3.0 MENGATUR CARA DAN MENGUJI

Transkripsi

1 PROGRAM LATIHAN UNTUK GURU TMK TAHUN 6 BAHAGIAN PENDIDIKAN GURU KEMENTERIAN PENDIDIKAN MALAYSIA TAJUK 3.0 MENGATUR CARA DAN MENGUJI A. Objektif Pada akhir sesi ini, peserta dapat: 1. Menyatakan fitur-fitur pada antara muka dalam perisian pengaturcaraan. 2. Menerangkan fungsi fitur-fitur dalam perisian pengaturcaraan. 3. Memasukkan dialog, bunyi dan objek baharu. 4. Menggerakkan objek. 5. Melakukan uji lari atur cara. 6. Membaiki ralat bagi atur cara yang dibangunkan. 7. Menambah baik secara efisien atur cara yang telah dibangunkan B. Kandungan Pengajaran 3.1 Fitur-fitur antara muka 3.2 Menggunakan fitur-fitur 3.3 Atur cara yang hanya melibatkan urutan 3.4 Atur cara yang melibatkan pilihan tunggal 3.5 Atur cara yang melibatkan dwi pilihan Mengatur Cara dan Menguji

2 3.1 FITUR-FITUR ANTARA MUKA SCRATCH Scratch ialah salah aplikasi pengaturcaraan yang digunakan untuk membina satu program seperti multimedia, animasi, permainan, simulasi dan sebagainya. Terdapat beberapa bahagian utama pada antara muka editor Scratch. Antara muka Scratch 2.0 dibahagikan kepada beberapa bahagian: di kiri sebelah atas ialah stage, di kiri sebelah bawah ialah sprite list, di tengah adalah blocks palette, di atas sebelah kanan ialah tabs bagi scripts, costumes dan sounds, dan di kanan adalah scripts area dan tips windows. Setiap bahagian ini mempunyai fungsi yang tertentu. Rajah 3.1.1: Persekitaran Scratch Mengatur Cara dan Menguji

3 a) Toolbar Toolbar mengandungi banyak fitur penting dalam Scratch. Rajah 3.1.2: Toolbar bagi Scratch Di kiri adalah teks Scratch. Seterusnya adalah imej glob. Jika ditekan imej ini akan memberikan senarai bahasa yang ada di dalam Scratch. Seterusnya terdapat pilihan menu: i. Menu File New mencipta projek baru menggunakan template kosong. Save now menyimpan projek semasa dalam direktori terkini. Save as a copy mencipta salinan dari projek semasa. Go to My Stuff membawa ke paparan My Stuff. Upload from your computer membuka fail carian, membenarkan pengguna membuka projek. Download to your computer membuka fail carian, yang akan membenarkan pengguna memilih di mana untuk menyimpan projek. Revert revert (kembali) projek kepada keadaan terkini projek disimpan. ii. Menu Edit Undelete mendapatkan semula sprite, costume, sound atau script yang telah baru dipadam. Small stage layout menjadikan stage kepada saiz yang lebih kecil. Turbo Mode setkan player ke Turbo Mode, di mana kod akan dilaksanakan dengan cepat Mengatur Cara dan Menguji

4 b) Stage Stage ialah kawasan bagi sprite digerakkan, dilukis dan berinteraksi. Saiz stage adalah 480 langkah lebar x 360 langkah tinggi berdasarkan koordinat Cartesan. Titik tengah stage mempunyai nilai koordinat-x 0 dan koordinat-y 0. Rajah 3.1.3: Ukuran saiz stage Di bahagian atas stage terdapat tiga butang: - Ikon Presentation menyembunyikan semua -Ikon ini digunakan untuk memulakan projek Ikon ini digunakan untuk memberhentikan semua script dalam semua sprite. Di penjuru sebelah bawah stage, pada stage. memaparkan kedudukan kursor c) Sprite List Rajah 3.1.4: Sprite List bagi satu projek baru Sprite List memaparkan nama dan imej kecil semua sprites yang digunakan dalam projek. Sprite boleh ditambah ke dalam suatu projek dengan salah satu cara berikut: Mengatur Cara dan Menguji

