KONSEP & PELAKSANAAN RAKAN PEMBIMBING PERKHIDMATAN AWAM (AKRAB) Disampaikan Oleh : AHMAD IZZUDDIN FAHMI BIN DATO CHE AB RAHIM fahmi.rahim@jpa.gov.my / 03-8316 4443 Mentaliti Tertinggi Integriti Terpuji
PENGENALAN AKRAB AKRAB adalah nama khusus yang diberikan kepada Rakan Pembimbing Perkhidmatan Awam sebagaimana yang termaktub di dalam Pekeliling AKRAB merupakan akronim kepada perkataan: Ciri-ciri yang dikehendaki ada pada mereka yang telah menjadi ahli AKRAB. A : Amanah K : Komitmen R : Rasional A : Akhlak B : Bestari
PENGENALAN AKRAB AKRAB kumpulan pekerja : yang menggerakkan budaya kerja berprestasi tinggi; dan membantu mewujudkan suasana kerja yang harmoni serta saling bantu membantu. Aktiviti AKRAB dimulakan pada Tahun : 2005 Di : 26 buah kementerian Keahlian kini : 4683 orang.
LOGO AKRAB Lambang Persekutuan -berkhidmat dengan ikhlas untuk negara Bulatan Tiga (3) orang -kesepaduan, bersatu hati -semangat setiakawan, sepakat, kerjasama dan muhibbah Biru Merah -ketenangan, keharmonian, warna kehidupan, kesetiaan dan kemanusiaan -bersedia membantu dan membimbing Kuning -keceriaan, bebas dari belenggu masalah
JAWATANKUASA AKRAB PENAUNG PENASIHAT PENYELARAS (PPs) PENGERUSI Tim. PENGERUSI SETIAUSAHA Tim. SETIAUSAHA BENDAHARI J/K SOSIAL J/K PROFESIONAL J/K PERIBADI J/K ORGANISASI
KEAHLIAN AKRAB (2005-2011) TAHUN 2005 TAHUN 2006 TAHUN 2007 TAHUN 2008 240 204 113 Jabatan 89 188 PBT - AGENSI Kementerian Badan TAHUN 2009 TAHUN 2010 233 326 477 626 2219 238 173 291 365 204 1548-81 33 42 - - 156 35 54 43 111 62 185 303 760 364 446 475 550 721 1027 1133 4683 TAHUN 2011 JUMLAH (ORANG) Berkanun JUMLAH
VISI & OBJEKTIF AKRAB Menjadikan AKRAB sebagai penggerak pembangunan modal insan dalam pengurusan sumber manusia Menyediakan perkhidmatan membimbing bagi membantu rakan sekerja meningkatkan potensi dan kecemerlangan diri
MISI AKRAB 1. Melaksanakan aktiviti khidmat membimbing kepada warga organisasi 2. Membantu pegawai yang memerlukan bantuan dalam menghadapi permasalahan kehidupan 3. Bertindak sebagai perantara antara pegawai dengan kaunselor dalam membuat saringan kesesuaian masalah 4. Mewujudkan hubungan baik dengan pihak pengurusan sumber manusia di agensi bagi memudahkan perlaksanaan aktiviti AKRAB
KONSEP AKRAB AKRAB (PRS) INPUT PENGETAHUAN POTENSI DIRI NILAI MURNI KESEDARAN DIRI PERKEMBANGAN DIRI KEROHANIA N KUALITI SUMBER TENAGA RAKAN SEKERJA ROLE MODEL SELF ESTEEM TEAM PASUKAN TERAPI DIRI PRODUKTIVITI ORGANISASI
PENGARUH SEORANG RAKAN TERHADAP RAKAN LAIN Sabda Rasulullah s.a.w. yang bermaksud: Perumpamaan antara seseorang teman yang soleh dengan seorang teman yang buruk bagaikan pembawa minyak kasturi dengan peniup dapur api. Pembawa minyak kasturi itu boleh jadi akan memberimu atau engkau membeli darinya atau juga kamu mendapat harum dari wangiannya, sedangkan peniup dapur api boleh jadi ia akan membakar pakaianmu atau engkau akan mendapat bau busuk darinya. (Riwayat dari Abi Daud dan Tarmizi)
