Oleh: Fahmi Fathurahman, S.E Kartikawati Danusasmita, M.B.A Fakultas Ekonomi Perbanas Institute Jakarta ABSTRAK

Ukuran: px
Mulai penontonan dengan halaman:

Download "Oleh: Fahmi Fathurahman, S.E Kartikawati Danusasmita, M.B.A Fakultas Ekonomi Perbanas Institute Jakarta ABSTRAK"

Transkripsi

1 ANALISIS PERBEDAAN KINERJA PORTOFOLIO 12 SAHAM LQ45 DAN REKSADANA SAHAM LQ45 BERDASARKAN METODE SHARPE, TREYNOR DAN JENSEN PERIODE FEBRUARI JANUARI 2012 Oleh: Fahmi Fathurahma, S.E Kartikawati Dausasmita, M.B.A Fakultas Ekoomi Perbaas Istitute Jakarta ABSTRAK Peelitia ii bertujua utuk megetahui adaya perbedaa kierja dalam berivestasi melalui pembetuka portofolio saham LQ45 da melalui reksadaa saham LQ45. Aalisis ii membadigka kierja tigkat risk & retur ivestasi, serta membuktika secara empiris adaya perbedaa atara kierja kedua ivestasi tersebut megguaka tiga metode peilaia kierja, yaitu metode sharpe, treyor da jese. Populasi peelitia ii adalah portofolio dari 12 saham-saham LQ45 yag dipilih karea perusahaa tersebut tercatat masuk di dalam perhituga ideks LQ45 secara terus-meerus da membagika divide serta reksadaa ETF LQ-45 selama periode Februari Jauari Dari hasil peelitia meujuka bahwa portofolio 12 saham LQ45 meghasilka tigkat retur sebesar atau 1,05 % per bula dega variace portofolio sebesar atau 0,95 %. Sedagka reksadaa ETF LQ-45 meghasilka tigkat retur sebesar atau 0,66 % per bula dega variace sebesar atau 0,65%. Berdasarka 3 metode peilaia, portofolio 12 saham LQ45 memiliki kierja yag lebih baik dibadigka dega kierja reksadaa ETF- LQ45 tetapi perbedaa tersebut tidak sigifika. Ii berarti bahwa semaki tiggi retur yag diperoleh, maka semaki tiggi pula risiko yag dihadapi. Selai itu, portofolio haya mampu meguragi risiko tidak sistematik, tetapi tidak mampu meghilagka risiko sistematik (pasar). Kata kuci : risk, beta, expected retur, portofolio da reksadaa ANALYSIS THE DIFFERENCES IN PORTFOLIO PERFORMANCE, BETWEEN PORTFOLIO FROM 12 SHARES LQ45 AND SHARE MUTUAL FUNDS LQ45 BASED ON SHARPE, TREYNOR AND JENSEN METHOD IN THE PERIOD FEBRUARY 2008 JANUARY 2012 ABSTRACT This study aims to determie the differeces i ivestmet performace through the portfolio of shares LQ45 ad the mutual fuds of shares LQ45. This aalysis compares the performace level of risk ad retur of ivestmet, ad demostrates empirically the differece betwee the performace of both ivestmets usig three methods of performace

2 appraisal, amely Sharpe, Treyor ad Jese method. The populatio of this study is a portfolio of 12 shares LQ45 that is selected because the compay is listed i the idex calculatio LQ45 cotiuously ad distribute divideds ad mutual fuds ETF LQ-45 durig the period February Jauary The study results show 12 shares LQ45 portfolio yield rates of retur or 1.05% per moth with a variace portfolio of or 0.95%. While mutual fuds ETF LQ-45 yield rates of retur or 0.66% per moth with a variace of or 0.65%. Based o the three methods of performace appraisal, the portfolio of 12 shares LQ45 have performed better tha the performace of mutual fuds ETF-LQ45 but the differece was ot sigificat. This meas that greater the retur gaied the greater the risk will be. I additio, the portfolio oly able to reduce usystematic risk, ot to elimiate systematic (market) risk. Keywords: risk, beta, expected retur, ad mutual fud portfolio PENDAHULUAN Latar Belakag Masalah Ivestasi merupaka peaama sejumlah daa dalam betuk uag ataupu barag yag diharapka aka memberika hasil yag lebih dikemudia hari. Ivestasi dapat digologka ke dalam dua jeis yaitu ivestasi pada riil aset da ivestasi pada asset keuaga. Ivestasi pada riil aset dapat dilakuka dega membeli peralata, pediria pabrik, perbaika mesi produksi da lai-lai. Sedagka ivestasi pada asset keuaga (istrume keuaga) dapat dilakuka pada pasar uag (berupa sertifikat deposito, commercial papper, dll) maupu pasar modal (berupa saham, obligasi, dll). Pasar modal merupaka alteratif peghimpua daa serta serigkali pasar modal merupaka alteratif pedaaa ekstrem bagi perusahaa dega biaya yag redah selai sistem perbaka, Ditijau dari sisi ivestor, pada umumya tujua ivestor berivestasi di pasar modal adalah megharapka tigkat pegembalia yag lebih tiggi daripada berivestasi di sektor riil aset maupu pasar uag. Ivestor pada umumya merupaka pihak yag tidak meyukai risiko tetapi megigika pegembalia yag maksimal. Meskipu ivestasi dipasar modal mejajika tigkat pegembalia yag lebih tiggi, amu perlu diigat bahwa semaki besar pegembalia, maka risiko-ya aka semaki besar pula. Utuk itulah sebagai seorag ivestor yag rasioal, yag palig petig utuk diperhatika adalah bagaimaa ivestasi dapat meghasilka pegembalia yag optimal pada tigkat risiko yag miimal. Utuk dapat memiimalka risiko dalam ivestasi saham di pasar modal, pemodal dapat melakuka portofolio (diversifikasi) saham yaitu dega melakuka ivestasi pada bayak saham sehigga risiko kerugia pada satu saham dapat ditutup dega keutuga pada saham yag laiya. Portofolio (diversifikasi) dapat dilakuka dega dua strategi, yaitu strategi pembetuka portofolio sediri ataupu strategi ivestasi pada perusahaa reksadaa.

3 Pembatasa Masalah Masalah yag aka diteliti dibatasi haya peelitia megeai aalisis perbedaa kierja portofolio da reksadaa. Perusahaa yag diteliti adalah saham perusahaa tercatat yag masuk dalam perhituga ideks LQ45 secara terus-meerus da perusahaa yag membagika divide selama periode Februari 2008 Jauari 2012 utuk portofolio serta reksadaa saham LQ45. Perumusa Masalah 1. Berapakah kierja tigkat risiko da retur dari pembetuka portofolio saham-saham LQ45? 2. Berapakah kierja tigkat risiko da retur dari reksadaa saham LQ45? 3. Adakah perbedaa yag sigifika atara kierja portofolio da reksadaa saham LQ45? Tujua Peelitia 1. Megaalisis kierja tigkat risiko da retur dari pembetuka portofolio saham - saham LQ Megaalisis kierja tigkat risiko da retur dari reksadaa saham LQ Membuktika secara empiris ada perbedaa atara kierja portofolio da reksadaa saham LQ45. Mafaat Peelitia 1. Bagi Ilmu Pegetahua. Hasil peelitia ii diharapka dapat memberika gambara da pemahama serta wawasa di bidag maajeme keuaga da ivestasi. 2. Bagi Duia Ivestasi. Hasil peelitia ii diharapka dapat diguaka sebagai iformasi bagi ivestor dalam megambil keputusa ivestasi. METODOLOGI PENELITIAN Jeis Peelitia Jeis peelitia ii adalah peilitia komparatif yaitu peelitia utuk meguji perbadiga kierja atar portofolio megguaka tolak ukur risk da retur serta metode peilaia kierja portofolio. Defiisi Operasioal Defiisi operasioal merupaka pejelasa da pegertia teoretis variabel utuk dapat diamati da diukur. Dalam peelitia ii defiisi operasioal yag dimaksud adalah sebagai berikut: 1. Retur pasar adalah tigkat pegembalia yag diperoleh dari ivestasi pada saham yag ada di bursa, yag tercermi dari ideks IHSG peridoe bulaa yag diukur dega persetase (%). 2. Variace pasar merupaka tigkat peyimpaga pasar terhadap peyimpaga rata-rata pegembalia saham pasar pada periode tertetu. Varias pasar diukur dega persetase (%).Varia pasar (σ2) merupaka kuadrat dari stadar deviasi pasar (σ). 3. Retur bebas risiko Merupaka tigkat pegembalia yag diperoleh dari aktiva bebas risiko. Dalam peelitia ii yag diguaka sebagai tigkat buga bebas risiko adalah tigkat suku buga Sertifikat Bak Idoesia (SBI) yag diterbitka oleh Bak Idoesia periode bulaa dega ukura persetase (%).

4 4. Retur saham merupaka tigkat keutuga yag diperoleh dari ivestasi. Dalam peelitia ii retur saham merupaka retur saham-saham sampel LQ Risiko sistematis adalah risiko yag melekat pada ivestasi da tidak dapat dihilagka melalui diversifikasi. Risiko ii lebih dikeal sebagai risiko uik da merupaka risiko yag berkaita dega keadaa bursa secara keseluruha yag terjadi karea factor makro seperti iflasi, politik, stabilitas asioal, da pergatia kepemimpia asioal. Dalam peelitia ii risiko sistematis ditujukka oleh parameter beta yag merupaka rasio atara kovaria retur saham terhadap retur pasar. 6. Risiko Tidak Sistematis. Merupaka risiko yag melekat pada ivestasi tertetu karea kodisi yag khas dari perusahaa itu sediri da risiko ii lebih dikeal dega risiko pasar. Risiko ii dapat dihilagka atau dikuragi dega cara diversifikasi. Dalam peelitia ii risiko tidak sistematis dicermika dega varia. Varia saham merupaka peyimpaga tigkat pegembalia pada peyimpaga rata-rata pegembalia saham yag diukur dega persetase (%). Varia saham (σ2) merupaka kuadrat dari stadar deviasi saham (σ). 7. Retur portofolio merupaka tigkat keutuga yag diperoleh dari ivestasi portofolio yag dibetuk dari saham-saham LQ Variace portofolio peyimpaga tigkat pegembalia pada peyimpaga rata-rata pegembalia portofolio yag diukur dega persetase (%).Varia ideks (σ2) merupaka kuadrat dari stadar deviasi ideks (σ). 9. Retur reksadaa merupaka retur dari reksadaa ETF LQ-45 yag diukur dalam persetase (%). 10. Variace reksadaa merupaka peyimpaga tigkat pegembalia pada peyimpaga rata-rata pegembalia reksadaa yag diukur dega persetase (%).Varia ideks (σ2) merupaka kuadrat dari stadar deviasi ideks (σ). Populasi da Sampel Populasi peelitia ii adalah portofolio dari saham perusahaa tercatat yag masuk dalam perhituga ideks LQ45 secara terus-meerus da perusahaa yag membagika divide serta reksadaa ETF LQ-45 selama periode Februari 2008 Jauari Sedagka sampel dalam peelitia ii, ditetapka perusahaa dega kriteria sebagai berikut: 1. Perusahaa tercatat yag masuk dalam perhituga ideks LQ45 secara terusmeerus selama periode Februari Jauari Perusahaa yag membagika divide selama periode Februari Jauari Peelitia juga dibatasi utuk perusahaa-perusahaa yag membagi divide selama periode pegamata. Hal ii dilakuka agar hasil peelitia dapat mejadi baha pertimbaga bagi para ivestor jagka pajag yag tidak haya megharapka retur dalam betuk capital gai saja tetapi juga divide yield. Jika pada periode pegamata terjadi peristiwa-peristiwa lai seperti Stock Split, Right Issues, Reverse Stock atau saham baru listig

