMA ANALISIS STRUKTUR DAN NILAI SKRIPSI TEKS GEGURITAN MANTRI SANAK LIMA ANALISIS STRUKTUR DAN NILAI OLEH NI PUTU NOVIYANTI WARDANI NIM 1201215007 PROGRAM STUDI SASTRA BALI FAKULTAS ILMU BUDAYA UNIVERSITAS UDAYANA DENPASAR 2016 i TEKS

Lebih terperinci

NUREKSAIN WANGUN LAN PAIKETAN SOSIOLOGI SASTRA RING CAKEPAN NASKAH DRAMA JUKUT BE BANO PIKARDIN I MADE WISNAWA

NUREKSAIN WANGUN LAN PAIKETAN SOSIOLOGI SASTRA RING CAKEPAN NASKAH DRAMA JUKUT BE BANO PIKARDIN I MADE WISNAWA NUREKSAIN WANGUN LAN PAIKETAN SOSIOLOGI SASTRA RING CAKEPAN NASKAH DRAMA JUKUT BE BANO PIKARDIN I MADE WISNAWA Ni Komang Indah, IB Made Ludy Paryatna, Made Sri Indriani Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas

Lebih terperinci

SESELEH WANGUN INSTRINSIK LAN KAJATIAN GUNA SARAT PAGURON-GURON RING PUPULAN CERPEN DA NAKONANG ADAN TIANGE PAKARDIN AGUNG WIYAT S.

SESELEH WANGUN INSTRINSIK LAN KAJATIAN GUNA SARAT PAGURON-GURON RING PUPULAN CERPEN DA NAKONANG ADAN TIANGE PAKARDIN AGUNG WIYAT S. SESELEH WANGUN INSTRINSIK LAN KAJATIAN GUNA SARAT PAGURON-GURON RING PUPULAN CERPEN DA NAKONANG ADAN TIANGE PAKARDIN AGUNG WIYAT S. ARDHI I Kdk. Berry. hermana 1, I. A. Pt. Purnami 1, I. B. Putrayasa 2

Lebih terperinci

PELESTARIAN BAHASA BALI DALAM MEDIA CETAK BERBAHASA BALI: KAJIAN SOSIOLINGUISTIK OLEH ANAK AGUNG ISTRI ITA RYANDEWI NIM:

PELESTARIAN BAHASA BALI DALAM MEDIA CETAK BERBAHASA BALI: KAJIAN SOSIOLINGUISTIK OLEH ANAK AGUNG ISTRI ITA RYANDEWI NIM: PELESTARIAN BAHASA BALI DALAM MEDIA CETAK BERBAHASA BALI: KAJIAN SOSIOLINGUISTIK OLEH ANAK AGUNG ISTRI ITA RYANDEWI NIM: 1101215033 PROGRAM STUDI SASTRA BALI FAKULTAS SASTRA DAN BUDAYA UNIVERSITAS UDAYANA

Lebih terperinci

UCAPAN TERIMA KASIH. Puji syukur dipanjatkan ke hadapan Ida Sang Hyang Widhi Wasa/Tuhan Yang

UCAPAN TERIMA KASIH. Puji syukur dipanjatkan ke hadapan Ida Sang Hyang Widhi Wasa/Tuhan Yang UCAPAN TERIMA KASIH Om Swastyastu, Puji syukur dipanjatkan ke hadapan Ida Sang Hyang Widhi Wasa/Tuhan Yang Maha Esa, karena berkat rahmat-nya, skripsi ini dapat diselesaikan tepat waktu. Skripsi yang berjudul

Lebih terperinci

SESELEH GUNA SARAT WATEK PAAJAH-AJAH RING SAJERONING GEGURITAN RAJAPALA

SESELEH GUNA SARAT WATEK PAAJAH-AJAH RING SAJERONING GEGURITAN RAJAPALA SESELEH GUNA SARAT WATEK PAAJAH-AJAH RING SAJERONING GEGURITAN RAJAPALA Gd Yuli Sutrawan 1, I. A. Sukma Wirani 1, I W. Artika 2 Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas Pendidikan Ganesha Singaraja,

