Judul Matakuliah SKS Prasyarat Standar kompetensi Kompetensi Dasaar

Ukuran: px
Mulai penontonan dengan halaman:

Download "Judul Matakuliah SKS Prasyarat Standar kompetensi Kompetensi Dasaar"

Transkripsi

1 No Matakuliah dan silabus Kimia Adsorpsi SKS Konsep umum, definisi, klasifikasi adsorpsi, Adsorpsi gascair tegangan muka larutan, isotermis Gibs pada adsorpsi, struktur lapisan muka adsorpsi, efek temperatur pada tegangan permukaan. Adsorpsi gaspadat adsorpsi fisika dan kimia, kesetimbangan adsorpsi, persamaan Henry, teori isotermis adsorpsi Langmuir, BET Teori, termodinamika adsorpsi gas, metode perhitungan adsorpsi gas, adsorben berpori, struktur adsorben berdasarkan metode adsorpsi. Adsorpsi padatcair konsep pertukaran ion, tipe pertukaran iuon, proses pertukaran ion, teori yang mendasari proses pertukaran ion, efekefek yang mempengaruhi pertukaran ion. Interaksi molekular dalam adsorpsi, tipe interaksi molekular, adsorben, interaksi molekular pada fasa gas Pustaka. Oscik, J.,, Adsorption, Ellis Horwood Limited, Publisher Pengampu lama Yuniawan Hidayat, M.Si Revisi Silabus Judul Matakuliah Kimia Adsorpsi SKS Prasyarat Termodinamika Kesetimbangan Kimia Standar kompetensi Mengetahui aspek fundamental terjadinya proses adsorpsi Kompetensi Dasaar. Mampu Menjelaskan definisi adsorpsi dari aspek termodinamikanya. Mampu menjelaskan Proses adsorpsi sorbat/sorben yaitu gas/cair gas/padat, cair/padat dan cair/cair. Mampu menginterpretasi tipetipe adsorpsi berdasarkan data adsorpsi. Menjelaskan interaksi adsorpsi alamiah pada molekul. J. Oscik,, Adsorpstion, Ellis Horward Li, John Wiley amp Sons, NY.. Suzuki, M.,, Adsorption Engineering, Tokyo Pub..... Pengampu baru Yuniawan Hidayat, M.Si C O N T O H S I L A B U S Kimia Analitik Dasar SKS Pengantar kimia analitik Aplikasi kimia analitik, Metode analisis kualitatif dan kuantitatif, Pemilihan metode, Tahapan/langkah analisis, Teori/teknik Dra. Tri Martini, M.Si Judul Matakuliah SKS Prasyarat Standar kompetensi Kompetensi Dasaar sampling. Evaluasi data analitik Kesalahan analisis, Penentuan akurasi dan presisi suatu metode, Analisis statistik sederhana, Penyajian hasil analisis. Teori dasar kimia analitik kualitatif teori disosiasi elektrolit, teori asam basa, kimia larutan garam, kompleks, buffer,