5 maka saham tersebut di drop out dari sampel. Pembatasa ii dilakuka utuk meghidari terjadiya perubaha harga saham yag drastis selama periode pegamata, harga rata-rata da ketidaklegkapa data. Berdasarka kriteria yag telah ditetuka utuk memilih sampel tersebut, maka dapat diperoleh jumlah sampel sebayak 12 perusahaa. Tekik Pegumpula Data Data sejarah sigkat perusahaa da harga saham diperoleh dari aual report melalui situs Yahoo.com ( serta ( reksadaa ETF-LQ45 diperoleh dari E-Tradig Securities, lapora tigkat Suku Buga Bak Idoesia (SBI) didapat melalui situs Olie Bak Idoesia ( Ideks Harga Saham Gabuga (IHSG) didapat melalui situs Yahoo.com ( Tekik Aalisis Data Secara sistematis tekik megaalisis data meliputi lagkah-lagkah sebagai berikut: Portofolio Saham LQ45 1. Meghitug parameter pasar a. Membagi IHSG bula bersagkuta dega IHSG bula sebeluya dikurag IHSG bula sebelumya, aka didapat retur market. Rm = Ideks IHSGt - Ideks IHSGt- Ideks IHSGt- b. Membagi jumlah retur market dega jumlah periode, aka didapat expected retur market. E(Rm) = Rm i=1 c. Membagi jumlah retur market dikurag expected retur market kuadrat dega jumlah periode dikurag 1, aka didapat variace market. Var (Rm) = d. Megakarka variace market, aka didapat stadar deviasi market. e. Membagi jumlah suku buga SBI dega jumlah periode, aka didapat risk free /bula. 2. Meghitug parameter masig-masig saham a. Membagi closig price akhir bula bersagkuta dega closig price akhir bula sebelumya dikuragi closig price akhir bula [Rm - E(Rm)]² i=1 1 σ(rm) = Var (Rm) Rf = Rf i=1

6 sebelumya, aka didapat retur saham. Ri = Dt + (Pt - Pt- ) Pt- 4. Membagi covariace saham da pasar dega variace market, aka didapat beta saham. βi = Cov (Ri, Rm) Var (Rm) b. Membagi jumlah retur saham dega jumlah periode, aka didapat expected retur saham. E(Ri) = c. Membagi jumlah retur saham dikurag expected retur saham kuadrat dega jumlah periode dikurag 1, aka didapat variace saham. Var (Ri) = Ri i=1 d. Megakarka variace saham, aka didapat stadar deviasi saham. 3. Membagi jumlah hasil perkalia atara retur saham dikurag expected retur saham terhadap retur market dikurag expected retur market dega jumlah periode, aka didapat Covariace saham da pasar. [Ri - E(Ri)]² i=1 1 σ(ri) = Var (Ri) [Rm - E(Rm)][Ri - E(Ri)] i = Cov (Ri,Rm) = 1 5. Membetuk portofolio saham a. Membetuk kelas portofolio yag terdiri dari seluruh aggota sample. b. Mejumlahka seluruh retur saham dega proporsi saham sehigga didapat retur portofolio E(Rp) = Σ XiRi c. Mejumlahka pegkalia proporsi jumlah saham dega rata-rata variace saham dega pegkalia proporsi jumlah saham dega ratarata covariace saham sehigga didapat variace portofolio. Var (Rp) = 1/N x rata-rata Var (Ri) + (1 (1/N)) x rata-rata Cov (Ri,Rm) d. Megakarka variace portofolio, aka didapat stadar deviasi portofolio. σ(rp) = Var (Rp) e. Membagi jumlah beta saham dega jumlah saham aka didapat beta portofolio. βi i = βp =

7 Reksadaa ETF LQ Membagi closig price ilai aktiva bersih akhir bula bersagkuta dega closig price ilai aktiva bersih akhir bula sebelumya dikuragi closig price ilai aktiva bersih akhir bula sebelumya, aka didapat retur reksadaa. Ri = Dt + (Pt - Pt- ) 2. Membagi jumlah retur reksadaa dega jumlah periode, aka didapat expected retur reksadaa. E(Ri) = 3. Membagi jumlah retur reksadaa dikurag expected retur reksadaa kuadrat dega jumlah periode dikurag 1, aka didapat variace reksadaa. Var (Ri) = Pt- Ri i=1 4. Megakarka variace reksadaa, aka didapat stadar deviasi reksadaa. Peilaia Kierja Portofolio 1. Pegukura kierja portofolio megguaka metode Excess Retur to Variability (Sharpe) yaitu dega meguragi retur portofolio dega [Ri - E(Ri)]² i=1 1 σ(ri) = Var (Ri) risk free kemudia dibagi dega risiko portofolio. Sharpe = ( Rp Rf) Σp 2. Pegukura kierja portofolio megguaka metode Excess Retur to Beta (Treyor) yaitu dega meguragi retur portofolio dega risk free kemudia dibagi dega beta portofolio. ( Rp Rf) Treyor = Bp 3. Pegukura kierja portofolio megguaka SML Differetial Retur (Jese). a. Mejumlahka risk free dega peguraga retur market dega risk free dikali dega beta portofolio sehigga didapat expected retur SML. E(R) SML = Rf + ( Rm Rf ) x βp b. Meguragi expected retur SML dega retur portofolio. Jese = Rp E(R) SML Uji Hipotesis Dalam megaalisis perbadiga kierja portofolio dapat dilakuka dega uji beda rata-rata lebih dari dua sample utuk data yag tidak berhubuga (idepede) karea hedak diuji ada tidakya perbedaa tiap-tiap kierja dari portofolio, baik portofolio saham LQ45

8 maupu dega reksadaa ETF LQ-45. Siggih Satoso (2011;380). a. Rumusa hipotesis Ho : μ1 μ2 = 0 (tidak ada perbedaa yag sigifika atara kierja portofolio da reksadaa saham LQ45) Hi : μ1 μ2 # 0 (ada perbedaa yag sigifika atara kierja portofolio da reksadaa saham LQ45) Uji dua sisi b. α yag diguaka sebesar 5% dega derajat kebebasa df = c. Meetuka t hitug dega batua pegolaha data melalui computer (program SPSS 17.0 for widows) d. Kriteria pegujia Berdasarka perbadiga statistik hitug da statistik tabel Tolak Ho : bila t hitug > t tabel Terima Ho : bila t hitug < t tabel Berdasarka probabilitas Tolak Ho : bila probabilitas < 0,05 Terima Ho : bila probabilitas > 0,05 e. Mearik simpula dari hasil yag diperoleh. ANALISIS DAN PEMBAHASAN 1. Aalisis Portofolio Saham LQ45 a. Retur da Risiko Saham Idividual Tujua ivestor dalam berivestasi adalah memaksimalka retur, tapa melupaka faktor risiko ivestasi yag harus dihadapiya. Retur merupaka salah satu faktor yag memotivasi ivestor berivestasi da juga merupaka imbala atas keberaia ivestor dalam meaggug risiko atas ivestasi yag dilakukaya. Tabel 1. Tigkat pegembalia Saham yag Diharapka E(Ri) No. Kode Efek Nama Emite E(Ri) % E(Ri) 1 ASII Astra Iteratioal Tbk % 2 UNTR Uited Tractors Tbk % 3 BMRI Bak Madiri (Persero) Tbk % 4 PTBA Tambag Batubara Bukit Asam Tbk % 5 INDF Idofood Sukses Makmur Tbk % 6 AALI Astra Agro Lestari Tbk % 7 BDMN Bak Daamo Idoesia Tbk % 8 ISAT Idosat Tbk % 9 MEDC Medco Eergi Iteratioal Tbk E % 10 TLKM Telekomuikasi Idoesia Tbk % 11 ANTM Aeka Tambag (Persero) Tbk % 12 UNSP Bakrie Sumatra Platatios Tbk % Sumber : Data diolah / Lampira III

9 Berdasarka tabel 1 di atas bahwa retur saham 12 perusaha memiliki ilai positif da ilai egatif bagi ivestor yag igi melakuka peaama modal pada saham-saham tersebut. Dari hasil tersebut terdapat 8 saham yag memiliki tigkat pegembalia yag diharapka E(Ri) positif, yaitu Astra Iteratioal Tbk, Uited Tractors Tbk, Bak Madiri (Persero) Tbk, Tambag Batubara Bukit Asam Tbk, Idofood Sukses Makmur Tbk, Astra Agro Lestari Tbk, Bak Daamo Idoesia Tbk, da Idosat Tbk. Ii berarti saham-saham tersebut merupaka saham yag medatagka keutuga atau mafaat bagi ivestor. Sedagka terdapat 4 perusahaa memiliki tigkat pegembalia yag diharapka E(Ri) egatif, yaitu Medco Eergi Iteratioal Tbk, Telekomuikasi Idoesia Tbk, Aeka Tambag (Persero) Tbk, da Bakrie Sumatra Platatios Tbk. Ii berarti sahamsaham tersebut merupaka saham yag tidak medatagka keutuga atau mafaat bagi ivestor. Ivestasi berupa saham tidak haya memberika keutuga tetapi juga megadug risiko. Adaya faktor risiko suatu saham aka meujuka seberapa besar peyimpaga yag aka terjadi pada tigkat pegembalia yag diharapka utuk kebutuha estimasi retur saham pada masa yag aka datag. Tabel 2. Tigkat Risiko Saham No. Kode Efek Nama Emite Var (Ri) % Var (Ri) SD (Ri) % SD (Ri) 1 UNSP Bakrie Sumatra Platatios Tbk % % 2 UNTR Uited Tractors Tbk % % 3 PTBA Tambag Batubara Bukit Asam Tbk % % 4 AALI Astra Agro Lestari Tbk % % 5 INDF Idofood Sukses Makmur Tbk % % 6 BMRI Bak Madiri (Persero) Tbk % % 7 BDMN Bak Daamo Idoesia Tbk % % 8 ASII Astra Iteratioal Tbk % % 9 MEDC Medco Eergi Iteratioal Tbk % % 10 ANTM Aeka Tambag (Persero) Tbk % % 11 ISAT Idosat Tbk % % 12 TLKM Telekomuikasi Idoesia Tbk % % Sumber : Data diolah / Lampira III Berdasarka data tabel 2 di atas dapat dilihat bahwa semaki besar variace maka semaki besar peyimpaga utug masig-masig

