Jural Grade Vol3 No Jul 007 : 77-8 U Meda Pegaruh Uaa da Ieras dala Peroaa Berfaor Sg Nugroho Jurusa Maeaa, Faulas Maeaa da Ilu Pegeahua Ala, Uversas Begulu, Idoesa Dera Ju 007; Dseuu 6 Jul 007 Asra - Faoral experes wh fxed effes radozed oplee lo desg a e odeled as Y = µ + β + τ + ϕ + ( τϕ) + ε =,,, =,,, =,,, To es a effes ad s erao whe as assupos are e s usg he F es (ANVA) Noparaer alerave esg for a effes eda ad erao eda s dsussed hs paper Keywords : faoral, oparaer, eda, a effes ad erao Pedahulua Dala ulsa odel yag dguaa adalah Y = µ + β + τ + ϕ + ( τϕ) + ε dega =,,, =,,, =,,, Bla asus dasar odel dpeuh, aa prosedur sasa paraer dguaa uu egu pegaruh-pegaruh uaa τ da ϕ, sera eras ( τϕ ) Aalss eragaa erupaa prosedur yag epa uu u Uu egu H 0 : τ = τ = = τ lawa H τ τ dguaa sas u : KT( τ )/ KT( ε ) Tola hpoess ol apala KT ( τ )/ KT ( ε ) > F ;( )( ) Uu egu H0 : ϕ = ϕ = = ϕ lawa H ϕ ϕ dguaa sas u : KT( ϕ)/ KT( ε ) Tola hpoess ol apala KT ( ϕ)/ KT ( ε ) > F Sedaga uu ;( )( ) egu H0 :( τϕ) = ( τϕ) = = ( τϕ) lawa H :( ) ( ) τϕ τϕ l l dguaa sas u KT( τϕ)/ KT ( ε ) Tola hpoess ol apala KT( τϕ)/ KT ( ε ) > ( )( );( )( ) F a Aleraf Pegua Tda erpeuhya asus dasar raaga peroaa, seper oralas da ehoogea raga aaupu area sala peguura, egaaa perlu dperayaaya valdas aalss a prosedur daas (prosedur paraer) eap dguaa leh area u, seaga aleraf pegua dapa dguaa prosedur sasa oparaer Meda erupaa salah sau uura peusaa daa, dsapg ea aau raa-raa Uu daa yag da sers, eda leh a uu edsrpsa uura peusaa daa darpada ea leh areaya, seaga aleraf dguaa u eda uu elha pegaruh-pegaruh uaa perlaua aupu erasya Pegua Meda Pegaruh Uaa τ Dala seap lo, ayaya pegaaa yag dguaa uu eghug pegaruh uaa τ ada seaya Sedaga uu seap oas lo β da perlaua ϕ ada seaya pegaruh uaa τ Dega dea, uu pegua eda pegaruh uaa τ perlu dlaua elalu ahapa-ahapa seper eru:
78 Sg Nugroho / Jural Grade Vol 3 No Jul 007 : 77-8 Hpoess ol : eda pegaruh uaa τ saa pada ap oas lo β da perlaua ϕ da hpoess adgaya seara uu eyaaa ahwa hpoess ol da ear Kelopoa daa uu elha pegaruh aar perlaua pada ap oas lo β da perlaua ϕ Arya uu ap =,,, da =,,, daa yag delopoa erseu adalah Y, Y,, Y 3 Hug la eda daa Y, Y,, Y uu ap =,,, da =,,, Seu saa ( ) laya dega τ 4 Uu seap la =,,,, hug () ( ) = Ψ ( Y > τ ) yau ayaya = = pegaaa aa perlaua τ pada seap oas lo β da perlaua ϕ yag leh ( ) esar dar la edaya, τ Dega ara yag saa uga dhug esarya ( ) = Ψ( Y τ ) Seaga aaha, = = () + = 5 Hug sas Tτ = () = = = () () = = 6 Tola hpoess ol a > T τ () () ( ) χ, α daa Hpoess ol : eda pegaruh uaa ϕ saa pada ap oas lo β da perlaua τ da hpoess adgaya seara uu eyaaa ahwa hpoess ol da ear Kelopoa daa uu elha pegaruh aar perlaua pada ap oas lo β da perlaua τ Arya uu ap =,,, da =,,, daa yag delopoa erseu adalah Y, Y,, Y 3 Hug la eda daa Y, Y,, Y uu ap =,,, da =,,, Seu saa laya ( ) dega ϕ 4 Hug () ( ) = Ψ ( Y > ϕ ) yau ayaya = = pegaaa aa perlaua ϕ pada seap oas lo β da perlaua τ yag leh esar dar la edaya, ( ) ϕ Dega ara yag saa uga dhug esarya ( ) = Ψ( Y ϕ ) Seaga aaha, = = () + = 5 Hug sas Tϑ = () = = = () () = = 6 Tola hpoess ol a > T ϕ () () ( ) χ, α daa Pegua Meda Pegaruh Uaa ϕ d Pegua Meda Pegaruh Ieras ( τϕ ) Dala seap lo, ayaya pegaaa yag dguaa uu eghug pegaruh uaa ϕ ada seaya Sedaga uu seap oas lo β da perlaua τ ada seaya pegaruh uaa ϕ Dega dea, uu pegua eda pegaruh uaa ϕ perlu dlaua elalu ahapa-ahapa seper eru: Uu pegua eda pegaruh eras ( τϕ ) perlu dlaua elalu ahapa-ahapa seper eru: Hpoess ol : eda pegaruh eras ( τϕ ) saa pada ap lo β da hpoess adgaya seara uu eyaaa ahwa hpoess ol da ear
