41 \.l.ii DntanoleptH: Prodnk Y.e(,f<l: Manis "1n8t..ant." kasa. Bau. Wa!-rsH <coret. YR11f,i t..if.!ak per]u) Di hadapan saudara tersedia 9 macaru sampel keca0 Jrsanis "instant.". Saudara diminta lfsembe r i k an penilaian atas sampel tersebut berdt'ts::tr-kan kesukf.~an saudara dengan memberikan tanda C pada interval garis yang tersedia. Semakin ke kanan berarti saudara mak\n menvukai sampel yang tersedia. Kode Skala Garis 116 206 521 121 504 ------------------~~-------------------J 618 109 212 322 }-------------+sangat tidak menyukai net.ral san~rt Jnenvukai
Ul.mpiran.u. Hasil Uji Organoleptik Rasa <4.l. No 116 206 SZl l:u.504 618 10!1 2.11 32.2. Total - n m n m n m D m D m u m n m n m n m 0.5 o.5 1 3.!1 4.2 2..!1 u 4 5.5 6 6 3.4 4 4 4.5 4 7 1 3 4 1 1.4 80.1 1 1 1 1 0 3 4 4 1.1 u 3 4 4 2 4 4 1.7 l l.s 4 6 s.5.6 l 6 77.1 3 1 3 0 3 4.1 1.!1 1.4 4 3.4 4.14 l s 3.6 u 0 0 4 6.4 6.8 7 4 7.:1. 85 4 1.5 0.6 1.7 3 1.4 4 3.8 4.1 1.5 1 0.5 1.9 4 s.s l 0.7 t.!l 3 0.3 6 7.3 3 s 3.5 77.8 5 u 1.5 1.:1. 3.1 3.4 3.7 1 3.1.S 3.7 3 4.1 4.5 2.8 1.8 4 4.5 1.1 D.4 1.6 8.5 7 1.5 to 3 2 9.5.8 6 3 u 3.S 4 4 4.4 7.4 6 s 4 s.5.2 l.6 3.4 7!1.9 9 4.7 1.4 1.5 6 5 2 3 6.5 l ll7.l 7 4,4 4.6 4.5 5 4.5!1.3 7 4.4 9.5 6.5.6 6 6 7 s 9 7 6 6.4 9 8 4 s 1.4 4 4.8 7 S7.4 8 5.5.2. s 7.7 7 8 s 4 7 8 lo 1.S 8.4 7 10.5 6 7.5 7.5 5 7.8 4 3 6.4 2.4 8.6 6.9 174.91 9 6.7 6.2 6.5 4.5 4.5 7.6 14 7.4 4.6 7 7.3 s.s 8.6 6.4 6..., 9 &S 4 4.3 4 7.4 1.5 3 7.4 4.5.2 163.5 11) 6.5.7 7.9 4_, 4.4 4.4 s 6.!1.19 4.8 6.5 7.8 6.4.13 8.9 9 7 6 8 5 10 0 0.7 7 0-, s..~ 1.6 150.7 t s S.:l. s 5 5 6 s 8.!1.14 6.3 8 6.5 7 6 5.5 6 6 6.4 6.7 7.7 6.5 2 6'! 8 161.6 12 7 7 8.5 6.1 6 8 5 7.5 6.5 4.7 5 8.13 7 6 7.4 8.4 6.8 7.6 4 4..5 6 6.8 8 7 3 17.5.8 13 4.6 4.4 6 7 7 6..., s.s S.5 9.8!1.3 6.3 7.1 7 7 7 7.4 s.s 3.5 3.7 4..5 8.l s 6.3 6 s 7.4 166.6 14 4 4 3.3 s 6.5 6 s 6.4 S.5 6 7 s 6.4 5.4 4.S 7 6.3 9 5 s!1.3 4 s 5!1.3 7 7 1!10.9 S 6 6.!1 3 5.7 6 5 6 6.3!1.3 5 6 7.4 7 5.6 6.3 7 8.6 s 3 3 4 1.4 6.4 6.6 9 8.3 1.4 151.2 Total S?.l 61.!1 60 66.1 6U 66.1 11.5 77.4.., 69.6 78.4 79.8 81.2 83 81.4 81.7 8.'1.9 ~.7 64.3 59.8 68.2 71.7 77.8 71.8 83.2 7.5.2. 7!1.1 1~.4 Ra - 3.98 4.31 5.2.2. -- - 5.06 - ----- - _.S.~_... ---.17 4.27 4.94 119... 44.1644
