PEPLAJAHAN MABEBAOSAN BASA BALI SANE NGANGGEN MODEL PEPLAJAHAN INOVATIF RING KELAS XI IIS 3 SMA NEGERI 4 SINGARAJA

Ukuran: px
Mulai penontonan dengan halaman:

Download "PEPLAJAHAN MABEBAOSAN BASA BALI SANE NGANGGEN MODEL PEPLAJAHAN INOVATIF RING KELAS XI IIS 3 SMA NEGERI 4 SINGARAJA"

Transkripsi

1 PEPLAJAHAN MABEBAOSAN BASA BALI SANE NGANGGEN MODEL PEPLAJAHAN INOVATIF RING KELAS XI IIS 3 SMA NEGERI 4 SINGARAJA K. T. Wahyuni, I. W. G. Wisnu, I. N. Suandi Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas Pendidikan Ganesha Singaraja, Indonesia triwahyunikomang23@gmail.com, wisnukawiswara@yahoo.com, nengah_suandi@yahoo.co.id KUUB Tetilik puniki matetujon nelatarang (1) pangrencana, (2) panglaksana, lan (3) pamastika peplajahan mabebaosan basa Bali sane ring kelas XI IIS 3 SMA Negeri 4 Singaraja. Jejering tetilik puniki guru bahasa Bali ring kelas XI IIS 3 SMA Negeri 4 Singaraja. Penandang ring tetilik puniki inggih punika pangrencana, panglaksana, miwah pamastika peplajahan mabebaosan basa Bali sane nganggen model peplajahan inovatif Singaraja. Tetilik puniki nganggen deskriptif-kualitatif lan mupulang data nganggen metode studi dokumenter, observasi, lan sadu wicara. Pikolih tetilik puniki nyantenang (1) Pangrencana peplajahan mabebaosan basa Bali sane Singaraja sampun manut sareng piranti penyusun RPP ring Kurikulum Wenten piranti penyusun RPP sane patut kalimbakang malih inggih punika KD lan indikator, pidaging peplajahan, dudonan peplajahan, miwah pamastika peplajahan. (2) Panglaksana peplajahan mabebaosan basa Bali sane ring kelas XI IIS 3 SMA Negeri 4 Singaraja nganggen pendekatan saintifik. Wenten sane patut kapratiaksayang malih inggih punika ring daging lan pamuput peplajahan. (3) Pamastika peplajahan mabebaosan basa Bali sane Singaraja nganggen pendekatan autentik minakadi panglaksana, kaweruhan, lan kawagedan. Pamastika sane durung becik kalaksanayang inggih punika pamastika parilaksana. Kata kunci: mabebaosan, inovatif, lan Kurikulum 2013 Abstrak Penelitian ini bertujuan untuk mendeskripsikan (1) perencanaan, (2) pelaksanaan, dan (3) evaluasi pelajaran berbicara basa Bali yang menggunakan model pembelajaran inovatif di kelas XI IIS 3 SMA Negeri 4 Singaraja. Subjek penelitian ini adalah guru bahasa Bali di kelas XI IIS 3 SMA Negeri 4 Singaraja. Objek penelitian ini adalah perencanaan, pelaksanaan, dan evaluasi pelajaran berbicara basa Bali yang menggunakan model pembelajaran inovatif di kelas XI IIS 3 SMA Negeri 4 Singaraja. Penilitian ini juga menggunakan deskriptif-kualitatif. Metode pengumpulan data yang digunakan yaitu metode studi dokumenter, observasi, dan wawancara. Hasil penelitian ini adalah (1) Perencanaan pelajaran berbicara yang menggunakan model pembelajaran inovatif di kelas XI IIS 3 SMA Negeri 4 Singaraja sudah sesuai dengan komponen penyusunan RPP dalam Kurikulum Ada beberapa komponen RPP yang masih perlu diperbaiki yaitu KD dan indikator, materi pembelajaran, kegiatan pembelajaran, dan evaluasi pembelajaran. (2) Pelaksanaan pelajaran berbicara yang menggunakan model pembelajaran inovatif di kelas XI IIS 3 SMA

2 Negeri 4 Singaraja menggunakan pendekatan saintifik. Ada beberapa komponen pelaksanaan pembelajaran yang harus dicermati lagi yaitu inti dan penutup pelajaran. (3) Evaluasi pelajaran berbicara yang menggunakan model pembelajaran inovatif di kelas XI IIS 3 SMA Negeri 4 Singaraja menggunakan pendekatan autentik yaitu sikap, pengetahuan, dan keterampilan. Kata kunci: berbicara, inovatif, lan Kurikulum 2013 Abstract The aim of this research are to describe the (1) plan, (2) process, and (3) evaluation of the study of Balinese speaking using innovative learning model in XII IIS 3 at SMA Negeri 4 Singaraja. The subject of this research is the Balinese teacher in XII IIS 3 at SMA Negeri 4 Singaraja. The object of this research are planning, processing and evaluating of the study of Balinese speaking using innovative learning model in XII IIS 3 SMA Negeri 4 Singaraja. This research is also using descriptive-qualitative strategy. Method which is using in this research to collect the data are documenter study, observation and interview. The result of this research are (1) Lesson plan about Balinese Speaking using innovative learning model in XII IIS 3 at SMA Negeri 4 Singaraja which is already match with component in the lesson plan of Curriculum There are some components that should be fixed such as standard competence and indicator, material, learning activity and learning evaluation/assessment. (2) The step or the activity of the Balinese speaking using innovative learning model in XII IIS 3 SMA Negeri 4 Singaraja which is using scientific Approach. There some components of the learning activity which should be more concerned such as in the whilst and post activity. (3) Evaluation system in the study of Balinese speaking which is using innovative learning model in XII IIS 3 SMA Negeri 4 Singaraja use authentic approach. Key Words: speaking, innovative, and curriculum 2013 PURWAKA Mabebaosan inggih punika kawagedan rikala maosang krunakruna sane kanggen nyinahang manah, pangrasa, miwah nelatarang pikobet sane kapanggih (Arsjad, 1993: 17). Kawagedan mabebaosan patut kapelajahin ring sekolah santukan kawagedan punika prasida kanggen ring wewidangan sisia. Kawagedan mabebaosan kanggen ring wewidangan sisia minakadi mabebaosan ring acara pasamuan, mabebaosan sareng sawitra, rerame, guru, krama (masyarakat), miwah sane lianan. Kawagedan mabebaosan patut kapelajahin ring sekolah santukan kawagedan punika prasida kanggen ring wewidangan sisia. Kawagedan mabebaosan kanggen ring wewidangan sisia minakadi mabebaosan ring acara pasamuan, mabebaosan sareng sawitra, rerame, guru, krama (masyarakat), miwah sane lianan. Bebaosan taler pinaka piranti sane pinih mautama ring kauripan manusa. Manusa kaptiang madue kawagedan mabebaosan santukan prasida ngawinang elah mikolihang pakaryan lan akeh kauningin olih jadma krama. Peplajahan mabebaosan basa Bali sampun kaajahin saking SD kantos SMA nanging nenten prasida ngawinang sisia waged mabebaosan, minakadi maosang ragragan, pikayunan, pitaken, pisaur, lan kreativitas ring kahanan (situasi) sane formal ngangen basa Bali sane manut sor-singgih basa. Punika taler karasayang antuk sisia ring genah panilik nglaksanayang PPL Real

3 inggih punika SMA Negeri 4 Singaraja. Sakadi seseleh (observasi) lan sadu wicara (wawancara) sane sampun kalaksanayang antuk guru basa Bali ring SMA Negeri 4 Singaraja, akeh sisia ring SMA Negeri 4 Singaraja nenten mrasidayang gelis maosang ragragan, pikayunan, manah, miwah sane lianan nganggen basa Bali sane manut sor-singgih basa. Guru sapatutnyane ngentosin model peplajahan sane manut ring wewidangan sisia mangda prasida ngawinang sisia liang rikala nyarengin peplajahan basa Bali. Model peplajahan sane manut ring wewidangan sisia inggih punika model peplajahan inovatif. Peplajahan inovatif inggih punika peplajahan sane katingkes antuk guru ring dasar manah lan kramaning (metode) sane anyar mangda prasida nincapang pikolih peplajahan (Suyatno, 2009: 6). Guru basa Bali ring SMA Negeri 4 Singaraja sampun nglaksanayang model peplajahan inovatif ring peplajahan basa Bali. Punika sane ngawinang panilik nglaksanayang tetilik ring SMA Negeri 4 Singaraja. Panilik mratiaksayang kelas XI IIS 3. Kelas XI IIS 3 inggih punika kelas sane madue kawagedan akademik kirang becik. Model peplajahan inovatif sane patut lan panglaksana sane manut pastika nincapang kawagedan sisia mabebaosan miwah ngawinang sisia gimeh (semangat) rikala nyarengin peplajahan. Silih sinunggil sane prasida ngawinang kawagedan mabebaosan sisia sayan nincap kasinahang antuk kawagedan guru nlisikin lan nglaksanayang model peplajahan. Punika sane mawinan guru patut madue sesuluh pangrencana peplajahan (RPP) miwah panglaksana peplajahan. Sesuluh punika sampun wenten ring lepitan Permendikbud Nomer 65 Tahun 2013 sane ngaptiang kawentenan panglimbakan RPP. Mangda peplajahan memargi antar, sapatutnyane guru ngamargiang parikrama peplajahan patut sakadi sane wenten ring RPP. Ring RPP, wenten piranti-piranti RPP sane patut kamargiang makasami ri sajeroning parikrama peplajahan ring kelas. Lepitan Permendikbud Nomer 65 Tahun 2013 nelatarang indik panglaksana peplajahan inggih punika sesuluh parilaksana sane wenten ring RPP. Samian rencana sane wenten ring RPP patut kalaksanayang ring peplajahan. Sesuluh sane kakaryanin lan kaatur antuk pemerintah nenten mrasidayang nasarin parilaksana guru. Wenten guru sane nenten nglaksanayang model peplajahan sane wenten ring RPP. Ring RPP, guru nganggen model-model peplajahan inovatif, nanging ring panglaksanannyane guru nganggen pendekatan konvensional. Lianan ring punika, wenten guru ring panglaksana peplajahan nganggen model-model peplajahan inovatif, nanging ring RPP guru nganggen model peplajahan sane lianan. Sapatutnyane, guru nglaksanayang tata titi sane patut ring kurikulum sane memargi. RPP miwah panglaksana peplajahan sane becik prasida nincapang kawagedan sisia. Lianan ring RPP miwah panglaksana peplajahan sane becik, pamastika taler mabuat pisan ring peplajahan. Pamastika sane kalaksanayang ring parikrama peplajahan mangda pateh sakadi pamastika sane wenten ring RPP. Pamastika punika mangda manut ring indikator peplajahan. Pamastika prasida nyukat (ngukur) kawagedan mabebaosan sisia lan pikolih guru ring parikrama peplajahan. Punika sane ngawinang bantang pikobet ring tetilik puniki indik (1) Sapunapi pangrencana peplajahan

4 (RPP) mabebaosan basa Bali sane Singaraja?, (2) Sapunapi panglaksana peplajahan mabebaosan basa Bali sane nganggen model peplajahan inovatif ring kelas XI IIS 3 SMA Negeri 4 Singaraja?, lan (3) Sapunapi pamastika panglaksana peplajahan mabebaosan basa Bali sane Singaraja?. Tetujon ring tetilik puniki inggih punika nelatarang indik pangrencana, panglaksana, lan pamastika peplajahan mabebaosan sane Singaraja. Kawigunan sane prasida kapolihang ring tetilik sane jagi kalaksanayang puniki katuju majeng ring guru, sekolah, sisia lan panilik salanturnyane. Kawigunan sane prasida kapolihang ring tetilik sane jagi kalaksanayang puniki katuju majeng ring guru, sekolah, sisia lan panilik salanturnyane. Kawigunan majeng ring guru inggih punika kanggen sesuluh ritatkala nyinahang model peplajahan inovatif sane patut tur kanggen rikala nglaksanayang peplajahan mabebaosan basa Bali. Kawigunan majeng ring sekolah inggih punika kanggen gatra sane mawiguna ring sekolah rikala nglimbakang model peplajahan inovatif lan kanggen daya upaya ring peplajahan basa Bali, utamanyane peplajahan mabebaosan. Kawigunan majeng ring sisia inggih puniki kaptiang prasida ngicen wesana sane becik/positif majeng ring sisia. Sisia kaptiang nyiagayang padewakan ring parikrama peplajahan mangda prasida nincapangan kawagedan mabebaosan. Kawigunan majeng ring panilik salanturnyane inggih puniki prasida kanggen tetimbang rikala nglaksanayang tetilik sane mapaiketan sareng panglaksana peplajahan mabebaosan basa Bali sane nganggen model peplajahan inovatif. Sepat siku-siku inggih punika teori-teori sane kanggen dasar ring sajeroning nglaksanayang tetilik puniki. Teori-teori sane katelatarang ring sepat siku-siku punika minakadi, (1) artos lan soroh mabebaosan (Tarigan lan Suhender 1986, Wendra 2006, (2) peplajahan inovatif (Suyatno, 2009,Trianto 2010 ), (3) pangrencana peplajahan (Permendikbud Nomer 65 Tahun 2013), (4) panglaksana peplajahan (Permendikbud Nomer 65 Tahun 2013), (5) pamastika peplajahan (Permendikbud No. 66 Tahun 2013), lan (6) bantang manah (Sugiyono 2010). Tetilik sane masaih sareng tetilik puniki wenten tetiga inggih punika tetilik Putu Suryani ( 2014) sane mamurda "Pembelajaran Bahasa Indonesia Berbasis Teks di Kelas X SMA Negeri 1 Singaraja", Ni Made Yuliani Warlina (2014) sane mamurda "Problematika dalam Pembelajaran Berbicara di Kelas VIII-2 SMP Laboratorium Undiksha Singaraja", lan Ni Komang Ayu Damayanti (2014) sane mamurda "Pembelajaran Menulis Teks Anekdot Berpendekatan Saintifik dengan Model pembelajaran Berbasis Proyek (Project Based Learning) pada Siswa Kelas X Tata Kecantikan Kulit 1 di SMK Negeri 2 Singaraja". Tetilik sane masaih puniki pateh-pateh nelisikin indik pangrencana, panglaksana, lan pamastika peplajahan. Pabinannyane inggih punika tetilik Putu Suryani nelatarang indik pangrencana peplajahan (RPP), panglaksana peplajahan, lan pamastika indik peplajahan basa Indonesia berbasis teks. Pabinannyane sareng tetilik Ni

