DIPLOMA PSIKOLOGI ISLAM DAN KAUNSELING WPK 1013 Psikologi Personaliti Kaedah-Kaedah Pengkajian Personaliti (Minggu 3) Pensyarah: Ustazah Dr Nek Mah Bte Batri - PhD Objektif Pembelajaran Di akhir modul para peserta: 1) Memahami bagaimana kajian saintifik tentang personaliti dilakukan? 2) Mengetahui kaedah untuk mendapatkan maklumat tentang tingkah laku. 3) Memahami bagaimana menggunakan sumber data secara sistematik bagi memperolehi beberapa dimensi personaliti? 4) Mengetahui pengelasan Trait terhadap aspek struktur dan motivasi dalam personaliti. 1
Kaedah Kajian Personaliti (Cattell ) Kaedah Statistik (Analisis Faktor) - Menggunakan tiga jenis data untuk menentukan faktor kepada tingkah laku. 1) Untuk mengkaji tingkah laku diperolehi daripada rekod sebenar tentang riwayat hidup seseorang ataupun melalui pemerhatian tingkah laku dalam situasi sebenar. Rekod tentang riwayat hidup boleh diperolehi daripada individu lain yg kenal kpd orang yang dikaji. Maklumat yg diperolehi melalui kaedah ini dinamakan data-h atau data Hidup. 2) Untuk mendapatkan tentang tingkah laku dinamakan data-s atau data-soal selidik. Di sini, seseorang itu akan diminta menjawab beberapa soalan benar-ialah kepada beberapa pernyataan yg merujuk kepada tingkah laku tertentu. Kaedah ini mempunyai kelemahannay tersendiri kerana subjek kajian mungkin akan cuba memberi gambaran palsu tentang dirinya. sambungan Kaedah Kajian Personaliti (Cattell ) Kaedah yang dinamakan data-us iaitu data-ujian Soal selidik. Kaedah ini, klien diberi satu sitausi tingkah laku iaitu dia tidak menyedari akan perhubungan antara tingkah laku dengan personaliti yg sedang dinilai. Cattell menggunakan ketiga-tiga sumber data secara sistematik bagi memperolehi beberapan dimensi personaliti. Beliau memulakan uji kaji dengan mengumpul data-h dan memperolehi lebih daripada 4000 istilah yang kemudiannya dikurangkan kepada 40 pemboleh ubah dan setiap satu daripada pemboleh ubah tersebut dinilai oleh ramai klien. 2
Dimensi-Dimensi Personaliti Hasil daripada pemeringkatan yg dibuat oleh klien-klien tersebut, Cattell menggunakan analisis faktor dan memperolehi 12 faktor. Berdasarkan kepada eksperimen terkemudian yg juga menggunakan data-h, 12 dimensi faktor tadi dikembangkan menjadi 15 faktor dan satu faktor kecerdasan, menjadikan 16 faktor personaliti kesemuanya. Setiap satu daripada daripada 16 faktor personaliti diberikan nama dan abjad. Hasil daripada penyelidikan beliau ialan soal selidik yg lebih dikenal sebagai 16 Personaliti Faktor atau 6PF. Inventori ini mempunyai 187 item bagi pengukur 16 faktor dengan 10 hingga 13 item bagi mengukur satu dimensi faktor. Jadual Dimensi-Dimensi Personaliti Mengikut 16PF A Pendiam Peramah B Kurang Cerdas Lebih Cerdas C Kurang Stabil Lebih Stabil E Submisif Asertif F Serius Gembira G Pemalas Tekun H Takut Berani I Fikiran Kuat Fikiran Lembut L Mempercayai Syak Wasangka M Praktikal Imaginatif N Jujur Putar Belit O Yakin Diri Risau Q1 Konservatif Suka Membaca Q2 Bergantung Berdikari Q3 Tidak Boleh Mengawal Boleh Mengawal Q4 Relaks Tegang 3
Pengelasan Trait (Unsur Tingkah Laku) Pengaruh Baka Bermulanya Trait Keadaan Persekitaran Keunikan Trait Berlainandaripadatrait ygadapd Trait khusus bagi seseorang individu individu lain Tahap Trait Berfungsi Motivasi=Trait Dinamik (kuasa Tahap Kognitif=Trait Kebolehan mempengaruhi individu bertindak untuk mencapai matlamat Trait Perangai Cara seseorang melahirkan perasaannya Pembahagian Trait Trait Sumber Trait Lahir Wujud pd tahap yg lebih dalam terhadap personaliti Set tingkah laku Faktor baka & persekitaran Saling berkaitan 4
Trait Sumber Erg Sentimen Sikap 1. Adalah trait Baka 1. Punca dan fungsi sama dengan erg. 2. Tergolong dalam trait sumber dan berbentuk dinamik atau motivasi. 3. Konsep erg adalah sama dengan konsep naluri atau desakan. 4. Terdapat 9 hingga 11 erg pd seseorang tergantung kpd kaedah yg digunakan utk mengumpul data 5. Keinginan kpd seks, perlindungan ibu bapa, ketakutan, ingin tahu, suka bergaul 1. Tingkah laku dinamik yg boleh dilihat 2. Trait persekitaran 2. Ia merujuk kepada minat khusus 3. Melalui proses pembelajaran menguatkan sikap yg ada 4. Konsep sentimen sama dgn konsep ego Freud dan konsep kendiri Rogers 3. Menyebabkan tindakan tertentu dan berlaku dlm keadaan tertentu dgn orang atau objek Personaliti Dalam Pandangan Islam Hassan Langgulung (1983) Tingkah laku manusia adalah akibat daripada interaksi antara roh an badan. Walaupun manusia mempunyai roh dan badan, tetapi ia dipandang sebagai suatu personaliti yg berpadu. Antara kelebihan-kelebihan akal adalah menyedarkan manusia akan kesalahan-kesalahannya, mengajar mereka membuat kesimpulan yg benar berdasarkan pengalaman lampau. Ia memungkinkan manusia menilai pemikiran sendiri dan membezakan ilmu dan khayalan. 5
Personaliti Dalam Pandangan Islam Al Ghazali (Othman 1963) Akal mempunyai fungsi-fungsi tanggapan dan moral. Walaubagaimanapun ulama-ulama Islam mengakui kelemahan akal. Beliau mengingatkan bahawa akal adalah terbatas terutma untuk perkara-perkara ghaib seperti ketuhanan, kenabian, roh, akhirat, akidah secara umum, amal ibadat dan perintah berkenaan perkara yg baik dan yg buruk. Personaliti Dalam Pandangan Islam Malik Badri (1991) Tidak bersetuju dengan teori yg dikemukakan oleh Freud tentang tingkah laku manusia. Beliau menafikan kebenaran teori tersebut kerana penekanannya ke atas motif seksual dalam tingkah laku manusia. Teori Psikoanalisis bukan sahaja tidak dipersetujui oleh ahli psikologi Islam malah ia mendapat tentangan daripada ramai ahli psikologi yg lain kerana tidak dapat menerangkan tingkah laku individu yg sihat (mengalami penyakit jiwa dan mental). Beliau tidak dapat menerima teori-teori Barat kerana tidak mengambil kira unsur-unsur penting dalam Islam seperti iman kepada Allah swt dan amalanamalan kerohanian seperti berdoa bersembahyang, bersabar dan dapat menyelesaikan sebahaian besar daripada masalah personaliti manusia. 6
7