E-learning matematika, GRATIS

Ukuran: px
Mulai penontonan dengan halaman:

Download "E-learning matematika, GRATIS"

Transkripsi

1 Penyusun : D. Nuning Sulistyowti Edito : Ds. Keto Susnto, M.Si. M.T. ; Istijb, S.H. M.Hum. Imm Ind Gunwn, S.Si. I. Pengukun Sudut Sebelum membhs stun pengukun sudut,kit ulng telebih dhulu tentng pengetin sudut. Sudut dlh sutu deh yng dibtsi oleh du sin(gis) yng besekutu pd titik pngklny. Pehtikn pd gmb dibwh ini: B Gis dn gis besekutu di titik O A Membentuk sudut AOB ditulis O AOB Sudut stu putn penuh 60 0 tu din(dlm din). Dengn demikin bes sudut stu dejt ( ) didefinisikn sebgi ukun sudut yng besny putn penuh dpt dituliskn : putn 60 Ukun sudut linny dlh din. Stu din( d) didefinisikn sebgi besny sudut pust sutu lingkn yng menghdp busu lingkn yng pnjngny sm dengn ji-ji lingkn tesebut (liht gmb). P Dpt dituliskn bes POR dlh d. Untuk stu putn penuh niliny sm dengn keliling lingkn yitu,oleh ken itu O d π putn penuh d Hubungn dejt dn din R d 60 0 d d π d 57, 0 π tu din 80 Contoh.Ubhlh bes sudut dlm stun dejt ke dlm stun din x b x 80. Ubhlh bes sudut dlm stun din ke dlm stun dejd 80. π π 80 b. π 0 π

2 II. NILAI PERBANDINGAN TRIGONOMETRI DARI SUATU SUDUT Tigonometi tedii di sinus(sin), cosinus(cos), tngens(tn), cotngens(cot), secn(sec), dn cosecn(cosec). Tigonometi meupkn nili pebndingn yng dpt didefinisikn pd koodint Ctesius tu segitig siku-siku. Misl lingkn L beji-ji. Titik P(, b) teletk pd lingkn L dn OP, OP membentuk sudut α dengn sumbu x positif. b odint sin α y ji ji P(, b) cosα tnα y x bsis ji ji odint bsis x bsis cot α y odint ji ji sec α x bsis ji ji cosecα y odint Jik tigonometi didefinisikn dlm segitig siku-siku mk definisiny dlh sebgi beikut: b c sin cosecα c b c c cosα sec α b c α b tn α cot α b O α x Contoh Jik sin α dn 0 O < α < 90 O, tentukn nili cosα dn tnα Jwb: sin α dpt digmbkn pd segitig siku-siku. cos α tnα α

3 . Nili Tigonometi Untuk Sudut-Sudut Istimew Di dlm tigonometi d 5 sudut yng diktegoikn sudut istimew. Kelim sudut tesebut dlh sudut-sudut yng besny 0 O, 0 O, 45 O, 60 O, 90 O. Nili tigonometi untuk sudut-sudut istimew ini disjikn pd tbel beikut: Sin α 0 Cos α Tn α 0 Sec α 0 - Cosec α - - Cot α - A. Rumus-Rumus Identits Tigonometi 0 sinα tn α cosα cosα cot α sinα sec α cosα cosecα sin α sin α + cos α tn α + sec α cot α + cosec α B. Pebndingn tigonometi sutu sudut di bebgi kudn.. Sudut pd kudn Sumbu-sumbu pd koodint membgi bidng koodint menjdi empt deh yng disebut dengn kudn. Sehingg bes sudut α dpt dikelompokkn menjdi 4 deh sepeti yng teliht pd gmb beikut : Y Kudn II ( -x, y) Kudn I ( x, y) X Kudn III ( -x, - y) Kudn IV ( x, - y) Pembgin sudut pd tip kudn : Kudn I 0 o < α < 90 o Kudn II 90 o < α < 80 o Kudn III 80 o < α < 70 o Kudn IV 70 o < α < 60 o

4 4 Di gmb tesebut nili ( tnd ) pebndingn tignometi dibebgi kudn dpt diliht pd tbel sebgi beikut : Pebndingn Tigonometi Kudn I Kudn II Kudn III Kudn IV Sinus α Cosinus α Tngen α Cosecn α Secn α Tngen α Sudut Beelsi. Sudut di kudn I ( 0 o < x < 90 o ) Pehtikn segitig OAP di kudn I dn titik P ( x,y) O x 90 Dpt disimpulkn bhw : Sin (90 o ) Cos o Cos (90 o ) Sin o Tn (90 o ) Cot o Sin o y/ Cos o x/ Tn o y/ x Sin ( 90 o - ) x/ Cos ( 90 o - ) y/ Tg ( 90 o - ) x/y b. Sudut di kudn II ( 90 o < x < 80 o ) Pehtikn segitig OAP di kudn I, titik P (x,y) dn titik p ( -x,y) P( x,y) P(x,y) A y P(x,y) y (80 ) 90 y x O x A Sudut di kudn I Sudut di kudn II Sin o y/ Sin ( 80 o ) y/ Cos o x/ Cos ( 80 o ) x/ Tn o y/x Tn ( 80 o ) y/ x Di bebep umusn dits dpt disimpulkn : Sin ( 80 o o ) Sin o Cos ( 80 o o ) Cos o Tn ( 80 o o ) Tn o

5 5 c. Sudut di kudn III ( 80 o < x < 70 o ) P(x,y) (80 +) 90 y x O x A y P( x, y) Pehtikn segitig OAP di kudn I dn titik P ( x,y) dn titik P ( x, y) di kudn III. Dipeoleh elsi sebgi beikut : Sudut di kudn I Sudut di kudn III Sin o y/ Sin ( 80 o + ) y/ Cos o x/ Cos ( 80 o + ) x/ Tn o y/ x Tn ( 80 o + ) y/x Di bebep umusn dits, dpt disimpulkn : Sin ( 80 o + o ) Sin o Cos ( 80 o + o ) Cos o Tn ( 80 o + o ) Tn o d. Sudut di kudn IV ( 70 o < x < 60 o ) Dengn c yng sm didpt hubungn(elsi) sebgi beikut : Sin (60 o o ) Sin o Cos (60 o o ) Cos o Tn (60 o o ) Tn o Contoh :. Tentukn nili tigonometi beikut :. Sin 60 0 b. Sin 0 0 c. Cos 0 0 d. Tn 40 0 e. Sin 5 0 f. Cos 00 0 Jwb :. Sin 60 0 Sin ( ) Cos 0 0 b.sin 0 0 Sin ( ) Sin 60 0 c. Cos 0 0 Cos ( ) Cos 0 0

6 6 d. Tn 40 0 Tn ( ) Tn 60 0 e. Sin 5 0 Sin ( ) Sin 45 0 f. Cos 00 0 Cos ( ) Cos 60 0 C. Hubungn Koodint Ctesius dn Koodint Kutub/Pol. P(x,y) y O o x A. Meubh Koodint Ctesius ke Koodint Kutub Dikethui koodint P(x, y) P(, o )..? Liht OAP siku-siku di A x + y ; Tn o y x o c Tn y x b. Meubh Koodint Kutub ke Koodint Ctesius Dikethui koodint P(, o ) P(x, y)..? Liht OAP siku-siku di A Sin o y ; Cos o x y Sin x Cos Contoh.Tentukn koodint ktecius di titik A(,5 0 ) Jwb x Cos y Sin cos 5 0 sin 5 0 cos( ) sin ( ). cos 45 0 sin Jdi Koodint ktecius titik A(, ).Tentukn koodint kutub di titk B(-, ) Jwb y tn - x - c tn( ) mk 5 0 ( dikudn II sin (+) dn cos (-)) Jdi koodint kutub titik B(,5 0 )

7 7 Ltihn. Nytkn dlm bentuk dejt : d b. d c. d d. d. Nytkn dlm bentuk din :. 0 0 b c. 7 0 d Tentukn nili beikut :.Sin 50 0 c.tn 0 0 e. Cos b.cosec 45 0 d.sin f. Sin 4. Hitunglh nili di : 5. Cos π Cos π + Sin π b. Sin 60 0.Cos tn 5 0 c. (Cos 00 0 Sin 0 0 ) x ( Cos Sin 0 0 ) tn50 + cos60 d. tn50 cos60 4 e. Jik Cot ß, tentukn nili tigonometi beikut: * Sin ß dn tg ß. * Sec ß dn Ctg ß. * ( Sin ß ) + (Cos ß) * Cos ß dn Cosec ß 5. Nytkn titik titik beikut dlm koodint kutub!. A( 4 4 ) b. B( 5,6 ) c. C( 5, 5 ) d.d(, ) 6. Nytkn titik-titik beikut dlm koodint Ctecius. A( 6,0 0 ) b.( 9,50 0 ) c.c(,40 0 ) d.d( 4,50 0 ) III. Atun Sinus dn Kosinus.Atun Sinus Dlm segitig ABC sepeti pd gmb beikut : b c Dlm ADC, kit tentukn pnjng DC ditinju di Sin α Sin α mk DC AC Sin α DC b Sin α... Dlm BDC,kit tentukn pnjng DC ditinju di Sin β Sin β mk DC BC Sin β DC Sin β... Di pesmn dn : DC DC b Sin α Sin β...