5 Komang Ayu Damayanti inggih punika nelisikin indik peplajahan nyurat teks anekdot sane nganggen model peplajahan berbasis proyek (Project Base Learning) ring kelas X tata Kecantikan Kulit 1 SMK Negeri 2 Singaraja. Lan pabinan sareng tetilik Ni Made Yuliani Warlina inggih punika wantah nelatarang indik pikobet sane kapanggih rikala ngrencanayang peplajahan (RPP), nglaksanayang peplajahan lan pamastika. KRAMANING TETILIK Ring tetilik puniki nganggen tetilik deskriptif kualitatif. Data sane karereh ring tetilik puniki inggih punika pangrencana peplajahan (RPP), panglaksana, lan (3) pamastika panglaksana peplajahan mabebaosan basa Bali sane nganggen model peplajahan inovatif ring kelas XI IIS 3 SMA Negeri 4 Singaraja. Jejering ring tetilik puniki inggih punika guru bahasa Bali ring kelas XI IIS 3 SMA Negeri 4 Singaraja. Sajeroning tetilik puniki data kapupulang antuk metode studi dokumenter, observasi, lan sadu wicara. Metode studi dokumenter punika kanggen ngrereh pisaur pikobet nomer kapertama indik pangrencana peplajahan (RPP) mabebaosan basa Bali sane Singaraja. Metode puniki kalaksanayang marupa mupulang RPP mabebaosan sane ngangen model peplajahan inovatif lan nureksain tur minayang RPPnyane sareng sesuluh lepitan Permendikbud Nomer 65 Tahun Metode observasi kanggen ngrereh data indik panglaksana lan pamastika peplajahan mabebaosan sane ring sisia kelas XI IIS 3 SMA Negeri 4 Singaraja. Metode sadu wicara wantah kanggen nyangkepin pikolihan dokumenter lan observasi indik pangrencana peplajahan (RPP), panglaksana, lan pamastika peplajahan mabebaosan sane Singaraja. Piranti sane kanggen rikala mupulang data inggih punika sesuluh studi dokumenter, observasi, lan sadu wicara. Seusan samian data sampun prasida kapupulang, selanturnyane kalaksanayang data tureksa. Data tureksa sane kaanggen ring tetilik puniki inggih punika reduksi data, nyajiang data, miwah pamicutet (Sugiyono, 2009: ). PIKOLIH LAN TETEPASAN Pikolih Tetilik Data sane kapolihang ring tetilik puniki mapaiketang sareng (1) pangrencana peplajahan (RPP) mabebaosan basa Bali sane Singaraja, (2) panglaksana peplajahan mabebaosan basa Bali sane Singaraja, lan (3) pamastika panglaksana peplajahan mabebaosan basa Bali sane nganggen model peplajahan inovatif ring kelas XI IIS 3 SMA Negeri 4 Singaraja. Pangrencana peplajahan (RPP) mabebaosan sane nganggen model peplajahan inovatif ring sisia kelas XI IIS 3 SMA Negeri 4 Singaraja kawangun antuk makudang-kudang piranti RPP Wangun piranti RPP punika sampun kamanutang sareng Kurikulum Soroh sane kapertama wenten ring RPP inggih punika identitas RPP. Identitas sane wenten ring RPP peplajahan wawancara lan widya tula

6 inggih punika satuan pendidikan, kelas, semester, mata pelajaran, unteng peplajahan, miwah galah sane katelasang ring parikrama peplajahan punika. Sane kaping kalih inggih punika indik Kompetensi Inti (KI). KI sane wenten ring RPP wawancara lan RPP widya tula sampun madaging kompetensi ring ranah parilaksana (panglaksana), kawruhan, lan kawagedan. Sane kaping tiga inggih punika indik KD. KD ring RPP wawancara lan RPP widya tula sampun kamanutang sareng KI. Kaping pat inggih punika indik indikator pencapaian kompetensi. Soang-soang RPP wawancara lan RPP widya tula madue patpat indikator. Kaping lima inggih punika indik tetujon peplajahan. Tetujon peplajahan ring RPP wawancara lan RPP widya tula sampun madaging indik pikolih sane pacang kapanggih ring peplajahan lan nyinahang parikrama sane kalaksanayang ring peplajahan punika. Kaping enem inggih punika indik pidaging (materi) peplajahan. Pidaging (materi) sane wenten ring kalih RPP punika durung jangkep kasurat ring RPP utawi ring lepitan RPP. Guru wantah nagingin sub pidagingnyane kemanten. Sub pidaging (materi) punika nenten katelatarang malih. Soroh sane kaping enem inggih punika metode peplajahan. Metode peplajahan mangda manut sareng tetujon peplajahan, indikator, lan pendekatan peplajahan sane kanggen ring kurikulum Pendekatan sane kanggen inggih punika pendekatan saintifik. Metode sane kanggen punika marupa pitaken (tanya jawab), ceramah, pabligbagan, penugasan, lan demontrasi. Guru nganggen model-model peplajahan inovatif ring RPP wawancara lan RPP widya tula. Model peplajahan inovatif sane kanggen ring RPP wawancara inggih punika model peplajahan kontekstual lan model peplajahan sane kanggen ring peplajahan widyatula inggih punika kontekstual miwah Model kontekstual taler kanggen diskusi kelas. Soroh sane kaping pitu inggih punika dudonan peplajahan. Dudonan peplajahan punika minakadi pangawit, daging, lan pamuput peplajahan. Daging peplajahan sane wenten ring RPP wawancara lan RPP widya tula punika nganggen pendekatan saintifik. Soroh sane kaping kutus inggih punika sumber malajah. Sumber malajah sane kanggen ring RPP wawancara lan RPP widya tula inggih punika LKS WIKAN SMA/SMK lan buku Widia Sari SMA/SMK. Soroh sane kaping sia inggih punika pamastika (penilaian). Pamastika ring RPP peplajahan mabebaosan puniki nganggen pendekatan autentik. Soroh pendekatan autentik punika minakadi pamastika panglaksana, pangwruh, lan kawagedan. Data indik panglaksana peplajahan mabebaosan basa Bali sane nganggen model peplajahan inovatif ring sisia kelas XI IIS 3 SMA Negeri 4 Singaraja kapolihang nganggen metode observasi lan wawancara. Panilik sareng ke kelas ngamratiaksayang parikrama peplajahan sane kalaksanayang olih guru. Panilik mratiaksayang parikrama peplajahan ring kelas XI IIS 3 tanggal 18 Oktober 2014, 1 November 2014, lan 8 November 2014 galah Wita. Tanggal 18 Oktober 2014 panilik ngamraktiasayan indik peplajahan wawancara. Tanggal 1 lan 8 November 2014 ngamratiaksayang

7 indik peplajahan widya tula. Sane kapertama kapratiaksayang inggih punika peplajahan wawancara ring tanggal 18 Oktober Peplajahan mabebaosan indik wawancara kakawitin antuk ngaturang salam panganjali umat, "Om Swastiastu". Derika guru natasin papan kahadiran sisia lan nakenang indik daging peplajahan awuku sane sampun lintang. Seusan punika guru maiketang peplajahan sane sampun lintang sareng peplajahan sane mangkin kaajahin. Ring daging peplajahan punika, guru nglaksanayang pendekatan saintifik Ring parikrama mratiaksayang, sisia akehan mratiaksayang napi sane katelatarang olih guru. Parikrama sane kaping kalih inggih punika parikrama mataken. Ring parikrama mataken nenten wenten sisia sane mataken. Sisia akehan mataken rikala makarya tugas. Ring parikrama maricoba sisia ngwangun sekaha. Soang-soang sekaha makarya naskah wawancara. Sadurung makarya naskah wawancara, soang-soang sekaha patut makarya murda sane pacang kanggen ring wawancaranyane. Seusan ngamolihang murda sane patut, soang-soang sisia mupulang data indik murda punika. Seusan sisia sampun mikolihang data indik murdanyane, wau nglantur ring parikrama menalar. Ring parikrama menalar, soang-soang sekaha makarya naskah wawancara sane pacang kasobiahang. Santukan galah sampun telas, parikrama nyobiahang kalaksanayang ring jero soang-soang. Wawancaranyane punika karekam lan rekaman punika sane kapupulang olih guru. Ring pamuput peplajahan, guru nglaksanayang parikrama nyutetang peplajahan lan ngicen tindak lanjut indik peplajahan awuku sane jagi rauh. Refleksi peplajahan nenten mrasidayang kalaksanayang santukan parikrama nyobiahang wawancara durung kalaksanayang. Parikrama peplajahan ring tanggal 1 November 2013 indik peplajahan widya tula. Peplajahan widyatula kakawitin antuk panganjali umat "Om Swastiastu". Drika guru nglaksanayang absensi kelas lan ngicen gatra ndik nilai sane kapolihang olih sisia ring tugas ngrekam parikrama wawancara. Seusan punika, guru maiketang peplajahan wawancara lan widya tula. Drika guru nelatarang pidaging (materi) widyatula. Selanturnyane ring daging peplajahan. Ring daging peplajahan widya tula nganggen pendekatan saintifik. Parikrama mratiaksayang sane kapertama kalaksanayang. Ring parikrama mraktiaksayang, sisia kanikain mratiaksayang sawitrane sane nyobiahang bebaosan rikala dados pengenter acara ring widya tula. Parikrama kaping kalih inggih punika mataken. Ring parikrama mataken nenten wenten sisia sane mataken. Sisia akehan mataken rikala makarya tugas. Parikrama kaping tiga inggih punika maricoba. Ring galah maricoa punika, sisia kawangun antuk sekaha. Soang-soang sekaha kanikain mupulan data indik materi widyatula sane pacang kasobiahang. Seusan punika kalaksanayang parikrama menalar. Ring parikrama menalar puniki soang-soang sekaha kanikain maiketang data sane sampun kapolihang sareng murdanyane mangda prasida ngamolihang pidaging (materi) sane jangkep. Parikrama sane pinih untat inggih punika parikrama nyobiahang pakaryan. Parikrama puniki nenten memargi santukan kekirangan galah. Parikrama nyobiahang pakaryan

8 kalaksanayng ring tanggal 8 November Ring pamuput peplajahan, guru nglaksanayang parikrama nyutetang peplajahan lan ngicen tindak lanjut indik peplajahan awuku sane jagi rauh. Refleksi peplajahan nenten mrasidayang kalaksanayang santukan parikrama nyobiahang widyatula durung kalaksanayang. Parikrama nyobiahang pakaryan kalaksanayang ring tanggal 8 November Parikrama ring tanggal 8 November 2014 inggih punika sisia lan guru ngaturang panganjali umat "Om Swastiastu" anggene ngawitin peplajahan. Drika guru natasin papan kehadiran sisia lan ngicen pitaken indik peplajahan widyatula awuku sane sampun lintang. Seusan punika guru nglaksanayang pemastika widyatula inggih punika indik nyobiahang materi widyatula. Parikrama widyatula memargi becik. Ring pamuput peplajahan guru sareng sisia nyutetang peplajahan, lan guru ngicen refleksi indik parikrama nyobiahang widyatula soang-soang sekaha. Pamuputnyane inggih punika guru ngicen tindak lanjut indik peplajahan sane jagi rauh lan ngaturang parama shanti "Om Shanti, Shanti, Shanti, Om". Pamastika peplajahan kalaksanayang pinih ungkur ring parikrama peplajahan. Rikala kalaksanayang peplajahan mabebaosan indik wawancara lan widya tula, guru stata nglaksanayang pamastika. Pamastika punika kalaksanayang rikala parikrama peplajahan lan seusan nglaksanayang parikrama peplajahan. Manut sakadi tuntutan kurikulum 2013, pamastika peplajahan mangda nganggen pamastika autentik. Pamastika autentik punika marupa pamastika panglaksana, kawruhan, lan kawagedan. Sesuluh pamastika panglaksana peplajahan ring kekalih RPP (RPP wawancara lan RPP widya tula) punika pateh. Pamastika panglaksana ring kalih RPP punika pateh-pateh ngenilai aspek keaktifan, kedisiplinan, keseriusan, lan kerja sama. Sakadi seseleh sane sampun Pamastika indik kawruhan punika nganggen tes lisan. Pamastika punika durung wenten kunci jawaban lan bobot nilai sane patut kaicen rikala sisia nyawis pitaken nenten manut, kirang manut, sampun manut, miwah sane lianan ring pitaken punika. Pamastika indik kawagedan marupa penilaian proyek ring RPP wawancara lan RPP widya tula. Penilaian proyek punika kalaksanayang olih guru rikala soang-soang sekaha nyobiahang naskah wawancara sane sampun kakaryanin. Pamastikasane kalaksanayang olih guru rikala sisia nyobiahang wawancara lan widya tula inggih punika pamastika indik kawagedan (penilaian proyek). TETEPASAN Manut sakadi pikolih tetilik sane sampun katelatarang ring ajeng, sane mangkin prasida katelatarang tetepasan indik pangrencana peplajahan (RPP), panglaksana peplajahan, lan pamastika panglaksana peplajahan mabebaosan sane nganggen model peplajahan inovatif ring kelas XI IIS 3 SMA Negeri 4 Singaraja. Pangrencana peplajahan (RPP) mabebaosan sane nganggen model peplajahan inovatif ring kelas XI IIS 3 SMA Negeri 4 Singaraja kawangun antuk piranti penyusun RPP. Piranti-piranti sane wenten ring RPP punika sampun manut sareng Permendikbud Nomer 65 lan lepitan IV Permendikbud Nomer 81A Tahun Wenten makudang-kudang