2 hidrolisa, aktifitas dan koefisien aktifitas, kelarutan dan kesetimbangan ion komplek, pengendapan, pembuatan larutan Analisis secara kualitatif test basah, test nyala, test warna, Analisis kuantitatif Volumetri Titrasi netralisasi, Titrasi pengendapan dan pembentukan kompleks, Titrasi oksidasi reduksi Permanganometri, Bikromatometri, Bromatometri, Jodo/Jodimetri Analisis Gravimetri syarat analisis gravimetri, langkah analisis, perhitungan efisiensi, aplikasi. Pustaka. Skoog, D.A.,, Fundamental of Analytical Chemistry, Saunders college publishing.. J.G. Dick,, Semi Chemistry, McGraw Hill, New York. J.J. Lagowsky,, Semi Macro Quantative Analysis. th ed. Prentice Hall. New Jersey. R.L. Pesok et al.,, Modern Methods of Chemical Analysis, nd ed. John Wiley amp Sons, New York Elektrometri dan Spektroskopi SinarX SKS Kromatografi Teori kromatografi, klasifikasi, konstanta distribusi, variabel yang berpengaruh, resolusi, HPLC ion exchange, kromatografi gel, cara analisisnya, TLC kromatografi kertas, kromatografi lapis tipis, cara analisisnya, GC kolom, jenis detektor, cara analisisnya Dra. Tri Martini, M.Si Candra Purnawan, M.Si Xray Prinsipprinsip Xray Prinsip, metode flouresensi, instrumentasi, metode absorpsi sinar x, metode difraksi sinar x, aplikasi analisis dengan Xray Pustaka. Skoog, D.A.,, Fundamental of Analytical Chemistry, Saunders college publishing.. Pecsok, R.L. and L.D. Shiel,, Modern Methods of Chemical Analysis, th edition, Longman, London. Skoog, D.A.,, Principle of Instrumental Analysis, rd ed., Saunders College Publishing Analisis Spesiasi Ion SKS Faktorfaktor yang mempengaruhi terjadinya spesiasi ion dari suatu bahan kimia yang berada didalam larutan maupun udara. Metode analisis dari spesies ion yang terjadi. Pustaka Fernando, Q.,, Calculation in Analytical Chem.. Stanley, E. Manahan,, Environmental Chemistry, Lewis Publisher, London. Craiq, P.J.,. Organometalic Compound in the environmental. Logman, England. Kimia Pemisahan Dan Kromatografi SKS Metode pemisahan, kegunaan perubahan fasa dalam analisis, penentuan, distilasi biasa, distilasi fraksi, distilasi larutan non ideal, Ekstraksi klasifikasi, mekanisme, teknik, hukum distribusi, pemisahan campuran, pengembangan metode ekstraksi, aplikasi ekstraksi Drs. Tri Martini, M.Si Drs. Pranotom, M.Sc

3 Tri Martini, M.Si Dr. Atmanto Heru W, M.Si Kromatografi Teori kromatografi, klasifikasi, konstanta distribusi, variabel yang berpengaruh, resolusi, HPLC ion exchange, gel chromatografi, cara analisisnya, kromatografi kertas, kromatografi lapis tipis, cara, analisisnya, GC kolom, jenis detektor, cara analisisnya, Elektrometri Reaksi redoks, sel elektrokimia, potensial elektroda, dasardasar elektroanalisis Potensiometri elektroda pembanding, elektroda indikator, aplikasi Elektrogravimetri pengaruh arus, pemilihan potensial pada elektrolisis, Coulometri pengaruh arus, efisiensi arus, jenis metode coulometri, coulometri potensial terkontrol, titrasi coulometri Voltametri analisis dengan polarografi, jenis scan potensial, stripping voltametri, titrasi amperometri, aplikasi. Pustaka. Skoog, D.A.,, Fundamental of Analytical Chemistry, Saunders college publishing.. Pecsok, R.L. and L.D. Shiel,, Modern Methods of Chemical Analysis, th edition, Longman, London. Willard, H.H., Merit, L.L. Jr., Dean, J.A. dan Settle, F.A. Jr.,, Instrumental Methods of Analysis, th edition, Wadsworth. Skoog, D.A.,, Principle of Instrumental Analysis, rd ed., Saunders College Publishing Dasardasar analisa spektroskopi Tri Martini, M.Si Dr. Atmanto Heru W, M.Si Judul Matakuliah SKS Prasyarat Standar kompetensi Kompetensi Dasaar Kimia Pemisahan Dan Kromatografi SKS Metode pemisahan, kegunaan perubahan fasa dalam analisis, penentuan, distilasi biasa, distilasi fraksi, distilasi larutan non ideal, Ekstraksi klasifikasi, mekanisme, teknik, hukum distribusi, pemisahan campuran, pengembangan metode ekstraksi, aplikasi ekstraksi Kromatografi Teori kromatografi, klasifikasi, konstanta distribusi, variabel yang berpengaruh, resolusi, HPLC ion exchange, gel chromatografi, cara analisisnya, kromatografi kertas, kromatografi lapis tipis, cara, analisisnya, GC kolom, jenis detektor, cara analisisnya, Elektrometri Reaksi redoks, sel elektrokimia, potensial elektroda, dasardasar elektroanalisis Potensiometri elektroda pembanding, elektroda indikator, aplikasi Elektrogravimetri pengaruh arus, pemilihan potensial pada elektrolisis, Coulometri pengaruh arus, efisiensi arus, jenis metode coulometri, coulometri potensial terkontrol, titrasi coulometri Voltametri analisis dengan polarografi, jenis scan potensial, stripping voltametri, titrasi amperometri, aplikasi. Pustaka Dr. Atmanto Heru W, M.Si. Skoog, D.A.,, Fundamental of Analytical Chemistry, Saunders college publishing.. Pecsok, R.L. and L.D. Shiel,, Modern

