ISSN OUTLOOK TEBU 2016 OUTLOOK TEBU

Ukuran: px
Mulai penontonan dengan halaman:

Download "ISSN OUTLOOK TEBU 2016 OUTLOOK TEBU"

Transkripsi

1

2

3 ISSN OUTLOOK TEBU 2016 OUTLOOK TEBU Pust Dt d Sistm Iformsi Prti Skrtrit Jdrl - Kmtri Prti 2016 Pust Dt d Sistm Iformsi Prti i

4 2016 OUTLOOK TEBU ii Pust Dt d Sistm Iformsi Prti

5 OUTLOOK TEBU 2016 OUTLOOK TEBU ISSN : Ukur Buku : 10,12 ici x 7,17 ici (B5) Jumlh Hlm : 84 hlm Psht : Dr. Ir. Suwdi, MSi. Pyutig : Dr. Ir. Lli Nuryti, MSc. Drh Akbr Ysi, MP. Nskh : Dih Idrti, SE Rhdy Kc Putr W, S.Si Dsig Smpul : Dih Idrti, SE Ditrbitk olh : Pust Dt d Sistm Iformsi Prti Skrtrit Jdrl - Kmtri Prti 2016 Bolh dikutip dg mybut sumbry Pust Dt d Sistm Iformsi Prti iii

6 2016 OUTLOOK TEBU iv Pust Dt d Sistm Iformsi Prti

7 OUTLOOK TEBU 2016 KATA PENGANTAR Gu mgmb visi d misiy, Pust Dt d Sistm Iformsi Prti mmpubliksik dt sktor prti srt hsil lisis dty. Slh stu hsil lisis yg tlh dipubliksik scr rgulr dlh Outlook Komoditi Prkbu. Publiksi Outlook Tbu Thu 2016 myjik krg dt sris komoditi tbu/gul scr siol d itrsiol slm thu trkhir srt dilgkpi dg hsil lisis proyksi produksi d kosumsi domstik dri thu 2016 smpi dg thu Publiksi ii disjik tidk hy dlm btuk hrd copy mu dpt dg mudh diprolh tu dikss mllui portl -Publiksi Kmtri Prti di lmt Dg ditrbitky publiksi ii dihrpk pr pmbc dpt mmprolh gmbr ttg krg d proyksi komoditi tbu/gul scr lbih lgkp d myluruh. Kpd smu pihk yg tlh trlibt dlm pyusu publiksi ii, kmi ucpk trim ksih d pghrg yg stiggi-tiggiy. Kritik d sr dri sgp pmbc sgt dihrpk gu dijdik dsr pympur d prbik utuk prbit publiksi brikuty. Jkrt, Dsmbr 2016 Kpl Pust Dt d Sistm Iformsi Prti, Dr. Ir. Suwdi, MSi. NIP Pust Dt d Sistm Iformsi Prti v

8 2016 OUTLOOK TEBU vi Pust Dt d Sistm Iformsi Prti

9 OUTLOOK TEBU 2016 DAFTAR ISI Hlm KATA PENGANTAR... v DAFTAR ISI... vii DAFTAR TABEL... xi DAFTAR GAMBAR... xiii DAFTAR LAMPIRAN... xv RINGKASAN EKSEKUTIF... xvii BAB I. PENDAHULUAN LATAR BELAKANG TUJUAN RUANG LINGKUP... 3 BAB II. METODOLOGI SUMBER DATA DAN INFORMASI METODE ANALISIS... 6 BAB III. KERAGAAN TEBU NASIONAL PERKEMBANGAN LUAS AREAL, PRODUKSI DAN PRODUKTIVITAS TEBU DI INDONESIA Prkmbg Lus Arl Tbu di Idosi Prkmbg Produksi Tbu di Idosi Prkmbg Produktivits Tbu di Idosi SENTRA LUAS PANEN DAN PRODUKSI TEBU DI INDONESIA Str Lus P Tbu di Idosi Str Produksi Tbu di Idosi Str Produksi Tbu di Provisi Jw Timur Str Produksi Tbu di Provisi Lmpug Str Produksi Tbu di Provisi Jw Tgh Str Produksi Tbu di Provisi Jw Brt Str Produksi Tbu di Provisi Sumtr Slt Pust Dt d Sistm Iformsi Prti vii

10 2016 OUTLOOK TEBU 3.3. PERKEMBANGAN HARGA GULA DI INDONESIA PERKEMBANGAN KONSUMSI GULA DI INDONESIA PERKEMBANGAN EKSPOR DAN IMPOR GULA INDONESIA Prkmbg Volum Ekspor-Impor Mols Idosi Prkmbg Volum Impor Gul Idosi Nrc Prdgg Mols Idosi BAB IV. KERAGAAN TEBU ASEAN DAN DUNIA PERKEMBANGAN LUAS PANEN, PRODUKSI DAN PRODUKTIVITAS TEBU ASEAN DAN DUNIA Prkmbg Lus P Tbu di Ngr-gr ASEAN Str Lus P Tbu di Ngr-gr ASEAN Prkmbg Produksi Tbu di Ngr-gr ASEAN Str Produksi Tbu di Ngr-gr ASEAN Prkmbg Produktivits Tbu di Ngr-gr ASEAN Rt-rt Produktivits Tbu di Ngr-gr ASEAN Prkmbg Lus P Tbu Dui Str Lus P Tbu Dui Prkmbg Produksi Tbu Dui Str Produksi Tbu Dui Prkmbg Produktivits Tbu Dui PERKEMBANGAN EKSPOR DAN IMPOR GULA ASEAN DAN DUNIA Prkmbg Volum Ekspor d Impor Gul ASEAN Prkmbg Nili Ekspor d Impor Gul ASEAN Prkmbg Volum Ekspor d Impor Gul Dui Prkmbg Nili Ekspor d Impor Gul Dui PERKEMBANGAN KETERSEDIAAN GULA ASEAN DAN DUNIA Prkmbg Ktrsdi Gul ASEAN Prkmbg Ktrsdi Gul Dui BAB V. ANALISIS PRODUKSI DAN KONSUMSI PROYEKSI PRODUKSI TEBU DI INDONESIA TAHUN PROYEKSI KONSUMSI TEBU DI INDONESIA TAHUN viii Pust Dt d Sistm Iformsi Prti

11 OUTLOOK TEBU PROYEKSI SURPLUS/DEFISIT GULA DI INDONESIA TAHUN PROYEKSI KETERSEDIAAN GULA DI ASEAN TAHUN PROYEKSI KETERSEDIAAN GULA DI DUNIA TAHUN BAB VI. KESIMPULAN KESIMPULAN DAFTAR PUSTAKA LAMPIRAN-LAMPIRAN Pust Dt d Sistm Iformsi Prti ix

12 2016 OUTLOOK TEBU x Pust Dt d Sistm Iformsi Prti

13 OUTLOOK TEBU 2016 DAFTAR TABEL Hlm Tbl 2.1. Sumbr Dt d Iformsi yg Diguk... 5 Tbl 5.1. Hsil Proyksi Produksi Tbu di Idosi, Tbl 5.2. Hsil Proyksi Kosumsi Lgsug Gul Tbu di Rumh Tgg Idosi, Tbl 5.3. Proporsi Kosumsi Rumh Tgg trhdp Produksi Gul Idosi, Tbl 5.4. Hsil Proyksi Kosumsi Gul Stip Sktor di Tbl Iput d Output Gul, Tbl 5.5. Proyksi Dfisit Gul di Idosi, Tbl 5.6. Hsil Proyksi Ktrsdi Gul di ASEAN, Tbl 5.7. Hsil Proyksi Ktrsdi Tbu di Dui, Pust Dt d Sistm Iformsi Prti xi

14 2016 OUTLOOK TEBU xii Pust Dt d Sistm Iformsi Prti

15 OUTLOOK TEBU 2016 DAFTAR GAMBAR Hlm Gmbr 3.1. Prkmbg Lus P Tbu Idosi Murut Sttus Pgush di Idosi, Gmbr 3.2. Prkmbg Produksi Tbu Murut Sttus Pgush di Idosi, Gmbr 3.3. Prkmbg Produktivits Tbu Murut Sttus Pgush di Idosi, Gmbr 3.4. Provisi Str Lus P Tbu (PR PBN d PBS) di Idosi, Rt-rt Gmbr 3.5. Provisi Str Produksi Tbu (PR, PBN d PBS) di Idosi, Rt-rt Gmbr 3.6. Kbupt Str Produksi Tbu (PR, PBN d PBS) di Jw Timur, Thu Gmbr 3.7. Kbupt Str Produksi Tbu (PR, PBN d PBS) di Lmpug, Thu Gmbr 3.8. Kbupt Str Produksi Tbu (PR, PBN d PBS) di Jw Tgh, Thu Gmbr 3.9. Kbupt Str Produksi Tbu (PR, PBN d PBS) di Jw Brt, Thu Gmbr Kbupt Str Produksi Tbu (PR, PBN d PBS) di Sumtr Slt, Thu Gmbr Prkmbg Rt-rt Hrg Gul di Psr Dlm Ngri, Gmbr Prkmbg Kosumsi Gul Pr Kpit Pr Thu, Gmbr Prkmbg Volum Ekspor-Impor Mols Idosi, Gmbr Prkmbg Volum Impor Gul Idosi, Pust Dt d Sistm Iformsi Prti xiii

16 2016 OUTLOOK TEBU Gmbr Prkmbg Nili Ekspor d Nili Impor Prdgg Mols Idosi, Gmbr 4.1. Prkmbg Lus P Tbu di Kws ASEAN, Gmbr 4.2. Str Lus P Tbu Ngr-gr Aggot ASEAN, Rt-rt Gmbr 4.3. Prkmbg Produksi Tbu di Kws ASEAN, Gmbr 4.4. Str Produksi Tbu Ngr-gr Aggot ASEAN, Rt-rt Gmbr 4.5. Prkmbg Produktivits Tbu di Kws ASEAN, Gmbr 4.6. Produktivits Tbu Ngr-gr ASEAN, Rt-rt Gmbr 4.7. Prkmbg Lus P Tbu Dui, Gmbr 4.8. Str Lus P Tbu Dui, Rt-rt Gmbr 4.9. Prkmbg Produksi Tbu Dui, Gmbr Str Produksi Gul Dui, Rt-rt Gmbr Prkmbg Produktivits Tbu Dui, Gmbr Prkmbg Volum Ekspor d Impor Gul di ASEAN, Gmbr Prkmbg Nili Ekspor d Impor Gul ASEAN, Gmbr Prkmbg Volum Ekspor d Impor Gul Dui, Gmbr Prkmbg Nili Ekspor d Impor Gul Dui, Gmbr Prkmbg Ktrsdi Gul ASEAN, Gmbr Prkmbg Ktrsdi Gul Dui, xiv Pust Dt d Sistm Iformsi Prti

17 OUTLOOK TEBU 2016 DAFTAR LAMPIRAN Hlm Lmpir 1. Prkmbg Lus P Tbu di Idosi Murut Sttus Pgush, **) Lmpir 2. Prkmbg Produksi Tbu di Idosi Murut Sttus Pgush, **) Lmpir 3. Prkmbg Produktivits Tbu di Idosi Murut Sttus Pgush, **) Lmpir 4. Bbrp Provisi dg Lus P Tbu (PR+PBN+PBS) Trbsr di Idosi, *) Lmpir 5. Bbrp Provisi dg Produksi Tbu (PR+PBN+PBS) Trbsr di Idosi, *) Lmpir 6. Kbupt Str Produksi Tbu di Jw Timur, Lmpir 7. Kbupt Str Produksi Tbu di Lmpug, Lmpir 8. Kbupt Str Produksi Tbu di Jw Tgh, Lmpir 9. Kbupt Str Produksi Tbu di Jw Brt, Lmpir 10. Kbupt Str Produksi Tbu di Sumtr Slt, Lmpir 11. Prkmbg Hrg Gul di Psr Dlm Ngri, Lmpir 12. Prkmbg Kosumsi Gul di Idosi, Lmpir 13. Prkmbg Volum, Nili d Nrc Ekspor d Impor Mols Idosi, Lmpir 14. Prkmbg Volum d Nili Impor Gul Idosi, Lmpir 15. Prkmbg Lus P, Produksi d Produktivits Tbu di Ngr-gr Aggot ASEAN, Lmpir 16. Str Lus P Tbu Ngr-gr Aggot ASEAN, Rt-rt Pust Dt d Sistm Iformsi Prti xv

18 2016 OUTLOOK TEBU Lmpir 17. Str Produksi Tbu Ngr-gr Aggot ASEAN, Rt-rt Lmpir 18. Ngr-gr dg Produktivits Tbu Trbsr di ASEAN, Lmpir 19. Prkmbg Lus Tm P, Produksi d Produktivits Tbu Dui, Lmpir 20. Ngr-gr dg Lus P Tbu Trbsr di Dui, Lmpir 21. Ngr-gr dg Produksi Tbu Trbsr di Dui, Lmpir 22. Prkmbg Volum d Nili Ekspor d Impor Tbu ASEAN, Lmpir 23. Prkmbg Volum d Nili Ekspor d Impor Tbu Dui, Lmpir 24. Prkmbg Ktrsdi Tbu di ASEAN, Lmpir 25. Prkmbg Ktrsdi Tbu di Dui, Lmpir 26. Tbl Iput Output Trsksi Totl Ats Dsr Hrg Produs, xvi Pust Dt d Sistm Iformsi Prti

19 OUTLOOK TEBU 2016 RINGKASAN EKSEKUTIF Produksi Tbu Idosi di thu 2014, brdsrk Agk Ttp Sttistik Prkbu Idosi (Ditj Prkbu, 2015), trctt sbsr to. Produksi ii brsl dri h lus p prkbu tbu yg hy brd di Provisi Sumtr Utr, Gorotlo, Lmpug, Sumtr Slt, Jw Brt, DI Yogykrt, Jw Tgh, Jw Timur, d Sulwsi Slt. Str produksi Tbu di Idosi rt-rt thu (gk smtr) utmy dlh Provisi Jw Timur dg rt-rt produksi mcpi to tu 49,14% produksi tbu siol. Str produksi tbu liy dlh Lmpug dg rt-rt produksi to (29,09%), Jw Tgh dg rt-rt produksi to (10,52%), Jw Brt rt-rt produksi to (3,34%), d Sumtr Slt dg rt-rt produksi to (3,43%). Rt-rt hrg gul di psr domstik pd thu 2014 mcpi Rp pr kg, lbih rdh jik dibdigk hrg gul thu sblumy yg hy Rp pr kg. Tigkt kosumsi gul pd thu 2015 brdsrk hsil SUSENAS yg dilkuk olh BPS mcpi 6,805 kg/kpit/thu. Brdsrk dt FAO, pd thu 2013, Idosi dikl sbgi produs ktig dg lus p tbu trbsr kdu ditr gr-gr ggot ASEAN. Adpu di dui, Idosi trctt sbgi pghsil tbu trbsr kspuluh dg lus p tbu trbsr ktujuh di dui. Hsil proyksi produksi tbu di thu 2020 mcpi to. Smtr proyksi kosumsi lgsug gul dithu yg sm mcpi to. Proyksi kosumsi ii blum mggmbrk kosumsi gul dikrk proyksi disusu mgguk dt kosumsi dri SUSENAS. Utuk itu dg iformsi dri Tbl Iput d Output dim pggu gul utuk kosumsi rumh tgg dlh 51,20%, utuk idustri, rumh mk d js mcpi 46,98% srt sbsr 1,82% sisy dlh pggu liy, mk diprolh kosumsi totl gul dithu 2020 dlh to. Pust Dt d Sistm Iformsi Prti xvii

20 2016 OUTLOOK TEBU xviii Pust Dt d Sistm Iformsi Prti

21 OUTLOOK TEBU 2016 BAB I. PENDAHULUAN 1.1. LATAR BELAKANG Tbu tu scchrum officirum (sugrc) trmsuk tm jis rumput-rumput yg dimftk ir dri btgy utuk bh bku gul d vtsi. Tm ii hy tumbuh di drh tropis, th yg dibutuhk utuk brkmbg yitu lluvil, grumosol, ltosol d rgusol dg ktiggi m dpl. Di Idosi, idustri gul brbh bku tm tbu tlh d sjk r pjjh Bld. Idustri gul trgolog idustri yg kbrdy tu di dui. Hl ii dpt diiht dri sjrh idustri gul di Thild yg tlh brdiri sjk bd k-13, di Brsil sjk bd k-15, d di Idosi diprkirk tlh d sjk bd k-16. Idosi prh mglmi r kjy idustri gul pd thu dg jumlh pbrik gul (PG) yg broprsi 179 pbrik, produktivits skitr 14,80%, d rdm 11% 13,80%. Produksi puck mcpi higg 3 jut to d kspor gul sbsr 2,40 jut to. Kbrhsil trsbut didukug olh kmudh dlm mmprolh lh yg subur, tg krj murh, priorits irigsi, d disipli dlm prp tkologi (Susil t l., 2005). Pd priod , idustri gul Idosi muli mghdpi brbgi mslh yg srius, tr li ditujukk olh volum impor gul yg trus migkt dg lju 21,62%/thu pd priod trsbut, pdhl lju impor pd dkd sblumy ( ) hy 0,98%/thu. Hl ii trjdi kr kosumsi migkt dg lju 2,56%/thu pd priod , smtr produksi gul dlm gri muru dg lju -2,02%/thu (Pkph, 2000). Pd thu , produksi gul bhk mglmi puru dg lju 6,14%/thu (Dw Gul Idosi, 2002). Pust Dt d Sistm Iformsi Prti 1

22 2016 OUTLOOK TEBU Puru produksi d kik dfisit yg dihdpi Idosi disbbk olh brbgi fktor itrl d kstrl yg slig trkit. Dismpig disbbk olh puru fisisi di tigkt ushti d PG (Pkph, 2000), brbgi fktor kbijk pmrith, khususy utuk priod thu , jug brpgruh scr sigifik trhdp kmudur idustri gul Idosi (Susil, t l. 2005b). Wlupu kbijk pmrith khir-khir ii dipdg pro-pti, byk pul yg mlihty sbgi kbijk prsil (tidk komprhsif) d kurg jls ktrkity tr stu sktor dg sktor li dlm krgk pgmbg idustri gul yg fisi (Mrdito, t l. 2005). Pmbgu idustri gul yg fisi mmrluk sutu rcg kbijk yg myluruh, mmpuyi ktrkit d kslrs yg jls tr stu kbijk dg yg li, d tritgrsi shigg cukup fktif utuk mcpi tuju yg sm (Mrdito, t l. 2005). Dlm prumus kbijk, dt pdukug dibutuhk sbgi bh utuk mdfiisik prmslh yg k dijwb mllui kbijk srt sbgi bgi dri g kotrol bgi kbijk itu sdiri. Dlm outlook komodits tbu ii, disjik krg komodits tbu di Idosi d dui, srt hsil lisis proyksi produksi d kosumsi tbu/gul di Idosi pd priod , yg dihrpk dpt brgu sbgi dt mth mupu bgi dri pgws trhdp kbijk yg tlh d. 2 Pust Dt d Sistm Iformsi Prti

23 OUTLOOK TEBU TUJUAN Mlkuk Pyusu Buku Outlook Komoditi Tbu yg brisi krg dt sris scr siol d itrsiol, yg dilgkpi dg hsil proyksi produksi d kosumsi siol RUANG LINGKUP Rug ligkup yg dickup dlm Buku Outlook Komoditi Tbu dlh: Krg lus p, produksi, produktivits, kosumsi, kspor, impor, hrg, situsi komodits tbu di dlm d di lur gri. Alisis komoditi tbu pd situsi siol d itrsiol srt pyusu proyksi komoditi tbu thu Pust Dt d Sistm Iformsi Prti 3

24 2016 OUTLOOK TEBU 4 Pust Dt d Sistm Iformsi Prti

25 OUTLOOK TEBU 2016 BAB II. METODOLOGI 2.1. SUMBER DATA DAN INFORMASI Outlook Komoditi Tbu thu 2016 disusu brdsrk dt d iformsi yg diprolh dri dt primr yg brsumbr dri drh, istsi trkit di ligkup Kmtri Prti d istsi di lur Kmtri Prti sprti Bd Pust Sttistik (BPS) d Food d Agricultur Orgiztio (FAO). Dt-dt yg diguk dlm outlook ii dpt diliht pd Tbl 2.1. Tbl 2.1. Sumbr Dt d Iformsi yg Diguk No. Vribl Priod Sumbr Dt Ktrg 1. Lus P, Produktivits d Produksi Tbu Idosi *) Ditj Prkbu - Thu 2015 dlh gk smtr - Produksi dlm wujud gul hblur 2. Str Lus P d Produksi Tbu di Idosi *) Ditj Prkbu - Thu 2015 dlh gk smtr - Produksi dlm wujud gul hblur 3. Kosumsi Gul Tbu di Idosi BPS - 4. Hrg Ecr Gul Tbu di Psr Dlm Ngri Ditj Prkbu - 5. Volum, Nili d Nrc Ekspor d Impor Mols d Gul Idosi Ditj Prkbu - Kod HS : ; ; ; ; ; ; ; ; ; Lus P, Produksi d Produktifits Tbu ASEAN d Dui FAO - Produksi dlm wujud tbu - Ngr ASEAN : Brui Drusslm, Kmboj, Idosi, Los, Mlysi, Mymr, Filipi, Sigpur, Thild, Vitm 7. Ngr-gr dg Lus P d Produksi Tbu Trbsr ASEAN d Dui FAO - Produksi dlm wujud tbu - Ngr ASEAN : Brui Drusslm, Kmboj, Idosi, Los, Mlysi, Mymr, Filipi, Sigpur, Thild, Vitm 8. Volum d Nili Ekspor d Impor Gul ASEAN d Dui FAO - Ngr ASEAN : Brui Drusslm, Kmboj, Idosi, Los, Mlysi, Mymr, Filipi, Sigpur, Thild, Vitm 9. Ktrsdi Gul ASEAN d Dui FAO Ktrsdi = Produksi + (Ekspor-Impor) Pust Dt d Sistm Iformsi Prti 5