10 saham perusahaa. Perusahaa yag memiliki variace palig besar adalah perusahaa Bakrie Sumatra Platatios Tbk yaitu sebesar Ii berarti bahwa saham tersebut memiliki tigkat risiko saham palig besar dibadigka dega saham-saham laiya. Sedagka perusahaa yag memiliki variace palig kecil adalah Telekomuikasi Idoesia Tbk yaitu sebesar Ii berarti bahwa saham tersebut memiliki tigkat risiko saham palig kecil dibadigka dega saham-saham laiya. Beta meujukka sesitivitas retur saham terhadap perubaha retur pasar. Suatu saham yag memiliki beta lebih dari satu, maka saham tersebut adalah saham agresif atau kuat. Saham-saham tersebut sesitif terhadap perubaha pasar. Jika ilai beta suatu saham kurag dari satu, maka saham disebut saham defesif atau saham lemah. Sahamsaham tersebut tidak sesitif terhadap perubaha pasar. Tabel 3. Tigkat Risiko Sistematik Saham No. Kode Efek Nama Emite B 1 UNSP Bakrie Sumatra Platatios Tbk UNTR Uited Tractors Tbk INDF Idofood Sukses Makmur Tbk BMRI Bak Madiri (Persero) Tbk ASII Astra Iteratioal Tbk PTBA Tambag Batubara Bukit Asam Tbk ANTM Aeka Tambag (Persero) Tbk AALI Astra Agro Lestari Tbk MEDC Medco Eergi Iteratioal Tbk BDMN Bak Daamo Idoesia Tbk ISAT Idosat Tbk TLKM Telekomuikasi Idoesia Tbk Sumber : Data diolah / Lampira III Dari tabel 3 di atas dapat dilihat bahwa dari 12 saham, 9 diataraya memiliki ilai beta lebih besar dari satu (β > 1) atara lai Bakrie Sumatra Platatios Tbk, Uited Tractors Tbk, Idofood Sukses Makmur Tbk, Bak Madiri (Persero) Tbk, Astra Iteratioal Tbk, Tambag Batubara Bukit Asam Tbk, Aeka Tambag (Persero) Tbk Astra Agro Lestari Tbk da Medco Eergi Iteratioal Tbk. Ii meujuka saham tersebut sagat sesitif terhadap perubaha pasar, karea saham tersebut merupaka saham yag kuat atau agresif. Selajutya terdapat 3 saham yag memiliki beta kurag dari satu (β < 1) diataraya Bak

11 Daamo Idoesia Tbk, Idosat Tbk da Telekomuikasi Idoesia Tbk. Ii meujuka bahwa saham tersebut tidak sesitif terhadap perubaha pasar, karea saham tersebut merupaka saham yag lemah atau defesive. b. Retur da Risiko Portofolio Aalisis portofolio adalah utuk mecari portofolio yag mempuyai retur optimal pada berapapu tigkat risiko yag ivestor igika atau tigkat risiko miimal pada berapapu retur yag ivestor igika atau retur tertetu. Portofolio yag memiliki karakteristik seperti itu disebut sebagai portfolio yag efisie. Diversifikasi atau portofolio dapat meghilagka usystematic risk, karea risiko ii haya ada dalam satu perusahaa atau idustri tertetu, tetapi tidak dapat meghilagka systemetic risk, karea fluktuasi risiko ii dipegaruhi oleh faktor-faktor makro yag dapat mempegaruhi pasar secara keseluruha. Tabel 4. Tigkat Risiko da Retur Portofolio Jeis Retur p % R(p) Var % Var SD % SD Portofolio 12 Saham LQ % % % Sumber : Data diolah / Lampira IV Dari tabel 4 diatas, ivestor megasumsika bahwa proporsi tiaptiap saham adalah sama besar. Dega jumlah sample sebayak 12, maka proporsi saham adalah sebesar 1/12, sehigga portofolio 12 saham LQ45 meghasilka retur sebesar atau 1,05 % dega variace portofolio sebesar atau 0,95 %. Apabila dibadigka dega semua sahamsaham LQ45, maka portofolio 12 saham LQ45 yag terdiri dari aggota seluruh saham-saham LQ45 aka memberika kierja yag lebih baik maupu lebih redah dari tigkat retur ataupu tigkat risiko. Berikut ii merupaka gambar yag meujuka mafaat diversifikasi :

12 Portofolio MEDC ISAT UNTR UNSP TLKM PTBA INDF BMRI BDMN ASII ANTM AALI Gambar 3. Perbadiga Kierja Risk & Retur Portofolio LQ % 0.000% 5.000% % % % % Risk Retur Dari gambar diatas, terlihat bahwa portofolo 12 saham LQ45 mempuyai retur yag lebih tiggi dari saham Medco Eergi Iteratioal Tbk, Idosat Tbk, Bakrie Sumatra Platatios Tbk, Telekomuikasi Idoesia Tbk, Bak Daamo Idoesia Tbk, Aeka Tambag (Persero) Tbk da Astra Agro Lestari Tbk, tetapi mempuyai risiko yag lebih tiggi dari saham Idosat Tbk da Telekomuikasi Idoesia Tbk. Sebalikya, portofolio saham LQ45. mempuyai retur yag lebih redah dari Uited Tractors Tbk, Tambag Batubara Bukit Asam Tbk, Idofood Sukses Makmur Tbk, Bak Madiri (Persero) Tbk, da Astra Iteratioal Tbk, tetapi mempuyai risiko yag lebih redah dari saham Medco Eergi Iteratioal Tbk, Uited Tractors Tbk, Bakrie Sumatra Platatios Tbk, Tambag Batubara Bukit Asam Tbk, Idofood Sukses Makmur Tbk, Bak Madiri (Persero) Tbk, Bak Daamo Idoesia Tbk, Astra Iteratioal Tbk, Aeka Tambag (Persero) Tbk da Astra Agro Lestari Tbk. Ii membuktika bahwa dega diversifikasi (membetuk portofolio) aka meguragi risiko ivestasi, yaitu usystematic risk 2. Aalisis Reksadaa ETF LQ45 Melakuka diversifikasi portofolio ivestasi bukalah suatu hal yag mudah, karea diperluka biaya yag relatif tiggi, waktu yag cukup bayak utuk melakuka pegamata da pegawasa, serta pegetahua da profesioalisme yag memadai. Oleh kareaya, lahirya reksadaa

13 sebagai pemecaha baru. Ivestor tidak perlu lagi melakuka riset maupu pekerjaa admiistrasi yag berkaita dega pegambila keputusa ivestasi setiap hariya, karea telah dilakuka oleh Maajer Ivestasi yag didukug oleh teaga ahli dalam meghitug atau megaalisis risiko atau expected returya. Tabel 5. Tigkat Risiko da Retur Reksadaa Jeis Retur p % R(p) Var % Var SD % SD Reksadaa ETF LQ % % % Sumber : Data diolah / Lampira V Dari tabel 5 diatas, diperoleh hasil bahwa ivestor yag berivestasi pada sebuah reksadaa ETL-LQ45 medapatka tigkat keutuga sebesar atau 0,66 % dega variace sebesar atau 0,65%. Apabila dibadigka dega hasil yag didapat oleh seorag ivestor yag membetuk portofolio 12 saham LQ45, maka ivestasi pada reksadaa ETF LQ-45 meghasilka tigkat retur yag lebih kecil da variace atau risiko yag lebih kecil pula. Hal ii terlihat pada gambar berikut ii: Gambar 4. Perbadiga Kierja Portofolio LQ45 da Reksadaa ETFLQ45 Reksadaa Portofolio MEDC ISAT UNTR UNSP TLKM PTBA INDF BMRI BDMN ASII ANTM AALI % 0.000% 5.000% % % % % Risk Retur Dari gambar diatas, terlihat bahwa berivestasi di reksadaa ETF LQ-45 memiliki risiko yag lebih redah dibadigka berivestasi pada semua saham-saham LQ45 maupu pada portofolio 12 saham LQ45, tetapi sebadig dega tigkat retur yag diperoleh, yaitu lebih redah dari

14 portofolio 12 saham LQ45 da semua saham-saham LQ45, kecuali pada saham Medco Eergi Iteratioal Tbk, Idosat Tbk, Bakrie Sumatra Platatios Tbk, Telekomuikasi Idoesia Tbk, Bak Daamo Idoesia Tbk, da Aeka Tambag (Persero) Tbk. Hal ii sepada dega pegorbaa ivestor dalam mecari iformasi da pemiliha sekuritas utuk membetuk portofolio dibadigka dega ivestasi pada reksadaa yag dikelola oleh maajer ivestasi. 3. Aalisis perbadiga kierja portofolio Peilaia terhadap kierja portofolio merupaka lagkah ivestor dalam megevaluasi kierja portofolioya. Dalam peilaia kierja portofolio diperluka variabel variabel yag releva seperti tigkat keutuga da risiko. Perbadiga dapat dihitug megguaka metode Sharpe, metode Treyor da metode Jese. a. Sharpe Measure Sharpe Measure berupa excess retur yag dapat diperoleh oleh ivestor pada total risiko tertetu. Dari perhituga parameter tigkat pegembalia rata-rata E(Rp), Risk Free (Rf) da Stadar Deviasi (σp) dapat diketahui kierja portofolio berdasarka metode Sharpe. Semaki tiggi ilai Sharpe Measure semaki tiggi pula excess retur yag dapat diikmati oleh ivestor da berarti kierja portofolio semaki baik da layak utuk diivestasika, begitu pula dega sebalikya. Hal iidapat dilihat seperti tabel berikut Tabel 6. Hasil Perhituga Kierja Sharpe Jeis Sharpe % Sharpe Portofolio 12 Saham LQ % Reksadaa ETF-LQ % Sumber : Data diolah / Lampira VI Dari tabel 6 diatas, berdasarka metode Sharpe, kierja portofolio 12 saham LQ45 meghasilka kierja yag lebih baik yaitu sebesar 4,66% dibadigka kierja reksadaa yaitu sebesar 0,79%. Ii berarti portofolio 12 saham LQ45 memiliki ilai excess retur yag lebih besar, sehigga portofolio 12 saham LQ45 semaki baik da layak utuk diivestasika. b. Treyor Measure Dari perhituga parameter tigkat pegembalia rata-rata E(R p), Risk Free Rate (Rf) da Beta (βp) maka dapat diketahui kierja portofolio berdasarka metode Treyor. Jika Treyor portofolio berilai positif maka kierja portofolio itu aka semaki baik da layak utuk diivestasika. Begitu pula sebalikya jika Treyor portofolio semaki egatif maka kierja Reksadaa itu aka semaki buruk da tidak layak utuk diivestasika. Hal ii dapat dilihat seperti tabel berikut:

15 Tabel 7. Hasil Perhituga Kierja Treyor Jeis Treyor % Treyor Portofolio 12 Saham LQ % Reksadaa ETF-LQ % Sumber : Data diolah / Lampira VI Dari tabel 7 diatas, berdasarka metode treyor, kierja portofolio 12 saham LQ45 meghasilka kierja yag lebih baik yaitu sebesar 0,38% dibadigka kierja reksadaa yaitu sebesar 0,10%. Ii berarti portofolio 12 saham LQ45 memiliki ilai treyor yag lebih tiggi, sehigga portofolio 12 saham LQ45 lebih baik da layak utuk diivestasika. c. Jese Measure Dari perhituga parameter tigkat pegembalia rata-rata E(Rp), Risk Free Rate (Rf ) da Beta (βp) maka dapat juga diketahui kierja portofolio berdasarka metode Jese, dimaa jika ukura Jese berilai positif maka disebut superior performace da layak utuk diivestasika da jika ilai ukura Jese berilai egative maka disebut iferior performace da tidak layak utuk diivestasika. Hal iidapat dilihat seperti tabel berikut: Tabel 8. Hasil Perhituga Kierja Jese Jeis Jese % Jese Portofolio 12 Saham LQ % Reksadaa ETF-LQ % Sumber : Data diolah / Lampira VI Dari tabel 8 diatas, berdasarka metode Jese, kierja portofolio 12 saham LQ45 da reksadaa ETF LQ- 45 memiliki ilai yag egatif yaitu sebesar -0.26% da -0.31%. Ii berarti bahwa, keduaya disebut iferior performace da tidak layak utuk diivestasika, tetapi portofolio 12 saham LQ45 lebih baik dibadigka reksadaa ETF LQ-45 karea, mempuyai ilai egatif yag lebih kecil. Berdasarka hasil risiko da retur serta 3 metode peilaia kierja portofolio diatas, maka dapat dilihat bahwa kierja portofolio 12 saham LQ45 memiliki kierja yag berbeda da lebih baik dibadigka dega kierja reksadaa ETF-LQ45. Tetapi, perbedaa kierja tersebut tidak terlihat secara sigifika, artiya atara portofolio 12 saham LQ45 da reksadaa ETF-LQ45 memag memiliki perbedaa yag tidak sigifika. 4. Hasil Uji Dua Beda Rata-Rata Utuk mejawab pertayaa adakah perbedaa yag sigifika