43 kaldu avam dan konsentrasi garam te.thad1n rasa. kf~cap "instant". df F! j t F,. <!l j~~~- 1 j T ot:'d Perlaknan Ke l orm::. c Y. Pane1is Gal at 404 8 14 380 2111.43 123.89 2.6", 774.03 1210.86 1. ~)3 3.19 4.86... 0.42 T,,.., 17.~-\3 ~:. 6'3 l 4.57 j Keterangan: Berbeda r1vata TS Tidak berbeda
umpiran3a. Hasil Uji Organoleptik Bau 4-q No 116 206 121!iZ - ""' 611 109 212 322 Tolal m m m m m m m m m 4 6 4.11 8 8.13 2.5 1 0 1 1.5 5 6 5.2 2 1 4.5 5 2.4 4 6.9 7 96.1 2 0 1.1 u 4 1 4 4.5 4.3 3! 4.8 7 4.8 4.5 8 6 5 4 2.4 1 1 1 4.6 0 5 92.5 3 5.5 4.3 3.15 5 5 6.3 7.5 5.6 5.6 s 6 4 6 8 5.3 6 6 4.9 6 5 5.2 1 125.7 4 5 3 6.4 Ci 5 3 0.7 4 1.3 5 4 7.6 4 4 s s 0 s 7 1.9 8 8 4 8.2 8 4 5.4 ZS.S 5 5 6.9 3.5 3.5 5 7.8 6.3 8.9 7 u 4 2 7 6 4 4.S 10 s 1.6 z 6 5.6 3 5 7.4 8 10 145.3 6 5.2 1 8 s.s 4 4.5 4.7 Ci l.7 9 s s 2. 8.6!1.8 7.S 9 s.s 9 s 2.6 1.5 s 3.8 4.S s 144.4 7 Ci 6.4 4.4 7.3 4 5 3 4.5 11.3.1!1 2 7 4 6.4 6.3 4.S 7.3 7.3 7 4.5 6.8 6 4.6 7 6 6.8 147.3 8 6.8 6.1 5 6.1 1.!1 4.2 4.Z 2 4.1 ~.6 s 3.9 6.S 1 2 1.S 7 7 s.s 2 6 7.6 4 7 7.4 2 s ill 9 5 1 2.7 5 3.5 2.4 8 6.4.12 s s 6 4 u 4.8 7 1.9 3.8 7.2 2 2.3 s 2 2.8 s 5.4 2.3 m.s 10 6.2 3.5 6 6.4 5 ;'i 7 4 11.3 2 1.8 5.7 9 S.5 7.4 s.s 4.4 s S.6 6.1 7.3 6.4 7.5 6.7 5 4.5 146.4 4 ;'i 2 2 3.9 9 6 1 7 6 6.3 4.15 ',_, 4 s 6 s 7 s.~ 3.., 5 4 4 3 142.8 ' 12! 7.3 1.4 7.2 3.5 6 &4 7 8 S.l 4 3 7.6 2 3 1.!1 8 5 S.9 4 8 5 4 5 3.2 6 145.5 13 6 4.9 0 5 8.8!i 1.5 1.4 1.7 7 4.8 s 6 6.9 6 s 5 6.6 6 6 2.8 3 3 7 9.4 4.6 129.4 14 7.1 :; 7 5 7 1.5 4 5.6 4.5 S 6.7 3 3.17 4.1 S.5 5 2 1.5 u s 4.5 2.3 o.s 3 8 4.l 5.5 4 7.8 u 9 s 8.:1 3.7 7.6.. 2 4.S s.s S.6 4.S 7.3 4 8 9 4.4 8 6.7.s 9 6.9 2.S 10 1S2.S To 81.5 67.1!!9.6 76.6 72.1 712 68.4 69.1 64.9 7 1.8 73.7 64.1 76.8 6U 67.1 814 80.8 89.6 au 68.1 75.6 80.6 64.4 70.4 85.4 64.!1 816 1986.1 1 Ra -m 4.63 4.93 4.5 ~- ---- 143.~ 4.66 4.6 5.64 5.19 4.79 S.2 44.t3s.~ '
kaldu RVam bau kei:ap "instant" dan kons~ntrasi T< tal Perlakuan 1 Ke1ompok Panel is Gal at Keterangan: df 404 8 0.!.- 14 380 2000,?'; 32.1:)9 179.99 1737.86 ------------------------------! F, F hi t F t r. h j 6.?7 l:t:. 86 1.:n T;:; 2.81 ---~ l i 2.69 4. 67! j TS Tidak berbeda