26 2016 OUTLOOK TEBU 2.2. METODE ANALISIS Alisis Krg Alisis krg tu prkmbg komodits tbu dilkuk brdsrk ktrsdi dt sris yg yg mckup idiktor lus p, produktivits, produksi, kosumsi, kspor-impor srt hrg domstik dg lisis dskriptif sdrh. Alisis krg dilkuk bik utuk dt sris siol mupu dui Alisis Produksi Alisis produksi dilkuk brdsrk lisis fugsi produksi. Plusur modl utuk lisis fugsi produksi trsbut dilkuk dg pdkt drt wktu (tim sris lysis) mllui mtod pmulus ksposil brgd (doubl xpotil smoothig). Pmulus ksposil dlh sutu mtod yg scr trus mrus mmprbiki prml dg mrt-rtk dt ms llu dri sutu dt drt wktu scr ksposil. Dlm pdkt drt wktu, produksi tbu di Idosi pd thu trttu diggp mmiliki ktrkit dg produksi tbu pd thu sblumy. Dlm pmulus ksposil brgd trdpt du mtod yg dpt diguk, yitu: 1. Mtod Liir Stu Prmtr dri Brow s Mtod ii pd dsry srup dg mtod rt-rt brgrk mu utuk dt dg usur trd mk k trjdi lg tr ili pmulus d dt sbry. Dlm mtod Brow, prbd ili trsbut ditmbhk pd ili pmulus d dissuik utuk pol trd. Btuk umum mtod Brow dlh sbgi brikut: 6 Pust Dt d Sistm Iformsi Prti

27 S ' X 1 S ' t p t p t 1 S '' S ' 1 S '' t p t p t 1 S ' S ' S '' 2 S ' S '' t t t t t t 1 p bt S ' t S '' t 1 F p b t m t m t OUTLOOK TEBU 2016 dim: S ' t = Nili pmulus ksposil tuggl S '' t = Nili pmulus ksposil gd p = Prmtr pmulus ksposil, b = Kostt pmulus t t m t F = Hsil prml utuk priod kdp 2. Mtod Du Prmtr dri Holt Dg mtod ii, ili trd tidk dimulusk dg pmulus brgd scr lgsug, ttpi dilkuk dg mgguk prmtr brbd dg prmtr pmulus dt sbry. Scr mtmtis, mtod ii ditulis dg tig prsm. Btuk umum ktig prsm ii dlh sbgi brikut: Pmulus totl : S X 1 S T t t t 1 t 1 Pmulus trd : 1 T S S T t t t 1 t 1 Prml : Ft m St Tt m dim, S t X T t t = Nili pmulus tuggl pd wktu k-t = Dt sbry pd wktu k-t = Nili pmulus trd pd wktu k-t Ft m = Nili rml m = Priod dims dtig, = Kostt dg ili tr 0 d 1 Pust Dt d Sistm Iformsi Prti 7

28 2016 OUTLOOK TEBU Alisis Kosumsi Sm hly sprti pd lisis produksi, lisis kosumsi dilkuk dg mgguk pdkt drt wktu (tim sris lysis) mu dlm outlook ii k diguk mtod ARIMA (Auto- Rgrssiv Itgrtd Movig Avrg). Dlm pdkt drt wktu, produksi tbu di Idosi pd thu trttu diggp mmiliki ktrkit dg produksi tbu pd thu sblumy. Hl ii dikrk modl yg dibgu dg ARIMA, pd dsry mgguk ili mt pd ms llu d skrg utuk kmudi modl trsbut diguk dlm prml tu proyksi. Hl yg prlu diprhtik dlm mlkuk lisis drt wktu dg pdkt ARIMA dlh stsior tu tidky dt drt wktu yg diguk. Dlm modl ARIMA, spk-spk AR d MA hy brk dg drt wktu yg stsior. Stsiorits brrti tidk trdpt prtumbuh tu puru pd dt. Dg kt li, fluktusi dt brd di skitr sutu ili rt-rt yg kost, tidk trgtug pd wktu, d vris dri fluktusi trsbut pd dsry ttp kost stip wktu. Sutu drt wktu yg tidk stsior hrus diubh mjdi dt stsior dg mlkuk diffrcig (pmbd). Yg dimksud dg diffrcig dlh mghitug prubh tu slisih ili obsrvsi. Apbil hsil diffrcig ii blum stsior, mk prlu dilkuk diffrcig kmbli higg mjdi stsior. Scr umum modl ARIMA dibgi kdlm 3 klompok, yitu: modl utorgrssiv (AR), movig vrg (MA) d modl cmpur ARIMA (utorgrssiv itgrtd movig vrg) yg mmpuyi krktristik dri du modl prtm. Modl ARIMA bis ditulisk dg otsi ARIMA (p, d, q) dim otsi p dlh ordo modl utorgrssiv (AR), otsi d dlh jumlh diffrcig yg dilkuk d otsi q dlh ordo modl movig r (MA). 8 Pust Dt d Sistm Iformsi Prti

29 OUTLOOK TEBU Modl utorgrssiv (AR) Btuk umum modl utorgrssiv dg ordo p (AR(p)) tu modl ARIMA (p,0,0) diytk sbgi brikut: X ' X X X t 1 t 1 2 t 2 p t p t dim: ' = sutu kostt p = prmtr utorgrssiv k-p t = ili kslh pd st t 2. Modl movig vrg (MA) Btuk umum modl movig vrg ordo q (MA(q)) tu ARIMA (0,0,q) diytk sbgi brikut: X ' t t 1 t 1 2 t 2 q t k dim: ' = sutu kostt 1 smpi q dlh prmtr movig vrg t k= ili kslh pd st t-k 3. Modl cmpur (ARIMA). Pross ARMA Modl umum utuk cmpur pross AR(1) muri d MA(1) muri, tu ARIMA (1,0,1) diytk sbgi brikut: X ' X t 1 t 1 t 1 t 1 tu 1 B X ' 1 1 t 1 AR(1) MA(1) B t Pust Dt d Sistm Iformsi Prti 9

30 2016 OUTLOOK TEBU b. Pross ARIMA Apbil drt wktu yg diguk tidk stsior d dilkuk diffrcig, mk modl umum ARIMA (p,d,q) trpuhi. Prsm utuk ksus sdrh ARIMA (1,1,1) dlh sbgi brikut: 1 1 ' 1 B B X B 1 t 1 pmbd AR(1) MA(1) prtm t Dlm hl trdpt fktor musim pd dt, mk fctor musim trsbut didfiisik sbgi sutu pol yg brulg-ulg dlm slg wktu yg ttp. Utuk dt yg stsior, fctor musim dpt dittuk dg mgidtisfiksi kofisi utokorlsi pd du tu tig tim-lg yg brbd yt dri ol. Autokorlsi yg scr sigifik brbd dri ol mytk dy sutu pol dlm dt. Dg dmiki, utokorlsi yg tiggi pd dt mrupk sutu td dy fctor musim. Notsi umum utuk ARIMA dg fctor musim dlh sbgi brikut: p d q P D Q ARIMA,,,, dim P, D d Q dlh bgi musim d S dlh jumlh priod. S Klyk Modl Modl drt wktu yg diprolh bik mllui pdkt lisis rgrsi tupu ARIMA dpt diguk pbil ili rror dri modl brsift rdom tu tidk mmiliki pol trttu. Utuk mguji pkh ili rror yg diprolh mgikuti pol trttu tu tidk mk dilkuk pguji dg mgguk slh stu uji brikut: 10 Pust Dt d Sistm Iformsi Prti

31 OUTLOOK TEBU Uji Q Box d Pirc Sttistik uji utuk pguji ii dlh: m 2 k k 1 Q ' r 2. Uji Ljug-Box Sttistik uji utuk pguji ii dlh: Q ' ' 2 m k 1 2 rk ' k Nili kdu sttistik uji dits mybr mgikuti distribusi Chi Squr ( 2 ) dg drjt bbs k p q P Q dim: ' d D S m r k = -(d+sd) = ordo diffrcig o musim = ordo diffrcig musim = jumlh priod pr musim = lg wktu mksimum = utokorlsi utuk lg wktu k- 1, 2, 3, 4,, k Kritri pguji dlh 2 - Jik Q,db, mk ili rror brsift rdom (modl dpt ditrim) 2 - Jik Q,db, mk ili rror tidk brsift rdom (modl tidk dpt ditrim) Pust Dt d Sistm Iformsi Prti 11

32 2016 OUTLOOK TEBU Sli pguji kbrrti modl, utuk mtuk modl trbik yg dpt diguk dlh dg mmbdigk stdrd rror stimt mllui prsm sbgi brikut: S dim: Y Yˆ p p t t SSE t 1 Y t Y ˆt = ili sbry pd wktu k-t = ili dug pd wktu k-t Modl trbik dlh modl yg mmiliki stdrd rror stimt (S) yg plig kcil. Sttistik li yg bis diguk utuk mtuk modl trbik dlh ili rt-rt prsts rror prml tu m vrg prctg rror (MAPE). Prsm mtmtis utuk sttistik ii dlh: MAPE dim: T t 1 Y Yˆ t t Yt 100% T T = byky priod prml/dug 12 Pust Dt d Sistm Iformsi Prti

33 OUTLOOK TEBU 2016 BAB III. KERAGAAN TEBU NASIONAL 3.1. PERKEMBANGAN LUAS PANEN, PRODUKSI DAN PRODUKTIVITAS TEBU DI INDONESIA Prkmbg Lus P Tbu di Idosi Scr umum, lus p tbu di Idosi mglmi pigkt sjk thu 1980 (Gmbr 3.1). Pd thu 1980, lus p tbu di Idosi hy slus h. Lus ii kmudi migkt sbsr 50,96% mjdi h pd thu 2013 d diprkirk k kmbli migkt mjdi sbsr h di thu Pigkt lus p ii lbih disbbk olh dy pigkt pd lus p tbu di Prkbu Rkyt. Hl ii dikrk sbgi bsr prkbu tbu di Idosi diushk olh pti tbu rkyt. Sjk thu 1980, rt-rt kotribusi prkbu tbu rkyt mcpi 59,96%, trtiggi dibdigk kotribusi dri prkbu tbu milik prush (PBN tu PBS). Dt prkmbg lus p tbu dpt diliht pd Lmpir 1. Gmbr 3.1. Prkmbg Lus P Tbu Murut Sttus Pgush di Idosi, Pust Dt d Sistm Iformsi Prti 13

34 2016 OUTLOOK TEBU Prkmbg Produksi Tbu di Idosi Produksi tbu di Idosi dlm wujud gul hblur mglmi puru sigifik pd st Idosi trk krisis koomi di thu Sprti trliht pd Gmbr 3.2, pd thu 1980 higg 1997, produksi tbu cdrug migkt dg prtumbuh rtrt 3,86% pr thu. Nmu pd thu 1998, produksi tbu brkurg 32,10% jik dibdigk thu Di thu 1998, produksi tbu Idosi hy 1,48 jut to smtr dithu 1997 mcpi 2,19 jut to. Higg thu 2003, produksi tbu Idosi blum mmpu mmbus gk 2 jut to. Produksi tbu kmudi mglmi kcdrug pigkt kmbli pd priod 2004 higg skrg. Pd thu 2016, brdsrk gk stimsi ditj prkbu, produksi gul di Idosi tlh mcpi 2,71 jut to tu migkt 116% dibdigk thu Rt-rt prtumbuh produksi gul Idosi pd priod mcpi 1,94% prthu. Scr lgkp, prkmbg produksi tbu murut sttus pgush dpt diliht pd Lmpir 2. Gmbr 3.2. Prkmbg Produksi Tbu Murut Sttus Pgush di Idosi, Pust Dt d Sistm Iformsi Prti

35 OUTLOOK TEBU Prkmbg Produktivits Tbu di Idosi Jik diprhtik krg produktivits gul di Idosi sprti trsji pd Gmbr 3.3, trliht bhw pd thu 1998 higg 2016, produktivits gul yg brsl dri PBS trliht lbih bik jik dibdigk produktivits gul yg brsl dri PR d PBN. Rt-rt produktivits gul yg brsl dri PBS pd priod mcpi 2,71 to/h. Smtr utuk gul yg brsl dri PR d PBN hy mmiliki rt-rt produktivits 2,52 to/h d 0,09 to/h. Scr umum, rt-rt produktivits gul di Idosi pd priod thu dlh 0,79 to/h. Dt prkmbg produktivits tbu dpt diliht pd Lmpir 3. Gmbr 3.3. Prkmbg Produktivits Tbu Murut Sttus Pgush di Idosi, Pust Dt d Sistm Iformsi Prti 15

36 2016 OUTLOOK TEBU 3.2. SENTRA LUAS PANEN DAN PRODUKSI TEBU DI INDONESIA Str Lus P Tbu di Idosi Brdsrk dt rt-rt lus p slm thu , slus 45,06% lus p tbu Idosi brd di Provisi Jw Timur (Gmbr 3.4). Pd priod trsbut, scr rt-rt lus p tbu bik PR, PBN mupu PBS, di Provisi Jw Timur mcpi h. Lus ii juh brbd dg provisi liy dlm dftr str p tbu rkyt di Idosi. Pd priod yg sm, Provisi Lmpug dg kotribusi 25,30% dri lus p tbu di Idosi scr rt-rt hy mmpu mm h tbu stip thuy. Adpu 7 provisi pghsil tbu liy (Provisi Jw Tgh, Jw Brt, Sumtr Slt, Sulwsi Slt, Sumtr Utr, Gorotlo, d DI Yogykrt), pd priod yg sm, rtrt hy mmpu mm h tbu. Dt provisi str lus p tbu thu dpt diliht pd Lmpir 4. Gmbr 3.4. Provisi Str Lus P Tbu (PR, PBN d PBS) di Idosi, Rt-rt Pust Dt d Sistm Iformsi Prti

37 OUTLOOK TEBU Str Produksi Tbu di Idosi Provisi str produksi tbu di Idosi pd thu (Gmbr 3.5 d Lmpir 5) dlh sm dg str lus p tbu sprti yg tlh dibhs sblumy. Hl ii mujukk bhw budidy d pgolh tbu di Idosi khususy tbu PR, blum mgguk tkologi yg mmpu mgoptimlk iput produksi. Dg kodisi ii, mk Provisi Jw Timur dg lus p tbu trbsr slm priod trsbut dlh mrupk produs tbu trbsr di Idosi. Gmbr 3.5. Provisi Str Produksi Tbu (PR, PBN d PBS) di Idosi, Rt-rt Produksi gul di Provisi Jw Timur slm thu scr rt-rt dlh 1,28 jut to pr thu. Produksi ii brkotribusi 49,14% produksi tbu Idosi prthu. Utuk thu 2014, gul hblur hsil produksi tbu dri provisi ii mcpi to, juh lbih tiggi jik dibdigk provisi pghsil tbu liy. Provisi Lmpug, sbgi provisi pghsil tbu trbsr kdu gri ii, pd thu yg sm hy mmpu mmproduksi gul sbsr to. Adpu ktujuh provisi Pust Dt d Sistm Iformsi Prti 17

38 2016 OUTLOOK TEBU pghsil tbu liy hy mmpu mmproduksi gul sbsr to pd thu Str Produksi Tbu di Provisi Jw Timur Sbgim tlh dismpik, str produksi tbu di Idosi dlh Provisi Jw Timur. Pd thu 2013 produksi gul dri provisi ii mcpi to. Produksi ii trsbr hmpir di sluruh kbupt/kot di Provisi Jw Timur, mu lim kbupt dg produksi tbu trbsr dlh Kb. Mlg, Kdiri, Lumjg, Jombg, d Mojokrto dg kotribusi klim kbupt ii trhdp produksi gul Provisi Jw Timur mcpi 57,36% (Gmbr 3.6). Kbupt Mlg pd thu 2014 trctt mmproduksi to gul hblur tu 21,70% produksi tbu Provisi Jw Timur. Kbupt pghsil gul hblur trbsr sljuty dlh Kbupt Kdiri dg produksi to (17,12% dri produksi tbu Provisi Jw Timur), Kbupt Lumjg dg produksi to (9,65%), Kbupt Jombg sbsr to (4,58%), d Kbupt Mojokrto dg produksi mcpi to (4,31%). Dt produksi tbu di 5 kbupt/kot str Provisi Jw Tmur thu 2014 dpt diliht pd Lmpir 6. Gmbr 3.6. Kbupt Str Produksi Tbu (PR, PBN d PBS) di Jw Timur, Thu Pust Dt d Sistm Iformsi Prti

39 OUTLOOK TEBU Str Produksi Tbu di Provisi Lmpug Di Provisi str produksi tbu brikuty yitu Lmpug, pd thu 2014, produksi tbu hy dihsilk dri 4 kbupt yitu Kbupt Lmpug Tgh, Tulg Bwg, Lmpug Utr, Wy K, d Tulg Bwg Brt (Gmbr 3.7). Kbupt Lmpug Tgh dlh kbupt dg produksi tbu trbsr dg produksi mcpi to tu 44,24% produksi tbu di Provisi Lmpug. Kbupt pghsil tbu liy dlh Kbupt Tulg Bwg dg produksi to gul hblur d brkotribusi higg 33,16% trhdp produksi tbu Provisi Lmpug. Adpu Kbupt Lmpug Utr, Wy K d Kbupt Tulg Bwg Brt msig-msig hy mmpu mmproduksi to, to d 595 to tbu di thu Dt produksi tbu di Provisi Lmpug pd thu 2014 disjik pd Lmpir 7. Gmbr 3.7. Kbupt Str Produksi Tbu (PR, PBN d PBS) di Lmpug, Thu 2014 Pust Dt d Sistm Iformsi Prti 19

40 2016 OUTLOOK TEBU Str Produksi Tbu di Provisi Jw Tgh Utuk Provisi Jw Tgh, pd thu 2014, sbgi bsr tbu yg diproduksi di provisi ii dlh brsl dri Kbupt Pti d Kbupt Srg (Gmbr.3.8). Produksi tbu di Kbupt Pti pd thu 2014 mcpi to tu 23,55% produksi tbu Provisi Jw Tgh. Adpu di Kbupt Srg, tbu yg dihsilk di kbupt ii pd thu 2014 mcpi to d brkotribusi sbsr 13,96% trhdp produksi tbu di Provisi Jw Tgh. Sli kdu kbupt trsbut, pghsil tbu trbsr liy di Provisi Jw Tgh dlh Kbupt Rmbg, Tgl d Blor dg produksi tbu di msig-msig kbupt trsbut dlh to, to d to. Ktig kbupt ii, brsm dg Kbupt Pti d Srg, brkotribusi 60,14% gul tbu yg dihsilk di Provisi Jw Tgh. Dt produksi tbu di Provisi Jw Tgh pd thu 2014 disjik pd Lmpir 8. Gmbr 3.8. Kbupt Str Produksi Tbu (PR, PBN d PBS) di Jw Tgh, Thu Pust Dt d Sistm Iformsi Prti

41 OUTLOOK TEBU Str Produksi Tbu di Provisi Jw Brt Produksi tbu dg wujud produksi gul hblur di Provisi Jw Brt pd thu 2014 sbgi bsr brsl dri Kbupt Cirbo (Gmbr 3.11). Kotribusi dri kbupt ii pd totl produksi gul di Provisi Jw Brt mcpi 38,26% tu skitr to (Lmpir 9). Str produksi liy di Provisi Jw Brt dlh Kbupt Subg. Dri Kb. Subg, skitr 20,64% produksi gul Provisi Jw Brt brsl. Pd thu 2014 produksi gul dri kbupt ii mcpi to. Tidk juh brbd dg Kbupt Mjlgk, pd thu 2014, Kbupt Mjlgk mmproduksi to tbu tu 17,53% produksi tbu di Provisi Jw Brt. Kbupt pghsil tbu liy di Provisi Jw Brt dlh Kb. Idrmyu, Kb. Kuig d Kb. Sumdg dg produksi tbu di thu 2014 msig-msig mcpi to, to d to. Scr lgkp dt kbupt str produksi tbu di Provisi Jw Brt dpt diliht pd Lmpir 9. Gmbr 3.9. Kbupt Str Produksi Tbu (PR, PBN d PBS) di Jw Brt, Thu 2014 Pust Dt d Sistm Iformsi Prti 21