5 Ikon Nama Penerangan Choose sprite from library Paint new sprite Upload sprite from file New sprite from camera Memilih sprite dari pustaka sprite Menggunakan Paint Editor untuk melukis costume sprite Membuka fail carian untuk sprite atau fail imej. Membuka kamera untuk mengambil gambar. Jadual 3.1.1: Ukuran saiz stage Klik kanan sprite akan memberikan senarai drop-down dengan empat pilihan: Rajah 3.1.5: Senarai drop-down sprite Duplicate mengadakan salinan serupa sprite termasuklah script, costume, dan sound. Delete memadam sprite. Save to local file membenarkan pengguna menyimpan sprite termasuklah script sprite tersebut. Show/Hide sorok / papar objek. d) Blocks Palette Blocks Palette membenarkan kita mengheret blok ke Scripts Area, mencipta pembolehubah, dan mencipta lebih banyak blok yang lain. Rajah 3.1.6: Blocks Palette Mengatur Cara dan Menguji

6 e) Scripts Area Blok dari Blocks Palette diheret masuk ke Scripts Area. Kombinasi dengan blok yang lain membentuk scripts, yang seterusnya membentuk projek. Rajah 3.1.7: Blok dari Blocks Palette diheret masuk ke Scripts Area f) Costume Tab Penampilan sprite boleh ditukar dengan menukar costume sprite. Costume Tab mengandungi senarai costume sprite yang terpilih. Sprite boleh memakai hanya satu costume pada satu-satu masa. Rajah 3.1.8: Costume Tab Mengatur Cara dan Menguji

7 g) Sound Tab Sound Tab mengandungi senarai klip audio. Butang pada Sounds Tab membantu menguruskan bunyi yang akan dimainkan. Rajah 3.1.9: Sound Tab Mengatur Cara dan Menguji

8 3.2 MENGGUNAKAN FITUR-FITUR UNTUK MENGGERAKKAN OBJEK, MEMASUKKAN DIALOG, BUNYI DAN OBJEK BAHARU DALAM PERISIAN PENGATURCARAAN a) Blocks Pallete Pada Blocks Pallete terdapat 9 blok yang boleh digunakan untuk memberi arahan kepada sprite. Blok ini terdiri daripada kumpulan kategori berikut: Kategori Warna Fungsi Fitur Motion Menggerakkan sprite Looks Menukar warna dan bentuk sprite dan memasukkan dialog. Fitur ini juga boleh digunakan untuk menukar latar belakang stage Sound Memasukkan bunyi sprite dan latar belakang Pen Digunakan untuk melukis bentuk, garisan, titik, segi empat dan bulatan menggunakan blocks pen pada stage Data Mencipta pemboleh ubah baru untuk sprite Events Mengesan sesuatu tindakan supaya scripts dilaksanakan / di jalankan Control Digunakan untuk mengawal scripts Sensing Untuk mengesan sebarang perubahan pada scripts dan mengesan sebarang perubahan kepada perkakasan luar seperti tetikus atau papan kekunci Operators Fungsi persamaan matematik yang digunakan untuk mencipta persamaan matematik Jadual 3.2.1: Fungsi Blocks Pallete Mengatur Cara dan Menguji

