NGAWIGUNAYANG METODE AUDIOLINGUAL ANGGEN NINCAPANG KAWAGEDAN NEMBANGANG PUPUH MASKUMAMBANG SISIA KELAS X MIPA 2 SMA NEGERI 1 SINGARAJA

Ukuran: px
Mulai penontonan dengan halaman:

Download "NGAWIGUNAYANG METODE AUDIOLINGUAL ANGGEN NINCAPANG KAWAGEDAN NEMBANGANG PUPUH MASKUMAMBANG SISIA KELAS X MIPA 2 SMA NEGERI 1 SINGARAJA"

Transkripsi

1 NGAWIGUNAYANG METODE AUDIOLINGUAL ANGGEN NINCAPANG KAWAGEDAN NEMBANGANG PUPUH MASKUMAMBANG SISIA KELAS X MIPA 2 SMA NEGERI 1 SINGARAJA I Made Wisnawa 1 I Wayan Wendra 1, Sang Ayu Putu Sriasih 2 Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas Pendidikan Ganesha Singaraja, Indonesia { wisnawa_oficial@yahoo.co.id 1, wayan_wendra@yahoo.com 1, sap.sriasih@yahoo.com 2 }@undiksha.ac.id KUUB Tetilik puniki matetujon (1) nelatarang panincapan SMA Negeri 1 Singaraja majalaran antuk metode audiolingual; (2) nelatarang tata cara palaksana metode audiolingual makaduaning nincapang kawagedan sisia kelas X MIPA 2 SMA Negeri 1 Singaraja; (3) nguninging panampen sisia ring pawigunan metode audiolingual anggen nincapang kawagedan sisia kelas X MIPA 2 SMA Negeri 1 Singaraja. Tetilik puniki nganggen palihan tetilik tindakan kelas (PTK). Jejering tetilik inggih punika guru lan sisia kelas X MIPA 2 SMA Negeri 1 Singaraja. Kramaning mupulang data sane kaanggen minakadi kramaning partiaksa, test, kuesioner, miwah sadu wicara. Data katureksa antuk ngawigunayang data tureksa deskriptif kualitatif miwah deskriptif kuantitatif. Pikolih tetilik nyinahang, (1) Metode audiolingual prasida nincapang SMA Negeri 1 Singaraja. Saking nilai reratatan ri kala pra test inggih punika 69,67 (becik) nincap ring siklus 1 dados 80,85 (becik) miwah ring siklus 2 nincap dados 84,93 (becik pisan) ; (2) tata titi pangajah-ajahan sane patut kautamayang ring tetilik puniki wenten patpat minakadi, paurukan mirengang lan nembangang Pupuh Maskumambang sane mawanti-wanti, nureksain lan ngwantu ngamecikang tetembangan sisia, nakenin pangresep sisia utawi pikobet ri kala matembang, miwah ngicenin tetulud mangda stata pracaya tekening paragaan ri kala matembang; (3) Sisia ngaturang panampen sane cumpu pisan tekening pawiguna metode audiolingual anggen nincapang kawagedan. Nika awinan majeng ring guru basa Bali ring SMA Negeri 1 Singaraja mangda ngawigunayang pangajah-ajahan puniki manut dudonan sane kapolihang ring tetilik. Kruna jejaton: metode audiolingual, matembang, pupuh maskumambang ABSTRAK Penelitian ini bertujuan untuk (1) mendeskripsikan peningkatan keterampilan menyanyikan Pupuh Maskumambang pada siswa kelas X MIPA 2 SMA Negeri 1 Singaraja dengan menggunakan metode audiolingual; (2) mendeskripsikan langkah-langkah penerapan metode audiolingual untuk meningkatkan keterampilan menyanyikan Pupuh Maskumambang pada siswa kelas X MIPA 2 SMA Negeri 1 Singaraja; dan (3) mendeskripsikan respon siswa kelas X MIPA 2 SMA Negeri 1 Singaraja terhadap penerapan metode audiolingual untuk meningkatkan keterampilan menyanyikan Pupuh Maskumambang. Penelitian ini menggunakan rancangan penelitian tindakan kelas (PTK). Subjek penelitian ini adalah guru dan siswa kelas X

2 MIPA 2 SMA Negeri 1 Singaraja. Metode pengumpulan data yang digunakan adalah metode observasi, metode tes, metode kuesioner/angket, dan metode wawancara. Data dianalisis menggunakan teknik analisis data deskriptif kualitatif dan teknik analisis data kuantitatif. Hasil penelitian menunjukkan bahwa, (1) Metode audiolingual dapat meningkatkan kemampuan menyanyikan Pupuh Maskumambang. Pada pratindakan skor rata-rata klasikal 69,67 (baik), siklus 1 memperoleh skor rata-rata klasikal 80,85 (baik), sedangkan pada siklus 2 nilai rata-rata klasikal 84,93 (sangat baik); (2) langkah-langkah pembelajaran yang tepat dalam penelitian ini ditekankan pada empat hal, yaitu pelatihan mendengarkan dan menyanyikan Pupuh Maskumambang secara berulang, mengevaluasi dan membantu membenahi cara siswa menyanyikan pupuh, menanyakan pemahaman dan masalah-masalah dalam pembelajaran, dan memberikan motivasi agar siswa percaya diri saat menyanyikan pupuh; (3) siswa memberikan respon sangat positif terhadap pembelajaran menyanyikan Pupuh Maskumambang melalui penerapan metode audiolingual. Oleh karena itu, diharapakan kepada guru bahasa Bali di SMA Negeri 1 Singaraja agar menerapkan pembelajaran ini sesuai langkah yang ditemukan dalam penelitian. Kata kunci : metode audiolingual, menyanyi, pupuh maskumambang Abstract This research aims to (1) describe the improvement of singing Pupuh Maskumambang skills trough the audio-lingual method in class X MIPA 2 SMA Negeri 1 Singaraja, (2) describe the steps of the audio-lingual method to improve singing Pupuh Maskumambang skills in class X MIPA 2 SMA Negeri 1 Singaraja, (3) describe the response of the students in class X MIPA 2 SMA Negeri 1 Singaraja trough the application of the audio-lingual method to improve singing Pupuh Maskumambang skills. This research is classroom action research. The subjects are the teacher and the students of class X MIPA 2 SMA Negeri 1 Singaraja. The data was collected by observation, test, questionnaire, and interview. Data were analyzed using qualitative descriptive and quantitative descriptive analysis. The results showed that, (1) the application of the audio-lingual method can improve singing Pupuh Maskumambang skills. Average scores of the study clasically in pra-test is 69,67 (good), the first cycle obtain 80,85 (good), and the second cycle obtain 84,93 (very good); (2) measures appropriate learning in this study focuse on four things, those are excercize of listening and singing Pupuh Maskumambang frequently, evaluating and correcting the students' singing ways, asking the student's understanding and problems, and giving motivation to students when singing; (3) The students responded very positively to learning singing Pupuh Maskumambang through the application of the audiolingual method. Therefore, it is expected that Balinese Language teachers in SMA Negeri 1 Singaraja order to implement this learning steps those were found in the research. Keywords : audio-lingual method, singing, pupuh maskumambang PURWAKA Basa Bali kadadosang peplajahan muatan lokal wajib sane patut kaajahin ring sakancan undagan paguron-guron sawewengkon Provinsi Bali. Kawentenan puniki kadasarin antuk tetimbangan saking Lampiran II Peraturan Menteri Pendidikan dan Kebudayaan Republik Indonesia Nomor 81a Tahun 2013 tentang Implementasi Kurikulum Pedoman Pengembangan Muatan Lokal sane kalanturang olih Pamerintah Provinsi Bali antuk ngamedalang Peraturan Gubernur Bali Nomor 20 Tahun 2013 tentang Bahasa, Aksara, dan Sastra Daerah Bali pada Pendidikan Dasar dan Menengah. Silih sinunggil daging Pergub Bali punika maosang mangda basa Bali kaajahin pinaka peplajahan ring makasamian undagan paguron-guron inggih punika ring undagan paguron-guron dasar lan

3 undagan paguron-guron manengah antuk galah pinih kidik 2 jam pelajaran. Nilikin malih Peraturan Gubernur Bali Nomor 20 Tahun 2013 tentang Bahasa, Aksara, dan Sastra Daerah Bali pada Pendidikan Dasar dan Menengah ring pasal 1 ayat 5 kasinahang daging peplajahan basa Bali ngamuat indik basa, sastra, miwah aksara Bali. Daging peplajahan basa Bali indik basa, sastra, miwah aksara kajantenang ring silabus Kurikulum 2013 pinaka makudang-kudang KD sane patut kalaksanayang. Contonyane daging plajahan indik pupuh pinaka silih sinunggil soroh sastra kajantenang ring Silabus Kurikulum 2013 kelas X SMA/SMK sederajat antuk KD 4.9 "Menyajikan pusi Bali modern dan puisi Bali tradisional (sekar alit)". Maosang indik peplajahan nembangang pupuh ring kuuban paguron-guron, manut Tinggen soroh pupuh sane kaajahin ring kuuban paguron-guron inggih punika wenten 10 minakadi : (1) Pupuh Mijil, (2) Pucung, (3) Maskumambang, (4) Ginada, (5) Ginanti, (6) Pupuh Semarandana, (7) Pupuh Sinom, (8) Pupuh Durma, (9) Pupuh Pangkur, miwah (10) Pupuh Dangdang gula. SMA Negeri 1 Singaraja pinaka silih sinunggil sekolah sane nganggen Kurikulum 2013 ring sajeroning palaksana kramaning paguron-guron taler ngajahin indik nembangang pupuh ring peplajahan basa Bali. Pupuh sane kapilih olih guru basa Bali ring kelas X inggih punika Pupuh Maskumambang. Parikrama pangajah-ajahan sampun kalaksanayang olih guru basa Bali ring SMA Negeri 1 Singaraja. Manut sadu wicara sane kalaksanayang majeng ring guru basa Bali kelas X, I Nyoman Menaka, S.Pd., kabaosang yening pamargin peplajahan matembang sampun nganutin tuntutan kurikulum. Indik metode sane kaanggen ri kala ngajahin nembangang pupuh minakadi metode ceramah lan metode demonstrasi. Pamargin pangajah-ajahan nembangang pupuh durung prasida kabaos becik santukan makeh sisiane sane durung waged nembangang Pupuh Maskumambang. Pinaka contonyane pikolih pamastika pamargin plajahan nembangang Pupuh Maskumambang ring kelas X MIPA 2 nyinahang wantah 3 sisia saking 28 sisia sane prasida waged nembangang Pupuh Maskumambang nganutin KKM sane kajantenang inggih punika 81 lan nilai reratannyane wantah 69,67 sane ngranjing kategori B. Parindikan kawagedan olih para sisia sane kantun kirang kaawinang olih kahanan psikologis para sisiane sane kantun rumasa asing tekening pupuh sane kaplajahin. Pengetahuan awal para sisiane kantun cedek indik titi nada, reng suara, miwah wirama pupuh napi malih pangajahan nganggen metode ceramah sane kantun teacher centered learning ngawinang manah sisiane mlajahin pupuh punika rered. Siosan nika para sisia taler nenten ngaat mlajahin nembangang pupuh santukan sarana peplajahan nenten bervariasi. Pinaka jalaran natasin pikobet puniki inggih punika ngawigunayang metode audiolingual ring parikrama pangajah-ajahan nembangang Pupuh Maskumambang. Metode audiolingual manut Tarigan (2009) wantah pacampuhan saking prinsip linguistik antuk pidabdab aural-oral sareng teori pembelajaran behavioristik. Metode audiolingual stata nguratiang Prinsip psikologis sajeroning pangajah-ajahan. Prinsip psikologis sajeroning pangajahajahan inggih punika pangajahan mangda nglimbak lan nincap (Antari, 2013: 33). Materi sane dangan dumun kaajahin wau katincapang antuk materi sane sukehan. Antuk pawiguna metode audiolingual sisia prasida mlajahin mirengang pupuh sadurung katincapang antuk plajahan nembangang pupuh. Ceciren utama saking metode audiolingual inggih punika kawentenan paurukan mirengang miwah mabebaosan sane kalaksanayang mawanti-wanti. Sayan-