42 2016 OUTLOOK TEBU Str Produksi Tbu di Provisi Sumtr Slt Sbgi pghsil tbu trbsr klim di Idosi, Provisi Sumtr Slt hy mmiliki du kbupt sbgi str produksi tbu di thu 2014, yitu Kb. Og Ilir d Kb. OKU Timur (Gmbr 3.10). Brdsrk dt Agk Ttp Prkbu thu 2014, produksi tbu di Kbupt Og Ilir mcpi to tu brkotribusi 65,55% trhdp totl produksi tbu di Provisi Sumtr Slt. Utuk produksi tbu dri Kbupt OKU Timur, pd thu 2014, produksi tbu di kbupt ii mcpi to. Scr lgkp dt produksi tbu di Kbupt Og Ilir d Kbupt OKU Timur di thu 2014 dpt diliht pd Lmpir 10. Gmbr Kbupt Str Produksi Tbu (PR, PBN d PBS) di Sumtr Slt, Thu Pust Dt d Sistm Iformsi Prti

43 OUTLOOK TEBU PERKEMBANGAN HARGA GULA DI INDONESIA Rt-rt hrg bul gul di bbrp psr dlm gri di Idosi priod disjik pd Gmbr Trliht pd grfik trsbut, hrg gul di psr dlm gri cdrug migkt pd stip thuy dg rt-rt pigkt sbsr 14,15% stip thu. Pd priod trsbut, kik trbsr hrg cr gul di Idosi trjdi pd thu 1998 dg kik mcpi 79,43% dibdigk thu sblumy. Rt-rt hrg bul gul di thu 1998 trctt mcpi Rp pr kg sdgk dithu sblumy hrg gul hy Rp pr kg. Di thu 2014, hrg gul trctt mcpi Rp pr kg. Hrg ii dlh hrg cr gul trtiggi di Idosi sjk thu Dt lgkp prkmbg hrg cr gul di psr dlm gri Idosi dpt diliht pd Lmpir 11. Gmbr Prkmbg Rt-rt Hrg Gul di Psr Dlm Ngri, Pust Dt d Sistm Iformsi Prti 23

44 2016 OUTLOOK TEBU 3.4. PERKEMBANGAN KONSUMSI GULA DI INDONESIA Brdsrk hsil Survi Sosil Ekoomi Nsiol (SUSENAS) olh BPS, kosumsi gul utuk kosumsi rumh tgg mmiliki kcdrug muru (Gmbr 3.20) dg rt-rt puru 2,15% pr thu. Pd thu 2002, kosumsi gul pr kpit pr thu sbsr 9,203 kg d brkurg sbsr 26,06% tu mjdi 6,805 kg pd thu Slm priod trsbut, trjdi puru kosumsi gul trtiggi trjdi di thu Pd thu 2012 kosumsi gul Idosi trctt 6,476 kg/kpit/thu tu muru 12,29% dri thu sblumy, dim pd thu 2011 kosumsi gul Idosi mcpi 7,383 kg/kpit/thu. Nmu dmiki stlh puru kosumsi gul di thu 2012, kosumsi gul dithu 2015 kmbli migkt dg prtumbuh mcpi 6,17% tu migkt mjdi 6,805 kg/kpit/thu. Dt prkmbg kosumsi gul di Idosi dpt diliht pd Lmpir 12. Gmbr Prkmbg Kosumsi Gul Pr Kpit Pr Thu, Pust Dt d Sistm Iformsi Prti

45 OUTLOOK TEBU PERKEMBANGAN EKSPOR DAN IMPOR GULA INDONESIA Prkmbg Volum Ekspor-Impor Mols Idosi Sjk thu 1980 higg kii, Idosi dikl sbgi gr importir gul di dui. Nmu dmiki, dg produksi gul yg cukup bsr d blum tumbuhy idustri pgolh mols mk Idosi dikl sbgi slh stu ksportir mols di dui. Sjk thu 1980, Idosi lbih byk mlkuk kspor mols dg rt-rt kspor mols mcpi to pd stip thuy. Prkmbg volum kspor d impor gul Idosi pd priod thu dlm btuk mols disjik pd Gmbr 3.13 dg dt kspor d impor mols Idosi disjik pd Lmpir 13. Pd Gmbr 3.13, Ekspor molss trtiggi dri Idosi trjdi pd thu 2008 dg volum kspor sbsr 0,95 jut to molss. Adpu prkmbg kspor molss sjk thu 1980 higg 2015 mmiliki rt-rt prtumbuh 16,08% prthu. Gmbr 3.13 jug mujukk bhw Idosi ttp mlkuk impor mols ttpi volum kspor mols Idosi juh lbih tiggi dri volum impory. Gmbr Prkmbg Volum Ekspor-Impor Mols Idosi, Pust Dt d Sistm Iformsi Prti 25

46 2016 OUTLOOK TEBU Prkmbg Volum Impor Gul Idosi Gmbr 3.14 myjik krg prkmbg volum impor gul Idosi thu Dri Gmbr 3.14 trliht bhw impor gul Idosi cdrug migkt prthuy. Pd priod , impor gul Idosi migkt rt-rt 163,09% prthu tu str dg to pr thu. Impor gul Idosi pd thu 1981 sbsr 720,95 ribu to d migkt higg sbsr to pd thu Volum impor pd thu 2013 trctt sbgi volum impor trtiggi Idosi sjk thu Thu 2008, pmrith mmbrlkuk kbijk pmbts impor gul. Hl ii mmpu mk volum impor gul mu kr ktrbts stok dlm gri, pmrith tidk dpt mghtik scr totl impor gul mskipu impor gul srigkli mk hrg gul dlm gri. Kbijk pgdli impor gul kmudi brlih mjdi pgut idustry gul dlm gri. Dt volum d ili impor gul Idosi disjik pd Lmpir 14. Gmbr Prkmbg Volum Impor Gul Idosi, Pust Dt d Sistm Iformsi Prti

47 OUTLOOK TEBU Nrc Prdgg Mols Idosi Gmbr 3.15 myjik prkmbg ili kspor d impor prdgg mols Idosi di dui. Slm priod 1980 higg 2015, Idosi mglmi surplus prdgg mols kculi pd thu 1996 d st trjdi krisis motr di thu 1998 higg thu Dithu 2015 Idosi kmbli mglmi surplus prdgg mols. Prkmbg kspor, impor d rc prdgg mols Idosi thu scr rici disjik pd Lmpir 13. Gmbr Prkmbg Nili Ekspor d Nili Impor Prdgg Mols Idosi, Pust Dt d Sistm Iformsi Prti 27

48 2016 OUTLOOK TEBU 28 Pust Dt d Sistm Iformsi Prti

49 OUTLOOK TEBU 2016 BAB IV. KERAGAAN TEBU ASEAN DAN DUNIA 4.1. PERKEMBANGAN LUAS PANEN, PRODUKSI DAN PRODUKTIVITAS TEBU ASEAN DAN DUNIA Prkmbg Lus P Tbu di Ngr-gr ASEAN Dlm outlook ii, dt tbu utuk krg dui d ASEAN mgguk dt yg trsdi pd wbsit FAO ( Brdsrk dt ii, scr umum lus p (hrvstd r) tbu di tr gr-gr ggot ASEAN slm priod thu cdrug migkt (Gmbr 4.1) dg rt-rt pigkt sbsr 2,69% pr thu. Pd thu 1980 totl lus p tbu di gr-gr ggot ASEAN hy sbsr h d migkt mjdi h dithu 2013 tu migkt 127,00% dibdigk dg thu Dt lus tm mghsilk tbu di tr gr-gr ASEAN dpt diliht pd Lmpir 15. Gmbr 4.1. Prkmbg Lus P Tbu di Kws ASEAN, Pust Dt d Sistm Iformsi Prti 29

50 2016 OUTLOOK TEBU Str Lus P Tbu di Ngr-gr ASEAN Jik diliht dri dt rt-rt lus p tbu thu ditr gr-gr ggot ASEAN, Thild trctt sbgi gr dg lus p tbu trbsr di kws ASEAN dg rtrt lus sbsr h d brkotribusi sbsr 47,12% dri totl lus p tbu di ASEAN (Gmbr 4.2). Idosi sdiri dlh gr dg lus p tbu trbsr kdu di tr gr-gr ggot ASEAN dg kotribusi mcpi 17,51% dri totl lus p tbu di kws ii. Rt-rt lus p tbu Idosi pd priod 2009 higg 2013 trctt mcpi h. Ngr-gr dg lus p tbu dui trbsr sljuty dlh Filipi, Vitm d Mymr dg kotribusi msig-msig gr dlh 16,20%, 11,32% d 6,06%. Scr rici, dt lus p gr-gr ggot ASEAN pd thu 2009 higg 2013, dpt diliht pd Lmpir 16. Gmbr 4.2 Str Lus P Tbu Ngr-gr Aggot ASEAN, Rt-rt Pust Dt d Sistm Iformsi Prti

51 OUTLOOK TEBU Prkmbg Produksi Tbu di Ngr-gr ASEAN Produksi tbu (wujud produksi gul hblur) di kws ASEAN spjg thu 1980 higg 2013, trliht cdrug migkt dg pol yg hmpir sm dg prkmbg lus p (Gmbr 4.3). Dg dmiki, pd priod ii, pigkt produksi tbu di kws ASEAN tidk ditmpuh mllui pigkt tkologi budidy tupu pigkt kulits bih yg diguk. Slm priod thu 1980 higg 2013, trjdi pigkt produksi tbu di kws ASEAN dg rt-rt pigkt sbsr 4,28% pr thu. Jik pd thu 1980 produksi tbu di gr-gr ASEAN hy sbsr to, mk pd khir thu 2013 produksi tbu di ASEAN trctt sbsr to. Dt produksi tbu di kws ASEAN pd thu dpt diliht pd Lmpir 15. Gmbr 4.3 Prkmbg Produksi Tbu di Kws ASEAN, Pust Dt d Sistm Iformsi Prti 31

52 2016 OUTLOOK TEBU Str Produksi Tbu di Ngr-gr ASEAN Utuk gr-gr produs tbu di kws ASEAN, pd thu 2009 higg 2013, trdpt prbd posisi gr str produksi tbu jik dibdigk dg gr-gr str lus p. Dlm dftr ii, Idosi buklh gr pghsil tbu trbsr kdu di ASEAN mskipu trctt sblumy sbgi str lus p trbsr kdu di kws ii. Hl yg sm trjdi pd gr Kmboj, dim lus p tbu Kmboj yg mrupk trbsr k-6 di ASEAN tidk mjdik mrk sbgi pghsil tbu trbyk k-6 di kws ii. Posisi Idosi dlm dftr gr pghsil tbu trbsr di ASEAN trgtik olh Filipi, smtr Kmboj trgtik olh Los. Hl ii mujukk bhw di Idosi d Kmboj, budidy tupu pgolh tbu blumlh fisi. Dg dmiki, diprluk upy-upy li sprti pggu bih yg brkulits utuk migktk produktivits tbu di kdu gr ii. Dlm dftr gr-gr pghsil tbu di ASEAN, Thild mdomisi produksi tbu di kws ii dg rt-rt produksi pd thu sbsr to tu brkotribusi sbsr 49,51% dri totl produksi tbu di ASEAN (Gmbr 4.4 d Lmpir 17). Ngr sljuty dlh Filipi dg produksi tbu sbsr to tu 17,77% dri totl produksi tbu di ASEAN pd thu Smtr Idosi dg kotribusi mcpi 16,05% dri totl produksi tbu di kws ASEAN hy mmpu mmproduksi tbu scr rt-rt to pd priod yg sm. 32 Pust Dt d Sistm Iformsi Prti

53 OUTLOOK TEBU 2016 Gmbr 4.4 Str Produksi Tbu Ngr-gr Aggot ASEAN, Rt-rt Prkmbg Produktivits Tbu di Ngr-gr ASEAN Prkmbg produktivits tbu ASEAN pd priod thu , mmiliki pol yg brfluktusi stip thuy (Gmbr 4.5). Pd priod trsbut, lju prtumbuh produktivits tbu hy sbsr 1,41% pr thu (Lmpir 15) dg produktivits trtiggi dicpi pd thu 2012 yitu sbsr 6,14 to/h. Gmbr 4.5. Prkmbg Produktivits Tbu di Kws ASEAN, Pust Dt d Sistm Iformsi Prti 33

54 2016 OUTLOOK TEBU Rt-rt Produktivits Tbu di Ngr-gr ASEAN Sbgi str lus p tbu ktig di ASEAN mu trctt sbgi produs trbyk kdu di kws trsbut, Filipi dlh gr dg rt-rt produktivits tbu trtiggi di ASEAN pd priod (Gmbr 4.6). Rt-rt produktivits tbu Filipi pd priod trsbut dlh 74,93 to/h, lbih bsr dibdigk gr produs tbu trbsr di ASEAN yitu Thild yg hy mmiliki rt-rt produktivits tbu 74,14 to/h. Rt-rt produktivits tbu Idosi sdiri pd priod yg sm hy 69,68 to/h tu trtiggi ktig di ASEAN. Scr lgkp dt produktivits tbu di gr-gr ASEAN pd priod thu disjik pd Lmpir 18. Gmbr 4.6. Produktivits Tbu Ngr-gr ASEAN, Rt-rt Pust Dt d Sistm Iformsi Prti

55 OUTLOOK TEBU Prkmbg Lus P Tbu Dui Pd priod thu , tbu cdrug mglmi pigkt lus di dui. Hl ii trliht pd Gmbr 4.7 d Lmpir 19 dim rt-rt prtumbuh lus p tbu di dui mcpi 2,21% pr thu pd priod thu 1980 higg Lus p tbu di dui pd thu 1980 trctt hy 13,28 jut h d migkt mjdi 26,87 jut h dithu Gmbr 4.7. Prkmbg Lus P Tbu Dui, Str Lus P Tbu Dui Jik mcrmti pd dt lus p tbu stip gr di dui (Gmbr 4.8), mk brdsrk dt FAO, Brsil lyk diytk sbgi gr tbu dikrk lus p tbu di gr ii scr rt-rt mcpi 9,43 jut h pd priod Lus p gr ii dlh trtiggi di dui d du kli lipt lus p tbu di Idi yg mrupk gr dg lus p tbu trbsr kdu di dui (Lmpir 20). Idosi sdiri trctt sbgi gr dg lus p tbu trbsr k-7 di dui dg rt-rt lus p pd priod mcpi 445 ribu h. Pust Dt d Sistm Iformsi Prti 35

56 2016 OUTLOOK TEBU Gmbr 4.8. Str Lus P Tbu Dui, Rt-rt Prkmbg Produksi Tbu Dui Prkmbg produksi tbu dui dri thu 1980 higg 2013 trus mglmi pigkt, wlupu pd thu 2009 trjdi puru yg cukup drstis mu produksi tbu dui kmbli ik pd thu 2010 (Gmbr 4.8). Rt-rt prtumbuh produksi slm priod trsbut dlh sbsr 2,37% pr thu. Murut dt dri FAO, produksi tbu dui pd thu 2013 yg mcpi 178 jut to (Lmpir 19). Gmbr 4.9. Prkmbg Produksi Tbu Dui, Pust Dt d Sistm Iformsi Prti

57 OUTLOOK TEBU Str Produksi Tbu Dui Dg lus p trlus di dui, Brzil trctt sbgi gr produs utm tbu dui dg rt-rt produksi pd thu mcpi 726 jut to tbu tu 40,67% rt-rt produksi tbu dui di priod thu yg sm (Gmbr 4.10). Ngr-gr pghsil tbu trbsr sljuty dlh Idi dg kotribusi 18,16% tu rt-rt mghsilk 324 jut to tbu slm priod disusul olh Chi dg rt-rt produksi mcpi 118 jut to (6,63%) slm priod yg sm. Idosi sdiri dlh produs tbu k-10 dui dg rt-rt produksi tbu mcpi 27 jut to prthu pd priod Dt gr-gr produs tbu trbsr dui dpt diliht pd Lmpir 21. Gmbr 4.10 Str Produksi Gul Dui, Rt-rt Prkmbg Produktivits Tbu Dui Produktivits tbu dui dri thu 1980 higg 2013 cdrug migkt, mu sjk thu 2008, produktivits tbu dui cdrug stbil di gk 6 to/h (Gmbr 4.10). Murut dt dri FAO, produktivits trtiggi tbu dui trcpi pd thu 2006 yitu sbsr 7,35 to/h. Smtr pd thu 2013, produktivits tbu dui mcpi 6,66 to/h tu lbih rdh 3,21% dibdigk thu 2012 (Lmpir 19). Pust Dt d Sistm Iformsi Prti 37

58 2016 OUTLOOK TEBU Gmbr Prkmbg Produktivits Tbu Dui, PERKEMBANGAN EKSPOR DAN IMPOR GULA ASEAN d DUNIA Prkmbg Volum Ekspor d Impor Gul ASEAN Volum kspor d impor gul gr-gr ASEAN, brdsrk dt FAO, sgt brfluktusi pd priod thu Nmu dri Gmbr 4.12 trliht bhw dlm jgk pjg volum kspor mupu volum impor gul dri gr-gr ggot ASEAN brkcdrug migkt dg rt-rt prtumbuh pr thu mcpi 5,74% utuk volum kspor d 8,62% utuk volum impor. Utuk volum kspor trtiggi, FAO mctt trjdi pd thu 2011 dim pd thu trsbut gr-gr ASEAN mlkuk ktivits kspor gul sjumlh 4,7 jut to gul. Smtr volum impor trtiggi trjdi di thu 2013 yg mcpi 5,04 jut to. Dt volum kspor d volum impor gul dri gr-gr ASEAN dpt diliht pd Lmpir Pust Dt d Sistm Iformsi Prti

59 OUTLOOK TEBU 2016 Gmbr Prkmbg Volum Ekspor d Impor Gul ASEAN, Prkmbg Nili Ekspor d Impor Gul ASEAN Li hly dg prkmbg volum kspor d impor gr-gr ASEAN, prkmbg ili kspor d impor kws ii cdrug tidk trllu brfluktusi pd priod (Gmbr 4.13). Mskipu dmiki, pd priod , trjdi pigkt ili kspor d impor gr-gr ASEAN yg cukup tiggi. Lju prtumbuh ili kspor pd priod trsbut trctt mcpi 31,77% pr thu dpu ili impor migkt 26,54% pr thu. Dug smtr trkit hl ii dlh dmpk krisis koomi yg dilmi olh dui trutmy di Amrik Srikt. Dri Gmbr 4.13 trliht bhw gr-gr ASEAN pd priod thu mmpu mcttk surplus prdgg gul mrk hmpir distip thu. Dri gmbr trsbut dfisit prdgg gul gr-gr ASEAN trjdi pd thu , thu , thu d thu Nili kspor gul trtiggi dri gr-gr ASEAN trjdi pd thu 2012 dg ili prdgg mcpi 2,7 jut US$. Dt ili kspor d impor gul gr-gr ASEAN disjik scr lgkp pd Lmpir 22. Pust Dt d Sistm Iformsi Prti 39

60 2016 OUTLOOK TEBU Gmbr Prkmbg Nili Ekspor d Impor Gul ASEAN, Prkmbg Volum Ekspor d Impor Gul Dui Brbd dg volum kspor d impor gul dri grgr ASEAN, volum kspor d impor gul dui trliht tidk trllu brfluktusi dri thu k thu (Gmbr 4.14). Dri Gmbr 4.14 trliht volum kspor d impor gul dui mmiliki kcdrug migkt stip thuy. Kcdrug pigkt volum kspor d impor gul dui ii mujukk bhw gul mrupk komoditi yg rltif ktif diprdggk olh dui. Lbih juh, Lmpir 23 myjik dt prkmbg volum kspor d impor gul dui. Gmbr Prkmbg Volum Ekspor d Impor Gul Dui, Pust Dt d Sistm Iformsi Prti

61 OUTLOOK TEBU Prkmbg Nili Ekspor d Impor Gul Dui Brbd dg krg ili kspor d impor gul dri grgr ASEAN, ili impor gul dui umumy lbih tiggi dibdigk dg ili kspor gul dui. Hl ii trliht pd Gmbr 4.15 yg mujukk prkmbg ili kspor d impor gul dui pd priod dlm stu ribu dolr AS. Trliht dri gmbr trsbut bhw dui dlm priod thu scr umum mcttk dfisit prdgg gul pd hmpir distip thuy. Nili impor gul trtiggi trjdi pd thu 2011 dg ili prdgg mcpi 22,76 milir US$. Dt ili kspor d impor gul dui disjik scr lgkp pd Lmpir 23. Gmbr Prkmbg Nili Ekspor d Impor Gul Dui, Pust Dt d Sistm Iformsi Prti 41

