NUREKSAIN WANGUN LAN GUNA SARAT PAGURON- GURON GEGURITAN DHARMA STHITI KEKAWIAN I MADE MENAKA

Ukuran: px
Mulai penontonan dengan halaman:

Download "NUREKSAIN WANGUN LAN GUNA SARAT PAGURON- GURON GEGURITAN DHARMA STHITI KEKAWIAN I MADE MENAKA"

Transkripsi

1 NUREKSAIN WANGUN LAN GUNA SARAT PAGURON- GURON GEGURITAN DHARMA STHITI KEKAWIAN I MADE MENAKA Ni Wyn Ari Suryanti 1, IB Rai 1, Kt. Paramarta 2 Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Fakultas Bahasa dan Seni Universitas Pendidikan Ganesha Singaraja {arisuryanti95@yahoo.com,ibrai_cangapit@yahoo.com,ketutgembel@yah KUUB Tetilik puniki matetujon nelatarang (1) tata wangun intrinsik miwah (2) guna sarat paguron-guron ring geguritan Dharma Sthiti kekawian I Made Menaka. Jejering ring tetilik puniki inggih punika marupa geguritan Dharma Sthiti kekawian I Made Menaka lan Penandang ring tetilikan puniki inggih punika wangun lan guna sarat paguron-guron. Ring tetilik puniki nganggen tetilik deskriptif kualitatif lan mupulang datanyane kalaksanayang nganggen kramaning dokumentasi. Data tureksa sane kaanggen inggih punika deskriptif kualitatif, pahpahannyane (1) reduksi data, (2) ngwedarang data (menyajikan data), (3) makarya panyutet (kesimpulan). Pikolih sane kapolihang (1) wangun intrinsik sane wenten ring geguritan Dharma Sthiti inggih punika,unteng (tema), lelintihan (plot/alur), desakala, patra(latar/setting), pragina (penokohan), sudut pandang (point of view), paribasa (gaya bahasa), pebesen/ tetuek. (2) guna sarat paguron-guron sane wenten ring geguritan Dharma Sthiti kekawian I Made Menaka inggih punika sradha, jemet makarya,trena asih, urati ring krama, awiwahara lan meled uning.cutetnyane geguritan Dharma Sthiti puniki sampun kawangun olih wangun sane jangkep tur guna sarat paguron-guron sane kapanggihin mapaiketan sareng kawentenan lan parilaksana masimakrama. Saking tetilik puniki kaaptiang majeng ring krama Bali prasida ngalestariang budaya lan kria sastra Bali utaminyane geguritan, majeng sang pangwacen kaaptiang prasida ngicenin paweweh kaweruhan indik wangun intrinsik kria sastra miwah guna sarat paguron-guron sane wenten ring Geguritan Dharma Sthiti kekawian I Made Menaka lan majeng panilik sane lianan mangda prasida kanggen pratiwimba ri kala makarya tetilikan sane kantun mapaiketan sareng tetilikan puniki. Kruna jejaton: geguritan, guna sarat paguron-guron, wangun intrinsik. ABSTRACT This study aimed at describing 1) the intrinsic structure and 2) the value of character education in Geguritan Dharma Sthiti created by I Made Menaka.

2 Subject in this study was Geguritan Dharma Sthiti created by I Made Menaka and the object of this research was the structure and value of character education. In this research, using qualitative descriptive study and collecting data conducted by using the method of documentation. Analysis of the data which was used was descriptive qualitative, the parts (1) data reduction, (2) presenting data, (3) a conclusion. The results are (1) The structure intrinsically contained in Geguritan Dharma Sthiti created by I Made Menaka were the theme, plot / grooves, background / setting, characterizations, viewpoint (point of view), style, mandate. (2) The value of character education contained in Geguritan Dharma Sthiti created by I Made Menaka were trust, hard work, love of peace, social care, tolerance, curiosity. The point was Geguritan Dharma Sthiti has been arranged with the complete structure and character education values found therein relating to the situation and act in society. From this research was expected Balinese people can preserve the culture and literature of Bali especially in Geguritan, the readers of this research was expected to provide additional knowledge about the structure of literary works and the value of character education that exist in Geguritan Dharma Sthiti created by I Made Menaka and other researchers were expected to make this research into consideration when creating similar research or related research. Keywords: Geguritan, the value of character education, intrinsic structure. PURWAKA Ngangsan kirangnayne pendidikan karakter ring Indonesia wenten makudang-kudang pikobet minakadi kirangnyanekepemimpinannasional, kirangnyane semangat juang para truna truni (generasi muda), lan akenyane korupsi. Santukan kadi asapunika dahat kaperluang pendidikan karakter satmaka menahin kawentenan generasi selanturnyane. Yening dados truna truni (generasi muda), patut nyalanang pendidikan sane becik santukan pendidikan punika mabuat pisan ring kahuripan ri kala iraga mapikenoh, mabebaosan lan maparilaksana. Ring kahuripan puniki, soangsoang jadma pastika madue pawatekan lan pawatekan punika pastika mabinayan. Silih sinunggilnyane kacingak ring sekolah, pemerintah maosang pawatekan punika mawit saking ajah-ajahan sane kamargiang ring sakolahan. Ring soang-soang sisia punika akeh pawatekan sane kadruenang. Nanging wenten sane kantun ngangge pawatekan punika dasar ring paplajahan sane kamargiang ring sekolahan. Yadiastun asapunika pawatekan punika boya ja wenten ring paplajahan kemanten nanging taler dados kamargiang ring budaya Bali lan tradisi Bali, pinaka imba nglestariang lan mikukuhang budaya lan tradisi sane kaduwenang olih krama Baline. Silih sinunggil sane kamargian ring budaya Bali inggih punika kasusatraan Bali. Kasustraan inggih punika makasami kria sastra sane madasar antuk pikayun sang sane ngaryanin lan prasida ngaryanin sang sane tiosan ngarasayang bagia tur seneng ri kala ngawacen. Kasusatraan Bali kapalih dados papat dados papat inggih punika

3 manut wangun, tata cara maosang, aab, lan manut basanyane (Antara, 2011:2). Manut aabnyane kasusastraan kepah dados kalih soroh, luir ipun Kasusastraan Bali Purwa (Tradisional) lan Kasusastraan Bali Anyar (Modern). Kasusastraan Bali Purwa (Tradisional) inggih punika kria sastra sane sampun wenten saking dumun taler dangingnyane ngunggahang indik tatwa sane pinih becik kanggen sesuluh ring kahuripan. Kasusastraan Bali Anyar (Modern) inggih punika kria sastra Bali sane sampun polih panglimbak saking unsur-unsur sastra anyar, nyarengin ring panglimbak kasusastraan Indonesia. Sane ngeranjing ring kasusastraan Bali modern marupa gancaran modern (novel, satua bawak, lan drama) lan puisi modern (puisi). Sastra Bali purwa kepah dados kalih soroh inggih punika gancaran (prosa) miwah tembang (puisi). Gancaran inggih punika kria sastra sane nenten kaiket antuk uger-uger paletan, imbanyane tatwa cerita minakadi satua miwah pralambang utawi basita paribasa. Manut Granoka (1982: 1-2) Tembang inggih punika gegendingan sane madaging indik ajah-ajahan sane katujuang majeng ring para jadma sane dados kanggen sesuluh ring kahuripan. Silih sinunggil ngeranjing ring kasusatraan tembang inggih punika geguritan sane marupa sepuhan cerita kawangun olih pupuh. Pupuh inggih punika wastan tembang Bali sekar alit utawi macepat sane kanggen ngwangun kria sastra Bali geguritan. Geguritan inggih punika kria sastra Bali purwa sane mawangun pupuh-pupuh saha madanging cerita mawinan kabaos puisi naratif. Geguritan kawangun olih pupuh sane kaiket antuk uger-uger sane kasengguh pada lingsa. Taler ring geguritan pastika madaging guna sarat, guna sarat inggih punika ugeruger sane nglimbak ring para krama sane sampun kacumpuin olih para janane, sane kanggen sasuluh maparisolah ring kauripan masimakrama. Silih sinunggil geguritan sane madaging guna sarat inggih punika geguritan Dharma Sthiti. Guna sarat ring sajeroning geguritan puniki mabuat pisan ring kahuripan mangkin. Yening selehin ring aab sane kasengguh aor tan pawates sekadi mangkin akeh jadma sane nenten urati tekening pasimakraman ring kahuripan, akehan jadma mangkin malaksana manut pakayunane soang-soang, nenten malih urati tekening semeton utawi sawitra, minakadi rasa manyama braya, saling asah asih asuh, sane sampun sayan rered ring kahuripan jadmane mangkin. Sakadi sane sering kapanggih ring kahuripan, kantun akeh jadma sane matungkasan sareng semeton, sawitra, miwah anak sane lianan. Kawentenan sakadi punika ngawinang rasa pasemetonan sane sayan ngejohang. Yening kawentenane tetep sakadi puniki, ngangsan sue rasa pasemetonan punika pastika ical. Antuk punika patut kautsahayang sapunapi carane ngupapira rasa pasemetonan mangda sayan raket. Uratian sakadi punika nenten ja wantah katujuang peturu ring manusa kemanten, taler ring soroh sato, entik-entikan miwah palemahan. Kawentenan geguritan Dharma Sthithi puniki kaaptiang prasida kanggen panuntun majeng ring krama ring sajeroning kahuripan pamekasnyane ri kala masimakrama, minakadi sane kasurat ring geguritan Dharma Sthiti ring kaca kaping kalih pupuh sinom paletan kaping lima sane nguningayang indik tresna asih imbanyane sekadi ring tengah alas punika, wenten pondok cenik nunggil, pasraman danghyang

4 parartha, yusan ida sampun lingsir, pageh ngamong budhi asih, sayang ring sesaman hidup, tan ngawe jejeh lan runtag, daging alas sami asih, tresna lulut, kala buta tan nyengkala. Tetilikan puniki boya ja kapertama ngenindik guna sarat pawatekan ring geguritan. Akeh penilik sane lianan sane nilikin indik guna sarat pawatekan, sekadi sane sekadi olih Putu Rizka Zanela (2015) sane mamurda Tetilikan Struktur Formal, Instrinsik lan Nilai-Nilai Ring Geguritan Jayaprana. Nanging wenten panilik sane tiosan sekadi Luh Ekarini (2015) sane mamurda Seseleh Wangun lan Kasuksman Ajah-Ajahan Pawatekan Ring Lelampahan Gatotkaca Duta Wayang Cenk Blonk. Wenten malih panilik sane tiosan olih Putu Nanik Kusuma Dewi (2015) sane mamurda Seseleh Struktur Naratif lan Nilai Pendidikan Karakter Ring Geguritan Partha Yadnya Druwen I Nyoman Jegog. Manut ring tetilikan asoroh ring ajeng, panilik meled nglaksanayang tetilikan ngenenin indik geguritan sane durung kalaksanayang olih penilik sane lianan minakadi geguritan Dharma Stithi kekawian I Made Menaka. Geguritan Dharma Stithi inggih punika geguritan sane kekawi olih I Made Menaka sane dagingnyane marupa piteket utawi tetuwek sane dados panuntun ri kala nyalanang kahuripan ring jagate puniki. Geguritan puniki mapaiketan sareng parilaksana jadma ring jagate puniki, sapunapi maparilaksana sane becik lan sapunapi ngicalang parilaksana sane kaon santukan karmaphala ring jagate nenten dados kelidin. Manut sane katltarang ring ajeng mangkin titiang jagi nglaksanayang tetilikan sane mamurda NureksainWangunlanGuna Sarat Paguron-guron Geguritan Dharma Sthiti Kekawian I Made Menaka.Sepat siku-siku punika pinaka teori saking pamastika pustaka sane mapaiketan antuk pikobet sane pacang kapanggihin. Duaning asapunika, ring tetilikan puniki madaging sepat siku-siku sane nelatarang indik (1) kasusatraan, (2) tembang, (3) geguritan, (4) wangun (struktur) kria sastra, (5) teges guna sarat. Kasusastraan inggih punika kaweruhan sane becik tur metu saking manah utawi pikayunan para pangawi sane nganggen aksara Bali miwah aksara latin pinaka piranti sasuratannyane (Antara, 2011: 1). Kasusastraan Bali punika prasida kapalih manut: 1) tata cata ngwedarang, 2) wangun 3) galah, lan 4) basa (Antara, 2011: 2). Palihan kasusastraan Bali manut tata cara ngwedarang wenten kalih minakadi: 1). Sastra Lisan (Sastra Gantian, Sastra Tutur) kapalih dados kalih (a) terikat (tembang: geguritan, kidung, wirama) (b) bebas (prosa: satua, gancaran) 2). Sastra Tertulis (Sastra Sesuratan) kapalih dados kalih (a) terikat (tembang: geguritan, kidung, wirama) (b) bebas (prosa: gancaran). Pepalihan kasusastraan Bali manut wangun wenten kalih minakadi: 1) Sastra tembang (puisi), 2) Sastra gancaran, pacalilirang (prosa)pepalihan kasusastraan Bali manut galah wenten kalih minakadi: 1) Sastra purwa/kuno (sastra lama), 2) Sastra anyar (sastra modern)pepalihan kasusastraan Bali manut basa wenten papitu minakadi: 1) Sastra Bali mabasa Bali Kuna, 2) Sastra Bali mabasa Jawa Kuna, 3) Sastra Bali mabasa Bali Tengahan, 4) Sastra Bali mabasa Bali Aga, 5) Sastra Bali mabasa Bali Sor, 6) Sastra Bali mabasa Bali Songgih, 7) Sastra Bali mabasa Bali Sanskerta. Tembang utawi ring Bali ring Bali kabaos sekar wantah kekawian sane kaiket antuk makudang-kudang uger-uger, tur nganggen wirama (Gautama, 2007: 49). Tembang (geguritan) inggih punika