9 pahan sane patut kalimbakang malih ring RPP peplajahan mabebaosan indik wawancara lan widya tula inggih punika kompetensi dasar lan indikator pencapaian kompetensi, pidaging (materi) peplajahan, dudonan parikrama peplajahan, miwah pamastika peplajahan. Kawentenan sane kapertama kapolihang inggih punika indik indikator. Indikator patut kauratiang olih guru sawireh indikator mapaiketan sareng parilaksana sane kaukur ring pamastika. Punika wenten ring lepitan Permendikbud Nomer 65 Tahun 2013 indik indikator pencapaian kompetensi inggih punika parilaksana sane prasida kaukur lan kapratiaksayang anggena nyinahang KD sane patut kapolihang. Indikator ring RPP mangda nganggen Kata Kerja Operasional (KKO). KKO sane karencanayang ring indikator peplajahan mangda prasida ngukur kawruhan, panglaksana, lan kawagedan. Sesuratan KD kasarengin antuk indikator. Punika sane katelatarang ring lepitan IV Permendikbud Nomer 81A Tahun Napi sane sampun kaatur ring lepitan IV Permendikbud punika durung prasida dados sesuluh rikala nyurat KD lan indikator. KD lan indikator ring RPP wawancara lan RPP widya tula kari kasurat matiosan genahnyane ring B lan C. Punika taler kapolihang ring tetilik sane masaih inggih punika tetilik sane kakaryanin olih Putu Suryani (2014) sane mamurda "Pembelajaran Bahasa Indonesia Berbasis Teks Di Kelas X SMA Negeri 1 Singaraja". Drika guru basa Indonesia taler nyurat KD lan indikator ring genah sane matiosan. Kawentenan kaping kalih indik pidaging (materi) peplajahan. Guru sepatutnyane nyurat kajangkepan pidaging (materi) sane kanggen ring RPP punika. Pidaging (materi) peplajahan patut kajangkepang mangda sane ngwacen RPP (tim monitoring dinas pendidikan lan pihak terkait) ngamolihang gambaran sane jangkep indik pidaging (materi) peplajahan punika. Kajangkepan punika prasida kasurat ring pidaging (materi) peplajahan utawi ring lepitan RPP. Kajangkepan pidaging (materi) prasida kapolihang ring aneka sumber malajah. Pidaging (materi) peplajahan sane kasurat jangkep prasida kagunayang anggena nglaksanayang pamastika. Kawentenan sane kaping pat inggih punika indik dudonan panglaksana peplajahan sane wenten ring RPP wawancara lan RPP widya tula. Dudonan daging peplajahan sane katelatarang ring lepitan Permendikbud Nomer 65 Tahun 2013 nelatarang indik daging panglaksana peplajahan nganggen pendekatan saintifik. Dudonan panglaksana pendekatan saintifik inggih punika mraktiasayang, mataken, maricoba/mupulang gatra, mengasosiasi/ngwangun gatra/nglaksanayang (menalar) lan nyobiahang (mengkomunikasi). Napi sane katelatarang ring lepitan Permendikbud nenten kalaksanayang becik olih guru. Dudonan daging panglaksana peplajahan sane kasurat ring RPP wawancara lan RPP widya tula inggih punika mraktiasayang, metaken, menalar, maricoba, lan nyobiahang. Kawentenan sane kaping lima inggih punika indik pamastika. Daging komponen sane wenten ring pamastika RPP wawancara lan RPP widya tula sampun akehan manut sareng komponen pamastika lepitan IV Permendikbud Nomer 81A Tahun 2013 indik Implementasi Kurikulum Pedoman Umum Pembelajaran. Wenten sane patut kawewehin malih ring pamastika RPP widya tula lan

10 wawancara inggih punika indik pedoman konveksi angka lan kunci jawaban. Pedoman konveksi angka lan kunci jawaban patut kasurat ring RPP widya tula lan wawancara mangda wenten sesuluh anggena nureksain pakaryan sisia tur prasida kanggen dokumentasi rikala nglaksanayang pamastika punika. Pikolih tetilik sakadi punika taler kapolihang ring tetilik masaih sane mamurda "Pembelajaran Bahasa Indonesia Berbasis Teks di Kelas SMA Negeri 1 Singaraja" sane kakaryanin olih Putu Suryani. Pikolih tetilik sane kaping kalih inggih punika indik panglaksana peplajahan mabebaosan sane Singaraja. Panglaksana peplajahan punika wenten pangawit, daging, lan pamuput peplajahan. Daging peplajahan punika nganggen pendekatan saintifik minakadi mraktiasayang, mataken, maricoba, menalar, lan nyobiahang. Punika manut sareng lepitan IV Permendikbud No. 81A Tahun 2013 indik Implementasi Kurikulum Pedoman Umum Pembelajaran Daging lan pamuput peplajahan sane kalaksanayang olih guru wenten sane durung manut sareng lepitan Permendikbud No. 81A Tahun Daging peplajahan punika indik mraktiasayang, mataken, maricoba, menalar, lan nyobiahang. Pamuput peplajahan sane durung manut inggih punika indik refleksi peplajahan. Ring peplajahan wawancara guru sane akehan nelatarang pidagingnyane lan sisia sane mraktiasayang napi sane katelatarang olih guru. Dadosnyane, sisia wantah nerima gatra sane kaicen olih guru. Sisia nenten ngrereh ngraga data indik wawancara. Parikrama ceramah taler kalaksanayang olih guru ring tetilik sane masaih inggih punika tetilik Putu Suryani (2014). Tetilik sane mamurda "Pembelajaran Bahasa Indonesia Berbasis Teks Di Kelas X SMA Negeri 1 Singaraja". Drika sisia mraktiasayang napi sane katelatarang olih guru. Seusan mraktiasayang, guru nglaksanayang parikrama mataken. Rikala parikrama mataken, sisia nenten wenten sane mateken ring peplajahan wawancara lan widya tula. Sisia akehan mataken rikala galah makarya tugas. Yening sisia madue kapiambeng rikala makarya tugas, drika sisia metaken sareng guru. Ring parikrama mataken, guru sampun ngicen bimbingan sareng sisia indik napi sane durung kauningin indik pidaging (materi) peplajahan lan rikala ngamaritiaksayang conto widya tula. Pikolih tetilik puniki mapaiketan sareng tetilik sane masaih inggih punika tetilik Ni Made Yuliani Warlina (2013) lan tetilik Putu Suryani (2014). Sane selanturnyane inggih punika indik parikrama nyobiahang widya tula sane durung manut sareng RPP. Ring petemon kapertama, parikrama nyobiahang pidaging (materi) widayatula nenten prasida kalaksanayang santukan kekirangan galah. Galah akehan anggena makarya daging-daging pidaging (materi) widya tula lan anggena mataken indik kosa basa sane durung kauningin basa Balinyane. Dadosnyane, parikrama nyobiahang ring peplajahan widya tula kalaksanayang ring galah selanturnyane. Puniki nenten manut sareng napi sane wenten ring RPP. RPP widya tula punika wantah kanggen ring asiki petemon. Yening ring peplajahan wawancara, sisia nyobiahang wawancaranyane ring jero soang-soang. Wawancara sane kalaksanayang ring jero soang-soang punika karekam. Rekaman punika

11 sane kanilai olih guru. Puniki manut sareng napi sane sampun katelatarang ring Permendikbud No.81A Tahun 2013 halaman inggih punika indik parikrama nyobiahang. Kawentenan sane lianan sane patut katelatarang malih inggih punika indik parikrama pamuput peplajahan. Wenten parikrama sane durung becik kalaksanayang ring parikrama pamuput peplajahan wawancara lan widya tula. Parikrama punika nenten memargi becik santukan kekirang galah. Sane kalaksanayang durung becik inggih punika indik pamastika ring parikrama peplajahan widya tula. Pamastika ring peplajahan widya tula nenten prasida kalaksanayang ring petemon kapertama. Pamastika widya tula sane marupa nyobiahang daging pidaging (materi) widya tula kalaksanayang ring petemon selanturnyane. Punika nenten manut sareng napi sane kasurat ring RPP. Guru wantah ngrencanayang asiki petemon ring RPP widya tula.. Pikolih tetilik sakadi puniki taler kapolihang ring tetilik sane masaih. Tetilik punika mamurda " Problematika dalam Pembelajaran Berbicara di Kelas VIII- 2 SMP Laboratorium Undiksha Singaraja" olih Ni Made Yuliani Warlina (2013) lan Putu Suryani (2014) sane mamurda "Pembelajaran Bahasa Indonesia Berbasis Teks Di Kelas X SMA Negeri 1 Singaraja". Drika katelatarang ring parikama pamuput peplajahan guru nenten prasida langsung nglaksanayang pamastika ring peplajahan punika. Pamastika panglaksana peplajahan ring tetilik sane masaih punika taler kalaksanayang ring petemon selanturnyane. Pikolih sane kaping tiga inggih punika indik pamastika panglaksana peplajahan mabebaosan sane ring sisia kelas XI IIS 3 SMA Negeri 4 Singaraja. Pamastika sane kalaksanayang olih guru ring peplajahan mabebaosan indik wawancara lan widya tula inggih punika pamastika autentik sane manut sareng tuntutan Kurikulum Pamastika autentik punika wenten tetiga inggih punika panglaksana, kawruhan, lan kawagedan. Pamastika kawruhan lan kawagedan sampun becik kalaksanayang ring parikrama peplajahan. Pamastika sane durung becik kalaksanayang inggih punika pamastika parilaksana. Pamastika parilaksana kirang becik kalaksanayang santukan sesuluh pamastika panglaksana sane sampun karencanayang ring RPP durung kalaksanayang olih guru rikala nglaksanayang parikrama peplajahan. Indik pamastika sampun wenten ring Permendikbud Nomer 66 Tahun 2013 Bab II, drika katelatarang indik observasi sane kalaksanayang langsung utawi nenten langsung patut nganggen sesuluh observasi sane madaging indikator parilaksana sane kapraktiasayang. PEMUPUT Pikolih sane kapolihang ring tetilik peplajahan mabebaosan sane ring kelas XI IIS 3 prasida katingkes sakadi puniki. Kapertama indik pangrencana peplajahan (RPP) mabebaosan sane nganggen model peplajahan inovatif ring sisia kelas XI IIS 3 SMA Negeri 4 Singaraja kawangun antuk piranti penyusun RPP sane manut sareng Permendikbud Nomer 65 lan lepitan IV Permendikbud Nomer 81A Tahun Kaping kalih inggih punika indik panglaksana peplajahan mabebaosan sane nganggen model

12 peplajahan inovatif ring sisia kelas XI IIS 3 SMA Negeri 4 Singaraja punika nganggen pendekatan saintifik. Kaping tiga inggih punika indik pamastika panglaksana peplajahan mabebaosan sane nganggen model peplajahan inovatif ring kelas XI IIS 3 SMA Negeri 4 Singaraja nganggen pendekatan autentik sane manut sareng tuntutan Kurikulum Manut sakadi pikolih tetilik lan tetingkesan ring ajeng punika, piteket sane prasida katelatarang ring tetilik puniki sakadi puniki. Kapertama, panilik ngicen piteket majeng ring guru basa Bali sane sane durung nglaksanayang model peplajahan inovatif mangda nglaksanayang model peplajahan inovatif ring peplajahan mabebaosan sawireh model peplajahan inovatif prasida ngicen arahan majeng ring sisia mangda berpikir kritis, kreatif, lan ngurukang sisia mangda prasida mabebaosan ring arep kelas. Kaping kalih majeng ring panilik sane lianan. Panilik ngaptiang mangda panilik sane lianan nglaksanayang tetilik sane jejeringnyane samian guru basa Bali sane wenten ring sekolah tertentu. KAPUSTAKAAN Arsjad, Maidar dan Mukti Pembinaan Kemampuan Berbicara Bahasa Indonesia. Jakarta: Erlangga. Damayanti, Ni Komang Ayu Pembelajaran Menulis Teks Anekdot Berpendekatan Saintifik dengan Model Pembelajaran Berbasis Proyek (Project Based Learning) pada Siswa Kelas X Tata Kecantikan Kulit 1 di SMK Negeri 2 Singaraja. Skripsi (tidak diterbitkan). Singaraja: Universitas Pendidikan Ganesha. Pemerintah Menteri Pendidikan dan Kebudayaan Standar Proses Pendidikan Dasar dan Menengah. Jakarta. Sugiyono Metode Penelitian Kuantitatif Kualitatif dan R&B. Bandung: CV Alvabeta. Suryani, Putu Pembelajaran Bahasa Indonesia Berbasis Teks di Kelas X SMA Negeri 1 Singaraja. Skripsi (tidak diterbitkan). Singaraja: Universitas Pendidikan Ganesha. Suyatno Menjelajah Pembelajaran Inovatif. Surabaya: Masmedia Buana Pustaka. Tarigan dan Suhendar Buku Materi Pokok Berbicara I. Jakarta: Universitas Terbuka. Trianto Mendesain Model Pembelajaran Inovatif- Progresif: Konsep, Landasan, dan Implementasinya pada Kurikulum Tingkat Satuan Pendidikan. Jakarta: Prenada Media. Warlina, Ni Made Yulia Problematika dalam Pembelajaran Berbicara di Kelas VII-2 SMP Laboratorium UNDIKSHA Singaraja. Skripsi (tidak diterbitkan). Singaraja: Universitas Pendidikan Ganesha. Wendra, I Wayan Keterampilan Berbicara: Buku Ajar (tidak Diterbitkan). Singaraja: Universitas Pendidikan Ganesha.