8 8 Sm dengn dits cob tentukn pnjng AE jik ditinju di Sin β dn Sin γ. Sin β AE AB Sin β mk AE c. Sin β dn Sin γ AE AC Sin γ mk AE b. Sin γ Di kedu penytn dits dipeoleh : c. Sin β b. Sin γ... Sehingg di pes. dn dipeoleh tun sinus beikut : b c Sinα Sinβ Sinγ Contoh :. Dikethui : PQR dengn sisi p 0 cm dn q 0 cm, P 60 0 dn Q 0 0 Tentukn :. R, b.pnjng sisi Jwb :. R 80 0 ( P + Q) 80 0 ( ) 90 0 b. Pnjng sisi 0 cm b. Atun Cosinus Dlm Segitig ABC sembng telh dikethui ukun sebuh sudut dn du sisi yng mengpitny.bgimn menentukn pnjng sisi linny?pehtikn gmb dibwh ini Pd gmb dits ABC segitig lncip dn CD AB Misl AD x mk BD (c x ) Pd ADC ; CD...( ) Pd BDC ; CD ( c x)... () Di () dn () dipeoleh : CD CD b x c + cx x b c + cx tu b + c bc...() Dlm ADC Cos A x b cos A...(4) Di pesmn( ) dn( 4) b + c bc cos A

9 9 Dengn c yng seup dpt kit buktikn pul bhw : b + c - c cos B dn c + b - b cos C Atun Cosinus : b + c bc cos A b + c - c cos B c + b - b cos C Contoh :. Dikethui segitig ABC pnjng AB 7 cm,ac 8 cm,dn BC 5 cm bes sudut-sudut segitig ABC. Jwb : Misl AB c 7 cm,ac b 8 cm, BC 5 cm,, Degn tun cosinus dipeoleh b + c bc cos 0,7857 Jdi c cos 0,7857 α 8, Sudut dpt ditentukn dengn c beikut : b + c c cos Cos 0, 49 Jdi c cos 0,49 β 8,79 0 Dengn demikin, kit dpt menentukn yitu : , 0 8, c. Lus Segitig Misl dikethui segitig ABC sembng Jik pnjng ls dn tinggi segitig dikethui mk kit dpt menentukn lus deh yitu: L x ls x tinggi Rumus lus segitig tesebut dpt dikembngkn menjdi lus segitig yng lin dengn menggunkn Unsu tigonometi. L x ls x tinggi L x c x t

10 0 Pd segitig ACP Sin A t b.sin A Sehingg L x c.b.sin A L x ls x tinggi L x c x t Pd segitig BPC Sin B t.sin B Sehingg L x c..sin B Pd tun sinus belku : Sin B L x.c.sin B L x.c. Sehingg, L x.b.sin C Bedskn penjelsn dits,lus deh segitig ABC dpt ditentukn pbil pnjng du sisi dn stu sudut pitny dikethui. Lus ABC.. b. sin C Lus ABC.. c. sin B Lus ABC. b. c. sin A Lus segitig ABC dpt pul ditentukn pbil pnjng ketig sisiny dikethui L s( s )( s b)( s c) Dengn S keliling (+b+c) Contoh :. Tentukn lus segitig ABC jik dikethui cm,b 6 cm,dn 45 0 Jwb : L.b. sin C.6.sin cm. Tentukn lus segitig ABC bil dikethui pnjng sisi- sisiny, msing-msing AB 4 cm,ac 5 cm dn BC 7 cm! Jwb : Keliling segitig AB + AC + BC cm Sehingg : S x 6 8 cm L L 4 cm

11 Ltihn. Kejkn sol-sol beikut dengn ben!. Di segitig ABC, jik dikethui dengn pnjng cm, pnjng b cm, dn bes sudut C 0 O. Tentukn Pnjng sisi c.... Pd segitig PQR sudut P 0 0,p 4 cm,dn q 5 cm.tentukn dn pnjng sisi!. Pd segit ABC,dikethui BC 4 cm,ac 5cm dn 45 0,Tentukn pnjng AB dn bes sudut B! 4. Sutu segitig ABC dikethui 45 0, 65 0 jik pnjng c 8 cm.tentukn lus segitig tesebut! 5. Tentukn lus segitig ABC,jik dikethui pnjng AB 0 cm, BC 8 cm,dn AC 6 cm. 6. Dlm segitig PQR dikethui pnjng PQ 6 cm dn PR 0 cm jik lus segitig PQR 5 cm,tentukn pnjng QR tesebut! 7. Pd segitig ABC dikethui 50 0, 70 0,dn pnjng b Tentukn pnjng sisi dn c IV. Rumus-Rumus Fungsi Tigonometi Untuk Jumh dn Selisih Du Sudut cos cos A.cos B sin A. sin B cos cos A.cos B + sin A. sin B sin sin A.cos B + cos A. sin B sin sin A.cos B cos A. sin B tn A + tn B tn A.tn B tn A tn B + tn A.tn B. ( A + B) b. ( A B) c. ( A + B) d. ( A B) e. tn ( A + B) f. tn ( A B) Contoh. Hitunglh Cos 5 0 dn Cos 05 0 tnp menggunkn tbel mtemtik tu klkulto. Jwb :.Cos 5 0 Cos( 45 0) 0 cos 45 0.cos sin45 0 sin0 0 ( )(. ( ) +( )( ) + ( ) b. Cos 05 0 Cos ( ) cos 60 0 cos 45 0 sin 60 0 sin ( ) - ( ) ( ) - ( - )

12 . Buktikn bhw cos ( ) + cos ( ) cos Bukti : Rus kii cos ( ) + cos ( ) ( cos cos sin sin ) + ( cos cos + sin sin ) cos cos ( ) cos cos Rus knn (tebukti). Hitung nili Sin 75 0 tnp menggunkn klkulto tu tbel mtemtik Jwb : Sin 75 0 Sin( ) sin 45 0 cos cos 45 0 sin 0 0 ( )( ) + ( )( ) + ( + ) 4. Dikethui sin A,cos B,sudut A dn B lncip.hitunglh nili tn( A B )! Jwb : AP 4 tn A Tn (A B ) RS 5 tn B x

13 V.Rumus-Rumus Sudut Rngkp. sin A sin A. cos A b. cos A cos A sin A sin A cos A tn A c. tn A tn A Contoh.Dikethui Sin A dn sudut A lncip Hitunglh sin A,cos A,tn A Jwb : Pehtikn gmb dismping Sin A mk BC 4,dn AC 5 AB Sehingg Cos A Tn A Dengn demikin : Sin A sin A.cos A ( )( ) Cos A - ( ) ( tn A Tn A tn A x - -

14 VI. Rumus Peklin Cosinus Dn Sinus..cos A. cosb b..sin A. sin B c..sin A. cos B d..cos A. sin B 4 cos ( A + B) + cos( A B) cos ( A + B) cos( A B) sin ( A + B) + sin( A B) sin ( A + B) sin( A B) Contoh.Hitunglh nili di (cos 75 0 sin 5 0 ),tnp menggunkn tbel mtemtik tu klkulto. Jwb : cos A.sin B sin(a+b) sin(a B) Cos A.sin B Sehingg : Cos 75 0.sin 5 0 (sin sin 60 0 ) ( - ) 4 VII. Rumus Jumlh dn Selisih Cosinus dn Sinus. cos C + cosd b. cosc cosd c. sin C + sin D d. sinc sin D ( C + D) ( C D) cos.cos C + D C D cos.cos ( C + D) ( C D) sin.cos ( C + D) ( C D) cos.sin ( ) ( ) Contoh. Nytkn bentuk peklin beikut dn sedehnkn jik mungkin. Sin Sin 5 0 Jwb : Sin C + Sin D sin (C + D).cos (C D).mk Sin Sin 5 0 sin ( ).cos ( ). sin 45 0.cos 0 0 ( )( )

15 5 b.sin x sin x Jwb : Sin C sin D cos (C + D).sin (C D ) mk Sin x sin x cos (x+ x).sin (x x ) cos x.sin x Ltihn Kejkn sol-sol beikut dengn jwbn yng tept!. sin A.... sin 4A.... sin 50 0 cos cos 0 0 sin π 4. Jik α + β dn cos α.cos β, mk cos ( α β ) Jik tn, mk cos sin 4x.sinx cos4x.cosx Untuk semu nili A, bentuk sin (A + 0 O ) + cos (A + 60 O ) sm dengn sin x + sin 7x Tn tn cos (5 + ) 0 cos( 5 ) 0... ooo