5 gegendingan sane kawangun manut ring pada lingsa sakadi 1) guru wilangan, 2) guru gatra, 3) guru dingdong. Pada lingsa punika mawit sakit kalih kruna inggih punika pada lan lingsa. Ring sajeroning tembang, wenten sane kabaos titi suara (tanda notasi). Titi suara ring tembang Bali kasurat ndang (.,..), nding (...i), ndung (...u), ndeng (e...), ndong (e...o). Manut Gautama (2007: 51) papalihan tembang punika prasida kapalih dados petang soroh inggih punika sekar rare, sekar alit, sekar madya, lan sekar agung. 1) Sekar rare pinaka silih sinunggil gegendingan lan ring Jawa kabaos dolanan. 2) Sekar Alit (Macepat), sekar macepat punika madrebe makudang-kudang palihan, ring palih punika soang-soang mawasta pupuh. Ring Bali ketahnyane sane kauningin wenten 10 soroh pupuh, inggih punika Sinom, Samarandana, Maskumambang, Mijil, Pucung, Pangkur, Ginada, Ginanti, Durma, Dangdang Gula. Nanging risampune wenten panglimbak, malih wenten pupuh sane anyar sakadi pupuh Adri, Gambuh, Demung, Lan Magatruh. Manut Tinggen (1978: 30) kawigunan soang-soang pupuh ring sajeroning geguritan inggih punika: (a) Pupuh Maskumambang nyihnayang sedih, punika mawinan sang sane mirengan marasa sedih ring ati. (b) Pupuh Mijil nyihnayang indik rasa tresna tur madaging piteket-piteket. (c) Pupuh Pucung nyihnayang wataknyane datar kangge ritatkala magegonjakan. (d) Pupuh Ginanti nyihnayang ajahajahn, filsafat lan kasmaran. (e) Pupuh Ginada nyihnayang kasedihan lan kecewa. (f) Pupuh Sinom wataknyane ramah tamah nyihnayang piteket lan pasawitra. (g) Pupuh Semarandana nyihnayang ngiket manah, kesedihan sangkaning kasmaran. (h) Pupuh Durma wataknyane keras tur wenten piteketnyane. (i) Pupuh Pangkur nguningayang indik piteket. (j) Pupuh Dangdang Gula madue watak halus tur kanggen muputang utawi nyineb kekawin. (k) Pupuh Adri nyihnayng rasa nyantep/ nyuksama lan rasa kasmaran, (l) Pupuh Gambuh nyihnayang rasa ulangun, (m) Pupuh Magantruh nyihnayang rasa nyentil/ sesimbing, (n) Pupuh Demung nyihnayang rasa nyantep.3) Sekar Madya nenten wenten pabinayan sareng sekar macepat. 4) Sekar Agung (kekawin, pupuhnyane punika mawasta wirama. Kekawin punika makudang-kudang wirama. Ring sajeroning kekawin punika kaiket antuk Guru (U) lan Laghu (-). Guru (U) punika masuara panjang, abot, ngejer, utawi ngileg. Nanging yening Laghu inggih punika suara ingan utawi dangan. Geguritan punika kria sastra sane kawangun antuk makudangkudang pupuh tur madue lelintihan satua. Geguritan kawangun olih makudang-kudang pupuh, pupuh punika kaiket atuk pada lingsa. Pada lingsa inggih punika akeh wanda ring sajeroning acarik. Pada madue artos carik lan lingsa madue artos labuh suara ring ungkur soang-soang carik sajeroning apada. Wenten tigang parindikan sane pinih mapaiketan sareng pada lingsa inggih punika (1) Guru Gatra, inggih punika akehnyane carik ring sajeroning apada. (2) Guru Wilangan, inggih punika akehnyane kecap/ wanda ring sajeroning acarik. (3) Guru Suara, inggih punika labuh suara ring sajeroning kecap/ wanda ungkaring carik. Manut Ratna (2012 : 91) wangun punika madue artos ngresepang srana-srana sane wenten ring sajeroning wangun caritanyane. Sepat siku-siku indik wangun puniki nenten ja ngamargiang sarana lelintihan, pragina miwah pangabah-abah, rerawatan, miwah sane tiosan. Lianan punika, teori wangun prasida

6 nguningayang paiketan ring pikenoh siki sareng pikenoh sane tiosan miwah prasida ngaturang tetujon sane becik lan teges sane pacang kapolihang. Suroto (1989: 88) nelatarang wangun intrinsik inggih punika unsur-unsur sane ngwangun kria sastra minakadi: 1) unteng inggih punika kasukseman sane wenten ring carita miwah madaging pikobet indik bebaosan, 2) lelintihan carita inggih punika dudonan parindikan ring sajeroning carita sane madaging paiketan indik alaayu, 3) pragina manut Antara (2011 : 18) pragina sane wenten ring carita punika ketahnyane prasida kacihnayang ring pangabah-abah pragina rikala mabebaosan. Yening selehin, pragina punika pinih mautama pisan rikala ngaryanin carita sumangdane carita sane kakaryanin punika prasida mawiguna, 4) desa, kala, patra inggih punika ngenenin indik genah, dauh, miwah kawentenan (suasana), 5) piteket inggih punika pabesen sane kasinahang ring para pangwacen 6) sudut pandang inggih punika kawentenan pragina ring sajeroning carita sane kacingak antuk pangawinyane, lan 7) gaya bahasainggih punika piranti basa sane kaanggen pangawi rikala ngaryanin carita mangda sang sane ngwacen madue rasa meled uning indik caritanyane.. Wangun ekstrinsik inggih punika struktur sane nenten prasida kacingak ring tengahing carita. Nanging mapaiketan sareng carita miwah prasida ngicenin pangweruh ring sajeroning carita. Sane ngeranjing ring sajeroning wangun ekstrinsiksakadi, sosiologi pangawi, tetujon makaryakria sastra, miwah kesenengan krama ri kala ngawacen kria sastra. Tata wangun punika pastika mapaiketan sareng tata wangun sane siosan. Manut Supriyadi (2006: 18) guna sarat inggih punika pari solah sane karasayang becik, patut, ngawi bagia, mawiguna, sane patut kauningin. Guna sarat paguronguron maartos pupulan guna sarat sane madasar antuk papineh, kahanan, lan laksna sane katampilang (Gunawan, 2012: 2). Guna sarat paguron-guron nyihnayang indik silih sinunggil utsaha sane sampun kamedalang taler matetujon anggen ngicen samian para jana mangda madue papineh sane becik ring sajeroning tata budi pekerti, sane kamedalang antuk kayun, kaweruhan wirasa miwah parilaksana. Manut Yaumi (2014: 83) guna sarat paguron-guron wenten 18 inggih punika 1) Sradha (religius), 2) Arjawa (jujur), 3) Awiwahara (Toleransi), 4) Manut ring tata laksana(disiplin), 5) Jemet makarya (kerja keras), 6) Akeh madue reragran (kreatif), 7) Mandiri, 8) Demokrasi, 9) Meled uning (Rasa ingin tahu), 10) Prawira negara (Semangat kebangsaan), 11) Tresna ring Pertiwi (Cinta tanah air), 12) Ngajiang kawagedan (Menghargai prestasi), 13) Masawitran (Bersahabat/komunikatif), 14) Tresna asih (cinta damai), 15) Seleg ngwacen (Gemar membaca), 16) Urati ring palemahan (peduli lingkungan), 17) Urati ring krama (peduli sosial), 18) Eling ring swadharman (tanggung jawab). KRAMANING TETILIK Kramaning tetilik sane wenten ring sajeroning seseleh pinaka baga sane dahat mautama lan nenten prasida kapisahang. Kramaning tetilik mawiguna kaanggen muputang (memecahkan) pikobet mangda prasida kauningin pisaur ipune. Wendra (2012: 31) nguningayang prosedur penelitian mengacu pada langkah-langkah pokok yang ditempuh oleh peneliti dalam upaya menjawab permasalahan yang dikemukakan. Dadosnyane pidabdab sane pacang

7 kalaksanayang olih penilik mapaiketan sareng napi sane dados pikobet. Tetujonnyane mangda pikobet sane wenten prasida kacawis.ring kramaning tetilik punika prasida kawedarang indik (1) palihan tetilik, (2) jejering lan panandang tetilik, (3) mupulang data, (4) piranti tetilik, (5) data tureksa. Palihan tetilik wantah ngrencanayang indik parilaksana sadurung kalaksanayang. Palihan tetilik inggih punika strategi ring sajeroning ngatur tetilik mangda penilik prasida ngamolihang data sane patut lan sane manut ring karakteristik variabel lan tetujon tetilik.saking makudang-kudang rancangan tetilikan ring ajeng, tetilikan puniki ngranjing tetilikan deskriptif kualitatif.. Dadosnyane, tetilik puniki mikolihang data marupa wilangan duaning mawit saking dokumen. Indik punika sane pacang kaselehin inggih punika kawentenan wangun intrinsik, lan guna sarat sane pacang katelatarang antuk wangun naratif utawi lengkaralengkara sane prasida karesepang. Suandi (2008: 31) nelatarang jejering tetilik inggih punika piranti utawi jadma genah variabel magenah lan pikobet sane wenten ring tetilik. Jejering ring tetilikan puniki inggih punika geguritan Dharma Sthiti kekawian I Made Menaka. Arikunto (2010: 38) maosang panandang wantah sistemsane mateges pidabdab sane kawangun antuk komponenkomponen sane mapaiketan, mangda napi sane kaaptiang saking tetilikan puniki prasida kapolihang. Sane dados panandang ring tetilik puniki inggih punika kawentenan guna saratpaguron-guron geguritan Dharma Sthiti. Kramaning mupulang data sane kaanggen ring tetilik puniki inggih punika kramaning dokumentasi. Dokumentasi pinaka studi teknik mupulang data antuk ngwacen lan nyelehin makudangkudang buku lan dokumentasisiosan sane madue paiketan sareng tetilik. Panilik ngalaksanayang mupulang, ngolah, milihin, miwah nyobiahang pakeling ring wewidangan kaweruhan, ngicenin utawi mupulang bukti miwah katerangan (sakadi rupa (gambar), ketusan, miwah referensi lianan). Saking kawedarang ring ajeng, sane kasengguh tetilik dokumentasi ring tetilik punika inggih punika geguritan Dharma Sthiti. Piranti tetilik inggih punika sakancan piranti sane kaanggen mupulang data ring sajeroning tetilik. Malarapan antuk punika piranti sane kaanggen ngwantu ngarereh data punika kasengguh kartu data. Kartu data puniki kaanggen nyurat unsur intrinsik lan guna sarat paguronguron sane wenten ring geguritan Dharma Sthiti. Pamargi sane pacang kalaksanayang ring sajeroning nureksain data inggih punika ngurutang, nagingin kode, miwah nyorohang ring soang-soang kategorinyane. Wenten pah-pahan data tureksa sane kamargiang ring tetilik puniki sakadi: 1) reduksi data, 2) ngwedarang data(menyajikan data), 3) makarya panyutet (kesimpulan). PIKOLIH LAN TETEPASAN Data sane kapolihang ring tetilikan puniki inggih punika: 1) wangun intrinsik, 2) guna sarat paguron-guron geguritan Dharma Sthiti kekawian I Made Menaka. Wangun intrinsik sane kapolihang ring geguritan Dharma Sthiti inggih punika: unteng, lelintihan, rerawatan, pragina lan pengabahnyane, sudut pandang, paribasa, lan pebesen/ tetuek. Unteng ring geguritan Dharma Sthiti inggih punika