- ""' No 1111 206 S21 121 618 10!1 212 3ZZ Total n m Jl1 n m n m D m m n m n m 6 ~ 4.8 6 4 5.8 7 6 5.2 6 6 5.3 4 4 ~~.~ ~ z 4 4 4.!1! 4 3.!1 7 7.4 11.4 135.8..ampimn... Hasil Uji Organoleptik Warna 1.1 4.~ 6 145..1 3 4!1.7! 8 5.8 4 6 7.7 4.!1 3 6.1 4... 6 7 6 3.6 s.z 3 4 0.!1 s s 6 14.\11 4 4 6 6.4 3 s 7.!! 4 4 6.4!! 4 6 6!1.11 4 7 6 6 3 7 j 6 7,.., 8 7 1411.7 2 4 4 4.!1 6 8 4!! 4! 6 s 4 5.~ s 7 ~ ~ 8 f.$!! 2.!! 7.11 8 3.6 8 0.3 1 16 S.-1 7 8.1 4.4 6 8 8.!! 10 11.7 j 8 6.4 j 5.7 7.4 j 4 165.6 6 s 4 s! 3 z s!! 7.3 j f.$ s 10 6 4 7.j s 7 s z 6.1 4 6 m.4 7 7.4 f.s 6.4 j!! 6 7 8 7.3 8 f.j 7.2 3 11.6 8.1 4 11.8 7.2 s 5.4 6..., s.~! 6 7 17%.4 7.6! s 11.4 6.1 6.4!1.7!1.3 7.7 s s f.$ 6 s 7.8 s s 6.!! 1 s 6.3 s.s M 6.!1 2.1 s 160.1! 6!!!1.3 6!! 4.!1!! s 6 s!! 4.2!!!! 13!! 6.!1 111 s!! 16!! 4 2.11 6.3 7 137.!1 10 6.!! 7.!1 7.4 11.3 7.6 1 11.7 11.4 4.6 8.!1 4.3 u. 7.!! 4.4 6.7 s 4 7.j 6.5 7 7.7 6.5 8.4 7.4!1.4 4.6 178!! 2 7.!! 7 6.7 8.6 2.1 1.!1 7!! 5.11 11.4 2!! 8.!1 5.1 2 s 1 7 8.!1!!1.3 4.-1 s 146.6 12. 8.1 3 7 6 8.!! 7.2 6 6 8 5.P 7 3.3 4 6 7.4 8 7 6 7.9 6 6 4.3!! 5.!! 175.1 13 4 3 14 4 3.!1.5 9 6 5.7 5.11 6 4.3 6 s 3.6 6 S.4 6.7 6! 4.3 4 6.!1 7 $.8 6 7.!1 146.8 14 S.6 1.5 8 S.6 4 1.5 5.3!1.2 8 5.4 &5 5.!1 a 7 7 4.!1 5.1 7 5.3 3.!1 6 6 4.6 6 6 173.1 S 7.8!1.6 6 6 4.4 6!1.!1 3.4 4.!1!1.7!! 3.!1 7.2 6.4 s 7.7 6.4 4!1.7! 4 6.4 4 7 4.5 4 3 143.7 TO 86.11 77.6 90 83.7 87.8 88.9 au 81.8 114.!1 9D.4 86.1 82.11 114.3 74.2 SS.1 117.8 84.3 84 D.2 77.8 811.4 86.8 86 83.7 84.!1 84.3 90 2327.3 Ra - S.66.5.711 5.111.176 S.M.1111..172-- --- 5.7.5.7!1!11.7177
47 kalrl11 avam rlan knns~ntrasi garam warna k"'eap "i.nf;tt,nt". df -- -"F-t-;-i1. --- -~~~:-;:,r!i Total f'erlakua.n Kelompok l?anelis Gal at Keterangan: 404 1H38.9~,.) ln. ---- ------------------ - -- 8 2.49 0. :~ ~ 1 n. 1 1 T:3 2 14.70 14 lof. B 1 380 1065.95 2.31 '?. 68 l ' i J TS Tidak berbeda