16 atara kierja portofolio da reksadaa saham LQ45, maka diguaka uji beda rata-rata dua sample utuk data yag tidak berhubuga (idepede), hasil pegolaha data dega megguaka software SPSS versi 17.0 for widow adalah sebagai berikut. Tabel 9. Hasil Uji Dua Beda Rata-Rata (Ma-Whitey U) Kierja Ivestasi Ma-Whitey U Wilcoxo W Z Asymp. Sig. (2-tailed).513 Exact Sig. [2*(1-tailed Sig.)].700 a Sumber : Hasil Pegolaha Keputusa berdasarka probabilitas, tolak Ho bila probabilitas < 0,05 sedagka terima Ho bila probabilitas > 0,05. Dari hasil tabel statistik diatas, dapat dilihat bahwa P value (Sig.2- tailed) adalah 0,513. Ii berarti bahwa, P value > 0,05, maka Ho diterima. Oleh karea itu, tidak ada perbedaa yag sigifika atara kierja portofolio 12 saham LQ45 dega reksadaa LQ45. KESIMPULAN DAN SARAN Kesimpula Berdasarka uraia da aalisis data yag telah dilakuka, maka dapat ditarik kesimpula sebagai berikut : a. Berdasarka hasil pegolaha data, Portofolio saham LQ45 yag terdiri dari 12 perusahaa yag masuk di dalam perhituga ideks LQ45 secara terus-meerus selama periode Februari 2008 Jauari 2012 diataraya PT Astra Agro Lestari Tbk (AALI), PT Aeka Tambag (Persero) Tbk (ANTM), PT Astra Iteratioal Tbk (ASII), PT Bak Daamo Idoesia Tbk (BDMN), PT Bak Madiri (Persero) Tbk (BMRI), PT Idofood Sukses Makmur Tbk (INDF), PT Tambag Batubara Bukit Asam Tbk (PTBA), PT Telekomuikasi Idoesia Tbk (TLKM), PT Bakrie Sumatra Platatios Tbk (UNSP), PT Uited Tractors Tbk (UNTR), PT Idosat Tbk (ISAT), da PT Medco Eergi Iteratioal Tbk (MEDC) meghasilka tigkat retur sebesar atau 1,05 % dega variace portofolio sebesar atau 0,95 % b. Berdasarka hasil pegolaha data, Reksadaa ETF LQ45 selama

17 periode Februari 2008 Jauari 2012 meghasilka tigkat retur sebesar atau 0,66 % dega variace sebesar atau 0,65%. c. Berdasarka peilaia kierja portofolio melalui 3 metode peilaia. Utuk metode Sharpe, portofolio saham LQ45 meghasilka kierja sebesar 4,66%, sedagka reksadaa ETF LQ45 meghasilka kierja sebesar 0,79%. Utuk metode treyor, portofolio saham LQ45 meghasilka kierja sebesar 0,38% sedagka reksadaa ETF LQ45meghasilka kierja sebesar 0,06%. Da utuk metode Jese, kierja portofolio saham LQ45 da reksadaa ETF LQ-45 memiliki ilai yag egatif yaitu sebesar da Berdasarka 4 metode tersebut, maka kierja portofolio saham LQ45 memiliki kierja yag berbeda tidak sigifika da lebih baik dibadigka dega kierja reksadaa ETF-LQ45. d. Berdasarka hasil uji beda rata-rata dua sample utuk data yag tidak berhubuga (idepede), maka dapat disimpulka bahwa tidak ada perbedaa yag sigifika atara kierja portofolio saham LQ45 dega reksadaa LQ45. Sara Beberapa sara yag dapat diberika peulis atara lai : a. Bagi Calo ivestor yag igi berivestasi di pasar modal dega membetuk portofolio saham sebaikya sagat memperhatika tigkat risiko da retur saham, karea portofolio yag terdiri dari beberapa saham aka selalu dihadapka pada suatu risiko tertetu yag disebut sebagai risiko sistematis (systematic risk), sedagka risiko yag bisa dihilagka dega diversifikasi disebut sebagai risiko tidak sistematis terutama usystematic risk. Selai itu risiko sagat mempegaruhi retur suatu saham, sehigga ivestor dapat memilih saham maa yag dapat memberika keutuga utuk membetuk portofolio optimal. b. Bagi ivestor atau peeliti selajutya, sebaikya dapat melakuka peelitia pada berbagai jeis portofolio da reksadaa laiya serta membadigka tigkat kierja portofolio da reksadaaya dega tigkat kierja pasar. DAFTAR PUSTAKA Abdul Halim Aalisis Ivestasi. Edisi Pertama. Jakarta: Salemba Empat. Aual Report Periode Dalam Bodie, Zvi., Alex Kae, da Ala J. Marcus Ivestmets. Edisi 6. Jakarta: Salemba Empat. Eduardus Tadelili Aalisis Ivestasi & Maajeme Portofolio. Yogyakarta: BPFE Yogyakarta. Harga Saham Periode Februari Jauari Dalam Ideks Harga Saham Gabuga (IHSG) Periode Februari 2008-Jauari Dalam

18 Iskadar Z. Alwi Pasar Modal Teori da Aplikasi. Jakarta: Yayasa Pacur Siwah. Keow, Arthur J Dasar-dasar Maajeme Keuaga. Buku 1. Jakarta: Salemba Empat. Nilai Aktiva Bersih Reksadaa ETF LQ-45. Dalam E-tradig Securities Jakarta. Paji Aoraga, da Piji Pakarti Pegatar Pasar Modal. Edisi Keempat. Jakarta: PT Rieka Cipta. Sati. (2007). Perbedaa Kierja Portofolio Berdasarka Strategi Portofolio Aktif da Pasif Pada Saham LQ45 di BEJ. Buleti Studi Ekoomi, 2007(3): Sejarah Sigkat Perusahaa. Dalam Suad Husa Dasar-dasar Teori Portofolio da Aalisis Sekuritas. Edisi Keempat. Yogyakarta: UPP AMP YKPN. Suariyah Pegatar Pegetahua Pasar Modal. Edisi Kedua. Yogyakarta: UPP AMP YKPN Tigkat Suku Buga Bak Idoesia Periode Juli Jui Dalam

III. METODOLOGI PENELITIAN

III. METODOLOGI PENELITIAN 16 III. METODOLOGI PENELITIAN 3.1. Keragka Pemikira Pegukura kierja keuaga perusahaa pada dasarya dilaksaaka karea igi megetahui tigkat profitabilitas (keutuga) da tigkat resiko atau tigkat kesehata suatu

Lebih terperinci

BAB 3 DATA DAN METODOLOGI PENELITIAN

BAB 3 DATA DAN METODOLOGI PENELITIAN BAB 3 DATA DAN METODOLOGI PENELITIAN Pada Bab ii aka memberika iformasi hal yag berkaita dega lagkah-lagkah sistematis yag aka diguaka dalam mejawab pertayaa peelitia.utuk itu diperluka beberapa hal sebagai

Lebih terperinci

PETA KONSEP RETURN dan RISIKO PORTOFOLIO

PETA KONSEP RETURN dan RISIKO PORTOFOLIO PETA KONSEP RETURN da RISIKO PORTOFOLIO RETURN PORTOFOLIO RISIKO PORTOFOLIO RISIKO TOTAL DIVERSIFIKASI PORTOFOLIO DENGAN DUA AKTIVA PORTOFOLIO DENGAN BANYAK AKTIVA DEVERSIFIKASI DENGAN BANYAK AKTIVA DEVERSIFIKASI

Lebih terperinci

METODE PENELITIAN. Data yang digunakan dalam penelitian ini adalah data sekunder yang bersifat historis.

METODE PENELITIAN. Data yang digunakan dalam penelitian ini adalah data sekunder yang bersifat historis. III. METODE PENELITIAN 1.1. Jeis da Sumber Data Data yag diguaka dalam peelitia ii adalah data sekuder yag bersifat historis. Sumber data sekuder adalah sumber data peelitia yag diperoleh peeliti secara

Lebih terperinci

MANAJEMEN RISIKO INVESTASI

MANAJEMEN RISIKO INVESTASI MANAJEMEN RISIKO INVESTASI A. PENGERTIAN RISIKO Resiko adalah peyimpaga hasil yag diperoleh dari recaa hasil yag diharapka Besarya tigkat resiko yag dimasukka dalam peilaia ivestasi aka mempegaruhi besarya

Lebih terperinci

BAB III METODE PENELITIAN. Penelitian ini bertujuan untuk menganalisis pembentukan portofolio optimal

BAB III METODE PENELITIAN. Penelitian ini bertujuan untuk menganalisis pembentukan portofolio optimal BAB III METODE PENELITIAN 3.1 Jeis Peelitia Peelitia ii bertujua utuk megaalisis pembetuka portofolio optimal saham-saham pada ideks LQ-45 megguaka model ideks tuggal periode 2014 2015. Berdasarka tujua

Lebih terperinci

MATERI 14 EVALUASI KINERJA PORTOFOLIO

MATERI 14 EVALUASI KINERJA PORTOFOLIO MATERI 14 EVALUASI KINERJA PORTOFOLIO KERANGKA PIKIR EVALUASI KINERjA PORTOFOLIO (EKP) MENGUKUR TINGKAT RETURN PORTOFOLIO RISK-ADJUSTED PERFORMANCE - INDEKS SHARPE - INDEKS TREYNOR - INDEKS JENSEN dede08m.com

Lebih terperinci

BAB IV HASIL & PEMBAHASAN

BAB IV HASIL & PEMBAHASAN 46 BAB IV HASIL & PEMBAHASAN A. Gambara Umum Objek Peelitia Pembetuka portofolio optimal bertujua utuk mecari kombiasi saham yag dapat memberika retur ekspektasi maksimum dega risiko tertetu. Salah satu

Lebih terperinci

Analisis Window Dressing pada Reksa Dana Saham Perusahaan Sekuritas Indonesia tahun

Analisis Window Dressing pada Reksa Dana Saham Perusahaan Sekuritas Indonesia tahun Trias, Aalisis Widow Dressig pada Reksa Daa Saham Perusahaa Sekuritas Idoesia tahu.. 1 Aalisis Widow Dressig pada Reksa Daa Saham Perusahaa Sekuritas Idoesia tahu 2010-2015 Aalysis Widow Dressig o Stock

Lebih terperinci

BAB II LANDASAN TEORI

BAB II LANDASAN TEORI BAB II LANDASAN TEORI 2.1. Saham Saham adalah surat berharga yag dapat dibeli atau dijual oleh peroraga atau lembaga di pasar tempat surat tersebut diperjualbelika. Sebagai istrumet ivestasi, saham memiliki

Lebih terperinci

BAB I PENDAHULUAN. 1.1 Latar Belakang Masalah. Investasi merupakan bentuk penundaan konsumsi sekarang untuk konsumsi

BAB I PENDAHULUAN. 1.1 Latar Belakang Masalah. Investasi merupakan bentuk penundaan konsumsi sekarang untuk konsumsi BAB I PENDAHULUAN 1.1 Latar Belakag Masalah Ivestasi merupaka betuk peudaa kosumsi sekarag utuk kosumsi medatag. Secara umum ivestasi dikeal sebagai kegiata utuk meaamka harta ataupu modal, baik pada aktiva