8 ngenenin indik swadharmaningmanusakasinahang antuk iragapatutmaduepakaryan sane becik, Danghyang Parartha nikain panjaknyane ring kahuripan punika iraga setata idup manyama braya, yening nulungin timpal setata madue parilaksana lascaryalaniragapatutsubhaktitekeni ng guru. Lelintihan ring geguritan Dharma Sthiti inggih punika lelintihan kamargiang ka arep (alur maju) sane caritanyane kakawitin saking ring tengah alas wenten pasraman Danghyang Parartha yusan Ida sampun lingsir. Ida maparilaksana sane asih tekening sesaman idup. nuju bulan purnama sisia tangil ka pasraman Danghyang Parartha ngaturang dana punia santukan dewasane punika pinih becik. Ri kala punika Ida ngicenin piteket majeng ring para sisia sane tangkil mrika, sane dagingnyane nyalanang idup ring kahuripan puniki kapalih dados tigang baga inggih punika madasar dharma, sane kakawitin indik makarya, matulungan lan bakti ring Widhi. Mangkin nyihnayang wenten pretiwimba sane wenten ring jagate puniki, sane makarya punika mawasta idup lan sane nenten makarya sinah daging jagate puniki rusak. wantah asapunika prasida sane katelatarang indik makarya, mangkin swadharman dadi manusa punika kawastanin Dharma Sthiti. Rerawatan sane jagi katelatarang punika wenten kalih inggih punika: desa(ring tengah alas) kala (sasih kapitu)lanpatra (seneng). Pragina sane kapolihan ring geguritan Dharma Sthiti inggih punika Danghyang Parrtha lan Sang Swikara (pajaknyane) sane madue watek protagonis. Sudut pandang ring geguritan Dharma Sthiti inggih punika tetilik pangawi pragina kaping tiga, santukan pangawi nenten sareng ring tengahing carita nanging kagentosin antuk wasta pragina lan nganggen kruna Ida. Paribasa sane kapolihang ring geguritan Dharma Sthiti kekawian I Made Menaka inggih punika sesenggakan lan sesimbing. Pabesen pangawi majeng ring para pangwacen geguritan puniki pinih mabuat pisan. Pangawi ngaptiang mangda pabasen sane wenten ring geguritan puniki mawiguna majeng ring kahuripan sang pangwacen. Pabesen ring geguritan puniki inggih punika pangawi ngaptiang mangda jadma utawi sang pangwacen madue parilaksana saling asah, asih asuh tekening sesaman idup santukan sang sane maurip ring jagate punika pikardin Ida Sang Hyang Widhi Wasa. Guna sarat sane kapolihang ring geguritan Dharma Sthiti kekawian I Made Menaka inggih punika: (1) Sradhasane nyantenang indik subakti ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa, (2) jemet makarya sane nyantenang indik yening ring kahuripan puniki mangda madue pakaryan sane becik santukan yening ten madue pakaryan sinah nemu kasengsaran, (3) tresna asih sane nyantenng indik saling asah, asih, asuh tekening sang sane maurip utawi sesaman idup, (4) urati ring krama sane nyantenang idup ring jagate puniki mangda madue parilaksana saling nulungin sameton utawi idup manyama braya, (5) awiwahara sane nyantenang nenten dados ngamedayang sang sane tambet utawi pradnyan ri kala ngicenin kaweruhan, lan (6) meled uning nyantenang rasa meled uning indik kewentanan Dharma Sthiti. PAMUPUT Manut dadalan pikobet, papolih tetilik, lan bebligbagan sane sampun kawedarang ring ajeng prasida kacutetan sakadi 1) wangun intrinsik ring geguritan Dharma Sthiti Kekawian I Made Menaka inggih punika: unteng lelintihan rerawatan

9 sudut pandang, paribasa, lan pabesen Guna sarat ring geguritan Dharma Sthiti Kekawian I Made Menaka inggih punika sradha, jemet makarya, tresna asih, urati ring krama, awiwahara, lan meled uning.manut sakadi sane sampun katelatarang ring ajeng prasida kapolihang piteket. Piteket ring tetilikan puniki kaaturang majeng ring: 1) Majeng krama Bali, yening pacang nglestariang budaya Bali lan kria sastra Bali miwah nguningin indik tatwa-tatwa lan pabesen ring sajeroning kahuripan prasida ngwacen naskah geguritan Dharma Sthiti Kekawian I Made Menaka duaning mabuat pisan indik daging lan piteket-piteketnyane. Majeng ring pangwacen, tetilikan puniki sida ngicenin kaweruhan indik sastra Bali sekadi geguritan puniki. Majeng ring panilik selanturnyane, tetilikan puniki prasida kaanggen pertiwimba ritatkala penilik selanturnyane nilikin indik guna sarat pawatekan utawi kantun mapiketan sareng tetilikan puniki. KAPUSTAKAAN Antara, Gusti I Putu Prosa Fiksi Bali. Singaraja: Yayasan Wanda Gita. Arikunto, Suharsimi Prosedur Penelitian Suatu Pendekatan Praktik. Jakarta: PT. Rineka Cipta. Dewi, Putu Nanik Kusuma Seseleh Struktur Naratif lan Nilai Pendidikan Karakter Ring Geguritan Partha Yadnya Druwen I Nyoman Jegog.Skripsi (tidak diterbitkan). Jurusan Pendidikan Bahasa Bali, FBS, UNDIKSHA Singaraja Ekarini, Luh Seseleh Wangun lan Kasuksman Ajah-Ajahan Pawatekan Ring Lelampahan Gatotkaca Duta Wayang Cenk Blonk.Skripsi (tidak diterbitkan). Jurusan Pendidikan Bahasa Bali, FBS, UNDIKSHA Singaraja Gautama. Wayan Budha Kasusastraan Bali. Cakepan Panuntun Malajahin Kasusatraan Bali. Gianyar: Paramita Surabaya. Granoka, Ida Wayan Dasar- Dasar Analisis Aspek Bentuk Sastra Paletan Tembang. Sebuah pengantar kuliah di lingkungan Fakultas Sastra UNUD. Gunawan, Heri Pendidikan Karakter: Konsep dan Implementasi. Bandung: Alfabet. Ratna, Nyoman Kutha Teori, Metode dan Teknik Penelitian Sastra. Denpasar: Pustaka Pelajar. Suandi, Nengah Pengantar Metodologi Penelitian Bahasa. Singaraja: Undiksha. Supriyadi, dkk Modul Penelitian dan Pelatihan Prajabatan Gol I dan II. Jakarta: Lembaga Administrasi Negara. Suroto Apresiasi Sastra Indonesia. Jakarta: Erlangga. Tinggen, I Nengah Anekasari. Singaraja: SPG. Negeri Singaraja. Wendra, I Wayan Buku Ajar Penulisan Karya Ilmiah. Singaraja: Undiksha. Yaumi, Muhammad Pendidikan Karakter. Jakarta: Prenadamedia Group.

10 Zanela, Putu Riski Tetilikan Struktur Formal, Instrinsiklan Nilai-Nilai Ring Geguritan Jayaprana.Skripsi (tidak diterbitkan). Jurusan Pendidikan Bahasa Bali, FBS, UNDIKSHA Singaraja.

NUREKSAIN SESURATAN PASANG AKSARA BALI RING SAJERONING PAPAN WASTA SANE WENTEN RING SD SE- KECAMATAN JEMBRANA

NUREKSAIN SESURATAN PASANG AKSARA BALI RING SAJERONING PAPAN WASTA SANE WENTEN RING SD SE- KECAMATAN JEMBRANA NUREKSAIN SESURATAN PASANG AKSARA BALI RING SAJERONING PAPAN WASTA SANE WENTEN RING SD SE- KECAMATAN JEMBRANA Ni Luh Putu Mei Aryantini, M. Sri Indriani, I. B. Md. Ludy P. Jurusan Pendidikan Bahasa Bali

Lebih terperinci

SESELEH INDIK WANGUN INTRINSIK LAN KAJATIAN GUNA SARAT PAGURON-GURON SANE WENTEN RING NOVEL BUUNG KAKAWIAN NYOMAN MANDA

SESELEH INDIK WANGUN INTRINSIK LAN KAJATIAN GUNA SARAT PAGURON-GURON SANE WENTEN RING NOVEL BUUNG KAKAWIAN NYOMAN MANDA SESELEH INDIK WANGUN INTRINSIK LAN KAJATIAN GUNA SARAT PAGURON-GURON SANE WENTEN RING NOVEL BUUNG KAKAWIAN NYOMAN MANDA 1 Nengah Widiantika, 1 I.Gede Gunatama, 2 I. A. Pt. Purnami Jurusan Pendidikan Bahasa

Lebih terperinci

SARANA TEMBANG MELAYANGAN OLIH EMONI KAANGGEN NINCAPANG KAWAGEDAN NYURAT PUISI BALI ANYAR SISIA KELAS VIII 6 SMP NEGERI 3 BANJAR

SARANA TEMBANG MELAYANGAN OLIH EMONI KAANGGEN NINCAPANG KAWAGEDAN NYURAT PUISI BALI ANYAR SISIA KELAS VIII 6 SMP NEGERI 3 BANJAR SARANA TEMBANG MELAYANGAN OLIH EMONI KAANGGEN NINCAPANG KAWAGEDAN NYURAT PUISI BALI ANYAR SISIA KELAS VIII 6 SMP NEGERI 3 BANJAR Ni Kadek Erni Yuni Andani 1,Gede Gunatama 1,Ida Bagus Rai 2 Jurusan Pendidikan

Lebih terperinci

I Putu Widhi Astika 1 I Wayan Wendra 1, Sang Ayu Putu Sriasih 2. Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas Pendidikan Ganesha Singaraja, Indonesia

I Putu Widhi Astika 1 I Wayan Wendra 1, Sang Ayu Putu Sriasih 2. Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas Pendidikan Ganesha Singaraja, Indonesia SESELEH TES OBJEKTIF AKHIR SEMESTER GANJIL BASA BALI KELAS XII SMA NEGERI 2 SINGARAJA 2015/2016 SAKING PARINDIKAN SEBARAN KOGNITIF, VALIDITAS LAN RELIABILITAS, MIWAH KONSTRUKSI OPTION I Putu Widhi Astika

Lebih terperinci

Pesaih Kawagedan Sisia Kelas VIIIC SMP Negeri 3 Singaraja Sajeroning Nyelehin Wangun Intrinsik Puisi Bali Purwa (Pupuh Sinom) lan Puisi Bali Anyar

Pesaih Kawagedan Sisia Kelas VIIIC SMP Negeri 3 Singaraja Sajeroning Nyelehin Wangun Intrinsik Puisi Bali Purwa (Pupuh Sinom) lan Puisi Bali Anyar Pesaih Kawagedan Sisia Kelas VIIIC SMP Negeri 3 Singaraja Sajeroning Nyelehin Wangun Intrinsik Puisi Bali Purwa (Pupuh Sinom) lan Puisi Bali Anyar K. Karmini 1,I. B. Putrayasa 1, I. A. Sukma Wirani 2 Jurusan

Lebih terperinci

METODE COPY THE MASTER KAANGGEN NINCAPANG KAWAGEDAN NYURAT CERPEN SISIA RING KELAS XI MIA3 SMA NEGERI 2 SINGARAJA

METODE COPY THE MASTER KAANGGEN NINCAPANG KAWAGEDAN NYURAT CERPEN SISIA RING KELAS XI MIA3 SMA NEGERI 2 SINGARAJA METODE COPY THE MASTER KAANGGEN NINCAPANG KAWAGEDAN NYURAT CERPEN SISIA RING KELAS XI MIA3 SMA NEGERI 2 SINGARAJA Ni Kd Ayu Yasinta D 1, I B Putra Manik A 1, Drs Gd Gunatama 2 Jurusan Pendidikan Bahasa