4 Methods of Chemical Analysis, th edition, Longman, London. Willard, H.H., Merit, L.L. Jr., Dean, J.A. dan. Settle, F.A. Jr.,, Instrumental Methods of Analysis, th edition, Wadsworth Skoog, D.A.,, Principle of Instrumental Analysis, rd ed., Saunders College Publishing Judul Matakuliah SKS Prasyarat Standar kompetensi Kompetensi Dasaar Teknik Preparasi Sampel SKS Teknik pengambilan sampel, preparasi sampel cair dan gas, teknik penghilangan interprensi, teknik pengukuran dan cara analisis data. Pustaka. BlaedelMeloche, Harper, dan Row,, Elementary Quantitative Analysis, New York.. Kenkel,, Analytical Chemistry for Technician, Lewis Publisher.. Harris W.H.,, Quantitative Chemical Analysis, Freeman and Co. Kimia Pemisahan Lanjut SKS Caracara pemisahan dan analisis dengan menggunakan medan listrik, flotasi, membran, teknik mise Pustaka. Clifton E. Meloan,, Chemical Separation, Principle, Technique, and Experiment, Willey Interscience.. James M Miller,, Separation Methods In Chemical Analysis, Drew University, Madison, New Jersey.. R. Kuhn,, Capillary Electrophoresis, Principle and Practice, Springer Laboratory.. Skoog, West, Holler,, International Edition Analytical Chemistry An Introduction, Dr. Atmanto Heru W, M.Si Sounders College Publishing. Instrumen Lanjut SKS KA KA Instrumentasi berbasis spektroskopi, i.e ICPOES, Maldi, MSMS, dsb dengan penekananan pada basis jenis sampel, sistematika detail bagianbagian instrumentasi, aplikasi pemilihan metode analisis dan jenis sampel yang digunakan. Instrumentasi berbasis kromatografi Coupling GC dan LC dengan beberapa instumentasi i.e MS,IR, analisis protein dengan elektroforesis dsb dengan penekanan penggunaan sampelsampel organik, sistematika detail bagianbagian instrumentasi, aplikasi pemilihan metode analisis dan jenis sampel yang digunakan. Instrumentasi berbasis non spektroskopi dan non kromatografi i. dsb dengan penekananan pemilihan metode, aplikasi dan analisis output data. Pustaka. Christian, G.D.,, Analytical Chemistry, rd edition, John Wiley amp Sons. Christian, G.D. amp OReilly, Instrumental Analysis, nd edition, Allyn and Bacon, Inc.. related actual Journals. e books dari internet Praktikum Kimia Analitik Dasar SKS Reaksi identifikasi kation, anion, uji nyala, analisis

5 volumetri asidialkalimetri, pengendapan, pengomplekan, oksidimetri dan analisis gravimetri. Pustaka. Vogel A.L.,, Text Book of Macro and Semimacro Qualitative Inorganic Analysis, th ed. Longman, London Prakt. Dasardasar Analisis Spektroskopi Dr. Atmanto Heru W, M.Si Candra Purnawan, M.Si Dr. Atmanto Heru W, M.SI Tri Martini, M.Si Candra Purnawan, M.Si Judul Matakuliah SKS Teknik melarutkan cuplikan, analisis analit AAS, UVVis, FES. Analisis mengggunakan IR, NMR, Xray serta cara interpretasi data. Pustaka. Pecsok, R.L. and L.D. Shiel,, Modern Methods of Chemical Analysis, th edition, Longman, London. Willard, H.H., Merit, L.L. Jr., Dean, J.A. dan Settle, F.A. Jr.,, Instrumental Methods of Analysis, th edition, Wadsworth. Skoog, D.A.,, Principle of Instrumental Analysis, rd ed., Saunders College Publishing Prakt. Kimia Pemisahan dan Elektrometri SKS, Analisis dengan menggunakan HPLC, kolom kromatografi, ekstraksi, elektragravimetri, potensiometri, konduktometri dan polarografi. Pustaka Statistika Kimia SKS Statistika dan pengukuran kimia. Pengukuran kimia klasik penyajian data. Pengukuran Kimia instrumental regresi dan korelasi. Statistika, parameter metode pengukuran kimia kecermatan, ketepatan, sensitifitas, batas deteksi, batas determinasi dan selektifitas metode pengukuran. Rancangan percobaan dan optimasi. Pustaka. Miler, J.C. dan J.N. Miler,, Statistics for Analytical Chemistry. Ellis Horwood. Toksikologi Lingkungan SKS Dr. Atmanto Heru W, M.SI Tri Martini, M.Si SKS Prasyarat Standar kompetensi Kompetensi Dasaar