16 6 Bgimn Mendptkn Modul Ini Di Intenet Sec GRATIS? Modul ini besm modul-modul yng lin, set semu infomsi tentng E-Lening mtemtik SMA-SMK dpt klin mnftkn sec GRATIS. Semu modul meupkn hsil ky semu nggot MGMP Mtemtik SMK Kot Psuun. Mohon mf pbil d keslhn penulisn. Thun peljn 00/0 meupkn thun petm kmi meintis. Akn kmi evisi di thun peljn beikutny. Kitik dn sn kmi teim lewt E-mil : mgmpmtk_smkpsuun@yhoo.co.id Bgimn cny memnftknny : A. Weblog : (i) Buk bowse intenet (contoh : Mozill Fiefox, Ope, Intenet Exploe, Google Come, dll) (ii) Pd Addes (lmt) gntilh dengn : llu tekn Ente (iii) Untuk mendptkn Modul Ini sec GRATIS, pilih menu Modul, llu pilih Modul yng sesui & klik (iv)tehubung (Link) dengn ziddu.com. Ikuti sj peinthny. Ulngi bebep kli jik ggl. B. Fcebook (i) Msuk kun fcebook (ii) Pd menu Sech, ketik : Mtemtik SMA/SMK llu tekn Ente (iii) Klik (Pilih) Mtemtik SMA/SMK dengn gmb kubus jib betuliskn E-Lening (iv)tehubung ke Pge (hlmn) E-lening Mtemtik SMA/SMK, Klik Suk (Like) (v) Semu Infomsi E-Lening (Pembeljn Elektonik) mtemtik tnp ttp muk dikels sec otomtis kn msuk di Bend (Home) kun fcebook klin. (vi) Sege jk temn-temn fcebook klin untuk begbung disini. Tidk semu Intenet itu tidk bik, bnyk sisi positif yng dpt dimbil di sn. Hny keykinn kit pd jn gm msing-msing yng dpt membentenginy. Kmi sudh dpt membuktiknny mellui E-LEARNING MATEMATIKA dengn memnftkn Weblog dn Fcebook. Semog Bemnft.

matematika WAJIB Kelas X KUADRAN SUDUT Kurikulum 2013 A. Besar Sudut pada Setiap Kuadran

matematika WAJIB Kelas X KUADRAN SUDUT Kurikulum 2013 A. Besar Sudut pada Setiap Kuadran Kuikulum 03 Kels mtemtik WAJIB KUADRAN SUDUT Tujun Pembeljn Setelh mempelji ini, kmu dihpkn memiliki kemmpun beikut.. Memhmi bes sudut di setip kudn.. Memhmi pebndingn tigonometi sudut-sudut di setip kudn.

Lebih terperinci

TRIGONOMETRI I. KOMPETENSI YANG DICAPAI

TRIGONOMETRI I. KOMPETENSI YANG DICAPAI TRIGONOMETRI I. KOMPETENSI YANG DICAPAI Mhsisw dpt : 1. Membuktikn identits trigonometri.. Menghitung hubungn ntr sudut dn sisi segitig dengn Rumus Sinus. 3. Menghitung hubungn ntr sudut dn sisi segitig

Lebih terperinci

LATAR BELAKANG TRIGONOMETRI

LATAR BELAKANG TRIGONOMETRI LATAR BELAKANG TRIGNMETRI A. Lt Belkng Seseong ng ingin menguku tinggi sebuh pohon, men, gedung betingkt tupun sesutu ng memiliki ketinggin tetentu mk tidklh mungkin se fisik kn menguku di bwh ke ts (punk)

Lebih terperinci

MATEMATIKA KELAS X SEMESTER II

MATEMATIKA KELAS X SEMESTER II MODUL MATEMATIKA KELAS X SEMESTER II MAYA KURNIAWATI SMA NEGERI SUMER TRIGONOMETRI Stnd Kompetensi : Menggunkn pendingn fungsi, pesmn, dn identits tigonometi dlm pemechn mslh. Kompetensi Ds : Melkukn mnipulsi

Lebih terperinci

TRIGONOMETRI. cos ec. sec. cot an

TRIGONOMETRI. cos ec. sec. cot an TRIGONOMETRI Bb. Perbndingn Trigonometri Y y r r tn y. Hubungn fungsi-fungsi trigonometri r T(,b y X ctg ec tn sec tg ;ctg co s co s ec sec cot n tn Ltihn. Titik-titik sudut segitig sm kki ABC terletk

Lebih terperinci

matematika WAJIB Kelas X RASIO TRIGONOMETRI Kurikulum 2013 A. Definisi Trigonometri

matematika WAJIB Kelas X RASIO TRIGONOMETRI Kurikulum 2013 A. Definisi Trigonometri Kurikulum 0 Kels X mtemtik WAJIB RASIO TRIGONOMETRI Tujun Pembeljrn Setelh mempeljri mteri ini, kmu dihrpkn memiliki kemmpun berikut.. Memhmi rsio-rsio trigonometri yng meliputi sinus, kosinus, tngen,

Lebih terperinci

Kegiatan Belajar 5. Aturan Sinus. Kegiatan 5.1

Kegiatan Belajar 5. Aturan Sinus. Kegiatan 5.1 Pge of 8 Kegitn eljr 5. Tujun Pembeljrn Setelh mempeljri kegitn beljr 5, dihrpkn sisw dpt. Menentukn unsur-unsur segitig dengn turn sinus b. Menentukn unsur-unsur segitig dengn turn kosinus. Menghitung

Lebih terperinci

E-LEARNING MATEMATIKA

E-LEARNING MATEMATIKA MODUL E-LEARNING E-LEARNING MATEMATIKA Oleh : NURYADIN EKO RAHARJO, M.PD. NIP. Penulisn Modul e Lening ini diiyi oleh dn DIPA BLU UNY TA Sesui dengn Sut Pejnjin Pelksnn e Lening Nomo./H./PL/ Tnggl Juli

Lebih terperinci

VEKTOR. 1. Pengertian Vektor adalah besaran yang memiliki besar (nilai) dan arah. Vektor merupakan sebuah ruas garis yang

VEKTOR. 1. Pengertian Vektor adalah besaran yang memiliki besar (nilai) dan arah. Vektor merupakan sebuah ruas garis yang VEKTOR 1. Pengertin Vektor dlh besrn yng memiliki besr (nili dn rh. Vektor merupkn sebuh rus gris yng P berrh dn memiliki pnjng. Pnjng rus gris tersebut dlh pnjng vektor. Rus gris dri titik P dn berujung

Lebih terperinci

2. A dan B titik-titik ujung sebuah terowongan yang dilihat dari C dengan sudut lihat

2. A dan B titik-titik ujung sebuah terowongan yang dilihat dari C dengan sudut lihat . Dikethui segitig ABC dengn sudut B= dn CT gris tinggi dri titik C. Jik BC = dn AT = mk tentukn AC! C A T B AC ( CT CT ) ( ). A dn B titik-titik ujung seuh terowongn yng diliht dri C dengn sudut liht

Lebih terperinci

Matematika SKALU Tahun 1978

Matematika SKALU Tahun 1978 Mtemtik SKALU Thun 978 MA-78-0 Persmn c + b + = 0, mempunyi kr-kr dn, mk berlku A. + = b B. + = c C. = c = c = c MA-78-0 Akr dri persmn 5 - = 7 + dlh A. B. C. 4 5 MA-78-0 Hrg dri log b. b log c. c log

Lebih terperinci

Menerapkan konsep vektor dalam pemecahan masalah. Menerapkan konsep vektor pada bangun ruang

Menerapkan konsep vektor dalam pemecahan masalah. Menerapkan konsep vektor pada bangun ruang VEKTOR PADA BIDANG SK : Menerpkn konsep vektor dlm pemechn mslh KD : Menerpkn konsep vektor pd bidng dtr Menerpkn konsep vektor pd bngun rung TUJUAN PELATIHAN: Pesert memiliki kemmpun untuk mengembngkn

Lebih terperinci

b. Notasi vektor : - Vektor A dinotasikan a atau a atau PQ - Panjang vektor a dinotasikan a atau PQ

b. Notasi vektor : - Vektor A dinotasikan a atau a atau PQ - Panjang vektor a dinotasikan a atau PQ BAB 4 VEKTOR Stndr Kompetensi: 3. Menggunkn konsep mtriks, vektor, dn trnsformsi Kompetensi Dsr: 3.4 Menggunkn sift-sift dn opersi ljbr vktor dlm pemechn mslh 3.5 Menggunkn sift-sift dn opersi perklin

Lebih terperinci

Trigonometri. Bab 2. A. Perbandingan. Trigonometri. B. Perbandingan. Trigonometri

Trigonometri. Bab 2. A. Perbandingan. Trigonometri. B. Perbandingan. Trigonometri b Sumbe: medicinewheel.vcsu.edu Pd bb ini, nd kn dijk menepkn pebndingn, fungsi, pesmn, dn identits tigonometi dlm pemechn mslh, mellui menentukn nili pebndingn tigonometi sutu sudut, mengkonvesi koodint

Lebih terperinci

1) BENTUK UMUM DAN BAGIAN-BAGIAN PERSAMAAN KUADRAT Bentuk umum persamaan kuadrat adalah seperti di bawah ini:

1) BENTUK UMUM DAN BAGIAN-BAGIAN PERSAMAAN KUADRAT Bentuk umum persamaan kuadrat adalah seperti di bawah ini: ) BENTUK UMUM DAN BAGIAN-BAGIAN PERSAMAAN KUADRAT Bentuk umum persmn kudrt dlh seperti di bwh ini: b c dengn, b, c bilngn dn riil Dimn, disebut sebgi koefisien dri b disebut sebgi koefisien dri c disebut

Lebih terperinci

Antiremed Kelas 11 Matematika

Antiremed Kelas 11 Matematika Antiremed Kels 11 Mtemtik Persipn UAS - 0 Doc. Nme: AR11MAT0UAS Version : 016-07 hlmn 1 01. Pd ulngn mtemtik, dikethui nili rt -rt kels dlh 58. Jik rt-rt nili mtemtik untuk sisw priny dlh 65, sedngkn untuk

Lebih terperinci

LIMIT FUNGSI DAN KEKONTINUAN

LIMIT FUNGSI DAN KEKONTINUAN LIMIT FUNGSI DAN KEKONTINUAN RANGKUMAN MATERI Sebelum memsuki mteri, perhtikn himpunn-himpunn berikut: ) Himpunn bilngn sli:,,,4,5,.... b) Himpunn bilngn bult:...,,,0,,,.... p c) Himpunn bilngn rsionl:

Lebih terperinci

SIMAK UI 2011 Matematika Dasar

SIMAK UI 2011 Matematika Dasar SIMAK UI 0 Mtemtik Dsr Kode Sol Doc. Nme: SIMAKUI0MATDAS999 Version: 0-0 hlmn 0. Sebuh segitig sm kki mempunyi ls 0 cm dn tinggi 5 cm. Jik dlm segitig tersebut dibut persegi pnjng dengn ls terletk pd ls

Lebih terperinci

MATEMATIKA DASAR. 1. Jika x 1 dan x 2 adalah penyelesaian. persamaan Diketahui x 1 dan x 2 akar-akar persamaan 6x 2 5x + 2m 5 = 0.

MATEMATIKA DASAR. 1. Jika x 1 dan x 2 adalah penyelesaian. persamaan Diketahui x 1 dan x 2 akar-akar persamaan 6x 2 5x + 2m 5 = 0. MATEMATIKA ASAR. Jik dn dlh penyelesin persmn mk ( ).. E. B 7 6 6 + - ( + ) ( ). ( ) ( ) 7. Jik dn y b dengn, y > + y, mk. + y + b log b. + b log b b E. + log b E log dn y log b + y + y log + log b log

Lebih terperinci

Jarak Titik, Garis dan Bidang dalam Ruang

Jarak Titik, Garis dan Bidang dalam Ruang Pge of Kegitn eljr. Tujun Pembeljrn Setelh mempeljri kegitn beljr, dihrpkn sisw dpt :. Menentukn jrk titik dn gris dlm rung b. Menentukn jrk titik dn bidng dlm rung c. Menentukn jrk ntr du gris dlm rung.

Lebih terperinci

NILAI EIGEN DAN VEKTOR EIGEN

NILAI EIGEN DAN VEKTOR EIGEN Hl di 9 NILAI EIGEN DAN VEKTOR EIGEN 7. Definisi Sebuh mtiks buju sngk dengn ode n n mislkn A, dn sebuh vekto kolom X. Vekto X dlh vekto dlm ung Euklidin dengn sebuh pesmn: n R yng dihubungkn AX X (7.)

Lebih terperinci

Soal Latihan dan Pembahasan Persamaan Lingkaran

Soal Latihan dan Pembahasan Persamaan Lingkaran Sol Ltihn dn Pebhsn Pesn Lingkn Di susun Oleh : Yuun Sonti http://bibingnbelj.net/ Di dukung oleh : Potl eduksi Gtis Indonesi Open Knowledge nd Eduction http://oke.o.id Tutoil ini dipebolehkn untuk di

Lebih terperinci

BAB: PENERAPAN INTEGRAL Topik: Volume Benda Putar (Khusus Kalkulus 1)

BAB: PENERAPAN INTEGRAL Topik: Volume Benda Putar (Khusus Kalkulus 1) BAB: PENERAPAN INTEGRAL Topik: Volume Bend Putr (Khusus Klkulus ) Kompetensi yng diukur dlh kemmpun mhsisw menghitung volume bend putr dengn metode cincin, metode ckrm, tu metode kulit tbung.. UAS Klkulus,

Lebih terperinci

PEMBAHASAN SOAL OSN MATEMATIKA SMP 2013 TINGKAT KABUPATEN

PEMBAHASAN SOAL OSN MATEMATIKA SMP 2013 TINGKAT KABUPATEN www.sip-osn.blogspot.com @Mret 0 PEMBAHASAN SOAL OSN MATEMATIKA SMP 0 TINGKAT KABUPATEN. B. x ( x ) ( x + )( x ) ( x ( ) )( x ) ( x + )( x )( x + )( x ) (d fktor) Tidk d penjelsn tentng fktor hrus bilngn

Lebih terperinci

Soal Latihan dan Pembahasan Dimensi Tiga

Soal Latihan dan Pembahasan Dimensi Tiga Sol Ltihn dn embhsn imensi ig i susun Oleh : Yuyun Somntri http://bimbingnbeljr.net/ i dukung oleh : ortl eduksi rtis Indonesi Open Knowledge nd duction http://oke.or.id utoril ini diperbolehkn untuk di

Lebih terperinci

FISIKA BESARAN VEKTOR

FISIKA BESARAN VEKTOR K-3 Kels X FISIKA BESARAN VEKTOR TUJUAN PEMBELAJARAN Setelh mempeljri mteri ini, kmu dihrpkn memiliki kemmpun berikut.. Memhmi pengertin besrn vektor.. Mengusi konsep penjumlhn vektor dengn berbgi metode.

Lebih terperinci

RUMUS HERON DAN RUMUS BRAHMAGUPTA

RUMUS HERON DAN RUMUS BRAHMAGUPTA RUMUS HERON DAN RUMUS BRAHMAGUPTA Sumrdyono, M.Pd. Topik lus bngun dtr telh dipeljri sejk di Sekolh Dsr hingg SMA. Bil di SD, dipeljri lus segitig dn beberp bngun segiempt mk di SMP dipeljri lebih lnjut

Lebih terperinci

Aljabar Linear Elementer

Aljabar Linear Elementer ljbr Liner Elementer M SKS Silbus : Bb I Mtriks dn Opersiny Bb II Determinn Mtriks Bb III Sistem Persmn Liner Bb IV Vektor di Bidng dn di Rung Bb V Rung Vektor Bb VI Rung Hsil Kli Dlm Bb VII Trnsformsi

Lebih terperinci

BAB II LANDASAN TEORI

BAB II LANDASAN TEORI BAB II LANDASAN TEORI Bb berikut ini kn disjikn mteri pendukung yng dpt membntu penulis untuk menyelesikn permslhn yng kn dibhs pd bb selnjutny. Adpun mteri pendukungny dlh pengertin mtriks, jenis-jenis

Lebih terperinci

Bab a. maka notasi determinan dari matriks A ditulis : det (A) atau. atau A.

Bab a. maka notasi determinan dari matriks A ditulis : det (A) atau. atau A. Bb DETERMINAN MATRIKS Determinn sutu mtriks dlh sutu fungsi sklr dengn domin mtriks bujur sngkr. Dengn kt lin, determinn merupkn pemetn dengn domin berup mtriks bujur sngkr, sementr kodomin berup sutu

Lebih terperinci

Integral Tak Wajar. Ayundyah Kesumawati. March 25, Prodi Statistika FMIPA-UII

Integral Tak Wajar. Ayundyah Kesumawati. March 25, Prodi Statistika FMIPA-UII Kesumwti Prodi Sttistik FMIPA-UII Mrch 25, 205 Sutu integrl tertentu b f (x)dx () diktkn wjr jik i memenuhi du syrt berikut: i. Bts integrsi dn b merupkn bilngn berhingg ii. fungsi f (x) terbts pd intervl

Lebih terperinci

Kerjakan di buku tugas. Tentukan hasil operasi berikut. a. A 2 d. (A B) (A + B) b. B 2 e. A (B + B t ) c. A B f. A t (A t + B t ) Tes Mandiri

Kerjakan di buku tugas. Tentukan hasil operasi berikut. a. A 2 d. (A B) (A + B) b. B 2 e. A (B + B t ) c. A B f. A t (A t + B t ) Tes Mandiri Mmt Apliksi SMA Bhs Dikethui A = Tentukn hsil opersi berikut A c A A b A A d A Dikethui A = Tentukn hsil opersi berikut (A + B) c (B A) b A + AB + B d B BA + A Sol Terbuk Kerjkn di buku tugs Jik X = dn

Lebih terperinci

PENGAYAAN MATEMATIKA SOLUSI SOAL-SOAL LATIHAN 1

PENGAYAAN MATEMATIKA SOLUSI SOAL-SOAL LATIHAN 1 PENGAYAAN MATEMATIKA SOLUSI SOAL-SOAL LATIHAN 6y y 8y. Dikethui R dn. Temukn nili y. y y 8y 6 Solusi: 6y y 8y y y 8y 6 6y y 8y 8y y 6 y 8 0 y y y 0 y y y 0 ( y ) ( y ) 0 y y 8y 6 ( y )(y ) 0 y 0tu y 0