Lebih terperinci

CAMPUH KODE (CAMPUR KODE) RING WAYANG KULIT INOVATIF CENK BLONK SANE MAMURDA LATA MAHOSADHI

CAMPUH KODE (CAMPUR KODE) RING WAYANG KULIT INOVATIF CENK BLONK SANE MAMURDA LATA MAHOSADHI CAMPUH KODE (CAMPUR KODE) RING WAYANG KULIT INOVATIF CENK BLONK SANE MAMURDA LATA MAHOSADHI I Gusti Agung Indriyani 1 Ida Bagus Rai 1, Sang Ayu Putu Sriasih 2 Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas

Lebih terperinci

PEPLAJAHAN MABEBAOSAN BASA BALI SANE NGANGGEN MODEL PEPLAJAHAN INOVATIF RING KELAS XI IIS 3 SMA NEGERI 4 SINGARAJA

PEPLAJAHAN MABEBAOSAN BASA BALI SANE NGANGGEN MODEL PEPLAJAHAN INOVATIF RING KELAS XI IIS 3 SMA NEGERI 4 SINGARAJA PEPLAJAHAN MABEBAOSAN BASA BALI SANE NGANGGEN MODEL PEPLAJAHAN INOVATIF RING KELAS XI IIS 3 SMA NEGERI 4 SINGARAJA K. T. Wahyuni, I. W. G. Wisnu, I. N. Suandi Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas

Lebih terperinci

Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas Pendidikan Ganesha Singaraja, Indonesia

Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas Pendidikan Ganesha Singaraja, Indonesia NUREKSAIN KAINGGILAN SOANG-SOANG PITAKEN RISAJERONING PITAKEN ULANGAN AKHIR SEMESTER GENAP PELAJAHAN BASA BALI KELAS VII RING SMP N 1 SINGARAJA WARSA PELAJAHAN 2013/2014 1 Made Suryadana, 1 I Nengah Martha,

Lebih terperinci

KAWENTENAN CAMPUR KODE RING ALBUM TEMBANG POP BALI RAMBO OLO-OLO OLIH GRUP BAND BINTANG

KAWENTENAN CAMPUR KODE RING ALBUM TEMBANG POP BALI RAMBO OLO-OLO OLIH GRUP BAND BINTANG KAWENTENAN CAMPUR KODE RING ALBUM TEMBANG POP BALI RAMBO OLO-OLO OLIH GRUP BAND BINTANG I Gst. Ngr. Pt Darsana 1, I A. Sukma Wirani 1, I A. Pt Purnami 2 Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas Pendidikan

Lebih terperinci

IUSAN PANGAWIGUNAAN PIRANTI GAMBAR (MONOPOLI) MABASA BALI RING PAPLAJAHAN NGWACEN AKSARA BALI RING SISIA KELAS V SDK MARSUDIRINI

IUSAN PANGAWIGUNAAN PIRANTI GAMBAR (MONOPOLI) MABASA BALI RING PAPLAJAHAN NGWACEN AKSARA BALI RING SISIA KELAS V SDK MARSUDIRINI IUSAN PANGAWIGUNAAN PIRANTI GAMBAR (MONOPOLI) MABASA BALI RING PAPLAJAHAN NGWACEN AKSARA BALI RING SISIA KELAS V SDK MARSUDIRINI 1 I. M. D. Adipraya 1 I. B. Rai, 2 I. W. Wendra Jurusan Pendidikan Bahasa

Lebih terperinci

FILM DOKUMENTER PINAKA SERANA NINCAPANG KAWAGEDAN NYURAT PUISI BALI ANYAR RING KELAS X7 SMA NEGERI 2 BANJAR

FILM DOKUMENTER PINAKA SERANA NINCAPANG KAWAGEDAN NYURAT PUISI BALI ANYAR RING KELAS X7 SMA NEGERI 2 BANJAR FILM DOKUMENTER PINAKA SERANA NINCAPANG KAWAGEDAN NYURAT PUISI BALI ANYAR RING KELAS X7 SMA NEGERI 2 BANJAR I K. Aryana prayoga 1 I.N. Suandi 1, I. K. Paramarta 2 Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas

Lebih terperinci

TATA KRUNA SAJERONING WIDYA KAWI SASTRA DRUEN MAHASISIA JURUSAN PENDIDIKAN BAHASA BALI UNDIKSHA EDISI JUNI 2012

TATA KRUNA SAJERONING WIDYA KAWI SASTRA DRUEN MAHASISIA JURUSAN PENDIDIKAN BAHASA BALI UNDIKSHA EDISI JUNI 2012 TATA KRUNA SAJERONING WIDYA KAWI SASTRA DRUEN MAHASISIA JURUSAN PENDIDIKAN BAHASA BALI UNDIKSHA EDISI JUNI 2012 I. A. P. Asti Pratiwi 1, I W. G. Wisnu 1, S. A. P. Sriasih 2 Jurusan Pendidikan Bahasa Bali

Lebih terperinci

METODE KOOPERATIF TIPE THINK, PAIR, SHARE (TPS) ANGGEN NINCAPANG KAWAGEDAN NYURAT SINOPSIS CERPEN MABASA BALI SISIA KELAS XI-3 IPA SMA NEGERI 1 BANJAR

METODE KOOPERATIF TIPE THINK, PAIR, SHARE (TPS) ANGGEN NINCAPANG KAWAGEDAN NYURAT SINOPSIS CERPEN MABASA BALI SISIA KELAS XI-3 IPA SMA NEGERI 1 BANJAR METODE KOOPERATIF TIPE THINK, PAIR, SHARE (TPS) ANGGEN NINCAPANG KAWAGEDAN NYURAT SINOPSIS CERPEN MABASA BALI SISIA KELAS XI-3 IPA SMA NEGERI 1 BANJAR Kadek Dwi Payani 1, 1 I B Putra Manik A, 2 Wayan Gede

Lebih terperinci

SESELEH WANGUN CARITA MIWAH PIKENOH PENDIDIKAN KARAKTER RING PUPULAN SATUA KEMBANG RAMPE KASUSASTRAAN BALI PURWA I

SESELEH WANGUN CARITA MIWAH PIKENOH PENDIDIKAN KARAKTER RING PUPULAN SATUA KEMBANG RAMPE KASUSASTRAAN BALI PURWA I SESELEH WANGUN CARITA MIWAH PIKENOH PENDIDIKAN KARAKTER RING PUPULAN SATUA KEMBANG RAMPE KASUSASTRAAN BALI PURWA I N.K. Suwitriyani 1, I.W.G. Wisnu 1, M. Sri Indriani 2 Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas

Lebih terperinci

SESELEH MATERI TES ULANGAN UMUM SEMESTER GENAP WARSA 2013/2014 PEPLAJAHAN BASA BALI KELAS X RING SMK NEGERI 3 SINGARAJA

SESELEH MATERI TES ULANGAN UMUM SEMESTER GENAP WARSA 2013/2014 PEPLAJAHAN BASA BALI KELAS X RING SMK NEGERI 3 SINGARAJA SESELEH MATERI TES ULANGAN UMUM SEMESTER GENAP WARSA 2013/2014 PEPLAJAHAN BASA BALI KELAS X RING SMK NEGERI 3 SINGARAJA W Sriani, I W G Wisnu, IG Artawan Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas Pendidikan

Lebih terperinci

SESELEH WANGUN INTRINSIK LAN SOSIOLOGI KRIYA SASTRA RING PUPULAN SATUA BAWAK LAWAR GOAK PAKARDIN I KETUT RIDA

SESELEH WANGUN INTRINSIK LAN SOSIOLOGI KRIYA SASTRA RING PUPULAN SATUA BAWAK LAWAR GOAK PAKARDIN I KETUT RIDA SESELEH WANGUN INTRINSIK LAN SOSIOLOGI KRIYA SASTRA RING PUPULAN SATUA BAWAK LAWAR GOAK PAKARDIN I KETUT RIDA I Km. Astu Purnadhita 1, I Nengah Martha 1, I. A. Putu Purnami 2 Jurusan Pendidikan Bahasa

Lebih terperinci

BASITA PARIBASA RING ALBUM NASI GORENG SPESIAL KEKAWIAN WIDI WIDIANA

BASITA PARIBASA RING ALBUM NASI GORENG SPESIAL KEKAWIAN WIDI WIDIANA BASITA PARIBASA RING ALBUM NASI GORENG SPESIAL KEKAWIAN WIDI WIDIANA I Pt. Budiantara Putra 1, I Kt. Paramarta 1, I Md. Sutama 2 Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas Pendidikan Ganesha Singaraja,

Lebih terperinci

KEWAGEDAN NGRESEPANG WANGUN DASAR LAN ARTOS KRUNA DWILINGGA SISIA KELAS X SMA NEGERI 2 BANJAR SINGARAJA

KEWAGEDAN NGRESEPANG WANGUN DASAR LAN ARTOS KRUNA DWILINGGA SISIA KELAS X SMA NEGERI 2 BANJAR SINGARAJA KEWAGEDAN NGRESEPANG WANGUN DASAR LAN ARTOS KRUNA DWILINGGA SISIA KELAS X SMA NEGERI 2 BANJAR SINGARAJA Ni Made Yuniharsih I.N. Suandi 1, I. K. Paramarta 2 Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas Pendidikan

Lebih terperinci

SESELEH WANGUN INTRINSIK LAN GUNA SARAT SOSIAL RING PUPULAN SATUA BAWAK MEKEL PARIS PIKARDIN I.B.W. WIDIASA KENITEN

SESELEH WANGUN INTRINSIK LAN GUNA SARAT SOSIAL RING PUPULAN SATUA BAWAK MEKEL PARIS PIKARDIN I.B.W. WIDIASA KENITEN SESELEH WANGUN INTRINSIK LAN GUNA SARAT SOSIAL RING PUPULAN SATUA BAWAK MEKEL PARIS PIKARDIN I.B.W. WIDIASA KENITEN I Km. Endi Saputra 1, I N. Martha 1, I.A.Pt.Purnami 2 Jurusan Pendidikan Bahasa Bali

Lebih terperinci

Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Fakultas Bahasa dan Seni Universitas Pendidikan Ganesha

Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Fakultas Bahasa dan Seni Universitas Pendidikan Ganesha NGAWIGUNAYANG PIRANTI WAYANG CENKBLONK PINAKA UTSAHA NINCAPANG KAWAGEDAN NYURATLENGKARA SANE MADAGING BASITA PARIBASA SISIA KELAS VII H SMP NEGERI 1 SUKASADA 1 I Gede Suputra, 1 I Gede Gunatama, 2 Ida

Lebih terperinci

SESELEH CAMPUR KODE RING NOVEL SENTANA CUCU MAREP PAKARDIN I MADE SUGIANTO

SESELEH CAMPUR KODE RING NOVEL SENTANA CUCU MAREP PAKARDIN I MADE SUGIANTO SESELEH CAMPUR KODE RING NOVEL SENTANA CUCU MAREP PAKARDIN I MADE SUGIANTO 1 I W Kuntara, 1 S. A. P. Sriasih, 2 I. A. Sukma Wirani Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas Pendidikan Ganesha Singaraja,

Lebih terperinci

BABAD PASEK KAYU SELEM : ANALISIS STRUKTUR OLEH : I PUTU YUDHI SANTIKA PUTRA NIM:

BABAD PASEK KAYU SELEM : ANALISIS STRUKTUR OLEH : I PUTU YUDHI SANTIKA PUTRA NIM: BABAD PASEK KAYU SELEM : ANALISIS STRUKTUR OLEH : I PUTU YUDHI SANTIKA PUTRA NIM: 1101215005 PROGRAM STUDI SASTRA BALI FAKULTAS ILMU BUDAYA UNIVERSITAS UDAYANA DENPASAR 2015 i BABAD PASEK KAYU SELEM: ANALISIS

Lebih terperinci

NYAIHANG SESURATAN GEGURITAN CUPAK GERANTANG LAN SATUA CUPAK GERANTANG MADASAR ANTUK WANGUN CARITA SANE KASELEHIN ANTUK TEORI SASTRA BANDINGAN

NYAIHANG SESURATAN GEGURITAN CUPAK GERANTANG LAN SATUA CUPAK GERANTANG MADASAR ANTUK WANGUN CARITA SANE KASELEHIN ANTUK TEORI SASTRA BANDINGAN NYAIHANG SESURATAN GEGURITAN CUPAK GERANTANG LAN SATUA CUPAK GERANTANG MADASAR ANTUK WANGUN CARITA SANE KASELEHIN ANTUK TEORI SASTRA BANDINGAN Ni Gst. Ayu Kt. Sari Wahini1, I B. Putra Manik Aryana1, I