Lebih terperinci

TUTUR ANGKUS PRANA: KAJIAN STRUKTUR DAN SEMIOTIKA. Oleh: NI KADEK DEWI SANTHIASTINI

TUTUR ANGKUS PRANA: KAJIAN STRUKTUR DAN SEMIOTIKA. Oleh: NI KADEK DEWI SANTHIASTINI TUTUR ANGKUS PRANA: KAJIAN STRUKTUR DAN SEMIOTIKA Oleh: NI KADEK DEWI SANTHIASTINI 1101215002 PROGRAM STUDI SASTRA BALI FAKULTAS SASTRA DAN BUDAYA UNIVERSITAS UDAYANA 2015 i TUTUR ANGKUS PRANA: KAJIAN

Lebih terperinci

SESELEH VARIASI BASA RING DIALEK BALI AGA DESA SERAYA, KECAMATAN KARANGASEM, KABUPATEN KARANGASEM

SESELEH VARIASI BASA RING DIALEK BALI AGA DESA SERAYA, KECAMATAN KARANGASEM, KABUPATEN KARANGASEM SESELEH VARIASI BASA RING DIALEK BALI AGA DESA SERAYA, KECAMATAN KARANGASEM, KABUPATEN KARANGASEM N. L. Degeng Ratna Dewi 1, I. B. Rai 1, N. Sudiana 2 Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas Pendidikan

Lebih terperinci

TEKS TUTUR CANDRABHERAWA: ANALISIS STRUKTUR DAN FUNGSI

TEKS TUTUR CANDRABHERAWA: ANALISIS STRUKTUR DAN FUNGSI TEKS TUTUR CANDRABHERAWA: ANALISIS STRUKTUR DAN FUNGSI OLEH : NI NYOMAN AYU PUSPITA DEWI NIM: 1101215012 PROGRAM STUDI SASTRA BALI FAKULTAS SASTRA DAN BUDAYA UNIVERSITAS UDAYANA DENPASAR 2015 i TEKS TUTUR

Lebih terperinci

MITOS DI NUSA PENIDA ANALISIS STRUKTUR, FUNGSI, DAN MAKNA

MITOS DI NUSA PENIDA ANALISIS STRUKTUR, FUNGSI, DAN MAKNA SKRIPSI MITOS DI NUSA PENIDA ANALISIS STRUKTUR, FUNGSI, DAN MAKNA Oleh : NI PUTU SUDIASIH NIM : 1101215035 PROGRAM STUDI SASTRA BALI FAKULTAS SASTRA DAN BUDAYA UNIVERSITAS UDAYANA 2015 i MITOS DI NUSA

Lebih terperinci

I Gst A Kd Yulandari, I B Md Ludy Paryatna, Md. Sri Indriani

I Gst A Kd Yulandari, I B Md Ludy Paryatna, Md. Sri Indriani NUREKSAIN KAWENTENAN ANGGAH-UNGGUHING BASA BALI SAJERONING PAWIWAHAN RING BANJAR SUMBUL, DESA YEHEMBANG KANGIN, KECAMATAN MENDOYO, KABUPATEN JEMBRANA RING WARSA 2016 I Gst A Kd Yulandari, I B Md Ludy Paryatna,

Lebih terperinci

SKRIPSI KAMUS BALI INDONESIA BIDANG ISTILAH UPAKARA MANUSA YADNYA DI KABUPATEN BADUNG

SKRIPSI KAMUS BALI INDONESIA BIDANG ISTILAH UPAKARA MANUSA YADNYA DI KABUPATEN BADUNG SKRIPSI KAMUS BALI INDONESIA BIDANG ISTILAH UPAKARA MANUSA YADNYA DI KABUPATEN BADUNG PUTU KRISNA APRIANTI NIM 1201215021 PROGRAM STUDI SASTRA BALI FAKULTAS ILMU BUDAYA UNIVERSITAS UDAYANA DENPASAR 2016

Lebih terperinci

SESELEH BASA SANE KAANGGEN MIWAH GUNASARAT SANE WENTEN RING GEGURITAN PURWAJATI, PAKARDIN I GEDE NGEMBAK, DRUWEN GEDONG KIRTYA, SINGARAJA