Lebih terperinci

Vektor di R 2 dan R 3

Vektor di R 2 dan R 3 Vektor di R dn R Pengertin Vektor dlh besrn yng mempunyi besr dn rh Vektor digmbrkn oleh rus gris yng dilengkpi dengn nk pnh vektor dimuli dri titik wl (initil point) dn dikhiri oleh titik khir (terminl

Lebih terperinci

Antiremed Kelas 11 Matematika

Antiremed Kelas 11 Matematika Antiremed Kels Mtemtik Persipn UAS 0 Doc. Nme: ARMAT0UAS Version : 06-09 hlmn 0. Pd ulngn mtemtik, dikethui nili rt -rt kels dlh 8, Jik rt-rt nili mtemtik untuk sisw priny dlh 6, sedngkn untuk sisw wnit

Lebih terperinci

SISTEM BILANGAN REAL. 1. Sifat Aljabar Bilangan Real

SISTEM BILANGAN REAL. 1. Sifat Aljabar Bilangan Real SISTEM BILANGAN REAL Dlm terminologi Aljbr Abstrk, sistem bilngn rel disebut dengn field (lpngn) pd opersi penjumlhn dn perklin. Sutu opersi biner bis ditulis dengn sutu psngn terurut (, b) yng unik dri

Lebih terperinci

UN SMA IPA 2004 Matematika

UN SMA IPA 2004 Matematika UN SMA IPA Mtemtik Kode Sol P Doc. Version : - hlmn. Persmn kudrt ng kr-krn dn - dlh... ² + + = ² - + = ² + + = ² + - = ² - - =. Tinggi h meter dri sebuh peluru ng ditembkkn ke ts setelh t detik dintkn

Lebih terperinci

LEMBAR KEGIATAN SISWA. : Menemukan Teorema Pythagoras Sekolah/Satuan Pendidikan:... Kelas/Semester :... Anggota Kelompok :

LEMBAR KEGIATAN SISWA. : Menemukan Teorema Pythagoras Sekolah/Satuan Pendidikan:... Kelas/Semester :... Anggota Kelompok : LEMBAR KEGATAN SSWA Topik : Menemukn Teorem Pythgors Sekolh/Stun Pendidikn:... Kels/Semester :... Anggot Kelompok : 1.... 2.... 3.... 4. 5.... Tnggl Mengerjkn LKS :. Petunjuk Umum: 1. Setelh mengerjkn

Lebih terperinci

PERSAMAAN KUADRAT, FUNGSI KUADRAT DAN PERTIDAKSAMAAN KUADRAT

PERSAMAAN KUADRAT, FUNGSI KUADRAT DAN PERTIDAKSAMAAN KUADRAT PERSAMAAN KUADRAT, FUNGSI KUADRAT DAN PERTIDAKSAMAAN KUADRAT Persmn Kudrt. Bentuk Umum Persmn Kudrt Mislkn,, Є R dn 0 mk persmn yng erentuk 0 dinmkn persmn kudrt dlm peuh. Dlm persmn kudrt 0, dlh koefisien

Lebih terperinci

MA3231 Analisis Real

MA3231 Analisis Real MA3231 Anlisis Rel Hendr Gunwn* *http://hgunwn82.wordpress.com Anlysis nd Geometry Group Bndung Institute of Technology Bndung, INDONESIA Progrm Studi S1 Mtemtik ITB, Semester II 2016/2017 HG* (*ITB Bndung)

Lebih terperinci

Jika a dan b bilangan real serta n, p, q bilangan bulat positif, maka berlaku: a) a p a q = a p+q b) a p : a q = a p q

Jika a dan b bilangan real serta n, p, q bilangan bulat positif, maka berlaku: a) a p a q = a p+q b) a p : a q = a p q Modul : Pngkt dn Akr Pngkt ) Pngkt negtif dn nol Mislkn R dn 0, mk: ) n = ) 0 = tu n = n ) Sift Sift Pngkt n Jik dn ilngn rel sert n, p, q ilngn ult positif, mk erlku: ) p q = p+q ) p : q = p q p c) (

Lebih terperinci

1. Identitas Trigonometri. 1. Identitas trigonometri dasar berikut ini merupakan hubungan kebalikan.

1. Identitas Trigonometri. 1. Identitas trigonometri dasar berikut ini merupakan hubungan kebalikan. 1. Identits Trigonometri Pengertin Identits Trigonometri dlh kesmn yng memut entuk trigonometri dn erlku untuk semrng sudut yng dierikn. Jenis Identits Trigonometri 1. Identits trigonometri dsr erikut

Lebih terperinci

TIM OLIMPIADE MATEMATIKA INDONESIA TAHUN 2009

TIM OLIMPIADE MATEMATIKA INDONESIA TAHUN 2009 SELEKSI OLIMPIADE TINGKAT KABUPATEN/KOTA TIM OLIMPIADE MATEMATIKA INDONESIA TAHUN 009 Bidng Mtemtik Wktu :,5 Jm DEPARTEMEN PENDIDIKAN NASIONAL DIREKTORAT JENDERAL PENDIDIKAN DASAR DAN MENENGAH DIREKTORAT

Lebih terperinci

Solusi Pengayaan Matematika Edisi 4 Januari Pekan Ke-4, 2007 Nomor Soal: 31-40

Solusi Pengayaan Matematika Edisi 4 Januari Pekan Ke-4, 2007 Nomor Soal: 31-40 Solusi Pengn Mtemtik Edisi 4 Jnuri Pekn Ke-4, 007 Nomor Sol: -40. Diberikn persmn 8 9 4 8 007 dn b, dengn b. Angk stun dri b dlh. A. B. C. D. 7 E. 9 Persmn 8 9 4 8 8 9 4 8 9 4 8 8 8 9 8 4 8 8 8 0 0 b tu

Lebih terperinci

APLIKASI GEOMETRI, TRIGONOMETRI, DAN INVERS FUNGSI TRIGONOMETRI UNTUK MEMBAGI SEBUAH LINGKARAN MENJADI BEBERAPA BAGIAN YANG SAMA LUASNYA

APLIKASI GEOMETRI, TRIGONOMETRI, DAN INVERS FUNGSI TRIGONOMETRI UNTUK MEMBAGI SEBUAH LINGKARAN MENJADI BEBERAPA BAGIAN YANG SAMA LUASNYA 1 LIKSI GEOMETRI, TRIGONOMETRI, DN INVERS FUNGSI TRIGONOMETRI UNTUK MEMGI SEUH LINGKRN MENJDI EER GIN YNG SM LUSNY THE LITION OF GEOMETRY, TRIGONOMETRY, ND INVERSE TRIGONOMETRI FUNTIONS TO DIVIDE IRLE

Lebih terperinci

Aljabar Linear Elementer

Aljabar Linear Elementer ljbr Liner Elementer M3 3 SKS Silbus : Bb I Mtriks dn Opersiny Bb II Determinn Mtriks Bb III Sistem Persmn Liner Bb IV Vektor di Bidng dn di Rung Bb V Rung Vektor Bb VI Rung Hsil Kli Dlm Bb VII Trnsformsi

Lebih terperinci

MATEMATIKA DIMENSI TIGA & RUANG

MATEMATIKA DIMENSI TIGA & RUANG SOL N MSN SOL ilengkpi kunci jwbn dn embhsn setip nomor sol MMIK IMNSI I & RUN Untuk SM, SMK ersipn Ujin Nsionl opyright sol-uns.blogspot.com rtikel ini boleh dicopy, dikutip, di cetk dlm medi kerts tu

Lebih terperinci

6. Himpunan Fungsi Ortogonal

6. Himpunan Fungsi Ortogonal 6. Himpunn Fungsi Ortogonl Mislkn f periodik dengn periode, dn mulus bgin demi bgin pd [ π, π]. Jik S f N (θ) = N n= N c ne inθ, n =,, 2,..., dlh jumlh prsil dri deret Fourier f, mk kit telh menunjukkn

Lebih terperinci

Sabar Nurohman, M.Pd

Sabar Nurohman, M.Pd Sb Nuohmn, M.Pd Bu mi Jupite Buln Mekuius Ms Venus Stunus Mthi 05 07!,309-07 07, /,, - /,3 /,9,7-07-039: 0 58 /03,3,9,,7-07,/, 5,/, 8,, 8,9: 9 9 4 :8 0 58 90780-:9 05 07,, 80,3, 9:,3 8,, 9 ;0 947 0,7

Lebih terperinci

matematika K-13 TEOREMA FAKTOR DAN OPERASI AKAR K e l a s

matematika K-13 TEOREMA FAKTOR DAN OPERASI AKAR K e l a s K-3 mtemtik K e l s XI TEOREMA FAKTOR DAN OPERASI AKAR Tujun Pemeljrn Setelh mempeljri mteri ini, kmu dihrpkn memiliki kemmpun erikut.. Memhmi teorem fktor.. Menentukn kr dn fktor liner suku nyk dengn