! A3 i L ~;ons~nt.rasi p(,t' '_taku~~ ;~gar-am_~ Kl 2.21 K2 2.33 K3 2. ~~9 Kl 2. ~.16 q:;sram terluhllip kadar prot.ei11. -----------------.---- ---1 KF-l('!P< k i lc-tl::~-- 1 ~ T :, + :, "~.: -(,C., ~4 2 o 2~! t.!.., L /., :::: ::::,_:_. _::,;_ ;,: 2.9o 2.98 " K2 3.1~~ 3.08 3.10 3.11 K3 ' 3. 30 3.26 3.30 3.29 Kl :::s. 70 3.72 3.70 3.71 K~~ ~~.8h ~.35 3.84 3.8S K:3 '*.us 4. o i 4. 06 4.,-,4 1 Lampi ran 5b. Hasil sidik rag am pengaruh kaldu a yam dan konsentrasi proporsi garam. tempe SK db,1k KT F hit F tab ;:) "~-,, Ke lc. mpok!perlakua.n: A K G:: & 2 2 4 16..., 1 1--.!... 1. 0 4. 90. J 0-3 -'t '7.7~!.10. 1. 06. 10-4 4. 739!'; 0. 274 4. 87. J\1-4 0.22 TS 9834.70,. :1 3.63 :-1. L 1 L_~l~ :_~1-----~:s ~~ :_ 1 :<~~-,~----- --------------------------- --
Lampiran 5a. Pen~aruh propors:i l.!'<rupr. a.v~m ~lhn AJ K 1 A2 A3 K2 K3 Kl K2 K3 Kl K2 K3 kunsentrasi garam terhadap kadar Raram. ' ~ 4.31 6.13 3.39 4.31 6.12 3.39 4.31 6,14 --------- --------- - - K e l ;_ < lfn:"o~; ll J. 3~. 4.28 6.11 3.41 4.3J 6.14 3.41 4. 13 6.12 r ~ ""'".! --~~~_:_ :3.4j :-.,::-; l 4.34 l_i.::~l ). l1 6. 11'1 3.39 :}.4(! ; 4.28 1. 30 6.14 6.133 3.35 3.38 4.31 4.31 6, ll-: 6.E7 \ t! ' Lampi ran 6b. Hasil sidik rag am pengaruh proporsi tempe ka.ldu 8.YBB'l dan konsentra.s:i gara.m. SK db Jk KT F hit F t.a.h -5-5 '- Kelompok 2 3.33.10 1.67.10 0.035 TS 3. 6~i Perlakuan: A,, --4 " 5% 3 -s o- 4 0.0639 ~r 3. 6:~ 6.11.10. u. i l..-. K 2 35.0421 17.52 36576.2 ~-;. 6:'; ** AK <1 1. 09-10- 3 2. 7 3. 1 ( --4 (l' ~ 7 T.; ;:. i"l :; Ga)at 16 7.6'7.10-3 4.79.10-4 Total ZB :i5. 0!515 Keterangan: ~* Berbeda sangat nyata T,. ;) T.idak berbedl'l i { j
60 Lampiran 7 Hasil Perhitungan Kualitas Terbaik a b c d e Jumlah Jumlah Perlakuan Total Total na nap nb nbp nc ncp nd ndp ne nep np np/100 A1K1 4,95 99,00 4,95 24,75 6,28 157,00 7,39 184,75 8,62 215,50 681,00 6,8100 A1K2 5,35 107,00 6,32 31,60 6,82 170,50 7,87 196,75 8,81 220,25 726 t 10 7,2610 A1K3 5,84 116,80 8,98 44,90 8,24 206,00 7,18 179,50 8,82 220,50 767,70 7,6770 A1K1 6,62 132,40 4,99 24,95 7,99 199,75 7,44 196,00 8,77 219,25 762,35 7,6235 A'1K2 6,93 138,60 6,31 31,55 8,65 216,00 7,34 183,00 8,59 214,75 784,65 7,8465, A1K3 7,33 146,60 9,00 45,00 9,00 225,00 9,00 275,00 9,00 225,00 866,60 8,6660 }JK1 8,26 165,20 4,96 24,80 6,74 168,50 8,28 207,00 8,71 217,75 783,25 7,8325 ASK2 8,58 171,60 6,32 31,60 7,80 195,00 7,64 191,00 8,68 217,00 806,20 8,0620 AlK3 9,00 180,00 8,99 44,95 8,19 204,75 8,30 207,50 8,76 219,00 856,20 8,5620 -----