SESELEH BASA SANE KAANGGEN MIWAH GUNASARAT SANE WENTEN RING GEGURITAN PURWAJATI, PAKARDIN I GEDE NGEMBAK, DRUWEN GEDONG KIRTYA, SINGARAJA SESELEH BASA SANE KAANGGEN MIWAH GUNASARAT SANE WENTEN RING GEGURITAN PURWAJATI, PAKARDIN I GEDE NGEMBAK, DRUWEN GEDONG KIRTYA, SINGARAJA 1 P. Suarsana, 1 S. A. P. Sriasih, 2 I. B. Rai. Jurusan Pendidikan

Lebih terperinci

ESTETIKA POSMODERN MIWAH GUNA SARAT PAGURON-GURON DOLANAN 'MATIGTIG PAPAH BIU' DUTA KABUPATEN KARANGASEM RING PKB 2015

ESTETIKA POSMODERN MIWAH GUNA SARAT PAGURON-GURON DOLANAN 'MATIGTIG PAPAH BIU' DUTA KABUPATEN KARANGASEM RING PKB 2015 ESTETIKA POSMODERN MIWAH GUNA SARAT PAGURON-GURON DOLANAN 'MATIGTIG PAPAH BIU' DUTA KABUPATEN KARANGASEM RING PKB 2015 I W. Pasek Eka Yasa 1 I. A. Sukma Wirani 1, M. Sri Indriani 2 Jurusan Pendidikan Bahasa

Lebih terperinci

PEMERTAHANAN BAHASA BALI MELALUI GENDING RARE PADA ANAK-ANAK DI SANGGAR KUKURUYUK: KAJIAN SOSIOLINGUISTIK

PEMERTAHANAN BAHASA BALI MELALUI GENDING RARE PADA ANAK-ANAK DI SANGGAR KUKURUYUK: KAJIAN SOSIOLINGUISTIK PEMERTAHANAN BAHASA BALI MELALUI GENDING RARE PADA ANAK-ANAK DI SANGGAR KUKURUYUK: KAJIAN SOSIOLINGUISTIK OLEH: I PUTU PERMANA MAHARDIKA NIM 1101215032 PROGRAM STUDI SASTRA BALI FAKULTAS SASTRA DAN BUDAYA

Lebih terperinci

Tureksa Anggah-ungguhing Basa Ring Novel Ratna Tribanowati, Leak Soleh Solah Leak Pikardin I Made Sugianto

Tureksa Anggah-ungguhing Basa Ring Novel Ratna Tribanowati, Leak Soleh Solah Leak Pikardin I Made Sugianto Tureksa Anggah-ungguhing Basa Ring Novel Ratna Tribanowati, Sugianto I M Wira Wartana¹, I. Md. Ludy Paryatna¹, S.A.P Sriasih². Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas Pendidikan Ganesha Singaraja, Indonesia

Lebih terperinci

GEGURITAN ANGGASTYA: ANALISIS STRUKTUR DAN FUNGSI

GEGURITAN ANGGASTYA: ANALISIS STRUKTUR DAN FUNGSI SKRIPSI GEGURITAN ANGGASTYA: ANALISIS STRUKTUR DAN FUNGSI NI MADE OKTA ERA YATI NIM :1201215029 PROGRAM STUDI SASTRA BALI FAKULTAS ILMU BUDAYA UNIVERSITAS UDAYANA DENPASAR 2016 i GEGURITAN ANGGASTYA: ANALISIS

Lebih terperinci

Pantang menyerah sebelum. mencapai hasil yang maksimal

Pantang menyerah sebelum. mencapai hasil yang maksimal USULAN SKRIPSI INI TELAH DISETUJUI DANDINILAI OLEH PANITIA PENGUJI PADA PROGRAM STUDI SASTRA BALI FAKULTAS ILMU BUDAYA, UNIVERSITAS UDAYANA PADA TANGGAL, 23 PEBRUARI 2017 Berdasarkan SK Ketua Program Studi