Lebih terperinci

matematika K-13 TRIGONOMETRI ATURAN SEGITIGA K e l a s

matematika K-13 TRIGONOMETRI ATURAN SEGITIGA K e l a s K-3 mtemtik K e l s XI TRIGONOMETRI TURN SEGITIG Tujun Pembeljrn Setelh mempeljri mteri ini, kmu dihrpkn memiliki kemmpun berikut.. Memhmi turn sinus dn kosinus, sert pembuktinny.. Memhmi turn sinus dn

Lebih terperinci

UJIAN NASIONAL. Matematika (D10) PROGRAM STUDI IPA PAKET 1 (UTAMA) SELASA, 11 MEI 2004 Pukul

UJIAN NASIONAL. Matematika (D10) PROGRAM STUDI IPA PAKET 1 (UTAMA) SELASA, 11 MEI 2004 Pukul 0-0 D0-P-0- DOKUMEN NEGARA SANGAT RAHASIA UJIAN NASIONAL TAHUN PELAJARAN 00/00 SMA/MA Mtemtik (D0) PROGRAM STUDI IPA PAKET (UTAMA) SELASA, MEI 00 Pukul 07.0 09.0 DEPARTEMEN PENDIDIKAN NASIONAL Hk Cipt

Lebih terperinci

Bank soal Trigonometri Page 1 of 7 C. 3 + A. 3 D. 2 B. 3 E. 2 C Nilai x yang memenuhi cos3x

Bank soal Trigonometri Page 1 of 7 C. 3 + A. 3 D. 2 B. 3 E. 2 C Nilai x yang memenuhi cos3x Bnk sl Trignmetri Pge f. Jik tn =, mk sin + sin + + cs( ) =... 0. sin cs =... sin cs sin cs sin cs sin + cs sin + cs sin cs. Jik tn = dn mk cs + sin =... 0. Jik sin + cs = 0 dn 0 80 mk nili yng memenuhi

Lebih terperinci

htt://meetbied.wordress.com SMN oneone, Luwu Utr, SulSel Jngn tkut untuk mengmbil stu lngkh besr bil memng itu dierlukn. nd tk kn bis melomti jurng dengn du lomtn kecil (Dvid Lloyd George) [RUMUS EPT MTEMTIK]

Lebih terperinci

matematika wajib ATURAN SEGITIGA K e l a s Kurikulum 2013

matematika wajib ATURAN SEGITIGA K e l a s Kurikulum 2013 Kurikulum 03 mtemtik wjib K e l s X TURN SEGITIG Tujun Pembeljrn Setelh mempeljri mteri ini, kmu dihrpkn memiliki kemmpun berikut.. Memhmi turn sinus dn kosinus, sert pembuktinny.. Dpt menerpkn turn sinus

Lebih terperinci

MODUL MATEMATIKA SMA IPA Kelas 12

MODUL MATEMATIKA SMA IPA Kelas 12 SMA IPA Kels KUBUS Kubus dlh bngun rung yng dibtsi enm sisi yng berbentuk persegi yng kongruen. Nm lin dri kubus dlh heksder (bidng enm berturn). E A D H F B G C Kubus ABCEFGH mempunyi : sisi yng berbentuk

Lebih terperinci

RUANG DEMENSI TIGA. C Sumbu Afinitas

RUANG DEMENSI TIGA. C Sumbu Afinitas RUNG EMENSI TIG b. IRISN NGUN RUNG Yng dimksud dengn irisn sutu bidng dengn bngun rung dlh derh yng dibtsi oleh gris potong-gris potong ntr bidng tersebut dengn semu sisi bngun rung yng terpotong oleh

Lebih terperinci

1 B. Mengkonversi dari pecahan ke persen. 1 Operasi bilangan berpangkat. 2. Menyederhanakan bilangan berpangkat bentuk:

1 B. Mengkonversi dari pecahan ke persen. 1 Operasi bilangan berpangkat. 2. Menyederhanakan bilangan berpangkat bentuk: KISI KISI SOAL UJI COBA UJIAN NASIONAL MATA PELAJARAN MATEMATIKA TAHUN 009 / 00 MGMP MATEMATIKA SMK TEKNIK KABUPATEN KLATEN Bhn/ X / Opersi bilngn rel. Sisw dpt: A. Mengkonversi dri desiml ke persen B.

Lebih terperinci

TRIGONOMETRI. . Nilai dari Sin ( 2π. - A) o adalah. 6. Segitiga PQR siku-siku di Q. Jika panjang PR = 15 cm dan sec < P = 35

TRIGONOMETRI. . Nilai dari Sin ( 2π. - A) o adalah. 6. Segitiga PQR siku-siku di Q. Jika panjang PR = 15 cm dan sec < P = 35 TRIGONOMETRI. Dri segitig ABC dikethui sudut A = 0, sudut B= 0 dn AC = cm, njng sisi BC =.. Krdint cntesius dri titik (,0 ) dlh. (, -) (-, -) (, - ) (-, - ) (-, ). Cs 0 senili dengn. cs 0 cs 0 sin 0 cs

Lebih terperinci

SIMAK UI DIMENSI TIGA

SIMAK UI DIMENSI TIGA IMK I IMNI I. IMK I Mtemtik I, 00 ikethui blok. di mn = cm, = cm, = cm. Mislkn dlh sudut ntr dn, mk cos.... olusi: []. 0... 00 0 cos 0 cos cos cos. IMK I Mtemtik I, 00 Kubus. mempunyi rusuk cm. itik M

Lebih terperinci

Rumus Luas Daerah Segi Empat Sembarang? Oleh: Al Jupri Dosen Jurusan Pendidikan Matematika Universitas Pendidikan Indonesia

Rumus Luas Daerah Segi Empat Sembarang? Oleh: Al Jupri Dosen Jurusan Pendidikan Matematika Universitas Pendidikan Indonesia Rumus Lus Derh Segi Empt Sembrng? Oleh: Al Jupri Dosen Jurusn Pendidikn Mtemtik Universits Pendidikn Indonesi Kit bisny lebih menyuki brng yng siftny serb gun dn efektif, stu brng untuk berbgi jenis keperlun.

Lebih terperinci

M A T R I K S. Oleh: Dimas Rahadian AM, S.TP. M.Sc.

M A T R I K S. Oleh: Dimas Rahadian AM, S.TP. M.Sc. M T R I K S Oleh Dims Rhdin M, S.TP. M.Sc Emil rhdindims@yhoo.com JURUSN ILMU DN TEKNOLOGI PNGN UNIVERSITS SEBELS MRET SURKRT DEFINISI... Mtriks dlh susunn bilngn berbentuk jjrn segi empt siku-siku yng

Lebih terperinci

Definisi Vektor. Vektor adalah besaran yang mempunyai besar dan arah

Definisi Vektor. Vektor adalah besaran yang mempunyai besar dan arah VEKTOR Definisi Vektor Vektor dlh esrn yng mempunyi esr dn rh Besr vektor rtiny pnjng vektor Arh vektor rtiny sudut yng dientuk dengn sumu X positif Vektor disjikn dlm entuk rus gris errh Gmr Vektor B

Lebih terperinci

CONTOH SOAL BERIKUT KUNCI JAWABNYA. Dimensi Tiga

CONTOH SOAL BERIKUT KUNCI JAWABNYA. Dimensi Tiga ONO SOL RIKU KUNI JWNY imensi ig. ikethui kubus. dengn rusuk. Mellui digonl dn titik tengh rusuk dibut bidng dtr. entukn lus bgin bidng di dlm kubus! Q L Q.Q... 6. Kubus. berusuk cm. itik, Q dn R dlh titik-titik

Lebih terperinci

DIMENSI TIGA 1. SIMAK UI

DIMENSI TIGA 1. SIMAK UI IMNI I. IMK I Mtemtik I, 00 ikethui blok. di mn = cm, = 8 cm, = cm. Mislkn dlh sudut ntr dn, mk cos.... olusi: []. 8 8 80.. 8. 8 00 0 8 cos 8 0 8 cos 8 8 cos cos. IMK I Mtemtik I, 00 Kubus. mempunyi rusuk

Lebih terperinci

theresiaveni.wordpress.com NAMA : KELAS :

theresiaveni.wordpress.com NAMA : KELAS : thereiveni.wordpre.om NM : KELS : BB TRIGONOMETRI thereiveni.wordpre.om Pengukurn Sudut d du tun pengukurn udut yitu : derjt dn rdin Stun derjt Definii : = putrn 36 Ingt : putrn = 36 Jdi : putrn = 8 putrn

Lebih terperinci

MODUL MATEMATIKA SMA IPA Kelas 10

MODUL MATEMATIKA SMA IPA Kelas 10 SMA IPA Kels 0 PERBANDINGAN TRIGONOMETRI SUATU SUDUT. Ukurn Sudut 80 rd rd 80 80 rd,. Perbndingn Trignmetri Sutu Sudut Perhtikn segitig berikut. sin c b cs c tn b cs ec c sec b b ct c. Sudut-sudut Istimew