SESELEH MATERI TES ULANGAN UMUM SEMESTER GENAP WARSA 2013/2014 PEPLAJAHAN BASA BALI KELAS X RING SMK NEGERI 3 SINGARAJA

SESELEH MATERI TES ULANGAN UMUM SEMESTER GENAP WARSA 2013/2014 PEPLAJAHAN BASA BALI KELAS X RING SMK NEGERI 3 SINGARAJA SESELEH MATERI TES ULANGAN UMUM SEMESTER GENAP WARSA 2013/2014 PEPLAJAHAN BASA BALI KELAS X RING SMK NEGERI 3 SINGARAJA W Sriani, I W G Wisnu, IG Artawan Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas Pendidikan

Lebih terperinci

METODE COPY THE MASTER KAANGGEN NINCAPANG KAWAGEDAN NYURAT CERPEN SISIA RING KELAS XI MIA3 SMA NEGERI 2 SINGARAJA

METODE COPY THE MASTER KAANGGEN NINCAPANG KAWAGEDAN NYURAT CERPEN SISIA RING KELAS XI MIA3 SMA NEGERI 2 SINGARAJA METODE COPY THE MASTER KAANGGEN NINCAPANG KAWAGEDAN NYURAT CERPEN SISIA RING KELAS XI MIA3 SMA NEGERI 2 SINGARAJA Ni Kd Ayu Yasinta D 1, I B Putra Manik A 1, Drs Gd Gunatama 2 Jurusan Pendidikan Bahasa

Lebih terperinci

SARANA TEMBANG MELAYANGAN OLIH EMONI KAANGGEN NINCAPANG KAWAGEDAN NYURAT PUISI BALI ANYAR SISIA KELAS VIII 6 SMP NEGERI 3 BANJAR

SARANA TEMBANG MELAYANGAN OLIH EMONI KAANGGEN NINCAPANG KAWAGEDAN NYURAT PUISI BALI ANYAR SISIA KELAS VIII 6 SMP NEGERI 3 BANJAR SARANA TEMBANG MELAYANGAN OLIH EMONI KAANGGEN NINCAPANG KAWAGEDAN NYURAT PUISI BALI ANYAR SISIA KELAS VIII 6 SMP NEGERI 3 BANJAR Ni Kadek Erni Yuni Andani 1,Gede Gunatama 1,Ida Bagus Rai 2 Jurusan Pendidikan

Lebih terperinci

I Putu Widhi Astika 1 I Wayan Wendra 1, Sang Ayu Putu Sriasih 2. Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas Pendidikan Ganesha Singaraja, Indonesia

I Putu Widhi Astika 1 I Wayan Wendra 1, Sang Ayu Putu Sriasih 2. Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas Pendidikan Ganesha Singaraja, Indonesia SESELEH TES OBJEKTIF AKHIR SEMESTER GANJIL BASA BALI KELAS XII SMA NEGERI 2 SINGARAJA 2015/2016 SAKING PARINDIKAN SEBARAN KOGNITIF, VALIDITAS LAN RELIABILITAS, MIWAH KONSTRUKSI OPTION I Putu Widhi Astika

Lebih terperinci

FILM DOKUMENTER PINAKA SERANA NINCAPANG KAWAGEDAN NYURAT PUISI BALI ANYAR RING KELAS X7 SMA NEGERI 2 BANJAR

FILM DOKUMENTER PINAKA SERANA NINCAPANG KAWAGEDAN NYURAT PUISI BALI ANYAR RING KELAS X7 SMA NEGERI 2 BANJAR FILM DOKUMENTER PINAKA SERANA NINCAPANG KAWAGEDAN NYURAT PUISI BALI ANYAR RING KELAS X7 SMA NEGERI 2 BANJAR I K. Aryana prayoga 1 I.N. Suandi 1, I. K. Paramarta 2 Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas

Lebih terperinci

Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas Pendidikan Ganesha Singaraja, Indonesia

Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas Pendidikan Ganesha Singaraja, Indonesia NUREKSAIN KAINGGILAN SOANG-SOANG PITAKEN RISAJERONING PITAKEN ULANGAN AKHIR SEMESTER GENAP PELAJAHAN BASA BALI KELAS VII RING SMP N 1 SINGARAJA WARSA PELAJAHAN 2013/2014 1 Made Suryadana, 1 I Nengah Martha,

Lebih terperinci

NGAWIGUNAYANG METODE AUDIOLINGUAL ANGGEN NINCAPANG KAWAGEDAN NEMBANGANG PUPUH MASKUMAMBANG SISIA KELAS X MIPA 2 SMA NEGERI 1 SINGARAJA

NGAWIGUNAYANG METODE AUDIOLINGUAL ANGGEN NINCAPANG KAWAGEDAN NEMBANGANG PUPUH MASKUMAMBANG SISIA KELAS X MIPA 2 SMA NEGERI 1 SINGARAJA NGAWIGUNAYANG METODE AUDIOLINGUAL ANGGEN NINCAPANG KAWAGEDAN NEMBANGANG PUPUH MASKUMAMBANG SISIA KELAS X MIPA 2 SMA NEGERI 1 SINGARAJA I Made Wisnawa 1 I Wayan Wendra 1, Sang Ayu Putu Sriasih 2 Jurusan

Lebih terperinci

Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Fakultas Bahasa dan Seni Universitas Pendidikan Ganesha

Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Fakultas Bahasa dan Seni Universitas Pendidikan Ganesha NGAWIGUNAYANG PIRANTI WAYANG CENKBLONK PINAKA UTSAHA NINCAPANG KAWAGEDAN NYURATLENGKARA SANE MADAGING BASITA PARIBASA SISIA KELAS VII H SMP NEGERI 1 SUKASADA 1 I Gede Suputra, 1 I Gede Gunatama, 2 Ida

Lebih terperinci

IUSAN PANGAWIGUNAAN PIRANTI GAMBAR (MONOPOLI) MABASA BALI RING PAPLAJAHAN NGWACEN AKSARA BALI RING SISIA KELAS V SDK MARSUDIRINI

IUSAN PANGAWIGUNAAN PIRANTI GAMBAR (MONOPOLI) MABASA BALI RING PAPLAJAHAN NGWACEN AKSARA BALI RING SISIA KELAS V SDK MARSUDIRINI IUSAN PANGAWIGUNAAN PIRANTI GAMBAR (MONOPOLI) MABASA BALI RING PAPLAJAHAN NGWACEN AKSARA BALI RING SISIA KELAS V SDK MARSUDIRINI 1 I. M. D. Adipraya 1 I. B. Rai, 2 I. W. Wendra Jurusan Pendidikan Bahasa

Lebih terperinci

Jurusan Pendidikan Bahasa Bali, FBS. Universitas Pendidikan Ganesha. Singaraja, Indonesia

Jurusan Pendidikan Bahasa Bali, FBS. Universitas Pendidikan Ganesha. Singaraja, Indonesia NGAWIGUNAYANG MODEL PEMBELAJARAN KOOPERATIF TIPE MAKE A MATCH ANGGEN NINCAPANG KAWAGEDAN NYURAT WACANA BAWAK ANTUK AKSARA ANCENG SISIA KELAS XII IPS 2 SMA NEGERI 4 SINGARAJA WARSA PALAJAHAN 2015/2016 Kadek

Lebih terperinci

KEWAGEDAN NGRESEPANG WANGUN DASAR LAN ARTOS KRUNA DWILINGGA SISIA KELAS X SMA NEGERI 2 BANJAR SINGARAJA

KEWAGEDAN NGRESEPANG WANGUN DASAR LAN ARTOS KRUNA DWILINGGA SISIA KELAS X SMA NEGERI 2 BANJAR SINGARAJA KEWAGEDAN NGRESEPANG WANGUN DASAR LAN ARTOS KRUNA DWILINGGA SISIA KELAS X SMA NEGERI 2 BANJAR SINGARAJA Ni Made Yuniharsih I.N. Suandi 1, I. K. Paramarta 2 Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas Pendidikan

Lebih terperinci

METODE KOOPERATIF TIPE THINK, PAIR, SHARE (TPS) ANGGEN NINCAPANG KAWAGEDAN NYURAT SINOPSIS CERPEN MABASA BALI SISIA KELAS XI-3 IPA SMA NEGERI 1 BANJAR

METODE KOOPERATIF TIPE THINK, PAIR, SHARE (TPS) ANGGEN NINCAPANG KAWAGEDAN NYURAT SINOPSIS CERPEN MABASA BALI SISIA KELAS XI-3 IPA SMA NEGERI 1 BANJAR METODE KOOPERATIF TIPE THINK, PAIR, SHARE (TPS) ANGGEN NINCAPANG KAWAGEDAN NYURAT SINOPSIS CERPEN MABASA BALI SISIA KELAS XI-3 IPA SMA NEGERI 1 BANJAR Kadek Dwi Payani 1, 1 I B Putra Manik A, 2 Wayan Gede

Lebih terperinci

NUREKSAIN SESURATAN PASANG AKSARA BALI RING SAJERONING PAPAN WASTA SANE WENTEN RING SD SE- KECAMATAN JEMBRANA

NUREKSAIN SESURATAN PASANG AKSARA BALI RING SAJERONING PAPAN WASTA SANE WENTEN RING SD SE- KECAMATAN JEMBRANA NUREKSAIN SESURATAN PASANG AKSARA BALI RING SAJERONING PAPAN WASTA SANE WENTEN RING SD SE- KECAMATAN JEMBRANA Ni Luh Putu Mei Aryantini, M. Sri Indriani, I. B. Md. Ludy P. Jurusan Pendidikan Bahasa Bali

Lebih terperinci

NUREKSAIN ANGGAH-UNGGUHING BASA BALI RITATKALA PAPARUMAN ADAT RING DESA ADAT SAMPALAN TENGAH, KABUPATEN KLUNGKUNG

NUREKSAIN ANGGAH-UNGGUHING BASA BALI RITATKALA PAPARUMAN ADAT RING DESA ADAT SAMPALAN TENGAH, KABUPATEN KLUNGKUNG NUREKSAIN ANGGAH-UNGGUHING BASA BALI RITATKALA PAPARUMAN ADAT RING DESA ADAT SAMPALAN TENGAH, KABUPATEN KLUNGKUNG Luh Komang Sri Pramawati [1] Ida Bagus Rai [1] Ida Bagus Putra Manik Aryana [2] Jurusan

Lebih terperinci

TATA KRUNA SAJERONING WIDYA KAWI SASTRA DRUEN MAHASISIA JURUSAN PENDIDIKAN BAHASA BALI UNDIKSHA EDISI JUNI 2012

TATA KRUNA SAJERONING WIDYA KAWI SASTRA DRUEN MAHASISIA JURUSAN PENDIDIKAN BAHASA BALI UNDIKSHA EDISI JUNI 2012 TATA KRUNA SAJERONING WIDYA KAWI SASTRA DRUEN MAHASISIA JURUSAN PENDIDIKAN BAHASA BALI UNDIKSHA EDISI JUNI 2012 I. A. P. Asti Pratiwi 1, I W. G. Wisnu 1, S. A. P. Sriasih 2 Jurusan Pendidikan Bahasa Bali

Lebih terperinci

KAWENTENAN CAMPUR KODE RING ALBUM TEMBANG POP BALI RAMBO OLO-OLO OLIH GRUP BAND BINTANG

KAWENTENAN CAMPUR KODE RING ALBUM TEMBANG POP BALI RAMBO OLO-OLO OLIH GRUP BAND BINTANG KAWENTENAN CAMPUR KODE RING ALBUM TEMBANG POP BALI RAMBO OLO-OLO OLIH GRUP BAND BINTANG I Gst. Ngr. Pt Darsana 1, I A. Sukma Wirani 1, I A. Pt Purnami 2 Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas Pendidikan

Lebih terperinci

CAMPUH KODE (CAMPUR KODE) RING WAYANG KULIT INOVATIF CENK BLONK SANE MAMURDA LATA MAHOSADHI

CAMPUH KODE (CAMPUR KODE) RING WAYANG KULIT INOVATIF CENK BLONK SANE MAMURDA LATA MAHOSADHI CAMPUH KODE (CAMPUR KODE) RING WAYANG KULIT INOVATIF CENK BLONK SANE MAMURDA LATA MAHOSADHI I Gusti Agung Indriyani 1 Ida Bagus Rai 1, Sang Ayu Putu Sriasih 2 Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas

Lebih terperinci

CAMPUHAN WARNA BASA (CAMPUR KODE) SANE WENTEN RING PABLIGBAGAN SUBAK ANYAR DESA PADANGKELING, KECAMATAN BULELENG, KABUPATEN BULELENG, WARSA 2016

CAMPUHAN WARNA BASA (CAMPUR KODE) SANE WENTEN RING PABLIGBAGAN SUBAK ANYAR DESA PADANGKELING, KECAMATAN BULELENG, KABUPATEN BULELENG, WARSA 2016 CAMPUHAN WARNA BASA (CAMPUR KODE) SANE WENTEN RING PABLIGBAGAN SUBAK ANYAR DESA PADANGKELING, KECAMATAN BULELENG, KABUPATEN BULELENG, WARSA 2016 Komang Rina Dewi, I Nyoman Sudiana, I Nengah Martha Jurusan