Lebih terperinci

TEKS MITOS TAPAKAN BARONG BHATARA SAKTI NAWA SANGA DI KAHYANGAN JAGAT LUHUR NATAR SARI: ANALISIS STRUKTUR DAN FUNGSI

TEKS MITOS TAPAKAN BARONG BHATARA SAKTI NAWA SANGA DI KAHYANGAN JAGAT LUHUR NATAR SARI: ANALISIS STRUKTUR DAN FUNGSI SKRIPSI TEKS MITOS TAPAKAN BARONG BHATARA SAKTI NAWA SANGA DI KAHYANGAN JAGAT LUHUR NATAR SARI: ANALISIS STRUKTUR DAN FUNGSI NI PUTU GEK ANNA DELVIA NIM 1201215040 FAKULTAS ILMU BUDAYA UNIVERSITAS UDAYANA

Lebih terperinci

SOSIOKULTURAL KRAMA BALI RING SATUA BALI LAN PAIKETANNYANE RING PANGAJAHAN SASTRA BALI

SOSIOKULTURAL KRAMA BALI RING SATUA BALI LAN PAIKETANNYANE RING PANGAJAHAN SASTRA BALI SOSIOKULTURAL KRAMA BALI RING SATUA BALI LAN PAIKETANNYANE RING PANGAJAHAN SASTRA BALI N. K. Erawati 1, 1 N. Yasa, 2 S.A.P. Sriasih Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas Pendidikan Ganesha Singaraja,

Lebih terperinci

BABAD DANGHYANG BANG MANIK ANGKERAN: KAJIAN STRUKTUR DAN FUNGSI

BABAD DANGHYANG BANG MANIK ANGKERAN: KAJIAN STRUKTUR DAN FUNGSI BABAD DANGHYANG BANG MANIK ANGKERAN: KAJIAN STRUKTUR DAN FUNGSI Skripsi untuk Memperoleh Gelar Sarjana Pada Program Studi Sastra Bali Universitas Udayana I KETUT MANIKA JAYA NIM 1201215020 FAKULTAS ILMU

Lebih terperinci

Kata Kunci : Kidung, Struktur, Semiotik, Smaratantra.

Kata Kunci : Kidung, Struktur, Semiotik, Smaratantra. ABSTRAK ANALISIS SEMIOTIKA KIDUNG TUNJUNG BIRU Kidung Tunjung Biru dipilih sebagai objek dalam penelitian ini, karena beberapa alasan. Pertama, gagasan-gagasan yang terkandung di dalamnya, merepresentasikan

Lebih terperinci

SESELEH WANGUN LAN KASUKSMAN AJAH-AJAHAN PAWATEKAN RING LELAMPAHAN GATOTKACA DUTA WAYANG CENK BLONK

SESELEH WANGUN LAN KASUKSMAN AJAH-AJAHAN PAWATEKAN RING LELAMPAHAN GATOTKACA DUTA WAYANG CENK BLONK SESELEH WANGUN LAN KASUKSMAN AJAH-AJAHAN PAWATEKAN RING LELAMPAHAN GATOTKACA DUTA WAYANG CENK BLONK 1 Luh Ekarini, 1 I.B. Putra Manik Aryana, 2 I Gede Nurjaya. Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas

Lebih terperinci

RENCANA PELAKSANAAN PEMBELAJARAN ( RPP ) 2

RENCANA PELAKSANAAN PEMBELAJARAN ( RPP ) 2 RENCANA PELAKSANAAN PEMBELAJARAN ( RPP ) 2 Sekolah : SMA Negeri 8 Denpasar Mata Pelajaran : Bahasa Daerah Bali Satuan Pendidikan : SMA Kelas / Semester : XI / I Aspek : Menyimak I. Standar Kompetensi :