Lebih terperinci

12. LUAS DAERAH DAN INTEGRAL

12. LUAS DAERAH DAN INTEGRAL 12. LUAS DAERAH DAN INTEGRAL 12.1 Lus Derh di Bwh Kurv Mslh menentukn lus derh (dn volume rung) telh dipeljri sejk er Pythgors dn Zeno, pd thun 500-n SM. Konsep integrl (yng terkit ert dengn lus derh)

Lebih terperinci

Aplikasi KwikTrig dalam Penyelesaian Masalah Trigonometri

Aplikasi KwikTrig dalam Penyelesaian Masalah Trigonometri Apliksi KwikTrig 3.0.5 dlm Penyelesin Mslh Trigonometri Kuswri Hernwti Nur Hdi Wrynto Jurusn Pendidikn Mtemtik FMIPA UNY ABSTRAK St ini terdpt bermcm-mcm Eduction Softwre yng dpt digunkn untuk memechkn

Lebih terperinci

Medan Magnet. Tahun 1820 Oersted menemukan bahwa arus listrik yang mengalir pada sebuah penghantar dapat menghasilkan

Medan Magnet. Tahun 1820 Oersted menemukan bahwa arus listrik yang mengalir pada sebuah penghantar dapat menghasilkan MEDAN MAGNET Gejl kemgnetn mirip dengn p yng terjdi pd gejl kelistrikn Mislny : Sutu besi tu bj yng dpt ditrik oleh mgnet btngn Terjdiny pol gris-gris serbuk besi jik didektkn pd mgnet btngn nterksi yng

Lebih terperinci

BAB 10. MATRIKS DAN DETERMINAN

BAB 10. MATRIKS DAN DETERMINAN Dessy Dwiynti, S.Si, MBA Mtemtik Ekonomi 1 BAB 10. MATRIKS DAN DETERMINAN 1. Pengertin mtriks Mtriks kumpuln bilngn yng disjikn secr tertur dlm bris dn kolom yng membentuk sutu persegi pnjng, sert termut

Lebih terperinci

IRISAN KERUCUT: PERSAMAAN ELIPS. Tujuan Pembelajaran

IRISAN KERUCUT: PERSAMAAN ELIPS. Tujuan Pembelajaran K-13 mtemtik K e l s I IRISAN KERUCUT: PERSAMAAN ELIPS Tujun Pemeljrn Setelh mempeljri mteri ini, kmu dihrpkn memiliki kemmpun erikut. 1. Memhmi definisi elips.. Memhmi unsur-unsur elips. 3. Memhmi eksentrisits

Lebih terperinci

DETERMINAN. Misalkan A adalah suatu matriks persegi. a) Jika A memiliki satu baris atau satu kolom bilangan nol, maka det(a) = 0.

DETERMINAN. Misalkan A adalah suatu matriks persegi. a) Jika A memiliki satu baris atau satu kolom bilangan nol, maka det(a) = 0. DETERMINAN Fungsi determinn dri sutu mtriks persegi A (dinotsikn dengn det(a) tu A ) didefinisikn sebgi jumlh dri semu hsil kli elementer bertnd dri A. Sementr, ngk tu bilngn dri det(a) disebut determinn

Lebih terperinci

ELIPS. A. Pengertian Elips

ELIPS. A. Pengertian Elips ELIPS A. Pengertin Elips Elips dlh tempt kedudukn titik-titik yng jumlh jrkny terhdp du titik tertentu mempunyi nili yng tetp. Kedu titik terseut dlh titik focus / titik pi. Elips jug didefinisikn segi

Lebih terperinci

LEMBAR AKTIVITAS SISWA RUMUS TRIGONOMETRI

LEMBAR AKTIVITAS SISWA RUMUS TRIGONOMETRI NAMA : KELAS : A. RUMUS PENJUMLAHAN DAN PENGURANGAN SUDUT TRIGONOMETRI 1. Rumus Penjumlahan dan Pengurangan Sin dan Cos Kegiatan 1 Perhatikan segitiga ABC di Samping! LEMBAR AKTIVITAS SISWA RUMUS TRIGONOMETRI

Lebih terperinci

PERSAMAAN KUADRAT. ac 0 p dan q sama tanda. 2. dg. Melengkapkan bentuk kuadrat ( kuadrat sempurna ) :

PERSAMAAN KUADRAT. ac 0 p dan q sama tanda. 2. dg. Melengkapkan bentuk kuadrat ( kuadrat sempurna ) : PERSAMAAN KUADRAT Bb. Bentuk Umum : b c,,, b, c Re l Menyelesikn ersmn kudrt :. dg. Memfktorkn : b c ( )( q) q q = ( q) dimn : b = + q dn c, Jik c dn q berbed tnd c dn q sm tnd. dg. Melengkkn bentuk kudrt

Lebih terperinci

III. LIMIT DAN KEKONTINUAN

III. LIMIT DAN KEKONTINUAN KALKULUS I MUG1A4 PROGRAM PERKULIAHAN DASAR DAN UMUM PPDU TELKOM UNIVERSITY III. LIMIT DAN KEKONTINUAN 3.1 Limit Fungsi di Stu Titik Pengertin it secr intuisi Perhtikn ungsi 1 1 Fungsi dits tidk terdeinisi

Lebih terperinci

r x = 0. Koefisien-koefisien persamaan yang dihasilkan adalah analitik pada x = 0. Jadi dapat kita gunakan metode deret pangkat.

r x = 0. Koefisien-koefisien persamaan yang dihasilkan adalah analitik pada x = 0. Jadi dapat kita gunakan metode deret pangkat. Husn Arifh,M.Sc : Persmn Legendre Emil : husnrifh@uny.c.id Persmn diferensil Legendre (1) 1 x 2 y 2xy + n n + 1 y = 0 Prmeter n pd (1) dlh bilngn rill yng diberikn. Setip penyelesin dri (1) dinmkn fungsi

Lebih terperinci

VEKTOR. Adri Priadana. ilkomadri.com

VEKTOR. Adri Priadana. ilkomadri.com VEKTOR Adri Pridn ilkomdri.com Pengertin Dlm Fisik dikenl du buh besrn, yitu 1. Besrn Sklr. Besrn Vektor Pengertin Besrn Sklr dlh sutu besrn yng hny mempunyi nili dn dinytkn dengn sutu bilngn tunggl diserti

Lebih terperinci

LOMBA CERDAS CERMAT MATEMATIKA (LCCM) TINGKAT SMP DAN SMA SE-SUMATERA Memperebutkan Piala Gubernur Sumatera Selatan 3 5 Mei 2011

LOMBA CERDAS CERMAT MATEMATIKA (LCCM) TINGKAT SMP DAN SMA SE-SUMATERA Memperebutkan Piala Gubernur Sumatera Selatan 3 5 Mei 2011 LOMBA CERDAS CERMAT MATEMATIKA (LCCM) TINGKAT SMP DAN SMA SE-SUMATERA Mempereutkn Pil Guernur Sumter Seltn Mei 0 PENYISIHAN I PERORANGAN LCCM TINGKAT SMA. Dikethui kuus ABCD.EFGH dengn rusuk 6 cm. Jik

Lebih terperinci

VEKTOR. Dua vektor dikatakan sama jika besar dan arahnya sama. Artinya suatu vektor letaknya bisa di mana saja asalkan besar dan arahnya sama.

VEKTOR. Dua vektor dikatakan sama jika besar dan arahnya sama. Artinya suatu vektor letaknya bisa di mana saja asalkan besar dan arahnya sama. -1- VEKTOR PENGERTIAN VEKTOR dlh sutu esrn yng mempunyi nili (esr) dn rh. Sutu vektor dpt digmrkn segi rus gris errh. Nili (esr) vektor dinytkn dengn pnjng gris dn rhny dinytkn dengn tnd pnh. Notsi vektor

Lebih terperinci

INTEGRAL FOURIER KED. Diasumsikan syarat-syarat berikut pada f(x): 1. f x memenuhi syarat Dirichlet pada setiap interval terhingga L, L.