6 Candra Purnawan, M.Si Dr. Atmanto Heru W, M.SI Tri Martini, M.Si Judul Matakuliah SKS Prasyarat Standar kompetensi Kompetensi Dasaar Candra Purnawan, M.Si Judul Matakuliah SKS Prasyarat Standar kompetensi Kompetensi Dasaar Drs. Pranoto, M.Sc Nasib zat racun dalam organisme dan lingkungan. Kinetika zat racun dalam organisme hidup dan lingkungan. Mekanisme keracunan. Tindakan umum pada keracunan. Pustaka. Lu, F.C.,, Basic Toxicology Fundamentals, Target Organs and Risk Assissment. Hemisphere Corporation, New York.. R.H. Yudono,, Pengantar Umum Toksikologi. Gajah Mada University Press, Yogyakarta.. Yoke, R. Wattimena, Mathilda, B. Widianto dan Elin Yulinah Sukandar,, Toksikologi Umum Pengantar, Gajah Mada University Press, Yogyakarta Kimia Bahan Industri SKS Teori, prosedur pembuatan, quality control untuk produk industri plastik, semen, keramik, cat, sabun, dan lainlain. Pustaka. Shreve, N.,, Chemical Process Industries, McGraw Hill.. Debussi, J.H.,, Materials and Technology, Vol., Longman. Austin, G.T.,, alih bahasa Ir. E. Jasjfi M.Sc, Industri Proses Kimia, edisi, Erlangga, Jakarta Analisis Elektrometri SKS Cara analisis dengan metode elektrometri meliputi konduktometri, potensiometri, voltametri, elektrogravimetri dan aplikasinya. Judul Matakuliah SKS Prasyarat Standar kompetensi Kompetensi Dasaar Pustaka. Skoog, West, Holler,, International Edition Analytical Chemistry An Introduction, Sounders College Publishing.. Wang, J.,, Analytical Electrochemistry, VCH publisher.. Alun, E.,, Potensiometri and Ion Selective Electrodes, John Willey and Sons Ltd, New York.. Bailey L.P.,, Analysis With Ion Selective Electrodes, Haiden and Sons Ltd, London. Analisis Limbah Industri SKS Penerapan teori dan peralatan pada penyusunan

7 metodeanalisis limbah industri. Identifikasi masalah dan faktorfaktor yang menunjang analisis limbah industri meliputi caracara pengambilan sampel, terutama limbah cair. Pustaka. APWA, AWWA, WPCF,, Standard Methods of Water and Waste Water, New York. Analisis Instrumen Lanjut SKS Dasardasar analisis dengan menggunakan DTA, TGA, DSC, SEN, TEM, instrumentasi radioaktif. Pustaka. James W. Dodd,, Thermal Methods, Analitical Chemistry by Open Learning, John Willey and Sons. Skoog, West, Holler,, International Edition. Analytical Chemistry An Introduction, Sounders College Publishing Drs. Pranotom, M.Sc

Diperiksa Oleh : Dr. H. Wahyu Sopandi, M.A. (Ketua Program Studi Pend. Kimia)

Diperiksa Oleh : Dr. H. Wahyu Sopandi, M.A. (Ketua Program Studi Pend. Kimia) KIMIA ANALITIK II (KI332) Halaman : 1 dari 8 Dibuat Oleh : Diperiksa Oleh : Disetujui Oleh : Drs. Hokcu Suhanda, M.Si (Koordinator Mata Kuliah) Dr. H. Wahyu Sopandi, M.A. (Ketua Program Studi Pend. Kimia)