Lebih terperinci

CITRA WANITA PENYIHIR DALAM NOVEL RATNA TRIBANOWATI KARYA I MADE SUGIANTO: SUATU KAJIAN KRITIK SASTRA FEMINIS

CITRA WANITA PENYIHIR DALAM NOVEL RATNA TRIBANOWATI KARYA I MADE SUGIANTO: SUATU KAJIAN KRITIK SASTRA FEMINIS CITRA WANITA PENYIHIR DALAM NOVEL RATNA TRIBANOWATI KARYA I MADE SUGIANTO: SUATU KAJIAN KRITIK SASTRA FEMINIS OLEH: NI LUH KADEK RICHA DWITASARI NIM: 1101215025 PROGRAM STUDI SASTRA BALI FAKULTAS SASTRA

Lebih terperinci

PENGGUNAAN METODE LATIHAN DALAM MENINGKATKAN KEMAMPUAN MENULIS PIDATO BERBAHASA BALI SISWA KELAS XI IPA 2 SMA NEGERI 1 SAWAN

PENGGUNAAN METODE LATIHAN DALAM MENINGKATKAN KEMAMPUAN MENULIS PIDATO BERBAHASA BALI SISWA KELAS XI IPA 2 SMA NEGERI 1 SAWAN PENGGUNAAN METODE LATIHAN DALAM MENINGKATKAN KEMAMPUAN MENULIS PIDATO BERBAHASA BALI SISWA KELAS XI IPA 2 SMA NEGERI 1 SAWAN Ni Wayan Septianingsih, Ida Bagus Putra Manik Aryana, Made Sri Indriani Jurusan

Lebih terperinci

Agus Awitama, Made Sri Indriani, Sang Ayu Putu Sriasih. Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas Pendidikan Ganesha Singaraja, Indonesia

Agus Awitama, Made Sri Indriani, Sang Ayu Putu Sriasih. Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas Pendidikan Ganesha Singaraja, Indonesia PENERAPAN MODEL PEMBELAJARAN KOOPERATIF TIPE NHT (NUMBERED HEAD TOGETHER ) UNTUK MENINGKATKAN KEMAMPUAN MEMBACA PEMAHAMAN WACANA BAHASA BALI BERHURUF LATIN SISWA KELAS VII 4 SMP LAB. UNDIKSHA SINGARAJA

Lebih terperinci

PENERAPAN MODEL GI DALAM MENINGKATKAN AKTIVITAS DAN HASIL BELAJAR GEOGRAFI SISWA X2 SMA NEGERI 4 SINGARAJA

PENERAPAN MODEL GI DALAM MENINGKATKAN AKTIVITAS DAN HASIL BELAJAR GEOGRAFI SISWA X2 SMA NEGERI 4 SINGARAJA PENERAPAN MODEL GI DALAM MENINGKATKAN AKTIVITAS DAN HASIL BELAJAR GEOGRAFI SISWA X2 SMA NEGERI 4 SINGARAJA Oleh Ni Made Astri Dwi Jayanthi Made Suryadi dan I Wayan Treman *) Jurusan Pendidikan Geografi

Lebih terperinci

TEKS DRAMA GONG I MADE SUBANDAR HASTA KOMALA ANALISIS BENTUK, FUNGSI, DAN MAKNA

TEKS DRAMA GONG I MADE SUBANDAR HASTA KOMALA ANALISIS BENTUK, FUNGSI, DAN MAKNA TEKS DRAMA GONG I MADE SUBANDAR HASTA KOMALA ANALISIS BENTUK, FUNGSI, DAN MAKNA OLEH IDA AYU PUTRI PERTIWI NIM 1001215010 PROGRAM STUDI SASTRA BALI FAKULTAS SASTRA DAN BUDAYA UNIVERSITAS UDAYANA DENPASAR

Lebih terperinci

PENYUSUNAN KAMUS SERAPAN DALAM BAHASA BALI

PENYUSUNAN KAMUS SERAPAN DALAM BAHASA BALI PENYUSUNAN KAMUS SERAPAN DALAM BAHASA BALI 1 I Nengah Suandi, 2 Ida Bagus Putrayasa, 3 I Wayan Wisnu Jurusan Pendidikan Bahasa dan Sastra Indonesia Universitas Pendidikan Ganesha E-mail: nengah_suandi@yahoo.co.id