FOKUS AKRAB KOMPETENSI CONTOH INPUT Peribadi Pengurusan Kendiri Memahami personaliti diri dan orang lain Pengurusan emosi diri Kemahiran Interpersonal Profesional Kemahiran mentoring dan penyeliaan Menyampaikan persembahan Kemahiran kaunseling Sosial Kemahiran komunikasi Kemahiran melayan pelanggan Arsetif Humanistik Kemantapan keluarga berkerjaya Organisasi Memahami Budaya kerja organisasi Tingkah laku warga organisasi Semangat kerja berkumpulan KAEDAH Tunjukcara Bimbingan Individu Lawatan Bengkel Forum Kempen Bimbingan Kelompok Seminar Konvensyen
STRATEGI PELAKSANAAN BIL PELAKSANAAN AKTIVITI 1 Latihan Kemahiran Asas Kaunseling Tahap 1, Tahap 2 2 Ditauliahkan sebagai AKRAB 3 Menubuhkan Jawatan kuasa AKRAB di agensi 4 Perancangan aktiviti AKRAB 5 Mesyuarat Penyelarasan Pelaksanaan aktiviti AKRAB sebulan sekali. Mengikut keperluan di agensi berkenaan. 6 Penyediaan Laporan Aktiviti AKRAB 7 Pemantauan Aktiviti AKRAB 8 Penilaian AKRAB Utama dan AKRAB Gemilang 9 Pencalonan AKRAB Utama (AU), AKRAB Gemilang(AG) peringkat kementerian 10 Penambahbaikan / Kajian Keberkesanan AKRAB di Agensi TINDAKAN
APLIKASI AKRAB i) Program Pembimbing Rakan Sekerja (PRS) berkonsepkan rakan membantu rakan berteraskan; - Asas kaunseling profesional. ii)diharapkan penyebaran luas amalan tersebut kepada semua peringkat di bahagian masing-masing dapat mewujudkan; -- Keharmonian, keakraban, saling hormat menghormati potensi masing-masing serta mewujudkan budaya kerja yang cemerlang. iii) PRS bergerak dan bertindak sebagai satu pasukan bagi mencapai obkejtif, misi, visi dan peningkatan tahap keberkesanan serta imej organisasi.
MATLAMAT AKRAB Berkongsi ilmu dan pengetahuan Sokongan kepada perubahan Meneguhkan perubahan Matlamat AKRAB Budaya kerja berpasukan Berkongsi Permasalahan Memperkuatkan semangat
MATLAMAT AKRAB i)memberi sokongan kepada perubahan. Individu akan sentiasa memerlukan pandangan dan pendapat dari orang lain terutamanya daripada individu yang hampir dengan mereka. Oleh itu amat penting untuk mempunyai rakan-rakan yang berkebolehan untuk membantu menghadapi perubahan.
ii) Meneguhkan perubahan yang dibuat Individu memerlukan peneguhan dan kepastian untuk melaksana perubahan, perubahan memerlukan iltizam dan kecekalan, oleh itu sokongan daripada rakan-rakan amat diperlukan. Contohnya memberi idea dan pandangan serta dorongan
iii) Berkongsi pengalaman dengan ilmu pengetahuan Manusia perlu dengan pengalaman dan pengetahuan berharga yang dapat memberi manfaat kepada pekerja dan organisasi. Setiap pegawai mempunyai pengalaman yang berbeza, sekiranya ia dapat dikongsi bersama pelbagai idea dan pemikiran kreatif dapat dihasilkan.
iv. Berkongsi rasa dan perasaan Perasaan dan emosi negatif yang dipendam lama-kelamaan mewujudkan konflik diri. Ia perlu disalurkan secara positif. Oleh itu, PRS membantu individu bermasalah meluahkan perasaan dan berkongsi pandangan dan pengalaman. v. Memperkuatkan semangat dalam meneruskan perubahan PRS membantu rakan-rakan sekerja dalam sesuatu kelompok meneruskan perubahan positif untuk kecemerlangan diri dan organisasi.