Lebih terperinci

TETILIK SOR SINGGIH BASA BALI RING PASANGKEPAN KRAMA DESA PAKRAMAN AYUNAN, KECAMATAN ABIANSEMAL, KABUPATEN BADUNG

TETILIK SOR SINGGIH BASA BALI RING PASANGKEPAN KRAMA DESA PAKRAMAN AYUNAN, KECAMATAN ABIANSEMAL, KABUPATEN BADUNG TETILIK SOR SINGGIH BASA BALI RING PASANGKEPAN KRAMA DESA PAKRAMAN AYUNAN, KECAMATAN ABIANSEMAL, KABUPATEN BADUNG 1 I W. Adhi Mahardika, 1 I.B. Putra Manik Aryana, 2 I G. Gunatama. Jurusan Pendidikan Bahasa

Lebih terperinci

Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas Pendidikan Ganesha Singaraja, Indonesia

Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas Pendidikan Ganesha Singaraja, Indonesia RERAWATAN DIALEK BASA BALI RING TEMBANG POP BALI: STUDI KASUS SAJERONING TEMBANG POP BALI MAMURDA CIRI-CIRI KEKAWIAN YONG SAGITA MIWAH BALI UNITED KEKAWIAN KRISNA SURYA PURPA KASOBYAHANG ANTUK DI UBUD

Lebih terperinci

SOR SINGGIH BASA BALI RING PARUMAN SUBAK ABIAN DESA ADAT ASAHDUREN, KECAMATAN PEKUTATAN, JEMBRANA

SOR SINGGIH BASA BALI RING PARUMAN SUBAK ABIAN DESA ADAT ASAHDUREN, KECAMATAN PEKUTATAN, JEMBRANA e-journal JJPBB Universitas Pendidikan Ganesha Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Vol: 2 No:1(2015) SOR SINGGIH BASA BALI RING PARUMAN SUBAK ABIAN DESA ADAT ASAHDUREN, KECAMATAN PEKUTATAN, JEMBRANA N. K. Lady

Lebih terperinci

Pesaih Kawagedan Sisia Kelas VIIIC SMP Negeri 3 Singaraja Sajeroning Nyelehin Wangun Intrinsik Puisi Bali Purwa (Pupuh Sinom) lan Puisi Bali Anyar

Pesaih Kawagedan Sisia Kelas VIIIC SMP Negeri 3 Singaraja Sajeroning Nyelehin Wangun Intrinsik Puisi Bali Purwa (Pupuh Sinom) lan Puisi Bali Anyar Pesaih Kawagedan Sisia Kelas VIIIC SMP Negeri 3 Singaraja Sajeroning Nyelehin Wangun Intrinsik Puisi Bali Purwa (Pupuh Sinom) lan Puisi Bali Anyar K. Karmini 1,I. B. Putrayasa 1, I. A. Sukma Wirani 2 Jurusan

Lebih terperinci

SESELEH CAMPUR KODE RING NOVEL SENTANA CUCU MAREP PAKARDIN I MADE SUGIANTO

SESELEH CAMPUR KODE RING NOVEL SENTANA CUCU MAREP PAKARDIN I MADE SUGIANTO SESELEH CAMPUR KODE RING NOVEL SENTANA CUCU MAREP PAKARDIN I MADE SUGIANTO 1 I W Kuntara, 1 S. A. P. Sriasih, 2 I. A. Sukma Wirani Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas Pendidikan Ganesha Singaraja,

Lebih terperinci

CAMPUR KODE BASA INDONESIA RING PANGAJAHAN BASA BALI KELAS V SD LAB UNDIKSHA

CAMPUR KODE BASA INDONESIA RING PANGAJAHAN BASA BALI KELAS V SD LAB UNDIKSHA CAMPUR KODE BASA INDONESIA RING PANGAJAHAN BASA BALI KELAS V SD LAB UNDIKSHA N. K. Wulan Adnyasari 1, I. B. Ludy Paryatna 1, I.B. Sutresna 2. Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas Pendidikan Ganesha

Lebih terperinci

SESELEH PANGAWIGUNAAN BASA BLACKBERRY MESSAGE (BBM) YOWANA RING BR. DUSUN SALA, DESA ABUAN, KECAMATAN SUSUT, KAB. BANGLI

SESELEH PANGAWIGUNAAN BASA BLACKBERRY MESSAGE (BBM) YOWANA RING BR. DUSUN SALA, DESA ABUAN, KECAMATAN SUSUT, KAB. BANGLI SESELEH PANGAWIGUNAAN BASA BLACKBERRY MESSAGE (BBM) YOWANA RING BR. DUSUN SALA, DESA ABUAN, KECAMATAN SUSUT, KAB. BANGLI 1 I Ni luh Umi Astary, 1 I Ida Bagus Rai, 2 I I Gede Nurjaya Jurusan Pendidikan

Lebih terperinci

Bahan Ajar BAHASA BALI SMA/SMK

Bahan Ajar BAHASA BALI SMA/SMK Bahan Ajar BAHASA BALI SMA/SMK PEMBELAJARAN BERPUSAT PADA SISWA Permendiknas No. 41 Tahun 2007 (Standar Proses) Kelas XII Semester 1 UNIT 1. MENDENGARKAN SK- 1 KD - 1.1 : : Memahami serta menanggapi berbagai

Lebih terperinci

NUREKSAIN WANGUN LAN GUNA SARAT PAGURON- GURON GEGURITAN DHARMA STHITI KEKAWIAN I MADE MENAKA

NUREKSAIN WANGUN LAN GUNA SARAT PAGURON- GURON GEGURITAN DHARMA STHITI KEKAWIAN I MADE MENAKA NUREKSAIN WANGUN LAN GUNA SARAT PAGURON- GURON GEGURITAN DHARMA STHITI KEKAWIAN I MADE MENAKA Ni Wyn Ari Suryanti 1, IB Rai 1, Kt. Paramarta 2 Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Fakultas Bahasa dan Seni Universitas

Lebih terperinci

SESELEH INDIK WANGUN INTRINSIK LAN KAJATIAN GUNA SARAT PAGURON-GURON SANE WENTEN RING NOVEL BUUNG KAKAWIAN NYOMAN MANDA

SESELEH INDIK WANGUN INTRINSIK LAN KAJATIAN GUNA SARAT PAGURON-GURON SANE WENTEN RING NOVEL BUUNG KAKAWIAN NYOMAN MANDA SESELEH INDIK WANGUN INTRINSIK LAN KAJATIAN GUNA SARAT PAGURON-GURON SANE WENTEN RING NOVEL BUUNG KAKAWIAN NYOMAN MANDA 1 Nengah Widiantika, 1 I.Gede Gunatama, 2 I. A. Pt. Purnami Jurusan Pendidikan Bahasa

Lebih terperinci

BASA BALI KEPARA DIALEK NUSA PENIDA SANE KAANGGEN SAJERONING MABEBAOSAN RING WEWIDANGAN DESA PAKRAMAN NUSASARI, KECAMATAN MELAYA, KABUPATEN JEMBRANA

BASA BALI KEPARA DIALEK NUSA PENIDA SANE KAANGGEN SAJERONING MABEBAOSAN RING WEWIDANGAN DESA PAKRAMAN NUSASARI, KECAMATAN MELAYA, KABUPATEN JEMBRANA BASA BALI KEPARA DIALEK NUSA PENIDA SANE KAANGGEN SAJERONING MABEBAOSAN RING WEWIDANGAN DESA PAKRAMAN NUSASARI, KECAMATAN MELAYA, KABUPATEN JEMBRANA N. M. Novalia Pramita Sari 1, I W. G. Wisnu 1, I M.

Lebih terperinci

KATA PENGANTAR. Puji syukur dipanjatkan ke hadapan Ida Sang Hyang Widhi Wasa, Tuhan Yang Mahaesa

KATA PENGANTAR. Puji syukur dipanjatkan ke hadapan Ida Sang Hyang Widhi Wasa, Tuhan Yang Mahaesa SKRIPSI INI TELAH DISETUJUI DAN DINILAI OLEH PANITIA PENGUJI PADA PROGRAM STUDI SASTRA BALI FAKULTAS ILMU BUDAYA UNIVERSITAS UDAYANA PADA TANGGAL: 1 JULI 2016 Berdasarkan SK Dekan Fakultas Ilmu Budaya,

Lebih terperinci

TUTUR LEBUR GANGSA; ANALISIS STRUKTUR DAN FUNGSI OLEH: I MADE OKA PARIATNA

TUTUR LEBUR GANGSA; ANALISIS STRUKTUR DAN FUNGSI OLEH: I MADE OKA PARIATNA TUTUR LEBUR GANGSA; ANALISIS STRUKTUR DAN FUNGSI OLEH: I MADE OKA PARIATNA 1001215034 PROGRAM STUDI SASTRA BALI FAKULTAS SASTRA DAN BUDAYA UNIVERSITAS UDAYANA DENPASAR 2016 i TUTURLEBUR GANGSA; ANALISIS

Lebih terperinci

NUREKSAIN SESURATAN AKSARA BALI MANUT PASANG AKSARA PURWADRESTA LONTAR SATUA JRO MATUA TEKEN I CAI MANTU DRUEN GEDONG KIRTYA

NUREKSAIN SESURATAN AKSARA BALI MANUT PASANG AKSARA PURWADRESTA LONTAR SATUA JRO MATUA TEKEN I CAI MANTU DRUEN GEDONG KIRTYA NUREKSAIN SESURATAN AKSARA BALI MANUT PASANG AKSARA PURWADRESTA LONTAR SATUA JRO MATUA TEKEN I CAI MANTU DRUEN GEDONG KIRTYA Kadek Jara Merani 1, Made Sri Indriani 1, IB. Md Ludy Paryatna 2. Jurusan Pendidikan

Lebih terperinci

KAWENTENAN ANGGAH-UNGGUHING BASA BALI RING NASKAH DRAMA I GODOGAN JURUSAN PENDIDIKAN BASA BALI WARSA 2015/2016

KAWENTENAN ANGGAH-UNGGUHING BASA BALI RING NASKAH DRAMA I GODOGAN JURUSAN PENDIDIKAN BASA BALI WARSA 2015/2016 KAWENTENAN ANGGAH-UNGGUHING BASA BALI RING NASKAH DRAMA I GODOGAN JURUSAN PENDIDIKAN BASA BALI WARSA 2015/2016 Olih: Kadek Moni Ratningsih, NIM 1212051016 Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Fakultas Bahasa

Lebih terperinci

SESELEH TATA WANGUN JRONING KRIYA SASTRA LAN SOSIOLOGI PANGAWI RING NOVEL SING JODOH RERIPTAN I MADE SUGIANTO

SESELEH TATA WANGUN JRONING KRIYA SASTRA LAN SOSIOLOGI PANGAWI RING NOVEL SING JODOH RERIPTAN I MADE SUGIANTO SESELEH TATA WANGUN JRONING KRIYA SASTRA LAN SOSIOLOGI PANGAWI RING NOVEL SING JODOH RERIPTAN I MADE SUGIANTO N. L. P. Ekayanti Savitri 1, IB. Putrayasa 1, I. A. Sukma Wirani 2 Jurusan Pendidikan Bahasa

Lebih terperinci

BASITA PARIBASA RING ALBUM NASI GORENG SPESIAL KEKAWIAN WIDI WIDIANA

BASITA PARIBASA RING ALBUM NASI GORENG SPESIAL KEKAWIAN WIDI WIDIANA BASITA PARIBASA RING ALBUM NASI GORENG SPESIAL KEKAWIAN WIDI WIDIANA I Pt. Budiantara Putra 1, I Kt. Paramarta 1, I Md. Sutama 2 Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas Pendidikan Ganesha Singaraja,

Lebih terperinci

SESELEH WANGUN CARITA MIWAH PIKENOH PENDIDIKAN KARAKTER RING PUPULAN SATUA KEMBANG RAMPE KASUSASTRAAN BALI PURWA I

SESELEH WANGUN CARITA MIWAH PIKENOH PENDIDIKAN KARAKTER RING PUPULAN SATUA KEMBANG RAMPE KASUSASTRAAN BALI PURWA I SESELEH WANGUN CARITA MIWAH PIKENOH PENDIDIKAN KARAKTER RING PUPULAN SATUA KEMBANG RAMPE KASUSASTRAAN BALI PURWA I N.K. Suwitriyani 1, I.W.G. Wisnu 1, M. Sri Indriani 2 Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas

Lebih terperinci

WARNA (VARIASI) BASA BALI RING SESURATAN KWACA (BAJU KAOS)

WARNA (VARIASI) BASA BALI RING SESURATAN KWACA (BAJU KAOS) WARNA (VARIASI) BASA BALI RING SESURATAN KWACA (BAJU KAOS) N. P. Febri Yuliani 1, I. K. Paramarta 1, G. Artawan 2 Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas Pendidikan Ganesha Singaraja, Indonesia e-mail:

Lebih terperinci

NUREKSAIN ANGGAH-UNGGUHING BASA RING CERPEN MABASA BALI RUBRIK ORTI BALI, KORAN BALI POST 2016

NUREKSAIN ANGGAH-UNGGUHING BASA RING CERPEN MABASA BALI RUBRIK ORTI BALI, KORAN BALI POST 2016 e-journal JPBB Universitas Pendidikan Ganesha Jurusan Pendidikan Bahasa Bali NUREKSAIN ANGGAH-UNGGUHING BASA RING CERPEN MABASA BALI RUBRIK ORTI BALI, KORAN BALI POST 2016 ayusastrinidewi@yahoo.co.id,