62 2016 OUTLOOK TEBU 4.3. PERKEMBANGAN KETERSEDIAAN GULA ASEAN DAN DUNIA Prkmbg Ktrsdi Gul ASEAN Prkmbg ktrsdi gul di tr gr-gr ggot ASEAN disjik dlm Gmbr 4.16 d Lmpir 24. Dri Gmbr 4.16 trliht bhw ditr gr-gr ASEAN ktrsdi gul cdrug migkt mskipu di thu-thu trttu trjdi puru ktrsdi. Jik diliht kmbli volum kspor, volum impor d produksi gul di tr gr-gr ASEAN trliht bhw sumbr utm puru ii dlh dy puru produksi gul di gr-gr ASEAN. Dt lgkp ktrsdi gul di gr-gr ASEAN dpt diliht pd Lmpir 24. Gmbr Prkmbg Ktrsdi Gul ASEAN, Pust Dt d Sistm Iformsi Prti

63 OUTLOOK TEBU Prkmbg Ktrsdi Gul Dui Sm hly dg ktrsdi gul di ASEAN, ktrsdi gul di dui slm priod thu cdrug mglmi kik mskipu pd bbrp thu ktrsdi gul dui mglmi puru (Gmbr 4.17). Jik diprhtik Gmbr 4.17 d Lmpir 25 yg myjik krg d dt ktrsdi gul di dui, trdpt ksm pol prkmbg ktrsdi gul. Pd thu 2009, ktrsdi gul di dui mglmi puru sbgim ktrsdi gul di ASEAN. Gmbr Prkmbg Ktrsdi Gul Dui, Pust Dt d Sistm Iformsi Prti 43

64 2016 OUTLOOK TEBU 44 Pust Dt d Sistm Iformsi Prti

65 OUTLOOK TEBU 2016 BAB V. ANALISIS PRODUKSI DAN KONSUMSI TEBU 5.1. PROYEKSI PRODUKSI TEBU DI INDONESIA TAHUN Prilku produksi dri sutu komodits dicrmik olh rspo tu kputus produs trhdp mkism psr d pgruh fktor o psr, yg dlm hl ii dirprstsik olh produksi. Sdgk prilku kosumsi komodits prti dicrmik olh pgruh hrg psr d kkut o hrg (tkologi, kodisi krisis, d sbgiy) trhdp kputus pti dlm mmproduksi komodits yg dihsilk (Abdurchm, 2005). Dlm outlook ii, proyksi produksi tbu k dilkuk dg mgguk pdkt produksi tbu itu sdiri (dlm wujud gul hblur) d mtod lisis drt wktu (tim sris lysis). Dt yg diguk pd proyksi ii dlh dt Agk Ttp produksi gul hblur thu , dg dt thu 2015 dlh dt Agk Smtr, brsumbr dri Dirktort Jdrl Prkbu. Dri hsil pili trhdp krg produksi, trliht bhw sris dt produksi tbu Idosi mmiliki trd migkt tp dy idiksi musim (ssol fctor). Dg dmiki pulis mmutusk utuk mgguk mtod lisis Pmulus Eksposil Brgd dg jumlh sris dt sbyk 49 titik. Mskipu dmiki pulis jug mcob mlkuk proyksi dg mgguk mtod lisis Trd d ARIMA, mu kdu lisis trsbut kurg mmuhi kritri klyk utuk sris dt produksi gul hblur. Nili MAPE sbsr 8,63 utuk modl yg diprolh dlh yg trkcil ditr modl-modl liy. Dg dmiki, mk hsil proyksi yg diprolh mllui modl Pmulus Eksposil Brgd ii diggp cukup utuk diguk. Hsil ii sljuty diguk sbgi proyksi produksi thu Hsil proyksi produksi gul thu dpt diliht pd Tbl 5.1. Pust Dt d Sistm Iformsi Prti 45

66 2016 OUTLOOK TEBU Tbl 5.1. Hsil Proyksi Produksi Tbu di Idosi, Thu Produksi (To) Prtumb. (%) Ktrg Dt Estimsi Ditj Prkbu ,13 Hsil Proyksi ,11 Hsil Proyksi ,10 Hsil Proyksi ,09 Hsil Proyksi Rt-rt Prtumbuh 1,11 Dri Tbl 5.1 trliht bhw higg thu 2020 diprkirk produksi tbu di Idosi k migkt dg rt-rt prtumbuh 1,11% prthu. Jik dibdigk dg produksi tbu thu 2016 (gk smtr Ditj Prkbu) yg mcpi to, mk produksi tbu di thu 2020 diprkirk k migkt mjdi to. 46 Pust Dt d Sistm Iformsi Prti

67 OUTLOOK TEBU PROYEKSI KONSUMSI TEBU DI INDONESIA TAHUN Proyksi kosumsi gul dilkuk dg dsr kosumsi lgsug gul di rumh tgg. Proyksi kosumsi ii diprolh dg mgguk mtod lisis Autorgrsiv Itgrtd Movig Avrg (ARIMA) trhdp dt kosumsi lgsug rumh tgg. Dt yg diguk dlm proyksi ii dlh dt kosumsi gul thu yg brsumbr dri Hsil Survi Sosil Ekoomi Nsiol (Suss) yg dilkuk olh BPS. Pmilih lisis ARIMA didsrk pd prtimbg tuju lisis kosumsi gul yg hy igi mgthui proyksi kosumsi gul di thu 2016 higg 2020 d mliht dy kcdrug usur-usur uto rgrsi d tidk sttiory dt kosumsi gul stip thuy. Kosumsi gul thu kmudi diprolh dg mglik proyksi kosumsi lgsug gul rumh tgg dg proyksi jumlh pduduk Idosi thu yg brsumbr dri BPS (Bd Pust Sttistik, 2013). Dg mgguk lisis ii diprolh ili MAPE sbsr 0,33. Nili ii dlh yg trkcil ditr modl-modl li yg trsdi shigg modl ii dlh modl trbik yg k diguk utuk mmproyksik kosumsi gul di Idosi. Proyksi kosumsi gul thu dg mgguk modl ii disjik pd Tbl 5.2. Dri tbl trsbut trliht bhw kosumsi lgsug rumh tgg utuk gul diproyksi k muru di thu 2016 d pd thu-thu brikuty. Pd Tbl 5.2 jug disjik proyksi jumlh pduduk dg dt yg brsumbr dri BPS. Dlm proyksi ii, jumlh pduduk pd thu diprkirk k migkt stip thuy. Dg kosumsi lgsug rumh tgg utuk gul yg diproyksik muru stip thuy sbsr 4,16% d prtumbuh pduduk yg diproyksik hy 1,17%, mk kosumsi gul utuk kosumsi rumh tgg diprkirk k muru dg rt-rt puru mcpi 3,03% pr thuy. Hl ii brrti kosumsi k gul utuk kosumsi rumh tgg mjdi hy sbsr 1,36 jut to di thu 2020 dibdigk thu Pust Dt d Sistm Iformsi Prti 47

68 2016 OUTLOOK TEBU Tbl 5.2. Hsil Proyksi Kosumsi Lgsug Gul Tbu di Rumh Tgg Idosi, Thu Kosumsi (Kg/Kpit) Prtumb. (%) Jumlh Pduduk (000 Kpit) Prtumb. (%) Kosumsi Gul (To) Prtumb. (%) , ,72-3, , , ,48-4, , , ,25-4, , , ,02-4, , ,28 Rt-rt Prtumb. (%) -4,16 1,17-3,03 Mskipu tlh dikthui prkir kosumsi gul utuk rumh tgg pd thu 2016 higg 2020 dg mgguk dt SUSENAS, mu dmiki tidk smu gul yg diproduksi dikosumsi lgsug olh sctor rumh tgg. Hl ii dpt trliht dri proporsi kosumsi lgsug rumh tgg trhdp produksi gul yg rt-rt hy 82,02% pr thu (Tbl 5.3). Dg dmiki, sbgi gr importir gul, skitr 26% produksi gul Idosi diguk utuk kprlu idustri pd stip thuy. Disisi li, ssui dg Kputus Mtri Pridustri d Prdgg RI No. 527/MPP/Kp/9/2004 tggl 17 Sptmbr 2004 ttg Kttu Impor Gul, mybutk bhw kbutuh gul utuk sktor idustri jug dipuhi olh gul yg brsl dri impor. Dg kt li, psok gul utuk sktor idustri dpt brsl dri produksi dri dlm gri d impor gul. Utuk mgthui proporsi kosumsi gul utuk sktor idustri jik psok gul brsl dri produksi dlm gri d impor gul mk diguk iformsi dlm Tbl Iput Output utuk komodits gul. Dlm Tbl Iput Output, pydi dlh mrupk jumlh dri produksi dlm gri d impor komodits brsgkut. 48 Pust Dt d Sistm Iformsi Prti

69 OUTLOOK TEBU 2016 Brdsrk Tbl Iput Output komodits Gul thu 2005 (Bd Pust Sttistik, 2008), dikthui bhw 51,20% gul di Idosi diguk sbgi bh mk d mium di rumh tgg. Sktor idustri, trmsuk didlmy rumh mk, hotl d js gkut, mgguk 46,98% gul di Idosi d 1,82% sisy mrupk prubh stok d kspor (Lmpir 26). Dg mgguk iformsi ii, mk dpt diprkirk pggu gul pd sktor idustri di stip thuy. Tbl 5.4 myjik prkir pggu gul utuk stip sktor dlm Tbl Iput Output Gul dg mgguk dt proyksi kosumsi gul di rumh tgg. Tbl 5.3. Proporsi Kosumsi Rumh Tgg trhdp Produksi Gul Idosi, Thu Kosumsi Jumlh Pduduk Prmit (Kg/Kpit/Thu) (000 Org) Rumh Tgg (To) Proporsi Kosumsi Produksi (To) thd Produksi (%) , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,16 Rt-rt Proporsi (%) , ,56 Sumbr: BPS, diolh Pusdti Pust Dt d Sistm Iformsi Prti 49

70 2016 OUTLOOK TEBU Tbl 5.4. Hsil Proyksi Kosumsi Gul Stip Sktor di Tbl Iput d Output Gul, Thu Kosumsi Gul (To) Rumh Tgg Idustri Liy Totl Ktrg: Prsts pggu gul utuk Rumh Tgg dlh 51% Prsts pggu gul utuk Idustri dlh 47% Prsts pggu gul utuk Liy dlh 2% Sumbr: Tbl Iput Output, BPS diolh Pusdti 5.3. PROYEKSI SURPLUS/DEFISIT GULA DI INDONESIA TAHUN Dlm mrjmhk hsil proyksi kosumsi gul dlm outlook ii, prlu diigtk kmbli bhw proyksi kosumsi gul diprolh dg mgguk dt kosumsi gul hsil Survi Sosil Ekoomi Nsiol (Suss) sbgi dt dsr lisis. Proyksi kosumsi gul utuk sktor idustri d pggu liy kmudi diprolh dg mgguk iformsi pd Tbl Iput Output Gul dim pggu gul utuk rumh tgg dlh 51,2% dri totl pggu gul, sbsr 46,98% pggu gul di idustri d 1,82% pggu gul utuk hl liy. Tbl 5.5 myjik hsil proyksi produksi d kosumsi gul srt kodisi surplus tu dfisit psok gul Idosi. Dri hsil proyksi produksi d kosumsi gul di Idosi pd thu , dikthui bhw pd priod trsbut Idosi k mglmi dfisit psok gul higg mcpi rt-rt to prthuy. Pd thu 2014 dfisit gul Idosi diprkirk sbsr to mu di thu 2019 diproyksik muru mjdi hy to. 50 Pust Dt d Sistm Iformsi Prti

71 OUTLOOK TEBU 2016 Tbl 5.5. Proyksi Dfisit Gul di Idosi, Thu Proyksi Gul (To) Produksi Kosumsi Surplus/Dfisit Rt-rt PROYEKSI KETERSEDIAAN GULA DI ASEAN TAHUN Utuk mgthui gmbr ktrsdi gul di kws ASEAN di ms yg k dtg, mk prlu dilkuk proyksi ktrsdi gul dg dt yg brsumbr dri FAO. Dri hsil pili trhdp plot dt ktrsdi gul di tr gr-gr ASEAN, dittuk bhw lisis drt wktu yg k diguk dlh Modl ARIMA tp Musim. Hsil lisis modl ii mmbrik ili MAPE trkcil ditr modl liy yitu sbsr 7,42. Proyksi ktrsdi gul ditr gr-gr ASEAN priod thu disjik pd Tbl 5.6. Pd thu 2015 ktrsdi gul tbu ditr gr-gr ASEAN mcpi to gul d migkt mjdi to gul di thu Di thu 2020, ktrsdi gul di ASEAN diprkirk mcpi to. Pust Dt d Sistm Iformsi Prti 51

72 2016 OUTLOOK TEBU Tbl 5.6. Proyksi Ktrsdi Gul di ASEAN, Thu Proyksi Ktrsdi Prtumb. (To) (%) , , , , , ,00 Rt-rt 0, PROYEKSI KETERSEDIAAN GULA DI DUNIA TAHUN Sm hly dg proyksi ktrsdi gul di ASEAN, proyksi ktrsdi gul Dui utuk thu , jug dilkuk mgguk lisis drt wktu dg Modl ARIMA tp Fktor Musim. Pmilih lisis Modl ARIMA tp Musim didsrk pd kcocok dt prhitug dg modl yg diprolh dibdigk dg dt sbry. Kcocok ii dpt dg mudh diili mllui ili MAPE yg diprolh mgguk modl yg ditwrk. Nili Mp dri Modl ARIMA tp Musim dlh 4,008, trkcil dri sluruh modl yg mugki utuk dt ktrsdi gul dui. Hsil proyksi ktrsdi gul di Dui pd thu disjik pd Tbl 5.7. Dri hsil proyksi gul di Dui, trliht bhw ktrsdi gul di Dui cdrug turu pd priod dg rt-rt prtumbuh 52 Pust Dt d Sistm Iformsi Prti

73 OUTLOOK TEBU 2016 sbsr 0,05% pr thu. Pd thu 2020, di dui diprkirk trsdi gul higg mcpi to. Tbl 5.7. Proyksi Ktrsdi Gul Dui, Thu Proyksi Ktrsdi (To) Prtumb. (%) , , , , , ,10 Rt-rt -0,05 Pust Dt d Sistm Iformsi Prti 53

74 2016 OUTLOOK TEBU 54 Pust Dt d Sistm Iformsi Prti

75 OUTLOOK TEBU 2016 BAB VI. KESIMPULAN 6.1. KESIMPULAN Prkbu tbu di Idosi sbgi bsr dibudidyk olh rkyt sbgi bh bku pmbut gul psir. Higg thu 2013, prkbu tbu utuk gul psir di Idosi hy dpt ditmui di 9 provisi yitu Sumtr Utr, Gorotlo, Lmpug, Sumtr Slt, Jw Brt, DI Yogykrt, Jw Tgh, Jw Timur, d Sulwsi Slt. Ditr 9 provisi trsbut, pd thu , Jw Timur dlh pghsil tbu trbsr di Idosi dg kotribusi tbu dri Jw Timur mcpi 49,14% dri produksi tbu Idosi. Produksi tbu Idosi (yg diukur dlm wujud gul hblur) sdiri pd thu 2015 (gk smtr) mcpi to yg brsl dri h lus p tbu. Adpu kosumsi gul di Idosi dithu yg sm brdsrk hsil SUSENAS mcpi 6,8 kg/kpit. Tigkt kosumsi ii lbih rdh dibdigk thu sblumy yg mcpi 6,4 kg/kpit. Jik diliht pd sisi prdgg tbu tr gr, Idosi dikl sbgi gr importir gul. Mskipu dmiki, brdsrk dt FAO, Idosi dlh gr pghsil gul trbsr ktig di tr grgr kws ASEAN dg lus p trbsr kdu dikws ii. Adpu di dui, Idosi trctt sbgi gr kspuluh pghsil gul trbsr dg lus p trbsr ktujuh di dui. Utuk proyksi produksi gul dg mgguk mtod lisis drt wktu (Doubl Expotil Smoothig) dikthui bhw produksi gul Idosi k migkt sbsr 4,50% tu mjdi to di thu 2020 dibdigk produksi gul dithu 2016 yg diprkirk hy mcpi to. Proyksi produksi ii diprkirk lbih tiggi dibdigk kosumsi gul dithu yg sm. Kosumsi gul di thu 2020 diprkirk mcpi to shigg diprkirk k trjdi surplus psok gul di Idosi. Pust Dt d Sistm Iformsi Prti 55

76 2016 OUTLOOK TEBU 56 Pust Dt d Sistm Iformsi Prti

77 OUTLOOK TEBU 2016 DAFTAR PUSTAKA Abdurchm, Edi Proyksi Produksi d Kosumsi Brs Jurl Ekoomi : Mdi Ilmih Idous. Vol. 30 No. 1, hlm Sprti trliht pd 06 Agustus 2012, di [trhubug brkl] Brs, A. C Th Sugr C. 2d d. Lord Hill Books. Lodo Bd Pust Sttistik Tbl Iput Output Idosi, Bd Pust Sttistik. Jkrt. Bd Pust Sttistik Proyksi Pduduk Idosi, Bd Pust Sttistik. Jkrt. Blckbur, Frk Sugrc. Logm Publishig Ltd. Lodo Dw Gul Idosi Pbrik Gul Idosi. Dlm Susil, W.R., Bor M. S Alisis Kbijk Idustri Gul Idosi. Jurl Agro Ekoomi. Volum 23. No. 1, hlm Sprti trliht pd 06 Agustus 2012, di [trhubug brkl] Dirktort Jdrl Prkbu Pdom Tkis: Rhbilitsi d Prlus Tm Tbu Thu Kmtri Prti. Jkrt. Dirktort Jdrl Prkbu Sttistik Prkbu Idosi: Tbu Kmtri Prti. Jkrt. Food d Agricultur Orgiztio of Uitd Ntio, Food Outlook : Globl Mrkt Alysis, Ju Food d Agricultur Orgiztio of Uitd Ntio. Sprti trliht pd 06 Agustus 2012, di ftp://ftp.fo.org/ docrp/fo/011/i482/i48200.pdf [trhubug brkl] Food d Agricultur Orgiztio of Uitd Ntio (FAO) [trhubug brkl] Mrdito, S., P. Simtupg, P. U. Hdi, H. Mli, A. Susmidi Pt Jl (Rod Mp) d Kbijk Pgmbg Idustri Gul Nsiol. Forum Pliti Agro Ekoomi. Vol. 23 No. 1, hlm Sprti trliht pd 06 Agustus 2012, di [trhubug brkl] Pust Dt d Sistm Iformsi Prti 57

78 2016 OUTLOOK TEBU Pkph, A Mmbgu kmbli idustri gul Idosi. Dlm Susil, W. R., Bor M. S., Pgmbg Idustri Gul Idosi Yg Komptitif Pd Situsi Prsig Yg Adil. Jurl Litbg Prti. Volum 24, No. 1, hlm Sprti trliht pd 06 Agustus 2012, di [trhubug brkl] Pust Dt d Sistm Iformsi Prti Outlook Komodits Prkbu. Kmtri Prti. Jkrt. Pust Dt d Sistm Iformsi Prti Outlook Komoditi Tbu. Kmtri Prti. Jkrt. Pust Dt d Sistm Iformsi Prti Outlook Komoditi Kopi. Kmtri Prti. Jkrt. Pust Dt d Sistm Iformsi Prti Bsisdt Ekspor-Impor Komodits Prti. Kmtri Prti. Jkrt. [trhubug brkl] Pust Dt d Sistm Iformsi Prti Bulti Kosumsi Pg. Vol. 5 No.1 hlm Kmtri Prti. Jkrt. Swit, M. H Kbijk Swsmbd Gul: Apy yg Kurg?. Jurl Alisis Kbijk Prti. Volum 8 No. 4, hlm Sprti trliht pd 06 Agustus 2012, di [trhubug brkl] Shrp, Ptr Sugr C : Pst d Prst. Ethoboticl Lflts. Vol. 1998, Iss. 3, Articl 6. Sprti trliht pd 06 Agustus 2012, di [trhubug brkl] Susil, W. R., Bor M. S., Pgmbg Idustri Gul Idosi Yg Komptitif Pd Situsi Prsig Yg Adil. Jurl Pliti d Pgmbg Prti. Volum 24, No. 1, hlm Sprti trliht pd 06 Agustus 2012, di [trhubug brkl] b Susil, W. R., Bor M. S., Alisis Kbijk Idustri Gul Idosi. Jurl Agro Ekoomi. Vol. 23, No. 1, hlm Sprti trliht pd 06 Agustus 2012, di [trhubug brkl] 58 Pust Dt d Sistm Iformsi Prti

79 OUTLOOK TEBU 2016 Tjokrodirdjo, H. S Idustri Gul di Lur Jw. Dlm M.H. Swit, P. Suhro, d A. Rchm (ds), Ekoomi Gul Idosi, IPB: Prss. Bogor. Tomk, W.G d K.L. Robiso, Agriculturl Product Prics. Dlm M.O. Ady, Prp Modl Pysui Prsil Nrlov Dlm Proyksi Produksi D Kosumsi Brs. Jurl Sosil Ekoomi Prti d Agribisis (SOCA). Vol. 4, No. 1, hlm Sprti trliht pd 06 Agustus 2012, di [trhubug brkl] Zii, Achmd Pgruh Hrg Gul Impor, Hrg Gul Domstik D Produksi Gul Domstik Trhdp Kosumsi Gul Impor Di Idosi. Jurl Ekoomi Prti d Pmbgu, Vol. 5No. 2. Sprti trliht pd 06 Agustus 2012, di /03/jurl-vol- 5-o-2-zii.pdf [trhubug brkl] Vrhy, Willy Growth d Productio of Sugrc. Ecyclopdi of Lif Support Systms (EOLSS). Vol. II hlm EOLSS Publishr. Pris. Pust Dt d Sistm Iformsi Prti 59