FAEDAH AKRAB i. Mewujudkan pekerja yang kompeten ii. Mewujudkan suasana kerja yang harmoni iii. Membantu mencari penyelesaian dan; iv. Pegawai atasan lebih empati kepada masalah kumpulan bawahan
KEPERLUAN AKRAB DALAM ORGANISASI Kesedaran mengenai KEBAJIKAN dan KEPERLUAN SOKONGAN dalam aspek PSIKOLOGI individu dalam organisasi Kesedaran dalam melihat kepentingan hubungan INTERPERSONAL dan kemahiran KOMUNIKASI berkesan untuk kesejahteraan organisasi Keadaan struktur organisasi melihat kepada penekanan aspek KESEJAHTERAAN MINDA dan PERSEDIAAN UNTUK BERUBAH amat diperlukan dalam organisasi
Bagaimana AKRAB Memainkan Peranan? Memahami pengaruh rakan sekerja yang memainkan peranan penting dalam kehidupan individu. Memahami bahawa individu lebih selesa untuk berbincang soal kehidupan dengan rakan sebaya lebih faham. Memahami bahawa pertolongan rakan sebaya lebih diambil kira dan ia berlaku secara sukarela jika rakan sebaya menggunakan teknik membimbing yang berkesan Memahami peri pentingnya hubungan kemanusiaan dan persaudaraan dalam organisasi dapat mewujudkan suasana harmoni
Jawatankuasa Pemantapan Integiriti AKRAB (JIPA) Jawatankuasa Pemantapan Integriti AKRAB dicadangkan untuk ditubuhkan bagi memastikan keutuhan pemantapan ahli-ahli AKRAB dapat dikekalkan sesuai dengan peranannya sebagai role model kepada rakan sekerja di kementerian dan jabatan
OBJEKTIF PENUBUHAN JAWATAN KUASA PEMANTAPAN INTEGRITI AKRAB (JIPA) 1. Jawatankuasa Pemantapan Integriti ditubuhkan untuk memberikan nasihat,panduan dan cadangan kepada ahli-ahli AKRAB dan juga pengurus sumber manusia kementerian di jabatan bagi mengendalikan ahli-ahli AKRAB sekiranya didapati melanggar etika perhubungan AKRAB; 2. Menyediakan garis panduan dan peraturan bagi pelaksanaan program AKRAB di dalam perkhidmatan Awam.
FUNGSI JIPA Menentukan status keahlian AKRAB untuk ahli yang sedang dalam pemerhatian atau siasatan atau telah dikenakan tindakan tatatertib. Mempertimbangan syor-syor yang dikemukakan oleh Jawatankuasa AKRAB Kementerian/Jabatan/Agensi seperti menarik balik/menggantung pelantikan ahli AKRAB atau lain- lain tindakan yang sesuai sekiranya seseorang ahli AKRAB disahkan melanggar Tatakelakuan Perkhidmatan Awam atau Etika Perhubungan AKRAB; Menerima, menimbang rayuan berhubung permohonan daripada ahli-ahli AKRAB yang telah ditarik balik keahlian AKRAB.
PANEL JIPA Pengerusi ( Pengarah/Timbalan Pengarah Bahagian Psikologi JPA) Seorang (1) Pegawai Psikologi Kementerian/Jabatan/ Agensi Seorang (1) wakil AKRAB Kementerian/ Jabatan/ Agensi Dua (2) Wakil Majlis AKRAB Kebangsaan Kementerian Urusetia Bahagian Pengurusan Psikologi JPA
MAJLIS AKRAB KEBANGSAAN Tujuan ialah : Menyelaras dan melaksana aktiviti AKRAB peringkat kebangsaan Mewujudkan kerjasama dengan mana-mana pertubuhan AKRAB peringkat kebangsaan Mewujudkan perkongsian pintar, jaringan kerja dan semangat berpasukan antara AKRAB peringkat kebangsaan Mengesyorkan dasar-dasar berkaitan dengan AKRAB kepada JPA Memantau dan membuat naziran perlaksanaan aktiviti AKRAB. Memberi khidmat nasihat, panduan dan cadangan tentang aktiviti AKRAB.
KEAHLIAN Keahlian Majlis AKRAB adalah terdiri daripada pegawai yang telah ditauliahkan oleh JPA sebagai ahli AKRAB yang sedang berkhidmat dengan perkhidmatan awam. Semua ahli Majlis AKRAB tertakluk kepada peraturan-peraturan pegawai awam yang sedang berkuatkuasa.