4 sayan sering kalaksanayang paurukan mirengang lan nembangang Pupuh Maskumambang pacang ngawinang kaweruhan para sisiane indik titi nada, reng suara, miwah wirama nincap. Sakadi Merdhana (2003: 10) maosang paurukan sane kalaksanayang antuk makudang-kudang galah pacang dados kebiasaan. Nika sane ngawinang parindikan nembangang pupuh karasayang lumrah. Metode puniki taler ngawigunayang sarana rekaman sane prasida ngicenin kahanan mlajah sane anyar. Sakadi sane kabaosang Musfiqon (2012) media pinaka sarana ngwantu nincapang kautaman (kualitas) pangajah-ajahan. Sarana mlajahin matembang pinih becik minakadi marupa rekaman gegendingan. Dadosne antuk nglaksanayang parikrama pangajah-ajahan nganggen metode audiolingual rasa ngaat para sisiane nyarengin peplajahan taler prasida katincapang. Tetilik sane muat metode audiolingual ring parikrama pangajahajahan sampun naanin kalaksanayang. Contonyane minakadi tetilik olih Dhewi Masithoh Admawati (2009) sane mamurda "Penggunaan Metode Audiolingual dalam Pembelajaran Bahasa Inggris untuk Meningkatkan Pronunciation Siswa Kelas IV A MI Sunan Kalijogo Malang". Tetilik puniki kalaksanayang maka utsaha ngamecikang pronounciation kosabasa basa Inggris para sisiane sane kantun rered. Saking pikolih tetilik puniki prasida kapolihang yening metode audiolingual prasida nincapang hasil belajar ring pangajah-ajahan pronounciation kosabasa basa Inggris ring siklus 1 inggih punika 19,5% miwah ring siklus 2 inggih punika 28,5%. Tetilik asoroh sane kaping kalih inggih punika saking Any Yuliana (2013) sane mamurda "The Application of Audiolingual Method to Improve Student's Speaking Ability in SMA PGRI 1 Sidoarjo". Tetilik puniki kalaksanayang pinaka utsaha natasin kawagedan mabebaosan sisia nganggen basa Inggris sane kantun rered. Antuk kalaksanayang metode audiolingual ring tetilikannyane, prasida kapolihang panincapan kawagedan mabebaosan sisia akehnyane 11,18% ring siklus 1 lan 19,25% ring siklus 2. Salanturnyane pinaka panyanding tetilik asoroh sane kaping tiga inggih punika saking I Gusti Ayu Kade Doriantari (2014) sane mamurda "Penerapan Metode Audiolingual dengan Media Wayang untuk Meningkatkan Kemampuan Berbicara Bahasa Jepang Siswa Kelas X Bahasa dan Budaya SMA Negeri 2 Singaraja Tahun Ajaran 2013/2014". Tetilik puniki madue tetujon natasin kawentenan kawagedan sisia sane kantun rered mabebaosan nganggen basa Jepang lan nincapang rasa meled nyarengin peplajahan mabebaosan. Antuk nganggen metode audiolingual parikrama pangajah-ajahan sane kamargiang prasida mamargi antar sane kacihnayang antuk hasil belajar sisia sane ngamolihang nilai 100% nglangkungin KKM ring siklus 1 lan siklus 2. Nilai reratan hasil belajar sisia ring siklus 1 inggih punika 85,07 lan nilai reratan hasil belajar ring siklus 2 inggih punika 87,47. Panampen indik metode audiolingual ring sajeroning pangajah-ajahan inggih punika sisia sayan seneng mlajah, sayan ngakehang polih galah mabebaosan, lan sayan ngaat nyarengin peplajahan. Pabinayan makatiga tetilikan ring ajeng kapining tetilikan puniki inggih punika indik kawentenan jejeringnyane. Makatiga tetilikan punika nenten nilikin para sisia kelas X MIPA 2 SMA Negeri 1 Singaraja. Taler saking makatiga tetilikan ring ajeng durung wenten tetilikan sane nganggen metode audiolingual ring sajeroning nembangang pupuh. Nika mawinan panilik maprakarsa pacang nganggen metode audiolingual ring sajeroning plajahan nembangang Pupuh Maskumambang majeng ring sisia kelas X MIPA 2 SMA Negeri 1 Singaraja. Maka utsaha nguningin sapunapi kawentenan metode

5 audiolingual puniki prasida ngiusin hasil belajar para sisia kelas X MIPA 2 SMA Negeri 1 Singaraja, patut mangda kalaksanayang tetilik sane mamurda Ngawigunayang Metode Audiolingual anggen Nincapang Kawagedan Nembangang Pupuh Maskumambang Sisia Kelas X MIPA 2 SMA Negeri 1 Singaraja". Malarapan antuk dadalan pikobet ring baduur, prasida kapolihang bantang pikobet ring tetilikan puniki inggih punika (1) sapunapi panincapan SMA Negeri 1 Singaraja majalaran antuk metode audiolingual?, (2) Sapunapi tata cara palaksana metode audiolingual anggen nincapang SMA Negeri 1 Singaraja?, lan (3) sapunapi panampen sisia ring pawigunan metode audiolingual anggen nincapang kawagedan nembangang Pupuh Maskumambang sisia kelas X MIPA 2 SMA Negeri 1 Singaraja? Manut bantang pikobet prasida kapolihang tetujon tetilik inggih punika, (1) aggen nelatarang panincapan SMA Negeri 1 Singaraja majalaran antuk metode audiolingual, (2) anggen nelatarang tata cara palaksana metode audiolingual makaduaning nincapang SMA Negeri 1 Singaraja, lan (3) mangda uning panampen sisia ring pawigunan metode audiolingual anggen nincapang kawagedan nembangang Pupuh Maskumambang sisia kelas X MIPA 2 SMA Negeri 1 Singaraja. Kawigunan ring tetilikan puniki wenten kalih inggih punika kawigunan teoritis lan kawigunan praktis. Kawigunan pamucuk (teoretis) saking pikolih tetilik puniki inggih punika kaaptiang prasida ngicenin sumbangan ring sajeroning kaweruhan nincapang kawagedan matembang sane pacang prasida kaanggen ngamecikang tata cara ngajahin plajahan basa Bali utamanyane plajahan matembang. Siosan tekening kawigunan pamucuk sane sampun katelatarang pikolih tetilik puniki kaaptiang mawiguna kawigunan panglimbak pinaka majeng ring : (1) majeng ring Sekolah mawiguna pinaka sasuluh sane mawiguna majeng ring sekolah indik kramaning pangajahajahan (metode-metode pembelajaran) sane patut kalaksanayang anggen nincapang kapatutan paguron-guron, (2) majeng ring Guru Basa Bali pikolih tetilik puniki prasida ngwantu guru basa Bali minakadi guru basa Bali sane wenten ring SMA Negeri 1 Singaraja anggen nincapang kaweruhan tata cara ngajahin matembang ring parikrama pangajah-ajahan, (3) majeng ring sisia tetilik puniki mrasidayang ngwantu sisya nguningin lan nyelehin pikobetnyane ri kala mlajahin matembang antuk ngrerehang pamargin sane patut mangda nincapang kawagedan ring peplajahan basa Bali utamanyane peplajahan matembang, (4) majeng ring panilik prasida kaanggen pengalaman langsung ring sajeroning nguningin kawagedan sisia indik nembangang pupuh, miwah (5) majeng ring panilik siosan prasida kaanggen mulat wali nglimbakang tetilikan sane asoroh utawi sane mapaiketan tekening parikrama pangajah-ajahan matembang. KRAMANING TETILIK Palihan tetilik sane kaanggen ring tetilik puniki inggih punika tetilik tindakan kelas. Tetilik tindakan kelas puniki kaanggen pinaka palihan tetilik santukan tetilik puniki matetujon natasin pikobet ring pangajah-ajahan basa Bali utamanyane nembangang Pupuh Maskumambang. Pinaka tetilik tindakan kelas, tetilik puniki kalaksanayang multisiklus inggih punika nganggen kalih siklus. Dudonan soang-soang siklus minakadi: (1) palihan tetilik, (2) jejering lan panandang tetilik, (3) pidabdab tetilik, (4) pangrencana, (5)

6 palaksana, (6) seseleh/pamastika, (7) mulat wali, (8) piranti lan tata cara mupulang data, miwah (9) tata cara data tureksa lan sepat sida. Jejering ring tetilik puniki inggih punika sisia kelas X MIPA 2 SMA Negeri 1 Singaraja tahun ajahan 2015/2016 sane akehnyane 28 diri miwah guru peplajahan basa Bali kelas X SMA Negeri 1 Singaraja. Sisia kelas X MIPA 2 SMA Negeri 1 Singaraja kaanggen pinaka jejering tetilik santukan kawagedan nembangang Pupuh Maskumambang ipun kantun kirang. Guru peplajahan basa Bali kelas X SMA Negeri 1 Singaraja taler kaanggen pinaka jejering tetilik santukan mapaiketan tekening kapatutan kramaning pangajahan minakadi ring pawiguna metode pembelajaran sane sapatutnyane. Siosan tekening jejering wenten panandang tetilik. panandang tetilik kaepah dados kalih inggih punika penadang sane nyihnayang proses miwah panandang sane nyihnayang produk (Wendra, 2013: 54). Panandang tetilik sane nyihnayang proses ring sajeroning tetilik puniki inggih punika ngawigunayang metode audiolingual. Kawentenan punika mapaiketan sareng dudonan palaksana metode audiolingual, materi Pupuh Maskumambang, taler panampen sisia ring pawigunan metode audiolingual anggen nincapang kawagedan. Panandang tetilik sane mapaiketan tekening produk minakadi kawagedan utawi hasil belajar nembangang pupuh. Data-data sane kabuatang ring tetilik kapolihang antuk kramaning mupulang data minakadi: (1) data indik SMA Negeri 1 Singajara antuk pawiguna metode audiolingual kapolihang saking kramaning tes unjuk kerja nganggen piranti lembar penilaian tes unjuk kerja (2) data indik tata titi pangajah-ajahan nembangang Pupuh Maskumambang antuk pawiguna metode audiolingual ring kelas X MIPA 2 SMA Negeri 1 Singajara kapolihang saking kramaning pratiaksa nganggen piranti panuntun pratiaksa guru ngajahin lan panuntun pratiaska sisia nyarengin peplajahan, miwah (3) data indik panampen sisia kelas X MIPA 2 SMA Negeri 1 Singaraja antuk pawiguna metode audiolingual ring pangajah-ajahan nembangang Pupuh Maskumambang kapolihang saking kramaning kuesioner lan sadu wicara nganggen piranti panuntun kuesioner lan panuntun sadu wicara. Sesampune data kapolihang patut kalaksanayang data tureksa. Data tureksa ring tetilik puniki nganggen kalih metode inggih punika tata cara data tureksa deskriptif kualitatif miwah deskriptif kuantitatif. Data pratiaksa pangajah-ajahan lan data panampen sisia saking sadu wicara katureksa antuk data tureksa deskriptif kualitatif. Antuk data tureksa deskriptif kualitatif kauningin kapatutan pangajah-ajahan sane kamargiang lan panampen sisia sane karasayang indik pamargin pangajah-ajahan. Wiadin data tes anggen molihang kawagedan sisia lan data kuesioner anggen nguningin panampen sisia indik pangajah-ajahan kaselehin antuk data tureksa deskriptif kuantitatif. Dudonan nureksain data test inggih punika, (1) ngrereh skor mentah, (2) ngrereh skor maksimum ideal, (3) ngrereh nilai, lan (4 ) nyorohang nilai. Sane patut kalaksanayang ri kala nureksain data indik penampen sisia pikolih kuesioner minakadi nguningin skor reratan, ngrereh Mi ( Mean ideal) nganggen, ngrereh Sdi (Standar deviasi ideal), miwah nyorohang kelas interval. Sesampune nglaksanayang data tureksa patut karerehang sepat sida anggen tetimbangan muputang tetilikan lan prasida kabaos labda karya. Pinaka tetimbangan yening metode audiolingual prasida nincapang Maskumambang inggih punika yening 75% sisia kelas X Mipa 2 SMA Negeri 1

7 Singaraja prasida ngamolihang hasil belajar nglangkungin KKM sane akehnyane 81. Tetimbangan sane kaping kalih inggih punika yening 75% panampen sisia sisia cumpu tekeing palaksana pangajah-ajahan wau prasida kabaosang tetilik puniki labda karya PIKOLIH TETILIK Pikolih sane kapertama inggih punika pikolih tes praktik nembangang Pupuh Maskumambang. Pikolih tes praktik nembangang Pupuh Maskumambang ring siklus 1 nyinahang akeh sisia sane prasida ngamolihang nilai nglangkungin KKM, inggih punika 81, wantah 15 diri saking 27 sisia utawi nilai ketuntasan klasikalnyane wantah 55,56%. Reratan pikolih tes praktik nembangang Pupuh Maskumambang ring siklus 1 inggih punika 80,85 sane ngranjing kategori "Becik" lan predikat B+. Santukan durung prasida nepasin ketuntasan klasikal 75% patut kalaksanayang makudang-kudang paweweh lan paobahan pangajah-ajahan. Nika mawinan siklus 2 tetilik patut kalaksanayang.. Pikolih tes praktik ring siklus 2 nyinahang akeh sisia sane prasida ngamolihang nilai nglangkungin KKM, inggih punika 81, nincap dados 27 diri sisia utawi nilai ketuntasan klasikal-nyane 100%. Reratan pikolih tes praktik nembangang Pupuh Maskumambang ring siklus 2 inggih punika 84,93 sane ngranjing kategori "Becik pisan" lan predikat A-. Pikolih tes praktik nembangang Pupuh SMA Negeri 1 Singaraja ring siklus 2 puniki sampun nglangkungin ketuntasan klasikal 75% inggih punika ngamolihang 100%. Dadosne siklus tetilik puniki sampun prasida kapuputang. Pikolih sane kaping kalih inggih punika pikolih pratiaksa pangajahajahan nembangang Pupuh Maskumambang antuk pawiguna metode audiolingual. Siklus 1 malaksana antuk kalih patemuan, patemuan kapertama kalaksanayang ring rahina Buda, 23 Maret 2016, ring jam plajahan kaping 3 lan kaping 4. Dudonannyane minakadi panilik pinaka guru sane ngajahin ngawitin peplajahan antuk panganjali lan macak sisia. Sasampune sayaga, panilik nglaksanayang apersepsi miwah ngwedarang tetujon peplajahan. Selanturnyane ngranjing ring parikrama inti, guru nlatarang indik widia tembang tradisional Bali minakadi soroh tembang, conto saking soroh tembang, miwah sane kautamayang inggih punika peplajahan nembangang Pupuh Maskumambang. Madasar antuk metode audiolingual sane kaanggen, sisia kanikain mangda mapaurukan mirengang rekaman anak nembangang Pupuh Maskumambang sane kalanturang olih paurukan nembangang Pupuh Maskumambang mangda nganutin pratiwimba sane wenten ring rekaman inucap. Paurukan kalaksanayang mawanti-wanti ngantos waged. Ri kala nglaksanayang paurukan, guru ngwantu ngamecikang tetembangan sisia sane kantun iwang. Guru taler nikain mangda sisia sane waged prasida ngicenin conto turmaning sisia sane siosan mangda nguratiang lan ngaturang panampen. Peplajahan kapuputang antuk nyutetang peplajahan, mulat wali, ngelingang indik tes praktik matembang sane jagi kalaksanayang benjangnyane, miwah paramashanti. Patemuan kaping kalih siklus 1 kalaksanayang ring rahina Wrespati, 24 Maret 2016, jam plajahan kaping 2 lan kaping 3. Jam plajahan kaping 2 wantah jadwal plajahan basa Bali lan jam plajahan kaping 3 inggih punika jadwal plajahan Sejarah Peminatan. Patemuan puniki kadagingin antuk nglaksanayang tes praktik nembangang Pupuh Maskumambang. Sasampune kaputerang rekaman anak, sisia soang-soang kanikain matembang ka arep kelas lan kanilai olih panilik.