Lebih terperinci

BAB III METODE PENELITIAN

BAB III METODE PENELITIAN BAB III METODE PENELITIAN 1.1. Lokasi Peelitia Peelitia ii dilakuka di Pojok Bursa Efek Jakarta (BEJ) yag berlokasi di Uiversitas Islam Negeri Malag, Jala Gajayaa 50 malag. Peetua lokasi ii dilakuka dega

Lebih terperinci

IV METODE PENELITIAN

IV METODE PENELITIAN IV METODE PENELITIAN 4.1. Lokasi da Waktu Peelitia Lokasi peelitia dilakuka di PT. Bak Bukopi, Tbk Cabag Karawag yag berlokasi pada Jala Ahmad Yai No.92 Kabupate Karawag, Jawa Barat da Kabupate Purwakarta

Lebih terperinci

BAB II TINJAUAN PUSTAKA

BAB II TINJAUAN PUSTAKA BAB II TINJAUAN PUSTAKA A. Tijaua Peeliti Terdahulu Peelitia yag dilakuka oleh Laraswati tahu 2010 yag meeliti tetag portofolio optimal saham yag masuk dalam Jakarta Islamic Idex (JII). Kesimpula dari

Lebih terperinci

IV METODE PENELITIAN 4.1 Lokasi dan waktu 4.2. Jenis dan Sumber Data 4.3 Metode Pengumpulan Data

IV METODE PENELITIAN 4.1 Lokasi dan waktu 4.2. Jenis dan Sumber Data 4.3 Metode Pengumpulan Data IV METODE PENELITIAN 4.1 Lokasi da waktu Peelitia ii dilakuka di PD Pacet Segar milik Alm Bapak H. Mastur Fuad yag beralamat di Jala Raya Ciherag o 48 Kecamata Cipaas, Kabupate Ciajur, Propisi Jawa Barat.

Lebih terperinci

UNIVERSITAS NEGERI YOGYAKARTA FAKULTAS EKONOMI S I L A B U S

UNIVERSITAS NEGERI YOGYAKARTA FAKULTAS EKONOMI S I L A B U S S I L A B U S FRM/FISE/46-01 Jauari 009 Fakultas : Ekoomi Jurusa/Program Studi : Maajeme/ Maajeme Mata Kuliah : Maajeme Ivestasi Kode : SMJ 1 SKS : Teori: SKS Praktik: 1 : VI (Eam) Mata Kuliah Prasyarat

Lebih terperinci

BAB III METODE PENELITIAN

BAB III METODE PENELITIAN 33 BAB III METODE PENELITIAN A. Waktu da Tempat Peelitia Obyek yag aka diteliti dalam peelitia ii merupaka perusahaa/emite berstatus tetap yag termasuk dalam Jakarta islamic idex (JII) da SBI dega periode

Lebih terperinci

BAB II LANDASAN TEORI. Keuangan terdiri dari tiga bidang yang saling berhubungan: (1) pasar uang

BAB II LANDASAN TEORI. Keuangan terdiri dari tiga bidang yang saling berhubungan: (1) pasar uang BAB II LANDASAN TEORI A. Maajeme Keuaga Keuaga terdiri dari tiga bidag yag salig berhubuga: (1) pasar uag da pasar modal, berkaita dega pasar sekuritas da lembaga keuaga; () ivestasi, yag memfokuska pada

Lebih terperinci

BAB IV. METODE PENELITlAN. Rancangan atau desain dalam penelitian ini adalah analisis komparasi, dua

BAB IV. METODE PENELITlAN. Rancangan atau desain dalam penelitian ini adalah analisis komparasi, dua BAB IV METODE PENELITlAN 4.1 Racaga Peelitia Racaga atau desai dalam peelitia ii adalah aalisis komparasi, dua mea depede (paired sample) yaitu utuk meguji perbedaa mea atara 2 kelompok data. 4.2 Populasi

Lebih terperinci

BAB III METODE PENELITIAN

BAB III METODE PENELITIAN BAB III METODE PENELITIAN 3.1 Keragka Pikir Peelitia Peelitia ii dilakuka dega pola pemikira yag berdasarka latar belakag, perumusa masalah, da tujua yag igi dicapai beserta alat aalisis yag diguaka utuk

Lebih terperinci

IV. METODE PENELITIAN

IV. METODE PENELITIAN IV. METODE PENELITIAN 4.1 Lokasi da Waktu peelitia Peelitia dilakuka pada budidaya jamur tiram putih yag dimiliki oleh usaha Yayasa Paguyuba Ikhlas yag berada di Jl. Thamri No 1 Desa Cibeig, Kecamata Pamijaha,

Lebih terperinci

BAB III OBJEK DAN METODE PENELITAN. menyelidiki gejala atau peristiwa tertentu. Peristiwa atau kejadian yang diteliti

BAB III OBJEK DAN METODE PENELITAN. menyelidiki gejala atau peristiwa tertentu. Peristiwa atau kejadian yang diteliti BAB III OBJEK DAN METODE PENELITAN 3.1 Objek Peelitia Peelitia merupaka cara ilmiah utuk medapatka data dega tujua da keguaa tertetu (Sugiyoo, 006). Peelitia ii juga dimaksudka utuk meyelidiki gejala atau

Lebih terperinci

III. METODOLOGI PENELITIAN. Penelitian ini dilakukan di SMA Negeri 1 Way Jepara Kabupaten Lampung Timur

III. METODOLOGI PENELITIAN. Penelitian ini dilakukan di SMA Negeri 1 Way Jepara Kabupaten Lampung Timur 0 III. METODOLOGI PENELITIAN A. Lokasi da Waktu Peelitia Peelitia ii dilakuka di SMA Negeri Way Jepara Kabupate Lampug Timur pada bula Desember 0 sampai Mei 03. B. Populasi da Sampel Populasi dalam peelitia

Lebih terperinci

ANALISIS PEMBENTUKAN PORTOFOLIO OPTIMAL SAHAM PERUSAHAAN INDEKS SRI KEHATI-BEI MENGGUNAKAN MODEL INDEKS TUNGGAL ( )

ANALISIS PEMBENTUKAN PORTOFOLIO OPTIMAL SAHAM PERUSAHAAN INDEKS SRI KEHATI-BEI MENGGUNAKAN MODEL INDEKS TUNGGAL ( ) ANALISIS PEMBENTUKAN PORTOFOLIO OPTIMAL SAHAM PERUSAHAAN INDEKS SRI KEHATI-BEI MENGGUNAKAN MODEL INDEKS TUNGGAL (2013-2015) Farah Widia Defri Moch. Dzulkirom AR. Fakultas Ilmu Admiistrasi Uiversitas Brawijaya

Lebih terperinci

BAB III METODE PENELITIAN

BAB III METODE PENELITIAN BAB III METODE PENELITIAN 3.1 Metode Peelitia yag Diguaka Metode peelitia pada dasarya merupaka cara ilmiah utuk medapatka data dega tujua da keguaa tertetu. Tujua peelitia secara umum ada empat macam

Lebih terperinci

BAB V ANALISA PEMECAHAN MASALAH

BAB V ANALISA PEMECAHAN MASALAH 89 BAB V ANALISA PEMECAHAN MASALAH Dalam upaya mearik kesimpula da megambil keputusa, diperluka asumsi-asumsi da perkiraa-perkiraa. Secara umum hipotesis statistik merupaka peryataa megeai distribusi probabilitas

Lebih terperinci

PORTOFOLIO OPTIMAL EFISIENSI RISK DAN RETURN MODEL INDEKS TUNGGAL PADA PERUSAHAAN BUILDING CONTRUCTION

PORTOFOLIO OPTIMAL EFISIENSI RISK DAN RETURN MODEL INDEKS TUNGGAL PADA PERUSAHAAN BUILDING CONTRUCTION Jural Ilmu da Riset Maajeme : Volume 5, Nomor 5, Mei 2016 ISSN : 2461-0593 PORTOFOLIO OPTIMAL EFISIENSI RISK DAN RETURN MODEL INDEKS TUNGGAL PADA PERUSAHAAN BUILDING CONTRUCTION Febri Nur Choiriyah Febriurchoiriyah11@gmail.com

Lebih terperinci

kerugia yag berbeda-beda. Utuk itu ditutut keahlia da kejelia ivestor dalam megaalisis setiap alteratif portofolio yag aka dipilih sehigga dapat dipil

kerugia yag berbeda-beda. Utuk itu ditutut keahlia da kejelia ivestor dalam megaalisis setiap alteratif portofolio yag aka dipilih sehigga dapat dipil ANALISIS PEMBENTUKAN PORTOFOLIO YANG EFISIEN PADA TIGA PERUSAHAAN SEMEN YANG TERDAFTAR DI BURSA EFEK INDONESIA (BEI) Nopriwasa Atawazu Fakultas Ekoomi Uiversitas Ekoomi JL. Margoda Raya 100, Depok Abstract

Lebih terperinci

III. METODOLOGI PENELITIAN. Penelitian ini dilakukan di SMA Negeri 1 Way Jepara Kabupaten Lampung Timur

III. METODOLOGI PENELITIAN. Penelitian ini dilakukan di SMA Negeri 1 Way Jepara Kabupaten Lampung Timur III. METODOLOGI PENELITIAN A. Lokasi da Waktu Peelitia Peelitia ii dilakuka di SMA Negeri Way Jepara Kabupate Lampug Timur pada bula Desember 0 sampai dega Mei 03. B. Populasi da Sampel Populasi dalam

Lebih terperinci

III. METODOLOGI PENELITIAN. Populasi dalam penelitian ini adalah semua siswa kelas XI MIA SMA Negeri 5

III. METODOLOGI PENELITIAN. Populasi dalam penelitian ini adalah semua siswa kelas XI MIA SMA Negeri 5 III. METODOLOGI PENELITIAN A. Populasi da Sampel Peelitia Populasi dalam peelitia ii adalah semua siswa kelas I MIA SMA Negeri 5 Badar Lampug Tahu Pelajara 04-05 yag berjumlah 48 siswa. Siswa tersebut

Lebih terperinci

ANALISIS PORTOFOLIO SAHAM MENGGUNAKAN MODEL MARKOWITZ PADA PERUSAHAAN OTOMOTIF DI BEI

ANALISIS PORTOFOLIO SAHAM MENGGUNAKAN MODEL MARKOWITZ PADA PERUSAHAAN OTOMOTIF DI BEI Jural Ilmu da Riset Maajeme Volume, Nomor, Jui ISSN : - ANALISIS PORTOFOLIO SAHAM MENGGUNAKAN MODEL MARKOWITZ PADA PERUSAHAAN OTOMOTIF DI BEI Raga Samudra ragasamudra@gmail.com Prijati Sekolah Tiggi Ilmu

Lebih terperinci

3 METODE PENELITIAN 3.1 Kerangka Pemikiran 3.2 Lokasi dan Waktu Penelitian

3 METODE PENELITIAN 3.1 Kerangka Pemikiran 3.2 Lokasi dan Waktu Penelitian 19 3 METODE PENELITIAN 3.1 Keragka Pemikira Secara rigkas, peelitia ii dilakuka dega tiga tahap aalisis. Aalisis pertama adalah megaalisis proses keputusa yag dilakuka kosume dega megguaka aalisis deskriptif.