KAJIAN KEBERKESANAN AKRAB DI KEMENTERIAN DAN JABATAN
Tujuan Kajian Menilai pencapaian matlamat penubuhan AKRAB di agensi Mengkaji keberkesanan AKRAB dalam organisasi Sejauh mana keterlibatan penyelia AKRAB dalam menjayakan AKRAB di organisasi
Sampel Kajian Sampel seramai 103 orang responden daripada pegawai-pegawai Jabatan Perdana Menteri, Jabatan Perkhidmatan Awam dan MOSTI Seramai 59 orang Ahli AKRAB dan 44 orang penyelia AKRAB
Metod Kajian Kajian berbentuk tinjauan Teknik persampelan bertujuan Satu set soal selidik menggunakan skala Likert lima mata (Sangat Tidak Setuju kepada Sangat Setuju) Responden memberi penilaian pada skala 4 dan 5 (setuju & sangat setuju) dikira sebagai memberi penilaian yang positif terhadap keberkesanan AKRAB
DEMOGRAFI Demografi Bilangan Peratus (%) Jabatan Jabatan Perdana Menteri Jabatan Perkhidmatan Awam Kementerian Sains & Inovasi (MOSTI) 50 orang 20 orang 33 orang 48.5 19.4 32.0 Kategori Responden Ahli AKRAB Penyelia AKRAB 59 orang 44 orang 57.3 42.7 Kumpulan Perkhidmatan Pengurusan & Profesional Sokongan I Sokongan II 30 orang 59 orang 14 orang 29.1 57.3 13.6 Jumlah Keseluruhan 103 orang 100
Penilaian Keberkesanan AKRAB Bil AKRAB Membantu Dalam : Ahli AKRAB Penyelia AKRAB Setuju & Sangat Setuju (%) Sederhana Setuju (%) Tidak Setuju & Sangat Tidak Setuju (%) Setuju & Sangat Setuju (%) Sederhana Setuju (%) Tidak Setuju & Sangat Tidak Setuju (%) 1. Perkongsian pengalaman dan ilmu pengetahuan 78.0 20.3 1.7 38.6 27.3 34.1 2. Memberi sokongan dan motivasi kepada perubahan 93.2 6.8-56.8 27.3 15.9 3. Perkongsian masalah 91.5 8.5-52.3 13.6 34.1 4. Pembentukan budaya kerja berpasukan 98.3 1.7-61.4 34.1 4.5 5. Pembentukan kepimpinan 98.3 1.7-61.4 38.6-6. Peningkatan prestasi kerja 98.3 1.7-56.8 6.8 36.4 7. Pembentukan Integriti 96.6 3.4-61.4 2.3 36.4
Perbincangan Kajian 1) Sejauhmanakah matlamat penubuhan AKRAB tercapai matlamatnya? Tercapai matlamatnya Menyatakan Setuju & Sangat Setuju terhadap 7 gagasan diukur
Perbincangan Kajian 2) Adakah AKRAB berkesan dalam organisasi? Memberi kesan positif Berdasarkan darjah persetujuan yang diberikan
KESIMPULAN Sesungguhnya usaha membimbing dan membangunkan potensi modal insan merupakan satu usaha yang murni dan diteruskan Bagi memastikan keberkesanan pelaksanaan AKRAB di agensi, semua pihak iaitu ketua jabatan, pegawai psikologi, pihak pengurusan sumber manusia dan ahli-ahli AKRAB perlu sentiasa bekerjasama antara satu sama lain
PROGRAM PASCA AKRAB
Hari/Tarikh 11.00 pg 01.00 tgh 08.30 pg 10.30 pg HARI PERTAMA HARI KEDUA PENGENDALIAN PEGAWAI BERMASALAH HARI KETIGA KEMAHIRAN FASILITATOR (MODUL BERKELOMPOK) R E H A T PERKONGSIAN PEMBENTANGAN KES INTEGRASI DAN HARAPAN R E H A T 02.30 ptg 04.30 ptg 8.30 mlm-10.30 mlm STRATEGI PERANCANGAN & PELAKSANAAN AKRAB AKTIVITI/PROJEK AKRAB (BENGKEL) KEMAHIRAN PENGENDALIAN KES R E H A T KEMAHIRAN MEDIATOR
ANUGERAH AKRAB ANUGERAH INDIVIDU 1. AKRAB UTAMA: Pemenang: En. Pauzan Bin Ahmar SIJIL PENGHARGAAN PIALA PUSINGAN DAN IRINGAN (JPA) 2. AKRAB GEMILANG Pemenang: SME. CORP. MALAYSIA SIJIL PENGHARGAAN DAN PIALA IRINGAN SME. CORP. MALAYSIA
KESIMPULAN Usaha membimbing dan membangunkan potensi modal insan merupakan satu usaha yang amat murni. Bagi memastikan keberkesanan pelaksanaan Rakan Pembimbing Perkhidmatan Awam (AKRAB) di agensi, semua pihak iaitu ketua jabatan, pegawai psikologi, pihak pengurusan sumber manusia dan ahli-ahli AKRAB perlu sentiasa bekerjasama antara satu sama lain.