8 Siklus 2 tetilik malaksana antuk kalih patemuan, patemuan kapertama kalaksanayang ring rahina Buda, 30 Maret 2016 ring jam plajahan kaping 3 lan Wrespati, 31 Maret 2016 ring jam plajahan kaping 2. Dudonan pangajahajahan ring siklus 2 puniki nenten akeh matiosan tekening ring siklus 1, wantah wenten paobahan minakadi stata nakenin pangresep sisia indik peplajahan lan ngwangun sisia antuk liamng sekaa. Patemuan kaping kalih siklus 2 kalaksanayang ring rahina Sukra, 1 April 2016, jam plajahan kaping 2 lan kaping 3. Jam plajahan kaping 2 lan 3 sujatine kaanggen nglaksanayang parikrama mareresik "Jumat Bersih". Patemuan puniki kadagingin antuk nglaksanayang tes praktik nembangang Pupuh Maskumambang. Sasampune kaputerang rekaman anak, sisia soang-soang kanikain matembang ka arep kelas lan kanilai olih panilik. Panilik ngwewehin dudonan tata titi pangajah-ajahan antuk ngatur kadisiplinan sisia lan stata ngicenin tetulud (motivasi). Pikolih sane kaping tiga inggih punika panampen sisia kelas X MIPA 2 SMA Negeri 1 Singaraja ring pawiguna metode audiolingual anggen nincapang Maskumambang. Saking pikolih kuesioner siklus 1 nyinahang reratannyane inggih punika 26,33 lan ring siklus 2 inggih punika 28,29, makakalih reratan pikolih kuesioner punika ngranjing soroh "cumpu pisan". Ring siklus 1 wenten 22 sane maosang "cumpu pisan" lan 5 sisia maosang "cumpu" tekening pamargin pangajahajahan nembangang Pupuh Maskumambang ngawigunayang metode audiolingual. Ring siklus 2 nincap dados samian sisia utawi 27 sisia sane nyinahang "cumpu pisan" tekening pamargin pangajah-ajahan ngawigunayang metode audiolingual. Siosan tekening pikolih saking kuesioner, pikolih sadu wicara taler nyinahang yening sisia nyenengin pawiguna metode audiolingual ring sajeroning kramaning pangajah-ajahan. Kawedarang panampennyane inggih punika seneng, ngaat mlajah, aktif lan nenten ngawinang kiap, gelis ngresep tata cara nembangang Pupuh Maskumambang, miwah nenten gelis lali tekening titi nada lan wirama Pupuh Maskumambang. TETEPASAN Tetepasan puniki madaging indik pikolih-pikolih tetilik sane mabuat pisan.pikolih kapertama inggih punika kapolihang panincapan kawagedan sisia kelas X MIPA 2 SMA Negeri 1 Singaraja antuk ngawigunayang metode audiolingual. Kawentenaan puniki kauningin saking nilai reratan sisia sayan nincap saking pra test, siklus 1, miwah siklus 2. Nilai reratan sisia ring pratest inggih punika 69,67 sane ngranjing kategori "Becik" lan predikat "B", siklus 1 inggih punika 80,85 sane ngranjing kategori "Becik" lan kategori "B+", wiadin siklus 2 inggih punika 84,93 sane ngranjing kategori "Becik Pisan" miwah predikat "A-". Panincapan kawagedan sisia puniki kaawinang olih tata titi pangajahajahan metode audiolingual sane sampun kamargiang. Mangda prasida nepasin sepat sida, tata titi pangajahajahan kaobah lan kawehin antuk makudang-kudang dudonan sekadi sane kabahbahang ring pikolih kaping kalih. Dadosne panincapan kawagedan sisia prasida nepasin sepat sida ring siklus 2. Mulat wali sane stata kalaksanayang ring pamuput peplajahan taler ngawinang prasida kapolihang sakancan utsaha mangda prasida ngamecikang kramaning pangajah-ajahan sane sampun kamargiang punika. Pikolih tetilik puniki madue pikolih sane pateh sakadi sane kapolihang olih Dhewi Masithoh

9 Admawati (2009) sane mamurda "Penggunaan Metode Audiolingual dalam Pembelajaran Bahasa Inggris untuk Meningkatkan Pronunciation Siswa Kelas IV A MI Sunan Kalijogo Malang". Tetilik saking Admawati (2009) nyinahang kawagedan sisia ngucapang pronounciation kosabasa basa Inggris sayan nincap antuk pawiguna metode audiolingual ring parikrama pangajah-ajahan. Pikolih saking tetilik Admawati pateh sakadi tetilik puniki inggih punika mresidayang nincapang kawagedan sisia. Kenten taler tekening tetilik saking Any Yuliana (2013) sane mamurda "The Application of Audiolingual Method to Improve Student's Speaking Ability in SMA PGRI 1 Sidoarjo". Tetilik sane kalaksanayang olih Yuliana punika nyinahang metode audiolingual prasida nincapang kawagedan sisia mabebaosan nganggen basa Inggris. Pateh sakadi tetilik puniki, kawagedan sisia sami prasida katincapang antuk pawiguna metode audiolingual. Pikolih sane kaping kalih inggih punika wenten makudang-kudang tata titi pangajah-ajahan metode audiolingual anggen nincapang Maskumambang. Tata titi pangajahajahan puniki wantah palaksana siklus 1 lan siklus 2 sane sampun karingkes. Cutetnyane wenten 19 tata titi metode audiolingual sane prasida anggen anggen nincapang kawagedan sampun kalaksanayang ring parikrama pangajah-ajahan sajeroning kelas. Nanging tata titi sane kautamayang ring pangajah-ajahan nganggen metode audiolingual puniki ngutamayang petang dudonan minakadi, (1) paurukan mirengang lan nembangang Pupuh Maskumambang sane mawantiwanti, (2) nureksain lan ngwantu ngamecikang tetembangan sisia, (3) nakenin pangresep sisia utawi pikobetpikobet sane kapolihang ri kala matembang, lan (4) ngicenin tetulud mangda stata pracaya tekening paragaan ri kala matembang. Patut pisan mangda sisia sadurung mapauruk matembang kanikain mirengang rekaman Pupuh Maskumambang santukan sakadi kabaosang olih Tarigan (2009) yening pangajah-ajahan basa patutnyane mangda maurutan saking mirengang salanturnyane mabebaosan, ngwacen, lan nyurat. Sasampune sisia polih mirengang Pupuh Maskumambang pacang wenten bekel sisia sane prasida kaanggen ring paurukun matembang salanturnyane. Sisia sampun polih gegambaran pacang nganutin rekaman Pupuh Maskumambang punika ri kala pacang mapaurukan matembang. Kawentenan puniki nenten ja kalaksanayang wantah apisan, nanging mawanti-wanti mangda sisia lumrah tekening tetembangannyane. Sisia sane nglaksanayang paurukan patut kaiwasin kapatutannyane ri kala matembang. Guru patut ngamecikang yening wenten kaiwangan-kaiwangan sisia ri kala matembang. Slameto (2003) maosang guru patut nyinahang kaiwangankaiwangan sisia ri kala mlajah nanging mangda taler ngicenin pamargin sane prasida anggen ngamecikang kaiwangan-kaiwangan ipun. Puniki prasida sayan gelis ngawinang sisia ngresepin peplajahan santukan ipun uning ring dija genah kaiwangankaiwangan ipun lan utsaha napi sane kautamayang prasida kaanggen nepasin. Wenten makudang-kudang pikobet sane kapolihang sisia nanging nenten kauningin olih guru, nika mawinan stata kalaksanayang galah mataken ring sisia sapunapi pangresepnyane utawi napike wenten pikobet sajeroning plajahan. Ring siklus 1, panilik durung ngutamayang kawentenan puniki nanging sasampune kalaksanayang paobahan ring siklus 2 panilik stata eling mataken pangresep sisia sasampune puput nlatarang materi. Nika awinan sakadi kabaosang olih Djamarah (2005) kategesang yening nguningin pangresep sisia

10 wantah silih sinunggil dudonan sane patut kalaksanayang ring pamahbahan materi. Swadharma guru wantah nuntun sisia ri kala mlajah, yening wenten sane durung resep sapatutnyane guru mangda ngicenin pamahbahan materi sane pinih khusus. Sane dados tata titi utama ring kramaning pangajah-ajahan tetilik puniki inggih punika ngicenin tetulud tekening sisia. Tetulud utawi motivasi sane kaicenin minakadi maosang yening suara para sisiane sami pastika becik dadosne sampune kimud ri kala matembang. Tetulud puniki kaicenin panilik santukan para sisia kacingak kimud-kimudan ri kala matembang ring arep kelas ngantos wenten sane nunas mangda nenten kakedekin tetembangannyane. Dadosne tetujon ngicenin tetulud puniki sakadi sane kabaosang olih Purwanto (2006) inggih punika boya sios mangda prasida numbuhang arsa manusa maparilaksana sane pinih becik anggen ngamolihang tetujon sane kameledin. Ring tepengan puniki sisia kaicenin tetulud mangda ipun prasida mautsaha pinih bicik ri kala ngaturang tetembangan mangda ngamolihang nilai sane nglangkungin KKM. Siosan tekening dudonan pangajah-ajahan sane kasaratang sakadi ring ajeng, wenten taler parindikan sane mabuat pisan kalaksanyang ri kala ngmargiang tetilik puniki minakadi antuk ngwangun sisia masekaa-sekaa lan ngatur kadisiplinan sisia. Kawentenan sekaa-sekaa puniki wantah kalaksanayang ring siklus 2 pinaka variasi tur mangda sisia akeh madue galah mlajahang raga lan magendu wirasa sareng sawitrannyane. Yening nenten kalaksanyang variasi ring sajeroning pangajah-ajahan sisia pacang med mlajah lan tetujon peplajahan nenten prasida kapolihang (Djamarah, 2006). Kadisiplinan sisia taler kautamayang ring siklus 2 santukan wenten makudang-kudang sisia sane nyandain sawitranyane ri kala matembang ring siklus 1 sane ngawinang konsentrasi ipun matembang dados buyar. Guru madue swadharma mangda stata nyiagayang kahanan mlajah sane trepti silih sinunggilnyane minakadi ngatur kadisiplinan sisia. Djamarah (2006) maosang yening kahanan pangajahajahan sane trepti pacang ngwetuang interaksi edukatif sane becik. Awinan nika dudonan-dudonan puniki patut kawehin ring siklus 2. Paobahanpaobahan sane kalaksanyang ring siklus 2 puniki prasida ngawinang sisia sayan seken mlajah matembang, makeh polih galah mauruk paragaan, lan sayan tegteg ri kala matembang ring arep kelas. Pamuput pikolih kawagedan sisia ri kala matembang sayan ngamecikang. Pikolih sane kaping tiga inggih punika kauningin yening sisia cumpu pisan tekening pawiguna metode audiolingual anggen nincapang Maskumambang. Para sisia ngwedarang panampen yening ipun seneng, ngaat mlajah, aktif lan nenten ngawinang kiap, gelis ngresep tata cara, miwah nenten gelis lali tekening titi nada lan wirama Pupuh Maskumambang. Rasa ngaat sisia nyarengin peplajahan minakadi kaawinang olih paweweh sarana audio ring tata titi pangajah-ajahan. Sekadi kabaosang olih Musfiqon (2012) yening media pinaka sarana ngawantu nincapang rasa ngaat sisia nyarengin pangajah ajahan. Sisia nenten gelis pacang lali tekening peplajahan santukan ring hukum-humum emperis metode audiolingual olih Lado (ring Tarigan, 2009: 113) kasinahang yening sumingkin sering paurukan kamargiang pacang ngawinang sumingkin becik napi sane kaplajahin turmaning pacang sue kaelingin. Sane dados kapiambeng ring tetilik puniki inggih puniki kawentenan galah sane kaicenin wantah kalih wuku. Siosan indik galah, jejering titilik puniki kantun kalaksanayang ring kelas MIPA kemanten. Tetilik puniki nenten nilikin kelas IPS utawi kelas IPB pinaka

11 jejeringnyane. Ring tetilik puniki wantah kamargiang ring peplajahan kemanten. Panilik sane meled ngawigunayang metode audiolingual puniki ring tetilik tindakan kelas prasida nganggen peplajahan matembang utawi mababosan basa Bali sane siosan. PAMUPUT Saking pikolih tetilik majeng ring pangajah-ajahan nembangang Pupuh Maskumambang ring kelas X MIPA 2 SMA Negeri 1 Singaraja antuk pawiguna metode audiolingual prasida katingkes tetiga parindikan. 1) Metode audiolingual prasida nincapang SMA Negeri 1 Singaraja. Saking nilai reratatan ri kala pra test inggih punika 69,67 (becik) nincap ring siklus 1 dados 80,85 (becik) miwah ring siklus 2 nincap dados 84,93 (becik pisan). 2) Tata titi pangajah-ajahan sane patut kautamayang ring tetilik puniki wenten patpat minakadi, paurukan mirengang lan nembangang Pupuh Maskumambang sane mawanti-wanti, nureksain lan ngwantu ngamecikang tetembangan sisia, nakenin pangresep sisia utawi pikobet ri kala matembang, miwah ngicenin tetulud mangda stata pracaya tekening paragaan ri kala matembang. 3) sisia ngaturang panampen sane cumpu pisan tekening pawiguna metode audiolingual anggen nincapang kawagedan nembangang Pupuh Maskumambang. Malarapan saking pikolih tetilik prasida kawedar patpat piteket inggih punika, (1) majeng ring guru basa Bali kelas X SMA Negeri 1 Singaraja mangda ngawigunayang metode audiolingual ring pangajah-ajahan nganutin tata titi sane kapolihang ring tetilik puniki, (2) majeng ring sekolah mangda nguratiang kahanan utawi pangresep soang-soang sisia ri kala nyarengin peplajahan sumangdane prasida nganggen sarana, metode, utawi model pangajah-ajahan sane patut ring plajahan nembangang pupuh, (3) majeng ring sisia kelas X MIPA 2 SMA Negeri 1 Singaraja mangda nenten surud-surud mlajah utawi pupuh sane siosan, miwah (4) majeng ring panilik siosan sane meled ngawigunayang metode audiolingual anggen nincapang kawagedan nembangang pupuh sisia mangda sapatutnyane nyiagayang sarana sane jagi kaanggen KAPUSTAKAAN Admawati, Dhewi Masithoh Penggunaan Metode Audiolingual dalam Pembelajaran Bahasa Inggris untuk Meningkatkan Pronunciation Siswa Kelas IV A MI Sunan Kalijogo Malang. Skripsi (tidak diterbitkan). Jurusan Pendidikan Guru Madrasah Ibtidaiyah, Fakultas Tarbiyah Universitas Islam Negeri Maulana Malik Ibrahim Malang. Antari, Ni Nengah Madri Modul Belajar Pembelajaran. Singaraja: Universitas Pendidikan Ganesha. Djamarah Strategi Belajar Mengajar. Jakarta: Rineka Cipta. Doriantari, I Gusti Ayu Kade Penerapan Metode Audiolingual dengan Media Wayang untuk Meningkatkan Kemampuan Berbicara Bahasa Jepang Siswa Kelas X Bahasa dan Budaya SMA Negeri 2 Singaraja Tahun Ajaran 2013/2014. Skripsi (tidak diterbitkan). Jurusan Pendidikan Bahasa Jepang, FBS Undiksha. Lampiran II Peraturan Menteri Pendidikan dan Kebudayaan