Lebih terperinci

PEMANFAATAN VIDEO KARTUN ANIMASI BANG ONE UNTUK MENINGKATKAN KETERAMPILAN MENULIS OPINI SISWA KELAS XI IPB 1 DI SMA NEGERI 1 UBUD

PEMANFAATAN VIDEO KARTUN ANIMASI BANG ONE UNTUK MENINGKATKAN KETERAMPILAN MENULIS OPINI SISWA KELAS XI IPB 1 DI SMA NEGERI 1 UBUD ARTIKEL PEMANFAATAN VIDEO KARTUN ANIMASI BANG ONE UNTUK MENINGKATKAN KETERAMPILAN MENULIS OPINI SISWA KELAS XI IPB 1 DI SMA NEGERI 1 UBUD OLEH I WAYAN SUARJAYA NIM 0912011061 JURUSAN PENDIDIKAN BAHASA

Lebih terperinci

PENERAPAN PEMBELAJARAN TEKNIK TWO STAY TWO STRAY (TSTS) UNTUK MENINGKATKAN KETERAMPILAN MENYIMAK SISWA KELAS VIII 1 SMP NEGERI 4 TEJAKULA

PENERAPAN PEMBELAJARAN TEKNIK TWO STAY TWO STRAY (TSTS) UNTUK MENINGKATKAN KETERAMPILAN MENYIMAK SISWA KELAS VIII 1 SMP NEGERI 4 TEJAKULA 1 PENERAPAN PEMBELAJARAN TEKNIK TWO STAY TWO STRAY (TSTS) UNTUK MENINGKATKAN KETERAMPILAN MENYIMAK SISWA KELAS VIII 1 SMP NEGERI 4 TEJAKULA Kmg Desy Fridayanti, I Gd Nurjaya, N Md Rai Wisudariani Jurusan

Lebih terperinci

ABSTRAK. Kata Kunci: kamus, bahasa, sastra, istilah, kategori.

ABSTRAK. Kata Kunci: kamus, bahasa, sastra, istilah, kategori. ABSTRAK Penelitian Kamus Bali-Indonesia Istilah Bahasa dan Sastra Bali bertujuan untuk mengetahui bentuk dan khazanah istilah yang terdapat dalam bahasa dan sastra Bali. Adapun teori yang digunakan dalam

Lebih terperinci

GEGURITAN PURA TANAH LOT ANALISIS STRUKTUR DAN FUNGSI OLEH IDA BAGUS PUTU WIASTIKA NIM

GEGURITAN PURA TANAH LOT ANALISIS STRUKTUR DAN FUNGSI OLEH IDA BAGUS PUTU WIASTIKA NIM GEGURITAN PURA TANAH LOT ANALISIS STRUKTUR DAN FUNGSI OLEH IDA BAGUS PUTU WIASTIKA NIM 0901215024 PROGRAM STUDI SASTRA BALI FAKULTAS SASTRA DAN BUDAYA UNIVERSITAS UDAYANA DENPASAR 2014 GEGURITAN PURA TANAH

Lebih terperinci

Keywords: REIS techniques and storytelling abilities.

Keywords: REIS techniques and storytelling abilities. PENGGUNAAN TEKNIK REIS UNTUK MENINGKATKAN KEMAMPUAN BERBICARA KHUSUSNYA BERCERITA PADA SISWA KELAS VII 12 SMP NEGERI 2 SINGARAJA Komang Ayu Sriantini (0812011080) Jurusan Pendidikan Bahasa dan Sastra Indonesia,

Lebih terperinci

Oleh ABSTRAK. Kata kunci : pembelajaran kooperatif, snowball throwing, hasil belajar, respon siswa

Oleh ABSTRAK. Kata kunci : pembelajaran kooperatif, snowball throwing, hasil belajar, respon siswa Penerapan Model Pembelajaran Kooperatif Tipe Snowball Throwing untuk Meningkatkan Hasil Belajar TIK Siswa Kelas VIIB6 SMP Negeri 4 Singaraja Tahun Ajaran 2011/2012 Oleh Ketut Budi Lestari, 1015057101 Jurusan

