Kepada Yth.: Para Pejabat Eselon I di Kementerian Pekerjaan Umum dan Perumahan Rakyat SURAT EDARAN NOMOR : 50/SE/M/2015 TENTANG

Ukuran: px
Mulai penontonan dengan halaman:

Download "Kepada Yth.: Para Pejabat Eselon I di Kementerian Pekerjaan Umum dan Perumahan Rakyat SURAT EDARAN NOMOR : 50/SE/M/2015 TENTANG"

Transkripsi

1 KEMENTERIAN EKERJAAN UMUM DAN ERUMAHAN RAKYAT REUBLIK INDONESIA Kepada Yth.: ara ejabat Eselo I di Kemeteria ekerjaa Umum da erumaha Rakat SURAT EDARAN NOMOR : 50/SE/M/015 TENTANG ETUNJUK TEKNIS ENGGUNAAN SNI 179 TENTANG SESIFIKASI UNTUK BANGUNAN GEDUNG BAJA STRUKTURAL A. Umum Dalam ragka memudahka pegguaa SNI 179 ag diguaka utuk medesai sistem baja struktural atau sistem dega baja struktural ag bekerja seara komposit dega beto bertulag, perlu meetapka etujuk tekis pegguaa SNI 179 tetag spesifikasi utuk bagua gedug baja struktural dega Surat Edara Meteri. B. Dasar embetuka 1. eratura emeritah Nomor 36 Tahu 005 tetag eratura elaksaaa Udag-udag Nomor 8 Tahu 00 Tetag Bagua Gedug (Lembara Negara Republik Idoesia Tahu 005 Nomor 83, Tambaha Lembara Negara Republik Idoesia Nomor 453);. eratura reside Republik Idoesia Nomor 7 Tahu 015 tetag Orgaisasi Kemeteria Negara (Lembara Negara Republik Idoesia Tahu 015 Nomor 8); 3. eratura reside Republik Idoesia Nomor 15 Tahu 015 tetag Kemeteria ekerjaa Umum da erumaha Rakat (Lembara Negara Republik Idoesia Tahu 015 Nomor 16);

2 C. Maksud da Tujua Surat Edara ii dimaksudka sebagai aua bagi ejabat Eselo I di Kemeteria ekerjaa Umum da erumaha Rakat, peraag, pereaa da pelaksaa dalam megguaka SNI 179 utuk pembagua bagua gedug baja struktural. Tujuaa agar mutu bagua gedug baja struktural memeuhi persarata desai. D. Ruag Ligkup etujuk tekis pegguaa SNI 179 tetag spesifikasi utuk bagua gedug baja struktural memuat otoh-otoh desai ag dimaksudka utuk meggambarka aplikasi SNI 179. E. eutup Ketetua lebih rii megeai pedoma ii teratum dalam Lampira ag merupaka bagia ag tidak terpisahka dari Surat Edara ii. Ditetapka di Jakarta pada taggal 01 Jui 015 Tembusa disampaika kepada Yth.: Sekretaris Jederal, Kemeteria ekerjaa Umum da erumaha Rakat.

3 LAMIRAN SURAT EDARAN MENTERI EKERJAAN UMUM DAN ERUMAHAN RAKYAT NOMOR : 50/SE/M/015 EDOMAN Baha Kostruksi Bagua da Rekaasa Sipil etujuk tekis pegguaa SNI 179 Spesifikasi utuk bagua gedug baja struktural KEMENTERIAN EKERJAAN UMUM DAN ERUMAHAN RAKYAT

4 Daftar isi Daftar isi... i rakata... iii Bab A Ketetua umum... 1 A1. Ruag ligkup... 1 A. Spesifikasi, tata ara da stadar ag diau... 1 A3. Material... 1 Bab B ersarata desai... B1. Ketetua umum... B. Beba da kombiasi beba... B3. Dasar desai... B4. roperti kompoe struktur... Bab C Desai utuk stabilitas... 3 C1. ersarata stabilitas umum... 3 C. erhituga kekuata perlu... 3 Bab D Desai dari kompoe struktur utuk tarik... D1. embatasa kelagsiga... D. Kekuata tarik... D3. Luas eto efektif... D4. Kompoe struktur tersusu... D5. Kompoe struktur tersambug-sedi... D6. Eebar... Bab E Desai kompoe struktur utuk teka E1. Ketetua umum E. ajag efektif E3. Tekuk letur kompoe struktur tapa eleme peampag lagsig E4. Tekuk torsi da tekuk torsi letur kompoe struktur tapa eleme lagsig E5. Kompoe struktur teka siku tuggal E6. Kompoe struktur tersusu E7. Kompoe struktur dega eleme lagsig Bab F Desai kompoe-kompoe struktur utuk letur edahulua F1. Ketetua umum F. Kompoe struktur kompak simetris gada profil I da kaal meletur di sumbu major. 89 F3. Kompoe struktur profil I simetris gada dega bada kompak da okompak atau saap lagsig melegkug di sumbu major F4. Kompoe struktur profil I lai dega bada kompak atau okompak meletur di sumbu major i

5 F5. Kompoe struktur profil I simetris gada da simetris tuggal dega bada lagsig meletur di sumbu major F6. Kompoe struktur profil I da kaal meletur di sumbu mior F7. Kompoe struktur SB persegi da persegi pajag serta kompoe struktur berbetuk boks... 9 F8. SB budar... 9 F9. rofil T da siku gada ag dibebai dalam bidag simetri... 9 F10. Siku tuggal... 9 F11. Batag tulaga persegi pajag da budar... 9 F1. rofil-profil tidak simetris F13. roporsi balok da gelagar Bab G Desai kompoe struktur utuk geser edahulua G1. Ketetua umum G. Kompoe struktur dega bada tidak diperkaku atau bada diperkaku G3. Aksi meda tarik G4. Siku tuggal G5. SB ersegi pajag da kompoe struktur berbetuk boks G6. SB budar G7. Geser sumbu lemah pada profil simetris gada da tuggal G8. Balok da gelagar dega bukaa bada Bab H Desai kompoe struktur utuk kombiasi gaa-gaa da torsi Bab I Desai kompoe struktur komposit I1. Ketetua umum I. Gaa aksial I3. Letur I4. Geser I5. Kombiasi letur da gaa aksial I6. Trasfer beba I7. Diafragma komposit da balok kolektor I8. Agkur baja Bab J Desai sambuga Bab K Desai sambuga kompoe struktur SB da boks ii

6 rakata etujuk tekis ii memberika ketetua tetag aplikasi SNI 179, Spesifikasi utuk bagua gedug baja struktural. Iformasi ag disajika dalam petujuk tekis ii telah disiapka sesuai dega prisip-prisip tekik ag diakui da haa merupaka iformasi umum saja. Meskipu diakii ukup akurat, iformasi ii tidak boleh diguaka atau diadalka utuk aplikasi tertetu tapa pemeriksaa seara profesioal, kompete da verifikasi keakurata, kesesuaia, da peerapaa oleh seorag isiur berlisesi profesioal, desaier, atau arsitek. ublikasi material ag terkadug di sii tidak dimaksudka sebagai represetasi atau garasi pada bagia dari SNI 179 atau dari orag lai ag teratum disii, bahwa iformasi ii ook sebagai iformasi umum atau khusus atau bebas dari pelaggara pate atau hak pate. Siapapu ag memafaatka iformasi ii diaggap memeuhi semua kewajiba ag timbul dari pegguaa tersebut. erhatia harus dilakuka bila megadalka spesifikasi lai da peratura ag dikembagka oleh bada-bada lai da disusu sebagai referesi karea material tersebut dapat dimodifikasi atau diubah dari waktu ke waktu setelah peetaka edisi ii. eerbit tidak bertaggug jawab atas material tersebut selai utuk merujuk da meggabugka sebagai referesi pada saat publikasi awal edisi ii. etujuk Tekis ii megikuti prosedur dari Desig Examples Versio 14.1, Ameria Istitute of Steel Costrutio da merupaka adopsi modifikasi sehubuga diguakaa data profil baja Idoesia. etujuk tekis ii telah dibahas da disetujui oleh aitia Tekis Baha Kostruksi Bagua da Rekaasa Sipil, Sub aitia Tekis Baha, Sais, Struktur da Kostruksi Bagua pada taggal 10 Desember 013 di Badug da telah disesuaika dega format peulisa SN 08. iii

7 Bab A Ketetua umum A1. Ruag ligkup etujuk tekis ii berisi otoh-otoh desai ii dimaksudka utuk meggambarka aplikasi SNI 179, Spesifikasi utuk bagua gedug baja struktural dalam aplikasi seismik redah. Utuk iformasi pada aplikasi desai ag membutuhka pedetaila seismik, lihat AISC Seismi Desig Maual. A. Spesifikasi, tata ara da stadar ag diau asal A meakup daftar spesifikasi, tata ara da stadar terdetail ag diau di seluruh SNI 179, Spesifikasi utuk bagua gedug baja struktural. A3. Material asal A3 meliputi daftar material baja ag disetujui utuk diguaka dalam SNI 179, Spesifikasi utuk bagua gedug baja struktural. Stadar ASTM legkap utuk material baja ag palig umum diguaka dapat ditemuka di Seleted ASTM Stadards for Strutural Steel Fabriatio (ASTM, 011). A4. Gambar desai struktural da spesifikasi asal A4 SNI 179, Spesifikasi utuk bagua gedug baja struktural mesaratka bahwa gambar desai struktural da spesifikasi memeuhi persarata AISC Code of Stadard ratie for Steel Buildigs ad Bridges (AISC, 010b). Referesi Bab A SNI 179, Spesifikasi utuk bagua gedug baja struktural. AISC (010b), Code of Stadard ratie for Steel Buildigs ad Bridges, Ameria Istitute for Steel Costrutio, Chiago, IL. AISC (011), Steel Costrutio Maual, 14th Ed., Ameria Istitute for Steel Costrutio, Chiago, IL. ASTM (011), Seleted ASTM Stadards for Strutural Steel Fabriatio, ASTM Iteratioal, West Coshohoke, A. 1 dari 83

8 Bab B ersarata desai B1. Ketetua umum B. Beba da kombiasi beba Dega tidak adaa peratura bagua gedug ag berlaku, kombiasi stadar beba ag aka diguaka dega SNI 179, Spesifikasi utuk bagua gedug baja struktural ii adalah ag berasal dari SNI 177, Beba miimum utuk peraaga bagua gedug da struktur lai. B3. Dasar desai Bab B SNI 179, Spesifikasi utuk bagua gedug baja struktural mejelaska dasar dari desai, baik utuk Desai Faktor Beba da Ketahaa (DFBK) maupu Desai Kekuata Izi (DKI). asal ii membahas tiga tipe dasar dari sambuga: sambuga sederhaa, sambuga mome Tertaha euh (T), da sambuga mome Tertaha Sebagia (TS). Iformasi pada aplikasi dari ketetua kemampua laa da geaga air dapat ditemuka masig-masig dalam SNI 179, Spesifikasi utuk bagua gedug baja struktural Lampira, da pejelasa ag terkait. Cotoh-otoh desai da iformasi lai ag bergua megeai topik ii diberika dalam AISC Desig Guide 3, Servieabilit Desig Cosideratios for Steel Buildigs, Edisi ke dua (West et al., 003). Iformasi pada aplikasi dari ketetua desai kebakara dapat ditemuka pada SNI 179, Spesifikasi utuk bagua gedug baja struktural Lampira 4 da pejelasa ag terkait. Cotoh-otoh desai da iformasi lai ag bergua megeai topik ii diberika dalam AISC Desig Guide 19, Fire Resistae of Strutural Steel Framig (Rudd et al., 003). B4. roperti kompoe struktur SNI 179, Spesifikasi utuk bagua gedug baja struktural Tabel B4.1a da B4.1b memberika daftar legkap pembatasa rasio lebar-terhadap-tebal utuk semua kompoe struktur teka da letur. Referesi Bab B SNI 177, Beba miimum utuk peraaga bagua gedug da struktur lai. West, M., Fisher, J. ad Griffis, L.G. (003), Servieabilit Desig Cosideratios for Steel Buildigs, Desig Guide 3, d Ed., AISC, Chiago, IL. Rudd, J.L., Marlo, J.., Ioaides, S.A. ad Alfawakhiri, F. (003), Fire Resistae of Strutural Steel Framig, Desig Guide 19, AISC, Chiago, IL. dari 83

9 Bab C Desai utuk stabilitas C1. ersarata stabilitas umum SNI 179, Spesifikasi utuk bagua gedug baja struktural mesaratka bahwa peraag utuk meghitug stabilitas dari sistem struktural seara keseluruha, da stabilitas eleme-eleme idividu. Dega demikia, aalisis lateral ag diguaka utuk meilai stabilitas harus meakup pertimbaga dari efek kombiasi beba gravitasi da lateral, serta ielastisitas kompoe struktur, keluar-dari-ketegak lurusa, keluar-darikelurusa da efek orde kedua ag dihasilka da. Efek dari "kolom ag tidak mejami stabilitas struktur" juga harus diperhatika, seperti digambarka dalam otoh dalam bab ii. Efek da dijelaska dalam pejelasa SNI 179, Spesifikasi utuk bagua gedug baja struktural Gambar C-C.1. Metode utuk meagai stabilitas, meakup efek da, tersedia dalam SNI 179, Spesifikasi utuk bagua gedug baja struktural asal C da Lampira 7. C. erhituga kekuata perlu erhituga kekuata perlu diilustrasika pada otoh dalam bab ii. 3 dari 83

10 CONTOH C.1A Desai ragka peaha mome dega metode aalisis lagsug Tetuka kekuata perlu da faktor pajag efektif kolom-kolom pada ragka kaku seperti gambar di bawah ii utuk kombiasi pembebaa gravitasi maksimum, megguaka DFBK. Guaka metode aalisis lagsug. Seluruh kompoe struktur terbuat dari material baja F = 50 Ma. Kolom-kolom tidak terbreis atara tumpua da atap pada sumbu x da serta diasumsika memiliki tumpua sedi. Solusi: w D = 4 kn/m w L = 1 kn/m L spa = 8 m F = 50 Ma WF 300x300x10x15 memiliki A g = 119,8 m Balok-balok pada betag A-B, C-D, da D-E memiliki ujug sedi da tidak berkotribusi terhadap stabilitas lateral portal. egaruh pada balok-balok tersebut tidak diperhitugka da direaaka memiliki K = 1,0. Ragka peaha mome atara grid B da C adalah kompoe pedukug stabilitas lateral sehigga harus direaaka berdasarka asal C SNI 179, Spesifikasi utuk bagua gedug baja struktural. Walaupu kolom-kolom pada grid A, D, da E tidak berkotribusi terhadap stabilitas lateral, gaa-gaa stabilitas kolom-kolom tersebut harus diperhitugka dalam aalisis. Utuk aalisis, seluruh ragka dapat dimodelka seperti gambar di bawah ii. Beba-beba stabilitas kolom ag tidak mejami stabilitas kostruksi (leaig olums) digabug pada satu kolom. Berdasarka asal SNI 177, Beba miimum utuk peraaga bagua gedug da struktur lai, kombiasi pembebaa gravitasi maksimum: Metode DFBK: Metode DKI: w u = 1,w D + 1,6w L = 4 kn m w a = w D + w L = 16 kn m 4 dari 83

11 Berdasarka SNI 179, Spesifikasi utuk bagua gedug baja struktural asal C.1, utuk DFBK aalisis orde kedua da pemeriksaa kekuata dilakuka dega kombiasi pembebaa DFBK. embebaa Gravitasi utuk Aalisis Struktur Ragka Beba gravitasi seragam utuk aalisis orde kedua pada balok B-C adalah: Metode DFBK: w u = 4 kn m Metode DKI: w a = 1,6w a = 5,6 kn m Beba-beba gravitasi terpusat utuk aalisis orde kedua kolom di grid B da C ag diperoleh dari balok-balok di sebelaha adalah: Metode DFBK: u = L spa w u = 96 kn Metode DKI: a = L spa w a = 10,4 kn Beba-beba gravitasi terpusat pada kolom ag tidak mejami stabilitas kostruksi palsu embebaa pada kolom tersebut memperhitugka seluruh beba gravitasi ag juga ditaha oleh Ragka peaha mome amu seara tidak lagsug pada ragka adalah: Metode DFBK: Metode DKI: ul = L spa w u = 384 kn al = L spa w a = 409,6 kn embebaa Notioal utuk Aalisis Struktur ortal Berdasarka SNI 179, Spesifikasi utuk bagua gedug baja struktural asal C., ketidakvertikala kolom harus diperhitugka seara eksplisit pada pemodela atau dega megaplikasika beba otioal. ada otoh ii diperguaka beba otioal. Berdasarka SNI 179, Spesifikasi utuk bagua gedug baja struktural ersamaa C.1, besar beba otioal tersebut adalah: N i = 0,00 Y i dega = 1,0 (DFBK); = 1,6 (DKI) N i = beba otioal ag diguaka pada level i, kn Y i = beba gravitasi ag diguaka pada level i dari kombiasi beba DFBK atau kombiasi beba DKI, ag sesuai kn 5 dari 83

12 Metode DFBK: LRFD 1,0 Y i.lrfd = 4L spa w u = 768 kn N i.lrfd = 0,00 LRFD Y i.lrfd = 1,536 kn Rigkasa beba-beba utuk aalisis portal Metode DKI: ASD 1,6 Y i.asd = 4L spa w a = 51 kn N i.asd = 0,00 ASD Y i.asd = 1,638 kn Rigkasa beba-beba utuk aalisis portal Berdasarka SNI 179, Spesifikasi utuk bagua gedug baja struktural asal C.3, aalisis dilakuka dega mereduksi kekakua omial mejadi sebesar 80% utuk memperhitugka pegaruh ielastisitas. Asumsika (dega verifikasi) r / tidak lebih dari pada 0,5, sehigga kekakua tidak perlu direduksi lebih besar. 6 dari 83

13 50% beba gravitasi dipikul oleh kolom-kolom pada ragka peaha mome. Karea beba gravitasi ag ditaha oleh ragka peaha mome melebihi sepertiga beba gravitasi total ag ditaha struktur, berdasarka SNI 179, Spesifikasi utuk bagua gedug baja struktural asal C.1, pegaruh pada harus diperhitugka dalam aalisis struktur. Jika program ag diguaka tidak meghitug pegaruh, perlu dilakuka peambaha titik pada kolom di atara tumpua da balok. Megguaka program aalisis struktur ag memperhitugka hasil sebagai berikut: da, diperoleh Metode DFBK: Hasil aalisis orde pertama: 1 st =,79 mm Hasil aalisis orde kedua: d = 3,6 mm d 1st = 1,97 eriksa apakah asumsi r / 0,5 terpeuhi, b = 1,0 dega r = kekuata teka aksial perlu megguaka kombiasi beba DFBK atau DKI, kn = kekuata leleh aksial (= F A g ), kn 7 dari 83

14 = F A g =,995 x 10 3 kn r = 7,6 kn LRFD r = 0,04 < 0,5 Asumsi terpeuhi, sehigga b = 1,0 dapat diguaka Metode DKI: Hasil aalisis orde pertama: 1 st,975 mm Hasil aalisis orde kedua: d 3,943 mm d 1st 1,35 eriksa apakah asumsi r / 0,5 terpeuhi, b = 1,0 = F A g =, kn r = 7,6 kn 8 dari 83

15 ASD r 0,039 < 0,5 Asumsi terpeuhi, sehigga b = 1,0 dapat diguaka Walaupu faktor perbesara goaga orde kedua sekitar 1.3, perubaha mome letur relatif keil karea mome bergoag haa diakibatka oleh beba otioal ag berilai keil. Utuk kombiasi-kombiasi beba dega pembebaa gravitasi da lateral ag sigifika, peigkata mome letur aka lebih besar. Verifikasi kekuata kolom megguaka gaa-gaa dalam orde kedua, dega pajag efektif sebagai berikut (perhituga tidak ditampilka) Kolom: Guaka KL x = 6 m KL = 6 m 9 dari 83

16 CONTOH C.1B Desai ragka peaha mome dega metode pajag efektif Ulagi Cotoh C.1A dega metode pajag efektif. Tetuka kekuata perlu da faktor pajag efektif kolom-kolom pada ragka kaku seperti gambar di bawah ii utuk kombiasi pembebaa gravitasi maksimum, megguaka DFBK. Guaka metode pajag efektif. Seluruh kompoe struktur terbuat dari baja F = 50 Ma. Kolom-kolom tidak terbreis atara tumpua da atap pada sumbu x da serta diasumsika memiliki tumpua sedi. Solusi: w D = 4 kn m w L = 1 kn m L spa = 8 m L ol = 6 m F = 50 Ma E = Ma WF 300x300x10x15 memiliki A g = 119,8 m I x = m 4 Balok-balok pada betag A-B, C-D, da D-E memiliki ujug sedi da tidak berkotribusi terhadap stabilitas lateral portal. egaruh pada balok-balok tersebut tidak diperhitugka da direaaka memiliki K = 1,0. Ragka peaha mome atara grid B da C adalah kompoe pedukug stabilitas lateral sehigga harus direaaka berdasarka asal C SNI 179, Spesifikasi utuk bagua gedug baja struktural. Walaupu kolom-kolom pada grid A, D, da E tidak berkotribusi terhadap stabilitas lateral, gaa-gaa stabilitas kolom-kolom tersebut harus diperhitugka dalam aalisis. Utuk aalisis, seluruh ragka dapat dimodelka seperti gambar di bawah ii. beba-beba stabilitas kolom ag tidak mejami stabilitas kostruksi (leaig olum) digabug pada satu kolom. 10 dari 83