12 Republik Indonesia Nomor 81a Tahun 2013 tentang Implementasi Kurikulum Pedoman Pengembangan Muatan Lokal Jakarta: Kemdikbud. Merdhana, Nyoman Teori Belajar Bahasa. Singaraja: IKIP Negeri Singaraja Musfiqon, H. M Pengembangan Media & Sumber Pembelajaran Cetakan Pertama. Jakarta: PT. Prestasi Pustakaraya Peraturan Gubernur Bali Nomor 20 Tahun 2013 tentang Bahasa, Aksara dan Sastra Daerah Bali pada Pendidikan Dasar dan Menengah Denpasar: Gubernur Bali. Purwanto, M. Ngalim Psikologi Pendidikan. Bandung: PT Remaja Rosdakarya Offset. Silabus Mata Pelajaran : Bahasa, Aksara, dan Sastra Daerah Bali Denpasar: Disdikpora Provinsi Bali. Slameto Belajar dan Faktor- Faktor yang Mempengaruhinya. Jakarta: PT Asdi Mahasatya. Sudijono, Anas Pengantar Evaluasi Pendidikan. Jakarta: Rajawali Pres Tarigan, Henry Guntur Metodologi Pengajaran Bahasa 1 Edisi Revisi Cetakan Pertama. Bandung: Angkasa Tinggen, I Nengah Aneka Sari Gending-Gending Bali Cetakan ke 1. Denpasar: Rhika Dewata Wendra, I Wayan Buku Ajar Penulisan Karya Ilmiah. Singaraja: Universitas Pendidikan Ganesha. Yuliana, Any The Application of Audiolingual Method to Improve Student's Speaking Ability In SMA PGRI 1 Sidoarjo. Skripsi (tidak diterbitkan). Jurusan Pendidikan Bahasa Inggris, STKIP PGRI Sidoarjo

I Putu Widhi Astika 1 I Wayan Wendra 1, Sang Ayu Putu Sriasih 2. Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas Pendidikan Ganesha Singaraja, Indonesia

I Putu Widhi Astika 1 I Wayan Wendra 1, Sang Ayu Putu Sriasih 2. Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas Pendidikan Ganesha Singaraja, Indonesia SESELEH TES OBJEKTIF AKHIR SEMESTER GANJIL BASA BALI KELAS XII SMA NEGERI 2 SINGARAJA 2015/2016 SAKING PARINDIKAN SEBARAN KOGNITIF, VALIDITAS LAN RELIABILITAS, MIWAH KONSTRUKSI OPTION I Putu Widhi Astika

Lebih terperinci

METODE COPY THE MASTER KAANGGEN NINCAPANG KAWAGEDAN NYURAT CERPEN SISIA RING KELAS XI MIA3 SMA NEGERI 2 SINGARAJA

METODE COPY THE MASTER KAANGGEN NINCAPANG KAWAGEDAN NYURAT CERPEN SISIA RING KELAS XI MIA3 SMA NEGERI 2 SINGARAJA METODE COPY THE MASTER KAANGGEN NINCAPANG KAWAGEDAN NYURAT CERPEN SISIA RING KELAS XI MIA3 SMA NEGERI 2 SINGARAJA Ni Kd Ayu Yasinta D 1, I B Putra Manik A 1, Drs Gd Gunatama 2 Jurusan Pendidikan Bahasa

Lebih terperinci

SARANA TEMBANG MELAYANGAN OLIH EMONI KAANGGEN NINCAPANG KAWAGEDAN NYURAT PUISI BALI ANYAR SISIA KELAS VIII 6 SMP NEGERI 3 BANJAR

SARANA TEMBANG MELAYANGAN OLIH EMONI KAANGGEN NINCAPANG KAWAGEDAN NYURAT PUISI BALI ANYAR SISIA KELAS VIII 6 SMP NEGERI 3 BANJAR SARANA TEMBANG MELAYANGAN OLIH EMONI KAANGGEN NINCAPANG KAWAGEDAN NYURAT PUISI BALI ANYAR SISIA KELAS VIII 6 SMP NEGERI 3 BANJAR Ni Kadek Erni Yuni Andani 1,Gede Gunatama 1,Ida Bagus Rai 2 Jurusan Pendidikan

Lebih terperinci

PEPLAJAHAN MABEBAOSAN BASA BALI SANE NGANGGEN MODEL PEPLAJAHAN INOVATIF RING KELAS XI IIS 3 SMA NEGERI 4 SINGARAJA

PEPLAJAHAN MABEBAOSAN BASA BALI SANE NGANGGEN MODEL PEPLAJAHAN INOVATIF RING KELAS XI IIS 3 SMA NEGERI 4 SINGARAJA PEPLAJAHAN MABEBAOSAN BASA BALI SANE NGANGGEN MODEL PEPLAJAHAN INOVATIF RING KELAS XI IIS 3 SMA NEGERI 4 SINGARAJA K. T. Wahyuni, I. W. G. Wisnu, I. N. Suandi Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas

Lebih terperinci

FILM DOKUMENTER PINAKA SERANA NINCAPANG KAWAGEDAN NYURAT PUISI BALI ANYAR RING KELAS X7 SMA NEGERI 2 BANJAR

FILM DOKUMENTER PINAKA SERANA NINCAPANG KAWAGEDAN NYURAT PUISI BALI ANYAR RING KELAS X7 SMA NEGERI 2 BANJAR FILM DOKUMENTER PINAKA SERANA NINCAPANG KAWAGEDAN NYURAT PUISI BALI ANYAR RING KELAS X7 SMA NEGERI 2 BANJAR I K. Aryana prayoga 1 I.N. Suandi 1, I. K. Paramarta 2 Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas

Lebih terperinci

IUSAN PANGAWIGUNAAN PIRANTI GAMBAR (MONOPOLI) MABASA BALI RING PAPLAJAHAN NGWACEN AKSARA BALI RING SISIA KELAS V SDK MARSUDIRINI

IUSAN PANGAWIGUNAAN PIRANTI GAMBAR (MONOPOLI) MABASA BALI RING PAPLAJAHAN NGWACEN AKSARA BALI RING SISIA KELAS V SDK MARSUDIRINI IUSAN PANGAWIGUNAAN PIRANTI GAMBAR (MONOPOLI) MABASA BALI RING PAPLAJAHAN NGWACEN AKSARA BALI RING SISIA KELAS V SDK MARSUDIRINI 1 I. M. D. Adipraya 1 I. B. Rai, 2 I. W. Wendra Jurusan Pendidikan Bahasa

Lebih terperinci

Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Fakultas Bahasa dan Seni Universitas Pendidikan Ganesha

Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Fakultas Bahasa dan Seni Universitas Pendidikan Ganesha NGAWIGUNAYANG PIRANTI WAYANG CENKBLONK PINAKA UTSAHA NINCAPANG KAWAGEDAN NYURATLENGKARA SANE MADAGING BASITA PARIBASA SISIA KELAS VII H SMP NEGERI 1 SUKASADA 1 I Gede Suputra, 1 I Gede Gunatama, 2 Ida

Lebih terperinci

Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas Pendidikan Ganesha Singaraja, Indonesia

Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas Pendidikan Ganesha Singaraja, Indonesia NUREKSAIN KAINGGILAN SOANG-SOANG PITAKEN RISAJERONING PITAKEN ULANGAN AKHIR SEMESTER GENAP PELAJAHAN BASA BALI KELAS VII RING SMP N 1 SINGARAJA WARSA PELAJAHAN 2013/2014 1 Made Suryadana, 1 I Nengah Martha,

Lebih terperinci

SESELEH MATERI TES ULANGAN UMUM SEMESTER GENAP WARSA 2013/2014 PEPLAJAHAN BASA BALI KELAS X RING SMK NEGERI 3 SINGARAJA

SESELEH MATERI TES ULANGAN UMUM SEMESTER GENAP WARSA 2013/2014 PEPLAJAHAN BASA BALI KELAS X RING SMK NEGERI 3 SINGARAJA SESELEH MATERI TES ULANGAN UMUM SEMESTER GENAP WARSA 2013/2014 PEPLAJAHAN BASA BALI KELAS X RING SMK NEGERI 3 SINGARAJA W Sriani, I W G Wisnu, IG Artawan Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas Pendidikan

Lebih terperinci

KEWAGEDAN NGRESEPANG WANGUN DASAR LAN ARTOS KRUNA DWILINGGA SISIA KELAS X SMA NEGERI 2 BANJAR SINGARAJA

KEWAGEDAN NGRESEPANG WANGUN DASAR LAN ARTOS KRUNA DWILINGGA SISIA KELAS X SMA NEGERI 2 BANJAR SINGARAJA KEWAGEDAN NGRESEPANG WANGUN DASAR LAN ARTOS KRUNA DWILINGGA SISIA KELAS X SMA NEGERI 2 BANJAR SINGARAJA Ni Made Yuniharsih I.N. Suandi 1, I. K. Paramarta 2 Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas Pendidikan

Lebih terperinci

KAWENTENAN CAMPUR KODE RING ALBUM TEMBANG POP BALI RAMBO OLO-OLO OLIH GRUP BAND BINTANG

KAWENTENAN CAMPUR KODE RING ALBUM TEMBANG POP BALI RAMBO OLO-OLO OLIH GRUP BAND BINTANG KAWENTENAN CAMPUR KODE RING ALBUM TEMBANG POP BALI RAMBO OLO-OLO OLIH GRUP BAND BINTANG I Gst. Ngr. Pt Darsana 1, I A. Sukma Wirani 1, I A. Pt Purnami 2 Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas Pendidikan

Lebih terperinci

Jurusan Pendidikan Bahasa Bali, FBS. Universitas Pendidikan Ganesha. Singaraja, Indonesia

Jurusan Pendidikan Bahasa Bali, FBS. Universitas Pendidikan Ganesha. Singaraja, Indonesia NGAWIGUNAYANG MODEL PEMBELAJARAN KOOPERATIF TIPE MAKE A MATCH ANGGEN NINCAPANG KAWAGEDAN NYURAT WACANA BAWAK ANTUK AKSARA ANCENG SISIA KELAS XII IPS 2 SMA NEGERI 4 SINGARAJA WARSA PALAJAHAN 2015/2016 Kadek

Lebih terperinci

METODE KOOPERATIF TIPE THINK, PAIR, SHARE (TPS) ANGGEN NINCAPANG KAWAGEDAN NYURAT SINOPSIS CERPEN MABASA BALI SISIA KELAS XI-3 IPA SMA NEGERI 1 BANJAR

METODE KOOPERATIF TIPE THINK, PAIR, SHARE (TPS) ANGGEN NINCAPANG KAWAGEDAN NYURAT SINOPSIS CERPEN MABASA BALI SISIA KELAS XI-3 IPA SMA NEGERI 1 BANJAR METODE KOOPERATIF TIPE THINK, PAIR, SHARE (TPS) ANGGEN NINCAPANG KAWAGEDAN NYURAT SINOPSIS CERPEN MABASA BALI SISIA KELAS XI-3 IPA SMA NEGERI 1 BANJAR Kadek Dwi Payani 1, 1 I B Putra Manik A, 2 Wayan Gede

Lebih terperinci

NUREKSAIN SESURATAN PASANG AKSARA BALI RING SAJERONING PAPAN WASTA SANE WENTEN RING SD SE- KECAMATAN JEMBRANA

NUREKSAIN SESURATAN PASANG AKSARA BALI RING SAJERONING PAPAN WASTA SANE WENTEN RING SD SE- KECAMATAN JEMBRANA NUREKSAIN SESURATAN PASANG AKSARA BALI RING SAJERONING PAPAN WASTA SANE WENTEN RING SD SE- KECAMATAN JEMBRANA Ni Luh Putu Mei Aryantini, M. Sri Indriani, I. B. Md. Ludy P. Jurusan Pendidikan Bahasa Bali

Lebih terperinci

TATA KRUNA SAJERONING WIDYA KAWI SASTRA DRUEN MAHASISIA JURUSAN PENDIDIKAN BAHASA BALI UNDIKSHA EDISI JUNI 2012

TATA KRUNA SAJERONING WIDYA KAWI SASTRA DRUEN MAHASISIA JURUSAN PENDIDIKAN BAHASA BALI UNDIKSHA EDISI JUNI 2012 TATA KRUNA SAJERONING WIDYA KAWI SASTRA DRUEN MAHASISIA JURUSAN PENDIDIKAN BAHASA BALI UNDIKSHA EDISI JUNI 2012 I. A. P. Asti Pratiwi 1, I W. G. Wisnu 1, S. A. P. Sriasih 2 Jurusan Pendidikan Bahasa Bali

Lebih terperinci

CAMPUH KODE (CAMPUR KODE) RING WAYANG KULIT INOVATIF CENK BLONK SANE MAMURDA LATA MAHOSADHI

CAMPUH KODE (CAMPUR KODE) RING WAYANG KULIT INOVATIF CENK BLONK SANE MAMURDA LATA MAHOSADHI CAMPUH KODE (CAMPUR KODE) RING WAYANG KULIT INOVATIF CENK BLONK SANE MAMURDA LATA MAHOSADHI I Gusti Agung Indriyani 1 Ida Bagus Rai 1, Sang Ayu Putu Sriasih 2 Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas

Lebih terperinci

Pesaih Kawagedan Sisia Kelas VIIIC SMP Negeri 3 Singaraja Sajeroning Nyelehin Wangun Intrinsik Puisi Bali Purwa (Pupuh Sinom) lan Puisi Bali Anyar

Pesaih Kawagedan Sisia Kelas VIIIC SMP Negeri 3 Singaraja Sajeroning Nyelehin Wangun Intrinsik Puisi Bali Purwa (Pupuh Sinom) lan Puisi Bali Anyar Pesaih Kawagedan Sisia Kelas VIIIC SMP Negeri 3 Singaraja Sajeroning Nyelehin Wangun Intrinsik Puisi Bali Purwa (Pupuh Sinom) lan Puisi Bali Anyar K. Karmini 1,I. B. Putrayasa 1, I. A. Sukma Wirani 2 Jurusan

Lebih terperinci

CAMPUR KODE BASA INDONESIA RING PANGAJAHAN BASA BALI KELAS V SD LAB UNDIKSHA

CAMPUR KODE BASA INDONESIA RING PANGAJAHAN BASA BALI KELAS V SD LAB UNDIKSHA CAMPUR KODE BASA INDONESIA RING PANGAJAHAN BASA BALI KELAS V SD LAB UNDIKSHA N. K. Wulan Adnyasari 1, I. B. Ludy Paryatna 1, I.B. Sutresna 2. Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas Pendidikan Ganesha

Lebih terperinci

NUREKSAIN ANGGAH-UNGGUHING BASA BALI RITATKALA PAPARUMAN ADAT RING DESA ADAT SAMPALAN TENGAH, KABUPATEN KLUNGKUNG

NUREKSAIN ANGGAH-UNGGUHING BASA BALI RITATKALA PAPARUMAN ADAT RING DESA ADAT SAMPALAN TENGAH, KABUPATEN KLUNGKUNG NUREKSAIN ANGGAH-UNGGUHING BASA BALI RITATKALA PAPARUMAN ADAT RING DESA ADAT SAMPALAN TENGAH, KABUPATEN KLUNGKUNG Luh Komang Sri Pramawati [1] Ida Bagus Rai [1] Ida Bagus Putra Manik Aryana [2] Jurusan

Lebih terperinci

BASITA PARIBASA RING ALBUM NASI GORENG SPESIAL KEKAWIAN WIDI WIDIANA

BASITA PARIBASA RING ALBUM NASI GORENG SPESIAL KEKAWIAN WIDI WIDIANA BASITA PARIBASA RING ALBUM NASI GORENG SPESIAL KEKAWIAN WIDI WIDIANA I Pt. Budiantara Putra 1, I Kt. Paramarta 1, I Md. Sutama 2 Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas Pendidikan Ganesha Singaraja,

Lebih terperinci

NUREKSAIN SESURATAN AKSARA BALI MANUT PASANG AKSARA PURWADRESTA LONTAR SATUA JRO MATUA TEKEN I CAI MANTU DRUEN GEDONG KIRTYA

NUREKSAIN SESURATAN AKSARA BALI MANUT PASANG AKSARA PURWADRESTA LONTAR SATUA JRO MATUA TEKEN I CAI MANTU DRUEN GEDONG KIRTYA NUREKSAIN SESURATAN AKSARA BALI MANUT PASANG AKSARA PURWADRESTA LONTAR SATUA JRO MATUA TEKEN I CAI MANTU DRUEN GEDONG KIRTYA Kadek Jara Merani 1, Made Sri Indriani 1, IB. Md Ludy Paryatna 2. Jurusan Pendidikan

Lebih terperinci

SOR SINGGIH BASA BALI RING PARUMAN SUBAK ABIAN DESA ADAT ASAHDUREN, KECAMATAN PEKUTATAN, JEMBRANA

SOR SINGGIH BASA BALI RING PARUMAN SUBAK ABIAN DESA ADAT ASAHDUREN, KECAMATAN PEKUTATAN, JEMBRANA e-journal JJPBB Universitas Pendidikan Ganesha Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Vol: 2 No:1(2015) SOR SINGGIH BASA BALI RING PARUMAN SUBAK ABIAN DESA ADAT ASAHDUREN, KECAMATAN PEKUTATAN, JEMBRANA N. K. Lady

Lebih terperinci

KAWENTENAN DIALEK BALI AGA RING DESA DAUSA KECAMATAN KINTAMANI KABUPATEN BANGLI

KAWENTENAN DIALEK BALI AGA RING DESA DAUSA KECAMATAN KINTAMANI KABUPATEN BANGLI KAWENTENAN DIALEK BALI AGA RING DESA DAUSA KECAMATAN KINTAMANI KABUPATEN BANGLI I Ketut Agus Adi Putra 1 Ida Ayu Sukma Wirani 1, Ida Ayu Pt. Purnami, S.S, M.Pd 2 Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas

Lebih terperinci

CAMPUHAN WARNA BASA (CAMPUR KODE) SANE WENTEN RING PABLIGBAGAN SUBAK ANYAR DESA PADANGKELING, KECAMATAN BULELENG, KABUPATEN BULELENG, WARSA 2016

CAMPUHAN WARNA BASA (CAMPUR KODE) SANE WENTEN RING PABLIGBAGAN SUBAK ANYAR DESA PADANGKELING, KECAMATAN BULELENG, KABUPATEN BULELENG, WARSA 2016 CAMPUHAN WARNA BASA (CAMPUR KODE) SANE WENTEN RING PABLIGBAGAN SUBAK ANYAR DESA PADANGKELING, KECAMATAN BULELENG, KABUPATEN BULELENG, WARSA 2016 Komang Rina Dewi, I Nyoman Sudiana, I Nengah Martha Jurusan

Lebih terperinci

BASA BALI KEPARA DIALEK NUSA PENIDA SANE KAANGGEN SAJERONING MABEBAOSAN RING WEWIDANGAN DESA PAKRAMAN NUSASARI, KECAMATAN MELAYA, KABUPATEN JEMBRANA

BASA BALI KEPARA DIALEK NUSA PENIDA SANE KAANGGEN SAJERONING MABEBAOSAN RING WEWIDANGAN DESA PAKRAMAN NUSASARI, KECAMATAN MELAYA, KABUPATEN JEMBRANA BASA BALI KEPARA DIALEK NUSA PENIDA SANE KAANGGEN SAJERONING MABEBAOSAN RING WEWIDANGAN DESA PAKRAMAN NUSASARI, KECAMATAN MELAYA, KABUPATEN JEMBRANA N. M. Novalia Pramita Sari 1, I W. G. Wisnu 1, I M.

Lebih terperinci

SESELEH TATA WANGUN JRONING KRIYA SASTRA LAN SOSIOLOGI PANGAWI RING NOVEL SING JODOH RERIPTAN I MADE SUGIANTO

SESELEH TATA WANGUN JRONING KRIYA SASTRA LAN SOSIOLOGI PANGAWI RING NOVEL SING JODOH RERIPTAN I MADE SUGIANTO SESELEH TATA WANGUN JRONING KRIYA SASTRA LAN SOSIOLOGI PANGAWI RING NOVEL SING JODOH RERIPTAN I MADE SUGIANTO N. L. P. Ekayanti Savitri 1, IB. Putrayasa 1, I. A. Sukma Wirani 2 Jurusan Pendidikan Bahasa

Lebih terperinci

SESELEH PANGAWIGUNAAN BASA BLACKBERRY MESSAGE (BBM) YOWANA RING BR. DUSUN SALA, DESA ABUAN, KECAMATAN SUSUT, KAB. BANGLI

SESELEH PANGAWIGUNAAN BASA BLACKBERRY MESSAGE (BBM) YOWANA RING BR. DUSUN SALA, DESA ABUAN, KECAMATAN SUSUT, KAB. BANGLI SESELEH PANGAWIGUNAAN BASA BLACKBERRY MESSAGE (BBM) YOWANA RING BR. DUSUN SALA, DESA ABUAN, KECAMATAN SUSUT, KAB. BANGLI 1 I Ni luh Umi Astary, 1 I Ida Bagus Rai, 2 I I Gede Nurjaya Jurusan Pendidikan

Lebih terperinci

NUREKSAIN WANGUN LAN GUNA SARAT PAGURON- GURON GEGURITAN DHARMA STHITI KEKAWIAN I MADE MENAKA

NUREKSAIN WANGUN LAN GUNA SARAT PAGURON- GURON GEGURITAN DHARMA STHITI KEKAWIAN I MADE MENAKA NUREKSAIN WANGUN LAN GUNA SARAT PAGURON- GURON GEGURITAN DHARMA STHITI KEKAWIAN I MADE MENAKA Ni Wyn Ari Suryanti 1, IB Rai 1, Kt. Paramarta 2 Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Fakultas Bahasa dan Seni Universitas

Lebih terperinci

Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas Pendidikan Ganesha Singaraja, Indonesia

Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas Pendidikan Ganesha Singaraja, Indonesia RERAWATAN DIALEK BASA BALI RING TEMBANG POP BALI: STUDI KASUS SAJERONING TEMBANG POP BALI MAMURDA CIRI-CIRI KEKAWIAN YONG SAGITA MIWAH BALI UNITED KEKAWIAN KRISNA SURYA PURPA KASOBYAHANG ANTUK DI UBUD

Lebih terperinci

KATA PENGANTAR. Puji syukur dipanjatkan ke hadapan Ida Sang Hyang Widhi Wasa, Tuhan Yang Mahaesa

KATA PENGANTAR. Puji syukur dipanjatkan ke hadapan Ida Sang Hyang Widhi Wasa, Tuhan Yang Mahaesa SKRIPSI INI TELAH DISETUJUI DAN DINILAI OLEH PANITIA PENGUJI PADA PROGRAM STUDI SASTRA BALI FAKULTAS ILMU BUDAYA UNIVERSITAS UDAYANA PADA TANGGAL: 1 JULI 2016 Berdasarkan SK Dekan Fakultas Ilmu Budaya,

Lebih terperinci

SESELEH CAMPUR KODE RING NOVEL SENTANA CUCU MAREP PAKARDIN I MADE SUGIANTO

SESELEH CAMPUR KODE RING NOVEL SENTANA CUCU MAREP PAKARDIN I MADE SUGIANTO SESELEH CAMPUR KODE RING NOVEL SENTANA CUCU MAREP PAKARDIN I MADE SUGIANTO 1 I W Kuntara, 1 S. A. P. Sriasih, 2 I. A. Sukma Wirani Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas Pendidikan Ganesha Singaraja,

Lebih terperinci

SESELEH WANGUN CARITA MIWAH PIKENOH PENDIDIKAN KARAKTER RING PUPULAN SATUA KEMBANG RAMPE KASUSASTRAAN BALI PURWA I

SESELEH WANGUN CARITA MIWAH PIKENOH PENDIDIKAN KARAKTER RING PUPULAN SATUA KEMBANG RAMPE KASUSASTRAAN BALI PURWA I SESELEH WANGUN CARITA MIWAH PIKENOH PENDIDIKAN KARAKTER RING PUPULAN SATUA KEMBANG RAMPE KASUSASTRAAN BALI PURWA I N.K. Suwitriyani 1, I.W.G. Wisnu 1, M. Sri Indriani 2 Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas

Lebih terperinci

CAMPUH KODE SAJERONING PRASASTI MABASA BALI KUNO SAKING WARSA MASEHI

CAMPUH KODE SAJERONING PRASASTI MABASA BALI KUNO SAKING WARSA MASEHI CAMPUH KODE SAJERONING PRASASTI MABASA BALI KUNO SAKING WARSA 989-1011 MASEHI Gd. Edi Subawa 1, I Kt. Paramarta 1, I. B. Rai 2 Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas Pendidikan Ganesha Singaraja, Indonesia

Lebih terperinci

BABAD PASEK KAYU SELEM : ANALISIS STRUKTUR OLEH : I PUTU YUDHI SANTIKA PUTRA NIM:

BABAD PASEK KAYU SELEM : ANALISIS STRUKTUR OLEH : I PUTU YUDHI SANTIKA PUTRA NIM: BABAD PASEK KAYU SELEM : ANALISIS STRUKTUR OLEH : I PUTU YUDHI SANTIKA PUTRA NIM: 1101215005 PROGRAM STUDI SASTRA BALI FAKULTAS ILMU BUDAYA UNIVERSITAS UDAYANA DENPASAR 2015 i BABAD PASEK KAYU SELEM: ANALISIS

Lebih terperinci

ESTETIKA POSMODERN MIWAH GUNA SARAT PAGURON-GURON DOLANAN 'MATIGTIG PAPAH BIU' DUTA KABUPATEN KARANGASEM RING PKB 2015

ESTETIKA POSMODERN MIWAH GUNA SARAT PAGURON-GURON DOLANAN 'MATIGTIG PAPAH BIU' DUTA KABUPATEN KARANGASEM RING PKB 2015 ESTETIKA POSMODERN MIWAH GUNA SARAT PAGURON-GURON DOLANAN 'MATIGTIG PAPAH BIU' DUTA KABUPATEN KARANGASEM RING PKB 2015 I W. Pasek Eka Yasa 1 I. A. Sukma Wirani 1, M. Sri Indriani 2 Jurusan Pendidikan Bahasa

Lebih terperinci

GENDING-GENDING REGGAE BALI JONI AGUNG SESELEH SEMIOTIKA TETUJON IDUP MANUSA PAIKETANNYANE SARENG AJAH-AJAHAN PAWATEKAN

GENDING-GENDING REGGAE BALI JONI AGUNG SESELEH SEMIOTIKA TETUJON IDUP MANUSA PAIKETANNYANE SARENG AJAH-AJAHAN PAWATEKAN GENDING-GENDING REGGAE BALI JONI AGUNG SESELEH SEMIOTIKA TETUJON IDUP MANUSA PAIKETANNYANE SARENG AJAH-AJAHAN PAWATEKAN I.B. Pidada Adi Putra 1, I.B. Putra Manik Aryana 1, I.B. Ludy Paryatna 2 Jurusan