Sg Nugroho / Jural Grade Vol 3 No Jul 007 : 77-8 79 Kelopoa daa uu elha pegaruh oas perlaua pada ap lo β Arya uu ap =,,, daa yag delopoa erseu adalah Y, Y,, Y, Y, Y, Y,, Y,, Y 3 Hug la eda daa Y, Y,, Y, Y, Y, Y,, Y,, Y uu ap =,,, () Seu saa laya dega τϕ 4 Hug () ( ) = Ψ > = ( Y τϕ ) yau ayaya pegaaa aa perlaua ( τϕ pada seap oas lo β yag leh esar () dar la edaya, τϕ Dega ara yag saa uga dhug esarya ( ) = Ψ( Y τϕ ) Seaga aaha, = () + = 5 Hug sas () () Tτϑ = ( ) () = = = = = = daa () () = = = 6 Tola hpoess ol a > T τϕ χ( )( ), α ) = () () p ( p) daa p adalah peluag seuah pegaaa erla leh dar la edaya Apala oal ars deahu aau deapa laya, aa seara pas T el fugs epeaa peluag () () L () N a Nau dala praeya, seara a-uadra dega deraa eas - dguaa f Telada Dala peroaa erfaor 4x3 dala raaga aa elopo legap dperoleh daa seper eru : e Seara Esa Sas U Seara uu eu daa freues pegaaa yag leh esar da da leh esar dar eda uu pegua eda dapa dsaa seper eru Seara pas sas T erupaa seara ersyara yag ergaug pada oal ars da oal olo Peluag uu eperoleh oposs daa seper ael () () () a= = () Uu elaua pegua eda pegaruh uaa perlaua peraa (doasa dega Faor τ) dapa dperudah dega eua ael d awah, yag erupaa rasforas ap la daas ead aau 0 Peeua la aau 0 dega egguaa ( ) rera Ψ ( Y > ), daa Ψ erupaa fugs daor τ Hasl dar rasforas daas adalah = = N dega oal olo yag eap adalah
80 Sg Nugroho / Jural Grade Vol 3 No Jul 007 : 77-8 Selauya dhug uu ap araf perlaua τ, ayaya pegaaa yag leh esar (da uga yag leh el aau saa dega) edaya: Faor τ 3 4 >ed 3 9 0 4 36 <=ed 5 9 8 4 36 8 8 8 8 7 Dega dea, () () Tτ = ( ) 3,8 = () = = = Nla peluagya dapa dhug dega fugs pada Mrosof Exel salya, hds(3,8;3) = 0,003 Dega dea eda pegaruh uaa τ ereda seara sgfa pada araf %, area la-p aau la sgfas pegua (0,003) leh el dar araf peguaya (0,00) Selauya, uu elaua pegua eda pegaruh uaa perlaua edua (doasa dega Faor ϕ) dapa dperudah dega eua ael d awah, dega ara yag saa seper daas, yag erupaa rasforas ap la daas ead aau 0 Peeua la aau 0 dega egguaa rera ( ) Ψ ( Y > ) ϕ Dega dea, () () Tϑ = ( ) = 4,63 () = = = Nla peluagya dapa dhug dega fugs pada Mrosof Exel salya, hds(4,63;) = 0,00 Dega dea eda pegaruh uaa ϕ ereda seara sgfa pada araf % Ahrya, uu pegua pegaruh eras dperoleh ael rasforasya seper eru Dega ara yag saa seper prosedur perhuga pegaruh uaa τ da ϕ dperoleh Hasl dar rasforas daas adalah Dega egguaa sas u Tτϑ = () = = = = = = () () ( ) Selauya dhug uu ap araf perlaua ϕ, ayaya pegaaa yag leh esar (da uga yag leh el aau saa dega) edaya: Faor ϕ 3 >ed 6 3 5 4 <=ed 8 9 48 4 4 4 7 Nla dar sas adalah 0, dega dea hds(0;6) =,000 I erar ahwa da erdapa eras aara pegaruh uaa τ da θ erhadap eda Dafar Pusaa [] Coover, WJ, 97, Praal Noparaer Sass Wley Ieraoal Edo, Joh Wley & Sos New Yor NY
Sg Nugroho / Jural Grade Vol 3 No Jul 007 : 77-8 8 [] Gos, JD, 985, Noparaer Sasal Iferee d ed Revsed ad Exeded Marel Deer, I New Yor NY [3] Radles RH, ad DA Wolfe, 979, Iroduo o he Theory of Noparaer Sass, Joh Wley & Sos New Yor