9 b) Motion (Gerakan) Motion block mengandungi senarai arahan untuk pergerakan sprite. Di dalam motion block mengandungi 17 arahan pergerakan sprite. Motion Blocks Arahan Menggerakkan sprite ke depan dan ke belakang mengikut bilangan langkah yang dinyatakan Sprite menukar arah ke kanan mengikut sudut yang dinyatakan Sprite menukar arah ke kiri mengikut sudut yang dinyatakan Sprite bergerak ke arah koordinat yang dinyatakan Sprite meluncur ke koordinat yang dinyatakan Sprite akan melantun selepas menyentuh dinding stage Jadual 3.2.2: Contoh Motion Blocks Ini adalah sebahagian daripada block yang terdapat pada motion block. Pengguna boleh melihat kegunaan block arahan yang lain dengan klik kanan pada butang block berkaitan dan pilih help. Pengguna boleh melihat tip bagi setiap blok selepas menekan perkataan help di sebelah kanan scratch Mengatur Cara dan Menguji

10 c) Looks (Rupa) Looks blocks digunakan apabila pengguna hendak menukar keadaan sprite, memberikan dialog kepada sprite, menukar warna sprite dan menukar latar belakang stage. Looks Blocks Arahan Sprite menggunakan dialog hello selama 2 saat Sprite memikirkan sesuatu mengikut dialog yang di tulis selama 2 saat Menunjukkan sprite atau latarbelakang stage selepas di hilangkan Menukar latar belakang stage mengikut kehendak pengguna Menukar saiz sprite mengikut peratusan yang dikehendaki Menukar warna sprite mengikut kehendak pengguna Jadual 3.2.3: Contoh blok Looks Ini adalah sebahagian daripada blok yang terdapat pada Looks blocks. Pengguna boleh melihat kegunaan blok arahan yang lain dengan klik kanan pada butang blocks berkaitan dan pilih help Mengatur Cara dan Menguji

11 d) Sound Sound blocks adalah senarai arahan untuk memberikan bunyi kepada sprite atau latar belakang stage. Sound Blocks Arahan Memainkan bunyi meow pada sprite Memainkan bunyi meow pada sprite sehingga selesai Menghentikan semua bunyi Menentukan laras bunyi pada peratusan yang dikehendaki Memainkan bunyi drum mengikut beats yang dikehendaki Memainkan bunyi mengikut tempo yang dikehendaki Jadual 3.2.4: Contoh blok Sound Ini adalah sebahagian daripada blok yang terdapat pada sound blocks. Pengguna boleh melihat kegunaan blok arahan yang lain dengan klik kanan pada butang blok berkaitan dan pilih help Mengatur Cara dan Menguji

12 Memasukkan sprite (objek) baharu ke dalam stage Proses memasukkan sprite adalah proses menambah, menggantikan atau menghilangkan sprite. 1. Pilih ikon seperti tanda bulatan merah pada sprites list. Tetingkap baru akan dibuka dan senarai sprite baru akan ditunjukkan Rajah 3.2.1: Sprite List 2. Pengguna boleh memilih sprite baharu dengan klik dua kali pada sprite pilihan atau dengan menekan butang OK. Rajah 3.2.2: Sprite Library Mengatur Cara dan Menguji

13 3. Sprites baharu akan muncul pada stage. Pengguna boleh klik pada sprite di sprite list dan membina scripts pada sprite berkenaan. Rajah 3.2.3: Contoh Stage dan Sprite List 4. Sprite yang tidak diperlukan boleh juga dibuang dengan cara klik kanan pada sprite berkenaan dan seterusnya menekan arahan delete. Rajah 3.2.4: Contoh memadamkan sprite Mengatur Cara dan Menguji

14 Memasukkan latar belakang pada stage Latar belakang stage boleh dimasukkan gambar situasi mengikut kesesuaian cerita yang hendak disampaikan 1. Klik pada new backdrop seperti gambar rajah di bawah Rajah 3.2.5: Contoh memasukkan latar belakang pada stage 2. Pengguna boleh memilih latar belakang yang disediakan. Klik dua kali pada latar belakang pilihan atau dengan menekan butang OK. Rajah 3.2.6: Backdrop Library Mengatur Cara dan Menguji

15 3. Inilah hasil pada stage setelah latar belakang baharu dimasukkan. Rajah 3.2.7: Contoh hasil backdrop Mengatur Cara dan Menguji