Lebih terperinci

TETILIK SOR SINGGIH BASA BALI RING PASANGKEPAN KRAMA DESA PAKRAMAN AYUNAN, KECAMATAN ABIANSEMAL, KABUPATEN BADUNG

TETILIK SOR SINGGIH BASA BALI RING PASANGKEPAN KRAMA DESA PAKRAMAN AYUNAN, KECAMATAN ABIANSEMAL, KABUPATEN BADUNG TETILIK SOR SINGGIH BASA BALI RING PASANGKEPAN KRAMA DESA PAKRAMAN AYUNAN, KECAMATAN ABIANSEMAL, KABUPATEN BADUNG 1 I W. Adhi Mahardika, 1 I.B. Putra Manik Aryana, 2 I G. Gunatama. Jurusan Pendidikan Bahasa

Lebih terperinci

Bahan Ajar BAHASA BALI SMA/SMK

Bahan Ajar BAHASA BALI SMA/SMK Bahan Ajar BAHASA BALI SMA/SMK PEMBELAJARAN BERPUSAT PADA SISWA Permendiknas No. 41 Tahun 2007 (Standar Proses) Kelas XII Semester 1 UNIT 1. MENDENGARKAN SK- 1 KD - 1.1 : : Memahami serta menanggapi berbagai

Lebih terperinci

SESELEH INDIK WANGUN INTRINSIK LAN KAJATIAN GUNA SARAT PAGURON-GURON SANE WENTEN RING NOVEL BUUNG KAKAWIAN NYOMAN MANDA

SESELEH INDIK WANGUN INTRINSIK LAN KAJATIAN GUNA SARAT PAGURON-GURON SANE WENTEN RING NOVEL BUUNG KAKAWIAN NYOMAN MANDA SESELEH INDIK WANGUN INTRINSIK LAN KAJATIAN GUNA SARAT PAGURON-GURON SANE WENTEN RING NOVEL BUUNG KAKAWIAN NYOMAN MANDA 1 Nengah Widiantika, 1 I.Gede Gunatama, 2 I. A. Pt. Purnami Jurusan Pendidikan Bahasa

Lebih terperinci

ARTI LEKSEM SUKATING (UKURAN) NGANGGEN LIMA LAN BATIS RING ASTA KOSALA-KOSALI

ARTI LEKSEM SUKATING (UKURAN) NGANGGEN LIMA LAN BATIS RING ASTA KOSALA-KOSALI ARTI LEKSEM SUKATING (UKURAN) NGANGGEN LIMA LAN BATIS RING ASTA KOSALA-KOSALI I Md Werdiatmaja 1, I Kt Paramarta 1, I Gd Artawan, 2 Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas Pendidikan Ganesha Singaraja,

Lebih terperinci

GEGURITAN KONTABOJA: ANALISIS STRUKTUR DAN MAKNA OLEH: IDA AYU EKA PURNAMA WULANDARI NIM

GEGURITAN KONTABOJA: ANALISIS STRUKTUR DAN MAKNA OLEH: IDA AYU EKA PURNAMA WULANDARI NIM GEGURITAN KONTABOJA: ANALISIS STRUKTUR DAN MAKNA OLEH: IDA AYU EKA PURNAMA WULANDARI NIM 1101215022 PROGRAM STUDI SASTRA BALI FAKULTAS SASTRA DAN BUDAYA UNIVERSITAS UDAYANA DENPASAR 2015 1 i GEGURITAN

Lebih terperinci

KAWENTENAN ANGGAH-UNGGUHING BASA BALI RING NASKAH DRAMA I GODOGAN JURUSAN PENDIDIKAN BASA BALI WARSA 2015/2016

KAWENTENAN ANGGAH-UNGGUHING BASA BALI RING NASKAH DRAMA I GODOGAN JURUSAN PENDIDIKAN BASA BALI WARSA 2015/2016 KAWENTENAN ANGGAH-UNGGUHING BASA BALI RING NASKAH DRAMA I GODOGAN JURUSAN PENDIDIKAN BASA BALI WARSA 2015/2016 Olih: Kadek Moni Ratningsih, NIM 1212051016 Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Fakultas Bahasa

Lebih terperinci

NYAIHANG SESURATAN GEGURITAN CUPAK GERANTANG LAN SATUA CUPAK GERANTANG MADASAR ANTUK WANGUN CARITA SANE KASELEHIN ANTUK TEORI SASTRA BANDINGAN

NYAIHANG SESURATAN GEGURITAN CUPAK GERANTANG LAN SATUA CUPAK GERANTANG MADASAR ANTUK WANGUN CARITA SANE KASELEHIN ANTUK TEORI SASTRA BANDINGAN NYAIHANG SESURATAN GEGURITAN CUPAK GERANTANG LAN SATUA CUPAK GERANTANG MADASAR ANTUK WANGUN CARITA SANE KASELEHIN ANTUK TEORI SASTRA BANDINGAN Ni Gst. Ayu Kt. Sari Wahini1, I B. Putra Manik Aryana1, I

Lebih terperinci

WARNA (VARIASI) BASA BALI RING SESURATAN KWACA (BAJU KAOS)

WARNA (VARIASI) BASA BALI RING SESURATAN KWACA (BAJU KAOS) WARNA (VARIASI) BASA BALI RING SESURATAN KWACA (BAJU KAOS) N. P. Febri Yuliani 1, I. K. Paramarta 1, G. Artawan 2 Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas Pendidikan Ganesha Singaraja, Indonesia e-mail:

Lebih terperinci

NUREKSAIN ANGGAH-UNGGUHING BASA RING CERPEN MABASA BALI RUBRIK ORTI BALI, KORAN BALI POST 2016

NUREKSAIN ANGGAH-UNGGUHING BASA RING CERPEN MABASA BALI RUBRIK ORTI BALI, KORAN BALI POST 2016 e-journal JPBB Universitas Pendidikan Ganesha Jurusan Pendidikan Bahasa Bali NUREKSAIN ANGGAH-UNGGUHING BASA RING CERPEN MABASA BALI RUBRIK ORTI BALI, KORAN BALI POST 2016 ayusastrinidewi@yahoo.co.id,

Lebih terperinci

SKRIPSI ANALISIS STRUKTUR DAN SOSIOLOGIS DRAMA MULIH KARYA I NYOMAN MANDA OLEH : NI PUTU HARUM KARTIKA DEWI NIM

SKRIPSI ANALISIS STRUKTUR DAN SOSIOLOGIS DRAMA MULIH KARYA I NYOMAN MANDA OLEH : NI PUTU HARUM KARTIKA DEWI NIM SKRIPSI ANALISIS STRUKTUR DAN SOSIOLOGIS DRAMA MULIH KARYA I NYOMAN MANDA OLEH : NI PUTU HARUM KARTIKA DEWI NIM 1101215006 PROGRAM STUDI SASTRA BALI FAKULTAS SASTRA DAN BUDAYA UNIVERSITAS UDAYANA DENPASAR

Lebih terperinci

SESELEH WANGUN INTRINSIK LAN SOSIOLOGI KRIYA SASTRA RING PUPULAN SATUA BAWAK LAWAR GOAK PAKARDIN I KETUT RIDA

SESELEH WANGUN INTRINSIK LAN SOSIOLOGI KRIYA SASTRA RING PUPULAN SATUA BAWAK LAWAR GOAK PAKARDIN I KETUT RIDA SESELEH WANGUN INTRINSIK LAN SOSIOLOGI KRIYA SASTRA RING PUPULAN SATUA BAWAK LAWAR GOAK PAKARDIN I KETUT RIDA I Km. Astu Purnadhita 1, I Nengah Martha 1, I. A. Putu Purnami 2 Jurusan Pendidikan Bahasa

Lebih terperinci

TEKS GEGURITAN DARMAKAYA: ANALISIS STRUKTUR DAN FUNGSI OLEH: KADEK RIKA ARIPAWAN NIM:

TEKS GEGURITAN DARMAKAYA: ANALISIS STRUKTUR DAN FUNGSI OLEH: KADEK RIKA ARIPAWAN NIM: TEKS GEGURITAN DARMAKAYA: ANALISIS STRUKTUR DAN FUNGSI OLEH: KADEK RIKA ARIPAWAN NIM: 1101215023 PROGRAM STUDI SASTRA BALI FAKULTAS SASTRA DAN BUDAYA UNIVERSITAS UDAYANA 2015 TEKS GEGURITAN DARMAKAYA:

Lebih terperinci

DIALEK BALI AGA SANE KEAANGGEN RI SAJERONING MABASA BALI RING DESA SIDATAPA, KECAMATAN BANJAR, KABUPATEN BULELENG

DIALEK BALI AGA SANE KEAANGGEN RI SAJERONING MABASA BALI RING DESA SIDATAPA, KECAMATAN BANJAR, KABUPATEN BULELENG e-journal JJPBB Universitas Pendidikan Ganesha Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Vol: 2 No:1(2015) DIALEK BALI AGA SANE KEAANGGEN RI SAJERONING MABASA BALI RING DESA SIDATAPA, KECAMATAN BANJAR, KABUPATEN

Lebih terperinci

TEKS TUTUR JONG MANTEN: ANALISIS STRUKTUR DAN FUNGSI OLEH: DESAK PUTU ELVIANA DEWI NIM:

TEKS TUTUR JONG MANTEN: ANALISIS STRUKTUR DAN FUNGSI OLEH: DESAK PUTU ELVIANA DEWI NIM: TEKS TUTUR JONG MANTEN: ANALISIS STRUKTUR DAN FUNGSI OLEH: DESAK PUTU ELVIANA DEWI NIM: 1101215008 PROGRAM STUDI SASTRA BALI FAKULTAS SASTRA DAN BUDAYA UNIVERSITAS UDAYANA DENPASAR 2015 i TEKS TUTUR JONG

Lebih terperinci

TUTUR LEBUR GANGSA; ANALISIS STRUKTUR DAN FUNGSI OLEH: I MADE OKA PARIATNA

TUTUR LEBUR GANGSA; ANALISIS STRUKTUR DAN FUNGSI OLEH: I MADE OKA PARIATNA TUTUR LEBUR GANGSA; ANALISIS STRUKTUR DAN FUNGSI OLEH: I MADE OKA PARIATNA 1001215034 PROGRAM STUDI SASTRA BALI FAKULTAS SASTRA DAN BUDAYA UNIVERSITAS UDAYANA DENPASAR 2016 i TUTURLEBUR GANGSA; ANALISIS

Lebih terperinci

SESELEH WANGUN INTRINSIK LAN KAJATIAN GUNA SARAT PAGURON-GURON RING SATUA PAN BALANG TAMAK

SESELEH WANGUN INTRINSIK LAN KAJATIAN GUNA SARAT PAGURON-GURON RING SATUA PAN BALANG TAMAK SESELEH WANGUN INTRINSIK LAN KAJATIAN GUNA SARAT PAGURON-GURON RING SATUA PAN BALANG TAMAK K. Devi Antariyani 1 I. N. Suandi 1 I. K. Paramarta 2 Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas Pendidikan Ganesha

Lebih terperinci

TEKS GEGURITAN PADEM WARAK ANALISIS BENTUK, FUNGSI, DAN MAKNA

TEKS GEGURITAN PADEM WARAK ANALISIS BENTUK, FUNGSI, DAN MAKNA TEKS GEGURITAN PADEM WARAK ANALISIS BENTUK, FUNGSI, DAN MAKNA OLEH: I PUTU BAYU MUTRA WIBAWA NIM 1101215024 PROGRAM STUDI SASTRA BALI FAKULTAS SASTRA DAN BUDAYA UNIVERSITAS UDAYANA DENPASAR 2015 i 1 TEKS

Lebih terperinci

TEKS TUTUR CANDRABHERAWA: ANALISIS STRUKTUR DAN FUNGSI

TEKS TUTUR CANDRABHERAWA: ANALISIS STRUKTUR DAN FUNGSI TEKS TUTUR CANDRABHERAWA: ANALISIS STRUKTUR DAN FUNGSI OLEH : NI NYOMAN AYU PUSPITA DEWI NIM: 1101215012 PROGRAM STUDI SASTRA BALI FAKULTAS SASTRA DAN BUDAYA UNIVERSITAS UDAYANA DENPASAR 2015 i TEKS TUTUR

Lebih terperinci

WANGUN INTRINSIK LAN AJI PANGAJAH-AJAHAN TATA LAKSANA RING SATUA BAWAK MABASA BALI WARSA 1975

WANGUN INTRINSIK LAN AJI PANGAJAH-AJAHAN TATA LAKSANA RING SATUA BAWAK MABASA BALI WARSA 1975 WANGUN INTRINSIK LAN AJI PANGAJAH-AJAHAN TATA LAKSANA RING SATUA BAWAK MABASA BALI WARSA 1975 N. M. Ari Puja Astiti 1, I. B. M. Ludy Paryatna 1, I. G. Nurjaya 2 Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas

Lebih terperinci

SESELEH WANGUN INTRINSIK LAN GUNA SARAT SOSIAL RING PUPULAN SATUA BAWAK MEKEL PARIS PIKARDIN I.B.W. WIDIASA KENITEN

SESELEH WANGUN INTRINSIK LAN GUNA SARAT SOSIAL RING PUPULAN SATUA BAWAK MEKEL PARIS PIKARDIN I.B.W. WIDIASA KENITEN SESELEH WANGUN INTRINSIK LAN GUNA SARAT SOSIAL RING PUPULAN SATUA BAWAK MEKEL PARIS PIKARDIN I.B.W. WIDIASA KENITEN I Km. Endi Saputra 1, I N. Martha 1, I.A.Pt.Purnami 2 Jurusan Pendidikan Bahasa Bali

Lebih terperinci

TUTUR ANGKUS PRANA: KAJIAN STRUKTUR DAN SEMIOTIKA. Oleh: NI KADEK DEWI SANTHIASTINI

TUTUR ANGKUS PRANA: KAJIAN STRUKTUR DAN SEMIOTIKA. Oleh: NI KADEK DEWI SANTHIASTINI TUTUR ANGKUS PRANA: KAJIAN STRUKTUR DAN SEMIOTIKA Oleh: NI KADEK DEWI SANTHIASTINI 1101215002 PROGRAM STUDI SASTRA BALI FAKULTAS SASTRA DAN BUDAYA UNIVERSITAS UDAYANA 2015 i TUTUR ANGKUS PRANA: KAJIAN