Lebih terperinci

Nama Mata Kuliah : Kromatografi

Nama Mata Kuliah : Kromatografi Nama Mata Kuliah : Kromatografi Kode/SKS : 2602/2SKS Prasarat : Kimia Analitik II Dan Kimia Organik II Status Mata Kuliah : Wajib Deskripsi Mata Kuliah : Mata kuliah kromatografi merupakan mata kuliah

Lebih terperinci

KIMIA ANALITIK II (Pemisahan & Elektrokimia) HERNANI JURUSAN PENDIDIKAN KIMIA FPMIPA UPI

KIMIA ANALITIK II (Pemisahan & Elektrokimia) HERNANI JURUSAN PENDIDIKAN KIMIA FPMIPA UPI KIMIA ANALITIK II (Pemisahan & Elektrokimia) HERNANI JURUSAN PENDIDIKAN KIMIA FPMIPA UPI TUJUAN Setelah mengikuti Mata Kuliah ini mahasiswa memiliki pemahaman tentang teknik dan dasar-dasar pemisahan noninstrumental

Lebih terperinci

RPKPS (RENCANA PROGRAM DAN KEGIATAN PEMBELAJARAN SEMESTER) KIMIA ANALISIS (TKK- 2248) 3 sks

RPKPS (RENCANA PROGRAM DAN KEGIATAN PEMBELAJARAN SEMESTER) KIMIA ANALISIS (TKK- 2248) 3 sks RPKPS (RENCANA PROGRAM DAN KEGIATAN PEMBELAJARAN SEMESTER) KIMIA ANALISIS (TKK- 2248) 3 sks PROGRAM STUDI TEKNIK KIMIA FAKULTAS TEKNIK UNIVERSITAS BRAWIJAYA M A L A N G 2014 1 RENCANA PROGRAM DAN KEGIATAN

Lebih terperinci

1. Identitas Mata Kuliah Nama mata kuliah : Kimia Analitik III: Kimia Analitik Instrumen Nomor Kode : KI512

1. Identitas Mata Kuliah Nama mata kuliah : Kimia Analitik III: Kimia Analitik Instrumen Nomor Kode : KI512 Halaman : 1 dari 7 Dibuat Oleh : Diperiksa Oleh : Disetujui Oleh : Prof. Dr. Anna Permanasari, M.Si (Koordinator Mata Kuliah) Dr. Ahmad Mudzakir, M.Si. (Ketua Program Studi Kimia) Dr. Ijang Rohman, M.Si.

Lebih terperinci

SATUAN ACARA PERKULIAHAN

SATUAN ACARA PERKULIAHAN SATUAN ACARA PERKULIAHAN Mata Kuliah : Metode Pemisahan dan Analisis Kimia (2 sks) Kode Mata Kuliah : SKM 205 Waktu Pertemuan : 2 50 menit Pertemuan ke : 1 A. Kompetensi Dasar : Memahami berbagai metode

Lebih terperinci

Prosiding Seminar Nasional Kimia Unesa 2012 ISBN : Surabaya, 25 Pebruari PEMBUATAN ELEKTRODA PEMBANDING Ag/AgCl

Prosiding Seminar Nasional Kimia Unesa 2012 ISBN : Surabaya, 25 Pebruari PEMBUATAN ELEKTRODA PEMBANDING Ag/AgCl PEMBUATAN ELEKTRODA PEMBANDING Ag/AgCl Pirim Setiarso Jurusan Kimia FMIPA Universitas Negeri Surabaya ABSTRAK Telah dibuat elektroda pembanding Ag/AgCl dari kawat Ag diameter 0.4 mm dan panjang 4 cm. Elektrodeposisi

Lebih terperinci

PENGGOLONGAN & RUANG LINGKUP KIMIA ANALITIK

PENGGOLONGAN & RUANG LINGKUP KIMIA ANALITIK PENGGOLONGAN & RUANG LINGKUP KIMIA ANALITIK KIMIA ANALITIK Cabang dari ilmu kimia yang mempelajari teori dan cara-cara melakukan analisis kimia terhadap suatu bahan atau zat kimia. ANALISIS KIMIA Organik