16 Aktiviti 1 Padankan penyataan berikut dengan fitur yang betul Penyataan Fitur Sprite bergerak menuju ke koordinat seperti yang dinyatakan Menukar costume sprite Butang ini digunakan untuk memulakan scripts Scripts dimulakan dengan menekan butang space bar di keyboard Blok ini digunakan untuk menjalankan scripts secara berterusan tanpa henti Sprite akan melantun apabila menyentuh sempadan stage Kawasan pilihan untuk menukar latar belakang stage Tempo bunyi akan bertukar mengikut pilihan pengguna Mengatur Cara dan Menguji

17 3.3 ATUR CARA SECARA URUTAN MENGGUNAKAN FITUR-FITUR YANG SESUAI UNTUK SESUATU OBJEK Pergerakan dari kedudukan A ke kedudukan B dan berpatah balik dengan kadar kelajuan berbeza. a) Pergerakan dari kedudukan A ke B i. Anda perlu heret dan lepas blok dalam kategori Motion pada Scripts Area. A B Rajah Pergerakan dari kedudukan A ke B ii. Untuk menggerakkan objek dari titik A ke titik B anda perlu heret dan lepas blok sebanyak 5 kali. iii. Anda juga boleh menggerakkan objek terus dari titik A ke titik B dengan menukar nilai dalam blok steps. Bagi menguji hasil kerja, anda perlu dwiklik pada blok yang diletakkan pada Scripts Area Mengatur Cara dan Menguji

18 b) Bagi menggerakkan objek dari titik B ke titik A semula anda perlu heret dan lepas blok dengan nilai negatif. c) Pergerakan terus dari titik A ke titik B kemudiannya berpatah balik boleh dilakukan dengan heret dan lepas blok kemudian mencantumkan blok dan blok di Scripts Area. d) Jarak pergerakan objek boleh dilaras dengan menukar nilai steps pada blok. e) Bagi memastikan objek tidak terbalik sewaktu kembali ke titik asal anda perlu mengubah setting pada sprites. Rajah 3.3.2: Cara pergerakan Sprite Tahukah anda? Anda juga boleh menggunakan beberapa blok lain untuk menggerakkan objek dari titik A ke titik B. Mungkin anda mempunyai kaedah lain untuk menggerakkan objek antara titik? Mengatur Cara dan Menguji

19 3.3.2 Memaparkan dialog yang sesuai. Tahukah anda? Dialog boleh diletakkan pada objek yang dipilih. a) Dialog boleh dipaparkan berdasarkan situasi pergerakan dengan heret dan lepas blok daripada ikon Looks ke Scripts Area. Rajah Meletakkan dialog pada objek b) Dialog pada blok boleh diubah dengan meletakkan tetikus pada blok berkenaan dan taip ucapan yang dikehendaki. Mari kita cuba ubah dialog pada blok mengikut kesesuaian situasi objek Mengatur Cara dan Menguji

20 3.3.3 Mengeluarkan bunyi yang sesuai. Tahukah anda objek yang dipilih juga boleh mengeluarkan bunyi tertentu mengikut pilihan anda. a) Pilih blok dari ikon sound kemudian heret dan lepas ke ruang Scripts Area. b) Bunyi yang dihasilkan boleh dilaras dengan menggunakan sounds tab. Rajah 3.3.3: Contoh Sounds tab c) Bunyi yang dihasilkan juga boleh dirakam dengan menggunakan pilihan pada blok. d) Rakaman boleh dimulakan dengan menggunakan pilihan pada blok sound. Anda boleh mula merakam dengan mengklik kekunci record e) Hasil rakaman akan disenaraikan dalam pilihan bunyi pada blok sound dan anda boleh memilih bunyi yang dirakam sebagai bunyi objek anda Mengatur Cara dan Menguji