17 eriksa batasa-batasa pegguaa metode pajag efektif berdasarka Lampira 7, asal 7..1: (1) Struktur meaha beba-beba gravitasi melalui kolom-kolom vertikal. () Rasio simpaga maksimum orde kedua terhadap simpaga maksimum orde pertama diasumsika tidak lebih dari pada 1,5, da perlu dilakuka verifikasi. Berdasarka asal SNI 177, Beba miimum utuk peraaga bagua gedug da struktur lai, kombiasi pembebaa gravitasi maksimum: Metode DFBK: w u = 1, w D + 1,6 w L = 4 kn m Metode DKI: w a = w D + w L = 16 kn m Berdasarka SNI 179, Spesifikasi utuk bagua gedug baja struktural Lampira 7, asal 7..1, aalisis sesuai dega SNI 179 asal C.1, dega pegeualia faktor reduksi kekuata ag disaratka pada asal C.3. embebaa Gravitasi utuk Aalisis Struktur ortal. Beba gravitasi seragam utuk aalisis orde kedua pada balok B-C adalah: Metode DFBK: w u = 4 kn m Metode DKI: w a' =1,6 w a = 5,6 kn m Beba-beba gravitasi terpusat utuk aalisis orde kedua kolom di grid B da C ag diperoleh dari balok-balok di sebelaha adalah: Metode DFBK: u = L spa w u = 96 kn Metode DKI: a = L spa w a' = 10,4 kn Beba-beba gravitasi terpusat pada kolom ag tidak mejami stabilitas kostruksi palsu. embebaa pada kolom tersebut memperhitugka seluruh beba gravitasi ag juga ditaha oleh ragka peaha mome amu seara tidak lagsug pada ragka adalah: Metode DFBK: Metode DKI: ul = L spa w u = 384 kn al = L spa w a' = 409,6 kn 11 dari 83

18 embebaa Notioal utuk Aalisis Struktur Ragka Berdasarka SNI 179, Spesifikasi utuk gedug baja struktural Lampira 7 asal 7.., ketidakvertikala kolom harus diperhitugka seara eksplisit pada pemodela atau dega megaplikasika beba otioal sesuai asal C.b. Berdasarka SNI 179 ersamaa C.1, beba otioal tersebut adalah: Metode DFBK: LRFD = 1,0 Y i.lrfd = 4L spa w u = 768 kn N i.lrfd = 0,00 α LRFD Y i.lrfd = 1,536 kn Rigkasa beba-beba utuk aalisis ragka Metode DKI: ASD = 1,6 Y i.asd = 4L spa w a = 51 kn N i.asd = 0,00 ASD Y i.asd = 1,638 kn 1 dari 83

19 Rigkasa beba-beba utuk aalisis ragka Berdasarka SNI 179, Spesifikasi utuk gedug baja struktural Lampira 7 asal 7.., aalisis dilakuka dega kekakua omial peuh. 50% beba gravitasi dipikul oleh kolom-kolom pada ragka peaha mome. Karea beba gravitasi ag ditaha oleh ragka peaha mome melebihi sepertiga beba gravitasi total ag ditaha struktur, berdasarka SNI 179 asal C.1, pegaruh pada harus diperhitugka dalam aalisis struktur. Jika program ag diguaka tidak meghitug pegaruh, perlu dilakuka peambaha titik pada kolom di atara tumpua da balok. Megguaka program aalisis struktur ag memperhitugka hasil sebagai berikut: da, diperoleh Metode DFBK: Hasil aalisis orde pertama: Δ 1st.LRFD =,4 mm Hasil aalisis orde kedua: Δ d.lrfd =,76 mm 13 dari 83

20 d.lrfd 1st.LRFD =1,3 Utuk ragka peaha mome: r1.lrfd = 190,8 kn r.lrfd = 193, kn Metode DKI: Hasil aalisis orde pertama: Δ 1st.ASD =,39 mm Hasil aalisis orde kedua: (sebelum dibagi 1,6) Δ d.asd =,99 mm d.asd 1st.ASD =1,51 14 dari 83

21 03,6 kn Utuk ragka peaha mome: r1.asd = =17,5 1,6 06,0 kn r.asd = =18,75 1,6 = 17,5 kn = kn Rasio simpaga maksimum orde kedua terhadap simpaga maksimum orde pertama tidak lebih dari pada 1,5; sehigga metode pajag efektif dapat diterapka. Walaupu faktor perbesara goaga orde kedua sekitar 1,5, perubaha mome letur relatif keil karea mome bergoag haa diakibatka oleh beba otioal ag berilai keil. Utuk kombiasi-kombiasi beba dega pembebaa gravitasi da lateral ag sigifika, peigkata mome letur aka lebih besar. Hituglah faktor pajag efektif pada bidag, K x, megguaka stor stiffess method da ersamaa C-A-7-5 ag terdapat pada ejelasa Lampira 7, asal 7.. Guaka K x = K K = K = x r E I H E I H 0,85+0,15R L L H L 1,7 H L r L Hituglah beba total ag dipikul seluruh kolom, r r.lrfd u spa Metode DFBK: w L r.asd a spa Metode DKI: w L kn 4 51 kn Hituglah rasio beba pada kolom ag tidak mejami stabilitas kostruksi terhadap beba total, R L r.momet_frame.lrfd r LRFD r LRFD Metode DFBK: kn 15 dari 83

22 R L.LRFD r.lrfd r.momet_frame.lrfd r.lrfd = 0,5 r.momet_frame.asd r ASD r ASD Metode DKI: kn R L.ASD r.asd r.momet_frame.asd r.asd = 0,5 Hituglah beba tekuk Euler satu kolom: EIx 11185,55 kn L ol Hituglah rasio simpaga megguaka hasil aalisis orde pertama dega beba otioal. Metode DFBK: Metode DKI: 1 0, mm mm st.lrfd L ol 1 0, mm mm st.asd L ol Utuk kolom pada grid C: Metode DFBK: rc.lrfd = 193, kn H C.LRFD = 14. kn K = x.lrfd r.lrfd E I x 1st.LRFD 3,418 0,85 +0,15RL.LRFD rc.lrfd Lol Ni.LRFDLol E I x 1st.LRFD > 0,416 Lol 1,7HC.LRFDLol Metode DKI: rc.asd = 06,0 kn H C.ASD = 15, kn K = x.asd r.asd 1,6 E I x 1st.ASD 3,419 0,85 +0,15RL.ASD rc.asd Lol Ni.ASDLol E I x 1st.ASD > 0,415 Lol 1,7HC.ASDLol Verifikasi kekuata kolom megguaka gaa-gaa dalam orde kedua, dega pajag efektif sebagai berikut (perhituga tidak ditampilka). 16 dari 83

23 Kolom-kolom: Metode DFBK: K x.lrfd = 3,418 L x = L ol K x.lrfd L x = 0,509 m K.LRFD = 1,0 L = L ol K.LRFD L = 6 m Metode DKI: K x.asd = 3,419 L x = L ol K x.asd L x = 0,516 m K.ASD = 1,0 L = L ol K.ASD L = 6 m 17 dari 83

24 CONTOH C.1C Desai ragka peaha mome dega metode orde pertama Ulagi Cotoh C.1A megguaka metode aalisis orde pertama. Tetuka kuat perlu da faktor pajag efektif kolom-kolom pada ragka kaku seperti gambar di bawah ii utuk kombiasi pembebaa gravitasi maksimum, megguaka DFBK. Guaka metode aalisis orde pertama. Seluruh kompoe struktur terbuat dari baja dega F = 50 Ma. Kolom-kolom tidak terbreis atara tumpua da atap pada sumbu x da serta diasumsika memiliki tumpua sedi. Solusi: w D = 4 kn m w L = 1 kn m L spa = 8 m F = 50 Ma L ol = 6 m E = Ma WF300x300x10x15 memiliki A g = 119,8 m I x = m 4 Balok-balok pada betag A-B, C-D, da D-E memiliki ujug sedi da tidak berkotribusi terhadap stabilitas lateral portal. egaruh pada balok-balok tersebut tidak diperhitugka da direaaka memiliki K = 1,0. Ragka peaha mome atara grid B da C adalah kompoe pedukug stabilitas lateral sehigga harus direaaka berdasarka Lampira 7 SNI 179, Spesifikasi utuk bagua gedug baja struktural. Walaupu kolom-kolom pada grid A, D, da E tidak berkotribusi terhadap stabilitas lateral, gaa-gaa stabilitas kolom-kolom tersebut harus diperhitugka dalam aalisis. Utuk aalisis, seluruh ragka dapat dimodelka seperti gambar di bawah ii. Beba-beba stabilitas 'leaig olum' digabug pada satu kolom. eriksa batasa-batasa pegguaa metode pajag efektif berdasarka Lampira 7, asal SNI 179, Spesifikasi utuk bagua gedug baja struktural: (1) Struktur meaha beba-beba gravitasi melalui kolom-kolom vertikal. () Rasio simpaga maksimum orde kedua terhadap simpaga maksimum orde pertama diasumsika tidak lebih dari pada 1,5, da perlu dilakuka verifikasi. (3) Kekuata aksial perlu kompoe-kompoe ragka peaha mome diasumsika tidak melebihi 50% kekuata leleh aksial, da perlu dilakuka verifikasi. 18 dari 83

25 Berdasarka asal SNI 177, Beba miimum utuk peraaga bagua gedug da struktur lai, kombiasi pembebaa gravitasi maksimum: Metode DFBK: w u = 1,w D + 1,6w L = 4 kn m Metode DKI: w a = w D + w L = 16 kn m Berdasarka SNI 179, Spesifikasi utuk bagua gedug baja struktural Lampira 7, asal 7.3., kekuata perlu ditetuka dari aalisis struktur orde pertama dega bebabeba otioal serta memperhitugka faktor perbesara B1 sebagaimaa dijelaska dalam Lampira 8. embebaa Gravitasi utuk Aalisis Struktur Ragka eaha Mome. Beba gravitasi seragam utuk aalisis orde pertama pada balok B-C adalah: Metode DFBK: w u = 4 kn m Metode DKI: w a = 16 kn m Beba-beba gravitasi terpusat utuk aalisis orde kedua kolom di grid B da C ag diperoleh dari balok-balok di sebelaha adalah: Metode DFBK: u = L spa w u = 96 kn Metode DKI: a = L spa w a = 64 kn embebaa Notioal utuk Aalisis Struktur Ragka eaha Mome. Berdasarka SNI 179, Spesifikasi utuk bagua gedug baja struktural Lampira 7 asal 7.3., ketidakvertikala kolom harus diperhitugka seara eksplisit pada pemodela atau dega megaplikasika beba otioal sesuai asal C.b. Berdasarka SNI 179, Spesifikasi utuk bagua gedug baja struktural ersamaa A-7-, beba otioal tersebut adalah: Metode DFBK: LRFD = 1,0 embebaa Notioal utuk Aalisis Struktur Ragka eaha Mome Y i.lrfd = 4L spa w u = 768 kn Δ = 0,0 mm (tidak ada simpaga akibat kombiasi beba gravitasi) L ol = 6 m 19 dari 83

26 Δ N i.lrfd = 0,01 αlrfd Yi.LRFD = 0 kn > 0,004 Yi.LRFD = 3,6 kn Lol guaka N i.lrfd = 0,004 Y i.lrfd = 3,6 kn Rigkasa beba-beba utuk aalisis Ragka eaha Mome Metode DKI: ASD = 1,6 Y i.asd = 4L spa w a = 51 kn Δ = 0,0 mm (tidak ada simpaga akibat kombiasi beba gravitasi) L ol = 6 m Δ N i.asd = 0,01 αasd Yi.ASD = 0 > 0,04 Yi.ASD =,15 kn Lol guaka N i.asd = 0,004 Y i.asd =,15 kn Rigkasa beba-beba utuk aalisis ragka peaha mome Berdasarka SNI 179 Lampira 7, asal 7.., aalisis dilakuka dega kekakua omial peuh (tidak direduksi). Megguaka program aalisis struktur orde pertama, diperoleh hasil sebagai berikut: Metode DFBK: Δ 1st.LRFD = 4,71 mm Metode DKI: Δ 1st.ASD = 3,14 mm eriksa asumsi rasio simpaga orde kedua terhadap simpaga orde pertama tidak melebihi 1,5. Faktor B dapat diguaka sebagai kodisi batas. Hitug faktor B sesuai asal 8.. Lampira 8 megguaka hasil aalisis orde pertama. Metode DFBK: mf.lrfd = left.lrfd + right.lrfd = 384 kn stor.lrfd = w u (4 L spa ) = 768 kn R M.LRFD mf.lrfd =1-0,15 =0,95 (SNI 179 ersamaa A-8-8) stor.lrfd Δ H.LRFD = Δ 1st.LRFD = 4,71 mm 0 dari 83

27 H LRFD = N i.lrfd = 3,6 kn L = L ol = 6 m e.stor.lrfd LRFD = 1 H LRFDL = RM.LRFD =3800,866 kn (SNI 179 ersamaa A-8-7) H.LRFD B. LRFD 1 = =1,53 LRFDstor.LRFD 1- e.stor.lrfd (SNI 179 ersamaa A-8-6) 1 dari 83

28 Bab D Desai dari kompoe struktur utuk tarik D1. embatasa kelagsiga asal D1 tidak meetapka batas kelagsiga utuk kompoe struktur tarik, tetapi mearaka pembatasa L/r utuk maksimum dari 300. Ii buka suatu persarata mutlak. Batag da gatuga seara khusus dikeualika dari rekomedasi ii. D. Kekuata tarik Kekuata leleh tarik da kekuata rutuh tarik harus dipertimbagka utuk desai dari kompoe struktur tarik. Hal ii tidak biasa utuk kekuata rutuh tarik utuk meetuka desai dari suatu kompoe struktur tarik, terutama utuk kompoe struktur keil dega lubag-lubag atau profil berat dega beberapa baris dari lubag. D3. Luas eto efektif Luas bruto, A g, adalah luas peampag melitag kompoe struktur. ada perhituga luas eto, A, SNI 179, Spesifikasi utuk bagua gedug baja struktural asal B4.3 mesaratka bahwa tambaha 1/16 i. aka ditambahka pada diameter lubag baut. erhituga luas efektif utuk dereta lubag-lubag disajika dalam Cotoh D.9. Keuali semua eleme-eleme peampag melitag disambugka, A e = A U, di maa U adalah suatu faktor reduksi utuk meghitug shear lag. Nilai-ilai ag sesuai U dapat diperoleh dari Tabel D3.1 SNI 179 Spesifikasi utuk bagua gedug baja struktural. D4. Kompoe struktur tersusu embatasa utuk sambuga-sambuga kompoe struktur tersusu dibahas dalam asal D4 SNI 179 Spesifikasi utuk bagua gedug baja struktural. D5. Kompoe struktur tersambug-sedi Cotoh kompoe struktur tersambug-sedi diberika dalam Cotoh D.7. D6. Eebar Cotoh eebar diberika dalam Cotoh D.8. Kekuata eebar memeuhi persarata dimesioal SNI 179 Spesifikasi utuk bagua gedug baja struktural asal D6 diatur oleh leleh tarik dari bod. dari 83

29 CONTOH D.1 Batag tarik dega profil WF rofil WF 00x100x5,5x8 diguaka utuk meaha gaa tarik sebesar 135 kn akibat beba mati da 400 kn akibat beba hidup. ajag batag tarik 6,5 m. eriksa kekuata batag tarik tersebut berdasarka DFBK, jika pada ujug batag terdapat sambuga baut seperti tergambar. eriksa apakah profil tersebut memeuhi persarata kelagsiga batag tarik. Kekuata sambuga diaggap tidak meetuka. Solusi: D = 90 kn L = 70 kn L = 6,5 m Berdasarka asal SNI 177, Beba miimum utuk peraaga bagua gedug da struktur lai, gaa tarik desai miimum: Metode DFBK: Metode DKI: u = 1, D + 1,6 L = 540 kn u = D + L = 360 kn roperti material baja: F = 50 Ma F u = 410 Ma Besara-besara peampag WF 00x100x5,5x8: A g = 716 mm b f = 100 mm t f = 8 mm d = 00 mm r =, mm T 100x100x5,5x8 bar = 8,3 mm 3 dari 83

30 Leleh tarik. = A g F = 679 kn Metode DFBK: t = 0,9 t. = 611,1 kn > u = 540 kn u t. =0,884 Metode DKI: t = 1,67. = 406,587 kn. >. a = 360 kn t t. a =0,885 utus tarik Hitug faktor shear lag, U, sebagai ilai terbesar berdasarka SNI 179, Spesifikasi utuk bagua gedug baja struktural asal D3, Tabel D3.1 kasus da kasus 7. Berdasarka SNI 179, Spesifikasi utuk bagua gedug baja struktural asal D3, utuk peampag terbuka, U tidak perlu lebih keil daripada rasio luas utuh eleme-eleme tersambug dega luas utuh seluruh peampag. U 1 = b f t A g f = 0,589 Kasus : eriksa sebagai sepasag profil T dega: x bar = bar = 40 mm U = 1 - x bar = 0,88 Kasus 7: b f = 100 mm < U 3 = 0,85 d = 133,333 mm 3 Guaka U = max(u 1, U, U 3 ) = 0,88 Hitug A megguaka SNI 179, Spesifikasi utuk bagua gedug baja struktural asal B4.3. d h = 16 mm + 1,6 mm = 17,6 mm 4 dari 83

31 A = A g 4 (d h + 1,6 mm) t f = 101,6 mm Hitug A e megguaka SNI 179, Spesifikasi utuk bagua gedug baja struktural asal D3. A e = A U = 1853,786 mm Ae A = 0,683 g Kekuata putus tarik,.r = F u A e = 760,05 kn Berdasarka SNI 179, Spesifikasi utuk bagua gedug baja struktural asal D, kekuata putus tarik desai: Metode DFBK: tr = 0,75 tr.r = 570,039 kn > u = 540 kn u tr.r =0,947 Metode DKI: tr =.r =380,06 kn > a = 360 kn tr tr.r a =0,947 eriksa sarat kelagsiga batag tarik L = 9,793 < 300 berdasarka SNI 179, Spesifikasi utuk bagua gedug r baja struktural asal D1 (o.k.) Kekuata tarik profil tersebut ditetuka oleh kekuata putus tarik di bagia sambuga. Lihat Bab J utuk pemeriksaa kekuata sambuga. 5 dari 83

32 CONTOH D. Batag tarik profil siku rofil siku 100x100x13 dega material baja F = 50 Ma diguaka utuk meaha gaa tarik sebesar 90 kn akibat beba mati da 70 kn akibat beba hidup. eriksa kekuata batag tarik tersebut berdasarka DFBK, jika pada ujug batag terdapat sambuga baut berdiameter 0 mm seperti tergambar. Hitug juga pajag profil maksimum agar memeuhi persarata kelagsiga batag tarik. kekuata sambuga diaggap tidak meetuka. Solusi: D = 90 kn L = 70 kn roperti material baja: F = 50 Ma F u = 410 Ma roperti peampag L100x100x13: A g = 431 mm t = 13 mm r z = 19,4 mm bar = 9,4 mm x bar = 9,4 mm Berdasarka asal SNI 177, Beba miimum utuk peraaga bagua gedug da struktur lai, kekuata tarik perlu: Metode DFBK: Metode DKI: u = 1, D + 1,6 L = 540 kn a = D + L = 360 kn Leleh tarik Berdasarka SNI 179, Spesifikasi utuk bagua gedug baja struktural asal D, kekuata tarik leleh:. = A g F = 607,75 kn Metode DFBK: 6 dari 83