Lebih terperinci

SILABUS. : Metode Pemisahan dan Analisis Kimia

SILABUS. : Metode Pemisahan dan Analisis Kimia KEMENTERIAN PENDIDIKAN NASIONAL UNIVERSITAS NEGERI YOGYAKARTA FAKULTAS MATEMATIKA DAN ILMU PENGETAHUAN ALAM JURUSAN PENDIDIKAN KIMIA ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Lebih terperinci

KIMIA DASAR LINGKUNGAN TPE 4161 / 3 SKS (2-1)

KIMIA DASAR LINGKUNGAN TPE 4161 / 3 SKS (2-1) JURUSAN KETEKNIKAN PERTANIAN FAKULTAS TEKNOLOGI PERTANIAN UNIVERSITAS BRAWIJAYA PENYUSUNAN RPKPS ANALISIS INSTRUKSIONAL GARIS-GARIS BESAR PROGRAM PENGAJARAN SATUAN ACARA PENGAJARAN MATA KULIAH KIMIA DASAR

Lebih terperinci

LAPORAN KIMIA ANALITIK KI-2221

LAPORAN KIMIA ANALITIK KI-2221 LAPORAN KIMIA ANALITIK KI-2221 Percobaan 5 EKSTRAKSI PELARUT Nama : Nisrina Rizkia NIM : 10510002 Kelompok : 1 Tanggal Percobaan : 20 Maret 2012 Tanggal Laporan : 27 Maret 2012 Asisten Praktikum : Ka Elsi

Lebih terperinci

Kimia Analisis II. Annisa Fillaeli

Kimia Analisis II. Annisa Fillaeli Kimia Analisis II Annisa Fillaeli Kimia Analisis II? Pendahuluan Aspek Termodinamika dalam Pemisahan Pemisahan dengan Cara Pengendapan Destilasi Ekstraksi Kromatografi HPLC Pendahuluan Bahan alam Identifikasi

Lebih terperinci

UNIVERSITAS NEGERI YOGYAKARTA FAKULTAS MATEMATIKA DAN ILMU PENGETAHUAN ALAM SILABUS

UNIVERSITAS NEGERI YOGYAKARTA FAKULTAS MATEMATIKA DAN ILMU PENGETAHUAN ALAM SILABUS UNIVERSITAS NEGERI YOGYAKARTA FAKULTAS MATEMATIKA DAN ILMU PENGETAHUAN ALAM SILABUS I. Fakultas : Matematika Ilmu Pengetahuan Alam Program Studi : Kimia Mata Kuliah : Kimia I Semester : 1 Dosen : Dini

Lebih terperinci

2 Tinjauan Pustaka. 2.1 Teknik Voltametri dan Modifikasi Elektroda

2 Tinjauan Pustaka. 2.1 Teknik Voltametri dan Modifikasi Elektroda 2 Tinjauan Pustaka 2.1 Teknik Voltametri dan Modifikasi Elektroda Teknik elektrometri telah dikenal luas sebagai salah satu jenis teknik analisis. Jenis teknik elektrometri yang sering digunakan untuk

Lebih terperinci

KISI UJI KOMPETENSI 2013 PROGRAM STUDI KEAHLIAN TEKNIK KIMIA

KISI UJI KOMPETENSI 2013 PROGRAM STUDI KEAHLIAN TEKNIK KIMIA KISI UJI KOMPETENSI 2013 PROGRAM STUDI KEAHLIAN TEKNIK KIMIA Kompetensi Keahlian : 1. Kimia Analisis 2. Kimia Industri Kompetensi guru Pedagogik Menguasai karakteristik peserta didik dari aspek fisik,

Lebih terperinci

MANUAL PROSEDUR PELAKSANAAN PRAKTIKUM KIMIA ANALITIK II LABORATORIUM KIMIA ANALITIK

MANUAL PROSEDUR PELAKSANAAN PRAKTIKUM KIMIA ANALITIK II LABORATORIUM KIMIA ANALITIK MANUAL PROSEDUR PELAKSANAAN PRAKTIKUM KIMIA ANALITIK II LABORATORIUM KIMIA ANALITIK JURUSAN KIMIA FAKULTAS MIPA UNIVERSITAS BRAWIJAYA MALANG 2012 i MANUAL PROSEDUR PELAKSANAAN PRAKTIKUM KIMIA ANALITIK