21 Aktiviti 1 Anda boleh menjalankan aktiviti menggunakan kemahiran membuat pergerakan, memasukkan dialog dan suara berdasarkan soalan ransangan di bawah. 1. Masukkan objek pilihan anda dan gerakkan objek tersebut 100 langkah ke hadapan dan 50 ke atas. 2. Papar dialog yang sesuai dengan objek yang dipilih. 3. Rakam suara anda dan letakkan pada objek yang dipilih. Aktiviti 2 Hasilkan projek scratch anda berdasarkan situasi di bawah. 1. Seekor kucing ingin mencari makanan terpaksa bergerak dari titik A ke titik C melalui titik B. Semasa mencari makanan, kucing tersebut mengiau kelaparan. Dalam perjalanan, kucing bertemu dengan rakannya, si musang dan menyapa rakannya itu. 3.4 MENGHASILKAN ATUR CARA SECARA PILIHAN TUNGGAL UNTUK SESUATU OBJEK Atur cara pilihan tunggal adalah atur cara yang mempunyai hanya satu pilihan. Contoh: Mula Sprite1 bergerak 50 langkah JIKA bertemu dengan Sprite2 *Sprite1 mengeluarkan bunyi Tamat Catatan: (*) akan dilaksanakan apabila syarat JIKA dipenuhi. Berikut adalah langkah-langkah bagi contoh di atas 1. Lancarkan aplikasi Scratch. 2. Hapuskan Sprite1. 3. Masukkan sprite Bat1 dari Choose sprite from library. 4. Heret dan lepas blok ke dalam scripts area Mengatur Cara dan Menguji

22 5. Heret dan cantumkan blok dan di bawah blok sedia ada. 6. Heret dan cantumkan blok di bawah blok sedia ada. Ubah nilai masa kepada 0.5 saat. 7. Heret dan cantumkan blok di bawah blok sedia ada. 8. Heret dan masukkan blok ke dalam bentuk segi bujur dalam blok. Ubah nilai1 kepada 0 dan 10 kepada Heret dan cantumkan blok di bawah blok sedia ada. 10. Heret dan masukkan blok ke dalam blok. 11. Heret blok, dan cantumkan di bawah blok. Ubah nilai langkah kepada Heret blok dan cantumkan di bawah blok. Ubah nilai masa kepada 0.2 saat. Nota : Klik untuk uji segmen atucara yang dihasilkan. Banding dan bincangkan hasilnya apabila susunan blok-blok, dan diubah. 13. Heret blok dan cantumkan di bawah blok. Nota : Klik untuk uji segmen atucara yang dihasilkan. Bagaimanakah orientasi sprite1 dapat diperbetulkan? Rajah 3.4.1: Segmen kod atur cara bagi sprite Bat Mengatur Cara dan Menguji

23 14. Masukkan sprite Bat2 dari Choose sprite from library. 15. Klik Bat1 supaya segmen kodnya terpapar pada scripts area. 16. Klik pada blok dan heret segmen atur cara ke atas spritte Nota : Tindakan ini akan menyalin segmen kod ke. 17. Heret blok dan cantumkan di bawah blok. 18. Heret dan lepaskan blok ke dalam ruang blok segi enam yang berada di blok. Pilih bat2 seperti di sebelah. 19. Heret blok dan lepaskan ke dalam blok Pilih record seperti di sebelah. Pilih choose sound from library, dan pilih. Klik 20. Klik sprite 21. Heret blok dan cantumkan di bawah blok. 22. Heret dan lepaskan blok ke dalam ruang blok segi enam yang berada di blok. Pilih bat1 seperti di sebelah 23. Heret blok dan lepaskan ke dalam blok. Ubah teks Hello! kepada Opocot! Dan masa 2 saat kepada 0.3 saat Mengatur Cara dan Menguji

24 Rajah 3.4.2: Segmen kod atur cara bagi sprite Bat Mengatur Cara dan Menguji