80 2016 OUTLOOK TEBU 60 Pust Dt d Sistm Iformsi Prti

81 OUTLOOK TEBU 2016 LAMPIRAN Pust Dt d Sistm Iformsi Prti 61

82 2016 OUTLOOK TEBU 62 Pust Dt d Sistm Iformsi Prti

83 OUTLOOK TEBU 2016 Lmpir 1. Prkmbg Lus P Tbu di Idosi Murut Sttus Pgush, **) Thu PR Prtumb. (%) PBN Prtumb. (%) PBS Prtumb. (%) INDONESIA Prtumb. (%) , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , *) , , , , **) , , , ,37 Rt-rt Lju Prtumbuh (%) ,67 1,62 5,15 1, ,64 3,11 8,29 0, ,71 0,21 2,18 1,15 Sumbr : Ktrg : Dirktort Jdrl Prkbu, diolh Pusdti PR : Prkbu Rkyt PBN : Prkbu Bsr Ngr PBS : Prkbu Bsr Swst *)* : Thu 2015 Agk Smtr **) : Thu 2016 Agk Estimsi Lus P (H) Pust Dt d Sistm Iformsi Prti 63

84 2016 OUTLOOK TEBU Lmpir 2. Prkmbg Produksi Tbu di Idosi Murut Sttus Pgush, **) Thu PR Prtumb. (%) PBN Prtumb. (%) PBS Prtumb. (%) INDONESIA Prtumb. (%) , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , *) , , , , **) , , , ,50 Rt-rt Lju Prtumbuh (%) ,38 1,57 9,71 2, ,80 2,38 17,71 3, ,98 0,81 2,14 1,94 Sumbr : Ktrg : Dirktort Jdrl Prkbu, diolh Pusdti PR : Prkbu Rkyt PBN : Prkbu Bsr Ngr PBS : Prkbu Bsr Swst *)* : Thu 2015 Agk Smtr **) : Thu 2016 Agk Estimsi Wujud Produksi : Gul Hblur Produksi (To) 64 Pust Dt d Sistm Iformsi Prti

85 OUTLOOK TEBU 2016 Lmpir 3. Prkmbg Produktivits Tbu di Idosi Murut Sttus Pgush, **) Produktivits (To/H) Thu Prtumb. Prtumb. Prtumb. PR PBN PBS INDONESIA Prtumb. (%) (%) (%) (%) ,44 7,26 5,04 3, ,15-8,47 5,46-24,86 6,11 21,26 3,55-10, ,53 43,95 4,23-22,52 4,21-31,09 4,48 26, ,93-13,21 5,91 39,79 4,52 7,37 4,21-5, ,90 50,15 3,85-34,83 4,24-6,08 5,29 25, ,42 8,85 3,61-6,37 5,45 28,48 5,58 5, ,57 2,33 5,00 38,70 5,60 2,64 6,19 10, ,23 10,01 4,25-15,05 6,14 9,71 6,50 5, ,18-14,46 3,68-13,53 4,84-21,24 5,48-15, ,49 4,90 3,95 7,53 5,95 22,97 5,89 7, ,19-4,56 4,30 8,75 6,22 4,60 5,82-1, ,30 1,74 4,66 8,48 5,63-9,55 5,83 0, ,31 0,10 4,49-3,65 4,94-12,28 5,71-2, ,01-4,76 3,77-16,11 6,18 25,23 5,47-4, ,05 0,73 4,73 25,55 6,09-1,44 5,72 4, ,13-15,17 3,51-25,73 5,44-10,69 4,72-17, ,97-3,09 3,99 13,67 4,20-22,83 4,69-0, ,48 10,25 4,29 7,48 7,54 79,59 5,67 20, ,89-29,02 3,68-14,39 4,28-43,20 3,95-30, ,18 7,43 3,47-5,64 5,64 31,71 4,37 10, ,62 10,40 3,65 5,32 6,32 12,04 4,96 13, ,55-1,47 3,55-2,93 7,72 22,13 5,01 0, ,92 8,22 3,72 4,97 6,61-14,39 5,00-0, ,88-0,90 4,25 14,07 5,52-16,38 4,86-2, ,58 14,44 4,91 15,61 7,76 40,54 5,95 22, ,64 1,11 5,27 7,31 6,95-10,54 5,87-1, ,81-14,79 4,40-16,45 6,70-3,50 5,18-11, ,12 6,41 4,81 9,19 7,72 15,20 5,70 10, ,36 4,71 4,83 0,43 8,24 6,71 6,00 5, ,12-4,50 4,81-0,43 7,72-6,29 5,70-5, ,69-8,27 4,63-3,75 6,17-20,03 5,04-11, ,81 2,40 4,21-9,08 5,46-11,59 4,87-3, ,82 21,05 4,33 2,93 6,70 22,78 5,77 18, ,47-6,00 4,37 0,96 6,32-5,71 5,47-5, ,23-4,39 4,58 4,74 6,46 2,17 5,41-1, *) 5,72 9,45 4,76 3,89 6,19-4,09 5,68 5, **) 6,01 5,01 4,72-0,72 5,77-6,78 5,75 1,11 Rt-rt Lju Prtumbuh (%) ,52 0,09 2,71 1, ,08-0,75 5,10 2, ,12 0,84 0,57 0,79 Sumbr : Dirktort Jdrl Prkbu, diolh Pusdti Ktrg : PR : Prkbu Rkyt PBN : Prkbu Bsr Ngr PBS : Prkbu Bsr Swst *)* : Thu 2015 Agk Smtr **) : Thu 2016 Agk Estimsi Wujud Produksi : Gul Hblur Pust Dt d Sistm Iformsi Prti 65

86 2016 OUTLOOK TEBU Lmpir 4. Bbrp Provisi dg Lus P Tbu (PR+PBN+PBS) Trbsr di Idosi, **) No. Provisi *) 2016**) Rt-rt 1 Jw Timur ,06 45,06 2 Lmpug ,30 70,36 3 Jw Tgh ,99 84,35 4 Jw Brt ,59 88,93 5 Sumtr Slt ,47 93,40 6 Sulwsi Slt ,35 95,75 7 Sumtr Utr ,92 97,67 8 Gorotlo ,62 99,29 9 DI Yogykrt ,71 100,00 Jumlh Sumbr : Dirktort Jdrl Prkbu, diolh Pusdti Ktrg : *) Thu 2015 Agk Smtr **) Thu 2016 Agk Estimsi Lus P Tbu PR + PBN + PBS (H) Shr (%) ,00 Shr kumultif (%) Lmpir 5. Bbrp Provisi dg Produksi Tbu (PR+PBN+PBS) Trbsr di Idosi, **) No *) 2016**) Rt-rt 1 Jw Timur ,14 49,14 2 Lmpug ,09 78,23 3 Jw Tgh ,52 88,76 4 Jw Brt ,34 92,10 5 Sumtr Slt ,43 95,53 6 Sulwsi Slt ,19 96,72 7 Sumtr Utr ,31 98,03 8 Gorotlo ,45 99,48 9 DI Yogykrt ,52 100,00 Sumbr : Dirktort Jdrl Prkbu, diolh Pusdti Ktrg : *) Provisi Jumlh Thu 2015 Agk Smtr **) Thu 2016 Agk Estimsi Wujud Produksi : Gul Hblur Produksi Tbu PR + PBN + PBS (To) Shr (%) ,00 Shr kumultif (%) 66 Pust Dt d Sistm Iformsi Prti

87 OUTLOOK TEBU 2016 Lmpir 6. Kbupt Str Produksi Tbu di Jw Timur, 2014 No Kb/Kot Produksi (to) Shr Shr Kumultif (%) PR PBN PBS Totl (%) 1 Kb. Mlg ,70 21,70 2 Kb. Kdiri ,12 38,82 3 Kb. Lumjg ,65 48,46 4 Kb. Jombg ,58 53,04 5 Kb. Mojokrto ,31 57,36 Liy ,64 100,00 Jw Timur ,00 Sumbr : Dirktort Jdrl Prkbu, diolh Pusdti Wujud Produksi : Gul Hblur Lmpir 7. Kbupt Str Produksi Tbu di Lmpug, 2014 No Kb/Kot Produksi (to) Shr Shr Kumultif (%) PR PBN PBS Totl (%) 1 Kb. Lmpug Tgh ,24 44,24 2 Kb. Tulg Bwg ,16 77,40 3 Kb. Lmpug Utr ,79 89,18 4 Kb. Wy K ,74 99,92 5 Kb. Tulg Bwg Brt ,08 100,00 Lmpug ,00 Sumbr : Dirktort Jdrl Prkbu, diolh Pusdti Wujud Produksi : Gul Hblur Lmpir 8. Kbupt Str Produksi Tbu di Jw Tgh, 2014 No Kb/Kot Produksi (to) Shr Shr Kumultif (%) PR PBN PBS Totl (%) 1 Kb. Pti ,55 23,55 2 Kb. Srg ,96 37,52 3 Kb. Rmbg ,70 47,22 4 Kb. Tgl ,30 54,52 5 Kb. Blor ,62 60,14 Liy ,86 100,00 Jw Tgh ,00 Sumbr : Dirktort Jdrl Prkbu, diolh Pusdti Wujud Produksi : Gul Hblur Pust Dt d Sistm Iformsi Prti 67

88 2016 OUTLOOK TEBU Lmpir 9. Kbupt Str Produksi Tbu di Jw Brt, 2014 No Kb/Kot Produksi (to) Shr Shr Kumultif (%) PR PBN PBS Totl (%) 1 Kb. Cirbo ,26 38,26 2 Kb. Subg ,64 58,89 3 Kb. Mjlgk ,53 76,43 4 Kb. Idrmyu ,23 93,65 5 Kb. Kuig ,83 98,48 6 Kb. Sumdg ,52 100,00 Jw Brt ,00 Sumbr : Dirktort Jdrl Prkbu, diolh Pusdti Wujud Produksi : Gul Hblur Lmpir 10. Kbupt Str Produksi Tbu di Sumtr Slt, 2014 No Kb/Kot Produksi (to) Shr Shr Kumultif (%) PR PBN PBS Totl (%) 1 Kb. Og Ilir ,55 65,55 2 Kb. OKU Timur ,45 100,00 Sumtr Slt ,00 Sumbr : Dirktort Jdrl Prkbu, diolh Pusdti Wujud Produksi : Gul Hblur Lmpir 11. Prkmbg Hrg Gul di Psr Dlm Ngri, Thu Hrg Bul (Rp./Kg) Prtumb. J Fb Mr April Mi Jui Juli Agus Spt Okto Nov Ds Rt-rt (%) , , , , , , , , , , , , , , , , ,92 Rt-rt Prtumbuh 14,15 Sumbr : Dirktort Jdrl Prkbu 68 Pust Dt d Sistm Iformsi Prti

89 OUTLOOK TEBU 2016 Lmpir 12. Prkmbg Kosumsi Gul di Idosi, Thu Kosumsi Prtumbuh (Os/Kpit/Miggu) (Kg/Kpit/Thu) (%) ,765 9, ,739 9,068-1, ,712 8,927-1, ,704 8,885-0, ,541 8,035-9, ,654 8,624 7, ,617 8,432-2, ,516 7,905-6, ,475 7,691-2, ,416 7,383-4, ,242 6,476-12, ,275 6,648 2, ,229 6,409-3, ,305 6,805 6,17 Rt-rt 1,514 7,892-2,15 Sumbr: BPS, diolh Pusdti Pust Dt d Sistm Iformsi Prti 69

90 2016 OUTLOOK TEBU Lmpir 13. Prkmbg Volum, Nili d Nrc Ekspor d Impor Mols Idosi, Nrc Thu Volum Prtumb. Nili Prtumb. Volum Prtumb. Nili Prtumb. Nili (To) (%) (000 US$) (%) (To) (%) (000 US$) (%) (000 US$) , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,75 614, , , , ,5 100, , , , ,25 50, , , , , , , , , , , , , , , , , ,88 (5.627) , , , , , , , , , , , ,44 (5.745) , , , ,07 (6.151) , , , ,76 (11.160) , , , ,66 (9.881) , , , ,80 (3.732) , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , Rt-rt Lju Prtumbuh (%) Ekspor Impor ,08 19,30 63,28 110, ,16 9,90 123,65 211, ,01 28,70 2,91 9,49 Sumbr : Dirktort Jdrl Prkbu, diolh Pusdti Kod HS : , , , Pust Dt d Sistm Iformsi Prti

91 OUTLOOK KOMODITI TEBU 2014 Lmpir 14. Prkmbg Volum d Nili Impor Gul Idosi, Thu Volum Nili (To) (000 US$) , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,09 146, ,20 275, ,97 17,96 Sumbr : Dirktort Jdrl Prkbu, diolh Pusdti Kod HS : , , , Kod HS : , Prtumb. (%) Rt-rt Lju Prtumbuh (%) Impor Gul Hblur Prtumb. (%) Pust Dt d Sistm Iformsi Prti 71

92 2016 OUTLOOK TEBU Lmpir 15. Prkmbg Lus P, Produksi d Produktivits Tbu di Ngr-gr Aggot ASEAN, Thu Lus P Prtumb. Produktivits Prtumb. Produksi Prtumb. (H) (%) (To/H) (%) (To) (%) , ,10 4,61 10, , ,33 5,00 8, , ,41 4,63-7, , ,34 4,85 4, , ,46 4,69-3, , ,76 4,76 1, , ,38 4,84 1, , ,39 4,84 0, , ,62 5,70 17, , ,90 5,04-11, , ,07 4,91-2, , ,74 5,26 7, , ,77 4,41-16, , ,96 4,71 6, , ,78 4,77 1, , ,38 5,04 5, , ,68 5,27 4, , ,12 4,28-18, , ,94 4,74 10, , ,00 5,04 6, , ,49 4,98-1, , ,98 5,29 6, , ,27 5,78 9, , ,80 5,66-2, , ,98 4,99-11, , ,68 5,00 0, , ,58 5,48 9, , ,98 6,00 9, , ,25 5,76-3, , ,49 5,36-7, , ,74 5,91 10, , ,68 6,14 3, , ,22 5,96-3, ,06 Rt-rt Lju Prtumbuh (%) ,69 1,41 4, ,53 1,68 5, ,80 1,14 3,19 Sumbr : FAO, diolh Pusdti Ngr-gr Aggot ASEAN : Brui Drusslm, Kmboj, Idosi, Los, Mlysi Ngr-gr Aggot ASEAN : Mymr, Filipi, Sigpur, Thild, Vitm Wujud Produksi : Gul Hblur 72 Pust Dt d Sistm Iformsi Prti

93 OUTLOOK KOMODITI TEBU 2014 Lmpir 16. Str Lus P Tbu Ngr-gr Aggot ASEAN, No Ngr Lus P (H) Rt-rt Shr Shr ( ) (%) Kumultif (%) 1 Thild ,12 47,12 2 Idosi ,51 64,63 3 Filipi ,20 80,83 4 Vitm ,32 92,15 5 Mymr ,06 98,21 6 Kmboj ,93 99,14 7 Los ,73 99,87 8 Mlysi ,13 100,00 Totl ,00 Sumbr : FAO, diolh Pusdti Ngr-gr Aggot ASEAN : Brui Drusslm, Kmboj, Idosi, Los, Mlysi, Mymr, Filipi, Sigpur, Thild, Vitm Lmpir 17. Str Produksi Tbu Ngr-gr Aggot ASEAN, No Ngr Rt-rt ( ) (%) 1 Thild ,51 49,51 2 Filipi ,77 67,28 3 Idosi ,05 83,33 4 Vitm ,19 93,52 5 Mymr ,54 99,06 6 Los ,54 99,60 7 Kmboj ,27 99,87 8 Mlysi ,13 100,00 Totl Sumbr : FAO, diolh Pusdti Wujud Produksi : Tbu Produksi (To) Shr ,00 Ngr-gr Aggot ASEAN : Brui Drusslm, Kmboj, Idosi, Los, Mlysi, Mymr, Filipi, Sigpur, Thild, Vitm Shr Kumultif (%) Pust Dt d Sistm Iformsi Prti 73

94 2016 OUTLOOK TEBU Lmpir 18. Ngr-gr dg Produktivits Tbu Trbsr di ASEAN, Produktivits (To/H) No Ngr Rt-rt 1 Mlysi 4,90 9,86 11,47 11,04 210,08 49,47 2 Thild 7,71 7,08 7,67 7,98 7,58 7,61 3 Idosi 5,41 5,24 5,75 5,68 5,53 5,52 4 FIlipi 5,47 4,84 5,91 5,62 5,52 5,47 5 Vit Nm 5,68 5,29 4,64 5,42 5,69 5,34 6 Kmboj 0,80 0,59 0,48 0,41 0,42 0,54 7 Los 0,22 0,55 0,37 0,49 0,74 0,47 8 Mymr 0,13 0,14 0,15 0,15 0,14 0,14 Sumbr : FAO, diolh Pusdti Wujud Produksi : Gul Mth Ngr ASEAN : Brui Drusslm, Kmboj, Idosi, Los, Mlysi, Filipi, Sigpur, Thild, Ngr ASEAN : Vitm, Mymr. 74 Pust Dt d Sistm Iformsi Prti

95 OUTLOOK KOMODITI TEBU 2014 Lmpir 19. Prkmbg Lus P, Produksi d Produktivits Tbu Dui, Thu Lus P Prtumb. Produktivits Prtumb. Produksi Prtumb. (H) (%) (To/H) (%) (To) (%) , ,02 6,87 6, , ,00 6,86-0, , ,16 6,39-6, , ,66 6,42 0, , ,00 6,21-3, , ,76 6,45 3, , ,06 6,31-2, , ,49 6,40 1, , ,89 6,46 0, , ,29 6,54 1, , ,12 6,39-2, , ,07 6,42 0, , ,73 6,33-1, , ,73 6,17-2, , ,60 6,41 3, , ,52 6,51 1, , ,63 6,63 1, , ,15 6,74 1, , ,61 6,99 3, , ,00 6,83-2, , ,99 6,84 0, , ,52 7,24 5, , ,18 7,30 0, , ,77 7,24-0, , ,18 7,19-0, , ,55 7,35 2, , ,10 7,29-0, , ,21 6,77-7, , ,60 6,30-6, , ,03 6,56 4, , ,81 6,68 1, , ,81 6,88 2, , ,22 6,66-3, ,09 Rt-rt Lju Prtumbuh (%) ,21 0,15 2, ,26 0,21 2, ,15 0,09 2,24 Sumbr : FAO, diolh Pusdti Wujud Produksi : Gul Hblur Pust Dt d Sistm Iformsi Prti 75

96 2016 OUTLOOK TEBU Lmpir 20. Ngr-gr dg Lus P Tbu Trbsr di Dui, No Ngr Lus P (H) Rt-rt Shr Shr ( ) (%) Kumultif (%) 1 Brsil ,48 37,48 2 Idi ,81 56,29 3 Chi ,92 63,21 4 Thild ,58 67,79 5 Pkist ,08 71,87 6 Mksiko ,90 74,77 7 Idosi ,77 76,54 8 Kub ,70 78,23 9 Filipi ,64 79,88 10 Kolombi ,52 81,39 11 Argti ,41 82,80 12 Amrik Srikt ,43 84,23 13 Austrli ,41 85,64 14 Afrik Slt ,19 86,82 15 Vitm ,13 87,96 Liy ,04 100,00 Totl ,00 Sumbr : FAO, diolh Pusdti Lmpir 21. Ngr-gr dg Produksi Tbu Trbsr di Dui, No Ngr Produksi (To) Shr Shr Rt-rt (%) Kumultif (%) 1 Brsil ,67 40,67 2 Idi ,16 58,83 3 Chi ,63 65,46 4 Thild ,82 70,28 5 Pkist ,10 73,38 6 Mksiko ,93 76,31 7 Kolombi ,94 78,25 8 Filipi ,73 79,98 9 Austrli ,57 81,54 10 Idosi ,56 83,11 11 Amrik Srikt ,53 84,63 12 Gutml ,28 85,91 13 Argti ,22 87,13 14 Vitm ,99 88,12 15 Afrik Slt ,97 89,10 Liy ,90 100,00 Totl ,00 Sumbr : FAO, diolh Pusdti Wujud Produksi : Tbu 76 Pust Dt d Sistm Iformsi Prti