Lebih terperinci

KATA PENGANTAR. Puji syukur dipanjatkan ke hadapan Ida Sang Hyang Widhi Wasa, Tuhan Yang Mahaesa

KATA PENGANTAR. Puji syukur dipanjatkan ke hadapan Ida Sang Hyang Widhi Wasa, Tuhan Yang Mahaesa SKRIPSI INI TELAH DISETUJUI DAN DINILAI OLEH PANITIA PENGUJI PADA PROGRAM STUDI SASTRA BALI FAKULTAS ILMU BUDAYA UNIVERSITAS UDAYANA PADA TANGGAL: 1 JULI 2016 Berdasarkan SK Dekan Fakultas Ilmu Budaya,

Lebih terperinci

SESELEH GUNA SARAT WATEK PAAJAH-AJAH RING SAJERONING GEGURITAN RAJAPALA

SESELEH GUNA SARAT WATEK PAAJAH-AJAH RING SAJERONING GEGURITAN RAJAPALA SESELEH GUNA SARAT WATEK PAAJAH-AJAH RING SAJERONING GEGURITAN RAJAPALA Gd Yuli Sutrawan 1, I. A. Sukma Wirani 1, I W. Artika 2 Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas Pendidikan Ganesha Singaraja,

Lebih terperinci

NUREKSAIN SESURATAN AKSARA BALI MANUT PASANG AKSARA PURWADRESTA LONTAR SATUA JRO MATUA TEKEN I CAI MANTU DRUEN GEDONG KIRTYA

NUREKSAIN SESURATAN AKSARA BALI MANUT PASANG AKSARA PURWADRESTA LONTAR SATUA JRO MATUA TEKEN I CAI MANTU DRUEN GEDONG KIRTYA NUREKSAIN SESURATAN AKSARA BALI MANUT PASANG AKSARA PURWADRESTA LONTAR SATUA JRO MATUA TEKEN I CAI MANTU DRUEN GEDONG KIRTYA Kadek Jara Merani 1, Made Sri Indriani 1, IB. Md Ludy Paryatna 2. Jurusan Pendidikan

Lebih terperinci

SESELEH WANGUN INTRINSIK LAN KAJATIAN GUNA SARAT PAGURON-GURON RING SATUA PAN BALANG TAMAK

SESELEH WANGUN INTRINSIK LAN KAJATIAN GUNA SARAT PAGURON-GURON RING SATUA PAN BALANG TAMAK SESELEH WANGUN INTRINSIK LAN KAJATIAN GUNA SARAT PAGURON-GURON RING SATUA PAN BALANG TAMAK K. Devi Antariyani 1 I. N. Suandi 1 I. K. Paramarta 2 Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas Pendidikan Ganesha

Lebih terperinci

BASA BALI KEPARA DIALEK NUSA PENIDA SANE KAANGGEN SAJERONING MABEBAOSAN RING WEWIDANGAN DESA PAKRAMAN NUSASARI, KECAMATAN MELAYA, KABUPATEN JEMBRANA

BASA BALI KEPARA DIALEK NUSA PENIDA SANE KAANGGEN SAJERONING MABEBAOSAN RING WEWIDANGAN DESA PAKRAMAN NUSASARI, KECAMATAN MELAYA, KABUPATEN JEMBRANA BASA BALI KEPARA DIALEK NUSA PENIDA SANE KAANGGEN SAJERONING MABEBAOSAN RING WEWIDANGAN DESA PAKRAMAN NUSASARI, KECAMATAN MELAYA, KABUPATEN JEMBRANA N. M. Novalia Pramita Sari 1, I W. G. Wisnu 1, I M.

Lebih terperinci

CAMPUHAN WARNA BASA (CAMPUR KODE) SANE WENTEN RING PABLIGBAGAN SUBAK ANYAR DESA PADANGKELING, KECAMATAN BULELENG, KABUPATEN BULELENG, WARSA 2016

CAMPUHAN WARNA BASA (CAMPUR KODE) SANE WENTEN RING PABLIGBAGAN SUBAK ANYAR DESA PADANGKELING, KECAMATAN BULELENG, KABUPATEN BULELENG, WARSA 2016 CAMPUHAN WARNA BASA (CAMPUR KODE) SANE WENTEN RING PABLIGBAGAN SUBAK ANYAR DESA PADANGKELING, KECAMATAN BULELENG, KABUPATEN BULELENG, WARSA 2016 Komang Rina Dewi, I Nyoman Sudiana, I Nengah Martha Jurusan

Lebih terperinci

NUREKSAIN WANGUN LAN PAIKETAN SOSIOLOGI SASTRA RING CAKEPAN NASKAH DRAMA JUKUT BE BANO PIKARDIN I MADE WISNAWA

NUREKSAIN WANGUN LAN PAIKETAN SOSIOLOGI SASTRA RING CAKEPAN NASKAH DRAMA JUKUT BE BANO PIKARDIN I MADE WISNAWA NUREKSAIN WANGUN LAN PAIKETAN SOSIOLOGI SASTRA RING CAKEPAN NASKAH DRAMA JUKUT BE BANO PIKARDIN I MADE WISNAWA Ni Komang Indah, IB Made Ludy Paryatna, Made Sri Indriani Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas

Lebih terperinci

SESELEH TATA WANGUN JRONING KRIYA SASTRA LAN SOSIOLOGI PANGAWI RING NOVEL SING JODOH RERIPTAN I MADE SUGIANTO

SESELEH TATA WANGUN JRONING KRIYA SASTRA LAN SOSIOLOGI PANGAWI RING NOVEL SING JODOH RERIPTAN I MADE SUGIANTO SESELEH TATA WANGUN JRONING KRIYA SASTRA LAN SOSIOLOGI PANGAWI RING NOVEL SING JODOH RERIPTAN I MADE SUGIANTO N. L. P. Ekayanti Savitri 1, IB. Putrayasa 1, I. A. Sukma Wirani 2 Jurusan Pendidikan Bahasa

Lebih terperinci

NGAWIGUNAYANG METODE AUDIOLINGUAL ANGGEN NINCAPANG KAWAGEDAN NEMBANGANG PUPUH MASKUMAMBANG SISIA KELAS X MIPA 2 SMA NEGERI 1 SINGARAJA

NGAWIGUNAYANG METODE AUDIOLINGUAL ANGGEN NINCAPANG KAWAGEDAN NEMBANGANG PUPUH MASKUMAMBANG SISIA KELAS X MIPA 2 SMA NEGERI 1 SINGARAJA NGAWIGUNAYANG METODE AUDIOLINGUAL ANGGEN NINCAPANG KAWAGEDAN NEMBANGANG PUPUH MASKUMAMBANG SISIA KELAS X MIPA 2 SMA NEGERI 1 SINGARAJA I Made Wisnawa 1 I Wayan Wendra 1, Sang Ayu Putu Sriasih 2 Jurusan

Lebih terperinci

TEKS GEGURITAN DARMAKAYA: ANALISIS STRUKTUR DAN FUNGSI OLEH: KADEK RIKA ARIPAWAN NIM:

TEKS GEGURITAN DARMAKAYA: ANALISIS STRUKTUR DAN FUNGSI OLEH: KADEK RIKA ARIPAWAN NIM: TEKS GEGURITAN DARMAKAYA: ANALISIS STRUKTUR DAN FUNGSI OLEH: KADEK RIKA ARIPAWAN NIM: 1101215023 PROGRAM STUDI SASTRA BALI FAKULTAS SASTRA DAN BUDAYA UNIVERSITAS UDAYANA 2015 TEKS GEGURITAN DARMAKAYA:

Lebih terperinci

WANGUN INTRINSIK LAN AJI PANGAJAH-AJAHAN TATA LAKSANA RING SATUA BAWAK MABASA BALI WARSA 1975

WANGUN INTRINSIK LAN AJI PANGAJAH-AJAHAN TATA LAKSANA RING SATUA BAWAK MABASA BALI WARSA 1975 WANGUN INTRINSIK LAN AJI PANGAJAH-AJAHAN TATA LAKSANA RING SATUA BAWAK MABASA BALI WARSA 1975 N. M. Ari Puja Astiti 1, I. B. M. Ludy Paryatna 1, I. G. Nurjaya 2 Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas

Lebih terperinci

KAWENTENAN DIALEK BALI AGA RING DESA DAUSA KECAMATAN KINTAMANI KABUPATEN BANGLI

KAWENTENAN DIALEK BALI AGA RING DESA DAUSA KECAMATAN KINTAMANI KABUPATEN BANGLI KAWENTENAN DIALEK BALI AGA RING DESA DAUSA KECAMATAN KINTAMANI KABUPATEN BANGLI I Ketut Agus Adi Putra 1 Ida Ayu Sukma Wirani 1, Ida Ayu Pt. Purnami, S.S, M.Pd 2 Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas

Lebih terperinci

SOR SINGGIH BASA BALI RING PARUMAN SUBAK ABIAN DESA ADAT ASAHDUREN, KECAMATAN PEKUTATAN, JEMBRANA

SOR SINGGIH BASA BALI RING PARUMAN SUBAK ABIAN DESA ADAT ASAHDUREN, KECAMATAN PEKUTATAN, JEMBRANA e-journal JJPBB Universitas Pendidikan Ganesha Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Vol: 2 No:1(2015) SOR SINGGIH BASA BALI RING PARUMAN SUBAK ABIAN DESA ADAT ASAHDUREN, KECAMATAN PEKUTATAN, JEMBRANA N. K. Lady

Lebih terperinci

CAMPUR KODE BASA INDONESIA RING PANGAJAHAN BASA BALI KELAS V SD LAB UNDIKSHA

CAMPUR KODE BASA INDONESIA RING PANGAJAHAN BASA BALI KELAS V SD LAB UNDIKSHA CAMPUR KODE BASA INDONESIA RING PANGAJAHAN BASA BALI KELAS V SD LAB UNDIKSHA N. K. Wulan Adnyasari 1, I. B. Ludy Paryatna 1, I.B. Sutresna 2. Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas Pendidikan Ganesha

Lebih terperinci

SESELEH WANGUN INSTRINSIK LAN KAJATIAN GUNA SARAT PAGURON-GURON RING PUPULAN CERPEN DA NAKONANG ADAN TIANGE PAKARDIN AGUNG WIYAT S.

SESELEH WANGUN INSTRINSIK LAN KAJATIAN GUNA SARAT PAGURON-GURON RING PUPULAN CERPEN DA NAKONANG ADAN TIANGE PAKARDIN AGUNG WIYAT S. SESELEH WANGUN INSTRINSIK LAN KAJATIAN GUNA SARAT PAGURON-GURON RING PUPULAN CERPEN DA NAKONANG ADAN TIANGE PAKARDIN AGUNG WIYAT S. ARDHI I Kdk. Berry. hermana 1, I. A. Pt. Purnami 1, I. B. Putrayasa 2

Lebih terperinci

NUREKSAIN ANGGAH-UNGGUHING BASA BALI RITATKALA PAPARUMAN ADAT RING DESA ADAT SAMPALAN TENGAH, KABUPATEN KLUNGKUNG

NUREKSAIN ANGGAH-UNGGUHING BASA BALI RITATKALA PAPARUMAN ADAT RING DESA ADAT SAMPALAN TENGAH, KABUPATEN KLUNGKUNG NUREKSAIN ANGGAH-UNGGUHING BASA BALI RITATKALA PAPARUMAN ADAT RING DESA ADAT SAMPALAN TENGAH, KABUPATEN KLUNGKUNG Luh Komang Sri Pramawati [1] Ida Bagus Rai [1] Ida Bagus Putra Manik Aryana [2] Jurusan

Lebih terperinci

TUTUR LEBUR GANGSA; ANALISIS STRUKTUR DAN FUNGSI OLEH: I MADE OKA PARIATNA

TUTUR LEBUR GANGSA; ANALISIS STRUKTUR DAN FUNGSI OLEH: I MADE OKA PARIATNA TUTUR LEBUR GANGSA; ANALISIS STRUKTUR DAN FUNGSI OLEH: I MADE OKA PARIATNA 1001215034 PROGRAM STUDI SASTRA BALI FAKULTAS SASTRA DAN BUDAYA UNIVERSITAS UDAYANA DENPASAR 2016 i TUTURLEBUR GANGSA; ANALISIS