33 t = 0,9 t. = 546,975 kn > u = 540 kn u =0,987 Metode DKI: t. t = 1,67. =363,9 kn > a = 360 kn t t. a =0,989 utus tarik Hitug U sebagai ilai terbesar berdasarka SNI 179, Spesifikasi utuk bagua gedug baja struktural asal D3, Tabel D3.1 kasus da kasus 8. Berdasarka SNI 179, Spesifikasi utuk bagua gedug baja struktural asal D3, utuk peampag terbuka, U tidak perlu lebih keil daripada rasio luas utuh eleme-eleme tersambug dega luas utuh seluruh peampag. U 1 = 0,500 Kasus : x bar = 9,4 mm U = 1 - x bar = 0,877 = 40 mm Kasus 8, dega 4 atau lebih alat peambug per garis dalam arah pembebaa: U 3 = 0,800 Guaka U = max(u 1, U, U 3 ) = 0,877 Hitug A megguaka SNI 179, Spesifikasi utuk gedug baja struktural asal B4.3. d h = mm A = A g (d h + 1,6 mm) t = 399,638 mm Hitug A e megguaka SNI 179, Spesifikasi utuk gedug baja struktural asal D3. A e = A U = 105,68 mm Kekuata putus tarik:.r = F u A e = 863,33 kn 7 dari 83

34 Berdasarka SNI 179, Spesifikasi utuk bagua gedug baja struktural asal D, kekuata putus tarik desai: Metode DFBK: tr = 0,75 tr.r = 647,497 kn > u = 540 kn u tr.r =0,834 Metode DKI: tr =.r = 431,665 tr kn > a = 360 kn tr.r a =0,834 ajag batag maksimum, L max Megguaka SNI 179, Spesifikasi utuk bagua gedug baja struktural asal D1: L max = 300 r z = 580 mm CATATAN Batas L/r merupaka rekomedasi, buka persarata. Lihat Bab J utuk pemeriksaa kekuata sambuga. 8 dari 83

35 CONTOH D.3 Batag tarik profil T rofil T 00x100x8x1 dega material baja F = 50 Ma diguaka utuk meaha gaa tarik sebesar 180 kn akibat beba mati da 540 kn akibat beba hidup. ajag batag tarik 9 m. eriksa kekuata batag tarik tersebut berdasarka DFBK, jika pada ujug batag terdapat sambuga las sepajag 300 mm seperti tergambar. eriksa apakah profil tersebut memeuhi persarata kelagsiga batag tarik. Kekuata sambuga diaggap tidak meetuka. Solusi: D = 110 kn L = 330 kn L = 6 m roperti material baja: F = 50 Ma F u = 410 Ma roperti peampag T 00x100x8x1: A g = 3177 mm b f = 00 mm t f = 1 mm r x = 4,1 mm bar = 17,3 mm Berdasarka asal SNI 177, Beba miimum utuk peraaga bagua gedug da struktur lai, kekuata tarik perlu: Metode DFBK: Metode DKI: u = 1, D + 1,6 L = 660 kn a = D + L = 440 kn Leleh tarik Berdasarka SNI 179, Spesifikasi utuk bagua gedug baja struktural asal D, kekuata leleh tarik:. = A g F = 794,5 kn 9 dari 83

36 Metode DFBK: t = 0,9 t. = 714,85 kn > u = 660 kn u t. =0,93 Metode DKI: t = 1,67. = 475,599 t kn > a = 440 kn t. a =0,95 utus tarik Hitug U sebagai ilai terbesar berdasarka SNI 179, Spesifikasi utuk bagua gedug baja struktural asal D3, Tabel D3.1 kasus. Berdasarka SNI 179, Spesifikasi utuk bagua gedug baja struktural asal D3, utuk peampag terbuka, U tidak perlu lebih keil daripada rasio luas utuh eleme-eleme tersambug dega luas utuh seluruh peampag. U 1 = b f tf A = 0,755 g Kasus : x bar = bar = 300 mm U = 1 - x bar = 0,94 Guaka U = max(u 1, U ) = 0,94 Hitug A megguaka SNI 179, Spesifikasi utuk bagua gedug baja struktural asal B4.3. A = A g = 3177 mm Hitug A e megguaka SNI 179, Spesifikasi utuk bagua gedug baja struktural asal D3. A e = A U = 993,793 mm Kekuata putus tarik: 30 dari 83

37 .r = F u A e = 17,455 kn Berdasarka SNI 179, Spesifikasi utuk bagua gedug baja struktural asal D, kekuata putus tarik desai: Metode DFBK: tr = 0,75 tr.r = 90,591 kn > u = 660 kn u tr.r = 0,717 Metode DKI: tr =.r tr 613,78 kn > a = 440 kn tr.r a 0,717 emeriksaa batas kelagsiga L = 48,963 < 300 berdasarka SNI 179, Spesifikasi utuk bagua gedug rx baja struktural asal D1 (o.k.) Lihat Bab J utuk pemeriksaa kekuata sambuga. 31 dari 83

38 CONTOH D.4 Batag tarik profil tabug persegi pajag rofil tabug persegi pajag 180x100x10 dega material baja F = 50 Ma diguaka utuk meaha gaa tarik sebesar 150 kn akibat beba mati da 450 kn akibat beba hidup. ajag batag tarik 7,5 m. eriksa kekuata batag tarik tersebut berdasarka DFBK, jika pada ujug batag terdapat sambuga las sepajag 300 mm pada pelat buhul dega tebal 10 mm. eriksa apakah profil tersebut memeuhi persarata kelagsiga batag tarik. Kekuata sambuga da pelat buhul diaggap tidak meetuka. Solusi: D = 150 kn L = 450 kn L = 7,5 m roperti material baja: F = 50 Ma F u = 410 Ma roperti peampag tabug persegi 150x100x10: A g = 4857mm B = 100 mm H = 180 mm t = 10 mm r x = 38,9 mm Berdasarka asal SNI 177, Beba miimum utuk peraaga bagua gedug da struktur lai, kekuata tarik perlu: Metode DFBK: Metode DKI: u = 1, D + 1,6 L = 900 kn a = D + L = 600 kn Leleh tarik Berdasarka SNI 179, Spesifikasi utuk bagua gedug baja struktural asal D, kekuata leleh tarik:. = A g F = 114,5 kn 3 dari 83

39 Metode DFBK: t = 0,9 t. = 109,85 kn > u = 900 kn u t. = 0,84 Metode DKI: t = 1,67. t 77,096 kn > a = 600 kn t. a 0,85 utus tarik Hitug U sebagai ilai terbesar berdasarka SNI 179, Spesifikasi utuk bagua gedug baja struktural asal D3, Tabel D3.1 kasus 6. x bar = B + BH 4 B+ H = 41,071 mm = 300 mm U = 1 - x bar = 0,863 Dega adaa elah sebesar 1,6 mm atara profil tabug persegi da pelat buhul: t p = 10 mm A = A g (t p + 1,6 mm)t = 465 mm Hitug A e megguaka SNI 179, Spesifikasi utuk bagua gedug baja struktural asal D3. A e = A U = 3991,815 mm Kekuata putus tarik:.r = F u A e = 1636,644 kn Berdasarka SNI 179, Spesifikasi utuk bagua gedug baja struktural asal D, kekuata putus tarik desai: Metode DFBK: tr = 0,75 tr.r = 17,483 kn > u = 900 kn 33 dari 83

40 u tr.r = 0,733 Metode DKI: tr =.r tr tr.r 818,3 a 0,733 kn > a = 600 kn Kekuata tarik profil tabug persegi ditetuka oleh kekuata putus tarik. emeriksaa batas kelagsiga L = 19,80 < 300 berdasarka SNI 179, Spesifikasi utuk bagua gedug rx baja struktural asal D1 (o.k.) Lihat Bab J utuk pemeriksaa kekuata sambuga. 34 dari 83

41 CONTOH D.5 Batag tarik pipa rofil pipa 150x1 dega material baja F = 50 Ma diguaka utuk meaha gaa tarik sebesar 160 kn akibat beba mati da 480 kn akibat beba hidup. ajag batag tarik 9 m. eriksa kekuata batag tarik tersebut berdasarka DFBK, jika pada ujug batag terdapat sambuga las sepajag 300 mm pada pelat buhul dega tebal 1 mm. eriksa apakah profil tersebut memeuhi persarata kelagsiga batag tarik. Kekuata sambuga da pelat buhul diaggap tidak meetuka. Solusi: D = 160 kn L = 480 kn L = 9 m roperti material baja: F = 50 Ma F u = 410 Ma roperti peampag ipa 150x1: A g = 5 0 mm D = 150 mm t = 1 mm r = 48,97 mm Berdasarka asal SNI 177, Beba miimum utuk peraaga bagua gedug da struktur lai, kekuata tarik perlu: Metode DFBK: Metode DKI: u = 1, D + 1,6 L = 960 kn a = D + L = 640 kn Leleh tarik Berdasarka SNI 179, Spesifikasi utuk bagua gedug baja struktural asal D, kekuata leleh tarik:. = A g F = 1300,5 kn 35 dari 83

42 Metode DFBK: t = 0,9 t. = 1170,45 kn > u = 960 kn u t. = 0,80 Metode DKI: t = 1,67 utus tarik. t t. a 778,743 kn > a = 640 kn 0,8 eriksa apakah asumsi A e /A g 0,75 terpeuhi. Tetuka U berdasarka SNI 179, Spesifikasi utuk bagua gedug baja struktural Tabel D3.1 Kasus 5. D = 150 mm = 300 mm D = > 1,3 oleh karea itu U = 1,00 Dega adaa elah sebesar 1,6 mm atara profil pipa da pelat buhul: t p = 1 mm A = A g (t p + 1,6 mm) t = 4875,6 mm Hitug A e megguaka SNI 179, Spesifikasi utuk bagua gedug baja struktural asal D3. A e = A U = 4875,6 mm A A e g 0,937 (o.k., tetapi koservatif) Kekuata putus tarik adalah,.r = F u A e = 1998,996 kn Berdasarka SNI 179, Spesifikasi utuk bagua gedug baja struktural asal D, kekuata putus tarik desai: 36 dari 83

43 Metode DFBK: tr = 0,75 tr.r = 1499,47 kn > u = 960 kn u tr.r = 0,640 Metode DKI: tr =.r tr 999,498 kn > a = 640 kn tr.r a 0,640 Kekuata tarik profil pipa ligkara ditetuka oleh kekuata putus tarik. emeriksaa batas kelagsiga L = 183,786 < 300 berdasarka SNI 179, Spesifikasi utuk bagua gedug r baja struktural asal D1 (o.k.) Lihat Bab J utuk pemeriksaa kekuata sambuga. 37 dari 83

44 CONTOH D.6 Batag tarik profil siku gada rofil siku gada L100x100x13 (lebar pemisah 10 mm) dega material baja F = 50 Ma diguaka utuk meaha gaa tarik sebesar 180 kn akibat beba mati da 540 kn akibat beba hidup. ajag batag tarik 7,5 m. eriksa kekuata batag tarik tersebut berdasarka DFBK, jika pada ujug batag terdapat sambuga baut berdiameter 0 mm seperti tergambar. Hitug juga pajag profil maksimum agar memeuhi persarata kelagsiga batag tarik. Kekuata pelat buhul da sambuga diaggap tidak meetuka. Solusi: D = 180 kn L = 540 kn L = 7,5 m roperti material baja: F = 50 Ma F u = 410 Ma roperti peampag L : A g = 431 mm t = 13 mm x bar = 9,4 mm L (s = 10 mm) r = 30,4 mm r x = 46, mm Berdasarka asal SNI 177, Beba miimum utuk peraaga bagua gedug da struktur lai, kekuata tarik perlu: Metode DFBK: Metode DKI: u = 1, D + 1,6 L = 1080 kn a = D + L = 70 kn Leleh tarik Berdasarka SNI 179, Spesifikasi utuk bagua gedug baja struktural asal D, kekuata leleh tarik: 38 dari 83

45 . = A g F = 115,5 kn Metode DFBK: t = 0,9 t. = 1093,95 kn > u = 1080 kn u t. = 0,987 Metode DKI: t = 1,67. t = 77,844 kn > a = 70 kn t. a = 0,989 utus tarik Hitug U sebagai ilai terbesar berdasarka SNI 179, Spesifikasi utuk bagua gedug baja struktural asal D3, Tabel D3.1 kasus da kasus 8. Berdasarka SNI 179, Spesifikasi utuk gedug baja struktural asal D3, utuk peampag terbuka, U tidak perlu lebih keil daripada rasio luas utuh eleme-eleme tersambug dega luas utuh seluruh peampag. U 1 = 0,500 Kasus : x bar = 9,4 mm = 5 (70 mm) = 350 mm U = 1 - x bar = 0,916 Kasus 8, dega 4 atau lebih alat peambug per garis dalam arah pembebaa: U 3 = 0,800 Guaka U = max(u 1, U, U 3 ) = 0,916 Hitug A megguaka SNI 179, Spesifikasi utuk gedug baja struktural asal B4.3. d h = 0 mm + 1,6 mm = 1,6 mm A = A g (d h + 1,6 mm) t = 458,8 mm Hitug A e megguaka SNI 179, Spesifikasi utuk bagua gedug baja struktural asal D3. A e = A U = 3 901,061 mm 39 dari 83

46 Kekuata putus tarik adalah,.r = F u A e = 1599,435 kn Berdasarka SNI 179, Spesifikasi utuk bagua gedug baja struktural asal D, kekuata putus tarik desai: Metode DFBK: tr = 0,75 tr.r = 1199,576 kn > u = 1080 kn u tr.r = 0,900 Metode DKI: tr =.r = 799,717 kn > a = 70 kn tr tr.r a = 0,9 emeriksaa batas kelagsiga L r x = 16,338 < 300 berdasarka SNI 179, asal D1 (o.k.) CATATAN Berdasarka SNI 179, Spesifikasi utuk bagua gedug baja struktural asal D4, jarak logitudial atara alat peambug pada batag dega peampag tersusu dipasag sedemikia sehigga rasio kelagsiga setiap kompoe peusua tidak melebihi 300. Lihat Bab J utuk pemeriksaa kekuata sambuga. 40 dari 83

47 CONTOH D.7 Batag tarik terhubug-sedi Suatu batag tarik terhubug-sedi dega material baja F = 50 Ma diguaka utuk meaha gaa tarik sebesar 18 kn akibat beba mati da 54 kn akibat beba hidup. Diameter pi (sedi) 5 mm dega diameter lubag lebih besar 1,6 mm. Asumsika kekuata pi meukupi. eriksa kekuata tarik batag tersebut. Solusi: D = 1 kn L = 36 kn roperti material baja: F = 50 Ma F u = 410 Ma Dimesi-dimesi peampag: w = 140 mm t = 10 mm d = 5 mm a = 56,7 mm = 61,6 mm d h = d + 1,6 mm = 6,6 mm eriksa persarata dimesi berdasarka SNI 179, Spesifikasi utuk bagua gedug baja struktural asal D b e = mi( t + 16 mm, 61,6 mm) = 36 mm. a = 56,7 mm > 1,33 b e = 47,88 mm o.k. 3. w = 140 mm > 3 b e + d = 133 mm o.k. 41 dari 83

48 4. = 61,6 mm > a = 56,7 mm o.k. Berdasarka asal SNI 177, Beba miimum utuk peraaga bagua gedug da struktur lai, kekuata tarik perlu: Metode DFBK: Metode DKI: u = 1, D + 1,6 L = 7 kn a = D + L = 48 kn utus tarik Hitug kekuata putus tarik pada peampag bersih efektif. tr = F u t b e = 95, kn Berdasarka SNI 179, Spesifikasi utuk gedug baja struktural asal D5.1, kekuata putus tarik desai: Metode DFBK: tr = 0,75 tr tr = 1,4 kn > u = 7 kn u tr tr = 0,35 Metode DKI: tr = tr tr = 147,6 kn > a = 48 kn tr tr a = 0,35 utus geser: A sf = t d a+ = 1384 mm sf = 0,6 F u A sf = 340,464 kn Berdasarka SNI 179, Spesifikasi utuk bagua gedug baja struktural asal D5.1, kekuata putus geser desai: Metode DFBK: sf = 0,75 sf sf = 55,348 kn > u = 7 kn u sf sf = 0,8 4 dari 83

49 Metode DKI: sf = sf sf = 170,3 kn > a = 48 kn sf sf a = 0,8 Kekuata tumpu A pb = t d = 50 mm R pb = 1,8 F A pb = 11,5 kn Berdasarka SNI 179, Spesifikasi utuk bagua gedug baja struktural asal J7, kekuata tumpu desai: Metode DFBK: pb = 0,75 pb R pb = 84,375 kn > u = 7 kn u R pb pb = 0,853 Metode DKI: pb = Leleh tarik R R pb pb pb pb a = 56,5 kn > a = 48 kn = 0,853 A g = w t = 1, mm t = F A g = 350 kn Berdasarka SNI 179, Spesifikasi utuk bagua gedug baja struktural asal D, kekuata leleh tarik desai: Metode DFBK: t = 0,90 t t = 315 kn > u = 7 kn t u t = 0,9 43 dari 83

50 Metode DKI: t = 1,67 t t t t a = 09,581 kn > a = 48 kn = 0,9 Kekuata tarik ditetuka oleh kekuata tumpu = mi( tr tr, sf sf, pb R pb, t t ) = 84,375 kn > u = 7 kn u = 0,853 Lihat Cotoh J.6 utuk kekuata pi pada pelat dega lubag bor 44 dari 83

51 CONTOH D.8 Batag tarik eebar Sebuah eebar dega tebal 16 mm direaaka meaha gaa tarik 10 kn akibat beba mati da 60 kn akibat beba hidup. Material eebar adalah baja dega F = 50 Ma. Diameter pi 75 mm. eriksa kekuata tarik batag tersebut. b = 56 mm d h = 75,781 mm R = 00 mm t = 16 mm Solusi: D = 10 kn L = 60 kn roperti material baja: F = 50 Ma F u = 410 Ma Besara-besara peampag: w = 75 mm b = 56 mm t = 16 mm d head = 00 mm d = 75 mm d h = d + 0,781 mm = 75,781 mm R = 00 mm eriksa persarata dimesi berdasarka SNI 179, Spesifikasi utuk bagua gedug baja struktural asal D6.1 ad D t = 16 mm > 13 mm 45 dari 83

52 . w = 75 mm < 8t = 18 mm o.k d = 75 mm > w = 65,65 mm o.k d h = 75,781 mm d + 0,781 mm = 75,781 mm o.k. 5. R = 00 mm > d head = 00 mm o.k w = 50 mm b = 56 mm 3 w = 56,5 mm 4 o.k. Berdasarka asal SNI 177, Beba miimum utuk peraaga bagua gedug da struktur lai, kekuata tarik perlu: Metode DFBK: Metode DKI: u = 1, D + 1,6 L = 40 kn a = D + L = 180 kn Leleh tarik A g = w t = 1 00 mm t = F A g = 300 kn Berdasarka SNI 179, Spesifikasi utuk bagua gedug baja struktural asal D, kekuata leleh tarik desai: Metode DFBK: t = 0,90 t t = 70 kn > u = 40 kn u t t 0,889 Metode DKI: t = 1,67 t t = 179,641 kn < a = 180 kn t t a 1,00 (dapat diaggap sama dega 1,0) Kekuata tarik eebar ditetuka oleh kekuata leleh tarik. CATATAN ersarata detailig eebar perlu diperhatika utuk mejami kegagala ditetuka oleh kodisi leleh tarik. Alat peambug pi juga perlu diperiksa terhadap kodisi leleh geser, da kodisi tumpu jika mutu material pi lebih redah daripada material eebar. Lihat Cotoh J.6 utuk kekuata pi pada pelat dega lubag bor 46 dari 83

53 CONTOH D.9 elat dega baut berselig Hituglah A da A e utuk pelat dega lebar 360 mm da tebal 1 mm ag megalam gaa tarik dega lubag-lubag baut berselig di bawah ii. Solusi: Hituglah diameter lubag baut berdasarka SNI 179, Spesifikasi utuk bagua gedug baja struktural asal B4.3. d bolt = 0 mm d h = d bolt + 1,6 mm = 1,6 mm d et = d h + 1,6 mm = 3, mm Hituglah lebar bersih utuk seluruh pola potoga melitag. Karea kofigurasi simetri, beberapa pola memiliki lebar efektif ag idetik da tidak perlu dihitug. b = 360 mm s = 65 mm g 1 = 75 mm g = 100 mm t p = 1 mm w = b d + S et 4 g struktural asal B4.3. berdasarka SNI 179, Spesifikasi utuk bagua gedug baja ola A-B-E-F: w 1 = b d et = 313,6 mm ola A-B-C-D-E-F: w = b 4 d et + S = 95,367 mm 4 g 1 ola A-B-C-D-G : w 3 = b 3 d et + S 4g 1 = 304,483 mm ola A-B-D-E-F : w 4 = b 3 d et + S 4g 1 + S 4 g + g 1 = 310,519 mm Sehigga, w mi = mi(w 1, w, w 3, w 4 ) = 95,367 mm 47 dari 83

54 A = w mi t p = 3544,4 mm Berdasarka SNI 179, Spesifikasi utuk bagua gedug baja struktural Tabel D3.1 kasus 1, karea beba tarik disalurka pada seluruh eleme melalui baut, U = 1,0 A e = U A = 3544,4 mm 48 dari 83