Lebih terperinci

TEKS GEGURITAN MANTRI SANAK LIMA ANALISIS STRUKTUR DAN NILAI

TEKS GEGURITAN MANTRI SANAK LIMA ANALISIS STRUKTUR DAN NILAI SKRIPSI TEKS GEGURITAN MANTRI SANAK LIMA ANALISIS STRUKTUR DAN NILAI OLEH NI PUTU NOVIYANTI WARDANI NIM 1201215007 PROGRAM STUDI SASTRA BALI FAKULTAS ILMU BUDAYA UNIVERSITAS UDAYANA DENPASAR 2016 i TEKS

Lebih terperinci

I Gst A Kd Yulandari, I B Md Ludy Paryatna, Md. Sri Indriani

I Gst A Kd Yulandari, I B Md Ludy Paryatna, Md. Sri Indriani NUREKSAIN KAWENTENAN ANGGAH-UNGGUHING BASA BALI SAJERONING PAWIWAHAN RING BANJAR SUMBUL, DESA YEHEMBANG KANGIN, KECAMATAN MENDOYO, KABUPATEN JEMBRANA RING WARSA 2016 I Gst A Kd Yulandari, I B Md Ludy Paryatna,

Lebih terperinci

PEMERTAHANAN BAHASA BALI MELALUI GENDING RARE PADA ANAK-ANAK DI SANGGAR KUKURUYUK: KAJIAN SOSIOLINGUISTIK

PEMERTAHANAN BAHASA BALI MELALUI GENDING RARE PADA ANAK-ANAK DI SANGGAR KUKURUYUK: KAJIAN SOSIOLINGUISTIK PEMERTAHANAN BAHASA BALI MELALUI GENDING RARE PADA ANAK-ANAK DI SANGGAR KUKURUYUK: KAJIAN SOSIOLINGUISTIK OLEH: I PUTU PERMANA MAHARDIKA NIM 1101215032 PROGRAM STUDI SASTRA BALI FAKULTAS SASTRA DAN BUDAYA

Lebih terperinci

SESELEH GUNA SARAT WATEK PAAJAH-AJAH RING SAJERONING GEGURITAN RAJAPALA

SESELEH GUNA SARAT WATEK PAAJAH-AJAH RING SAJERONING GEGURITAN RAJAPALA SESELEH GUNA SARAT WATEK PAAJAH-AJAH RING SAJERONING GEGURITAN RAJAPALA Gd Yuli Sutrawan 1, I. A. Sukma Wirani 1, I W. Artika 2 Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas Pendidikan Ganesha Singaraja,

Lebih terperinci

PELESTARIAN BAHASA BALI DALAM MEDIA CETAK BERBAHASA BALI: KAJIAN SOSIOLINGUISTIK OLEH ANAK AGUNG ISTRI ITA RYANDEWI NIM:

PELESTARIAN BAHASA BALI DALAM MEDIA CETAK BERBAHASA BALI: KAJIAN SOSIOLINGUISTIK OLEH ANAK AGUNG ISTRI ITA RYANDEWI NIM: PELESTARIAN BAHASA BALI DALAM MEDIA CETAK BERBAHASA BALI: KAJIAN SOSIOLINGUISTIK OLEH ANAK AGUNG ISTRI ITA RYANDEWI NIM: 1101215033 PROGRAM STUDI SASTRA BALI FAKULTAS SASTRA DAN BUDAYA UNIVERSITAS UDAYANA

Lebih terperinci

KATA PENGANTAR. atas berkat rahmat-nya skripsi yang berjudul Novel Sing Jodoh Analisis

KATA PENGANTAR. atas berkat rahmat-nya skripsi yang berjudul Novel Sing Jodoh Analisis KATA PENGANTAR Om Swastiastu, Puji syukur dipanjatkan kehadapan Ida Sang Hyang Widhi Wasa karena atas berkat rahmat-nya skripsi yang berjudul Novel Sing Jodoh Analisis Psikologi Sastra ini dapat disusun

Lebih terperinci

UCAPAN TERIMA KASIH. Puji syukur dipanjatkan ke hadapan Ida Sang Hyang Widhi Wasa/Tuhan Yang

UCAPAN TERIMA KASIH. Puji syukur dipanjatkan ke hadapan Ida Sang Hyang Widhi Wasa/Tuhan Yang UCAPAN TERIMA KASIH Om Swastyastu, Puji syukur dipanjatkan ke hadapan Ida Sang Hyang Widhi Wasa/Tuhan Yang Maha Esa, karena berkat rahmat-nya, skripsi ini dapat diselesaikan tepat waktu. Skripsi yang berjudul

Lebih terperinci

SOR SINGGIH BASA BALI SAJERONING PARUMAN BANJAR ADAT GUNUNG BIAU, DESA MUNCAN, KABUPATEN KARANGASEM

SOR SINGGIH BASA BALI SAJERONING PARUMAN BANJAR ADAT GUNUNG BIAU, DESA MUNCAN, KABUPATEN KARANGASEM SOR SINGGIH BASA BALI SAJERONING PARUMAN BANJAR ADAT GUNUNG BIAU, DESA MUNCAN, KABUPATEN KARANGASEM Ni Luh Pt. Ratna Dewi 1, Md. Sri Indriani 1, I Kt. Paramartha 2 Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas

Lebih terperinci

GEGURITAN ANGGASTYA: ANALISIS STRUKTUR DAN FUNGSI

GEGURITAN ANGGASTYA: ANALISIS STRUKTUR DAN FUNGSI SKRIPSI GEGURITAN ANGGASTYA: ANALISIS STRUKTUR DAN FUNGSI NI MADE OKTA ERA YATI NIM :1201215029 PROGRAM STUDI SASTRA BALI FAKULTAS ILMU BUDAYA UNIVERSITAS UDAYANA DENPASAR 2016 i GEGURITAN ANGGASTYA: ANALISIS

Lebih terperinci

e-journal JPBB Universitas Pendidikan Ganesha Jurusan Pendidikan Bahasa Bali (Volume 2 Tahun 2015)

e-journal JPBB Universitas Pendidikan Ganesha Jurusan Pendidikan Bahasa Bali (Volume 2 Tahun 2015) ANALISIS BAHASA BALI YANG DISEMPURNAKAN DALAM BUKU AWIG-AWIG SUBAK KACANGBUBUAN, DESA ADAT MAS Ni Kd. A. Andriani, Ida A. Pt. Purnami, I Ngh. Martha Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas Pendidikan

Lebih terperinci

NUREKSAIN WANGUN LAN PAIKETAN SOSIOLOGI SASTRA RING CAKEPAN NASKAH DRAMA JUKUT BE BANO PIKARDIN I MADE WISNAWA

NUREKSAIN WANGUN LAN PAIKETAN SOSIOLOGI SASTRA RING CAKEPAN NASKAH DRAMA JUKUT BE BANO PIKARDIN I MADE WISNAWA NUREKSAIN WANGUN LAN PAIKETAN SOSIOLOGI SASTRA RING CAKEPAN NASKAH DRAMA JUKUT BE BANO PIKARDIN I MADE WISNAWA Ni Komang Indah, IB Made Ludy Paryatna, Made Sri Indriani Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas

Lebih terperinci

SKRIPSI KAMUS BALI INDONESIA BIDANG ISTILAH UPAKARA MANUSA YADNYA DI KABUPATEN BADUNG

SKRIPSI KAMUS BALI INDONESIA BIDANG ISTILAH UPAKARA MANUSA YADNYA DI KABUPATEN BADUNG SKRIPSI KAMUS BALI INDONESIA BIDANG ISTILAH UPAKARA MANUSA YADNYA DI KABUPATEN BADUNG PUTU KRISNA APRIANTI NIM 1201215021 PROGRAM STUDI SASTRA BALI FAKULTAS ILMU BUDAYA UNIVERSITAS UDAYANA DENPASAR 2016

Lebih terperinci

GEGURITAN AJI RAMA RENA ANALISIS STRUKTUR DAN MAKNA

GEGURITAN AJI RAMA RENA ANALISIS STRUKTUR DAN MAKNA SKRIPSI GEGURITAN AJI RAMA RENA ANALISIS STRUKTUR DAN MAKNA IDA BAGUS DWIJA NANDANA PERSADA NIM 1201215035 PROGRAM STUDI SASTRA BALI FAKULTAS ILMU BUDAYA UNIVERSITAS UDAYANA DENPASAR 2017 i SKRIPSI GEGURITAN

Lebih terperinci

KATA PENGANTAR. Puji syukur dipanjatkan ke hadapan Tuhan Yang Mahaesa/Ida Sang Hyang

KATA PENGANTAR. Puji syukur dipanjatkan ke hadapan Tuhan Yang Mahaesa/Ida Sang Hyang KATA PENGANTAR Om Swastyastu, Puji syukur dipanjatkan ke hadapan Tuhan Yang Mahaesa/Ida Sang Hyang Widhi Wasa karena atas berkat dan rahmat-nya skripsi yang berjudul Variasi Fonologis dan Leksikal Bahasa

Lebih terperinci

MITOS DI NUSA PENIDA ANALISIS STRUKTUR, FUNGSI, DAN MAKNA

MITOS DI NUSA PENIDA ANALISIS STRUKTUR, FUNGSI, DAN MAKNA SKRIPSI MITOS DI NUSA PENIDA ANALISIS STRUKTUR, FUNGSI, DAN MAKNA Oleh : NI PUTU SUDIASIH NIM : 1101215035 PROGRAM STUDI SASTRA BALI FAKULTAS SASTRA DAN BUDAYA UNIVERSITAS UDAYANA 2015 i MITOS DI NUSA

Lebih terperinci

SESELEH WANGUN INSTRINSIK LAN KAJATIAN GUNA SARAT PAGURON-GURON RING PUPULAN CERPEN DA NAKONANG ADAN TIANGE PAKARDIN AGUNG WIYAT S.

SESELEH WANGUN INSTRINSIK LAN KAJATIAN GUNA SARAT PAGURON-GURON RING PUPULAN CERPEN DA NAKONANG ADAN TIANGE PAKARDIN AGUNG WIYAT S. SESELEH WANGUN INSTRINSIK LAN KAJATIAN GUNA SARAT PAGURON-GURON RING PUPULAN CERPEN DA NAKONANG ADAN TIANGE PAKARDIN AGUNG WIYAT S. ARDHI I Kdk. Berry. hermana 1, I. A. Pt. Purnami 1, I. B. Putrayasa 2

Lebih terperinci

TEKS MITOS TAPAKAN BARONG BHATARA SAKTI NAWA SANGA DI KAHYANGAN JAGAT LUHUR NATAR SARI: ANALISIS STRUKTUR DAN FUNGSI

TEKS MITOS TAPAKAN BARONG BHATARA SAKTI NAWA SANGA DI KAHYANGAN JAGAT LUHUR NATAR SARI: ANALISIS STRUKTUR DAN FUNGSI SKRIPSI TEKS MITOS TAPAKAN BARONG BHATARA SAKTI NAWA SANGA DI KAHYANGAN JAGAT LUHUR NATAR SARI: ANALISIS STRUKTUR DAN FUNGSI NI PUTU GEK ANNA DELVIA NIM 1201215040 FAKULTAS ILMU BUDAYA UNIVERSITAS UDAYANA

Lebih terperinci

Tureksa Anggah-ungguhing Basa Ring Novel Ratna Tribanowati, Leak Soleh Solah Leak Pikardin I Made Sugianto

Tureksa Anggah-ungguhing Basa Ring Novel Ratna Tribanowati, Leak Soleh Solah Leak Pikardin I Made Sugianto Tureksa Anggah-ungguhing Basa Ring Novel Ratna Tribanowati, Sugianto I M Wira Wartana¹, I. Md. Ludy Paryatna¹, S.A.P Sriasih². Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas Pendidikan Ganesha Singaraja, Indonesia

Lebih terperinci

GEGURITAN PURA TANAH LOT ANALISIS STRUKTUR DAN FUNGSI OLEH IDA BAGUS PUTU WIASTIKA NIM

GEGURITAN PURA TANAH LOT ANALISIS STRUKTUR DAN FUNGSI OLEH IDA BAGUS PUTU WIASTIKA NIM GEGURITAN PURA TANAH LOT ANALISIS STRUKTUR DAN FUNGSI OLEH IDA BAGUS PUTU WIASTIKA NIM 0901215024 PROGRAM STUDI SASTRA BALI FAKULTAS SASTRA DAN BUDAYA UNIVERSITAS UDAYANA DENPASAR 2014 GEGURITAN PURA TANAH

Lebih terperinci

BABAD DANGHYANG BANG MANIK ANGKERAN: KAJIAN STRUKTUR DAN FUNGSI

BABAD DANGHYANG BANG MANIK ANGKERAN: KAJIAN STRUKTUR DAN FUNGSI BABAD DANGHYANG BANG MANIK ANGKERAN: KAJIAN STRUKTUR DAN FUNGSI Skripsi untuk Memperoleh Gelar Sarjana Pada Program Studi Sastra Bali Universitas Udayana I KETUT MANIKA JAYA NIM 1201215020 FAKULTAS ILMU

Lebih terperinci

SOSIOKULTURAL KRAMA BALI RING SATUA BALI LAN PAIKETANNYANE RING PANGAJAHAN SASTRA BALI

SOSIOKULTURAL KRAMA BALI RING SATUA BALI LAN PAIKETANNYANE RING PANGAJAHAN SASTRA BALI SOSIOKULTURAL KRAMA BALI RING SATUA BALI LAN PAIKETANNYANE RING PANGAJAHAN SASTRA BALI N. K. Erawati 1, 1 N. Yasa, 2 S.A.P. Sriasih Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas Pendidikan Ganesha Singaraja,

Lebih terperinci

SESELEH BASA SANE KAANGGEN MIWAH GUNASARAT SANE WENTEN RING GEGURITAN PURWAJATI, PAKARDIN I GEDE NGEMBAK, DRUWEN GEDONG KIRTYA, SINGARAJA

SESELEH BASA SANE KAANGGEN MIWAH GUNASARAT SANE WENTEN RING GEGURITAN PURWAJATI, PAKARDIN I GEDE NGEMBAK, DRUWEN GEDONG KIRTYA, SINGARAJA SESELEH BASA SANE KAANGGEN MIWAH GUNASARAT SANE WENTEN RING GEGURITAN PURWAJATI, PAKARDIN I GEDE NGEMBAK, DRUWEN GEDONG KIRTYA, SINGARAJA 1 P. Suarsana, 1 S. A. P. Sriasih, 2 I. B. Rai. Jurusan Pendidikan