Lebih terperinci

GENDING-GENDING REGGAE BALI JONI AGUNG SESELEH SEMIOTIKA TETUJON IDUP MANUSA PAIKETANNYANE SARENG AJAH-AJAHAN PAWATEKAN

GENDING-GENDING REGGAE BALI JONI AGUNG SESELEH SEMIOTIKA TETUJON IDUP MANUSA PAIKETANNYANE SARENG AJAH-AJAHAN PAWATEKAN GENDING-GENDING REGGAE BALI JONI AGUNG SESELEH SEMIOTIKA TETUJON IDUP MANUSA PAIKETANNYANE SARENG AJAH-AJAHAN PAWATEKAN I.B. Pidada Adi Putra 1, I.B. Putra Manik Aryana 1, I.B. Ludy Paryatna 2 Jurusan

Lebih terperinci

Jurusan Pendidikan Bahasa Bali, FBS. Universitas Pendidikan Ganesha. Singaraja, Indonesia

Jurusan Pendidikan Bahasa Bali, FBS. Universitas Pendidikan Ganesha. Singaraja, Indonesia NGAWIGUNAYANG MODEL PEMBELAJARAN KOOPERATIF TIPE MAKE A MATCH ANGGEN NINCAPANG KAWAGEDAN NYURAT WACANA BAWAK ANTUK AKSARA ANCENG SISIA KELAS XII IPS 2 SMA NEGERI 4 SINGARAJA WARSA PALAJAHAN 2015/2016 Kadek

Lebih terperinci

WARNA (VARIASI) BASA BALI RING SESURATAN KWACA (BAJU KAOS)

WARNA (VARIASI) BASA BALI RING SESURATAN KWACA (BAJU KAOS) WARNA (VARIASI) BASA BALI RING SESURATAN KWACA (BAJU KAOS) N. P. Febri Yuliani 1, I. K. Paramarta 1, G. Artawan 2 Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas Pendidikan Ganesha Singaraja, Indonesia e-mail:

Lebih terperinci

SESELEH PANGAWIGUNAAN BASA BLACKBERRY MESSAGE (BBM) YOWANA RING BR. DUSUN SALA, DESA ABUAN, KECAMATAN SUSUT, KAB. BANGLI

SESELEH PANGAWIGUNAAN BASA BLACKBERRY MESSAGE (BBM) YOWANA RING BR. DUSUN SALA, DESA ABUAN, KECAMATAN SUSUT, KAB. BANGLI SESELEH PANGAWIGUNAAN BASA BLACKBERRY MESSAGE (BBM) YOWANA RING BR. DUSUN SALA, DESA ABUAN, KECAMATAN SUSUT, KAB. BANGLI 1 I Ni luh Umi Astary, 1 I Ida Bagus Rai, 2 I I Gede Nurjaya Jurusan Pendidikan

Lebih terperinci

GEGURITAN KONTABOJA: ANALISIS STRUKTUR DAN MAKNA OLEH: IDA AYU EKA PURNAMA WULANDARI NIM

GEGURITAN KONTABOJA: ANALISIS STRUKTUR DAN MAKNA OLEH: IDA AYU EKA PURNAMA WULANDARI NIM GEGURITAN KONTABOJA: ANALISIS STRUKTUR DAN MAKNA OLEH: IDA AYU EKA PURNAMA WULANDARI NIM 1101215022 PROGRAM STUDI SASTRA BALI FAKULTAS SASTRA DAN BUDAYA UNIVERSITAS UDAYANA DENPASAR 2015 1 i GEGURITAN

Lebih terperinci

TEKS GEGURITAN PADEM WARAK ANALISIS BENTUK, FUNGSI, DAN MAKNA

TEKS GEGURITAN PADEM WARAK ANALISIS BENTUK, FUNGSI, DAN MAKNA TEKS GEGURITAN PADEM WARAK ANALISIS BENTUK, FUNGSI, DAN MAKNA OLEH: I PUTU BAYU MUTRA WIBAWA NIM 1101215024 PROGRAM STUDI SASTRA BALI FAKULTAS SASTRA DAN BUDAYA UNIVERSITAS UDAYANA DENPASAR 2015 i 1 TEKS

Lebih terperinci

TEKS TUTUR JONG MANTEN: ANALISIS STRUKTUR DAN FUNGSI OLEH: DESAK PUTU ELVIANA DEWI NIM:

TEKS TUTUR JONG MANTEN: ANALISIS STRUKTUR DAN FUNGSI OLEH: DESAK PUTU ELVIANA DEWI NIM: TEKS TUTUR JONG MANTEN: ANALISIS STRUKTUR DAN FUNGSI OLEH: DESAK PUTU ELVIANA DEWI NIM: 1101215008 PROGRAM STUDI SASTRA BALI FAKULTAS SASTRA DAN BUDAYA UNIVERSITAS UDAYANA DENPASAR 2015 i TEKS TUTUR JONG

Lebih terperinci

TEKS GEGURITAN MANTRI SANAK LIMA ANALISIS STRUKTUR DAN NILAI

TEKS GEGURITAN MANTRI SANAK LIMA ANALISIS STRUKTUR DAN NILAI SKRIPSI TEKS GEGURITAN MANTRI SANAK LIMA ANALISIS STRUKTUR DAN NILAI OLEH NI PUTU NOVIYANTI WARDANI NIM 1201215007 PROGRAM STUDI SASTRA BALI FAKULTAS ILMU BUDAYA UNIVERSITAS UDAYANA DENPASAR 2016 i TEKS

Lebih terperinci

UCAPAN TERIMA KASIH. Puji syukur dipanjatkan ke hadapan Ida Sang Hyang Widhi Wasa/Tuhan Yang

UCAPAN TERIMA KASIH. Puji syukur dipanjatkan ke hadapan Ida Sang Hyang Widhi Wasa/Tuhan Yang UCAPAN TERIMA KASIH Om Swastyastu, Puji syukur dipanjatkan ke hadapan Ida Sang Hyang Widhi Wasa/Tuhan Yang Maha Esa, karena berkat rahmat-nya, skripsi ini dapat diselesaikan tepat waktu. Skripsi yang berjudul

Lebih terperinci

TEKS TUTUR CANDRABHERAWA: ANALISIS STRUKTUR DAN FUNGSI

TEKS TUTUR CANDRABHERAWA: ANALISIS STRUKTUR DAN FUNGSI TEKS TUTUR CANDRABHERAWA: ANALISIS STRUKTUR DAN FUNGSI OLEH : NI NYOMAN AYU PUSPITA DEWI NIM: 1101215012 PROGRAM STUDI SASTRA BALI FAKULTAS SASTRA DAN BUDAYA UNIVERSITAS UDAYANA DENPASAR 2015 i TEKS TUTUR

Lebih terperinci

TUTUR ANGKUS PRANA: KAJIAN STRUKTUR DAN SEMIOTIKA. Oleh: NI KADEK DEWI SANTHIASTINI

TUTUR ANGKUS PRANA: KAJIAN STRUKTUR DAN SEMIOTIKA. Oleh: NI KADEK DEWI SANTHIASTINI TUTUR ANGKUS PRANA: KAJIAN STRUKTUR DAN SEMIOTIKA Oleh: NI KADEK DEWI SANTHIASTINI 1101215002 PROGRAM STUDI SASTRA BALI FAKULTAS SASTRA DAN BUDAYA UNIVERSITAS UDAYANA 2015 i TUTUR ANGKUS PRANA: KAJIAN

Lebih terperinci

KAWENTENAN ANGGAH-UNGGUHING BASA BALI RING NASKAH DRAMA I GODOGAN JURUSAN PENDIDIKAN BASA BALI WARSA 2015/2016

KAWENTENAN ANGGAH-UNGGUHING BASA BALI RING NASKAH DRAMA I GODOGAN JURUSAN PENDIDIKAN BASA BALI WARSA 2015/2016 KAWENTENAN ANGGAH-UNGGUHING BASA BALI RING NASKAH DRAMA I GODOGAN JURUSAN PENDIDIKAN BASA BALI WARSA 2015/2016 Olih: Kadek Moni Ratningsih, NIM 1212051016 Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Fakultas Bahasa

Lebih terperinci

Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas Pendidikan Ganesha Singaraja, Indonesia

Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas Pendidikan Ganesha Singaraja, Indonesia RERAWATAN DIALEK BASA BALI RING TEMBANG POP BALI: STUDI KASUS SAJERONING TEMBANG POP BALI MAMURDA CIRI-CIRI KEKAWIAN YONG SAGITA MIWAH BALI UNITED KEKAWIAN KRISNA SURYA PURPA KASOBYAHANG ANTUK DI UBUD

Lebih terperinci

NUREKSAIN ANGGAH-UNGGUHING BASA RING CERPEN MABASA BALI RUBRIK ORTI BALI, KORAN BALI POST 2016

NUREKSAIN ANGGAH-UNGGUHING BASA RING CERPEN MABASA BALI RUBRIK ORTI BALI, KORAN BALI POST 2016 e-journal JPBB Universitas Pendidikan Ganesha Jurusan Pendidikan Bahasa Bali NUREKSAIN ANGGAH-UNGGUHING BASA RING CERPEN MABASA BALI RUBRIK ORTI BALI, KORAN BALI POST 2016 ayusastrinidewi@yahoo.co.id,

Lebih terperinci

GEGURITAN ANGGASTYA: ANALISIS STRUKTUR DAN FUNGSI

GEGURITAN ANGGASTYA: ANALISIS STRUKTUR DAN FUNGSI SKRIPSI GEGURITAN ANGGASTYA: ANALISIS STRUKTUR DAN FUNGSI NI MADE OKTA ERA YATI NIM :1201215029 PROGRAM STUDI SASTRA BALI FAKULTAS ILMU BUDAYA UNIVERSITAS UDAYANA DENPASAR 2016 i GEGURITAN ANGGASTYA: ANALISIS

Lebih terperinci

SKRIPSI ANALISIS STRUKTUR DAN SOSIOLOGIS DRAMA MULIH KARYA I NYOMAN MANDA OLEH : NI PUTU HARUM KARTIKA DEWI NIM

SKRIPSI ANALISIS STRUKTUR DAN SOSIOLOGIS DRAMA MULIH KARYA I NYOMAN MANDA OLEH : NI PUTU HARUM KARTIKA DEWI NIM SKRIPSI ANALISIS STRUKTUR DAN SOSIOLOGIS DRAMA MULIH KARYA I NYOMAN MANDA OLEH : NI PUTU HARUM KARTIKA DEWI NIM 1101215006 PROGRAM STUDI SASTRA BALI FAKULTAS SASTRA DAN BUDAYA UNIVERSITAS UDAYANA DENPASAR

Lebih terperinci

ARTI LEKSEM SUKATING (UKURAN) NGANGGEN LIMA LAN BATIS RING ASTA KOSALA-KOSALI

ARTI LEKSEM SUKATING (UKURAN) NGANGGEN LIMA LAN BATIS RING ASTA KOSALA-KOSALI ARTI LEKSEM SUKATING (UKURAN) NGANGGEN LIMA LAN BATIS RING ASTA KOSALA-KOSALI I Md Werdiatmaja 1, I Kt Paramarta 1, I Gd Artawan, 2 Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas Pendidikan Ganesha Singaraja,

Lebih terperinci

TETILIK SOR SINGGIH BASA BALI RING PASANGKEPAN KRAMA DESA PAKRAMAN AYUNAN, KECAMATAN ABIANSEMAL, KABUPATEN BADUNG

TETILIK SOR SINGGIH BASA BALI RING PASANGKEPAN KRAMA DESA PAKRAMAN AYUNAN, KECAMATAN ABIANSEMAL, KABUPATEN BADUNG TETILIK SOR SINGGIH BASA BALI RING PASANGKEPAN KRAMA DESA PAKRAMAN AYUNAN, KECAMATAN ABIANSEMAL, KABUPATEN BADUNG 1 I W. Adhi Mahardika, 1 I.B. Putra Manik Aryana, 2 I G. Gunatama. Jurusan Pendidikan Bahasa

Lebih terperinci

KATA PENGANTAR. atas berkat rahmat-nya skripsi yang berjudul Novel Sing Jodoh Analisis

KATA PENGANTAR. atas berkat rahmat-nya skripsi yang berjudul Novel Sing Jodoh Analisis KATA PENGANTAR Om Swastiastu, Puji syukur dipanjatkan kehadapan Ida Sang Hyang Widhi Wasa karena atas berkat rahmat-nya skripsi yang berjudul Novel Sing Jodoh Analisis Psikologi Sastra ini dapat disusun