55 Tegaga kritis, Ma Bab E Desai kompoe struktur utuk teka Bab E ii meliputi desai kompoe struktur teka, ag palig umum di ataraa adalah kolom. profil kolom saap lebar SB siku gada siku tuggal Dalam SNI 179, Spesifikasi utuk bagua gedug baja struktural, DKI da DFBK aka memberika desai ag idetik bila beba hidup adalah kira-kira tiga kali beba mati. Desai profil tersusu dega eleme lagsig dapat mejadi tidak efisie, diajurka megguaka profil aai paas. E1. Ketetua umum Kekuata teka desai,, da kekuata teka izi, /, ditetuka sebagai berikut: = kekuata teka omial berdasarka ragam tekuk ag meetuka = 0,90 (DFBK) = 1,67 (DKI) E. ajag efektif Dalam SNI 179, Spesifikasi utuk bagua gedug baja struktural tidak ada batasa pada kelagsiga, KL/r. Dalam SNI 179 direkomedasika bahwa KL/r tidak melebihi 00, sebagai batas praktis berdasarka pertimbaga profesioal da ekoomis. E3. Tekuk letur kompoe struktur tapa eleme peampag lagsig eampag olagsig, termasuk kolom profil I tersusu olagsig da kolom SB olagsig, ditetuka oleh ketetua-ketetua ii. Kurva desai umum utuk tegaga kritis versus KL/r ditujukka dalam Gambar E-1. Tekuk ielastis E3- Tekuk elastis E3-3 KL/r Gambar E-1 Kurva kolom stadar Trasisi atara persamaa-persama (lokasi bervariasi oleh F ) 49 dari 83

56 Notasi L ag diguaka dalam bab ii adalah pajag atara titik-titik ag terbreis terhadap perpidaha lateral da/atau perpidaha rotasi E4. Tekuk torsi da tekuk torsi letur kompoe struktur tapa eleme lagsig asal ii adalah ag palig umum berlaku utuk siku gada da profil T, ag memiliki satu sumbu simetri megalami tekuk torsi da tekuk torsi letur. E5. Kompoe struktur teka siku tuggal Kekuata kompoe struktur teka siku tuggal ag tersedia tidak diberika dalam otoh disii. E6. Kompoe struktur tersusu asal ii mearaka pemiliha kompoe-kompoe struktur tersusu tapa elemeeleme lagsig, sehigga membuat aalisis relatif mudah. E7. Kompoe struktur dega eleme lagsig Desai kompoe struktur ii serupa dega kompoe-kompoe struktur tapa elemeeleme lagsig keuali bahwa formula dimodifikasi dega suatu faktor reduksi utuk eleme lagsig, Q. erhatika kesamaa ersamaa E7- dega ersamaa E3- SNI 179, da kesamaa ersamaa E7-3 ersamaa dega ersamaa E3-3 SNI 179. Cotoh-otoh desai telah dimasukka dalam Bab E ii utuk kompoe struktur profil I tersusu dega bada lagsig da saap lagsig. Cotoh juga telah disertaka utuk siku gada, WT, da profil SB dega eleme lagsig. 50 dari 83

57 CONTOH E.1. erhituga kuat teka profil WF Hitug kekuata teka ag tersedia dari suatu profil WF 350x175x7x11 dega pajag tak terbreis terhadap sumbu kuat 9 m da pajag tak terbreis terhadap sumbu lemah da torsioal sebesar 4,5 m. F = 50 Ma. E = Ma. D = 00 kn da L = 75 kn. Data profil 350x175x7x11: A g = mm r x = 147 mm r = 39,5 mm E = Ma F = 50 Ma Solusi: Utuk kodisi pi-pi, K = 1,0 K L x = 1,0 (9 m) = 9 m K L = 1,0 (4,5 m) = 4,5 m Kotrol kelagsiga KL r x x = 61,4 KL r = 113,94 ag meetuka Tegaga kritis Meghitug tegaga tekuk kritis elastik, F e 51 dari 83

58 F e = E KL r = 15,089 Ma Meghitug tegaga tekuk letur, F r 4,71 E F = 133,19 karea KL r = 113,94 < 133,19 F Fe maka F r = 0,658 0,658 F = 15,645 Ma Kekuata teka omial = F r A g = 793,3 kn Dari SNI 179, Spesifikasi utuk bagua gedug baja struktural asal E1, Kekuata Teka Yag Tersedia adalah : DFBK = 0,9 = 713,99 kn u = 1, x 00 kn + 1,6 x 75 kn = 680 kn DKI u = 0,954 = 1,67 = 475,043 kn = 00 kn + 75 kn = 475 kn = 0, dari 83

59 CONTOH E.. Kolom tersusu dega bada lagsig Verifikasi suatu kolom tersusu, dega ukura saap L1 5 mm x 00 mm da ukura bada L 6 mm x 380 mm. Kotrol apakah kolom ii mampu meaha gaa teka aksial akibat beba mati D = 500 kn da akibat beba hidup L = 600 kn. ajag kolom = 4,5 m da kedua ujuga berupa sedi terhadap kedua sumbu. F = 50 Ma. E = Ma. Solusi: E = Ma F = 50 Ma = 0,3 G = E 1+ roperti geometri Kolom tersusu: d = 430 mm b f = 00 mm t f = 5 mm h = d - t f = 380 mm t w = 6 mm roperti peampag tersusu (dega megabaika pegaruh las) b f tf h tw A = = 1,8 x 10 4 mm I t b h t = f f w I = 3,334 x 10 7 mm 4 r = = 5,106 mm A d -t f Ix = b f tf + t w h b f tf = 4,38 x 10 8 mm dari 83

60 Tegaga tekuk letur elastik Utuk kodisi pi-pi, K = 1,0 Karea pajag tak terbreis sama utuk kedua sumbu letur, maka sumbu - adalah sumbu ag meetuka Kotrol kelagsiga KL = 1,0 (4,5 m) = 4,5 m KL z = 1,0 (4,5 m) = 4,5 m KL r = 86,363 Tegaga kritis Meghitug tegaga tekuk kritis elastik, F e F e E KL r = 64,651 Ma Tegaga tekuk torsioal kritis elastik CATATAN Tekuk torsioal umuma tidak meetuka jika KL > KL z. Meskipu demikia disii dilakuka pegeekka sebagai ilustrasi perhituga. h o = d - t f I h 0 4 w = 1,367 X 10 1 mm 6 b t J 3 3 b t 3 3 f f + h tw J =,111 x 10 6 mm 4 3 E C w 1 F et = +G J K Lz I x +I Jadi ag meetuka adalah = 434,448 Ma > 64,651 Ma F e = F e Kelagsiga Cek kelagsiga saap dega megguaka Tabel B4.1a SNI, kemudia meghitug Q s, faktor reduksi eleme saap tapa pegaku dega megguaka asal E7.1 SNI 179, Spesifikasi utuk bagua gedug baja struktural. Hitug k dega megguaka Tabel B4.1b atata (a) di SNI dari 83

61 k 4 = 0,503 berada diatara 0,35 da 0,76 h t w utuk saap, b bf t t f b b t = 4 Hitug rasio kelagsiga batas utuk saap, r, dari SNI 179, Spesifikasi utuk bagua gedug baja struktural Tabel B4.1a kasus r 0,64 ke F = 1,834 r, maka saap tidak lagsig da Q s = 1 Cek kelagsiga pada bada profil, kemudia hitug Q a, faktor reduksi eleme (bada) ag diperkaku, megguaka SNI 179, Spesifikasi utuk bagua gedug baja struktural asal E7. h t w = 63,333 Hitug batas kelagsiga utuk bada sesuai SNI 179 Tabel B4.1a kasus 5 1,49 r E F = 4,144 Karea r, berarti bagia bada profil, lagsig Guaka ersamaa E7-17, ambil f sebagai F r ag digitug berdasarka Q = 1 Meghitug tegaga tekuk letur, F r 4,71 E F = 133,19 karea KL r = 86,363 < 133,19 maka F r F Fe = 0,658 F = 168,356 Ma f = F r 55 dari 83

62 E 0,34 E b e =mi h, 1,9 tw 1- = 33,589 mm f h f tw A e = b e t w + b f t f = 1,194 x 10 4 mm Ae Qa = = 0,97 A Q s = 1 Q = Q s Q a = 0,97 Tegaga tekuk letur Meghitug tegaga tekuk letur, F r 4,71 E Q F = 135,094 karea KL r = 86,363 < 133,19 F r Q F Fe = 0,658 F = 170,01 Ma Kekuata teka omial = F r A =,09 x 10 3 kn Dari SNI 179, Spesifikasi utuk bagua gedug baja struktural asal E1, Kekuata Teka Yag Tersedia adalah: DFBK = 0,9 = 1,881 x 10 3 kn u = 1, x 500 kn + 1,6 x 600 kn = 1,56 x 10 3 kn DKI u = 0,893 = 1,67 = 1,5 x 10 3 kn = 500 kn kn = 1,1 x 10 3 kn = 0, dari 83

63 CONTOH E.3. Kolom tersusu dega saap lagsig Hituglah suatu kolom tersusu, dega ukura saap L1 10 mm x 350 mm da ukura bada L 6 mm x 180 mm. Kotrol apakah kolom ii mampu meaha gaa teka aksial akibat beba mati D = 400 kn da akibat beba hidup L = 500 kn. ajag kolom = 4,5 m da kedua ujuga berupa sedi terhadap kedua sumbu. F = 50 Ma. E = Ma. Solusi: E = Ma F = 50 Ma = 0,3 E G 1 roperti geometri Kolom tersusu d = 00 mm b f = 350 mm t f = 10 mm h = d - t f = 180 mm t w = 6 mm roperti eampag tersusu (dega megabaika pegaruh las) A = (b f t f ) + h t w = 8,08 x 10 3 mm I 3 3 t f bf h tw = = 7,146 x I 107 mm 4 r = = 94,044 mm A d -t f Ix = b f tf + t w h b f tf = 6,615 x 10 7 mm dari 83

64 Kelagsiga Cek kelagsiga saap dega megguaka Tabel B4.1a SNI 179, kemudia hitug Q s, faktor reduksi eleme saap tapa pegaku dega megguaka asal E7.1 SNI 179, Spesifikasi utuk bagua gedug baja struktural. Hitug k dega megguaka Tabel B4.1b atata (a) di SNI 179. k 4 = 0,73 berada diatara 0,35 da 0,76 h t w utuk saap, bf b t = t f b t = 17,5 Hitug rasio kelagsiga batas utuk saap, r, dari SNI 179 Tabel B4.1a kasus 0,64 r ke F = 15,469 r, maka saap tidak lagsig da Q s harus dihitug da < 1,0 Hitug Q s berdasarka SNI 179 asal E7.1(b). Tetuka persamaa ag sesuai utuk meghitug Q s, berdasarka batas ag terdapat dalam ersamaa E7-7 sampai E7-9 ke 0,64 F = 15,469 ke 1,17 F = 8,8 Karea 15,469 < 17,5 < 8.8, maka diperguaka ersamaa E7-8 SNI 179, Spesifikasi utuk bagua gedug baja struktural. Q s =1,415-0,65 F Ek = 0,944 ersamaa E7-8 Cek kelagsiga pada bada profil, kemudia hitug Q a, faktor reduksi eleme (bada) ag diperkaku, megguaka SNI 179, Spesifikasi utuk bagua gedug baja struktural asal E7. h t w = dari 83

65 Hitug batas kelagsiga utuk bada sesuai SNI 179, Spesifikasi utuk bagua gedug baja struktural Tabel B4.1a kasus 5. =1,49 r E F = 4,144 Karea r, berarti bagia bada profil, tidak lagsig, Q a = 1 Q = Q s Q a = 0,944 Tegaga tekuk letur Elastik Utuk batag teka dega eleme peampag ag lagsig, SNI 179, Spesifikasi utuk bagua gedug baja struktural asal E7 berlaku. Kuat teka omial,, harus dihitug berdasarka kodisi batas letur, torsioal da tekuk torsioal letur. Tergatug kelagsiga kolom, SNI 179, Spesifikasi utuk bagua gedug baja struktural ersamaa E7- atau E7-3 dapat diguaka. F e diguaka di kedua persamaa da dihitug sebagai terkeil atara ersamaa E3-4 da E4-4 SNI 179, Spesifikasi utuk bagua gedug baja struktural. Utuk kodisi pi-pi, K =1,0 Karea pajag tak terbreis sama utuk kedua sumbu letur, maka sumbu - adalah sumbu ag meetuka Kotrol kelagsiga KL = 1,0 (4,5 m) = 4,5 m KL z = 1,0 (4,5 m) = 4,5 m KL r = 47,85 Tegaga kritis elastik, F e utuk tekuk letur terhadap sumbu E Fe = = 86,116 Ma ersamaa E3-4 SNI 179, Spesifikasi utuk bagua KL r gedug baja struktural. Tegaga kritis elastik, F et, utuk Tekuk torsioal h o = d t f C W I h = o 4 = 6,449 x mm 6 J = b t b f tf + h tw J = =,463 x 10 5 mm dari 83

66 E C w 1 F et = +G J = 83,095 Ma ersamaa E4-4 SNI 179, Spesifikasi K L + z I x I utuk bagua gedug baja struktural. Jadi ag meetuka adalah F e = F et Tegaga tekuk letur Meghitug tegaga tekuk letur, F r 4,71 E Q F = 137,085 karea KL r = 47,85 < 137,085 F r Q F Fe = 0,658 F = 176,336 Ma Kekuata teka omial = F r A = 1,45 x 10 3 kn Dari SNI 179, Spesifikasi utuk bagua gedug baja struktural asal E1, Kekuata Teka Yag Tersedia adalah: DFBK = 0,9 = 1,8 x 10 3 kn u = 1, x 400 kn + 1,6 x 500 kn = 1,8 x 10 3 kn u = 0,998 DKI = 1,67 = 853,17 kn = 400 kn kn = 900 kn = 1, dari 83

67 CONTOH E.4. Batag teka siku gada dega eleme tidak lagsig Verifikasi kekuata batag teka dari profil tersusu siku gada L100x100x10 (dega elah 10 mm). Kotrol apakah kolom ii mampu meaha gaa teka aksial akibat beba mati D = 400 kn da akibat beba hidup L = 500 kn. ajag kolom =,5 m da kedua ujuga berupa sedi terhadap kedua sumbu letur. F = 50 Ma. E = Ma Solusi: E = Ma = 0,3 E G F = 50 Ma 1 roperti geometri rofil tuggal r z = 19,5 mm A 1 = mm b = 100 mm t = 10 mm C = 8, mm I x1 = m 4 = 1,75 x 10 9 mm 4 I 1 = I x1 siku sama kaki 1 t 3 J = b - t = 6,333 x 10 4 mm 4 3 rofil tersusu elah d = 10 mm x o = 0 mm o = C 0,5 t A g = A 1 = 3,8 x 106 mm Terhadap sumbu x 61 dari 83

68 Ix I x = I x1 r x = = 30,349 mm KL x = 1,0 (,5 m) =,5 m A KL r x x = 8,375 Terhadap sumbu I = A 1 (C + 0,5 d ) + I 1 = 7,689 x 10 9 mm 4 g I r = 44,981 mm KL = 1,0 (,5 m) =,5 m x x = Ag KL r = 55,579 r x I +I x o = o + o + = 59,013 mm Ag H x o + o = 1- = 0,845 ro Meurut asal E6. SNI 179, Spesifikasi utuk bagua gedug baja struktural, rasio kelagsiga efektif dari kompoe idividu pembetuk peampag tersusu berdasarka jarak atara pelat peghubug, a, tidak boleh melampaui 3/4 kelagsiga maksimum profil tersusu. K Lx max = r x K = 1,0 maka a 3 r 4 K max z max = = 1,05 m KLx Jika jumlah meda ag diguaka = 3 maka a = = 0,833 m Kotrol kelagsiga = b t = 10 Meghitug rasio kelagsiga batas, r, SNI 179, Spesifikasi utuk bagua gedug baja struktural Tabel B4.1a Kasus 3. =0,45 r E F = 1,78 karea lebih besar dari, jadi tidak ada eleme lagsig utuk batag teka tapa eleme lagsig, SNI 179, Spesifikasi utuk bagua gedug baja struktural asal E3 da E4 dapat diguaka. Kekuata teka omial,, harus ditetuka berdasarka kodisi batas tekuk letur, tekuk torsioal da tekuk torsioal letur. 6 dari 83

69 Tekuk letur terhadap sumbu x-x F ex E = KL x rx = 90,894 Ma Meghitug tegaga tekuk letur, F r 4,71 E F = 133,19 karea KLx r x = 8,375 < 133,19 F rx = 0,658 F Fex F = 174,47 Ma Tekuk torsioal da tekuk torsioal-letur Utuk kompoe siku gada tidak lagsig, SNI 179, Spesifikasi utuk bagua gedug baja struktural ersamaa E4- dapat diguaka. F r diambil sebagai F r, utuk tekuk letur terhadap sumbu - dari SNI 179 utuk ersamaa E3- da E3-3 sesuai ag diperluka. Dega megguaka SNI 179, Spesifikasi utuk bagua gedug baja struktural asal E6, hitug kelagsiga modifikasi KL/r utuk batag tersusu dega alat peambug las atau baut pratarik. Aggap palig sedikit diguaka dua koektor. a r z = 4,735 > dari 40 utuk siku salig berpugguga K i = 0,5 maka m = KL Ka i r rz = 59,545 < 134 E F e = = 556,75 Ma m F r = 0,658 F Fe F = 07,164 Ma F rz G J = A r g o = 0,736 Ma agka dua karea ada dua siku F r Fr + Frz 4 F r F rz H = 1-1- = 0,736 Ma meetuka H F + r Frz 63 dari 83

70 atau F = mi F,F r r rx Kekuata teka omial = F r A g = 796,63 kn Dari SNI 179, Spesifikasi utuk bagua gedug baja struktural asal E1, Kekuata Teka Yag Tersedia adalah: DFBK = 0,9 =,517 x 10 3 kn u = 1, x 400 kn + 1,6 x 500 kn = 1,8 x 10 3 kn u = 0,5086 DKI = 1,67 = 1,674 x 10 3 kn = 400 kn kn = 900 kn = 0, dari 83

71 CONTOH E.5. Batag teka siku gada dega eleme lagsig Verifikasi kekuata batag teka dari profil tersusu siku gada L 75x100x7 (dega elah 8 mm). Kotrol apakah kolom ii mampu meaha gaa teka aksial akibat beba mati D = 100 kn da akibat beba hidup L = 10 kn. ajag kolom =,5 m da kedua ujuga berupa sedi terhadap kedua sumbu letur. F = 50 Ma. E = Ma. Solusi: E = Ma = 0,3 E G F = 50 Ma 1 roperti geometri rofil tuggal r z = 16 mm A 1 = 11,9 m = 1,19 x 10 3 mm b 1 = 100 mm b = 75 mm t = 7 mm C = 18,3 mm C x = 30,6 mm I x1 = 118 m 4 = 1,18 x 10 6 mm 4 I 1 = 56,9 m 4 = 5,69 x 10 5 mm 4 1 t t J = b b t = 1,91 x 10 4 mm 4 3 rofil tersusu elah d = 8 mm x o = 0 mm o = C x 0,5 t = 7,1 mm A g = A 1 =,38 x 10 3 mm 65 dari 83

72 Terhadap sumbu x I x = I x1 r x I A x = = 31,49 mm KL x = 1,0 (,5 m) =,5 m g Terhadap sumbu 1 1 I = A +0,5 d + I =,3 x 10 6 mm 4 K L r x x = 79,391 r I = = 31,3 mm KL = 1,0 (,5 m) =,5 m A g KL r = 80,046 r x I +I x o = o + o + = 51,975 mm Ag H x o + o =1- = 0,78 ro Meurut asal E6. SNI 179, Spesifikasi utuk bagua gedug baja struktural, rasio kelagsiga efektif dari kompoe idividu pembetuk peampag tersusu berdasarka jarak atara pelat peghubug, a, tidak boleh melampaui 3/4 kelagsiga maksimum profil tersusu. KL max = r x x K = 1,0 maka a max 3 max r = z = 0,953 m 4 K K Lx Jika jumlah meda ag diguaka = 3 maka a = = 0,833 m Kotrol kelagsiga b = max b 1,b = b = 14,86 t Meghitug rasio kelagsiga batas, r, SNI 179, Spesifikasi utuk bagua gedug baja struktural Tabel B4.1a Kasus 3 r =0,45 E F = 1,78 karea lebih keil dari, eleme lagsig Utuk batag teka siku gada dega eleme lagsig, SNI 179 asal E7 dapat diguaka. 66 dari 83