Lebih terperinci

ULANGAN AKHIR SEMESTER GANJIL TAHUN PELAJARAN 2017/2018. Kompetensi Keahlian : Semua Jurusan Kelas : X/1 Hari / Tanggal :

ULANGAN AKHIR SEMESTER GANJIL TAHUN PELAJARAN 2017/2018. Kompetensi Keahlian : Semua Jurusan Kelas : X/1 Hari / Tanggal : PEMERINTAH PROVINSI BALI DINAS PENDIDIKAN PEMUDA DAN OLAH RAGA SEKOLAH MENENGAH KEJURUAN NEGERI 1 TAMPAKSIRING Alamat : Jl. Ir Soekarno desa sanding Tampaksiring, Gianyar, Bali 80561 Telp. : (0361) 981165

Lebih terperinci

PENERAPAN MODEL WORD SQUARE BERBANTUAN MIND MAPPING UNTUK MENINGKATKAN AKTIVITAS DAN HASIL BELAJAR IPA SISWA KELAS IV SD

PENERAPAN MODEL WORD SQUARE BERBANTUAN MIND MAPPING UNTUK MENINGKATKAN AKTIVITAS DAN HASIL BELAJAR IPA SISWA KELAS IV SD PENERAPAN MODEL WORD SQUARE BERBANTUAN MIND MAPPING UNTUK MENINGKATKAN AKTIVITAS DAN HASIL BELAJAR IPA SISWA KELAS IV SD Ni Komang Santi Nopiyanti 1, Made Sulastri 2, Ign. I Wayan Suwatra 3 1 Jurusan PGSD,

Lebih terperinci

PENERAPAN PENDEKATAN SAINTIFIK BERBASIS KETERAMPILAN DASAR MENGAJAR UNTUK MENINGKATKAN AKTIVITAS DAN PENGUASAAN KOMPETENSI PENGETAHUAN IPS

PENERAPAN PENDEKATAN SAINTIFIK BERBASIS KETERAMPILAN DASAR MENGAJAR UNTUK MENINGKATKAN AKTIVITAS DAN PENGUASAAN KOMPETENSI PENGETAHUAN IPS PENERAPAN PENDEKATAN SAINTIFIK BERBASIS KETERAMPILAN DASAR MENGAJAR UNTUK MENINGKATKAN AKTIVITAS DAN PENGUASAAN KOMPETENSI PENGETAHUAN IPS Ayu Galuh Pujawati 1, I Wayan Sujana, Ni Nyoman Ganing 3 1,,3

Lebih terperinci

Jurusan Pendidikan Bahasa dan Sastra Indonesia Fakultas Bahasa dan Seni Universitas Pendidikan Ganesha Singaraja, Indonesia

Jurusan Pendidikan Bahasa dan Sastra Indonesia Fakultas Bahasa dan Seni Universitas Pendidikan Ganesha Singaraja, Indonesia PENGGUNAAN METODE SHOW AND TELL DALAM PEMBELAJARAN BAHASA INDONESIA UNTUK MENINGKATKAN KETERAMPILAN BERBICARA SISWA KELAS VII.C DI SMP NEGERI 1 SERIRIT TAHUN AJARAN 2014/2015 Luh Eka Trislijayanti 1, Sang

Lebih terperinci

ARTIKEL ILMIAH HASIL PENELITIAN PENERAPAN MODEL KOOPERATIF STAD MENINGKATKAN AKTIVITAS DAN HASIL BELAJAR PASSING CONTROL SEPAKBOLA

ARTIKEL ILMIAH HASIL PENELITIAN PENERAPAN MODEL KOOPERATIF STAD MENINGKATKAN AKTIVITAS DAN HASIL BELAJAR PASSING CONTROL SEPAKBOLA ARTIKEL ILMIAH HASIL PENELITIAN PENERAPAN MODEL KOOPERATIF STAD MENINGKATKAN AKTIVITAS DAN HASIL BELAJAR PASSING CONTROL SEPAKBOLA Oleh I Gusti Agung Gede Darma Putra NIM 0816011167 JURUSAN PENDIDIKAN

Lebih terperinci