97 OUTLOOK KOMODITI TEBU 2014 Lmpir 22. Prkmbg Volum d Nili Ekspor d Impor Tbu ASEAN, Ekspor Impor Thu Volum Prtumb. Nili Prtumb. Volum Prtumb. Nili Prtumb. (To) (%) (000 US$) (%) (To) (%) (000 US$) (%) , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,26 Rt-rt Lju Prtumbuh (%) ,74 9,99 8,62 12, ,60 6,95 7,84 9, ,15 13,41 9,50 15,67 Sumbr : FAO, diolh Pusdti Ngr-gr Aggot ASEAN : Brui Drusslm, Kmboj, Idosi, Los, Mlysi Ngr-gr Aggot ASEAN : Mymr, Filipi, Sigpur, Thild, Vitm Pust Dt d Sistm Iformsi Prti 77

98 2016 OUTLOOK TEBU Lmpir 23. Prkmbg Volum d Nili Ekspor d Impor Tbu Dui, Ekspor Impor Thu Volum Prtumb. Nili Prtumb. Volum Prtumb. Nili Prtumb. (To) (%) (000 US$) (%) (To) (%) (000 US$) (%) , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,33 Rt-rt Lju Prtumbuh (%) ,58 3,91 2,42 3, ,25-1,46 0,90-1, ,00 9,62 4,04 8,99 Sumbr : FAO, diolh Pusdti 78 Pust Dt d Sistm Iformsi Prti

99 OUTLOOK KOMODITI TEBU 2014 Lmpir 24. Prkmbg Ktrsdi Tbu di ASEAN, Thu Produksi Ekspor Impor Ktrsdi Prtumb. (To) (To) (To) (To) (%) , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,68 Rt-rt Lju Prtumbuh (%) ,97% ,62% ,29% Sumbr : FAO, diolh Pusdti Wujud Produksi : Gul Mth Ngr ASEAN Ngr ASEAN : Brui Drusslm, Kmboj, Idosi, Los, Mlysi, : Filipi, Sigpur, Thild, Vitm, Mymr. Pust Dt d Sistm Iformsi Prti 79

100 2016 OUTLOOK TEBU Lmpir 25. Prkmbg Ktrsdi Tbu di Dui, Thu Produksi Ekspor Impor Ktrsdi Prtumb. (To) (To) (To) (To) (%) , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,02 Rt-rt Lju Prtumbuh (%) ,81% ,42% ,21% Sumbr : FAO, diolh Pusdti Wujud Produksi : Gul Mth 80 Pust Dt d Sistm Iformsi Prti

101 OUTLOOK KOMODITI TEBU 2014 Pust Dt d Sistm Iformsi Prti 81 Lmpir 26. Tbl Iput Output Trsksi Totl Ats Dsr Hrg Produs, 2005 T r k D H s i l - H s i l y K c u l i S u s u S g r D g i g O l h D A w t M k D M i u m T r b u t D r i S u s u B u h - B u h D S y u r - S y u r O l h D A w t I k K r i g D I k A s i I k O l h D A w t Stu Prs (%) 0,00 0,02 7,67 0,28 0,00 0,02 Rp SEKTOR Gul 62 Lmpir 26. (Ljut) T p u g T r i g u T p u g L i y R o t i, B i s k u i t D S j i s y M i, M k r o i D S j i s y G u l B i j i - B i j i K u p s Stu Prs (%) 0,01 0,01 5,55 0,10 0,51 1,68 Rp SEKTOR Gul 62

102 2016 OUTLOOK TEBU 82 Pust Dt d Sistm Iformsi Prti Lmpir 26. (Ljut) C o k l t D K m b g G u l K o p i G i l i g D K u p s T h O l h H s i l P g o l h K d l M k L i y P k T r k Stu Prs (%) 5,28 0,01 0,09 6,35 1,79 0,07 Rp SEKTOR Gul 62 Lmpir 26. (Ljut) M i u m B r l k o h o l M i u m T k B r l k h o h o l T m b k u O l h R o k o k K i m i D s r K c u l i P u p u k P u p u k Stu Prs (%) 0,36 5,25 0,03 0,07 0,08 0,00 Rp SEKTOR Gul 62 Lmpir 26. (Ljut) P s t i s i d O b t - O b t J m u S b u D B h P m b r s i h B r g - B r g K o s m t i k B r g - B r g K i m i L i y Stu Prs (%) 0,00 0,26 0,52 0,02 0,00 0,01 Rp SEKTOR Gul 62

103 OUTLOOK KOMODITI TEBU 2014 Pust Dt d Sistm Iformsi Prti 83 Lmpir 26. (Ljut) J s R s t o r J s P r h o t l J s A g k u t K r t A p i J s A g k u t L u t J s A g k u t S u g i D D u J s K s h t P m r i t h Stu Prs (%) 7,03 2,10 0,06 0,54 0,01 0,51 Rp SEKTOR Gul 62 Lmpir 26. (Ljut) J s P m r i t h L i y J s K s h t S w s t J s H i b u r, R k r s i D K b u d y J u m l h P r m i t A t r P g l u r k o s u m s i r u m h t g g Stu Prs (%) 0,12 0,53 0,04 46,98 51,20 Rp SEKTOR Gul 62

104 2016 OUTLOOK TEBU 84 Pust Dt d Sistm Iformsi Prti Lmpir 26. (Ljut) P r u b h s t o k E k s p o r b r g d g g J u m l h p m r i t h k h i r j u m l h p r m i t I m p o r b r g d g g Stu Prs (%) 0,55 1,27 53,02 100,00 42,05 Rp SEKTOR Gul 62 Lmpir 26. (Ljut) P j k P j u l B M s u k J u m l h I m p o r J u m l h o u t p u t J u m l h p y d i Stu Prs (%) 3,70 4,94 50,70 49,30 100,00 Rp SEKTOR Gul 62

105

106

FUNGSI EKSPONENSIAL DAN FUNGSI LOGARITMIK

FUNGSI EKSPONENSIAL DAN FUNGSI LOGARITMIK M AT E M AT I K A E K O N O M I FUNGSI EKSPONENSIAL DAN FUNGSI LOGARITMIK TO N I BAKHTIAR I N S TITUT P ERTA N I A N BOGOR 2 0 2 Pgkt Jik sutu bilg diklik diri sdiri sbk kli mk ditulis Bilg disbut kspo

Lebih terperinci

METODE ITERASI TIGA LANGKAH DENGAN KEKONVERGENAN BERORDE ENAM BELAS. Ricko Saputra 1*

METODE ITERASI TIGA LANGKAH DENGAN KEKONVERGENAN BERORDE ENAM BELAS. Ricko Saputra 1* METDE ITERASI TIGA LANGKAH DENGAN KEKNVERGENAN BERRDE ENAM BELAS Riko Sputr * Mhsis Progrm Studi S Mtmtik Fkults Mtmtik d Ilmu Pgthu Alm Uivrsits Riu Kmpus Biid Pkbru 9 Idosi Sputrriko7@hooom ABSTRACT

Lebih terperinci

METODE CHEBYSHEV-HALLEY BEBAS TURUNAN KEDUA. FakultasMatematikadanIlmuPengetahuanAlamUniversitas Riau KampusBinawidyaPekanbaru, 28293, Indonesia

METODE CHEBYSHEV-HALLEY BEBAS TURUNAN KEDUA. FakultasMatematikadanIlmuPengetahuanAlamUniversitas Riau KampusBinawidyaPekanbaru, 28293, Indonesia METDE CHEBYSHEV-HALLEY BEBAS TURUNAN KEDUA V Sitompul * Smsudhuh TP Nbb Mhsisw JurusMtmtik Dos JurusMtmtik FkultsMtmtikdIlmuPthuAlmUivrsits Riu KmpusBiwidPkbru 89 Idosi *vroik@hoooid ABSTRACT This ppr

Lebih terperinci

KONVERGENSI DAN STABILITAS SOLUSI PERSAMAAN LAPLACE PADA BATAS DIRICHLET. Lasker P. Sinaga. Abstract. terdapat y0

KONVERGENSI DAN STABILITAS SOLUSI PERSAMAAN LAPLACE PADA BATAS DIRICHLET. Lasker P. Sinaga. Abstract. terdapat y0 99 KONVERGENSI DAN STABILITAS SOLUSI PERSAMAAN LAPLACE PADA BATAS DIRICHLET Lskr P. Sig Abstrct Prsm lplc dlh slh stu btuk prsm diffrsil tip liptik yg dpt dislsik dg mtod pmish ribl. Mtod pmish ribl mmbut

Lebih terperinci

MODAL MANUSIA DAN PERTUMBUHAN EKONOMI (PERANAN KNOWLEDGE DAN PENELITIAN DALAM PERTUMBUHAN EKONOMI NEO KLASIK)

MODAL MANUSIA DAN PERTUMBUHAN EKONOMI (PERANAN KNOWLEDGE DAN PENELITIAN DALAM PERTUMBUHAN EKONOMI NEO KLASIK) MODAL MANUSIA DAN PERTUMBUHAN EKONOMI (PERANAN KNOWLEDGE DAN PENELITIAN DALAM PERTUMBUHAN EKONOMI NEO KLASIK) Sogg Whyodi Fkults Ekoomi Uivrsits Krist Krid Wc (swhyodi@ukrid.c.id) ABSTRACT No-clssicl coomic

Lebih terperinci

KONVERGENSI MODIFIKASI METODE NEWTON GANDA DENGAN MENGGUNAKAN KELENGKUNGAN KURVA TUGAS AKHIR

KONVERGENSI MODIFIKASI METODE NEWTON GANDA DENGAN MENGGUNAKAN KELENGKUNGAN KURVA TUGAS AKHIR KNVERGENSI MDIFIKASI METDE NEWTN GANDA DENGAN MENGGUNAKAN KELENGKUNGAN KURVA TUGAS AKHIR Dijuk sbgi Slh Stu Srt utuk Mmprolh Glr Srj Sis pd Jurus Mtmtik lh: NFI MAULANA FAKULTAS SAINS DAN TEKNLGI UNIVERSITAS

Lebih terperinci

SISTEM PENGOLAHAN ISYARAT. Kuliah 4 Transformasi Fourier

SISTEM PENGOLAHAN ISYARAT. Kuliah 4 Transformasi Fourier TKE 403 SISTEM PENGOLAHAN ISYARAT Kulih 4 Trsformsi Fourir Bgi I Idh Susilwi, S.T., M.Eg. Progrm Sudi Tkik Elkro Fkuls Tkik d Ilmu Kompur Uivrsis Mrcu Bu Yogykr 009 KULIAH 4 SISTEM PENGOLAHAN ISYARAT TRANSFORMASI

Lebih terperinci

Implementasi dan Evaluasi

Implementasi dan Evaluasi Bgi 3 Implmtsi d Evlsi Mggpi prbh TELAAH ALITAB Di wl Nhmi 4 kit di brith bhw d bbrp org yg mtg proyk trsbt. Rspo p yg dibrik olh Nhmi? (yt 9) Bgim Nhmi mrbh rcy tk mgtr rsiko yg d trhdp proyk? (yt 9,13,

Lebih terperinci

BAB II LANDASAN TEORI

BAB II LANDASAN TEORI BAB II ANDASAN TERI Tori dsr g diguk pd ugs khir ii, iu: ord kovrgsi, dr Tlor, mod Nwo d ord kovrgsi, mod hbshv- Hll d ord kovrgsi, vri mod hbshv-hll d ord kovrgsi, d ugsi kudrik.. rd Kovrgsi rd kovrgsi

Lebih terperinci

KONVERGENSI MODIFIKASI VARIAN METODE CHEBYSHEV-HALLEY MENGGUNAKAN INTERPOLASI KUADRATIK TUGAS AKHIR

KONVERGENSI MODIFIKASI VARIAN METODE CHEBYSHEV-HALLEY MENGGUNAKAN INTERPOLASI KUADRATIK TUGAS AKHIR KNVERGENSI MDIFIKASI VARIAN METDE HEBYSHEV-HALLEY MENGGUNAKAN INTERPLASI KUADRATIK TUGAS AKHIR Dijuk sbgi Slh Stu Srt utuk Mmprolh Glr Srj Sis pd Jurus Mtmtik lh: SILVIA YUTIKA 000 FAKULTAS SAINS DAN TEKNLGI

Lebih terperinci

MODIFIKASI METODE KING DENGAN MENGGUNAKAN INTERPOLASI KUADRATIK

MODIFIKASI METODE KING DENGAN MENGGUNAKAN INTERPOLASI KUADRATIK PRSIDING ISBN : 9-99--- MDIFIKASI METDE KING DENGAN MENGGUNAKAN INTERPLASI KUADRATIK Wrtoo, Fitrih Rit, Jurus Mtmtik, Fkults Sis d Tkologi, UIN Sult Sri Ksim Riu wrtoosrm@hoo.com T- Abstrk Mtod Kig mrupk

Lebih terperinci

JURUSAN FISIKA FAKULTAS MATEMATIKA DAN ILMU PENGETAHUAN ALAM INSTITUT TEKNOLOGI SEPULUH NOPEMBER 1

JURUSAN FISIKA FAKULTAS MATEMATIKA DAN ILMU PENGETAHUAN ALAM INSTITUT TEKNOLOGI SEPULUH NOPEMBER 1 FITRIANA RICHA HIDAYATI 7 46 Dose Pembimbig M. ARIEF BUSTOMI, M.Si Surby, Jui JURUSAN FISIKA FAKULTAS MATEMATIKA DAN ILMU PENGETAHUAN ALAM INSTITUT TEKNOLOGI SEPULUH NOPEMBER Alis disesuik deg geometri

Lebih terperinci

Nuryanto,ST.,MT. Integral merupakan operasi invers dari turunan. Jika turunan dari F(x) adalah F (x) = f(x), maka F(x) = f(x) dx.

Nuryanto,ST.,MT. Integral merupakan operasi invers dari turunan. Jika turunan dari F(x) adalah F (x) = f(x), maka F(x) = f(x) dx. Nuryto,ST.,MT d c. INTEGRAL TAK TENTU KONSEP DASAR INTGRAL f. ALJABAR INTEGRAL f. TRIGONO CONTOH SOAL SOAL LATIHAN UJI KOMPETENSI Itegrl merupk opersi ivers dri turu. Jik turu dri F dlh F = f, mk F = f

Lebih terperinci

Definisi 1: Sebuah fungsi f(x) dikatakan periodic dengan periode T > 0, jika berlaku: f(x + T) = f(x) untuk samua x.

Definisi 1: Sebuah fungsi f(x) dikatakan periodic dengan periode T > 0, jika berlaku: f(x + T) = f(x) untuk samua x. DERE FOURIER PENDAHUUAN Dlm ii k dihs pryt drt dri sutu ugsi priodik. Jis ugsi ii mrik kr srig mucul dlm rgi prsol isik, sprti gtr mkik, rus listrik olk-lik AC, glomg uyi, glomg Elktromgt, htr ps, ds.

Lebih terperinci

III PEMBAHASAN. x x. 3.1 Analisis Metode Perhatikan persamaan integral Volterra berikut. x. atau (11)

III PEMBAHASAN. x x. 3.1 Analisis Metode Perhatikan persamaan integral Volterra berikut. x. atau (11) III PEMBAHASAN 3 Alisis Metode Perhtik persm itegrl Volterr berikut y ( f( λ Ktyt ( ( (8 deg y( merupk fugsi yg k ditetuk sutu kostt f( fugsi sembrg yg dikethui d terdefiisi pd R d K(ty(t sutu fugsi yg

Lebih terperinci

DERET FOURIER MATEMATIKA FISIKA II JURUSAN PENDIDIKAN FISIKA FPMIPA UPI

DERET FOURIER MATEMATIKA FISIKA II JURUSAN PENDIDIKAN FISIKA FPMIPA UPI DERET FOURIER MATEMATIKA FISIKA II JURUSAN PENDIDIKAN FISIKA FPMIPA UPI PENDAHUUAN Dlm ii k dihs uri drt dri sutu ugsi priodik. Jis ugsi ii mrik kr srig mucul dlm rgi prsol isik, sprti gtr mkik, rus listrik

Lebih terperinci

Soal-soal dan Pembahasan Matematika Dasar SBMPTN - SNMPTN 2008

Soal-soal dan Pembahasan Matematika Dasar SBMPTN - SNMPTN 2008 Sol-sol d Pembhs Mtemtik Dsr SBMPTN - SNMPTN 8 y. Dlm betuk pgkt positif, ( y). A. ( + y ) ( y ) C. ( y ) E. - ( y ) B. - ( + y ) ( y ) D. ( y ) y ( y) y ( y) y y ( y) y (y). (y) y - ( y ) ( y + ) - (-y+

Lebih terperinci

Ringkasan Materi Kuliah PERSAMAAN DIFERENSIAL LINEAR. 1. Pendahuluan Bentuk umum persamaan diferensial linear orde n adalah

Ringkasan Materi Kuliah PERSAMAAN DIFERENSIAL LINEAR. 1. Pendahuluan Bentuk umum persamaan diferensial linear orde n adalah Rigks Mtri Klih PERSAMAAN DIFERENSIAL LINEAR Pdhl Btk mm rsm dirsil lir ord dlh () dg koisi-koisi d () mrk gsigsi g koti d slg I d tk sti I Slg I disbt slg diisi (slg sl) dri rsm dirsil it Jik gsi () =

Lebih terperinci

Jurnal Sistem Informasi Situs Jurnal :

Jurnal Sistem Informasi Situs Jurnal : JSIKA Vol 3, No 2 (24) ISSN 2338-37X Jurl Sistm Iformsi Situs Jurl : http://jurl.stikom.du/idx.php/jsik RANCANG BANGUN APLIKASI PERENCANAAN ANGGARAN BIAYA TENAGA KERJA PADA PROYEK KONSTRUKSI GEDUNG Frouk

Lebih terperinci

Kata Kunci: Normalized Difference Built-Up Index (NDBI), Sistem Informasi Geografis, Permukiman Kumuh.

Kata Kunci: Normalized Difference Built-Up Index (NDBI), Sistem Informasi Geografis, Permukiman Kumuh. Alisis Idtifiksi Prmukim Kumuh Dg Citr Ldst 8 Brbsis WEB GIS (Studi Ksus di Kcmt Bogor Brt d Kcmt Bogor Tgh Kot Bogor) Tdi Dili 1, Iksl Yursyh, 2, Ir. Eko Hdi Purwto 3 1 Jurus Tkik iformtik, Fkults Tkik,

Lebih terperinci

III PEMBAHASAN. peubah. Sistem persamaan (6) dapat diringkas menjadi Bentuk Umum dari Magic Square, Bilangan Magic, dan Matriks SPL

III PEMBAHASAN. peubah. Sistem persamaan (6) dapat diringkas menjadi Bentuk Umum dari Magic Square, Bilangan Magic, dan Matriks SPL III PEMBAHASAN 3.1. Betuk Umum dri Mgic Squre, Bilg Mgic, d Mtriks SPL Mislk eleme dri bris ke-i d kolom ke-j dlh i,j mk mgic squrey secr umum dlh 1,1 1, 1,,1,,,1,, Gmbr 1. Betuk umum mgic squre deg: i,j

Lebih terperinci

Kalkulus 2. Deret Pangkat dan Uji Konvergensi. Department of Chemical Engineering Semarang State University. Dhoni Hartanto S.T., M.T., M.Sc.