73 Kekuata teka omial,, harus ditetuka berdasarka kodisi batas tekuk letur, tekuk torsioal da tekuk torsioal letur. F r ditetuka dega SNI 179 ersamaa E7- atau ersamaa E7-3. Meghitug faktor reduksi kelagsiga, Q s, utuk siku idividu dega megguaka SNI 179, ersamaa E7-11 SNI 179, Spesifikasi utuk bagua gedug baja struktural asal E7.1. 0,45 0,91 E F = 1,78 E F = 5,739 Berdasarka SNI 179, Spesifikasi utuk bagua gedug baja struktural ersamaa E7-11: Q s =1,34-0,76 b t F E Q s = 0,956 Q a = 1,0 Q = Q s Q a SNI 179, Spesifikasi utuk bagua gedug baja struktural ersamaa E7- da E7-3 memerluka perhituga F e, utuk kompoe simetri tuggal dapat megguaka ersamaa E3-4 da E4-5. Tekuk letur terhadap sumbu x-x E F ex = KL x rx = 313,173 Ma Tekuk torsioal da tekuk torsioal-letur a r = 5,083 > dari 40 utuk siku salig berpugguga K i = 0,5 z maka KL Ka r rz m = i = 84,176 < 134 = E = 78,585 Ma Fe m F ez = G J Ar g o = 459,616 Ma agka dua karea ada dua siku 67 dari 83

74 F e Fe + Fez 4Fe FezH = 1-1- =,114 Ma meetuka H F e + Fez atau F mi F,F = F e =,114 Ma e e ex Guaka batas megguaka F e utuk meetuka pemakaia ersamaa E7- atau E7-3 Q F = 1,076 <,5, maka diguaka ersamaa E7- SNI 179, Spesifikasi F e utuk bagua gedug baja struktural QF Fe F r = Q 0,658 F F r = 15,349 Ma ersamaa E7- Kekuata teka omial = F r A g = 36,591 kn Dari SNI 179, Spesifikasi utuk bagua gedug baja struktural asal E1, Kekuata Teka Yag Tersedia adalah: DFBK = 0,9 = 36,33 kn u = 1, x 100 kn + 1,6 x 10 kn = 31 kn u = 0,9561 DKI = 1,67 = 17,1 kn = 100 kn + 10 kn = 0 kn = 1, dari 83

75 CONTOH E.6. Batag teka profil wt tapa eleme lagsig Hitug kekuata batag teka dari peampag profil WT 00x400x13x1, Kotrol apakah kolom ii mampu meaha gaa teka aksial akibat beba mati D = 00 kn da akibat beba hidup L = 0 kn. ajag kolom = 6 m da kedua ujuga berupa sedi terhadap kedua sumbu letur. F = 50 Ma. E = Ma. KL x = 1,0 (6 m) = 6 m KL = 1,0 (6 m) = 6 m Solusi: E = Ma = 0,3 E G F = 50 Ma 1 roperti geometri profil WT 00x400x13x1 A g = 109,35 m = mm b f = 400 mm d = 00 mm t f = 1 mm t w = 13 mm I x = 470 m 4 =,47 x 10 7 mm 4 I = 1107 m 4 = 1,11 x 10 8 mm 4 r x = 47,5 mm r = 101, mm = 167,9 mm Jadi koordiat pusat berat dari tepi atas saap C = d - = 3,1 mm o = C 0,5 t f = 1,6 mm x o = 0 m 69 dari 83

76 Besara ag perlu dihitug tf J = tf bf + tw d - 3 = 1,374 x 10 6 mm bf tf tf Cw = + d - t w = 4,531 x 109 mm 6 r x I +I x o = o + o + 113,904 mm Ag H x o + o =1- = 0,964 ro Kotrol kelagsiga bada profil d = t w = 15,385 Hitug rasio kelagsiga batas utuk bagia bada profil, r, dari SNI 179, Spesifikasi utuk bagua gedug baja struktural Tabel B4.1a Kasus 4: 0,75 r E F = 1,13 karea r, bada profil tidak lagsig Kotrol kelagsiga saap bf = t = 9,54 f Hitug rasio kelagsiga batas utuk bagia saap profil, r, dari SNI 179, Spesifikasi utuk bagua gedug baja struktural Tabel B4.1a Kasus 4. 0,56 r E F = 15,839 karea r, saap profil tidak lagsig Utuk batag teka tapa eleme lagsig, SNI 179, Spesifikasi utuk bagua gedug baja struktural asal E3 da E4 harus diguaka. Kekuata teka omial, harus ditetuka berdasarka kodisi batas letur, tekuk torsioal da tekuk torsioal-letur. 70 dari 83

77 Tekuk letur terhadap sumbu x-x F ex E = = 13,713 Ma 0,44 F = 110 Ma KL x rx karea F ex > 0,44 F, maka F rx = 0,658 F Fex F = 107,30 Ma Tekuk torsioal-letur da tekuk torsioal Karea peampag WT00x400 tidak memiliki eleme lagsig, SNI 179, Spesifikasi utuk bagua gedug baja struktural asal E4 aka dipakai utuk tekuk torsioal-letur da tekuk torsioal. F r aka dihitug megguaka SNI 179, Spesifikasi utuk bagua gedug baja struktural ersamaa E4-. Meghitug F r F r diambil sebagai F r dari SNI 179, Spesifikasi utuk bagua gedug baja struktural asal E3, dega KL KL = r r KL r = 59,89 F e E = = 561,55 Ma > 0,44 F = 110 Ma KL r F r = 0,658 F Fe F = 07,498 Ma F r = F r F rz G J = Ar g o = 744,755 Ma F r F r + Frz 4F r Frz H = 1-1- = 04,708 Ma tidak meetuka H F + r Frz 71 dari 83

78 atau =, F mi F F = 107,30 Ma r r rx Kekuata teka omial = F r A g = 1173,351 kn DFBK = 0,9 = 1,056 x 10 3 kn u = 1, x 00 kn + 1,6 x 0 kn = 59 kn u = 0,5606 DKI =1,67 = 70,605 kn = 00 kn + 0 kn = 40 kn = 0, dari 83

79 CONTOH E.7. Batag teka profil WT dega eleme lagsig Hitug kekuata batag teka dari peampag WT 00x00x8x13. Kotrol apakah kolom ii mampu meaha gaa teka aksial akibat beba mati D = 00 kn da akibat beba hidup L = 0 kn. ajag kolom = 6 m da kedua ujuga berupa sedi terhadap kedua sumbu letur. F = 50 Ma. E = Ma. KL x = 1,0 (6 m) = 6 m KL = 1,0 (6 m) = 6 m Solusi: E = Ma = 0,3 E G F = 50 Ma 1 roperti geometri profil WT 00x00x8x13 A g = 4,06 m = 406 mm b f = 00 mm d = 00 mm t f = 13 mm t w = 8 mm I x = 1395 m 4 = 1,395 x 10 7 mm 4 I = 868 m 4 = 8,68 x 10 6 mm 4 r x = 57,6 mm r = 45,4 mm = 157,7 mm Jadi koordiat pusat berat dari tepi atas saap C = d - = 4,3 mm o = C 0,5 t f = 35,8 mm x o = 0 m Besara ag perlu dihitug tf J = tf bf + tw d - 3 = 1,795 x 10 5 mm b f tf tf 3 Cw = + d - tw 36 4 =,51 x 10 8 mm 6 73 dari 83

80 r x I +I x o = o + o + = 81,61 mm Ag H x o + o =1- = 0,808 ro Kotrol kelagsiga bada profil d = t w = 5 Hitug rasio kelagsiga batas utuk bagia bada profil, r, dari SNI 179, Spesifikasi utuk bagua gedug baja struktural Tabel B4.1a: Kasus 4 0,75 r E F = 1,13 Karea r, bada profil lagsig Meetuka Q s 1,03 E F = 9,133 Berlaku ersamaa E7-14 SNI 179, Spesifikasi utuk bagua gedug baja struktural 1,d F Q =1,908- = 0,83 t E s w Q = Q s Kotrol kelagsiga saap bf = t = 7,69 f Hitug rasio kelagsiga batas utuk bagia saap profil, r, dari SNI 179, Spesifikasi utuk bagua gedug baja struktural Tabel B4.1a Kasus 4 0,56 r E F = 15,839 Karea r, saap profil tidak lagsig. 74 dari 83

81 Karea profil WT ii memiliki eleme lagsig, pasal E7 SNI 179, Spesifikasi utuk bagua gedug baja struktural harus diguaka. Kekuata teka omial, harus ditetuka berdasarka kodisi batas letur, tekuk torsioal da tekuk torsioal-letur. Tegaga tekuk letur elastik kritis terhadap sumbu x-x F ex E = KL rx x = 181,917 Ma Tegaga tekuk torsioal-letur da tekuk torsioal elastik kritis KL r = 13,159 F e E = KL r = 113,016 Ma F ez G J = Ar = 49,744 Ma g o F e Fe + Fez 4Fe FezH = 1-1- H F + e Fez = 107,73 Ma meetuka atau e = ex, e F mi F F = 107,73 Ma Q F F e = 1,934 <,5 Tegaga kritis Q F Fe F =Q 0,658 r F = 9,337Ma ersamaa E7- SNI 179, Spesifikasi utuk bagua gedug baja struktural Kekuata teka omial = F r A g = 388,368 kn DFBK = 0,9 = 349,53 kn u = 1, x 100 kn + 1,6 x 10 kn = 31 kn 75 dari 83

82 u = 0,896 DKI =1,67 = 3,556 kn = 100 kn + 10 kn = 0 kn = 0, dari 83

83 CONTOH E.8. erhituga kuat teka profil psb Hitug kekuata teka ag tersedia dari suatu profil SB 00x00x10 dega pajag 6 m, ag meaha gaa teka akibat beba mati D = 300 KN da L = 475 kn. Ujug bawah dalam keadaa terjepit sedag ujug atas pi/sedi. F = 50 Ma. E = Ma. Data profil SB 00x00x10 E = Ma F = 50 Ma A g = mm b = 00 mm t = 10 mm r x = 77,7 mm r = r x Solusi: Berdasarka AISC Speifiatio Commetar Table C-A-7.1, utuk kodisi jepit-sedi, K = 0,8 KL x = 0,8 (6 m) = 4,8 m KL = KL x = 4,8 m CATATAN Berdasarka SNI 179, Spesifikasi utuk bagua gedug baja struktural asal B4.1b, jika jari jari sudut tidak diketahui, maka b da h harus diambil dimesi terluar peampag mius tiga kali tebal didig profil. Ii merupaka asumsi ag koservatif. Hitug b/t dari didig ag palig lagsig h t b - 3 t = 17 t Hitug rasio kelagsiga batas, r, dari SNI 179 Tabel B4. 1a Kasus 6 E r 1,4 = 39,598 F r ; peampag tidak memiliki eleme ag lagsig 77 dari 83

84 Tegaga kritis Meghitug tegaga tekuk kritis elastik, F e F e E K L r = 517,37 Ma Meghitug tegaga tekuk letur, F r E 4,71 = 133,19 karea F KL r = 61,776 < 133,19 maka F r F Fe = 0,658 F = 04,1 Ma Kekuata teka omial = F r A g = 1,55 x 10 3 kn Dari SNI 179, Spesifikasi utuk bagua gedug baja struktural asal E1, Kekuata Teka Yag Tersedia adalah: DFBK = 0,9 = 1,397 x 103 kn u = 1, x 300 kn + 1,6 x 475 kn = 110 kn u = 0,8018 DKI = 1,67 = 99,349 kn = 300 kn kn = 775 kn = 0, dari 83

85 CONTOH E.9. erhituga kuat teka profil SB dega eleme lagsig Hitug kekuata teka ag tersedia dari suatu profil SB 60x60x6.3 dega pajag 6 m, ag meaha gaa teka akibat beba mati D = 300 KN da L = 475 kn. Ujug bawah dalam keadaa terjepit sedag ujug atas pi/sedi. F = 50 Ma. E = Ma. Data profil SB 60x60x6.3 E = Ma F = 50 Ma A g = 756 mm H = 400 mm B = 00 mm t = 6,3 mm r x = 145,3 mm r = 85,3 mm Solusi: Berdasarka AISC Speifiatio Commetar Table C-A-7.1, utuk kodisi jepit-sedi, K = 0,8 KL x = 0,8 (6 m) = 4,8 m KL = KL x = 4,8 m CATATAN Berdasarka SNI 179, Spesifikasi utuk bagua gedug baja struktural asal B4.1b, jika jari jari sudut tidak diketahui, maka b da h harus diambil dimesi terluar peampag mius tiga kali tebal didig profil. Ii merupaka asumsi ag koservatif. Hitug b/t dari didig ag palig lagsig H -t 3 B -t 3 1 = 60,49 = 8,746 t t Hitug rasio kelagsiga batas, r, dari SNI 179, Spesifikasi utuk bagua gedug baja struktural Tabel B4. 1a Kasus 6 E r 1,4 = 39,598 F 79 dari 83

86 1 r ; peampag memiliki eleme ag lagsig SNI 179 asal E7 diguaka utuk SB dega eleme lagsig. Kekuata teka omial,, dihitug berdasarka kodisi batas tekuk letur. Tekuk torsioal tidak berpegaruh utuk SB keuali pajag tak terbreis torsioal jauh melampaui pajag tak terbreis letur ag meetuka. Luas efektif, A e Q a = A e /A g SNI 179 ersamaa E7-16 dega A e = jumlah luas efektif dari peampag ag dihitug berdasarka lebar efektif ag tereduksi, b e Utuk saap eleme lagsig dari peampag pesegi da pesegi pajag dega tebal merata, E 0,38 E b e =1,9t 1 - < b SNI 179 ersamaa E7-18 f b f t dega f = /A e, tetapi dapat diambil koservatif sebagai F sesuai atata utuk pemakai dalam SNI 179, Spesifikasi utuk bagua gedug baja struktural asal E7. E 0,38 b e =1,9t 1- F H -t 3 t E F b e = 81,339 mm ajag ag tidak efektif : (H - 3 t) - b e = 99,761 mm A e = A g [(H - 3 t) b e ] t = 5,999 x 10 3 mm Utuk peampag ag haa memiliki eleme lagsig ag diperkaku, Q = Q a (Q s = 1). A A e Q = = 0,87 SNI 179 ersamaa E7-16 g Tegaga kritis Meghitug tegaga tekuk kritis elastik, F e F e E K L r = 63,369 Ma 80 dari 83

87 Meghitug tegaga tekuk letur, F r 4,71 E Q F = 146,513 karea K L r = 56,7 < 146,513 maka F r =Q 0,658 Q F Fe F = 179,908 Ma Kekuata teka omial = F r A g = 1305,414 kn Dari SNI 179, Spesifikasi utuk bagua gedug baja struktural asal E1, Kekuata Teka Yag Tersedia: DFBK = 0,9 = 1,175 x 103 kn u = 1, x 300 kn + 1,6 x 475 kn = 110 kn u = 0,9533 DKI = 1,67 = 781,685 kn = 300 kn kn = 775 kn = 0, dari 83

88 CONTOH E.10. erhituga kuat teka profil pipa Hitug kekuata teka ag tersedia dari suatu profil IA ASTM A53 Grade B produksi T Guug Garuda D 10" dega pajag tak terbreis terhadap sumbu kuat x-x = 6 m da pajag tak terbreis terhadap sumbu lemah - = 3 m. Kedua ujug kolom adalah sedi. F = 41,317 Ma (= 35 ksi ), F u = 413,685 Ma (= 60 ksi). E = Ma. D = 00 kn da L = 75 kn. Data profil ipa: E = Ma F = psi = 41,317 Ma ipa D10": D out = 67,4 mm t = 9,3 mm D = D out A g = 7 540,8591 mm r = 91,3113 mm Solusi: Utuk kodisi pi-pi, K = 1,0 KL x = 1,0 (6 m) = 6 m KL = 1,0 (3,0 m) = 3 m Kotrol kelagsiga eleme D t = 8,753 Rasio batas lebar ke tebal r E 0,11 = 91,167 dari SNI 179 Tabel B4. 1a kasus 9 F 1 r ; jadi eleme pipa tidak lagsig Kotrol kelagsiga 8 dari 83

89 K L x r = 65,709 meetuka K L r = 3,855 Tegaga kritis Meghitug tegaga tekuk kritis elastik, F e F e E KLx r = 457,1685 Ma Meghitug tegaga tekuk letur, F r E 4,71 = 135,595 karea F K L x r = 65,709 < 133,19 maka F r F Fe = 0,658 F = 193,481 Ma Kekuata teka omial = F r A g = 1 459,0103 kn Dari SNI 179, Spesifikasi utuk bagua gedug baja struktural asal E1, Kekuata Teka Yag Tersedia adalah: DFBK = 0,9 = 1 313,109 kn u = 1, x 00 kn + 1,6 x 75 kn = 680 kn u = 0,5179 DKI = 1,67 = 873,6588 kn = 00 kn + 75 kn = 475 kn = 0, dari 83

90 CONTOH E.11. Kolom i tersusu dega ukura saap berbeda Hituglah kekuata teka suatu kolom tersusu, dega ukura saap luar L 0 mm x 15 mm, saap dalam L 0 mm x 00 mm da ukura bada L 10 mm x 80 mm. Kotrol apakah kolom ii mampu meaha gaa teka aksial akibat beba mati D = 400 kn da akibat beba hidup L = 500 kn. ajag kolom = 4,0 m da kedua ujuga berupa sedi terhadap kedua sumbu letur. F = 50 Ma. E = Ma. Solusi: E = Ma F = 50 Ma = 0,3 E G 1 roperti geometri Kolom tersusu h = 80 mm t w = 10 mm b f1 = 00 mm t f1 = 0 mm A f1 = b f1 t f1 = 4 x 10 3 mm b f = 15 mm t f = 0 mm A f = b f t f =,5 x 10 3 mm d = h + t f1 + t f = 30 mm A w = h t w =,8 x 10 3 mm roperti eampag tersusu (dega megabaika pegaruh las) A g = A f1 + A f + h t w = mm Lokasi pusat berat peampag dari sisi bawah saap luar (bawah) h Af d -0,5 t f +Af 0,5t f +A w +tf = A 1 1 g = 184,194 mm Ixo = bf 1t f 1 + bf tf + tw h dari 83

91 tf1 tf h Ix = Ixo + Af 1d Af - + Aw + tf - = 1,593 x 108 mm 4 I x r x = = 130,885 mm Ag I = t b + t b + h t f 1 f 1 f f w I = 1,661 x 10 7 mm 4 r = = 4,64 mm Ag Kelagsiga Cek kelagsiga saap luar (bawah) Hitug k dega megguaka Tabel B4.1b atata (a) k = 4 h = 0,756 berada diatara 0,35 da 0,76 t w utuk saap luar, b f b = t = t f = b = 3,15 t Hitug rasio kelagsiga batas utuk saap, r, dari SNI 179, Spesifikasi utuk bagua gedug baja struktural Tabel B4.1a kasus r ke F 0,64 = 15,739 r, maka saap luar tidak lagsig Cek kelagsiga saap dalam (atas) b f b= 1 t = t f1 = b = 5 t r, maka saap dalam tidak lagsig Cek kelagsiga pada bada profil, kemudia hitug Q a, faktor reduksi eleme (bada) ag diperkaku, megguaka SNI 179 asal E7.. h = t w = 8 85 dari 83

92 Hitug batas kelagsiga utuk bada sesuai SNI 179, Spesifikasi utuk bagua gedug baja struktural Tabel B4.1a kasus 5 1,49 r E F = 4,144 Karea r, berarti bagia bada profil, tidak lagsig, Tegaga tekuk letur Elastik terhadap sumbu x-x Utuk kodisi pi-pi, K = 1,0 KL x = 1,0 (4 m) = 4 m r x = 130,885 mm K L r x x = 30,561 F ex E KLx r x = 113,479 Ma Tegaga Tekuk Elastik Kritis Torsioal-Letur Meghitug kostata torsioal, J J = b t + b t + h t f 1 f 1 f f w J = 9,6 x 10 5 mm 4 Jarak atara pusat saap t t f1 f ho = d - - = 300 mm Kostata pili Tebal semua saap sama t f = t f1 C w t h = 1 b b b f +bf 3 3 f o f1 f =,355 x 1011 mm 6 Akibat simetri, pusat berat da pusat geser terletak pada sumbu. Oleh karea itu x o = 0. Jarak dari pusat saap bawah ke pusat geser adalah: 3 b f 1 e = ho 3 3 = 41,13 mm b f1+ b f 86 dari 83

93 Jadi pusat geser diukur dari sisi bawah saap bawah t f e + = 51,13 mm tf o = e + = 66,937 mm x o = 0 mm I +I = + = 15,963 mm SNI 179 ersamaa E4-11 x ro xo o + A g H x + =1- = 0,809 SNI 179 ersamaa E4-10 o o ro KL = 1,0 (4,0 m) = 4 m KL z = 1,0 (4,0 m) = 4 m KL r = 94,644 Tegaga kritis elastik, F e. utuk tekuk letur terhadap sumbu F e E KL r = 0,366 Ma ersamaa E3-4 F ez EC KLz 1 + GJ Ar w g o = 381,868 Ma ersamaa E4-9 F e F e +Fez 4Fe Fez 1-1- H F e +Fez = 7,561 Ma ersamaa E4-5 Jadi ag meetuka adalah F =mi F, F = 7,561 Ma e ex e Tegaga tekuk letur Meghitug tegaga tekuk letur, F r F F e = 0,917 <,5 87 dari 83