Lebih terperinci

ESTETIKA POSMODERN MIWAH GUNA SARAT PAGURON-GURON DOLANAN 'MATIGTIG PAPAH BIU' DUTA KABUPATEN KARANGASEM RING PKB 2015

ESTETIKA POSMODERN MIWAH GUNA SARAT PAGURON-GURON DOLANAN 'MATIGTIG PAPAH BIU' DUTA KABUPATEN KARANGASEM RING PKB 2015 ESTETIKA POSMODERN MIWAH GUNA SARAT PAGURON-GURON DOLANAN 'MATIGTIG PAPAH BIU' DUTA KABUPATEN KARANGASEM RING PKB 2015 I W. Pasek Eka Yasa 1 I. A. Sukma Wirani 1, M. Sri Indriani 2 Jurusan Pendidikan Bahasa

Lebih terperinci

PELESTARIAN BAHASA BALI DALAM MEDIA CETAK BERBAHASA BALI: KAJIAN SOSIOLINGUISTIK OLEH ANAK AGUNG ISTRI ITA RYANDEWI NIM:

PELESTARIAN BAHASA BALI DALAM MEDIA CETAK BERBAHASA BALI: KAJIAN SOSIOLINGUISTIK OLEH ANAK AGUNG ISTRI ITA RYANDEWI NIM: PELESTARIAN BAHASA BALI DALAM MEDIA CETAK BERBAHASA BALI: KAJIAN SOSIOLINGUISTIK OLEH ANAK AGUNG ISTRI ITA RYANDEWI NIM: 1101215033 PROGRAM STUDI SASTRA BALI FAKULTAS SASTRA DAN BUDAYA UNIVERSITAS UDAYANA

Lebih terperinci

GEGURITAN AJI RAMA RENA ANALISIS STRUKTUR DAN MAKNA

GEGURITAN AJI RAMA RENA ANALISIS STRUKTUR DAN MAKNA SKRIPSI GEGURITAN AJI RAMA RENA ANALISIS STRUKTUR DAN MAKNA IDA BAGUS DWIJA NANDANA PERSADA NIM 1201215035 PROGRAM STUDI SASTRA BALI FAKULTAS ILMU BUDAYA UNIVERSITAS UDAYANA DENPASAR 2017 i SKRIPSI GEGURITAN

Lebih terperinci

CAMPUH KODE SAJERONING PRASASTI MABASA BALI KUNO SAKING WARSA MASEHI

CAMPUH KODE SAJERONING PRASASTI MABASA BALI KUNO SAKING WARSA MASEHI CAMPUH KODE SAJERONING PRASASTI MABASA BALI KUNO SAKING WARSA 989-1011 MASEHI Gd. Edi Subawa 1, I Kt. Paramarta 1, I. B. Rai 2 Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas Pendidikan Ganesha Singaraja, Indonesia

Lebih terperinci

DIALEK BALI AGA SANE KEAANGGEN RI SAJERONING MABASA BALI RING DESA SIDATAPA, KECAMATAN BANJAR, KABUPATEN BULELENG

DIALEK BALI AGA SANE KEAANGGEN RI SAJERONING MABASA BALI RING DESA SIDATAPA, KECAMATAN BANJAR, KABUPATEN BULELENG e-journal JJPBB Universitas Pendidikan Ganesha Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Vol: 2 No:1(2015) DIALEK BALI AGA SANE KEAANGGEN RI SAJERONING MABASA BALI RING DESA SIDATAPA, KECAMATAN BANJAR, KABUPATEN

Lebih terperinci

SKRIPSI KAMUS BALI INDONESIA BIDANG ISTILAH UPAKARA MANUSA YADNYA DI KABUPATEN BADUNG

SKRIPSI KAMUS BALI INDONESIA BIDANG ISTILAH UPAKARA MANUSA YADNYA DI KABUPATEN BADUNG SKRIPSI KAMUS BALI INDONESIA BIDANG ISTILAH UPAKARA MANUSA YADNYA DI KABUPATEN BADUNG PUTU KRISNA APRIANTI NIM 1201215021 PROGRAM STUDI SASTRA BALI FAKULTAS ILMU BUDAYA UNIVERSITAS UDAYANA DENPASAR 2016

Lebih terperinci

I Gst A Kd Yulandari, I B Md Ludy Paryatna, Md. Sri Indriani

I Gst A Kd Yulandari, I B Md Ludy Paryatna, Md. Sri Indriani NUREKSAIN KAWENTENAN ANGGAH-UNGGUHING BASA BALI SAJERONING PAWIWAHAN RING BANJAR SUMBUL, DESA YEHEMBANG KANGIN, KECAMATAN MENDOYO, KABUPATEN JEMBRANA RING WARSA 2016 I Gst A Kd Yulandari, I B Md Ludy Paryatna,

Lebih terperinci

SOR SINGGIH BASA BALI SAJERONING PARUMAN BANJAR ADAT GUNUNG BIAU, DESA MUNCAN, KABUPATEN KARANGASEM

SOR SINGGIH BASA BALI SAJERONING PARUMAN BANJAR ADAT GUNUNG BIAU, DESA MUNCAN, KABUPATEN KARANGASEM SOR SINGGIH BASA BALI SAJERONING PARUMAN BANJAR ADAT GUNUNG BIAU, DESA MUNCAN, KABUPATEN KARANGASEM Ni Luh Pt. Ratna Dewi 1, Md. Sri Indriani 1, I Kt. Paramartha 2 Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas

Lebih terperinci

Bahan Ajar BAHASA BALI SMA/SMK

Bahan Ajar BAHASA BALI SMA/SMK Bahan Ajar BAHASA BALI SMA/SMK PEMBELAJARAN BERPUSAT PADA SISWA Permendiknas No. 41 Tahun 2007 (Standar Proses) Kelas XII Semester 1 UNIT 1. MENDENGARKAN SK- 1 KD - 1.1 : : Memahami serta menanggapi berbagai

Lebih terperinci

GEGURITAN PURA TANAH LOT ANALISIS STRUKTUR DAN FUNGSI OLEH IDA BAGUS PUTU WIASTIKA NIM

GEGURITAN PURA TANAH LOT ANALISIS STRUKTUR DAN FUNGSI OLEH IDA BAGUS PUTU WIASTIKA NIM GEGURITAN PURA TANAH LOT ANALISIS STRUKTUR DAN FUNGSI OLEH IDA BAGUS PUTU WIASTIKA NIM 0901215024 PROGRAM STUDI SASTRA BALI FAKULTAS SASTRA DAN BUDAYA UNIVERSITAS UDAYANA DENPASAR 2014 GEGURITAN PURA TANAH

Lebih terperinci

BABAD DANGHYANG BANG MANIK ANGKERAN: KAJIAN STRUKTUR DAN FUNGSI

BABAD DANGHYANG BANG MANIK ANGKERAN: KAJIAN STRUKTUR DAN FUNGSI BABAD DANGHYANG BANG MANIK ANGKERAN: KAJIAN STRUKTUR DAN FUNGSI Skripsi untuk Memperoleh Gelar Sarjana Pada Program Studi Sastra Bali Universitas Udayana I KETUT MANIKA JAYA NIM 1201215020 FAKULTAS ILMU

Lebih terperinci

MITOS DI NUSA PENIDA ANALISIS STRUKTUR, FUNGSI, DAN MAKNA

MITOS DI NUSA PENIDA ANALISIS STRUKTUR, FUNGSI, DAN MAKNA SKRIPSI MITOS DI NUSA PENIDA ANALISIS STRUKTUR, FUNGSI, DAN MAKNA Oleh : NI PUTU SUDIASIH NIM : 1101215035 PROGRAM STUDI SASTRA BALI FAKULTAS SASTRA DAN BUDAYA UNIVERSITAS UDAYANA 2015 i MITOS DI NUSA

Lebih terperinci

KATA PENGANTAR. Puji syukur dipanjatkan ke hadapan Tuhan Yang Mahaesa/Ida Sang Hyang

KATA PENGANTAR. Puji syukur dipanjatkan ke hadapan Tuhan Yang Mahaesa/Ida Sang Hyang KATA PENGANTAR Om Swastyastu, Puji syukur dipanjatkan ke hadapan Tuhan Yang Mahaesa/Ida Sang Hyang Widhi Wasa karena atas berkat dan rahmat-nya skripsi yang berjudul Variasi Fonologis dan Leksikal Bahasa

Lebih terperinci

e-journal JPBB Universitas Pendidikan Ganesha Jurusan Pendidikan Bahasa Bali (Volume 2 Tahun 2015)

e-journal JPBB Universitas Pendidikan Ganesha Jurusan Pendidikan Bahasa Bali (Volume 2 Tahun 2015) ANALISIS BAHASA BALI YANG DISEMPURNAKAN DALAM BUKU AWIG-AWIG SUBAK KACANGBUBUAN, DESA ADAT MAS Ni Kd. A. Andriani, Ida A. Pt. Purnami, I Ngh. Martha Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas Pendidikan

Lebih terperinci

SESELEH BASA SANE KAANGGEN MIWAH GUNASARAT SANE WENTEN RING GEGURITAN PURWAJATI, PAKARDIN I GEDE NGEMBAK, DRUWEN GEDONG KIRTYA, SINGARAJA

SESELEH BASA SANE KAANGGEN MIWAH GUNASARAT SANE WENTEN RING GEGURITAN PURWAJATI, PAKARDIN I GEDE NGEMBAK, DRUWEN GEDONG KIRTYA, SINGARAJA SESELEH BASA SANE KAANGGEN MIWAH GUNASARAT SANE WENTEN RING GEGURITAN PURWAJATI, PAKARDIN I GEDE NGEMBAK, DRUWEN GEDONG KIRTYA, SINGARAJA 1 P. Suarsana, 1 S. A. P. Sriasih, 2 I. B. Rai. Jurusan Pendidikan

Lebih terperinci

SOSIOKULTURAL KRAMA BALI RING SATUA BALI LAN PAIKETANNYANE RING PANGAJAHAN SASTRA BALI

SOSIOKULTURAL KRAMA BALI RING SATUA BALI LAN PAIKETANNYANE RING PANGAJAHAN SASTRA BALI SOSIOKULTURAL KRAMA BALI RING SATUA BALI LAN PAIKETANNYANE RING PANGAJAHAN SASTRA BALI N. K. Erawati 1, 1 N. Yasa, 2 S.A.P. Sriasih Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas Pendidikan Ganesha Singaraja,

Lebih terperinci

Pantang menyerah sebelum. mencapai hasil yang maksimal

Pantang menyerah sebelum. mencapai hasil yang maksimal USULAN SKRIPSI INI TELAH DISETUJUI DANDINILAI OLEH PANITIA PENGUJI PADA PROGRAM STUDI SASTRA BALI FAKULTAS ILMU BUDAYA, UNIVERSITAS UDAYANA PADA TANGGAL, 23 PEBRUARI 2017 Berdasarkan SK Ketua Program Studi

Lebih terperinci

TEKS MITOS TAPAKAN BARONG BHATARA SAKTI NAWA SANGA DI KAHYANGAN JAGAT LUHUR NATAR SARI: ANALISIS STRUKTUR DAN FUNGSI

TEKS MITOS TAPAKAN BARONG BHATARA SAKTI NAWA SANGA DI KAHYANGAN JAGAT LUHUR NATAR SARI: ANALISIS STRUKTUR DAN FUNGSI SKRIPSI TEKS MITOS TAPAKAN BARONG BHATARA SAKTI NAWA SANGA DI KAHYANGAN JAGAT LUHUR NATAR SARI: ANALISIS STRUKTUR DAN FUNGSI NI PUTU GEK ANNA DELVIA NIM 1201215040 FAKULTAS ILMU BUDAYA UNIVERSITAS UDAYANA

Lebih terperinci

SESELEH WANGUN LAN KASUKSMAN AJAH-AJAHAN PAWATEKAN RING LELAMPAHAN GATOTKACA DUTA WAYANG CENK BLONK

SESELEH WANGUN LAN KASUKSMAN AJAH-AJAHAN PAWATEKAN RING LELAMPAHAN GATOTKACA DUTA WAYANG CENK BLONK SESELEH WANGUN LAN KASUKSMAN AJAH-AJAHAN PAWATEKAN RING LELAMPAHAN GATOTKACA DUTA WAYANG CENK BLONK 1 Luh Ekarini, 1 I.B. Putra Manik Aryana, 2 I Gede Nurjaya. Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas

Lebih terperinci

PEMERTAHANAN BAHASA BALI MELALUI GENDING RARE PADA ANAK-ANAK DI SANGGAR KUKURUYUK: KAJIAN SOSIOLINGUISTIK

PEMERTAHANAN BAHASA BALI MELALUI GENDING RARE PADA ANAK-ANAK DI SANGGAR KUKURUYUK: KAJIAN SOSIOLINGUISTIK PEMERTAHANAN BAHASA BALI MELALUI GENDING RARE PADA ANAK-ANAK DI SANGGAR KUKURUYUK: KAJIAN SOSIOLINGUISTIK OLEH: I PUTU PERMANA MAHARDIKA NIM 1101215032 PROGRAM STUDI SASTRA BALI FAKULTAS SASTRA DAN BUDAYA

Lebih terperinci

ABSTRAK GEGURITAN MASAN RODI ANALISIS STRUKTUR DAN NILAI

ABSTRAK GEGURITAN MASAN RODI ANALISIS STRUKTUR DAN NILAI ABSTRAK GEGURITAN MASAN RODI ANALISIS STRUKTUR DAN NILAI Penelitian terhadap Geguritan Masan Rodi ini membahas tentang analisis struktur dan fungsi. Analisis ini mempunyai tujuan untuk mengungkapkan struktur

Lebih terperinci

SESELEH VARIASI BASA RING DIALEK BALI AGA DESA SERAYA, KECAMATAN KARANGASEM, KABUPATEN KARANGASEM

SESELEH VARIASI BASA RING DIALEK BALI AGA DESA SERAYA, KECAMATAN KARANGASEM, KABUPATEN KARANGASEM SESELEH VARIASI BASA RING DIALEK BALI AGA DESA SERAYA, KECAMATAN KARANGASEM, KABUPATEN KARANGASEM N. L. Degeng Ratna Dewi 1, I. B. Rai 1, N. Sudiana 2 Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas Pendidikan

Lebih terperinci

CITRA WANITA PENYIHIR DALAM NOVEL RATNA TRIBANOWATI KARYA I MADE SUGIANTO: SUATU KAJIAN KRITIK SASTRA FEMINIS

CITRA WANITA PENYIHIR DALAM NOVEL RATNA TRIBANOWATI KARYA I MADE SUGIANTO: SUATU KAJIAN KRITIK SASTRA FEMINIS CITRA WANITA PENYIHIR DALAM NOVEL RATNA TRIBANOWATI KARYA I MADE SUGIANTO: SUATU KAJIAN KRITIK SASTRA FEMINIS OLEH: NI LUH KADEK RICHA DWITASARI NIM: 1101215025 PROGRAM STUDI SASTRA BALI FAKULTAS SASTRA

Lebih terperinci

Tureksa Anggah-ungguhing Basa Ring Novel Ratna Tribanowati, Leak Soleh Solah Leak Pikardin I Made Sugianto

Tureksa Anggah-ungguhing Basa Ring Novel Ratna Tribanowati, Leak Soleh Solah Leak Pikardin I Made Sugianto Tureksa Anggah-ungguhing Basa Ring Novel Ratna Tribanowati, Sugianto I M Wira Wartana¹, I. Md. Ludy Paryatna¹, S.A.P Sriasih². Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas Pendidikan Ganesha Singaraja, Indonesia

Lebih terperinci

Kata Kunci : Kidung, Struktur, Semiotik, Smaratantra.

Kata Kunci : Kidung, Struktur, Semiotik, Smaratantra. ABSTRAK ANALISIS SEMIOTIKA KIDUNG TUNJUNG BIRU Kidung Tunjung Biru dipilih sebagai objek dalam penelitian ini, karena beberapa alasan. Pertama, gagasan-gagasan yang terkandung di dalamnya, merepresentasikan

Lebih terperinci

BAB II KAJIAN PUSTAKA. umum. Menurut Sutarno NS ( 2003 : 32 ) Perpustakaan umum sering diibaratkan

BAB II KAJIAN PUSTAKA. umum. Menurut Sutarno NS ( 2003 : 32 ) Perpustakaan umum sering diibaratkan 6 BAB II KAJIAN PUSTAKA 2.1 Perpustakaan Umum Perpustakaan merupakan perpustakaan yang ada di lingkungan masyarakat umum. Menurut Sutarno NS ( 2003 : 32 ) Perpustakaan umum sering diibaratkan sebagai Universitas

Lebih terperinci

RENCANA PELAKSANAAN PEMBELAJARAN ( RPP ) 2

RENCANA PELAKSANAAN PEMBELAJARAN ( RPP ) 2 RENCANA PELAKSANAAN PEMBELAJARAN ( RPP ) 2 Sekolah : SMA Negeri 8 Denpasar Mata Pelajaran : Bahasa Daerah Bali Satuan Pendidikan : SMA Kelas / Semester : XI / I Aspek : Menyimak I. Standar Kompetensi :

Lebih terperinci

TEKS DRAMA GONG I MADE SUBANDAR HASTA KOMALA ANALISIS BENTUK, FUNGSI, DAN MAKNA

TEKS DRAMA GONG I MADE SUBANDAR HASTA KOMALA ANALISIS BENTUK, FUNGSI, DAN MAKNA TEKS DRAMA GONG I MADE SUBANDAR HASTA KOMALA ANALISIS BENTUK, FUNGSI, DAN MAKNA OLEH IDA AYU PUTRI PERTIWI NIM 1001215010 PROGRAM STUDI SASTRA BALI FAKULTAS SASTRA DAN BUDAYA UNIVERSITAS UDAYANA DENPASAR

Lebih terperinci

BAB VI FAKTOR PENUNJANG DAN FAKTOR PENGHAMBAT PEMERTAHANAN BAHASA BALI DALAM MASYARAKAT MULTIKULTURAL DI KOTA DENPASAR

BAB VI FAKTOR PENUNJANG DAN FAKTOR PENGHAMBAT PEMERTAHANAN BAHASA BALI DALAM MASYARAKAT MULTIKULTURAL DI KOTA DENPASAR 86 BAB VI FAKTOR PENUNJANG DAN FAKTOR PENGHAMBAT PEMERTAHANAN BAHASA BALI DALAM MASYARAKAT MULTIKULTURAL DI KOTA DENPASAR Kusumoharidjoyo (2000: 34) menyebutkan faktor penunjang serta faktor penghambat

Lebih terperinci

PENYUSUNAN KAMUS SERAPAN DALAM BAHASA BALI

PENYUSUNAN KAMUS SERAPAN DALAM BAHASA BALI PENYUSUNAN KAMUS SERAPAN DALAM BAHASA BALI 1 I Nengah Suandi, 2 Ida Bagus Putrayasa, 3 I Wayan Wisnu Jurusan Pendidikan Bahasa dan Sastra Indonesia Universitas Pendidikan Ganesha E-mail: nengah_suandi@yahoo.co.id

Lebih terperinci

BAB I PENDAHULUAN. Geguritan merupakan salah satu karya sastra Bali tradisional yang masih

BAB I PENDAHULUAN. Geguritan merupakan salah satu karya sastra Bali tradisional yang masih BAB I PENDAHULUAN 1.1 Latar Belakang Geguritan merupakan salah satu karya sastra Bali tradisional yang masih hidup dan berkembang cukup baik. Hal ini ditandai dengan banyaknya bermunculan para pengarang

Lebih terperinci

ABSTRAK. Kata Kunci: kamus, bahasa, sastra, istilah, kategori.

ABSTRAK. Kata Kunci: kamus, bahasa, sastra, istilah, kategori. ABSTRAK Penelitian Kamus Bali-Indonesia Istilah Bahasa dan Sastra Bali bertujuan untuk mengetahui bentuk dan khazanah istilah yang terdapat dalam bahasa dan sastra Bali. Adapun teori yang digunakan dalam

Lebih terperinci

BAB I PENDAHULUAN. Geguritan berarti gubahan cerita yang berbentuk tembang atau pupuh (Tim

BAB I PENDAHULUAN. Geguritan berarti gubahan cerita yang berbentuk tembang atau pupuh (Tim BAB I PENDAHULUAN 1.1 Latar Belakang Geguritan berasal dari kata gurit yang berarti gubah, karang, sadur. Geguritan berarti gubahan cerita yang berbentuk tembang atau pupuh (Tim Penyusun Kamus Bali-Indonesia,

Lebih terperinci

TEKS GEGURITAN DHARMA STHITI ANALISIS AMANAT. I Wayan Sudarsana. Sastra Bali Fakultas Sastra Universitas Udayana. Abstrak

TEKS GEGURITAN DHARMA STHITI ANALISIS AMANAT. I Wayan Sudarsana. Sastra Bali Fakultas Sastra Universitas Udayana. Abstrak 1 TEKS GEGURITAN DHARMA STHITI ANALISIS AMANAT I Wayan Sudarsana Sastra Bali Fakultas Sastra Universitas Udayana Abstrak This study discusses the traditional Balinese literature shaped geguritan entitled

Lebih terperinci

ULANGAN AKHIR SEMESTER GANJIL TAHUN PELAJARAN 2017/2018. Kompetensi Keahlian : Semua Jurusan Kelas : X/1 Hari / Tanggal :

ULANGAN AKHIR SEMESTER GANJIL TAHUN PELAJARAN 2017/2018. Kompetensi Keahlian : Semua Jurusan Kelas : X/1 Hari / Tanggal : PEMERINTAH PROVINSI BALI DINAS PENDIDIKAN PEMUDA DAN OLAH RAGA SEKOLAH MENENGAH KEJURUAN NEGERI 1 TAMPAKSIRING Alamat : Jl. Ir Soekarno desa sanding Tampaksiring, Gianyar, Bali 80561 Telp. : (0361) 981165

Lebih terperinci

I. PURWAKA. Manut swadarma Krama Desa Pakraman Tonja rikala mikukuhang kasukertan jagat malarapan antuk minakadi :

I. PURWAKA. Manut swadarma Krama Desa Pakraman Tonja rikala mikukuhang kasukertan jagat malarapan antuk minakadi : I. PURWAKA. Sangkaning paswecan Ida Hyang Widhi Wasa, sane ngardi Buwana Agung lan Buwana Alit. turmaning ngawisesa kahuripan sarwa prani miwah sarwa tiumuwu, mewastu I Manusa rikala ngupadi kerahajengan

Lebih terperinci

BAB I PENDAHULUAN. jiwa manusia, yang dinyatakan dalam bentuk deretan nada yang diciptakan atau

BAB I PENDAHULUAN. jiwa manusia, yang dinyatakan dalam bentuk deretan nada yang diciptakan atau BAB I PENDAHULUAN 1.1 Latar Belakang Dharma gita atau seni suara adalah suatu pernyataan atau gambaran dari jiwa manusia, yang dinyatakan dalam bentuk deretan nada yang diciptakan atau dicetak maupun yang

Lebih terperinci

BAB I PENDAHULUAN. sistem konvensi sastra tertentu yang cukup ketat. Geguritan dibentuk oleh pupuh

BAB I PENDAHULUAN. sistem konvensi sastra tertentu yang cukup ketat. Geguritan dibentuk oleh pupuh BAB I PENDAHULUAN 1.1 Latar Belakang Geguritan adalah suatu karya sastra tradisional yang mempunyai sistem konvensi sastra tertentu yang cukup ketat. Geguritan dibentuk oleh pupuh atau pupuh pupuh, dan

Lebih terperinci

BAB I PENDAHULUAN. kesusastraan Bali adalah salah satu bagian dari karya sastra yang terdapat di

BAB I PENDAHULUAN. kesusastraan Bali adalah salah satu bagian dari karya sastra yang terdapat di BAB I PENDAHULUAN 1.1 Latar Belakang Sastra merupakan karya tulis yang jika dibandingkan dengan tulisan lain, memiliki berbagai ciri keunggulan, seperti keaslian, keindahan dalam isi dan ungkapannya. Karya

Lebih terperinci

BAB I PENDAHULUAN LATAR BELAKANG, RUMUSAN MASALAH, TUJUAN, MANFAAT PENELITIAN

BAB I PENDAHULUAN LATAR BELAKANG, RUMUSAN MASALAH, TUJUAN, MANFAAT PENELITIAN BAB I PENDAHULUAN LATAR BELAKANG, RUMUSAN MASALAH, TUJUAN, MANFAAT PENELITIAN 1.1 Latar Belakang Geguritan merupakan salah satu karya sastra Bali Tradisional yang dibentuk oleh pupuh-pupuh. Setiap pupuh

Lebih terperinci