Lebih terperinci

ARTI LEKSEM SUKATING (UKURAN) NGANGGEN LIMA LAN BATIS RING ASTA KOSALA-KOSALI

ARTI LEKSEM SUKATING (UKURAN) NGANGGEN LIMA LAN BATIS RING ASTA KOSALA-KOSALI ARTI LEKSEM SUKATING (UKURAN) NGANGGEN LIMA LAN BATIS RING ASTA KOSALA-KOSALI I Md Werdiatmaja 1, I Kt Paramarta 1, I Gd Artawan, 2 Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas Pendidikan Ganesha Singaraja,

Lebih terperinci

CAMPUH KODE SAJERONING PRASASTI MABASA BALI KUNO SAKING WARSA MASEHI

CAMPUH KODE SAJERONING PRASASTI MABASA BALI KUNO SAKING WARSA MASEHI CAMPUH KODE SAJERONING PRASASTI MABASA BALI KUNO SAKING WARSA 989-1011 MASEHI Gd. Edi Subawa 1, I Kt. Paramarta 1, I. B. Rai 2 Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas Pendidikan Ganesha Singaraja, Indonesia

Lebih terperinci

SESELEH WANGUN INTRINSIK LAN GUNA SARAT SOSIAL RING PUPULAN SATUA BAWAK MEKEL PARIS PIKARDIN I.B.W. WIDIASA KENITEN

SESELEH WANGUN INTRINSIK LAN GUNA SARAT SOSIAL RING PUPULAN SATUA BAWAK MEKEL PARIS PIKARDIN I.B.W. WIDIASA KENITEN SESELEH WANGUN INTRINSIK LAN GUNA SARAT SOSIAL RING PUPULAN SATUA BAWAK MEKEL PARIS PIKARDIN I.B.W. WIDIASA KENITEN I Km. Endi Saputra 1, I N. Martha 1, I.A.Pt.Purnami 2 Jurusan Pendidikan Bahasa Bali

Lebih terperinci

KAWENTENAN DIALEK BALI AGA RING DESA DAUSA KECAMATAN KINTAMANI KABUPATEN BANGLI

KAWENTENAN DIALEK BALI AGA RING DESA DAUSA KECAMATAN KINTAMANI KABUPATEN BANGLI KAWENTENAN DIALEK BALI AGA RING DESA DAUSA KECAMATAN KINTAMANI KABUPATEN BANGLI I Ketut Agus Adi Putra 1 Ida Ayu Sukma Wirani 1, Ida Ayu Pt. Purnami, S.S, M.Pd 2 Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas

Lebih terperinci

BABAD PASEK KAYU SELEM : ANALISIS STRUKTUR OLEH : I PUTU YUDHI SANTIKA PUTRA NIM:

BABAD PASEK KAYU SELEM : ANALISIS STRUKTUR OLEH : I PUTU YUDHI SANTIKA PUTRA NIM: BABAD PASEK KAYU SELEM : ANALISIS STRUKTUR OLEH : I PUTU YUDHI SANTIKA PUTRA NIM: 1101215005 PROGRAM STUDI SASTRA BALI FAKULTAS ILMU BUDAYA UNIVERSITAS UDAYANA DENPASAR 2015 i BABAD PASEK KAYU SELEM: ANALISIS

Lebih terperinci

SOR SINGGIH BASA BALI SAJERONING PARUMAN BANJAR ADAT GUNUNG BIAU, DESA MUNCAN, KABUPATEN KARANGASEM

SOR SINGGIH BASA BALI SAJERONING PARUMAN BANJAR ADAT GUNUNG BIAU, DESA MUNCAN, KABUPATEN KARANGASEM SOR SINGGIH BASA BALI SAJERONING PARUMAN BANJAR ADAT GUNUNG BIAU, DESA MUNCAN, KABUPATEN KARANGASEM Ni Luh Pt. Ratna Dewi 1, Md. Sri Indriani 1, I Kt. Paramartha 2 Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas

Lebih terperinci

GEGURITAN KONTABOJA: ANALISIS STRUKTUR DAN MAKNA OLEH: IDA AYU EKA PURNAMA WULANDARI NIM

GEGURITAN KONTABOJA: ANALISIS STRUKTUR DAN MAKNA OLEH: IDA AYU EKA PURNAMA WULANDARI NIM GEGURITAN KONTABOJA: ANALISIS STRUKTUR DAN MAKNA OLEH: IDA AYU EKA PURNAMA WULANDARI NIM 1101215022 PROGRAM STUDI SASTRA BALI FAKULTAS SASTRA DAN BUDAYA UNIVERSITAS UDAYANA DENPASAR 2015 1 i GEGURITAN

Lebih terperinci

NUREKSAIN WANGUN LAN PAIKETAN SOSIOLOGI SASTRA RING CAKEPAN NASKAH DRAMA JUKUT BE BANO PIKARDIN I MADE WISNAWA

NUREKSAIN WANGUN LAN PAIKETAN SOSIOLOGI SASTRA RING CAKEPAN NASKAH DRAMA JUKUT BE BANO PIKARDIN I MADE WISNAWA NUREKSAIN WANGUN LAN PAIKETAN SOSIOLOGI SASTRA RING CAKEPAN NASKAH DRAMA JUKUT BE BANO PIKARDIN I MADE WISNAWA Ni Komang Indah, IB Made Ludy Paryatna, Made Sri Indriani Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas

Lebih terperinci

GENDING-GENDING REGGAE BALI JONI AGUNG SESELEH SEMIOTIKA TETUJON IDUP MANUSA PAIKETANNYANE SARENG AJAH-AJAHAN PAWATEKAN

GENDING-GENDING REGGAE BALI JONI AGUNG SESELEH SEMIOTIKA TETUJON IDUP MANUSA PAIKETANNYANE SARENG AJAH-AJAHAN PAWATEKAN GENDING-GENDING REGGAE BALI JONI AGUNG SESELEH SEMIOTIKA TETUJON IDUP MANUSA PAIKETANNYANE SARENG AJAH-AJAHAN PAWATEKAN I.B. Pidada Adi Putra 1, I.B. Putra Manik Aryana 1, I.B. Ludy Paryatna 2 Jurusan

Lebih terperinci

NYAIHANG SESURATAN GEGURITAN CUPAK GERANTANG LAN SATUA CUPAK GERANTANG MADASAR ANTUK WANGUN CARITA SANE KASELEHIN ANTUK TEORI SASTRA BANDINGAN

NYAIHANG SESURATAN GEGURITAN CUPAK GERANTANG LAN SATUA CUPAK GERANTANG MADASAR ANTUK WANGUN CARITA SANE KASELEHIN ANTUK TEORI SASTRA BANDINGAN NYAIHANG SESURATAN GEGURITAN CUPAK GERANTANG LAN SATUA CUPAK GERANTANG MADASAR ANTUK WANGUN CARITA SANE KASELEHIN ANTUK TEORI SASTRA BANDINGAN Ni Gst. Ayu Kt. Sari Wahini1, I B. Putra Manik Aryana1, I

Lebih terperinci

e-journal JPBB Universitas Pendidikan Ganesha Jurusan Pendidikan Bahasa Bali (Volume 2 Tahun 2015)

e-journal JPBB Universitas Pendidikan Ganesha Jurusan Pendidikan Bahasa Bali (Volume 2 Tahun 2015) ANALISIS BAHASA BALI YANG DISEMPURNAKAN DALAM BUKU AWIG-AWIG SUBAK KACANGBUBUAN, DESA ADAT MAS Ni Kd. A. Andriani, Ida A. Pt. Purnami, I Ngh. Martha Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas Pendidikan

Lebih terperinci

SESELEH WANGUN INTRINSIK LAN SOSIOLOGI KRIYA SASTRA RING PUPULAN SATUA BAWAK LAWAR GOAK PAKARDIN I KETUT RIDA

SESELEH WANGUN INTRINSIK LAN SOSIOLOGI KRIYA SASTRA RING PUPULAN SATUA BAWAK LAWAR GOAK PAKARDIN I KETUT RIDA SESELEH WANGUN INTRINSIK LAN SOSIOLOGI KRIYA SASTRA RING PUPULAN SATUA BAWAK LAWAR GOAK PAKARDIN I KETUT RIDA I Km. Astu Purnadhita 1, I Nengah Martha 1, I. A. Putu Purnami 2 Jurusan Pendidikan Bahasa

Lebih terperinci

SKRIPSI ANALISIS STRUKTUR DAN SOSIOLOGIS DRAMA MULIH KARYA I NYOMAN MANDA OLEH : NI PUTU HARUM KARTIKA DEWI NIM

SKRIPSI ANALISIS STRUKTUR DAN SOSIOLOGIS DRAMA MULIH KARYA I NYOMAN MANDA OLEH : NI PUTU HARUM KARTIKA DEWI NIM SKRIPSI ANALISIS STRUKTUR DAN SOSIOLOGIS DRAMA MULIH KARYA I NYOMAN MANDA OLEH : NI PUTU HARUM KARTIKA DEWI NIM 1101215006 PROGRAM STUDI SASTRA BALI FAKULTAS SASTRA DAN BUDAYA UNIVERSITAS UDAYANA DENPASAR

Lebih terperinci

SESELEH GUNA SARAT WATEK PAAJAH-AJAH RING SAJERONING GEGURITAN RAJAPALA

SESELEH GUNA SARAT WATEK PAAJAH-AJAH RING SAJERONING GEGURITAN RAJAPALA SESELEH GUNA SARAT WATEK PAAJAH-AJAH RING SAJERONING GEGURITAN RAJAPALA Gd Yuli Sutrawan 1, I. A. Sukma Wirani 1, I W. Artika 2 Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas Pendidikan Ganesha Singaraja,

Lebih terperinci

TEKS GEGURITAN PADEM WARAK ANALISIS BENTUK, FUNGSI, DAN MAKNA

TEKS GEGURITAN PADEM WARAK ANALISIS BENTUK, FUNGSI, DAN MAKNA TEKS GEGURITAN PADEM WARAK ANALISIS BENTUK, FUNGSI, DAN MAKNA OLEH: I PUTU BAYU MUTRA WIBAWA NIM 1101215024 PROGRAM STUDI SASTRA BALI FAKULTAS SASTRA DAN BUDAYA UNIVERSITAS UDAYANA DENPASAR 2015 i 1 TEKS

Lebih terperinci

WANGUN INTRINSIK LAN AJI PANGAJAH-AJAHAN TATA LAKSANA RING SATUA BAWAK MABASA BALI WARSA 1975

WANGUN INTRINSIK LAN AJI PANGAJAH-AJAHAN TATA LAKSANA RING SATUA BAWAK MABASA BALI WARSA 1975 WANGUN INTRINSIK LAN AJI PANGAJAH-AJAHAN TATA LAKSANA RING SATUA BAWAK MABASA BALI WARSA 1975 N. M. Ari Puja Astiti 1, I. B. M. Ludy Paryatna 1, I. G. Nurjaya 2 Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas

Lebih terperinci

TEKS GEGURITAN DARMAKAYA: ANALISIS STRUKTUR DAN FUNGSI OLEH: KADEK RIKA ARIPAWAN NIM:

TEKS GEGURITAN DARMAKAYA: ANALISIS STRUKTUR DAN FUNGSI OLEH: KADEK RIKA ARIPAWAN NIM: TEKS GEGURITAN DARMAKAYA: ANALISIS STRUKTUR DAN FUNGSI OLEH: KADEK RIKA ARIPAWAN NIM: 1101215023 PROGRAM STUDI SASTRA BALI FAKULTAS SASTRA DAN BUDAYA UNIVERSITAS UDAYANA 2015 TEKS GEGURITAN DARMAKAYA:

Lebih terperinci

SESELEH WANGUN INTRINSIK LAN KAJATIAN GUNA SARAT PAGURON-GURON RING SATUA PAN BALANG TAMAK

SESELEH WANGUN INTRINSIK LAN KAJATIAN GUNA SARAT PAGURON-GURON RING SATUA PAN BALANG TAMAK SESELEH WANGUN INTRINSIK LAN KAJATIAN GUNA SARAT PAGURON-GURON RING SATUA PAN BALANG TAMAK K. Devi Antariyani 1 I. N. Suandi 1 I. K. Paramarta 2 Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas Pendidikan Ganesha

Lebih terperinci

DIALEK BALI AGA SANE KEAANGGEN RI SAJERONING MABASA BALI RING DESA SIDATAPA, KECAMATAN BANJAR, KABUPATEN BULELENG

DIALEK BALI AGA SANE KEAANGGEN RI SAJERONING MABASA BALI RING DESA SIDATAPA, KECAMATAN BANJAR, KABUPATEN BULELENG e-journal JJPBB Universitas Pendidikan Ganesha Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Vol: 2 No:1(2015) DIALEK BALI AGA SANE KEAANGGEN RI SAJERONING MABASA BALI RING DESA SIDATAPA, KECAMATAN BANJAR, KABUPATEN

Lebih terperinci

I Gst A Kd Yulandari, I B Md Ludy Paryatna, Md. Sri Indriani

I Gst A Kd Yulandari, I B Md Ludy Paryatna, Md. Sri Indriani NUREKSAIN KAWENTENAN ANGGAH-UNGGUHING BASA BALI SAJERONING PAWIWAHAN RING BANJAR SUMBUL, DESA YEHEMBANG KANGIN, KECAMATAN MENDOYO, KABUPATEN JEMBRANA RING WARSA 2016 I Gst A Kd Yulandari, I B Md Ludy Paryatna,

Lebih terperinci

SESELEH WANGUN INSTRINSIK LAN KAJATIAN GUNA SARAT PAGURON-GURON RING PUPULAN CERPEN DA NAKONANG ADAN TIANGE PAKARDIN AGUNG WIYAT S.