94 F Fe F = 0,658 r F = 170,99 Ma Kekuata teka omial = F r A g = 1583,7798 kn Dari SNI 179, Spesifikasi utuk bagua gedug baja struktural asal E1, Kekuata Teka Yag Tersedia: DFBK = 0,9 = 1,45 x 10 3 kn u = 1, x 400 kn + 1,6 x 500 kn = 180 kn u = 0,898 DKI = 1,67 = 948,371 kn = 400 kn kn = 900 kn = 0, dari 83

95 Bab F Desai kompoe-kompoe struktur utuk letur edahulua Bab F SNI 179, Spesifikasi utuk bagua gedug baja struktural berisi ketetua utuk meghitug kekuata letur kompoe-kompoe struktur ag memikul letur sederhaa di sekitar sumbu utama. Termasuk ketetua spesifik utuk kompoe struktur profil I, Kaal, SB, T, siku gada, siku tuggal, batag tulaga persegi da budar serta peampag tidak simetris. Juga termasuk peampag dega memproporsika persarata utuk balok da gelagar. Tabel-tabel properti peampag utuk profil I, kaal da SB memberika iformasi ag dapat diguaka utuk mempermudah idetifikasi peampag eleme okompak da lagsig. Iformasi DFBK da DKI disajika beruruta. Sebagia besar formula dari bab ii diilustrasika dega otoh-otoh berikut. Tekiktekik desai da pemiliha diilustrasika dalam otoh-otoh utuk DFBK da DKI aka meghasilka rasio desai ag hampir sama. F1. Ketetua umum emiliha da evaluasi semua kompoe struktur ag berdasarka pada persarata defleksi da kekuata, ditetuka sebagai kekuata letur desai, b M, atau kekuata letur izi, M /, dega b M = kekuata letur omial teredah berdasarka kodisi batas leleh, tekuk torsi lateral, da tekuk lokal, di maa berlaku b = 0,90 (DFBK) b = 1,67 (DKI) edekata desai diikuti dalam semua otoh. Istilah L b ag diguaka dalam bab ii utuk meggambarka pajag atara titik-titik ag terbreis meegah perpidaha lateral dari saap ag megalami teka atau utuk meegah putir peampag. ersarata utuk sistem breisig da kekuata serta kekakua ag diperluka pada titik-titik terbreis diberika dalam Lampira 6 SNI 179, Spesifikasi utuk gedug baja struktural. egguaa C b diilustrasika dalam beberapa otoh berikut. F. Kompoe struktur kompak simetris gada profil I da kaal meletur di sumbu major SNI 179, Spesifikasi utuk bagua gedug baja struktural asal F berlaku utuk desai balok kompak da kaal. Sebagaimaa ditujukka dalam Catata dalam asal F SNI 179, sebagia besar balok profil I gilas da kaal termasuk dalam kategori ii. Kurva ag disajika sebagai garis solid pada Gambar F-1 adalah hubuga umum kekuata letur omial, M, sebagai fugsi dari pajag tidak terbreis, L b. Segme horizotal dari kurva di 89 dari 83

96 ujug kiri, atara L b = 0 ft (m) da L p, adalah retag di maa kekuata dibatasi oleh leleh letur. Di wilaah ii, kekuata omial diambil sebagai kekuata mome plastik peuh peampag ag diberika oleh ersamaa F-1 SNI 179. Dalam retag kurva di ujug kaa, mulai pada L r, kekuata dibatasi oleh tekuk elastis. Kekuata di daerah ii diberika oleh ersamaa F-3 SNI 179. Atara daerah ii, di dalam daerah liier dari kurva atara M = M p pada L p di sebelah kiri, da M = 0,7M = 0,7F S x pada L r di sebelah kaa, kekuata dibatasi oleh tekuk ielastis. Kekuata di daerah ii diberika dalam ersamaa F- SNI 179, Spesifikasi utuk bagua gedug baja struktural. Kurva diplot sebagai garis solid tebal merupaka kasus di maa C b = 1,0, sedagka garis putus-putus ag tebal merupaka kasus di maa C b melebihi 1,0. Kekuata omial dihitug dalam ersamaa F- da F-3 SNI 179, Spesifikasi utuk bagua gedug baja struktural berbadig lurus terhadap C b, tetapi dibatasi oleh M p seperti ag ditujukka pada gambar ii ersamaa F-1 ersamaa F- M p 0,7F S x ersamaa F-3 M M dega C b = 1,0 M dega C b = 1,0 L p L r Lb Gambar F-1 Kekuata balok versus pajag tidak terbreis M = M p = F Z x (SNI 179 ersamaa F-1) L b - Lp M = Cb Mp Mp 0,7 F Sx M p (SNI 179 ersamaa F-1) Lr - Lp M = F r S x M p (SNI 179 ersamaa F-3) dega C b E J Lb F r = 1+10,078 L S b x ho rts rts Ketetua pasal ii diillustrasika dalam Cotoh F.1 (balok profil I) da Cotoh F. (kaal). Ketetua desai plastis diberika dalam Lampira 1 SNI 179, Spesifikasi utuk bagua gedug baja struktural. L pd, pajag tidak terbreis maksimum utuk segme kompoe struktur prismatis megadug sedi plastis ag kurag dari L p. 90 dari 83

97 F3. Kompoe struktur profil I simetris gada dega bada kompak da okompak atau saap lagsig melegkug di sumbu major Kekuata profil ag diraag sesuai dega pasal ii dibatasi oleh tekuk lokal saap terteka. Haa beberapa profil saap lebar stadar ag memiliki saap okompak. Kurva kekuata utuk keadaa batas tekuk lokal saap, ditujukka dalam Gambar F-, meerupai kurva tekuk lateral-torsioal. arameter sumbu horizotal adalah λ=b f /t f. Bagia datar dari kurva di sebelah kiri λ pf adalah kekuata leleh plastis, M p. Bagia melegkug di sebelah kaa λ rf adalah kekuata ag dibatasi oleh tekuk saap elastis. Trasisi liear atara dua daerah ii adalah kekuata ag dibatasi oleh tekuk saap ielastis. M p 0,7F S x ersamaa F-1 ersamaa F3-1 ersamaa F3- M pf bf t f rf Gambar F- Kekuata tekuk lokal saap Tidak ada kompoe struktur profil I stadar dega saap lagsig. Ketetua saap okompak pasal ii diilustrasika dalam Cotoh F.3. F4. Kompoe struktur profil I lai dega bada kompak atau okompak meletur di sumbu major asal F4 SNI 179, Spesifikasi utuk bagua gedug baja struktural berlaku utuk kompoe struktur profil I simetris gada dega bada okompak da kompoe struktur profil I simetris tuggal (dega saap ag berbeda) dega bada kompak atau okompak. F5. Kompoe struktur profil I simetris gada da simetris tuggal dega bada lagsig meletur di sumbu major asal ii berlaku utuk kompoe struktur profil I dega bada lagsig, sebeluma ditetapka sebagai "balok iduk pelat". F6. Kompoe struktur profil I da kaal meletur di sumbu mior Kompoe struktur profil I da C meletur di sumbu mior tidak megalami tekuk torsi lateral. rofil gilas atau tersusu dega saap okompak atau lagsig, sebagaimaa ditetuka oleh Tabel B4.1a da B4.1b SNI 179, Spesifikasi utuk bagua gedug baja struktural harus diperiksa utuk kekuata berdasarka kodisi batas tekuk lokal saap megguaka ersamaa F6- atau F6-3 ag sesuai. 91 dari 83

98 ada umuma profil I da Kaal memiliki saap kompak, sehigga dapat megembagka mome plastis peuh, M p, terhadap sumbu mior. Ketetua-ketetua pasal ii diilustrasika dalam Cotoh F.5. F7. Kompoe struktur SB persegi da persegi pajag serta kompoe struktur berbetuk boks SB persegi da persegi pajag haa perlu diperiksa utuk kodisi batas leleh da tekuk lokal. Meskipu tekuk torsi lateral seara teoritis dapat terjadi pada SB persegi pajag ag meletur terhadap sumbu kuat dalam jagka waktu lama, seara praktis defleksi aka meetuka desai. emiliha SB persegi atau persegi pajag dega saap kompak digambarka dalam Cotoh F.6. Ketetua utuk SB persegi atau persegi pajag dega saap okompak diilustrasika dalam Cotoh F.7. Ketetua utuk SB dega saap lagsig diilustrasika dalam Cotoh F.8. F8. SB budar Defiisi SB meliputi produk tabug da pipa. Kodisi batas tekuk torsi lateral tidak berlaku, tetapi SB budar megalami reduksi kekuata akibat tekuk lokal. Desai pipa diilustrasika dalam Cotoh F.9. F9. rofil T da siku gada ag dibebai dalam bidag simetri SNI 179, Spesifikasi utuk bagua gedug baja struktural meediaka pemeriksaa tekuk lokal saap, ag haa berlaku bila saap megalami teka akibat letur. Kodisi batas ii jarag terjadi. emeriksaa tekuk lokal bada telah ditambahka dalam SNI 179. erhatia harus diberika pada kodisi ujug profil T utuk meegah mome ujug terjepit tak terduga ag megiduksi teka pada bada keuali kodisi batas ii telah diperiksa. Desai profil T ag megalami letur digambarka dalam Cotoh F.10. F10. Siku tuggal SNI 179, Spesifikasi utuk bagua gedug baja struktural asal F10 memperkeaka desai letur siku tuggal dega megguaka sumbu utama atau sumbu geometris (sumbu x-x da sumbu -). Dalam meraag siku tuggal tapa breisig meerus dega megguaka ketetua desai sumbu geometris, M harus dikalika dega 0,80 pada saat megguaka ersamaa F10-1, F10- da F10-3. Desai siku tuggal ag megalami letur digambarka dalam Cotoh F.11. F11. Batag tulaga persegi pajag da budar Keadaa batas tekuk lokal tidak berlaku utuk setiap batag tulaga. Keuali jika batag tulaga persegi pajag meletur terhadap sumbu kuat, persegi pejal, batag tulaga persegi pajag da budar tidak megalami tekuk torsi lateral da ditetuka oleh kodisi batas leleh saja. Batag tulaga persegi pajag ag meletur terhadap sumbu kuat megalami tekuk torsi lateral da diperiksa utuk kodisi batas ii sesuai dega ersamaa F11- da F11-3. Ketetua-ketetua ii dapat diguaka utuk memeriksa pelat da bada profil T pada sambuga. Cotoh desai batag tulaga persegi pajag ag megalami letur digambarka dalam Cotoh F.1. Cotoh desai batag tulaga budar ag megalami letur digambarka dalam Cotoh F dari 83

99 F1. rofil-profil tidak simetris Karea baaka jeis profil tidak simetris, ketetua tekuk torsi lateral da tekuk lokal tidak tersedia seara spesifik pada pasal SNI 179, Spesifikasi utuk bagua gedug baja struktural. Cotoh umum disediaka, tetapi kajia literatur da pertimbaga tekis ag sesuai diperluka utuk peerapa pasal ii. F13. roporsi balok da gelagar asal F13 SNI 179, Spesifikasi utuk bagua gedug baja struktural meliputi pemeriksaa kodisi batas utuk kerutuha tarik akibat lubag-lubag pada saap balok ag megalami tarik, batas proporsi utuk kompoe struktur profil I, persarata detail utuk pelat peutup da persarata sambuga utuk balok tersusu ag tersambug bersebelaha. Juga termasuk persarata pajag tidak terbreis utuk balok ag diraag megguaka ketetua redistribusi mome asal B3.7 SNI 179, Spesifikasi utuk bagua gedug baja struktural. 93 dari 83

100 94 dari 83

101 95 dari 83

102 Catata: L p da L r ilaia tergatug F 96 dari 83

BAB VI KESIMPULAN DAN SARAN

BAB VI KESIMPULAN DAN SARAN 96 BAB I KESIPUAN AN SARAN I1 Kesimpula Berdasarka hasil pegujia, aalisis, da studi kasus utuk megetahui kekuata da desai pelat komposit beto-dek metal diperoleh kesimpula sebagai berikut: 1 Jika meurut

Lebih terperinci

BAB V PERENCANAAN PELAT LANTAI

BAB V PERENCANAAN PELAT LANTAI GROUP BAB V PRNCANAAN PLAT LANTA 5. Perecaaa Pelat Latai Perecaaa pelat latai seluruhya megguaka beto bertulag dega mutu beto f c = 0 MPa da baja utuk tulaga megguaka mutu baja fy = 40 MPa. Asumsi perhituga

Lebih terperinci

Spesifikasi untuk Gedung Baja Struktural

Spesifikasi untuk Gedung Baja Struktural RSNI2 03-1729.1-201X Spesifikasi utuk Gedug Baja Struktural ICS Bada Stadarisasi Nasioal Daftar Isi Daftar Isi... ii SIMBOL... xv DAFTAR ISTILAH...xxxi A. KETENTUAN UMUM...2 A1. Ruag Ligkup...2 1. Aplikasi

Lebih terperinci

BAB II TINJAUAN PUSTAKA

BAB II TINJAUAN PUSTAKA BAB II TINJAUAN PUSTAKA 2. 1 Baha Baja Utuk Kostruksi Pegguaa baja sebagai baha struktur utama dimulai pada akhir abad kesembila belas ketika metoda pegolaha baja ag murah dikembagka dega skala ag luas.

Lebih terperinci

DAFTAR NOTASI. = Luas tulangan tarik non pratekan. As' Ast. be = Lebar efektif balok pada penampang T dan L. b = Lebar efektifjoin balok kolom, mm.

DAFTAR NOTASI. = Luas tulangan tarik non pratekan. As' Ast. be = Lebar efektif balok pada penampang T dan L. b = Lebar efektifjoin balok kolom, mm. DAFT AR NOT ASI vii DAFTAR NOTASI a Ac Ag As As' Ast Av b = Tiggi blok persegi tegaga beto ekivale. = Luas peampag beto. = Luas bruto peampag. = Luas tulaga tarik o prateka. = Luas tulaga teka. = Luas

Lebih terperinci

3 PERANCANGAN PELAT LENTUR Pelat letur merupaka salah satu eleme petig dari struktur bagua gedug. Pada umumya bagua gedug tersusu dari pelat latai, balok aak, balok iduk, kolom,da podasi. Idealisasi pelat

Lebih terperinci

BAB II TINJAUAN PUSTAKA

BAB II TINJAUAN PUSTAKA BAB II 2.1 Kosep Perecaaa Struktur Baja Taha Gempa Perecaaa struktur adalah kombiasi sei da ilmu pegetahua yag meggabugka ituisi para ahli struktur megeai perilaku struktur dega pegetahua prisip-prisip

Lebih terperinci

MEKANIKA TANAH DASAR DASAR DISTRIBUSI TEGANGAN DALAM TANAH

MEKANIKA TANAH DASAR DASAR DISTRIBUSI TEGANGAN DALAM TANAH MEKANIKA TANAH DASAR DASAR DISTRIBUSI TEGANGAN DALAM TANAH UNIVERSITAS PEMBANGUNAN JAYA Jl. Boulevard Bitaro Sektor 7, Bitaro Jaa Tagerag Selata 154 PENDAHULUAN Megapa mempelajari kekuata taah? Keamaa

Lebih terperinci

TINJAUAN ANALISIS DISTRIBUSI TEGANGAN PADA KONDISI ELASTO PLASTIS SAMBUNGAN BALOK-KOLOM DENGAN PEMODELAN SUATU STRUKTUR

TINJAUAN ANALISIS DISTRIBUSI TEGANGAN PADA KONDISI ELASTO PLASTIS SAMBUNGAN BALOK-KOLOM DENGAN PEMODELAN SUATU STRUKTUR Tegaga Elasto Plastis Balok-Kolom Sudirma Idra TINJAUAN ANALISIS DISTRIBUSI TEGANGAN PADA KONDISI ELASTO PLASTIS SAMBUNGAN BALOK-KOLOM DENGAN PEMODELAN SUATU STRUKTUR Sudirma Idra Dose Tekik Sipil FTSP

Lebih terperinci

BAB II KAJIAN PUSTAKA. 2.1 Pengertian dan Tinjauan Desain Struktur Gempa. kerak bumi. Kejutan tersebut akan menjalar dalam bentuk gelombang yang

BAB II KAJIAN PUSTAKA. 2.1 Pengertian dan Tinjauan Desain Struktur Gempa. kerak bumi. Kejutan tersebut akan menjalar dalam bentuk gelombang yang BAB II KAJIAN PUSTAKA 2.1 Pegertia da Tijaua Desai Struktur Gempa Gempa bumi adalah feomea getara yag dikaitka dega kejuta pada kerak bumi. Kejuta tersebut aka mejalar dalam betuk gelombag yag meyebabka

Lebih terperinci

BAB II TINJAUAN PUSTAKA

BAB II TINJAUAN PUSTAKA Bab II Ladasa eori BAB II IJAUA PUSAKA 2.1 Metode Desai Kapasitas Dalam perecaaa bagua taha gempa, salah satu metode desai yag biasa dipakai adalah Desai Kapasitas yag memakai SI 03-1726-2002 sebagai acua.

Lebih terperinci

MAKALAH TUGAS AKHIR PERANCANGAN MODIFIKASI GEDUNG UNIVERSITAS CIPUTRA MENGGUNAKAN SRPMK DENGAN SISTEM BALOK PRATEGANG PADA LANTAI ATAP

MAKALAH TUGAS AKHIR PERANCANGAN MODIFIKASI GEDUNG UNIVERSITAS CIPUTRA MENGGUNAKAN SRPMK DENGAN SISTEM BALOK PRATEGANG PADA LANTAI ATAP AKALAH TUGAS AKHIR PERANCANGAN ODIFIKASI GEDUNG UNIVERSITAS CIPUTRA ENGGUNAKAN SRPK DENGAN SISTE BALOK PRATEGANG PADA LANTAI ATAP BAB I PENDAHULUAN 1.1. LATAR BELAKANG Pedidika merupaka aktor kui didalam

Lebih terperinci

PENGARUH JENIS TUMPUAN TERHADAP FREKUENSI PRIBADI PADA GETARAN BALOK LENTUR

PENGARUH JENIS TUMPUAN TERHADAP FREKUENSI PRIBADI PADA GETARAN BALOK LENTUR PENGARUH JENIS TUMPUAN TERHADAP FREKUENSI PRIBADI PADA GETARAN BALOK LENTUR Naharuddi 1 1 Staf Pegajar Jurusa Tekik Mesi, Utad Abstrak. Tujua peelitia ii adalah utuk meetuka ilai frekuesi pribadi getara

Lebih terperinci

REGRESI LINIER DAN KORELASI. Variabel bebas atau variabel prediktor -> variabel yang mudah didapat atau tersedia. Dapat dinyatakan

REGRESI LINIER DAN KORELASI. Variabel bebas atau variabel prediktor -> variabel yang mudah didapat atau tersedia. Dapat dinyatakan REGRESI LINIER DAN KORELASI Variabel dibedaka dalam dua jeis dalam aalisis regresi: Variabel bebas atau variabel prediktor -> variabel yag mudah didapat atau tersedia. Dapat diyataka dega X 1, X,, X k

Lebih terperinci

BAB 2 TINJAUAN TEORI

BAB 2 TINJAUAN TEORI BAB 2 TINJAUAN TEORI 2.1 ISTILAH KEENDUDUKAN 2.1.1 eduduk eduduk ialah orag atatu idividu yag tiggal atau meetap pada suatu daerah tertetu dalam jagka waktu yag lama. 2.1.2 ertumbuha eduduk ertumbuha peduduk

Lebih terperinci

PENGGUNAAN ARTIFICIAL NEURAL NETWORK UNTUK PREDIKSI TEGANGAN PADA BALOK KASTELA HEKSAGONAL BENTANG 1 METER (001S)

PENGGUNAAN ARTIFICIAL NEURAL NETWORK UNTUK PREDIKSI TEGANGAN PADA BALOK KASTELA HEKSAGONAL BENTANG 1 METER (001S) PENGGUNAAN ARTIFICIAL NEURAL NETWORK UNTUK PREDIKSI TEGANGAN PADA BALOK KASTELA HEKSAGONAL BENTANG METER (00S) Ahmad Muhtarom Jurusa Tekik Sipil, Uiversitas Sriwijaya, Jl. Raya Palembag-Prabumulih KM.3