INTEGRAL FOURIER KED. Diasumsikan syarat-syarat berikut pada f(x): 1. f x memenuhi syarat Dirichlet pada setiap interval terhingga L, L. INTEGRAL FOURIER Disumsikn syrt-syrt berikut pd f(x):. f x memenuhi syrt Dirichlet pd setip intervl terhingg L, L.. f x dx konvergen, yitu f(x) dpt diintegrsikn secr mutlk dlm (, ). Selnjutny, Teorem integrl

Lebih terperinci

SIFAT-SIFAT LOGARITMA

SIFAT-SIFAT LOGARITMA K- Kels X mtemtik PEMINATAN SIFAT-SIFAT LOGARITMA Tujun Pembeljrn Setelh memeljri mteri ini, kmu dihrkn memiliki kemmun berikut.. Memhmi definisi logritm.. Dt menentukn nili logritm dengn menggunkn tbel

Lebih terperinci

MATEMATIKA DASAR. Bab Bilangan Irasional dan Logaritma. Drs. Sumardi Hs., M.Sc. Modul ke: 02Fakultas FASILKOM. Program Studi Teknik Informatika

MATEMATIKA DASAR. Bab Bilangan Irasional dan Logaritma. Drs. Sumardi Hs., M.Sc. Modul ke: 02Fakultas FASILKOM. Program Studi Teknik Informatika MATEMATIKA DASAR Modul ke: 0Fkults FASILKOM Progrm Studi Teknik Informtik Bb Bilngn Irsionl dn Logritm Drs. Sumrdi Hs., M.Sc. Bgin Isi Bilngn Irsionl - Berbgi bentuk kr dn opersiny Logritm - Sift-sift

Lebih terperinci

Deret Fourier. (Pertemuan X) Dr. AZ Jurusan Teknik Sipil Fakultas Teknik Universitas Brawijaya

Deret Fourier. (Pertemuan X) Dr. AZ Jurusan Teknik Sipil Fakultas Teknik Universitas Brawijaya TKS 47 Mtemtik III Deret Fourier (Pertemun X) Dr. AZ Jurusn Teknik Sipil Fkults Teknik Universits Brwijy Pendhulun Deret Fourier ditemukn oleh ilmun Perncis, Jen Bptiste Joseph Fourier (768-83) yng menytkn

Lebih terperinci

MENENTUKAN AKAR-AKAR PERSAMAAN PANGKAT EMPAT. Supriyono Jurusan Pendidikan Matematika FKIP Universitas Muhammadiyah Purworejo.

MENENTUKAN AKAR-AKAR PERSAMAAN PANGKAT EMPAT. Supriyono Jurusan Pendidikan Matematika FKIP Universitas Muhammadiyah Purworejo. MENENTUKAN AKAR-AKAR PERSAMAAN PANGKAT EMPAT Supriyono Jurusn Pendidikn Mtemtik FKIP Universits Muhmmdiyh Purworejo Abstrk Tulisn ini terdiri bgin yitu () bgin pendhulun yng membhs bentuk umum persmn pngkt

Lebih terperinci

Persamaan Garis Singgung Lingkaran Melalui Titik di Luar Lingkaran

Persamaan Garis Singgung Lingkaran Melalui Titik di Luar Lingkaran Mtei Pesn Gis Singgung Lingkn Mellui Titik di Lu Lingkn Oleh: Anng Wibowo, S.Pd Apil MtikZone s Seies Eil : tikzone@gil.co Blog : www.tikzone.wodpess.co HP : 8 87 87 Hk Cipt Dilindungi Undng-undng. Dilng

Lebih terperinci

NILAI EIGEN DAN VEKTOR EIGEN

NILAI EIGEN DAN VEKTOR EIGEN Pert 9 (mengjrkomputer.wordpress.com) NILAI EIGEN DAN VEKTOR EIGEN 9. Definisi Sebuh mtriks bujur sngkr dengn orde n n mislkn A, dn sebuh vektor kolom X. Vektor X dlh vektor dlm rung Euklidin n R yng dihubungkn

Lebih terperinci

[RUMUS CEPAT MATEMATIKA]

[RUMUS CEPAT MATEMATIKA] http://meetied.wordpress.com SMAN BoneBone, Luwu Utr, SulSel Keslhn teresr yng diut mnusi dlm kehidupnny dlh terusmenerus mers tkut hw merek kn melkukn keslhn (Elert Hud) [RUMUS CEPAT MATEMATIKA] Vektor

Lebih terperinci

MATEMATIKA IPA PAKET A KUNCI JAWABAN

MATEMATIKA IPA PAKET A KUNCI JAWABAN MATEMATIKA IPA PAKET A KUNCI JAWABAN. Jwbn : A Mislkn : p : Msyrkt membung smph pd temptny. q: Kesehtn msyrkt terjg. Diperoleh: Premis : ~q ~p p q Premis : p Kesimpuln : q Jdi, kesimpuln dri premis-premis

Lebih terperinci

Penyelesaian Persamaan Kuadrat 1. Rumus abc Rumus menentukan akar persamaan kuadrat ax 2 bx c 0; a, b, c R dan a 0

Penyelesaian Persamaan Kuadrat 1. Rumus abc Rumus menentukan akar persamaan kuadrat ax 2 bx c 0; a, b, c R dan a 0 PERSAMAAN, PERTIDAKSAMAAN DAN FUNGSI KUADRAT PERSAMAAN KUADRAT Bentuk umum persmn kudrt dlh c 0,,,c R, 0 Penyelesin Persmn Kudrt. Rumus c Rumus menentukn kr persmn kudrt c 0;,, c R dn 0, = ± 4c. Memfktorkn

Lebih terperinci

BAB II LANDASAN TEORI

BAB II LANDASAN TEORI BAB II LANDASAN TEORI. Mtriks Definisi. (Anton, Howrd. ). Mtriks dlh sutu susunn bilngn berbentuk segi empt. Bilngn-bilngn dlm susunn itu disebut nggot dlm mtriks tersebut. Ukurn (size) sutu mtriks dinytkn

Lebih terperinci

PEMERINTAH KABUPATEN TANAH DATAR DINAS PENDIDIKAN SMA NEGERI 1 SUNGAI TARAB

PEMERINTAH KABUPATEN TANAH DATAR DINAS PENDIDIKAN SMA NEGERI 1 SUNGAI TARAB PEMERINTAH KABUPATEN TANAH DATAR DINAS PENDIDIKAN SMA NEGERI SUNGAI TARAB Jln Ldng Koto Sungi Trb Telp.07790 PAKET A b c. Bentuk sederhn dri : - bc bc b c dlh... bc 9 bc c b. Bentuk sederhn dlh. b c c

Lebih terperinci

E-LEARNING MATEMATIKA

E-LEARNING MATEMATIKA MODUL E-LEARNING E-LEARNING MATEMATIKA Oleh : NURYADIN EKO RAHARJO, M.PD. NIP. 9705 00 00 Penulisn Modul e Lerning ini diiyi oleh dn DIPA BLU UNY TA 00 Sesui dengn Surt Perjnjin Pelksnn e Lerning Nomor

Lebih terperinci

Aljabar Linear. Pertemuan 12_14 Aljabar Vektor (Perkalian vektor)

Aljabar Linear. Pertemuan 12_14 Aljabar Vektor (Perkalian vektor) Aljbr Liner Pertemun 12_14 Aljbr Vektor (Perklin vektor) Pembhsn Perklin vektor dengn sklr Rung vektor Perklin Vektor dengn Vektor: Dot Product - Model dot product - Sift dot product Pendhulun Penmbhn

Lebih terperinci

15. INTEGRAL SEBAGAI LIMIT

15. INTEGRAL SEBAGAI LIMIT 15. INTEGRAL SEBAGAI LIMIT 15.1 Jumlh Riemnn Dlm kulih Klkulus pd thun pertm, integrl Riemnn bisny diperkenlkn sebgi limit dri jumlh Riemnn, tidk mellui integrl Riemnn ts dn integrl Riemnn bwh. Hl ini

Lebih terperinci

BABAK PENYISIHAN AMSO JENJANG SMA PEMBAHASAN BABAK PENYISIHAN AMSO

BABAK PENYISIHAN AMSO JENJANG SMA PEMBAHASAN BABAK PENYISIHAN AMSO . Jwbn : C 8 3 8 6 3 3 3 6 BABAK PENYISIHAN AMSO JENJANG SMA PEMBAHASAN BABAK PENYISIHAN AMSO. Jwbn : C Tig bilngn prim pertm yng lebih besr dri 0 dlh 3, 9, dn 6. Mk 3 + 9 + 6 = 73. Jdi, jumlh tig bilngn

Lebih terperinci

Solusi Pengayaan Matematika

Solusi Pengayaan Matematika Solusi Pengn Mtemtik Edisi pril Pekn Ke-, 00 Nomor Sol: -0 Tentukn bnk psngn bilngn rel, ng memenuhi persmn ot ot Solusi: ot ot tnπ otπ π tnπ tn π π π π k π k 00 k 00 k k 00 k k 00 k k 00 k k 00 Kren k

Lebih terperinci

INTEGRAL. Bogor, Departemen Matematika FMIPA IPB. (Departemen Matematika FMIPA IPB) Kalkulus I Bogor, / 45

INTEGRAL. Bogor, Departemen Matematika FMIPA IPB. (Departemen Matematika FMIPA IPB) Kalkulus I Bogor, / 45 INTEGRAL Deprtemen Mtemtik FMIPA IPB Bogor, 2012 (Deprtemen Mtemtik FMIPA IPB) Klkulus I Bogor, 2012 1 / 45 Topik Bhsn 1 Pendhulun 2 Anti-turunn 3 Lus di Bwh Kurv 4 Integrl Tentu 5 Teorem Dsr Klkulus 6

Lebih terperinci

3. LIMIT DAN KEKONTINUAN

3. LIMIT DAN KEKONTINUAN 3. LIMIT DAN KEKONTINUAN 1 3.1 Limit Fungsi di Stu Titik Pengertin it secr intuisi Perhtikn ungsi 1 1 Fungsi dits tidk terdeinisi di =1, kren di titik tersebut berbentuk 0/0. Tpi msih bis ditnykn berp

Lebih terperinci