Lebih terperinci

Michael Krismeidyan Topowijono Nila Firdausi Nuzula Fakultas Ilmu Administrasi Universitas Brawijaya Malang

Michael Krismeidyan Topowijono Nila Firdausi Nuzula Fakultas Ilmu Administrasi Universitas Brawijaya Malang PENENTUAN PORTOFOLIO SAHAM YANG OPTIMAL DENGAN SINGLE INDEX MODEL SEBAGAI SALAH SATU ALAT PENGAMBILAN KEPUTUSAN INVESTASI SAHAM (Studi pada Perusahaa yag Terdaftar di BEI periode 011-013) Michael Krismeidya

Lebih terperinci

III. METODE PENELITIAN. Variabel X merupakan variabel bebas adalah kepemimpinan dan motivasi,

III. METODE PENELITIAN. Variabel X merupakan variabel bebas adalah kepemimpinan dan motivasi, 7 III. METODE PENELITIAN 3.1 Idetifikasi Masalah Variabel yag diguaka dalam peelitia ii adalah variabel X da variabel Y. Variabel X merupaka variabel bebas adalah kepemimpia da motivasi, variabel Y merupaka

Lebih terperinci

BAB 1 PENDAHULUAN. 1.1 Latar Belakang

BAB 1 PENDAHULUAN. 1.1 Latar Belakang BAB 1 PENDAHULUAN 1.1 Latar Belakag Maajeme risiko merupaka salah satu eleme petig dalam mejalaka bisis perusahaa karea semaki berkembagya duia perusahaa serta meigkatya kompleksitas aktivitas perusahaa

Lebih terperinci

BAB III METODE PENELITIAN

BAB III METODE PENELITIAN 6 BAB III METODE PENELITIAN 3.1 Desai Peelitia Meurut Kucoro (003:3): Peelitia ilmiah merupaka usaha utuk megugkapka feomea alami fisik secara sistematik, empirik da rasioal. Sistematik artiya proses yag

Lebih terperinci

PENGUJIAN HIPOTESIS. Atau. Pengujian hipotesis uji dua pihak:

PENGUJIAN HIPOTESIS. Atau. Pengujian hipotesis uji dua pihak: PENGUJIAN HIPOTESIS A. Lagkah-lagkah pegujia hipotesis Hipotesis adalah asumsi atau dugaa megeai sesuatu. Jika hipotesis tersebut tetag ilai-ilai parameter maka hipotesis itu disebut hipotesis statistik.

Lebih terperinci

BAB 1 PENDAHULUAN. Analisis regresi menjadi salah satu bagian statistika yang paling banyak aplikasinya.

BAB 1 PENDAHULUAN. Analisis regresi menjadi salah satu bagian statistika yang paling banyak aplikasinya. BAB 1 PENDAHULUAN 1.1 Latar Belakag Aalisis regresi mejadi salah satu bagia statistika yag palig bayak aplikasiya. Aalisis regresi memberika keleluasaa kepada peeliti utuk meyusu model hubuga atau pegaruh

Lebih terperinci

MATERI 12 ANALISIS PERUSAHAAN

MATERI 12 ANALISIS PERUSAHAAN MATERI 12 ANALISIS PERUSAHAAN EPS DAN INFORMASI LAPORAN KEUANGAN KELEMAHAN PELAPORAN EPS DALAM LAPORAN KEUANGAN ANALISIS RASIO PROFITABILITAS PERUSAHAAN EARNING PER SHARE (EPS) PRICE EARNING RATIO (PER)

Lebih terperinci

Perbedaan Kinerja Saham Pada Perusahaan Agriculture Sebelum dan Sesudah dan Pada Saat Krisis Ekonomi Global di Bursa Efek Indonesia

Perbedaan Kinerja Saham Pada Perusahaan Agriculture Sebelum dan Sesudah dan Pada Saat Krisis Ekonomi Global di Bursa Efek Indonesia Perbedaa Kierja Saham Pada Perusahaa Agriculture Sebelum da Sesudah da Pada Saat Krisis Ekoomi Global di Bursa Efek Idoesia Ervita Safitri, Ariza Nilawati, Putri Widyastuty Uiversitas Muhammadyah Palembag

Lebih terperinci

MATERI 10 ANALISIS EKONOMI

MATERI 10 ANALISIS EKONOMI MATERI 10 ANALISIS EKONOMI TOP-DOWN APPROACH KONDISI EKONOMI DAN PASAR MODAL VARIABEL EKONOMI MAKRO MERAMAL PERUBAHAN PASAR MODAL 10-1 TOP-DOWN APPROACH Dalam melakuka aalisis peilaia saham, ivestor bisa

Lebih terperinci

IV. METODE PENELITIAN

IV. METODE PENELITIAN IV. METODE PENELITIAN 4.1. Lokasi da Waktu Peelitia Daerah peelitia adalah Kota Bogor yag terletak di Provisi Jawa Barat. Pemiliha lokasi ii berdasarka pertimbaga atara lai: (1) tersediaya Tabel Iput-Output

Lebih terperinci

Qur anitasari Raden Rustam Hidayat Sri Sulasmiyati Fakultas Ilmu Administrasi Universitas Brawijaya Malang

Qur anitasari Raden Rustam Hidayat Sri Sulasmiyati Fakultas Ilmu Administrasi Universitas Brawijaya Malang ANALISIS PEMBENTUKAN PORTOFOLIO OPTIMAL DALAM MEMINALKAN TINGKAT RISIKO INVESTASI DENGAN MENGGUNAKAN MODEL INDEKS TUNGGAL (Studi Kasus LQ-45 Di Bursa Efek Idoesia Periode Jauari 2013-Juli 2015) Qur aitasari

Lebih terperinci

BAB III METODE PENELITIAN. cuci mobil CV. Sangkara Abadi di Bumiayu. Metode analisis yang dipakai

BAB III METODE PENELITIAN. cuci mobil CV. Sangkara Abadi di Bumiayu. Metode analisis yang dipakai 20 BAB III METODE PENELITIAN 3.1 Jeis Peelitia Peelitia ii merupaka aalisis tetag kelayaka ivestasi usaha cuci mobil CV. Sagkara Abadi di Bumiayu. Metode aalisis yag dipakai adalah metode aalisis kuatitatif

Lebih terperinci

Pertemuan Ke-11. Teknik Analisis Komparasi (t-test)_m. Jainuri, M.Pd

Pertemuan Ke-11. Teknik Analisis Komparasi (t-test)_m. Jainuri, M.Pd Pertemua Ke- Komparasi berasal dari kata compariso (Eg) yag mempuyai arti perbadiga atau pembadiga. Tekik aalisis komparasi yaitu salah satu tekik aalisis kuatitatif yag diguaka utuk meguji hipotesis tetag

Lebih terperinci

MATERI 11 ANALISIS INDUSTRI

MATERI 11 ANALISIS INDUSTRI MATERI 11 ANALISIS INDUSTRI PENGERTIAN INDUSTRI PENTINGNYA ANALISIS INDUSTRI ESTIMASI TINGKAT KEUNTUNGAN INDUSTRI ESTIMASI EARNING PER SHARE (EPS) INDUSTRI PERSAINGAN DAN RETURN INDUSTRI YANG DIHARAPKAN

Lebih terperinci

Bab III Metoda Taguchi

Bab III Metoda Taguchi Bab III Metoda Taguchi 3.1 Pedahulua [2][3] Metoda Taguchi meitikberatka pada pecapaia suatu target tertetu da meguragi variasi suatu produk atau proses. Pecapaia tersebut dilakuka dega megguaka ilmu statistika.

Lebih terperinci

IV. METODE PENELITIAN. berdasarkan tujuan penelitian (purposive) dengan pertimbangan bahwa Kota

IV. METODE PENELITIAN. berdasarkan tujuan penelitian (purposive) dengan pertimbangan bahwa Kota IV. METODE PENELITIAN 4.1. Lokasi da Waktu Peelitia ii dilaksaaka di Kota Bogor Pemiliha lokasi peelitia berdasarka tujua peelitia (purposive) dega pertimbaga bahwa Kota Bogor memiliki jumlah peduduk yag

Lebih terperinci

BAB III METODOLOGI PENELITIAN DAN DATA

BAB III METODOLOGI PENELITIAN DAN DATA BAB III METODOLOGI PENELITIAN DAN DATA 3.1 Pegatar Pada bab ii aka dibahas megeai metodologi peelitia da data yag dipakai. Jeis peelitia ii megguaka metode kuatitatif. 3. Metodologi utuk pemecaha masalah

Lebih terperinci

Pedahulua Hipotesis: asumsi atau dugaa semetara megeai sesuatu hal. Ditutut utuk dilakuka pegeceka kebearaya. Jika asumsi atau dugaa dikhususka megeai

Pedahulua Hipotesis: asumsi atau dugaa semetara megeai sesuatu hal. Ditutut utuk dilakuka pegeceka kebearaya. Jika asumsi atau dugaa dikhususka megeai PENGUJIAN HIPOTESIS Pedahulua Hipotesis: asumsi atau dugaa semetara megeai sesuatu hal. Ditutut utuk dilakuka pegeceka kebearaya. Jika asumsi atau dugaa dikhususka megeai ilai-ilai parameter populasi,

Lebih terperinci

BAB III METODE PENELITIAN. penelitian yang tepat dalam sebuah penelitian ditentukan guna menjawab

BAB III METODE PENELITIAN. penelitian yang tepat dalam sebuah penelitian ditentukan guna menjawab BAB III METODE PENELITIAN Metode peelitia merupaka suatu cara atau prosedur utuk megetahui da medapatka data dega tujua tertetu yag megguaka teori da kosep yag bersifat empiris, rasioal da sistematis.

Lebih terperinci

BAB III METODE PENELITIAN

BAB III METODE PENELITIAN 22 BAB III METODE PENELITIAN 3.1. Metode Peelitia Pada bab ii aka dijelaska megeai sub bab dari metodologi peelitia yag aka diguaka, data yag diperluka, metode pegumpula data, alat da aalisis data, keragka

Lebih terperinci

III. METODOLOGI PENELITIAN. Populasi dalam penelitian ini adalah semua siswa kelas XI IPA SMA Negeri I

III. METODOLOGI PENELITIAN. Populasi dalam penelitian ini adalah semua siswa kelas XI IPA SMA Negeri I 7 III. METODOLOGI PENELITIAN A. Populasi da Sampel Peelitia Populasi dalam peelitia ii adalah semua siswa kelas XI IPA SMA Negeri I Kotaagug Tahu Ajara 0-03 yag berjumlah 98 siswa yag tersebar dalam 3

Lebih terperinci

BAB IV PEMECAHAN MASALAH

BAB IV PEMECAHAN MASALAH BAB IV PEMECAHAN MASALAH 4.1 Metodologi Pemecaha Masalah Dalam ragka peigkata keakurata rekomedasi yag aka diberika kepada ivestor, maka dicoba diguaka Movig Average Mometum Oscillator (MAMO). MAMO ii

Lebih terperinci

BAB III METODE PENELITIAN

BAB III METODE PENELITIAN BAB III METODE PENELITIAN A. Tujua Peelitia Peelitia ii bertujua utuk megetahui apakah terdapat perbedaa hasil belajar atara pegguaa model pembelajara Jigsaw dega pegguaa model pembelajara Picture ad Picture

Lebih terperinci

BAB V METODOLOGI PENELITIAN

BAB V METODOLOGI PENELITIAN BAB V METODOLOGI PEELITIA 5.1 Racaga Peelitia Peelitia ii merupaka peelitia kualitatif dega metode wawacara medalam (i depth iterview) utuk memperoleh gambara ketidaklegkapa pegisia berkas rekam medis

Lebih terperinci

Ratna Sari, Dr. Bagus Nurcahyo. Undergraduate Program, Faculty of Economy, University of Gunadarma

Ratna Sari, Dr. Bagus Nurcahyo. Undergraduate Program, Faculty of Economy, University of Gunadarma ANALYSIS OF THE FORMATION OF PORTFOLIO SECURITIES FROM THREE COMPANIES THAT THE RECORD AS LQ45 INDEX DURING FEBRUARY-JULY 2009 IN INDONESIA STOCK EXCHANGE Rata Sari, Dr. Bagus Nurcahyo Udergraduate Program,