Kalkulus 2. Deret Pangkat dan Uji Konvergensi. Department of Chemical Engineering Semarang State University. Dhoni Hartanto S.T., M.T., M.Sc. Klkulus Deret Pgkt d Uji Kovergesi Dhoi Hrtto S.T., M.T., M.S. Deprtmet o Chemil Egieerig Semrg Stte Uiversity Eperimetl Deret Pgkt Urut d deret sequees d series). Urut gk merupk rgki gk tk terbts jumlh

Lebih terperinci

JURNAL MATEMATIKA DAN PEMBELAJARANNYA 2016 VOLUME 2, NO. 1. ISSN PENERAPAN FUNGSI GAMMA DALAM PEMBUKTIAN 0! = 1

JURNAL MATEMATIKA DAN PEMBELAJARANNYA 2016 VOLUME 2, NO. 1. ISSN PENERAPAN FUNGSI GAMMA DALAM PEMBUKTIAN 0! = 1 JURNAL MATEMATIKA DAN PEMBELAJARANNYA 6 VOLUME, NO.. ISSN -99 PENERAPAN FUNGSI GAMMA DALAM PEMBUKTIAN! = Amr Hs Dos STKIP Pmg Idosi Mkssr 85 557 6956, E-mil: mrhs@yhoo.co.id ABSTRAK Pmkti! = dt dilkk dri

Lebih terperinci

Oleh. Yuni Ultiza, S.Pd, Sri Wahyuni, M.Pd, Rina Afriza, M.Pd. Abstract. Keywords : cooperative learning Student Teams Achievement Division ( STAD )

Oleh. Yuni Ultiza, S.Pd, Sri Wahyuni, M.Pd, Rina Afriza, M.Pd. Abstract. Keywords : cooperative learning Student Teams Achievement Division ( STAD ) PERBEDAAN HASIL BELAJAR SISWA MENGGUNAKAN MODEL PEMBELAJARAN KOOPERATIF TIPE STUDENT TEAMS ACHIEVEMENT DIVISION (STAD) DENGAN PEMBELAJARAN KONVENSIONAL PADA MATA PELAJARAN AKUNTANSI SISWA KELAS XI IPS

Lebih terperinci

PENGARUH PENAMBAHAN BERBAGAI KOMPOSISI KAYU MANIS DAN MADU DALAM PEMBUATAN ACNE LOTION TERHADAP PENYAMARAN NODA JERAWAT PADA KULIT WAJAH BERMINYAK

PENGARUH PENAMBAHAN BERBAGAI KOMPOSISI KAYU MANIS DAN MADU DALAM PEMBUATAN ACNE LOTION TERHADAP PENYAMARAN NODA JERAWAT PADA KULIT WAJAH BERMINYAK -jurl. Volu Noor 3 Thu 13, Edisi yudisiu priod Oktobr 13, Hl 98-1 PENGARUH PENAMBAHAN BERBAGAI KOMPOSISI KAYU MANIS DAN MADU DALAM PEMBUATAN ACNE LOTION TERHADAP PENYAMARAN NODA JERAWAT PADA KULIT WAJAH

Lebih terperinci

BAB I SISTEM PERSAMAAN LINEAR

BAB I SISTEM PERSAMAAN LINEAR BAB I SISTEM PERSAMAAN LINEAR Sistem persm ditemuk hmpir di semu cg ilmu pegethu Dlm idg ilmu ukur sistem persm diperluk utuk mecri titik potog eerp gris yg seidg, di idg ekoomi tu model regresi sttistik

Lebih terperinci

ANALISIS FREKUENSI SINYAL DAN SISTEM

ANALISIS FREKUENSI SINYAL DAN SISTEM AALISIS FREKUESI SIYAL DA SISTEM AALISIS FREKUESI SIYAL DA SISTEM Alisis Siyl dlm Sptrum Frusi Alisis frusi siyl wtu otiu Alisis frusi siyl wtu disrit Sift-sift trsformsi Fourir Domi frusi sistm LTI Sistm

Lebih terperinci

Matematika Dasar INTEGRAL TENTU . 2. Partisi yang terbentuk merupakan segiempat dengan ukuran x dan f ( x k ) sebagai

Matematika Dasar INTEGRAL TENTU . 2. Partisi yang terbentuk merupakan segiempat dengan ukuran x dan f ( x k ) sebagai Mtemtik Dsr INTEGRAL TENTU Pegerti tu kosep itegrl tetu pertm kli dikelk oleh Newto d Leiiz. Nmu pegerti secr leih moder dikelk oleh Riem. Mteri pemhs terdhulu yki tetg itegrl tk tetu d otsi sigm k kit

Lebih terperinci

Catatan Kuliah 1 Matematika Ekonomi Memahami dan Menganalisa Aljabar Matriks

Catatan Kuliah 1 Matematika Ekonomi Memahami dan Menganalisa Aljabar Matriks Ctt Kulih Mtemtik Ekoomi Memhmi d Meglis ljbr Mtriks. Mtriks d Vektor Mtriks Mtriks dlh kumpul bilg, prmeter tu vribel tersusu dlm bris d kolom sehigg terbetuk segi empt. Susu ii bisy diletkk dlm td kurug

Lebih terperinci

ESTIMASI PARAMETER MODEL COX INGERSOLL ROSS PADA TINGKAT BUNGA BANK INDONESIA MENGGUNAKAN METODE MAXIMUM LIKELIHOOD ESTIMATION

ESTIMASI PARAMETER MODEL COX INGERSOLL ROSS PADA TINGKAT BUNGA BANK INDONESIA MENGGUNAKAN METODE MAXIMUM LIKELIHOOD ESTIMATION Buli Ilmih M. S. d Trpy (Bimsr Volum 04, No. 3 (05, hl 6. ESTIMASI PARAMETER MODEL COX INGERSOLL ROSS PADA TINGKAT BUNGA BANK INDONESIA MENGGUNAKAN METODE MAXIMUM LIKELIHOOD ESTIMATION Fy Syhfiri Budim,

Lebih terperinci

BAB III NORM MATRIKS PADA HIMPUNAN DARI MATRIKS-MATRIKS TOEPLITZ. Definisi 3.1 Matriks Toeplitz adalah suatu matriks., dengan nilai,, dan indeks yang

BAB III NORM MATRIKS PADA HIMPUNAN DARI MATRIKS-MATRIKS TOEPLITZ. Definisi 3.1 Matriks Toeplitz adalah suatu matriks., dengan nilai,, dan indeks yang BAB III NORM MATRIKS PADA HIMPUNAN DARI MATRIKS-MATRIKS TOEPLITZ 3. Mtriks Toeplitz Defiisi 3. Mtriks Toeplitz dlh sutu mtriks [ t ; k, j = 0,,..., ] : T =, k j, deg ili,, d ideks yg diguk setip etriy

Lebih terperinci

SOLUSI PREDIKSI UJIAN NASIONAL MATEMATIKA IPS TAHUN 2015

SOLUSI PREDIKSI UJIAN NASIONAL MATEMATIKA IPS TAHUN 2015 PAKET. Sit: SOLUSI PREDIKSI UJIAN NASIONAL MATEMATIKA IPS TAHUN. ~ p q p ~ q. ~ p q~ p ~ q Jdi, igkr dri pert dlh Air sugi melup d kot tidk kejir tu eerp wrg kot tidk hidup mederit. []. Sit:. p q ~ q ~

Lebih terperinci

SOLUSI SISTEM PERSAMAAN LINEAR DENGAN METODE JACOBI. Prasetyo Budi Darmono Jurusan Pendidikan Matematika FKIP Universitas Muhammadiyah Purworejo

SOLUSI SISTEM PERSAMAAN LINEAR DENGAN METODE JACOBI. Prasetyo Budi Darmono Jurusan Pendidikan Matematika FKIP Universitas Muhammadiyah Purworejo SOLUSI SISTEM PERSAMAAN LINEAR DENGAN METODE JACOBI Prsetyo Budi Drmoo Jurus Pedidik Mtemtik FKIP Uiversits Muhmmdiyh Purworejo Abstrk Persm lier dlm vribel 1, 2, 3,.. sebgi sebuh persm yg dpt diytk dlm

Lebih terperinci

LOKALISASI ORE. Lucia Ratnasari Jurusan Matematika FMIPA UNDIP Jl. Prof. H. Soedarto, S.H, Semarang 50275

LOKALISASI ORE. Lucia Ratnasari Jurusan Matematika FMIPA UNDIP Jl. Prof. H. Soedarto, S.H, Semarang 50275 LOKALA OE Luci ti Juu Mtmtik FMPA UNDP Jl Pof H odto, H, mg 575 Abtct Lt b ocommuttiv ig d b multiplictiv ubt of Th ight lft ig of quotit do ot xit fo vy A cy coditio of xitc ight lft ig of quotit i ight

Lebih terperinci

L1-1 LAMPIRAN 1 KUESIONER PENDAHULUAN. Kuesioner Pendahuluan

L1-1 LAMPIRAN 1 KUESIONER PENDAHULUAN. Kuesioner Pendahuluan LAMPIRAN xiii L- LAMPIRAN KUESIONER PENDAHULUAN Kusior Pdhulu L- KUESIONER PENDAHULUAN Kpd Yth : Bpk/Ibu/Sdr/Sdri Rspod Rspod yg trhormt, sy mhsisw Tkik Idustri Uivrsits Krist Mrth sdg mlkuk pgumpul d

Lebih terperinci

Sistem Bilangan dan Kesalahan. Sistim Bilangan Metode Numerik 1

Sistem Bilangan dan Kesalahan. Sistim Bilangan Metode Numerik 1 Sistem Bilg d Keslh Sistim Bilg Metode Numerik Peyji Bilg Bult Bilg ult yg serig diguk dlh ilg ult dlm sistem ilg desiml yg didefiisik s: N ( )...... Sistim Bilg Metode Numerik Cotoh : 673 * 3 6* 7* 3*

Lebih terperinci

dan mempunyai vektor normal n =(a b c). Misal P(x,y,z) suatu titik berada pada bidang. 1. Persamaan bidangnya adalah n P P

dan mempunyai vektor normal n =(a b c). Misal P(x,y,z) suatu titik berada pada bidang. 1. Persamaan bidangnya adalah n P P Rug Vektor Tuju:. Megigt kembli persm gris d bidg di rug.. Memhmi ksiom rug vektor, kombisi liier d rug bgi.. Megigt kembli pegerti bebs d bergtug liier, bsis d dimesi. Arti geometris dri determi Jik A

Lebih terperinci

Sistem Bilangan dan Kesalahan. Metode Numerik

Sistem Bilangan dan Kesalahan. Metode Numerik Sistem Bilg d Keslh Peyji Bilg Bult Bilg ult yg serig diguk dlh ilg ult dlm sistem ilg desiml yg didefiisik s: N ( )...... Cotoh : 673 * 3 6* 7* 3* Bilg ult deg ilg dsr c didefiisik segi : ( )... c N c

Lebih terperinci

DETERMINAN MATRIKS dan

DETERMINAN MATRIKS dan DETERMINN MTRIKS d TRNSFORMSI ELEMENTER gusti Prdjigsih, M.Si. Jurus Mtemtik FMIP UNEJ tiprdj.mth@gmil.com DEFINISI Utuk setip mtriks bujursgkr berordo x dpt dikitk deg tuggl sutu bilg rel yg dimk determi.

Lebih terperinci

EVALUASI DAN ALTERNATIF PENANGGULANGAN GENANGAN BERBASIS KONSERVASI AIR DI KOTA KUPANG DAS DENDENG MERDEKA PROPINSI NUSA TENGGARA TIMUR

EVALUASI DAN ALTERNATIF PENANGGULANGAN GENANGAN BERBASIS KONSERVASI AIR DI KOTA KUPANG DAS DENDENG MERDEKA PROPINSI NUSA TENGGARA TIMUR EVALUASI DAN ALTERNATIF PENANGGULANGAN GENANGAN BERBASIS KONSERVASI AIR DI KOTA KUPANG DAS DENDENG MERDEKA PROPINSI NUSA TENGGARA TIMUR Joko Suprmto 1), Mohmmd Bisri 2), Rii Whyu Sykti 2) 1) Mhsisw Progrm

Lebih terperinci

BAB 2 SISTEM BILANGAN DAN KESALAHAN

BAB 2 SISTEM BILANGAN DAN KESALAHAN Metode Numerik Segi Algoritm Komputsi 5 BAB SISTEM BILANGAN DAN KESALAHAN.. Peyji Bilg Bult Bilg ult yg serig diguk dlh ilg ult dlm sistem ilg desiml yg didefiisik : N ( )...... Cotoh : 67. 6. 7.. Bilg

Lebih terperinci

SISTEM PENGOLAHAN ISYARAT. Kuliah 3 Deret Fourier

SISTEM PENGOLAHAN ISYARAT. Kuliah 3 Deret Fourier TKE 43 SSTEM PENGOLAHAN SYARAT Kulih 3 Dr Fourir dh Susilwi, S.T., M.Eg. Progr Sudi Tkik Elkro Fkuls Tkik d lu Kopur Uivrsis Mrcu Bu Yogykr 9 KULAH 3 SSTEM PENGOLAHAN SYARAT DERET FOURER Pd pbhs ii k dijlsk

Lebih terperinci

1. bentuk eksplisit suku ke-n 2. ditulis barisannya sejumlah berhingga suku awalnya. 3. bentuk rekursi ...

1. bentuk eksplisit suku ke-n 2. ditulis barisannya sejumlah berhingga suku awalnya. 3. bentuk rekursi ... Bris d Deret Defiisi Bris bilg didefiisik sebgi fugsi deg derh sl merupk bilg sli. Notsi: f: N R f( ) = Fugsi tersebut dikel sebgi bris bilg Rel { } deg dlh suku ke-. Betuk peulis dri bris :. betuk eksplisit

Lebih terperinci

BARISAN DAN DERET. Jawaban : D a = 3, b = 2, U 10 = (a + 9b) U 10 = = 21. Jawaban : E a = 2,5 S ~ =

BARISAN DAN DERET. Jawaban : D a = 3, b = 2, U 10 = (a + 9b) U 10 = = 21. Jawaban : E a = 2,5 S ~ = pge of SOAL Jumlh ke-0 dri bris :,, 7, 9,.dlh.. d. e. 7 9 Ebts 99 Sebuh bol jtuh dri ketiggi, meter d memtul deg ketiggi kli tiggi semul. D setip kli memtul berikuty, mecpi ketiggi kli tiggi ptul sebelumy.

Lebih terperinci

PELATIHAN PELAKSANA MADYA PERAWATAN GEDUNG (SITE SUPERVISOR OF BUILDING MAINTENANCE)

PELATIHAN PELAKSANA MADYA PERAWATAN GEDUNG (SITE SUPERVISOR OF BUILDING MAINTENANCE) SSBM 05 = ALOKASI WAKTU DAN PENJADWALAN PELATIHAN PELAKSANA MADYA PERAWATAN GEDUNG (SITE SUPERVISOR OF BUILDING MAINTENANCE) 2005 DEPARTEMEN PEKERJAAN UMUM BADAN PEMBINAAN KONSTRUKSI DAN SUMBER DAYA MANUSIA

Lebih terperinci

RENJA BPPT KOTA BEKASI TAHUN 2016 BAB I PENDAHULUAN

RENJA BPPT KOTA BEKASI TAHUN 2016 BAB I PENDAHULUAN BAB I PENDAHULUAN Udg Udg No. 25 Thu 2004 ttg Sistm prc pmbgu siol (UUSPPN) yg tlh dijbrk scr tkis dlm Prtur mtri dlm gri omor 54 thu 2010 ttg Plks PP omor 8 ttg Thp, Tt cr pyusu, Pgdli, d Evlusi plks

Lebih terperinci

ISSN: SNPPTI 2010 PROSIDING SEMINAR NASIONAL PENGKAJIAN DAN PENERAPAN TEKNOLOGI INDUSTRI (SNPPTI)

ISSN: SNPPTI 2010 PROSIDING SEMINAR NASIONAL PENGKAJIAN DAN PENERAPAN TEKNOLOGI INDUSTRI (SNPPTI) ISSN: 86-56 SNI OSIDING SEINA NASIONA ENGAIAN DAN ENEAAN ENOOGI INDUSI (SNI) Auditorium Uivrit rcu u krt Idoi Fbruri viwr: Dr rdi Ali Sr S Eg Ir D Stoo EgSc hd Dr-Ig udrik Alydru Dr Hrdito Iriditdi Dr

Lebih terperinci

Analisa Kestabilan Pendahuluan Konsep Umum Kestabilan

Analisa Kestabilan Pendahuluan Konsep Umum Kestabilan Ali Ketil 4 Ali Ketil.. Pedhulu Hl yg mt petig dlm dei item kotrol dlh mlh tilit item. Buk hl yg rhi lgi hw pokok tuju terpetig dlm li d dei kotrol dlh meiptk utu item yg til. Sutu item diktk til pil teript

Lebih terperinci

Bab 3 SISTEM PERSAMAAN LINIER

Bab 3 SISTEM PERSAMAAN LINIER Alis Numerik Bh Mtrikulsi B SISTEM PERSAMAAN LINIER Pedhulu Pd kulih ii k dipeljri eerp metode utuk meelesik sistem persm liier Peelesi sistem persm deg jumlh vriel g tidk dikethui serig ditemui didlm

Lebih terperinci

METODE NUMERIK PERTEMUAN : 5 & 6 M O H A M A D S I D I Q 3 S K S - T E K N I K I N F O R M A T I K A - S1

METODE NUMERIK PERTEMUAN : 5 & 6 M O H A M A D S I D I Q 3 S K S - T E K N I K I N F O R M A T I K A - S1 METODE NUMERIK S K S - T E K N I K I N F O R M A T I K A - S M O H A M A D S I D I Q PERTEMUAN : 5 & 6 PENYELESAIAN PERSAMAAN LINIER SIMULTAN S K S - T E K N I K I N F O R M A T I K A - S M O H A M A D

Lebih terperinci

Penyelesaian Persamaan Linier Simultan

Penyelesaian Persamaan Linier Simultan Peyelesi Persm Liier Simult Persm Liier Simult Persm liier simult dlh sutu betuk persm-persm yg ser bersm-sm meyjik byk vribel bebs Betuk persm liier simult deg m persm d vribel bebs ij utuk i= s/d m d

Lebih terperinci

Glagah, Maret 2017 CAMAT GLAGAH. Drs. SYAHID, MM Pembina Tingkat I Nip Renja Kecamatan Glagah Tahun 2018 Page 1

Glagah, Maret 2017 CAMAT GLAGAH. Drs. SYAHID, MM Pembina Tingkat I Nip Renja Kecamatan Glagah Tahun 2018 Page 1 KATA PENGANTAR Alhmdulillh Brkt Rhmt, Tufiq d Hidyhy tlh trsusu Rc Krj Prgkt Drh Kcmt Glgh Kbupt Lmog thu 218. Rc Krj ii di susu brdsrk Prtur Bupti Lmog Nomor 3 Thu 216 ttg Rc Pmbgu Jgk Mgh Kbupt Lmog

Lebih terperinci

Analisa Frekuensi Sinyal dan Sistem

Analisa Frekuensi Sinyal dan Sistem Alis Frusi Siyl d Sistm Alisis frusi siyl wtu otiu Alisis frusi siyl wtu disrit Sift-sift trsformsi Fourir Domi frusi sistm LT Sistm LT sbgi filtr Pristiw Disprsi Alisis Frusi wto 67 Fruhofr 787 Kirhoff

Lebih terperinci

bila nilai parameter sesungguhnya adalah. Jadi, K( ) P( SU jatuh ke dalam WP bila nilai parameter sama dengan )

bila nilai parameter sesungguhnya adalah. Jadi, K( ) P( SU jatuh ke dalam WP bila nilai parameter sama dengan ) Kus Uji d Lem Neym-Perso Kebik sutu uji serig diukur oleh d. Di dlm prktek, bisy ditetpk, d kibty wilyh peolk (WP) mejdi tertetu pul. Kierj sutu uji jug serig diukur oleh p yg disebut kus uji (power of

Lebih terperinci

Pada Bab 12 kita mengasumsikan bahwa f kontinu pada [a, b] dan mendefinisikan f(x) dx sebagai supremum dari himpunan semua jumlah luas daerah

Pada Bab 12 kita mengasumsikan bahwa f kontinu pada [a, b] dan mendefinisikan f(x) dx sebagai supremum dari himpunan semua jumlah luas daerah 13. INTEGRAL RIEMANN 13.1 Jumlh Riem Ats d Jumlh Riem Bwh Pd Bb 12 kit megsumsik bhw f kotiu pd [, b] d medefiisik itegrl b f(x) dx sebgi supremum dri himpu semu jumlh lus derh persegi-pjg kecil di bwh

Lebih terperinci

PENGEMBANGAN PUSAT PERTUMBUHAN EKONOMI BERBASIS INDUSTRI PENGOLAHAN DI WILAYAH TIMUR INDONESIA

PENGEMBANGAN PUSAT PERTUMBUHAN EKONOMI BERBASIS INDUSTRI PENGOLAHAN DI WILAYAH TIMUR INDONESIA DITJEN PENGEMBANGAN PERWILAYAHAN INDUSTRI PENGEMBANGAN PUSAT PERTUMBUHAN EKONOMI BERBASIS INDUSTRI PENGOLAHAN DI WILAYAH TIMUR INDONESIA Dismpik pd Kogrs Mritim Ifrstruktur Mkssr, 9 Agustus 2017 DAFTAR

Lebih terperinci

1. POOL OF FUND APPROACH 2. ASSETS ALLOCATION APPROACH

1. POOL OF FUND APPROACH 2. ASSETS ALLOCATION APPROACH CR PMPT (LOKSI) D OLH SUTU BK UMUM DG MMPRTIMBGK SUMBR D YG DIPROLHY TRDIRI DRI 2 PDKT YG MSIH BYK DIPRGUK OLH KSKUTIF BK YITU: 1. POOL OF FUD PPROCH 2. SSTS LLOCTIO PPROCH 1. SISTM PDKT D GBUG = POOL

Lebih terperinci

Two-Stage Nested Design

Two-Stage Nested Design Mteri #13 TIN309 DESAIN EKSPERIMEN Two-Stge Nested Design Nested design dlh slh stu ksus dri desin multi fktor dimn level dri slh stu fktor (misl: fktor B) serup tpi tidk identik untuk setip level yng

Lebih terperinci

STATISTIK. Diskusi dan Presentasi_ p.31

STATISTIK. Diskusi dan Presentasi_ p.31 STATISTIK Diskusi d Presetsi_ p.31 No.1 Tetuk populsi d smpel yg mugki jik kit melkuk peeliti tu pegmt tetg kejdi-kejdi erikut:. Jeis-jeis ik yg hidup di terumu krg. Wh peykit demm erdrh di kot Mlg, d

Lebih terperinci

mengambil semua titik sample berupa titik ujung, yakni jumlah Riemann merupakan hampiran luas dari daerah dibawah kurva y = f (x) x i b x

mengambil semua titik sample berupa titik ujung, yakni jumlah Riemann merupakan hampiran luas dari daerah dibawah kurva y = f (x) x i b x B 4. Peerp Itegrl BAB 4. PENGGUNAAN INTEGRAL 4.. Lus re dtr Perhtik derh di wh kurv y = f () di tr du gris tegk = d = di ts sumu, deg f fugsi kotiu. Seperti pd s medefiisik itegrl tertetu, kit gi itervl

Lebih terperinci

KONVEKSI DIFUSI PERMANEN SATU DIMENSI

KONVEKSI DIFUSI PERMANEN SATU DIMENSI Istirto Jurusn Tknik Sipil dn Lingkungn FT UGM http://istirto.stff.ugm.c.id mil: istirto@ugm.c.id KONVKSI DIFUSI PRMANN SATU DIMNSI Diskritissi Prsmn Konvksi Difusi Prmnn Stu Dimnsi dngn Mtod Volum Hingg

Lebih terperinci

RENCANA PELAKSANAAN PERKULIAHAN

RENCANA PELAKSANAAN PERKULIAHAN Lesso Study FMIPA UNY RENCANA PELAKSANAAN PERKULIAHAN MATA KULIAH : ALJABAR LINEAR II SEMESTER : III TOPIK : NILAI EIGEN DAN VEKTOR EIGEN SUB TOPIK : NILAI EIGEN DAN VEKTOR EIGEN WAKTU : X 5 A. Stdr Kompetesi:

Lebih terperinci

KONVERGENSI MODIFIKASI METODE POTRA-PTAK MENGGUNAKAN INTERPOLASI KUADRATIK TUGAS AKHIR

KONVERGENSI MODIFIKASI METODE POTRA-PTAK MENGGUNAKAN INTERPOLASI KUADRATIK TUGAS AKHIR KNVERGENSI MDIFIKASI METDE PTRA-PTAK MENGGUNAKAN INTERPLASI KUADRATIK TUGAS AKHIR Dijuk sbgi Slh Su Sr uuk Mmprolh Glr Srj Sis pd Jurus Mmik lh: ZUHRWARDI 8 FAKULTAS SAINS DAN TEKNLGI UNIVERSITAS ISLAM

Lebih terperinci

G. LAMONGAN, JAWA TIMUR

G. LAMONGAN, JAWA TIMUR G. LAMONGAN, JAWA TIMUR Guugpi Lmog (Umr R, ) KETERANGAN UMUM Nm Li Nm Kwh : Lmog : Lmog Loksi. Gogrfis Puk b. Admiistrtif : : 7 o 9 LS d 3 o, BT Kbupt Lumjg Ktiggi Tip Guugpi Kot trdkt Pos Pgmt : 67 m.