Lebih terperinci

BAB III ECONOMIC ORDER QUANTITY MULTIITEM DENGAN MEMPERTIMBANGKAN WAKTU KADALUARSA DAN FAKTOR DISKON

BAB III ECONOMIC ORDER QUANTITY MULTIITEM DENGAN MEMPERTIMBANGKAN WAKTU KADALUARSA DAN FAKTOR DISKON BAB III ECONOMIC ORDER QUANTITY MULTIITEM DENGAN MEMPERTIMBANGKAN WAKTU KADALUARA DAN FAKTOR DIKON 3.1 Ecoomic Order Quatity Ecoomic Order Quatity (EOQ) merupaka suatu metode yag diguaka utuk megedalika

Lebih terperinci

BAB IV PEMBAHASAN DAN ANALISIS

BAB IV PEMBAHASAN DAN ANALISIS BAB IV PEMBAHASAN DAN ANALISIS 4.1. Pembahasa Atropometri merupaka salah satu metode yag dapat diguaka utuk meetuka ukura dimesi tubuh pada setiap mausia. Data atropometri yag didapat aka diguaka utuk

Lebih terperinci

BAB V ANALISA PEMECAHAN MASALAH

BAB V ANALISA PEMECAHAN MASALAH 89 BAB V ANALISA PEMECAHAN MASALAH Dalam upaya mearik kesimpula da megambil keputusa, diperluka asumsi-asumsi da perkiraa-perkiraa. Secara umum hipotesis statistik merupaka peryataa megeai distribusi probabilitas

Lebih terperinci

RESPONSI 2 STK 511 (ANALISIS STATISTIKA) JUMAT, 11 SEPTEMBER 2015

RESPONSI 2 STK 511 (ANALISIS STATISTIKA) JUMAT, 11 SEPTEMBER 2015 RESPONSI STK 511 (ANALISIS STATISTIKA) JUMAT, 11 SEPTEMBER 015 A. PENYAJIAN DAN PERINGKASAN DATA 1. PENYAJIAN DATA a. Sebutka tekik peyajia data utuk data kualitatif! Diagram kueh, diagram batag, distribusi

Lebih terperinci

PERENCANAAN ELEMEN STRUKTUR BAJA BERDASARKAN SNI 1729:2015

PERENCANAAN ELEMEN STRUKTUR BAJA BERDASARKAN SNI 1729:2015 PERENCANAAN ELEMEN STRUKTUR BAJA BERDASARKAN SNI 1729:2015 Fendy Phiegiarto 1, Julio Esra Tjanniadi 2, Hasan Santoso 3, Ima Muljati 4 ABSTRAK : Peraturan untuk perencanaan stuktur baja di Indonesia saat

Lebih terperinci

B a b 1 I s y a r a t

B a b 1 I s y a r a t 34 TKE 315 ISYARAT DAN SISTEM B a b 1 I s y a r a t (bagia 3) Idah Susilawati, S.T., M.Eg. Program Studi Tekik Elektro Fakultas Tekik da Ilmu Komputer Uiversitas Mercu Buaa Yogyakarta 29 35 1.5.2. Isyarat

Lebih terperinci

BAB III METODE PENELITIAN

BAB III METODE PENELITIAN 30 BAB III METODE PENELITIAN Peelitia pejadwala pembagkit termal ii adalah utuk membadigka metode Lagragia Relaxatio yag diajuka peulis dega metode yag diguaka PLN. Di sii aka diuji metode maa yag peramalaya

Lebih terperinci

2.2. KONSEP PEMILIHAN SISTEM STRUKTUR

2.2. KONSEP PEMILIHAN SISTEM STRUKTUR II- 1 BAB II DASAR TEORI 2.1. TINJAUAN UMUM Pada tahap perecaaa struktur gedug ii, perlu dilaksaaka studi literatur utuk megetahui hubuga atara susua fugsioal gedug dega sistem struktural yag aka diguaka,

Lebih terperinci

FAKULTAS DESAIN dan TEKNIK PERENCANAAN

FAKULTAS DESAIN dan TEKNIK PERENCANAAN Wiryato Dewobroto ------------------------------------- Jrsa Tekik Sipil - Uiversitas elita Harapa, Karawaci FAKULTAS DESAIN da TEKNIK ERENCANAAN UJIAN TENGAH SEMESTER ( U T S ) GENA TAHUN AKADEMIK 010

Lebih terperinci

Tugas Akhir (SI-40Z1) Evaluasi Perbandingan Konsep Desain Dinding Geser Tahan Gempa Berdasarkan SNI Beton Bab III Studi Kasus BAB III STUDI KASUS

Tugas Akhir (SI-40Z1) Evaluasi Perbandingan Konsep Desain Dinding Geser Tahan Gempa Berdasarkan SNI Beton Bab III Studi Kasus BAB III STUDI KASUS BAB III STUDI KASUS. Sistem Strutur Prototipe Pada tugas ahir ii aa dilaua evaluasi hasil desai didig geser dega dua osep desai ag berbeda aitu osep desai berdasara gaa dalam da osep desai apasitas. Strutur

Lebih terperinci

IV METODE PENELITIAN 4.1 Lokasi dan waktu 4.2. Jenis dan Sumber Data 4.3 Metode Pengumpulan Data

IV METODE PENELITIAN 4.1 Lokasi dan waktu 4.2. Jenis dan Sumber Data 4.3 Metode Pengumpulan Data IV METODE PENELITIAN 4.1 Lokasi da waktu Peelitia ii dilakuka di PD Pacet Segar milik Alm Bapak H. Mastur Fuad yag beralamat di Jala Raya Ciherag o 48 Kecamata Cipaas, Kabupate Ciajur, Propisi Jawa Barat.

Lebih terperinci

BAB II TINJAUAN PUSTAKA

BAB II TINJAUAN PUSTAKA BAB II TINJAUAN PUSTAKA 2.1 Pedahulua Pilar Jembata Pilar jembata merupaka struktur ag memberika dukuga vertikal utuk retag di atara dua poi.pilar jembata memiliki dua fugsi utama aitu; metrasfer beba

Lebih terperinci

6. Pencacahan Lanjut. Relasi Rekurensi. Pemodelan dengan Relasi Rekurensi

6. Pencacahan Lanjut. Relasi Rekurensi. Pemodelan dengan Relasi Rekurensi 6. Pecacaha Lajut Relasi Rekuresi Relasi rekuresi utuk dereta {a } adalah persamaa yag meyataka a kedalam satu atau lebih suku sebelumya, yaitu a 0, a,, a -, utuk seluruh bilaga bulat, dega 0, dimaa 0

Lebih terperinci

BAB III METODE PENELITIAN Penelitian ini dilakukan di kelas X SMA Muhammadiyah 1 Pekanbaru. semester ganjil tahun ajaran 2013/2014.

BAB III METODE PENELITIAN Penelitian ini dilakukan di kelas X SMA Muhammadiyah 1 Pekanbaru. semester ganjil tahun ajaran 2013/2014. BAB III METODE PENELITIAN A. Waktu da Tempat Peelitia Peelitia dilaksaaka dari bula Agustus-September 03.Peelitia ii dilakuka di kelas X SMA Muhammadiyah Pekabaru semester gajil tahu ajara 03/04. B. Subjek

Lebih terperinci

BAB III KAPASITAS DUKUNG

BAB III KAPASITAS DUKUNG BAB III KAASITAS DUKUNG KELOMOK TIANG ANALISIS KELOMOK TIANG Kelompok tiag merupaka kumpula dari beberapa tiag yag bekerja sebagai satu kesatua, diguaka apabila beba yag diterima fodasi sagat besar. Secara

Lebih terperinci

BAB 1 PENDAHULUAN. 1.1 Latar Belakang

BAB 1 PENDAHULUAN. 1.1 Latar Belakang BAB PENDAHULUAN. Latar Belakag Didalam melakuka kegiata suatu alat atau mesi yag bekerja, kita megeal adaya waktu hidup atau life time. Waktu hidup adalah lamaya waktu hidup suatu kompoe atau uit pada

Lebih terperinci

PERENCANAAN STRUKTUR GEDUNG SILOAM HOSPITALS MEDAN

PERENCANAAN STRUKTUR GEDUNG SILOAM HOSPITALS MEDAN JURNAL KARYA TEKNIK SIPIL, Volume 3, Nomor 4, Tahu 014, Halama 1015 JURNAL KARYA TEKNIK SIPIL, Volume 3, Nomor 4, Tahu 014, Halama 1015 1030 Olie di: http://ejoural-s1.udip.ac.id/idex.php/jkts PERENCANAAN

Lebih terperinci

BAB III METODOLOGI START. Baca Input Data γ, c, φ, x 1, y 1, x 2, y 2, x 3, y 3, x 4, y 4, D. Menghitung FK Manual. Tidak.

BAB III METODOLOGI START. Baca Input Data γ, c, φ, x 1, y 1, x 2, y 2, x 3, y 3, x 4, y 4, D. Menghitung FK Manual. Tidak. BAB III METODOLOGI 3.. ALUR PROGRAM (FLOW CHART) Seerti telah dijelaska sebelumya, bahwa tujua dari eelitia ii adalah utuk megaalisis suatu kasus stabilitas lereg. Aalisis stabilitas lereg tergatug ada

Lebih terperinci

Bab III Metoda Taguchi

Bab III Metoda Taguchi Bab III Metoda Taguchi 3.1 Pedahulua [2][3] Metoda Taguchi meitikberatka pada pecapaia suatu target tertetu da meguragi variasi suatu produk atau proses. Pecapaia tersebut dilakuka dega megguaka ilmu statistika.

Lebih terperinci

BAB II LANDASAN TEORI. matematika secara numerik dan menggunakan alat bantu komputer, yaitu:

BAB II LANDASAN TEORI. matematika secara numerik dan menggunakan alat bantu komputer, yaitu: 4 BAB II LANDASAN TEORI 2.1 Model matematis da tahapa matematis Secara umum tahapa yag harus ditempuh dalam meyelesaika masalah matematika secara umerik da megguaka alat batu komputer, yaitu: 2.1.1 Tahap

Lebih terperinci

Disusun oleh : PROGRAM STUDI D III TEKNIK SIPIL FAKULTAS TEKNIK SIPIL DAN PERENCANAAN INSTITUT TEKNOLOGI SEPULUH NOPEMBER SURABAYA 2009

Disusun oleh : PROGRAM STUDI D III TEKNIK SIPIL FAKULTAS TEKNIK SIPIL DAN PERENCANAAN INSTITUT TEKNOLOGI SEPULUH NOPEMBER SURABAYA 2009 Disusu ole : PROGRAM STUDI D III TEKNIK SIPIL FAKULTAS TEKNIK SIPIL DAN PERENCANAAN INSTITUT TEKNOLOGI SEPULUH NOPEMBER SURABAYA 009 KRITERIA PERENCANAAN DATA- DATA BANGUNAN Nama agua : Gedug Type B SMKN

Lebih terperinci

BAB III METODE PENELITIAN. Jenis penelitian ini adalah penelitian pengembangan (research and

BAB III METODE PENELITIAN. Jenis penelitian ini adalah penelitian pengembangan (research and BAB III METODE PENELITIAN A. Jeis Peelitia Jeis peelitia ii adalah peelitia pegembaga (research ad developmet), yaitu suatu proses peelitia utuk megembagka suatu produk. Produk yag dikembagka dalam peelitia

Lebih terperinci

BAB 1 PENDAHULUAN. Analisis regresi menjadi salah satu bagian statistika yang paling banyak aplikasinya.

BAB 1 PENDAHULUAN. Analisis regresi menjadi salah satu bagian statistika yang paling banyak aplikasinya. BAB 1 PENDAHULUAN 1.1 Latar Belakag Aalisis regresi mejadi salah satu bagia statistika yag palig bayak aplikasiya. Aalisis regresi memberika keleluasaa kepada peeliti utuk meyusu model hubuga atau pegaruh

Lebih terperinci

Institut Teknologi Sepuluh Nopember Surabaya. Model Sistem dalam Persamaan Keadaan

Institut Teknologi Sepuluh Nopember Surabaya. Model Sistem dalam Persamaan Keadaan Istitut Tekologi Sepuluh Nopember Surabaya Model Sistem dalam Persamaa Keadaa Pegatar Materi Cotoh Soal Rigkasa Latiha Pegatar Materi Cotoh Soal Rigkasa Istilah-istilah Dalam Persamaa Keadaa Aalisis Sistem

Lebih terperinci

BAB 3 DATA DAN METODOLOGI PENELITIAN

BAB 3 DATA DAN METODOLOGI PENELITIAN BAB 3 DATA DAN METODOLOGI PENELITIAN Pada Bab ii aka memberika iformasi hal yag berkaita dega lagkah-lagkah sistematis yag aka diguaka dalam mejawab pertayaa peelitia.utuk itu diperluka beberapa hal sebagai

Lebih terperinci

PERHITUNGAN TUMPUAN (BEARING)

PERHITUNGAN TUMPUAN (BEARING) PERHITUGA TUMPUA (BEARIG) BASE PLATE DA AGKUR [C]2011 : M. oer Ilh f ht h Pu Mu f a 0.95 ht a Vu f f B L J 1. DATA TUMPUA BEBA KOLOM DATA BEBA KOLOM Gaya aksial akiat ean terfaktor, P u = 206035 Momen

Lebih terperinci

I. DERET TAKHINGGA, DERET PANGKAT

I. DERET TAKHINGGA, DERET PANGKAT I. DERET TAKHINGGA, DERET PANGKAT. Pedahulua Pembahasa tetag deret takhigga sebagai betuk pejumlaha suku-suku takhigga memegag peraa petig dalam fisika. Pada bab ii aka dibahas megeai pegertia deret da

Lebih terperinci

Definisi Integral Tentu

Definisi Integral Tentu Defiisi Itegral Tetu Bila kita megedarai kedaraa bermotor (sepeda motor atau mobil) selama 4 jam dega kecepata 50 km / jam, berapa jarak yag ditempuh? Tetu saja jawabya sagat mudah yaitu 50 x 4 = 200 km.

Lebih terperinci

III. METODOLOGI PENELITIAN

III. METODOLOGI PENELITIAN 16 III. METODOLOGI PENELITIAN 3.1. Keragka Pemikira Peelitia Perkembaga zama yag meutut setiap idividu baik dari segi kemampua maupu peampila. Boss Parfum yag bergerak di bidag isi ulag miyak wagi didirika

Lebih terperinci

RELEVANSI METODE RITTER DAN METODE ELEMEN HINGGA DENGAN PROGRAM MATLAB PADA RANGKA BATANG ABSTRAK ABSTRACT

RELEVANSI METODE RITTER DAN METODE ELEMEN HINGGA DENGAN PROGRAM MATLAB PADA RANGKA BATANG ABSTRAK ABSTRACT RELEVANSI METODE RITTER DAN METODE ELEMEN HINGGA DENGAN PROGRAM MATLAB PADA RANGKA BATANG David Parulia Sitorus 1, Torag Sitorus 1 Departeme Tekik Sipil, Uiversitas Sumatera Utara, Jl. Perpustakaa No.

Lebih terperinci

BAB III METODOLOGI 3.1 Tempat dan Waktu Penelitian 3.2 Bahan dan Alat 3.3 Metode Pengumpulan Data Pembuatan plot contoh

BAB III METODOLOGI 3.1 Tempat dan Waktu Penelitian 3.2 Bahan dan Alat 3.3 Metode Pengumpulan Data Pembuatan plot contoh BAB III METODOLOGI 3.1 Tempat da Waktu Peelitia Pegambila data peelitia dilakuka di areal revegetasi laha pasca tambag Blok Q 3 East elevasi 60 Site Lati PT Berau Coal Kalimata Timur. Kegiata ii dilakuka

Lebih terperinci

IV. METODE PENELITIAN

IV. METODE PENELITIAN IV. METODE PENELITIAN 4.1 Lokasi da Waktu peelitia Peelitia dilakuka pada budidaya jamur tiram putih yag dimiliki oleh usaha Yayasa Paguyuba Ikhlas yag berada di Jl. Thamri No 1 Desa Cibeig, Kecamata Pamijaha,

Lebih terperinci

BAB III 1 METODE PENELITAN. Penelitian dilakukan di SMP Negeri 2 Batudaa Kab. Gorontalo dengan

BAB III 1 METODE PENELITAN. Penelitian dilakukan di SMP Negeri 2 Batudaa Kab. Gorontalo dengan BAB III METODE PENELITAN. Tempat Da Waktu Peelitia Peelitia dilakuka di SMP Negeri Batudaa Kab. Gorotalo dega subject Peelitia adalah siswa kelas VIII. Pemiliha SMP Negeri Batudaa Kab. Gorotalo. Adapu

Lebih terperinci

TINJAUAN PUSTAKA Pengertian

TINJAUAN PUSTAKA Pengertian TINJAUAN PUSTAKA Pegertia Racaga peelitia kasus-kotrol di bidag epidemiologi didefiisika sebagai racaga epidemiologi yag mempelajari hubuga atara faktor peelitia dega peyakit, dega cara membadigka kelompok

Lebih terperinci

III. METODOLOGI PENELITIAN. diinginkan. Menurut Arikunto (1991 : 3) penelitian eksperimen adalah suatu

III. METODOLOGI PENELITIAN. diinginkan. Menurut Arikunto (1991 : 3) penelitian eksperimen adalah suatu III. METODOLOGI PENELITIAN A. Metode Peelitia Metode peelitia merupaka suatu cara tertetu yag diguaka utuk meeliti suatu permasalaha sehigga medapatka hasil atau tujua yag diigika. Meurut Arikuto (99 :

Lebih terperinci

BAB III METODOLOGI PENELITIAN

BAB III METODOLOGI PENELITIAN BAB III METODOLOGI PENELITIAN 3.1. Lokasi da Waktu Pegambila Data Pegambila data poho Pius (Pius merkusii) dilakuka di Huta Pedidika Guug Walat, Kabupate Sukabumi, Jawa Barat pada bula September 2011.

Lebih terperinci

Karakteristik Dinamik Elemen Sistem Pengukuran

Karakteristik Dinamik Elemen Sistem Pengukuran Karakteristik Diamik Eleme Sistem Pegukura Kompetesi, RP, Materi Kompetesi yag diharapka: Mahasiswa mampu merumuskaka karakteristik diamik eleme sistem pegukura Racaga Pembelajara: Miggu ke Kemampua Akhir

Lebih terperinci

BAB III METODE PENELITIAN. penelitian yaitu PT. Sinar Gorontalo Berlian Motor, Jl. H. B Yassin no 28

BAB III METODE PENELITIAN. penelitian yaitu PT. Sinar Gorontalo Berlian Motor, Jl. H. B Yassin no 28 5 BAB III METODE PENELITIAN 3.1 Lokasi Peelitia da Waktu Peelitia Sehubuga dega peelitia ii, lokasi yag dijadika tempat peelitia yaitu PT. Siar Gorotalo Berlia Motor, Jl. H. B Yassi o 8 Kota Gorotalo.

Lebih terperinci

BAB 3 ENTROPI DARI BEBERAPA DISTRIBUSI

BAB 3 ENTROPI DARI BEBERAPA DISTRIBUSI BAB 3 ENTROPI DARI BEBERAPA DISTRIBUSI Utuk lebih memahami megeai etropi, pada bab ii aka diberika perhituga etropi utuk beberapa distribusi diskrit da kotiu. 3. Distribusi Diskrit Pada sub bab ii dibahas

Lebih terperinci

III. METODE PENELITIAN. Lokasi penelitian dilakukan di Provinsi Sumatera Barat yang terhitung

III. METODE PENELITIAN. Lokasi penelitian dilakukan di Provinsi Sumatera Barat yang terhitung 42 III. METODE PENELITIAN 3.. Lokasi da Waktu Peelitia Lokasi peelitia dilakuka di Provisi Sumatera Barat yag terhitug mulai miggu ketiga bula April 202 higga miggu pertama bula Mei 202. Provisi Sumatera

Lebih terperinci

BAB III METODE PENELITIAN

BAB III METODE PENELITIAN BAB III METODE PENELITIAN A. Racaga da Jeis Peelitia Racaga peelitia ii adalah deskriptif dega pedekata cross sectioal yaitu racaga peelitia yag meggambarka masalah megeai tigkat pegetahua remaja tetag

Lebih terperinci

BAB I I I METODOLOGI PENELITIAN. Mulai. Pengumpulan Data

BAB I I I METODOLOGI PENELITIAN. Mulai. Pengumpulan Data BAB I I I METODOLOGI PENELITIAN 3.1 Metodologi Pecaria Flutter 3.1.1. Diagram Alir Mulai Pegumpula Data Permodela Struktur Aalisis Getara Bebas Permodela Gaya Aerodiamika dega Theodorse Mecari Natural

Lebih terperinci

PERTEMUAN 13. VEKTOR dalam R 3

PERTEMUAN 13. VEKTOR dalam R 3 PERTEMUAN VEKTOR dalam R Pegertia Ruag Vektor Defiisi R Jika adalah sebuah bilaga bulat positif, maka tupel - - terorde (ordered--tuple) adalah sebuah uruta bilaga riil ( a ),a,..., a. Semua tupel - -terorde

Lebih terperinci

III. METODOLOGI PENELITIAN. Penelitian ini dilakukan di SMA Negeri 1 Way Jepara Kabupaten Lampung Timur

III. METODOLOGI PENELITIAN. Penelitian ini dilakukan di SMA Negeri 1 Way Jepara Kabupaten Lampung Timur 0 III. METODOLOGI PENELITIAN A. Lokasi da Waktu Peelitia Peelitia ii dilakuka di SMA Negeri Way Jepara Kabupate Lampug Timur pada bula Desember 0 sampai Mei 03. B. Populasi da Sampel Populasi dalam peelitia

Lebih terperinci

Distribusi Sampling (Distribusi Penarikan Sampel)

Distribusi Sampling (Distribusi Penarikan Sampel) Distribusi Samplig (Distribusi Pearika Sampel) 1. Pedahulua Bidag Iferesia Statistik membahas geeralisasi/pearika kesimpula da prediksi/ peramala. Geeralisasi da prediksi tersebut melibatka sampel/cotoh,

Lebih terperinci

1. ATK. 2. Printer dan Komputer. 3. Peralatan Kantor.

1. ATK. 2. Printer dan Komputer. 3. Peralatan Kantor. D TE OK RK U M EN E N DA LI 6. Keputusa Kepala Bada Pegawas Obat da Makaa Nomor 0001/SK/KBPOM Tahu 001 tetag Orgaisasi da Tata Kerja Bada Pegawas Obat da Makaa sebagaimaa telah diubah dega Keputusa Kepala

Lebih terperinci

BAB III METODE PENELITIAN

BAB III METODE PENELITIAN 36 BAB III METODE PENELITIAN A. Racaga Peelitia 1. Pedekata Peelitia Peelitia ii megguaka pedekata kuatitatif karea data yag diguaka dalam peelitia ii berupa data agka sebagai alat meetuka suatu keteraga.