Lebih terperinci

BAB III METODOLOGI PENELITIAN

BAB III METODOLOGI PENELITIAN 22 BAB III METODOLOGI PENELITIAN 3.1 Lokasi da Waktu Peelitia Peelitia ii dilaksaaka di tiga kator PT Djarum, yaitu di Kator HQ (Head Quarter) PT Djarum yag bertempat di Jala KS Tubu 2C/57 Jakarta Barat,

Lebih terperinci

PENGARUH INFLASI TERHADAP KEMISKINAN DI PROPINSI JAMBI

PENGARUH INFLASI TERHADAP KEMISKINAN DI PROPINSI JAMBI Halama Tulisa Jural (Judul da Abstraksi) Jural Paradigma Ekoomika Vol.1, No.5 April 2012 PENGARUH INFLASI TERHADAP KEMISKINAN DI PROPINSI JAMBI Oleh : Imelia.,SE.MSi Dose Jurusa Ilmu Ekoomi da Studi Pembagua,

Lebih terperinci

Nindi Shinta Wati Topowijono Sri Sulasmiyati Fakultas Ilmu Administrasi Universitas Brawijaya Malang

Nindi Shinta Wati Topowijono Sri Sulasmiyati Fakultas Ilmu Administrasi Universitas Brawijaya Malang ANALISIS SINGLE INDEX MODEL UNTUK MENENTUKAN KOMPOSISI PORTOFOLIO OPTIMAL (Studi pada Saham yag Termasuk 50 Leadig Compaies i Market Capitalizatio Periode 01-015) Nidi Shita Wati Topowijoo Sri Sulasmiyati

Lebih terperinci

ESTIMASI. (PENDUGAAN STATISTIK) Ir. Tito Adi Dewanto. Statistika

ESTIMASI. (PENDUGAAN STATISTIK) Ir. Tito Adi Dewanto. Statistika Wed 6/0/3 ETIMAI (PENDUGAAN TATITIK) Ir. Tito Adi Dewato tatistika Deskriptif Iferesi Estimasi Uji Hipotesis Titik Retag Estimasi da Uji Hipotesis Dilakuka setelah peelitia dalam tahap pegambila suatu

Lebih terperinci

BAB IV PEMBAHASAN DAN ANALISIS

BAB IV PEMBAHASAN DAN ANALISIS BAB IV PEMBAHASAN DAN ANALISIS 4.1. Pembahasa Atropometri merupaka salah satu metode yag dapat diguaka utuk meetuka ukura dimesi tubuh pada setiap mausia. Data atropometri yag didapat aka diguaka utuk

Lebih terperinci

BAB 6: ESTIMASI PARAMETER (2)

BAB 6: ESTIMASI PARAMETER (2) Bab 6: Estimasi Parameter () BAB 6: ESTIMASI PARAMETER (). ESTIMASI PROPORSI POPULASI Proporsi merupaka perbadiga atara terjadiya suatu peristiwa dega semua kemugkiaa peritiwa yag bisa terjadi. Besara

Lebih terperinci

BAB III METODE PENELITIAN. penelitian yaitu PT. Sinar Gorontalo Berlian Motor, Jl. H. B Yassin no 28

BAB III METODE PENELITIAN. penelitian yaitu PT. Sinar Gorontalo Berlian Motor, Jl. H. B Yassin no 28 5 BAB III METODE PENELITIAN 3.1 Lokasi Peelitia da Waktu Peelitia Sehubuga dega peelitia ii, lokasi yag dijadika tempat peelitia yaitu PT. Siar Gorotalo Berlia Motor, Jl. H. B Yassi o 8 Kota Gorotalo.

Lebih terperinci

Tri Ratna Adiningrum Raden Rustam Hidayat Sri Sulasmiyati Fakultas Ilmu Administrasi Universitas Brawijaya Malang

Tri Ratna Adiningrum Raden Rustam Hidayat Sri Sulasmiyati Fakultas Ilmu Administrasi Universitas Brawijaya Malang PENGGUNAAN METODE SINGLE INDEX MODEL DALAM MENENTUKAN PORTOFOLIO OPTIMAL TAHUN 2012-2015 (Studi pada Saham-Saham yag Terdaftar dalam Ideks IDX30 Di BursaiEfekiIdoesia PeriodehFebruari 2012 - Agustus 2015)

Lebih terperinci

BAB III METODE PENELITIAN

BAB III METODE PENELITIAN BAB III METODE PENELITIAN A. Waktu da Tempat Peelitia Peelitia ii dilaksaaka di Jakarta yag dimulai dega memperhatika feomea yag layak utuk di teliti, melakuka peelitia kepustakaa baik secara lagsug medatagi

Lebih terperinci

BAB III METODOLOGI PENELITIAN. data dalam penelitian ini termasuk ke dalam data yang diambil dari Survei Pendapat

BAB III METODOLOGI PENELITIAN. data dalam penelitian ini termasuk ke dalam data yang diambil dari Survei Pendapat BAB III METODOLOGI PENELITIAN 3.1. Jeis da Sumber Data Jeis peelitia yag aka diguaka oleh peeliti adalah jeis peelitia Deskriptif. Dimaa jeis peelitia deskriptif adalah metode yag diguaka utuk memperoleh

Lebih terperinci

ANALYSIS OF THE FORMATION OF PORTFOLIO SECURITIES IN THREE MINING COMPANY OF RECORD AS INDEX LQ 45 IN INDONESIA STOCK EXCHANGE

ANALYSIS OF THE FORMATION OF PORTFOLIO SECURITIES IN THREE MINING COMPANY OF RECORD AS INDEX LQ 45 IN INDONESIA STOCK EXCHANGE ANALYSIS OF THE FORMATION OF PORTFOLIO SECURITIES IN THREE MINING COMPANY OF RECORD AS INDEX LQ 45 IN INDONESIA STOCK EXCHANGE Resty Aditia Safitri, Dr. Imam Subaweh, SE, AK, MM Udergraduate Program, Faculty

Lebih terperinci

Irma Yuana Topowijono Devi Farah Azizah Fakultas Ilmu Administrasi Universitas Brawijaya Malang ABSTRACT.

Irma Yuana Topowijono Devi Farah Azizah Fakultas Ilmu Administrasi Universitas Brawijaya Malang   ABSTRACT. ANALISIS PEMBENTUKAN PORTOFOLIO SAHAM OPTIMAL DENGAN MODEL MARKOWITZ SEBAGAI DASAR PENETAPAN INVESTASI (Studi pada Saham yag Terdaftar dalam Jakarta Islamic Idex (JII) di Bursa Efek Idoesia Periode Jui

Lebih terperinci

EVALUASI KINERJA INVESTASI PORTOFOLIO DENGAN MENGGUNAKAN MODEL TREYNOR (Studi Pada Perusahaan Food & Beverages Yang Listing Di BEI Periode 2013)

EVALUASI KINERJA INVESTASI PORTOFOLIO DENGAN MENGGUNAKAN MODEL TREYNOR (Studi Pada Perusahaan Food & Beverages Yang Listing Di BEI Periode 2013) EVALUASI KINERJA INVESTASI PORTOFOLIO DENGAN MENGGUNAKAN MODEL TREYNOR (Studi Pada Perusahaa Food & Beverages Yag Listig Di BEI Periode 2013) Sri Aei Syulviya Siti Ragil Hadayai Rustam Hidayat Fakultas

Lebih terperinci

BAB III METODOLOGI DAN PELAKSANAAN PENELITIAN. Perumusan - Sasaran - Tujuan. Pengidentifikasian dan orientasi - Masalah.

BAB III METODOLOGI DAN PELAKSANAAN PENELITIAN. Perumusan - Sasaran - Tujuan. Pengidentifikasian dan orientasi - Masalah. BAB III METODOLOGI DAN PELAKSANAAN PENELITIAN 3.1. DIAGRAM ALIR PENELITIAN Perumusa - Sasara - Tujua Pegidetifikasia da orietasi - Masalah Studi Pustaka Racaga samplig Pegumpula Data Data Primer Data Sekuder

Lebih terperinci

Pengaruh Perataan Laba terhadap Kinerja Saham pada Perusahaan Manufaktur di Bursa Efek Indonesia (BEI)

Pengaruh Perataan Laba terhadap Kinerja Saham pada Perusahaan Manufaktur di Bursa Efek Indonesia (BEI) e-jural BINAR 9 AKUNTANSI Vol. No. e-jural, Jauari BINAR 03 AKUNTANSI Vol. No., April 03 ISSN 303-5 Pegaruh Perataa Laba terhadap Kierja Saham pada Perusahaa Maufaktur di Bursa Efek Idoesia (BEI) Ade Trio

Lebih terperinci

BAB III METODE PENELITIAN. Dalam melakukan penelitian, terlebih dahulu menentukan desain

BAB III METODE PENELITIAN. Dalam melakukan penelitian, terlebih dahulu menentukan desain BAB III METODE PENELITIAN 3.1 Desai Peelitia Dalam melakuka peelitia, terlebih dahulu meetuka desai peelitia yag aka diguaka sehigga aka mempermudah proses peelitia tersebut. Desai peelitia yag diguaka

Lebih terperinci

Firdani Antika Sari Nila Firdausi Nuzula Fakultas Ilmu Administrasi Universitas Brawijaya Malang

Firdani Antika Sari Nila Firdausi Nuzula Fakultas Ilmu Administrasi Universitas Brawijaya Malang PEMBENTUKAN PORTOFOLIO OPTIMAL DENGAN MODEL INDEKS TUNGGAL (Studi Pada Perusahaa Property, Real Estate Ad Buildig Costructio Yag Tercatat Di Bursa Efek Idoesia Periode 013-015) Firdai Atika Sari Nila Firdausi

Lebih terperinci

JURNAL. ANALISIS PEMBENTUKAN PORTOFOLIO OPTIMAL DENGAN MENGGUNAKAN MODEL INDEKS TUNGGAL PADA INDEKS SAHAM LQ45 Periode

JURNAL. ANALISIS PEMBENTUKAN PORTOFOLIO OPTIMAL DENGAN MENGGUNAKAN MODEL INDEKS TUNGGAL PADA INDEKS SAHAM LQ45 Periode JURNAL ANALISIS PEMBENTUKAN PORTOFOLIO OPTIMAL DENGAN MENGGUNAKAN MODEL INDEKS TUNGGAL PADA INDEKS SAHAM LQ45 Periode 2015 2016 Oleh: AGUNG TRI PRASETYO 13.1.02.02.0246 Dibimbig oleh : 1. Dr. SUBAGYO,

Lebih terperinci

A. Pengertian Hipotesis

A. Pengertian Hipotesis PENGUJIAN HIPOTESIS A. Pegertia Hipotesis Hipotesis statistik adalah suatu peryataa atau dugaa megeai satu atau lebih populasi Ada macam hipotesis:. Hipotesis ol (H 0 ), adalah suatu hipotesis dega harapa

Lebih terperinci

III. METODOLOGI PENELITIAN. Penelitian ini dilaksanakan di MTs Muhammadiyah 1 Natar Lampung Selatan.

III. METODOLOGI PENELITIAN. Penelitian ini dilaksanakan di MTs Muhammadiyah 1 Natar Lampung Selatan. 9 III. METODOLOGI PENELITIAN A. Populasi Da Sampel Peelitia ii dilaksaaka di MTs Muhammadiyah Natar Lampug Selata. Populasiya adalah seluruh siswa kelas VIII semester geap MTs Muhammadiyah Natar Tahu Pelajara