Lebih terperinci

1. Pendahuluan. Vol. 13, No. 2, Januari Raupong. e dengan

1. Pendahuluan. Vol. 13, No. 2, Januari Raupong. e dengan Vol. 3, No., 0- Jur 07 Solus Pdug Kompo Vrs Ngtf pd Klsfks Stu Arh Dt Smbg utuk Mgthu Pgruh Gz Lmbh Syur dlm Pk Trhdp Prtumbuh Ik Nl Gft Rupog Abstrk Kompo vrs dlh krgm tr pgmt yg mmprolh prlku yg sm.

Lebih terperinci

juga dinyatakan sebagai a n atau a n n n 0,1, 2, 3,... Pada barisan dibagi menjadi barisan konvergen dan barisan divergen.

juga dinyatakan sebagai a n atau a n n n 0,1, 2, 3,... Pada barisan dibagi menjadi barisan konvergen dan barisan divergen. MATERI: ) Perbed bris d deret b) Defiisi d teorem tetg deret c) Deret suku positif d uji kovergesiy d) Deret hiperhrmois e) Deret ukur f) Deret ltertig d uji kovergesiy g) Deret kus d opersiy h) Deret

Lebih terperinci

PERSAMAAN SCHRODINGER

PERSAMAAN SCHRODINGER 5 PRSMN SCHRODNGR uivsi ii brssui g sousi umum prsm 5. utu gombg hrmoi mooromti t trm m rh + yitu : Y = i ω t /v 5. tu Y = cos [ωt-/v] isi [ωt-/v] 5.. Prsm Schroigr Brgtug Wtu : iћ δψ/δt = -ћ /m δ Ψ/δ

Lebih terperinci

Aljabar Linear Elementer

Aljabar Linear Elementer Aljr Lier Elemeter MA SKS Silus : B I Mtriks d Opersiy B II Determi Mtriks B III Sistem Persm Lier B IV Vektor di Bidg d di Rug B V Rug Vektor B VI Rug Hsil Kli Dlm B VII Trsformsi Lier B VIII Rug Eige

Lebih terperinci

SISTEM KENDALI OTOMATIS Transformasi Laplace

SISTEM KENDALI OTOMATIS Transformasi Laplace SISTEM KENDALI OTOMATIS Trormi Lplc Op Loop/Clod Loop Sym Ipu/ Dird oupu Corollr Corol igl Acuor Acuig igl Pl Pl oupu Ipu/ Dird oupu + - Error igl Corollr Corol igl Acuor Acuig igl Pl Pl oupu Sor Iilh-iilh

Lebih terperinci

ARAH KEBIJAKAN PROGRAM produk perikanan. Program Pengembangan Kawasan budidaya air tawar

ARAH KEBIJAKAN PROGRAM produk perikanan. Program Pengembangan Kawasan budidaya air tawar MS URUSA SASARA STRATEG DKATOR KERJA KODS KODS AKHR produk perik KETAHAA PAGA Meigkt y keth pg Peigkt keth pg dri spek ketersedi,distribusi d kosumsi pg Peigkt ketersedi d cdg pg, distribusi d kses pg,

Lebih terperinci

SOLUSI PREDIKSI UJIAN NASIONAL MATEMATIKA IPS TAHUN 2015

SOLUSI PREDIKSI UJIAN NASIONAL MATEMATIKA IPS TAHUN 2015 SOLUSI REDIKSI UJIAN NASIONAL MATEMATIKA IS TAHUN AKET ilih Gd: ilihlh stu jw g plig tept.. Sit: p q p q Jdi, igkr dri pert dlh emerith meghpusk keijk susidi h kr mik tetpi d org g hidup tidk sejhter.

Lebih terperinci

17. PROGRAM LINEAR. A. Persamaan Garis Lurus. (x 2, y 2 ) (0, a) y 2. y 1. (x 1, y 1 ) (b, 0) X. x 1

17. PROGRAM LINEAR. A. Persamaan Garis Lurus. (x 2, y 2 ) (0, a) y 2. y 1. (x 1, y 1 ) (b, 0) X. x 1 17. PROGRAM LINEAR A. Persmn Gris Lurus y 1 (x 1, y 1 ) y 2 y 1 (x 1, y 1 ) (x 2, y 2 ) (0, ) 0 x 1 x 1 0 x 2 (b, 0) 0 b. Persmn gris yng bergrdien m dn mellui titik (x 1, y 1 ) dlh: y y 1 = m(x x 1 )

Lebih terperinci

Pertemuan ke-5 Persamaan Linier Simultan. 11 Oktober Dr.Eng. Agus S. Muntohar Department of Civil Engineering

Pertemuan ke-5 Persamaan Linier Simultan. 11 Oktober Dr.Eng. Agus S. Muntohar Department of Civil Engineering Pertemu ke-5 Persm Liier Simult Oktober Metode Elimisi Guss (Gussi Elimitio) Metode Elimisi Gus Sutu metode utuk meyelesik persm liier simult dri [A][X][C] Du lgkh peyelesi peyelesi:: Elimisi mju (Forwrd

Lebih terperinci

BAB 12 METODE SIMPLEX

BAB 12 METODE SIMPLEX METODE ANAISIS PERENCANAAN Mteri 9 : TP 3 SKS Oleh : Ke Mrti Ksikoe BAB METODE SIMPE Metode Simplex dlh metode pemrogrm liier yg mempuyi peubh (vrible) byk, sehigg dimesiy lebih dri 3. Metode simplex dpt

Lebih terperinci

Perbedaan Interpolasi dan Ekstrapolasi

Perbedaan Interpolasi dan Ekstrapolasi Iterolsi Iterolsi Perbed Iterolsi d Ekstrolsi Iterolsi Liier L Iterolsi Kudrt L h h Iterolsi Qubic L h h h Iterolsi dg Poliomil 5 Tble : Si equidisttly sced oits i [- ] y 5 -..846 -.6. -..5..5.6...846

Lebih terperinci

BAB XVIII. NOTASI SIGMA, BARISAN, DERET DAN INDUKSI MATEMATIKA

BAB XVIII. NOTASI SIGMA, BARISAN, DERET DAN INDUKSI MATEMATIKA BAB XVIII. NOTASI SIGMA, BARISAN, DERET DAN INDKSI MATEMATIKA Notsi Sigm : dlh otsi sigm, diguk utuk meytk pejumlh beuut di sutu bilg yg sudh bepol. meupk huuf cpitl S dlm bjd Yui dlh huuf petm di kt SM

Lebih terperinci

SISTEM PERSAMAAN LINEAR. Nurdinintya Athari (NDT)

SISTEM PERSAMAAN LINEAR. Nurdinintya Athari (NDT) SISTEM PERSAMAAN LINEAR Nurdiity Athri (NDT) Sistem Persm Lier (SPL) Sub Pokok Bhs Pedhulu Solusi SPL deg OBE Solusi SPL deg Ivers mtriks d Atur Crmmer SPL Homoge Beberp Apliksi Sistem Persm Lier Rgki

Lebih terperinci

BAB III MODEL MATEMATIKA KEPENDUDUKAN

BAB III MODEL MATEMATIKA KEPENDUDUKAN 5 A III MODEL MATEMATIKA KEENDUDUKAN 3.1 Uu Filis Filis mup pfom podusi ul di sog i u slompo idividu yg pd umumy di pd sog i u slompo i. iu p uu filis yg dil olh o 1997 diy dlh Cud ih R CR u g lhi s, mup

Lebih terperinci

BILANGAN BERPANGKAT DAN BENTUK AKAR

BILANGAN BERPANGKAT DAN BENTUK AKAR BILANGAN BERPANGKAT DAN BENTUK AKAR. Sift Opersi Bilg Bult Berpgkt Defiisi Pgkt Bult Positif Jik dlh ilg rel (yt) d dlh ilg sli (ilg ult positif), k... seyk fktor deg = pgkt tu ekspoe = ilg pokok/dsr/sis

Lebih terperinci

A. Barisan Geometri. r u. 1).Definisi barisan geometri. 2). Suku ke-n barisan geometri

A. Barisan Geometri. r u. 1).Definisi barisan geometri. 2). Suku ke-n barisan geometri A. Bis Geometi ).Defiisi bis geometi Sutu bis yg suku-sukuy dipeoleh deg c meglik suku sebelumy deg sutu kostt (sio/pembdig) tu ili kost. Betuk umum bis geometi (deg suku wl d sio ) dlh : + + + +... +

Lebih terperinci

DERET FOURIER FAKULTAS KEGURUAN DAN ILMU PENDIDIKAN. Oleh :

DERET FOURIER FAKULTAS KEGURUAN DAN ILMU PENDIDIKAN. Oleh : DERET FOURIER Oleh : Nm :. Neti Okmyti 7..6). Reto Fti Amh 7..6). Feri Febrisyh 7..8) Kels : 6. Mt Kulih : Mtemtik jut Dose Pegsuh : Fdli, S.Si FAKUTAS KEGURUAN DAN IMU PENDIDIKAN UNIVERSITAS PGRI PAEMBANG

Lebih terperinci

FUNGSI KARAKTERISTIK. penelitian ini akan ditentukan fungsi karakteristik dari distribusi four-parameter

FUNGSI KARAKTERISTIK. penelitian ini akan ditentukan fungsi karakteristik dari distribusi four-parameter IV. FUNGSI KARAKTERISTIK Pd bgi seljuty k dijbrk megei ugsi krkteristik. Pd peeliti ii k ditetuk ugsi krkteristik dri distribusi our-prmeter geerlized t deg megguk deiisi d kemudi k membuktik ugsi krkteristik

Lebih terperinci

Pertemuan : 3 Materi : Sistem Persamaan Linear : - Teorema Eksistensi - Reduksi ke Bentuk Echelon

Pertemuan : 3 Materi : Sistem Persamaan Linear : - Teorema Eksistensi - Reduksi ke Bentuk Echelon Pertemu : 3 Mteri : Sistem Persm Lier : - Teorem Eksistesi - Reduksi ke Betuk Echelo Stdr Kompetesi : Setelh megikuti perkulih ii mhsisw dihrpk dpt. memhmi kemli pegerti mtriks d trsformsi lier. memhmi

Lebih terperinci

INTERPOLASI PERTEMUAN : S K S - T E K N I K I N F O R M A T I K A - S1 M O H A M A D S I D I Q

INTERPOLASI PERTEMUAN : S K S - T E K N I K I N F O R M A T I K A - S1 M O H A M A D S I D I Q INTERPOLASI 3 S K S - T E K N I K I N F O R M A T I K A - S M O H A M A D S I D I Q PERTEMUAN : - SEBELUM-UTS Pegtr Metode Numerik Sistem Bilg d Keslh Peyji Bilg Bult & Pech Nili Sigiik Akursi d Presisi

Lebih terperinci

Persamaan Linier Simultan

Persamaan Linier Simultan Persm Liier Simult Elimisi Guss Guss Jord Elimisi_GussJord Persm Liier Simult Persm liier simult dlh sutu etuk persm-persm yg ser ersm-sm meyjik yk vriel es. etuk persm liier simult deg m persm d vriel

Lebih terperinci

Bila kita mempunyai suatu sistem persamaan linier 2x + 3y + 3z = 0 x + y + 3z = 0 x + 2y z = 0

Bila kita mempunyai suatu sistem persamaan linier 2x + 3y + 3z = 0 x + y + 3z = 0 x + 2y z = 0 LJBR MTRIKS Bil kit mempui sutu sistem persm liier + + z = + + z = + z = Mk koefisie tersebut di ts disebut MTRIKS, d secr umum dpt ditulisk sbb : Jjr bilg tersebut di ts disebut MTRIKS, d secr umum dpt

Lebih terperinci

BAB VI RANDOM VARIATE DISTRIBUSI KONTINU

BAB VI RANDOM VARIATE DISTRIBUSI KONTINU BAB VI ANDOM VAIATE DISTIBUSI KONTINU Dlm mlkukn simulsi komputr, hrus dpt dilkukn pnrikn rndom numr dri dn mllui progrm komputr. Pnrikn rndom numr mllui komputr ini sngt rgntung pd fungsi tu distriusi

Lebih terperinci

SOAL-SOAL OLIMPIADE MATEMATIKA DAN PENYELESAIANNYA

SOAL-SOAL OLIMPIADE MATEMATIKA DAN PENYELESAIANNYA SOL-SOL OLIMPIDE MTEMTIK DN PENYELESINNY. ui uu sip ilg rl, rlu! ui :. ui uu sip ilg rl, g rlu ui :! : u il sgi M GM im M g rihmi M sg GM g Gomri M.. ui uu sip ilg posii,, rlu ui :!. ui uu sip ilg rl,

Lebih terperinci

SOAL UJIAN AKHIR MATEMATIKA INFORMATIKA 4 (A & B) Dosen: Dr. Asep Juarna Jumlah Soal: 3 Uraian Tanggal Ujian: 02/03/12 Waktu Ujian: 2 jam

SOAL UJIAN AKHIR MATEMATIKA INFORMATIKA 4 (A & B) Dosen: Dr. Asep Juarna Jumlah Soal: 3 Uraian Tanggal Ujian: 02/03/12 Waktu Ujian: 2 jam SOAL UJIAN AKHIR MATEMATIKA INFORMATIKA 4 A & B Dose: Dr. Asep Jur Jumlh Sol: Uri Tggl Uji: // Wktu Uji: jm jik. Solusi t dlh: t + log, yg dpt dibuktik sbb: t jik t t + [t/ + ] + t/ + t/4 + t/8 + 4 t/

Lebih terperinci

APLIKASI INTEGRAL TENTU

APLIKASI INTEGRAL TENTU APLIKASI INTEGRAL TENTU Apliksi Itegrl Tetu థ Lus ditr 2 kurv థ Volume ed dlm idg (deg metode ckrm d cici) థ Volume ed putr (deg metode kulit tug) థ Lus permuk ed putr థ Mome d pust mss 1 2 1. LUAS DIANTARA

Lebih terperinci

Hendra Gunawan. 19 Februari 2014

Hendra Gunawan. 19 Februari 2014 MA0 MATEMATIKA A Hedr Guw Semester II, 03/0 9 Februri 0 9. Deret Tk Terhigg Kulih yg Llu Memeriks kekoverge sutu deret d, bil mugki, meghitug jumlhy 9.3 Deret Positif: Uji Itegrl Memeriks kk kekoverge

Lebih terperinci

Catatan Kecil Untuk MMC

Catatan Kecil Untuk MMC Ctt Keil Utuk MMC Judul : MMC (Metode Meghitug Cept), Tekik ept d uik dlm megerjk sol mtemtik utuk tigkt SMA. Peulis : It Puspit. Peerit : PT NIR JAYA Bdug. Thu :. Tel : 8 + 5 hlm. Berikut dlh tt keil

Lebih terperinci

MATERI LOGARITMA. Oleh : Hartono

MATERI LOGARITMA. Oleh : Hartono MATERI LOGARITMA Oleh : Hrtoo Mteri dispik pd Peltih Mpel Mtetik SMA/ SMK Progr Pscsrj UNY Yogykrt 01 Kopetesi Kopetesi yg dihrpk dicpi oleh pr pesert setelh ebc odul ii d egikuti peltih dlh pu : ehi kosep

Lebih terperinci

( ) τ k τ HASIL DAN PEMBAHASAN. Perumusan Penduga Bagi θ

( ) τ k τ HASIL DAN PEMBAHASAN. Perumusan Penduga Bagi θ HASIL DAN PEMBAHASAN Perumus Pedug Bgi θ Mislk N dlh proses Poisso pd itervl [, deg rt µ yg kotiu mutlk, d fugsi itesits λ yg teritegrlk lokl Sehigg, utuk setip himpu Borel terbts B mk: µ ( B Ε N( B λ(

Lebih terperinci

BAB 2 FUNGSI. 2.1 Fungsi dan Grafiknya. Diktat Kuliah TK 301 Matematika Definisi Fungsi

BAB 2 FUNGSI. 2.1 Fungsi dan Grafiknya. Diktat Kuliah TK 301 Matematika Definisi Fungsi Diktt Kulih TK Mtmtik BAB FUNGSI Fungsi dn Grikn Dinisi Fungsi Fungsi didinisikn sbgi turn ng mmtkn stip unsur himpunn A pd sbuh unsur himpunn B Himpunn A disbut drh sl (domin) dn himpunn B disbut drh

Lebih terperinci

Metode Iterasi Gauss Seidell

Metode Iterasi Gauss Seidell Metode Itersi Guss Seidell Metode itersi Guss-Seidel : metode yg megguk proses itersi higg diperoleh ili-ili yg berubh. Bil dikethui persm liier simult: Berik ili wl dri setip i (i s/d ) kemudi persm liier

Lebih terperinci

MA SKS Silabus :

MA SKS Silabus : Aljr Lier Elemeter A SKS Silus : B I triks d Opersiy B II Determi triks B III Sistem Persm Lier B IV Vektor di Bidg d di Rug B V Rug Vektor B VI Rug Hsil Kli Dlm B VII Trsformsi Lier B VIII Rug Eige 7//7

Lebih terperinci

BARISAN DAN DERET A. POLA BILANGAN B. BARISAN BILANGAN. Contoh Soal

BARISAN DAN DERET A. POLA BILANGAN B. BARISAN BILANGAN. Contoh Soal BARIAN DAN DERET A. POLA BILANGAN Bergi jeis ilg yg serig it pergu mempuyi pol tertetu. Pol ii serig digu dlm meetu urut / let ilg dri seumpul ilg yg ditetu, cotoh ilg gjil e-5 dri ilg :,, 5, 7, yitu 9.

Lebih terperinci

KETUA KOMISI PEMILIHAN UMUM,

KETUA KOMISI PEMILIHAN UMUM, KPUTUSAN KOMS PMLHAN UMUM NOMOR 411/Kpt/KPU/TAHUN 2014 TNTANG PNTAPAN HASL PMLHAN UMUM ANGGOTA DWAN PRWAKLAN RAKYAT, DWAN PRWAKLAN DARAH, DWAN PRWAKLAN RAKYAT DARAH PROVNS, DAN DWAN PRWAKLAN RAKYAT DARAH

Lebih terperinci

Estimasi Koefisien Fungsi Regular- Dari kelas Fungsi Analitik Bieberbach-Eilemberg

Estimasi Koefisien Fungsi Regular- Dari kelas Fungsi Analitik Bieberbach-Eilemberg Estimsi Koefisie Fugsi Regulr- Dri kels Fugsi Alitik Bieberbch-Eilemberg Oleh Edg Chy M.A Jurus Mtemtik FPMIPA UPI Abstrk Tulis ii mejelsk tetg estimsi koefisie fugsi regulr- yg dideretk, sebgi fugsi yg

Lebih terperinci