' t: <'/ \ \,J, ' c.!jj i,-,h!.ano lept. ik r-asa < %5%) d. Uji organoleptik bau e_ llji organoleptik warna C25%) ~ Contoh perhitungan skor <n) untul: l:ac!ar kecap "instant". Dari hasil pengukuran kadar protein pada Lampiran 1. nilai kadar protein tertinggi adalah parla perlskuan dengan proporsi tempe - kaldu ayam = 1:3 dengan konsentrasi garam 25% CA3K3), yaitu 4.04% Jadj nnt.uk perlakuan tersebut diberi nilai tertinggi yaitu 9. Untuk penentuan skor nilai yang lain : misalnya: AlKl. kadar proteinnya 2,22% Skor = 9 - C 4 04-2 22 x 9 ) = 4.95 4.04 ~ C.entoh perhitungan skor ( n) untuk kadar garaw1 kecap "instant". Dari hasi 1 ~ engulwran kadar garall'l pad a Lampiran 2. kadar garam yang mempunyai nilai tertinggi adalah J; ada perlakuan A2K3. yaitu 6. 133% Jadi untu~; perlakuan tersebut diberi skor tertinggi. yaitu 9. Untuk ~)er~ent.uan skor yang lain: misalnya: A1K1. kadar garamnya 3.17% :::' kor
pada perlakuan A2K3. vaitu 5,70. tersebut diberi skor tertinggi. Yi'tit.u 9. llntuk penentuhn skor yang lain: misalnya: A1K3. nilai rasa 5.22 Skor :: 9 - < 5.70-5.22 5.'70 X 8 ) :: 8.24 - Crmt.oh perhi tun.p,:u, sk<o<r \ n "< bau t:er~rp insl.aht". Dar i. hasil l erhitungan nilai bau oada l.amoiran r "instant" yang mempunyai nilai tertinggi adala.h pada. ~ perlakuan A2K3. yaitu 5.64. Jadi untuk perlakuan tersebut diberi skor nilai tertinggi, yaitu 9. Untuk penentuan skor yang lain: misalnya: A3K2. nilai bau 4.79 Skor :: 9 - ( 5,64-4.79 X,J :: ~ 5.64 9 /, 64 ---+ Contoh perhitungan skor < n, untnk '~a rna keeap "instant". dar:i. lu sil J: erhitnbgan nilc.:i W8.!TB pad!' Lampiran 6. warna ~:eeap "instant" yang menapuny:ti nila' t.ert.ihggi Rdalab y.-..ada ~ er-lakurm AZC~. yaitn t.\h. Jadi untuk per-.lakuan t.er-sebut djb~r:i skc r t".t--rt._1rl_r:t~ i. va=~1u 8 misalny8: A1K3. niiai warr1a ~.7~ 5.'tl] - ~.. 78 f;k.or = 8 - (.. Y. :-:.; C