Lebih terperinci

BAB III METODE PENELITIAN

BAB III METODE PENELITIAN BAB III METODE PENELITIAN A. Desai Peelitia Desai peelitia adalah suatu cetak biru (blue prit) dalam hal bagaimaa data dikumpulka, diukur, da diaalisis (Umar, 008:4). Pada peelitia kali ii aka megguaka

Lebih terperinci

MATERI 13 ANALISIS TEKNIKAL ANALISIS TEKNIKAL

MATERI 13 ANALISIS TEKNIKAL ANALISIS TEKNIKAL MATERI 13 ANALISIS TEKNIKAL ASUMSI-ASUMSI DASAR ANALISIS TEKNIKAL KEUNTUNGAN DAN KRITIK TERHADAP ANALISIS TEKNIKAL TEKNIK-TEKNIK DALAM ANALISIS TEKNIKAL - The Dow Theory - Chart Pola Pergeraka Harga Saham

Lebih terperinci

ANALISIS PEMBENTUKAN PORTOFOLIO OPTIMAL DENGAN MODEL INDEKS TUNGGAL DALAM PENGAMBILAN KEPUTUSAN INVESTASI

ANALISIS PEMBENTUKAN PORTOFOLIO OPTIMAL DENGAN MODEL INDEKS TUNGGAL DALAM PENGAMBILAN KEPUTUSAN INVESTASI ANALISIS PEMBENTUKAN PORTOFOLIO OPTIMAL DENGAN MODEL INDEKS TUNGGAL DALAM PENGAMBILAN KEPUTUSAN INVESTASI (Studi pada Jakarta Islamic Idex Periode Desember 2013-Mei 2015) Tri Yoga Utomo Topowijoo Zahroh

Lebih terperinci

BAB III METODE PENELITIAN Penelitian ini dilakukan di kelas X SMA Muhammadiyah 1 Pekanbaru. semester ganjil tahun ajaran 2013/2014.

BAB III METODE PENELITIAN Penelitian ini dilakukan di kelas X SMA Muhammadiyah 1 Pekanbaru. semester ganjil tahun ajaran 2013/2014. BAB III METODE PENELITIAN A. Waktu da Tempat Peelitia Peelitia dilaksaaka dari bula Agustus-September 03.Peelitia ii dilakuka di kelas X SMA Muhammadiyah Pekabaru semester gajil tahu ajara 03/04. B. Subjek

Lebih terperinci

BAB III METODE PENELITIAN. Jenis penelitian ini adalah penelitian deskriptif dengan pendekatan kuantitatif.

BAB III METODE PENELITIAN. Jenis penelitian ini adalah penelitian deskriptif dengan pendekatan kuantitatif. BAB III METODE PENELITIAN 3.1 Jeis Peelitia Jeis peelitia ii adalah peelitia deskriptif dega pedekata kuatitatif. Pedekata kuatitatif memberika kebebasa pada peeliti utuk meetuka berbagai kriteria atau

Lebih terperinci

PENAKSIRAN DAN PERAMALAN BIAYA D. PENAKSIRAN BIAYA JANGKA PANJANG E. PERAMALAN BIAYA

PENAKSIRAN DAN PERAMALAN BIAYA D. PENAKSIRAN BIAYA JANGKA PANJANG E. PERAMALAN BIAYA PENAKSIRAN DAN PERAMALAN BIAYA Ari Darmawa, Dr. S.AB, M.AB Email: aridarmawa_fia@ub.ac.id A. PENDAHULUAN B. PENAKSIRAN DAN PRAKIRAAN FUNGSI BIAYA C. PENAKSIRAN JANGKA PENDEK - Ekstrapolasi sederhaa - Aalisis

Lebih terperinci

BAB I PENDAHULUAN Latar Belakang Permasalahan

BAB I PENDAHULUAN Latar Belakang Permasalahan BAB I PENDAHULUAN 1.1. Latar Belakag Permasalaha Matematika merupaka Quee ad servat of sciece (ratu da pelaya ilmu pegetahua). Matematika dikataka sebagai ratu karea pada perkembagaya tidak tergatug pada

Lebih terperinci

BAB I PENDAHULUAN 1.1 Latar Belakang Penelitian

BAB I PENDAHULUAN 1.1 Latar Belakang Penelitian BAB I PENDAHULUAN. Latar Belakag Peelitia Keadaa perekoomia yag terus berubah-ubah aka mempegaruhi tigkat pertumbuha perusahaa-perusahaa yag ada di Idoesia. Utuk itu, perusahaa yag ada di Idoesia harus

Lebih terperinci

METODE PENELITIAN. dalam tujuh kelas dimana tingkat kemampuan belajar matematika siswa

METODE PENELITIAN. dalam tujuh kelas dimana tingkat kemampuan belajar matematika siswa 19 III. METODE PENELITIAN A. Populasi da Sampel Populasi dalam peelitia ii adalah seluruh siswa kelas VIII SMP Negeri 8 Badar Lampug tahu pelajara 2009/2010 sebayak 279 orag yag terdistribusi dalam tujuh

Lebih terperinci

BAB VIII MASALAH ESTIMASI SATU DAN DUA SAMPEL

BAB VIII MASALAH ESTIMASI SATU DAN DUA SAMPEL BAB VIII MASAAH ESTIMASI SAT DAN DA SAMPE 8.1 Statistik iferesial Statistik iferesial suatu metode megambil kesimpula dari suatu populasi. Ada dua pedekata yag diguaka dalam statistik iferesial. Pertama,

Lebih terperinci

BAB III 1 METODE PENELITAN. Penelitian dilakukan di SMP Negeri 2 Batudaa Kab. Gorontalo dengan

BAB III 1 METODE PENELITAN. Penelitian dilakukan di SMP Negeri 2 Batudaa Kab. Gorontalo dengan BAB III METODE PENELITAN. Tempat Da Waktu Peelitia Peelitia dilakuka di SMP Negeri Batudaa Kab. Gorotalo dega subject Peelitia adalah siswa kelas VIII. Pemiliha SMP Negeri Batudaa Kab. Gorotalo. Adapu

Lebih terperinci

BAB III METODE PENELITIAN

BAB III METODE PENELITIAN BAB III METODE PENELITIAN 3.1 Lokasi da objek peelitia Lokasi peelitia dalam skripsi ii adalah area Kecamata Pademaga, alasa dalam pemiliha lokasi ii karea peulis bertempat tiggal di lokasi tersebut sehigga

Lebih terperinci

BAB III METODOLOGI PENELITIAN

BAB III METODOLOGI PENELITIAN 31 Flowchart Metodologi Peelitia BAB III METODOLOGI PENELITIAN Gambar 31 Flowchart Metodologi Peelitia 18 311 Tahap Idetifikasi da Peelitia Awal Tahap ii merupaka tahap awal utuk melakuka peelitia yag

Lebih terperinci

METODE PENELITIAN. 3.1 Kerangka Pemikiran

METODE PENELITIAN. 3.1 Kerangka Pemikiran 24 III. METODE PENELITIN 3.1 Keragka Pemikira BMT l-fath IKMI melakuka fugsi meyalurka daa dega melakuka pembiayaa kepada UMKM. Produk pembiayaa yag dimiliki BMT l-fath IKMI adalah Murabahah da Iarah.

Lebih terperinci

BAB III METODE PENELITIAN. objek penelitian yang penulis lakukan adalah Beban Operasional susu dan Profit

BAB III METODE PENELITIAN. objek penelitian yang penulis lakukan adalah Beban Operasional susu dan Profit BAB III METODE PENELITIAN 3.1 Objek Peelitia Objek peelitia merupaka sasara utuk medapatka suatu data. Jadi, objek peelitia yag peulis lakuka adalah Beba Operasioal susu da Profit Margi (margi laba usaha).

Lebih terperinci

BAB III METODE PENELITIAN. Penelitian ini dilaksanakan di kelas XI MIA SMA Negeri 1 Kampar,

BAB III METODE PENELITIAN. Penelitian ini dilaksanakan di kelas XI MIA SMA Negeri 1 Kampar, 45 BAB III METODE PENELITIAN A. Tempat da Waktu Peelitia Peelitia ii dilaksaaka di kelas I MIA MA Negeri Kampar, pada bula April-Mei 05 semester geap Tahu Ajara 04/05 B. ubjek da Objek Peelitia ubjek dalam

Lebih terperinci

Modul Kuliah statistika

Modul Kuliah statistika Modul Kuliah statistika Dose: Abdul Jamil, S.Kom., MM SEKOLAH TINGGI MANAJEMEN INFORMATIKA DAN KOMPUTER MUHAMMADIYAH JAKARTA Bab 2 Populasi da Sampel 2.1 Populasi Populasi merupaka keseluruha pegamata

Lebih terperinci

III. METODELOGI PENELITIAN

III. METODELOGI PENELITIAN III. METODELOGI PENELITIAN A. Metode Peelitia Metode peelitia merupaka suatu cara tertetu yag diguaka utuk meeliti suatu permasalaha sehigga medapatka hasil atau tujua yag diigika, meurut Arikuto (998:73)

Lebih terperinci

III. METODOLOGI PENELITIAN. diinginkan. Menurut Arikunto (1991 : 3) penelitian eksperimen adalah suatu

III. METODOLOGI PENELITIAN. diinginkan. Menurut Arikunto (1991 : 3) penelitian eksperimen adalah suatu III. METODOLOGI PENELITIAN A. Metode Peelitia Metode peelitia merupaka suatu cara tertetu yag diguaka utuk meeliti suatu permasalaha sehigga medapatka hasil atau tujua yag diigika. Meurut Arikuto (99 :

Lebih terperinci

BAB III METODOLOGI PENELITIAN. Variabel-variabel yang digunakan pada penelitian ini adalah:

BAB III METODOLOGI PENELITIAN. Variabel-variabel yang digunakan pada penelitian ini adalah: BAB III METODOLOGI PENELITIAN 3. Variabel da Defiisi Operasioal Variabel-variabel yag diguaka pada peelitia ii adalah: a. Teaga kerja, yaitu kotribusi terhadap aktivitas produksi yag diberika oleh para

Lebih terperinci

BAB III METODE PENELITIAN

BAB III METODE PENELITIAN 36 BAB III METODE PENELITIAN A. Racaga Peelitia 1. Pedekata Peelitia Peelitia ii megguaka pedekata kuatitatif karea data yag diguaka dalam peelitia ii berupa data agka sebagai alat meetuka suatu keteraga.

Lebih terperinci

BAB 1 PENDAHULUAN. Bagi Negara yang mempunyai wilayah terdiri dari pulau-pulau yang dikelilingi lautan,

BAB 1 PENDAHULUAN. Bagi Negara yang mempunyai wilayah terdiri dari pulau-pulau yang dikelilingi lautan, BAB 1 PENDAHULUAN 1.1 Latar Belakag Bagi Negara yag mempuyai wilayah terdiri dari pulau-pulau yag dikeliligi lauta, laut merupaka saraa trasportasi yag dimia, sehigga laut memiliki peraa yag petig bagi

Lebih terperinci

BAB III METODE PENELITIAN. Penelitian ini merupakan jenis penelitian deskriptif-kuantitatif, karena

BAB III METODE PENELITIAN. Penelitian ini merupakan jenis penelitian deskriptif-kuantitatif, karena 7 BAB III METODE PENELITIAN A. Jeis Peelitia Peelitia ii merupaka jeis peelitia deskriptif-kuatitatif, karea melalui peelitia ii dapat dideskripsika fakta-fakta yag berupa kemampua siswa kelas VIII SMP

Lebih terperinci