SESELEH WANGUN INSTRINSIK LAN KAJATIAN GUNA SARAT PAGURON-GURON RING PUPULAN CERPEN DA NAKONANG ADAN TIANGE PAKARDIN AGUNG WIYAT S. SESELEH WANGUN INSTRINSIK LAN KAJATIAN GUNA SARAT PAGURON-GURON RING PUPULAN CERPEN DA NAKONANG ADAN TIANGE PAKARDIN AGUNG WIYAT S. ARDHI I Kdk. Berry. hermana 1, I. A. Pt. Purnami 1, I. B. Putrayasa 2

Lebih terperinci

TEKS TUTUR CANDRABHERAWA: ANALISIS STRUKTUR DAN FUNGSI

TEKS TUTUR CANDRABHERAWA: ANALISIS STRUKTUR DAN FUNGSI TEKS TUTUR CANDRABHERAWA: ANALISIS STRUKTUR DAN FUNGSI OLEH : NI NYOMAN AYU PUSPITA DEWI NIM: 1101215012 PROGRAM STUDI SASTRA BALI FAKULTAS SASTRA DAN BUDAYA UNIVERSITAS UDAYANA DENPASAR 2015 i TEKS TUTUR

Lebih terperinci

TEKS TUTUR JONG MANTEN: ANALISIS STRUKTUR DAN FUNGSI OLEH: DESAK PUTU ELVIANA DEWI NIM:

TEKS TUTUR JONG MANTEN: ANALISIS STRUKTUR DAN FUNGSI OLEH: DESAK PUTU ELVIANA DEWI NIM: TEKS TUTUR JONG MANTEN: ANALISIS STRUKTUR DAN FUNGSI OLEH: DESAK PUTU ELVIANA DEWI NIM: 1101215008 PROGRAM STUDI SASTRA BALI FAKULTAS SASTRA DAN BUDAYA UNIVERSITAS UDAYANA DENPASAR 2015 i TEKS TUTUR JONG

Lebih terperinci

KATA PENGANTAR. Puji syukur dipanjatkan ke hadapan Tuhan Yang Mahaesa/Ida Sang Hyang

KATA PENGANTAR. Puji syukur dipanjatkan ke hadapan Tuhan Yang Mahaesa/Ida Sang Hyang KATA PENGANTAR Om Swastyastu, Puji syukur dipanjatkan ke hadapan Tuhan Yang Mahaesa/Ida Sang Hyang Widhi Wasa karena atas berkat dan rahmat-nya skripsi yang berjudul Variasi Fonologis dan Leksikal Bahasa

Lebih terperinci

TEKS GEGURITAN MANTRI SANAK LIMA ANALISIS STRUKTUR DAN NILAI

TEKS GEGURITAN MANTRI SANAK LIMA ANALISIS STRUKTUR DAN NILAI SKRIPSI TEKS GEGURITAN MANTRI SANAK LIMA ANALISIS STRUKTUR DAN NILAI OLEH NI PUTU NOVIYANTI WARDANI NIM 1201215007 PROGRAM STUDI SASTRA BALI FAKULTAS ILMU BUDAYA UNIVERSITAS UDAYANA DENPASAR 2016 i TEKS

Lebih terperinci

TUTUR ANGKUS PRANA: KAJIAN STRUKTUR DAN SEMIOTIKA. Oleh: NI KADEK DEWI SANTHIASTINI

TUTUR ANGKUS PRANA: KAJIAN STRUKTUR DAN SEMIOTIKA. Oleh: NI KADEK DEWI SANTHIASTINI TUTUR ANGKUS PRANA: KAJIAN STRUKTUR DAN SEMIOTIKA Oleh: NI KADEK DEWI SANTHIASTINI 1101215002 PROGRAM STUDI SASTRA BALI FAKULTAS SASTRA DAN BUDAYA UNIVERSITAS UDAYANA 2015 i TUTUR ANGKUS PRANA: KAJIAN

Lebih terperinci

KATA PENGANTAR. atas berkat rahmat-nya skripsi yang berjudul Novel Sing Jodoh Analisis

KATA PENGANTAR. atas berkat rahmat-nya skripsi yang berjudul Novel Sing Jodoh Analisis KATA PENGANTAR Om Swastiastu, Puji syukur dipanjatkan kehadapan Ida Sang Hyang Widhi Wasa karena atas berkat rahmat-nya skripsi yang berjudul Novel Sing Jodoh Analisis Psikologi Sastra ini dapat disusun

Lebih terperinci

GEGURITAN AJI RAMA RENA ANALISIS STRUKTUR DAN MAKNA

GEGURITAN AJI RAMA RENA ANALISIS STRUKTUR DAN MAKNA SKRIPSI GEGURITAN AJI RAMA RENA ANALISIS STRUKTUR DAN MAKNA IDA BAGUS DWIJA NANDANA PERSADA NIM 1201215035 PROGRAM STUDI SASTRA BALI FAKULTAS ILMU BUDAYA UNIVERSITAS UDAYANA DENPASAR 2017 i SKRIPSI GEGURITAN

Lebih terperinci

SESELEH VARIASI BASA RING DIALEK BALI AGA DESA SERAYA, KECAMATAN KARANGASEM, KABUPATEN KARANGASEM

SESELEH VARIASI BASA RING DIALEK BALI AGA DESA SERAYA, KECAMATAN KARANGASEM, KABUPATEN KARANGASEM SESELEH VARIASI BASA RING DIALEK BALI AGA DESA SERAYA, KECAMATAN KARANGASEM, KABUPATEN KARANGASEM N. L. Degeng Ratna Dewi 1, I. B. Rai 1, N. Sudiana 2 Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas Pendidikan

Lebih terperinci

UCAPAN TERIMA KASIH. Puji syukur dipanjatkan ke hadapan Ida Sang Hyang Widhi Wasa/Tuhan Yang

UCAPAN TERIMA KASIH. Puji syukur dipanjatkan ke hadapan Ida Sang Hyang Widhi Wasa/Tuhan Yang UCAPAN TERIMA KASIH Om Swastyastu, Puji syukur dipanjatkan ke hadapan Ida Sang Hyang Widhi Wasa/Tuhan Yang Maha Esa, karena berkat rahmat-nya, skripsi ini dapat diselesaikan tepat waktu. Skripsi yang berjudul

Lebih terperinci

MITOS DI NUSA PENIDA ANALISIS STRUKTUR, FUNGSI, DAN MAKNA

MITOS DI NUSA PENIDA ANALISIS STRUKTUR, FUNGSI, DAN MAKNA SKRIPSI MITOS DI NUSA PENIDA ANALISIS STRUKTUR, FUNGSI, DAN MAKNA Oleh : NI PUTU SUDIASIH NIM : 1101215035 PROGRAM STUDI SASTRA BALI FAKULTAS SASTRA DAN BUDAYA UNIVERSITAS UDAYANA 2015 i MITOS DI NUSA

Lebih terperinci

Tureksa Anggah-ungguhing Basa Ring Novel Ratna Tribanowati, Leak Soleh Solah Leak Pikardin I Made Sugianto

Tureksa Anggah-ungguhing Basa Ring Novel Ratna Tribanowati, Leak Soleh Solah Leak Pikardin I Made Sugianto Tureksa Anggah-ungguhing Basa Ring Novel Ratna Tribanowati, Sugianto I M Wira Wartana¹, I. Md. Ludy Paryatna¹, S.A.P Sriasih². Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas Pendidikan Ganesha Singaraja, Indonesia

Lebih terperinci

ESTETIKA POSMODERN MIWAH GUNA SARAT PAGURON-GURON DOLANAN 'MATIGTIG PAPAH BIU' DUTA KABUPATEN KARANGASEM RING PKB 2015

ESTETIKA POSMODERN MIWAH GUNA SARAT PAGURON-GURON DOLANAN 'MATIGTIG PAPAH BIU' DUTA KABUPATEN KARANGASEM RING PKB 2015 ESTETIKA POSMODERN MIWAH GUNA SARAT PAGURON-GURON DOLANAN 'MATIGTIG PAPAH BIU' DUTA KABUPATEN KARANGASEM RING PKB 2015 I W. Pasek Eka Yasa 1 I. A. Sukma Wirani 1, M. Sri Indriani 2 Jurusan Pendidikan Bahasa

Lebih terperinci

SKRIPSI KAMUS BALI INDONESIA BIDANG ISTILAH UPAKARA MANUSA YADNYA DI KABUPATEN BADUNG

SKRIPSI KAMUS BALI INDONESIA BIDANG ISTILAH UPAKARA MANUSA YADNYA DI KABUPATEN BADUNG SKRIPSI KAMUS BALI INDONESIA BIDANG ISTILAH UPAKARA MANUSA YADNYA DI KABUPATEN BADUNG PUTU KRISNA APRIANTI NIM 1201215021 PROGRAM STUDI SASTRA BALI FAKULTAS ILMU BUDAYA UNIVERSITAS UDAYANA DENPASAR 2016

Lebih terperinci

PELESTARIAN BAHASA BALI DALAM MEDIA CETAK BERBAHASA BALI: KAJIAN SOSIOLINGUISTIK OLEH ANAK AGUNG ISTRI ITA RYANDEWI NIM:

PELESTARIAN BAHASA BALI DALAM MEDIA CETAK BERBAHASA BALI: KAJIAN SOSIOLINGUISTIK OLEH ANAK AGUNG ISTRI ITA RYANDEWI NIM: PELESTARIAN BAHASA BALI DALAM MEDIA CETAK BERBAHASA BALI: KAJIAN SOSIOLINGUISTIK OLEH ANAK AGUNG ISTRI ITA RYANDEWI NIM: 1101215033 PROGRAM STUDI SASTRA BALI FAKULTAS SASTRA DAN BUDAYA UNIVERSITAS UDAYANA

Lebih terperinci

SESELEH BASA SANE KAANGGEN MIWAH GUNASARAT SANE WENTEN RING GEGURITAN PURWAJATI, PAKARDIN I GEDE NGEMBAK, DRUWEN GEDONG KIRTYA, SINGARAJA

SESELEH BASA SANE KAANGGEN MIWAH GUNASARAT SANE WENTEN RING GEGURITAN PURWAJATI, PAKARDIN I GEDE NGEMBAK, DRUWEN GEDONG KIRTYA, SINGARAJA SESELEH BASA SANE KAANGGEN MIWAH GUNASARAT SANE WENTEN RING GEGURITAN PURWAJATI, PAKARDIN I GEDE NGEMBAK, DRUWEN GEDONG KIRTYA, SINGARAJA 1 P. Suarsana, 1 S. A. P. Sriasih, 2 I. B. Rai. Jurusan Pendidikan

Lebih terperinci

PEMERTAHANAN BAHASA BALI MELALUI GENDING RARE PADA ANAK-ANAK DI SANGGAR KUKURUYUK: KAJIAN SOSIOLINGUISTIK

PEMERTAHANAN BAHASA BALI MELALUI GENDING RARE PADA ANAK-ANAK DI SANGGAR KUKURUYUK: KAJIAN SOSIOLINGUISTIK PEMERTAHANAN BAHASA BALI MELALUI GENDING RARE PADA ANAK-ANAK DI SANGGAR KUKURUYUK: KAJIAN SOSIOLINGUISTIK OLEH: I PUTU PERMANA MAHARDIKA NIM 1101215032 PROGRAM STUDI SASTRA BALI FAKULTAS SASTRA DAN BUDAYA

Lebih terperinci

GEGURITAN ANGGASTYA: ANALISIS STRUKTUR DAN FUNGSI

GEGURITAN ANGGASTYA: ANALISIS STRUKTUR DAN FUNGSI SKRIPSI GEGURITAN ANGGASTYA: ANALISIS STRUKTUR DAN FUNGSI NI MADE OKTA ERA YATI NIM :1201215029 PROGRAM STUDI SASTRA BALI FAKULTAS ILMU BUDAYA UNIVERSITAS UDAYANA DENPASAR 2016 i GEGURITAN ANGGASTYA: ANALISIS

Lebih terperinci

TEKS MITOS TAPAKAN BARONG BHATARA SAKTI NAWA SANGA DI KAHYANGAN JAGAT LUHUR NATAR SARI: ANALISIS STRUKTUR DAN FUNGSI

TEKS MITOS TAPAKAN BARONG BHATARA SAKTI NAWA SANGA DI KAHYANGAN JAGAT LUHUR NATAR SARI: ANALISIS STRUKTUR DAN FUNGSI SKRIPSI TEKS MITOS TAPAKAN BARONG BHATARA SAKTI NAWA SANGA DI KAHYANGAN JAGAT LUHUR NATAR SARI: ANALISIS STRUKTUR DAN FUNGSI NI PUTU GEK ANNA DELVIA NIM 1201215040 FAKULTAS ILMU BUDAYA UNIVERSITAS UDAYANA

Lebih terperinci

SOSIOKULTURAL KRAMA BALI RING SATUA BALI LAN PAIKETANNYANE RING PANGAJAHAN SASTRA BALI

SOSIOKULTURAL KRAMA BALI RING SATUA BALI LAN PAIKETANNYANE RING PANGAJAHAN SASTRA BALI SOSIOKULTURAL KRAMA BALI RING SATUA BALI LAN PAIKETANNYANE RING PANGAJAHAN SASTRA BALI N. K. Erawati 1, 1 N. Yasa, 2 S.A.P. Sriasih Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas Pendidikan Ganesha Singaraja,

Lebih terperinci

Kata Kunci : Kidung, Struktur, Semiotik, Smaratantra.