Lebih terperinci

SESELEH VARIASI BASA RING DIALEK BALI AGA DESA SERAYA, KECAMATAN KARANGASEM, KABUPATEN KARANGASEM

SESELEH VARIASI BASA RING DIALEK BALI AGA DESA SERAYA, KECAMATAN KARANGASEM, KABUPATEN KARANGASEM SESELEH VARIASI BASA RING DIALEK BALI AGA DESA SERAYA, KECAMATAN KARANGASEM, KABUPATEN KARANGASEM N. L. Degeng Ratna Dewi 1, I. B. Rai 1, N. Sudiana 2 Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas Pendidikan

Lebih terperinci

Pantang menyerah sebelum. mencapai hasil yang maksimal

Pantang menyerah sebelum. mencapai hasil yang maksimal USULAN SKRIPSI INI TELAH DISETUJUI DANDINILAI OLEH PANITIA PENGUJI PADA PROGRAM STUDI SASTRA BALI FAKULTAS ILMU BUDAYA, UNIVERSITAS UDAYANA PADA TANGGAL, 23 PEBRUARI 2017 Berdasarkan SK Ketua Program Studi

Lebih terperinci

CITRA WANITA PENYIHIR DALAM NOVEL RATNA TRIBANOWATI KARYA I MADE SUGIANTO: SUATU KAJIAN KRITIK SASTRA FEMINIS

CITRA WANITA PENYIHIR DALAM NOVEL RATNA TRIBANOWATI KARYA I MADE SUGIANTO: SUATU KAJIAN KRITIK SASTRA FEMINIS CITRA WANITA PENYIHIR DALAM NOVEL RATNA TRIBANOWATI KARYA I MADE SUGIANTO: SUATU KAJIAN KRITIK SASTRA FEMINIS OLEH: NI LUH KADEK RICHA DWITASARI NIM: 1101215025 PROGRAM STUDI SASTRA BALI FAKULTAS SASTRA

Lebih terperinci

Kata Kunci : Kidung, Struktur, Semiotik, Smaratantra.

Kata Kunci : Kidung, Struktur, Semiotik, Smaratantra. ABSTRAK ANALISIS SEMIOTIKA KIDUNG TUNJUNG BIRU Kidung Tunjung Biru dipilih sebagai objek dalam penelitian ini, karena beberapa alasan. Pertama, gagasan-gagasan yang terkandung di dalamnya, merepresentasikan

Lebih terperinci

ABSTRAK GEGURITAN MASAN RODI ANALISIS STRUKTUR DAN NILAI

ABSTRAK GEGURITAN MASAN RODI ANALISIS STRUKTUR DAN NILAI ABSTRAK GEGURITAN MASAN RODI ANALISIS STRUKTUR DAN NILAI Penelitian terhadap Geguritan Masan Rodi ini membahas tentang analisis struktur dan fungsi. Analisis ini mempunyai tujuan untuk mengungkapkan struktur

Lebih terperinci

SESELEH WANGUN LAN KASUKSMAN AJAH-AJAHAN PAWATEKAN RING LELAMPAHAN GATOTKACA DUTA WAYANG CENK BLONK

SESELEH WANGUN LAN KASUKSMAN AJAH-AJAHAN PAWATEKAN RING LELAMPAHAN GATOTKACA DUTA WAYANG CENK BLONK SESELEH WANGUN LAN KASUKSMAN AJAH-AJAHAN PAWATEKAN RING LELAMPAHAN GATOTKACA DUTA WAYANG CENK BLONK 1 Luh Ekarini, 1 I.B. Putra Manik Aryana, 2 I Gede Nurjaya. Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas

Lebih terperinci

BAB VI FAKTOR PENUNJANG DAN FAKTOR PENGHAMBAT PEMERTAHANAN BAHASA BALI DALAM MASYARAKAT MULTIKULTURAL DI KOTA DENPASAR

BAB VI FAKTOR PENUNJANG DAN FAKTOR PENGHAMBAT PEMERTAHANAN BAHASA BALI DALAM MASYARAKAT MULTIKULTURAL DI KOTA DENPASAR 86 BAB VI FAKTOR PENUNJANG DAN FAKTOR PENGHAMBAT PEMERTAHANAN BAHASA BALI DALAM MASYARAKAT MULTIKULTURAL DI KOTA DENPASAR Kusumoharidjoyo (2000: 34) menyebutkan faktor penunjang serta faktor penghambat

Lebih terperinci

PENYUSUNAN KAMUS SERAPAN DALAM BAHASA BALI

PENYUSUNAN KAMUS SERAPAN DALAM BAHASA BALI PENYUSUNAN KAMUS SERAPAN DALAM BAHASA BALI 1 I Nengah Suandi, 2 Ida Bagus Putrayasa, 3 I Wayan Wisnu Jurusan Pendidikan Bahasa dan Sastra Indonesia Universitas Pendidikan Ganesha E-mail: nengah_suandi@yahoo.co.id

Lebih terperinci

TEKS DRAMA GONG I MADE SUBANDAR HASTA KOMALA ANALISIS BENTUK, FUNGSI, DAN MAKNA

TEKS DRAMA GONG I MADE SUBANDAR HASTA KOMALA ANALISIS BENTUK, FUNGSI, DAN MAKNA TEKS DRAMA GONG I MADE SUBANDAR HASTA KOMALA ANALISIS BENTUK, FUNGSI, DAN MAKNA OLEH IDA AYU PUTRI PERTIWI NIM 1001215010 PROGRAM STUDI SASTRA BALI FAKULTAS SASTRA DAN BUDAYA UNIVERSITAS UDAYANA DENPASAR

Lebih terperinci

Jurusan Pendidikan Bahasa dan Sastra Indonesia Fakultas Bahasa dan Seni Universitas Pendidikan Ganesha Singaraja, Indonesia

Jurusan Pendidikan Bahasa dan Sastra Indonesia Fakultas Bahasa dan Seni Universitas Pendidikan Ganesha Singaraja, Indonesia PENGGUNAAN METODE SHOW AND TELL DALAM PEMBELAJARAN BAHASA INDONESIA UNTUK MENINGKATKAN KETERAMPILAN BERBICARA SISWA KELAS VII.C DI SMP NEGERI 1 SERIRIT TAHUN AJARAN 2014/2015 Luh Eka Trislijayanti 1, Sang

Lebih terperinci

RENCANA PELAKSANAAN PEMBELAJARAN ( RPP ) 2

RENCANA PELAKSANAAN PEMBELAJARAN ( RPP ) 2 RENCANA PELAKSANAAN PEMBELAJARAN ( RPP ) 2 Sekolah : SMA Negeri 8 Denpasar Mata Pelajaran : Bahasa Daerah Bali Satuan Pendidikan : SMA Kelas / Semester : XI / I Aspek : Menyimak I. Standar Kompetensi :

Lebih terperinci

Keywords: REIS techniques and storytelling abilities.

Keywords: REIS techniques and storytelling abilities. PENGGUNAAN TEKNIK REIS UNTUK MENINGKATKAN KEMAMPUAN BERBICARA KHUSUSNYA BERCERITA PADA SISWA KELAS VII 12 SMP NEGERI 2 SINGARAJA Komang Ayu Sriantini (0812011080) Jurusan Pendidikan Bahasa dan Sastra Indonesia,

Lebih terperinci

PEMANFAATAN VIDEO KARTUN ANIMASI BANG ONE UNTUK MENINGKATKAN KETERAMPILAN MENULIS OPINI SISWA KELAS XI IPB 1 DI SMA NEGERI 1 UBUD

PEMANFAATAN VIDEO KARTUN ANIMASI BANG ONE UNTUK MENINGKATKAN KETERAMPILAN MENULIS OPINI SISWA KELAS XI IPB 1 DI SMA NEGERI 1 UBUD ARTIKEL PEMANFAATAN VIDEO KARTUN ANIMASI BANG ONE UNTUK MENINGKATKAN KETERAMPILAN MENULIS OPINI SISWA KELAS XI IPB 1 DI SMA NEGERI 1 UBUD OLEH I WAYAN SUARJAYA NIM 0912011061 JURUSAN PENDIDIKAN BAHASA

Lebih terperinci

PENGGUNAAN METODE LATIHAN DALAM MENINGKATKAN KEMAMPUAN MENULIS PIDATO BERBAHASA BALI SISWA KELAS XI IPA 2 SMA NEGERI 1 SAWAN

PENGGUNAAN METODE LATIHAN DALAM MENINGKATKAN KEMAMPUAN MENULIS PIDATO BERBAHASA BALI SISWA KELAS XI IPA 2 SMA NEGERI 1 SAWAN PENGGUNAAN METODE LATIHAN DALAM MENINGKATKAN KEMAMPUAN MENULIS PIDATO BERBAHASA BALI SISWA KELAS XI IPA 2 SMA NEGERI 1 SAWAN Ni Wayan Septianingsih, Ida Bagus Putra Manik Aryana, Made Sri Indriani Jurusan

Lebih terperinci

PENGGUNAAN METODE SOSIODRAMA UNTUK MENINGKATKAN KEMAMPUAN BERWAWANCARA DENGAN BERBAGAI KALANGAN PADA SISWA KELAS VIII SMP MUTIARA SINGARAJA

PENGGUNAAN METODE SOSIODRAMA UNTUK MENINGKATKAN KEMAMPUAN BERWAWANCARA DENGAN BERBAGAI KALANGAN PADA SISWA KELAS VIII SMP MUTIARA SINGARAJA PENGGUNAAN METODE SOSIODRAMA UNTUK MENINGKATKAN KEMAMPUAN BERWAWANCARA DENGAN BERBAGAI KALANGAN PADA SISWA KELAS VIII SMP MUTIARA SINGARAJA Program Studi Pendidikan Bahasa dan Sastra Indonesia Fakultas

Lebih terperinci

PENINGKATAN HASIL BELAJAR IPA SISWA KELAS III MENGGUNAKAN METODE TUTOR SEBAYA

PENINGKATAN HASIL BELAJAR IPA SISWA KELAS III MENGGUNAKAN METODE TUTOR SEBAYA 3.182 Jurnal Pendidikan Guru Sekolah Dasar Edisi 34 Tahun ke-5 2016 PENINGKATAN HASIL BELAJAR IPA SISWA KELAS III MENGGUNAKAN METODE TUTOR SEBAYA THE IMPROVEMENT OF SCIENCE LEARNING OUTCOMES OF THIRD GRADE

Lebih terperinci

ABSTRAK. Kata Kunci: kamus, bahasa, sastra, istilah, kategori.

ABSTRAK. Kata Kunci: kamus, bahasa, sastra, istilah, kategori. ABSTRAK Penelitian Kamus Bali-Indonesia Istilah Bahasa dan Sastra Bali bertujuan untuk mengetahui bentuk dan khazanah istilah yang terdapat dalam bahasa dan sastra Bali. Adapun teori yang digunakan dalam

Lebih terperinci

PENERAPAN PEMBELAJARAN TEKNIK TWO STAY TWO STRAY (TSTS) UNTUK MENINGKATKAN KETERAMPILAN MENYIMAK SISWA KELAS VIII 1 SMP NEGERI 4 TEJAKULA

PENERAPAN PEMBELAJARAN TEKNIK TWO STAY TWO STRAY (TSTS) UNTUK MENINGKATKAN KETERAMPILAN MENYIMAK SISWA KELAS VIII 1 SMP NEGERI 4 TEJAKULA 1 PENERAPAN PEMBELAJARAN TEKNIK TWO STAY TWO STRAY (TSTS) UNTUK MENINGKATKAN KETERAMPILAN MENYIMAK SISWA KELAS VIII 1 SMP NEGERI 4 TEJAKULA Kmg Desy Fridayanti, I Gd Nurjaya, N Md Rai Wisudariani Jurusan

Lebih terperinci

BAB II KAJIAN PUSTAKA. umum. Menurut Sutarno NS ( 2003 : 32 ) Perpustakaan umum sering diibaratkan

BAB II KAJIAN PUSTAKA. umum. Menurut Sutarno NS ( 2003 : 32 ) Perpustakaan umum sering diibaratkan 6 BAB II KAJIAN PUSTAKA 2.1 Perpustakaan Umum Perpustakaan merupakan perpustakaan yang ada di lingkungan masyarakat umum. Menurut Sutarno NS ( 2003 : 32 ) Perpustakaan umum sering diibaratkan sebagai Universitas

Lebih terperinci

Agus Awitama, Made Sri Indriani, Sang Ayu Putu Sriasih. Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas Pendidikan Ganesha Singaraja, Indonesia

Agus Awitama, Made Sri Indriani, Sang Ayu Putu Sriasih. Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas Pendidikan Ganesha Singaraja, Indonesia PENERAPAN MODEL PEMBELAJARAN KOOPERATIF TIPE NHT (NUMBERED HEAD TOGETHER ) UNTUK MENINGKATKAN KEMAMPUAN MEMBACA PEMAHAMAN WACANA BAHASA BALI BERHURUF LATIN SISWA KELAS VII 4 SMP LAB. UNDIKSHA SINGARAJA

Lebih terperinci

BELAJAR MATEMATIKA SISWA MELALUI PENDEKATAN GUIDED DISCOVERY LEARNING SISWA KELAS XE SMA NEGERI1 TANJUNGSARI, GUNUNG KIDUL TAHUN AJARAN 2012/2013

BELAJAR MATEMATIKA SISWA MELALUI PENDEKATAN GUIDED DISCOVERY LEARNING SISWA KELAS XE SMA NEGERI1 TANJUNGSARI, GUNUNG KIDUL TAHUN AJARAN 2012/2013 UNION: Jurnal Pendidikan Matematika Vol 2 No 1, Maret 2014 BELAJAR MATEMATIKA SISWA MELALUI PENDEKATAN GUIDED DISCOVERY LEARNING SISWA KELAS XE SMA NEGERI1 TANJUNGSARI, GUNUNG KIDUL TAHUN AJARAN 2012/2013

Lebih terperinci