Lebih terperinci

DISTRIBUSI SAMPLING (Distribusi Penarikan Sampel)

DISTRIBUSI SAMPLING (Distribusi Penarikan Sampel) DISTRIBUSI SAMPLING (Distribusi Pearika Sampel) I. PENDAHULUAN Bidag Iferesia Statistik membahas geeralisasi/pearika kesimpula da prediksi/ peramala. Geeralisasi da prediksi tersebut melibatka sampel/cotoh,

Lebih terperinci

b. Penyajian data kelompok Contoh: Berat badan 30 orang siswa tercatat sebagai berikut:

b. Penyajian data kelompok Contoh: Berat badan 30 orang siswa tercatat sebagai berikut: Statistik da Peluag A. Statistik Statistik adalah metode ilmiah yag mempelajari cara pegumpula, peyusua, pegolaha, da aalisis data, serta cara pegambila kesimpula berdasarka data-data tersebut. Data ialah

Lebih terperinci

BAB 1 PENDAHULUAN. 1.1 Latar Belakang Masalah

BAB 1 PENDAHULUAN. 1.1 Latar Belakang Masalah BAB ENDAHULUAN. Latar Belakag Masalah Dalam kehidupa yata, hampir seluruh feomea alam megadug ketidak pastia atau bersifat probabilistik, misalya pergeraka lempega bumi yag meyebabka gempa, aik turuya

Lebih terperinci

BAB IV PENGUMPULAN DAN PENGOLAHAN DATA. Langkah Langkah Dalam Pengolahan Data

BAB IV PENGUMPULAN DAN PENGOLAHAN DATA. Langkah Langkah Dalam Pengolahan Data BAB IV PENGUMPULAN DAN PENGOLAHAN DATA 4.1 Metode Pegolaha Data Lagkah Lagkah Dalam Pegolaha Data Dalam melakuka pegolaha data yag diperoleh, maka diguaka alat batu statistik yag terdapat pada Statistical

Lebih terperinci

BAB 1 PENDAHULUAN. 1.1 Latar Belakang

BAB 1 PENDAHULUAN. 1.1 Latar Belakang BAB PENDAHULUAN. Latar Belakag Permasalaha peugasa atau assigmet problem adalah suatu persoala dimaa harus melakuka peugasa terhadap sekumpula orag yag kepada sekumpula job yag ada, sehigga tepat satu

Lebih terperinci

BAB III METODOLOGI PENELITIAN. kuantitatif karena bertujuan untuk mengetahui kompetensi pedagogik mahasiswa

BAB III METODOLOGI PENELITIAN. kuantitatif karena bertujuan untuk mengetahui kompetensi pedagogik mahasiswa 54 BAB III METODOLOGI PENELITIAN A. Jeis Peelitia Peelitia ii merupaka peelitia deskriptif dega pedekata kuatitatif karea bertujua utuk megetahui kompetesi pedagogik mahasiswa setelah megikuti mata kuliah

Lebih terperinci

STRUKTUR BETON DASAR PERENCANAAN BALOK BERTULANGAN TUNGGAL DAN GANDA RAHMANI KADARNINGSIH, ST, MT NIP

STRUKTUR BETON DASAR PERENCANAAN BALOK BERTULANGAN TUNGGAL DAN GANDA RAHMANI KADARNINGSIH, ST, MT NIP STRUKTUR BETO DSR PEREC BLOK BERTULG TUGGL D GD RHI KDRIGSIH, ST, T IP. 9780430 00604 00 Filooi Balok Beto Bertulag Pada balok ag megalami letur muri, erat ata megalami teka da erat bawah megalami tarik

Lebih terperinci

PENGARUH KETIDAKBERATURAN MASSA VERTIKAL PADA BANGUNAN YANG DIRENCANAKAN SECARA DIRECT DISPLACEMENT BASED DESIGN

PENGARUH KETIDAKBERATURAN MASSA VERTIKAL PADA BANGUNAN YANG DIRENCANAKAN SECARA DIRECT DISPLACEMENT BASED DESIGN PENGARUH KETIDAKBERATURAN MASSA VERTIKAL PADA BANGUNAN YANG DIRENCANAKAN SECARA DIRECT DISPLACEMENT BASED DESIGN Yoseph Iva Hartoo, Misael Algape, Ima Muljati, Bejami Lumatara ABSTRAK : Direct Displacemet

Lebih terperinci

PENAKSIR RASIO UNTUK RATA-RATA POPULASI MENGGUNAKAN KOEFISIEN VARIASI DAN KOEFISIEN KURTOSIS PADA SAMPLING GANDA

PENAKSIR RASIO UNTUK RATA-RATA POPULASI MENGGUNAKAN KOEFISIEN VARIASI DAN KOEFISIEN KURTOSIS PADA SAMPLING GANDA PEAKSIR RASIO UTUK RATA-RATA POPULASI MEGGUAKA KOEFISIE VARIASI DA KOEFISIE KURTOSIS PADA SAMPLIG GADA Heru Agriato *, Arisma Ada, Firdaus Mahasiswa Program S Matematika Dose Jurusa Matematika Fakultas

Lebih terperinci

BAB III METODOLOGI PENELITIAN

BAB III METODOLOGI PENELITIAN 14 BAB III METODOLOGI PENELITIAN 3.1 Lokasi da Waktu Peelitia Peelitia ii dilaksaaka di IUPHHK-HA PT. Mamberamo Alasmadiri, Provisi Papua pada bula Jui higga Juli 2011. 3.2 Alat da Baha Alat da baha yag

Lebih terperinci

ANALISIS REGRESI DAN KORELASI SEDERHANA

ANALISIS REGRESI DAN KORELASI SEDERHANA LATAR BELAKANG DAN KORELASI SEDERHANA Aalisis regresi da korelasi megkaji da megukur keterkaita seara statistik atara dua atau lebih variabel. Keterkaita atara dua variabel regresi da korelasi sederhaa.

Lebih terperinci

Penyelesaian Persamaan Non Linier

Penyelesaian Persamaan Non Linier Peyelesaia Persamaa No Liier Metode Iterasi Sederhaa Metode Newto Raphso Permasalaha Titik Kritis pada Newto Raphso Metode Secat Metode Numerik Iterasi/NewtoRaphso/Secat - Metode Iterasi Sederhaa- Metode

Lebih terperinci

STATISTICS. Hanung N. Prasetyo Week 11 TELKOM POLTECH/HANUNG NP

STATISTICS. Hanung N. Prasetyo Week 11 TELKOM POLTECH/HANUNG NP STATISTICS Haug N. Prasetyo Week 11 PENDAHULUAN Regresi da korelasi diguaka utuk megetahui hubuga dua atau lebih kejadia (variabel) yag dapat diukur secara matematis. Ada dua hal yag diukur atau diaalisis,

Lebih terperinci

PENYELESAIAN PERSAMAAN GELOMBANG DENGAN METODE D ALEMBERT

PENYELESAIAN PERSAMAAN GELOMBANG DENGAN METODE D ALEMBERT Buleti Ilmiah Math. Stat. da Terapaya (Bimaster) Volume 02, No. 1(2013), hal 1-6. PENYELESAIAN PERSAMAAN GELOMBANG DENGAN METODE D ALEMBERT Demag, Helmi, Evi Noviai INTISARI Permasalaha di bidag tekik

Lebih terperinci

III. METODOLOGI PENELITIAN. Penelitian ini dilakukan di SMA Negeri 1 Way Jepara Kabupaten Lampung Timur

III. METODOLOGI PENELITIAN. Penelitian ini dilakukan di SMA Negeri 1 Way Jepara Kabupaten Lampung Timur III. METODOLOGI PENELITIAN A. Lokasi da Waktu Peelitia Peelitia ii dilakuka di SMA Negeri Way Jepara Kabupate Lampug Timur pada bula Desember 0 sampai dega Mei 03. B. Populasi da Sampel Populasi dalam

Lebih terperinci

STABILITAS LERENG runi_ runi asma _ ran asma t ran t ub.ac.id

STABILITAS LERENG runi_ runi asma _ ran asma t ran t ub.ac.id STABILITAS LERENG rui_asmarato@ub.ac.id ANALISA STABILITAS LERENG Dalam bayak kasus, para isiyur sipil/pegaira diharapka mampu membuat perhituga stabilitas lereg gua memeriksa keamaa suatu kodisi : Lereg

Lebih terperinci

SOAL PRAPEMBELAJARAN MODEL PENILAIAN FORMATIF BERBANTUAN WEB-BASED UNTUK MENINGKATKAN PEMAHAMAN KONSEP FISIKA SISWA

SOAL PRAPEMBELAJARAN MODEL PENILAIAN FORMATIF BERBANTUAN WEB-BASED UNTUK MENINGKATKAN PEMAHAMAN KONSEP FISIKA SISWA Lampira 1. Prapembelajara SOAL PRAPEMBELAJARAN MODEL PENILAIAN FORMATIF BERBANTUAN WEB-BASED UNTUK MENINGKATKAN PEMAHAMAN KONSEP FISIKA SISWA Satua Pedidika : SMK Mata Pelajara : Fisika Kelas/ Semester

Lebih terperinci

METODE NUMERIK JURUSAN TEKNIK SIPIL FAKULTAS TEKNIK UNIVERSITAS BRAWIJAYA 7/4/2012 SUGENG2010. Copyright Dale Carnegie & Associates, Inc.

METODE NUMERIK JURUSAN TEKNIK SIPIL FAKULTAS TEKNIK UNIVERSITAS BRAWIJAYA 7/4/2012 SUGENG2010. Copyright Dale Carnegie & Associates, Inc. METODE NUMERIK JURUSAN TEKNIK SIPIL FAKULTAS TEKNIK UNIVERSITAS BRAWIJAYA 7/4/0 SUGENG00 Copyright 996-98 Dale Caregie & Associates, Ic. Kesalaha ERROR: Selisih atara ilai perkiraa dega ilai eksakilai

Lebih terperinci

BAB V UKURAN GEJALA PUSAT (TENDENSI CENTRAL)

BAB V UKURAN GEJALA PUSAT (TENDENSI CENTRAL) BAB V UKURAN GEJALA PUSAT (TENDENSI CENTRAL) Setiap peelitia selalu berkeaa dega sekelompok data. Yag dimaksud kelompok disii adalah: Satu orag mempuyai sekelompok data, atau sekelompok orag mempuyai satu

Lebih terperinci

BAB II METODOLOGI PENELITIAN. kualitatif. Kerangka acuan dalam penelitian ini adalah metode penelitian

BAB II METODOLOGI PENELITIAN. kualitatif. Kerangka acuan dalam penelitian ini adalah metode penelitian BAB II METODOLOGI PEELITIA 2.1. Betuk Peelitia Betuk peelitia dapat megacu pada peelitia kuatitatif atau kualitatif. Keragka acua dalam peelitia ii adalah metode peelitia kuatitatif yag aka megguaka baik

Lebih terperinci

2 BARISAN BILANGAN REAL

2 BARISAN BILANGAN REAL 2 BARISAN BILANGAN REAL Di sekolah meegah barisa diperkealka sebagai kumpula bilaga yag disusu meurut "pola" tertetu, misalya barisa aritmatika da barisa geometri. Biasaya barisa da deret merupaka satu

Lebih terperinci

Bab 7 Penyelesaian Persamaan Differensial

Bab 7 Penyelesaian Persamaan Differensial Bab 7 Peelesaia Persamaa Differesial Persamaa differesial merupaka persamaa ag meghubugka suatu besara dega perubahaa. Persamaa differesial diataka sebagai persamaa ag megadug suatu besara da differesiala

Lebih terperinci

EVALUASI KINERJA BANGUNAN DENGAN KETIDAKBERATURAN SUDUT DALAM YANG DIRENCANAKAN SECARA DIRECT DISPLACEMENT BASED DESIGN

EVALUASI KINERJA BANGUNAN DENGAN KETIDAKBERATURAN SUDUT DALAM YANG DIRENCANAKAN SECARA DIRECT DISPLACEMENT BASED DESIGN EVALUASI KINERJA BANGUNAN DENGAN KETIDAKBERATURAN SUDUT DALAM YANG DIRENCANAKAN SECARA DIRECT DISPLACEMENT BASED DESIGN Michael, Ady,Ima Muljati da Bejami Lumatara ABSTRAK : Sesuai dega SNI 7-, Force Based

Lebih terperinci

BAB 3 METODE PENELITIAN

BAB 3 METODE PENELITIAN BAB 3 METODE PENELITIAN 3.1 Metode Pegumpula Data Dalam melakuka sebuah peelitia dibutuhka data yag diguaka sebagai acua da sumber peelitia. Disii peulis megguaka metode yag diguaka utuk melakuka pegumpula

Lebih terperinci

BAB III METODOLOGI PENELITIAN. Variabel-variabel yang digunakan pada penelitian ini adalah:

BAB III METODOLOGI PENELITIAN. Variabel-variabel yang digunakan pada penelitian ini adalah: BAB III METODOLOGI PENELITIAN 3. Variabel da Defiisi Operasioal Variabel-variabel yag diguaka pada peelitia ii adalah: a. Teaga kerja, yaitu kotribusi terhadap aktivitas produksi yag diberika oleh para

Lebih terperinci

BAB IV PENELITIAN. menggunakan sensor mekanik limit switch sebagai mekanis hitungnya

BAB IV PENELITIAN. menggunakan sensor mekanik limit switch sebagai mekanis hitungnya BAB IV PENELITIAN 4.1 Spesifikasi Alat Coloy couter didesai khusus agar diperutuka bagi user utuk membatu meghitug sekaligus megaalisa jumlah media dega megguaka sesor mekaik limit switch sebagai mekais

Lebih terperinci

Range atau jangkauan suatu kelompok data didefinisikan sebagai selisih antara nilai terbesar dan nilai terkecil, yaitu

Range atau jangkauan suatu kelompok data didefinisikan sebagai selisih antara nilai terbesar dan nilai terkecil, yaitu BAB 4 UKURAN PENYEBARAN DATA Pada Bab sebelumya kita telah mempelajari beberapa ukura pemusata data, yaitu ukura yag memberika iformasi tetag bagaimaa data-data ii megumpul atau memusat Pada bagia Bab

Lebih terperinci

III BAHAN DAN METODE PENELITIAN. Ternak yang digunakan dalam penelitian ini adalah kuda berjumlah 25

III BAHAN DAN METODE PENELITIAN. Ternak yang digunakan dalam penelitian ini adalah kuda berjumlah 25 18 III BAHAN DAN METODE PENELITIAN 3.1 Baha Peelitia 3.1.1 Objek Peelitia Terak yag diguaka dalam peelitia ii adalah kuda berjumlah 25 ekor terdiri dari 5 jata da 20 betia dega umur berkisar atara 10 15

Lebih terperinci

Latar Belakang Pembebanan

Latar Belakang Pembebanan Latar Belakag Perkembaga tekologi da iormasi membuat kita medapatka iormasi seara epat da mudah, aka tetapi hal tersebut juga memerluka sebuah saraa utuk meujaga. Utuk itulah perlu adaa pembagua suatu

Lebih terperinci

Masih ingat beda antara Statistik Sampel Vs Parameter Populasi? Perhatikan tabel berikut: Ukuran/Ciri Statistik Sampel Parameter Populasi.

Masih ingat beda antara Statistik Sampel Vs Parameter Populasi? Perhatikan tabel berikut: Ukuran/Ciri Statistik Sampel Parameter Populasi. Distribusi Samplig (Distribusi Pearika Sampel). Pedahulua Bidag Iferesia Statistik membahas geeralisasi/pearika kesimpula da prediksi/ peramala. Geeralisasi da prediksi tersebut melibatka sampel/cotoh,

Lebih terperinci

MATERI 13 ANALISIS TEKNIKAL ANALISIS TEKNIKAL

MATERI 13 ANALISIS TEKNIKAL ANALISIS TEKNIKAL MATERI 13 ANALISIS TEKNIKAL ASUMSI-ASUMSI DASAR ANALISIS TEKNIKAL KEUNTUNGAN DAN KRITIK TERHADAP ANALISIS TEKNIKAL TEKNIK-TEKNIK DALAM ANALISIS TEKNIKAL - The Dow Theory - Chart Pola Pergeraka Harga Saham

Lebih terperinci

BAB 1 PENDAHULUAN. 1.1 Latar Belakang

BAB 1 PENDAHULUAN. 1.1 Latar Belakang BAB 1 PENDAHULUAN 1.1 Latar Belakag Dalam duia iformatika, assigmet Problem yag biasa dibetuk dega matriks berbobot merupaka salah satu masalah terbesar, dimaa masalah ii merupaka masalah yag metode peyelesaiaya

Lebih terperinci

III BAHAN DAN METODE PENELITIAN

III BAHAN DAN METODE PENELITIAN 27 III BAHAN DAN METODE PENELITIAN 3.1 Baha Peelitia 3.1.1 Objek Peelitia Objek yag diguaka dalam peelitia ii adalah kuda Sumba (Sadelwood) betia da jata berjumlah 30 ekor dega umur da berat yag relatif

Lebih terperinci

Pendugaan Selang: Metode Pivotal Langkah-langkahnya 1. Andaikan X1, X

Pendugaan Selang: Metode Pivotal Langkah-langkahnya 1. Andaikan X1, X Pedugaa Selag: Metode Pivotal Lagkah-lagkahya 1. Adaika X1, X,..., X adalah cotoh acak dari populasi dega fugsi kepekata f( x; ), da parameter yag tidak diketahui ilaiya. Adaika T adalah peduga titik bagi..

Lebih terperinci

III. METODE PENELITIAN. Penelitian ini merupakan penelitian tindakan kelas yang dilaksanakan pada siswa

III. METODE PENELITIAN. Penelitian ini merupakan penelitian tindakan kelas yang dilaksanakan pada siswa III. METODE PENELITIAN A. Settig Peelitia Peelitia ii merupaka peelitia tidaka kelas yag dilaksaaka pada siswa kelas VIIIB SMP Muhammadiyah 1 Sidomulyo Kabupate Lampug Selata semester geap tahu pelajara

Lebih terperinci

BAB IV HASIL DAN PEMBAHASAN. Sebelum melakukan deteksi dan tracking obyek dibutuhkan perangkat

BAB IV HASIL DAN PEMBAHASAN. Sebelum melakukan deteksi dan tracking obyek dibutuhkan perangkat BAB IV HASIL DAN PEMBAHASAN 4.1 Kebutuha Sistem Sebelum melakuka deteksi da trackig obyek dibutuhka peragkat luak yag dapat meujag peelitia. Peragkat keras da luak yag diguaka dapat dilihat pada Tabel

Lebih terperinci

IV. METODE PENELITIAN

IV. METODE PENELITIAN IV. METODE PENELITIAN 4.1. Lokasi da Waktu Peelitia Daerah peelitia adalah Kota Bogor yag terletak di Provisi Jawa Barat. Pemiliha lokasi ii berdasarka pertimbaga atara lai: (1) tersediaya Tabel Iput-Output

Lebih terperinci