Kata Kunci : Kidung, Struktur, Semiotik, Smaratantra. ABSTRAK ANALISIS SEMIOTIKA KIDUNG TUNJUNG BIRU Kidung Tunjung Biru dipilih sebagai objek dalam penelitian ini, karena beberapa alasan. Pertama, gagasan-gagasan yang terkandung di dalamnya, merepresentasikan

Lebih terperinci

SESELEH WANGUN LAN KASUKSMAN AJAH-AJAHAN PAWATEKAN RING LELAMPAHAN GATOTKACA DUTA WAYANG CENK BLONK

SESELEH WANGUN LAN KASUKSMAN AJAH-AJAHAN PAWATEKAN RING LELAMPAHAN GATOTKACA DUTA WAYANG CENK BLONK SESELEH WANGUN LAN KASUKSMAN AJAH-AJAHAN PAWATEKAN RING LELAMPAHAN GATOTKACA DUTA WAYANG CENK BLONK 1 Luh Ekarini, 1 I.B. Putra Manik Aryana, 2 I Gede Nurjaya. Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas

Lebih terperinci

Pantang menyerah sebelum. mencapai hasil yang maksimal

Pantang menyerah sebelum. mencapai hasil yang maksimal USULAN SKRIPSI INI TELAH DISETUJUI DANDINILAI OLEH PANITIA PENGUJI PADA PROGRAM STUDI SASTRA BALI FAKULTAS ILMU BUDAYA, UNIVERSITAS UDAYANA PADA TANGGAL, 23 PEBRUARI 2017 Berdasarkan SK Ketua Program Studi

Lebih terperinci

BABAD DANGHYANG BANG MANIK ANGKERAN: KAJIAN STRUKTUR DAN FUNGSI

BABAD DANGHYANG BANG MANIK ANGKERAN: KAJIAN STRUKTUR DAN FUNGSI BABAD DANGHYANG BANG MANIK ANGKERAN: KAJIAN STRUKTUR DAN FUNGSI Skripsi untuk Memperoleh Gelar Sarjana Pada Program Studi Sastra Bali Universitas Udayana I KETUT MANIKA JAYA NIM 1201215020 FAKULTAS ILMU

Lebih terperinci

GEGURITAN PURA TANAH LOT ANALISIS STRUKTUR DAN FUNGSI OLEH IDA BAGUS PUTU WIASTIKA NIM

GEGURITAN PURA TANAH LOT ANALISIS STRUKTUR DAN FUNGSI OLEH IDA BAGUS PUTU WIASTIKA NIM GEGURITAN PURA TANAH LOT ANALISIS STRUKTUR DAN FUNGSI OLEH IDA BAGUS PUTU WIASTIKA NIM 0901215024 PROGRAM STUDI SASTRA BALI FAKULTAS SASTRA DAN BUDAYA UNIVERSITAS UDAYANA DENPASAR 2014 GEGURITAN PURA TANAH

Lebih terperinci

TEKS DRAMA GONG I MADE SUBANDAR HASTA KOMALA ANALISIS BENTUK, FUNGSI, DAN MAKNA

TEKS DRAMA GONG I MADE SUBANDAR HASTA KOMALA ANALISIS BENTUK, FUNGSI, DAN MAKNA TEKS DRAMA GONG I MADE SUBANDAR HASTA KOMALA ANALISIS BENTUK, FUNGSI, DAN MAKNA OLEH IDA AYU PUTRI PERTIWI NIM 1001215010 PROGRAM STUDI SASTRA BALI FAKULTAS SASTRA DAN BUDAYA UNIVERSITAS UDAYANA DENPASAR

Lebih terperinci

PENYUSUNAN KAMUS SERAPAN DALAM BAHASA BALI

PENYUSUNAN KAMUS SERAPAN DALAM BAHASA BALI PENYUSUNAN KAMUS SERAPAN DALAM BAHASA BALI 1 I Nengah Suandi, 2 Ida Bagus Putrayasa, 3 I Wayan Wisnu Jurusan Pendidikan Bahasa dan Sastra Indonesia Universitas Pendidikan Ganesha E-mail: nengah_suandi@yahoo.co.id

Lebih terperinci

BAB VI FAKTOR PENUNJANG DAN FAKTOR PENGHAMBAT PEMERTAHANAN BAHASA BALI DALAM MASYARAKAT MULTIKULTURAL DI KOTA DENPASAR

BAB VI FAKTOR PENUNJANG DAN FAKTOR PENGHAMBAT PEMERTAHANAN BAHASA BALI DALAM MASYARAKAT MULTIKULTURAL DI KOTA DENPASAR 86 BAB VI FAKTOR PENUNJANG DAN FAKTOR PENGHAMBAT PEMERTAHANAN BAHASA BALI DALAM MASYARAKAT MULTIKULTURAL DI KOTA DENPASAR Kusumoharidjoyo (2000: 34) menyebutkan faktor penunjang serta faktor penghambat

Lebih terperinci

CITRA WANITA PENYIHIR DALAM NOVEL RATNA TRIBANOWATI KARYA I MADE SUGIANTO: SUATU KAJIAN KRITIK SASTRA FEMINIS

CITRA WANITA PENYIHIR DALAM NOVEL RATNA TRIBANOWATI KARYA I MADE SUGIANTO: SUATU KAJIAN KRITIK SASTRA FEMINIS CITRA WANITA PENYIHIR DALAM NOVEL RATNA TRIBANOWATI KARYA I MADE SUGIANTO: SUATU KAJIAN KRITIK SASTRA FEMINIS OLEH: NI LUH KADEK RICHA DWITASARI NIM: 1101215025 PROGRAM STUDI SASTRA BALI FAKULTAS SASTRA

Lebih terperinci

RENCANA PELAKSANAAN PEMBELAJARAN ( RPP ) 2

RENCANA PELAKSANAAN PEMBELAJARAN ( RPP ) 2 RENCANA PELAKSANAAN PEMBELAJARAN ( RPP ) 2 Sekolah : SMA Negeri 8 Denpasar Mata Pelajaran : Bahasa Daerah Bali Satuan Pendidikan : SMA Kelas / Semester : XI / I Aspek : Menyimak I. Standar Kompetensi :

Lebih terperinci

ABSTRAK. Kata Kunci: kamus, bahasa, sastra, istilah, kategori.

ABSTRAK. Kata Kunci: kamus, bahasa, sastra, istilah, kategori. ABSTRAK Penelitian Kamus Bali-Indonesia Istilah Bahasa dan Sastra Bali bertujuan untuk mengetahui bentuk dan khazanah istilah yang terdapat dalam bahasa dan sastra Bali. Adapun teori yang digunakan dalam

Lebih terperinci

PEMBELAJARAN MENULIS TEKS EKSPOSISI SISWA KELAS VII SMP NEGERI 2 GADINGREJO. Oleh

PEMBELAJARAN MENULIS TEKS EKSPOSISI SISWA KELAS VII SMP NEGERI 2 GADINGREJO. Oleh PEMBELAJARAN MENULIS TEKS EKSPOSISI SISWA KELAS VII SMP NEGERI 2 GADINGREJO Oleh Yuni Setiawati Iqbal Hilal Mulyanto Widodo Fakultas Keguruan dan Ilmu Pendidikan e-mail: yunisetiawati520@yahoo.com Abstract

Lebih terperinci

e-journal Universitas Pendidikan Ganesha Jurusan Pendidikan Bahasa dan Sastra Indonesia (Volume : Vol: 2 No: 1 Tahun:2014)

e-journal Universitas Pendidikan Ganesha Jurusan Pendidikan Bahasa dan Sastra Indonesia (Volume : Vol: 2 No: 1 Tahun:2014) 1 PEMBELAJARAN MENULIS TEKS ANEKDOT BERPENDEKATAN SAINTIFIK DENGAN MODEL PEMBELAJARAN BERBASIS PROYEK (PROJECT BASED LEARNING) PADA SISWA KELAS X TATA KECANTIKAN KULIT 1 DI SMK NEGERI 2 SINGARAJA Ni Komang

Lebih terperinci

BAB II KAJIAN PUSTAKA. umum. Menurut Sutarno NS ( 2003 : 32 ) Perpustakaan umum sering diibaratkan

BAB II KAJIAN PUSTAKA. umum. Menurut Sutarno NS ( 2003 : 32 ) Perpustakaan umum sering diibaratkan 6 BAB II KAJIAN PUSTAKA 2.1 Perpustakaan Umum Perpustakaan merupakan perpustakaan yang ada di lingkungan masyarakat umum. Menurut Sutarno NS ( 2003 : 32 ) Perpustakaan umum sering diibaratkan sebagai Universitas

Lebih terperinci

PENGGUNAAN METODE LATIHAN DALAM MENINGKATKAN KEMAMPUAN MENULIS PIDATO BERBAHASA BALI SISWA KELAS XI IPA 2 SMA NEGERI 1 SAWAN

PENGGUNAAN METODE LATIHAN DALAM MENINGKATKAN KEMAMPUAN MENULIS PIDATO BERBAHASA BALI SISWA KELAS XI IPA 2 SMA NEGERI 1 SAWAN PENGGUNAAN METODE LATIHAN DALAM MENINGKATKAN KEMAMPUAN MENULIS PIDATO BERBAHASA BALI SISWA KELAS XI IPA 2 SMA NEGERI 1 SAWAN Ni Wayan Septianingsih, Ida Bagus Putra Manik Aryana, Made Sri Indriani Jurusan

Lebih terperinci

PEMBELAJARAN MENGABSTRAKSI TEKS PROSEDUR KOMPLEKS SISWA KELAS X SMAN 1 BANDAR LAMPUNG. Oleh

PEMBELAJARAN MENGABSTRAKSI TEKS PROSEDUR KOMPLEKS SISWA KELAS X SMAN 1 BANDAR LAMPUNG. Oleh PEMBELAJARAN MENGABSTRAKSI TEKS PROSEDUR KOMPLEKS SISWA KELAS X SMAN 1 BANDAR LAMPUNG Oleh Meta Yulena Sari Siti Samhati Fakultas Keguruan dan Ilmu Pendidikan e-mail: metayulena27@gmail.com ABSTRACT This

Lebih terperinci

Salah satu keterampilan berbahasa yang harus dimengerti adalah kegiatan

Salah satu keterampilan berbahasa yang harus dimengerti adalah kegiatan 2 BAB I PENDAHULUAN 1.1 Latar Belakang Masalah Salah satu keterampilan berbahasa yang harus dimengerti adalah kegiatan menulis. Menulis merupakan kegitan yang sangat kompleks karena menuntut siswa untuk

Lebih terperinci

ULANGAN AKHIR SEMESTER GANJIL TAHUN PELAJARAN 2017/2018. Kompetensi Keahlian : Semua Jurusan Kelas : X/1 Hari / Tanggal :

ULANGAN AKHIR SEMESTER GANJIL TAHUN PELAJARAN 2017/2018. Kompetensi Keahlian : Semua Jurusan Kelas : X/1 Hari / Tanggal : PEMERINTAH PROVINSI BALI DINAS PENDIDIKAN PEMUDA DAN OLAH RAGA SEKOLAH MENENGAH KEJURUAN NEGERI 1 TAMPAKSIRING Alamat : Jl. Ir Soekarno desa sanding Tampaksiring, Gianyar, Bali 80561 Telp. : (0361) 981165

Lebih terperinci

PEMBELAJARAN MENULIS TEKS PROSEDUR KOMPLEKS SISWA KELAS X SMKN 4 BANDAR LAMPUNG. Oleh

PEMBELAJARAN MENULIS TEKS PROSEDUR KOMPLEKS SISWA KELAS X SMKN 4 BANDAR LAMPUNG. Oleh PEMBELAJARAN MENULIS TEKS PROSEDUR KOMPLEKS SISWA KELAS X SMKN 4 BANDAR LAMPUNG Oleh Roza Novi Linda Sumarti Faktultas Keguruan dan Ilmu Pendidikan e-mail: rosanovilinda@gmail.com ABSTRACT The purpose

Lebih terperinci

Bule Belajar Budaya Bali: Kritik Identitas dalam Antologi Cerpen Mekel Paris. I Wayan Eka Septiawan

Bule Belajar Budaya Bali: Kritik Identitas dalam Antologi Cerpen Mekel Paris. I Wayan Eka Septiawan Bule Belajar Budaya Bali: Kritik Identitas dalam Antologi Cerpen Mekel Paris I Wayan Eka Septiawan Mahasiswa S-2 Prodi Linguistik Konsentrasi Wacana Sastra Email: iwayaneka_septiawan@yahoo.com Judul Buku

Lebih terperinci

PEMBELAJARAN MENULIS TEKS EKSPLANASI SISWA KELAS VII SMP GLOBAL MADANI BANDAR LAMPUNG. Oleh

PEMBELAJARAN MENULIS TEKS EKSPLANASI SISWA KELAS VII SMP GLOBAL MADANI BANDAR LAMPUNG. Oleh PEMBELAJARAN MENULIS TEKS EKSPLANASI SISWA KELAS VII SMP GLOBAL MADANI BANDAR LAMPUNG Oleh Klara Ken Laras Edi Suyanto Fakultas Keguruan dan Ilmu Pendidikan e-mail: klarakenlaras6@gmail.com Abstract This

Lebih terperinci

ABSTRAK GEGURITAN MASAN RODI ANALISIS STRUKTUR DAN NILAI

ABSTRAK GEGURITAN MASAN RODI ANALISIS STRUKTUR DAN NILAI ABSTRAK GEGURITAN MASAN RODI ANALISIS STRUKTUR DAN NILAI Penelitian terhadap Geguritan Masan Rodi ini membahas tentang analisis struktur dan fungsi. Analisis ini mempunyai tujuan untuk mengungkapkan struktur

Lebih terperinci