Lebih terperinci

ARTI PENTING KALIBRASI PADA PROSES PENGUKURAN ANALITIK: APLIKASI PADA PENGGUNAAN phmeter DAN SPEKTROFOTOMETER UV-Vis. Iqmal Tahir ABSTRAK

ARTI PENTING KALIBRASI PADA PROSES PENGUKURAN ANALITIK: APLIKASI PADA PENGGUNAAN phmeter DAN SPEKTROFOTOMETER UV-Vis. Iqmal Tahir ABSTRAK ARTI PENTING KALIBRASI PADA PROSES PENGUKURAN ANALITIK: APLIKASI PADA PENGGUNAAN phmeter DAN SPEKTROFOTOMETER UV-Vis Iqmal Tahir Laboratorium Kimia Dasar, Jurusan Kimia, FMIPA, Universitas Gadjah Mada

Lebih terperinci

PENENTUAN TETAPAN SELEKTIVITAS ELEKTRODA SELEKTIF ION SISTEM POTENSIOMETRI DENGAN METODE MPM**) Suyanta a, *

PENENTUAN TETAPAN SELEKTIVITAS ELEKTRODA SELEKTIF ION SISTEM POTENSIOMETRI DENGAN METODE MPM**) Suyanta a, * 1 PENENTUAN TETAPAN SELEKTIVITAS ELEKTRODA SELEKTIF ION SISTEM POTENSIOMETRI DENGAN METODE MPM**) Suyanta a, * Abstract Penentuan tetapan selektivitas elektroda selektif ion dengan menggunakan metode larutan

Lebih terperinci

SILABUS MATAKULIAH. Revisi : 4 Tanggal Berlaku : 4 September 2015

SILABUS MATAKULIAH. Revisi : 4 Tanggal Berlaku : 4 September 2015 SILABUS MATAKULIAH Revisi : 4 Tanggal Berlaku : 4 September 2015 A. Identitas 1. Nama Matakuliah : Kimia Industri 2. Program Studi : Teknik Industri 3. Fakultas : Teknik 4. Bobot sks : 2 SKS 5. Elemen

Lebih terperinci

PENGAMBILAN TEMBAGA DARI BATUAN BORNIT (Cu5FeS4) VARIASI RAPAT ARUS DAN PENGOMPLEKS EDTA SECARA ELEKTROKIMIA

PENGAMBILAN TEMBAGA DARI BATUAN BORNIT (Cu5FeS4) VARIASI RAPAT ARUS DAN PENGOMPLEKS EDTA SECARA ELEKTROKIMIA PENGAMBILAN TEMBAGA DARI BATUAN BORNIT (Cu5FeS4) VARIASI RAPAT ARUS DAN PENGOMPLEKS EDTA SECARA ELEKTROKIMIA Abdul Haris, Didik Setiyo Widodo dan Lina Yuanita Laboratorium Kimia Analitik Jurusan Kimia

Lebih terperinci

GARIS BESAR PROGRAM PEMBELAJARAN (GBPP) UNIVERSITAS DIPONEGORO

GARIS BESAR PROGRAM PEMBELAJARAN (GBPP) UNIVERSITAS DIPONEGORO GARIS BESAR PROGRAM PEMBELAJARAN (GBPP) UNIVERSITAS DIPONEGORO SPMI-UNDIP GBPP 10.05.03 015 Revisi Ke 2 Tanggal 1 September 2014 Dikaji Ulang Oleh Ketua Program Studi Ilmu Gizi Dikendalikan Oleh GPM Disetujui

Lebih terperinci

KISI UJI KOMPETENSI 2014 PROGRAM STUDI KEAHLIAN TEKNIK KIMIA

KISI UJI KOMPETENSI 2014 PROGRAM STUDI KEAHLIAN TEKNIK KIMIA KISI UJI KOMPETENSI 2014 PROGRAM STUDI KEAHLIAN TEKNIK KIMIA Kompetensi Keahlian : 1. Kimia Analisis 2. Kimia Industri Kompetensi guru Pedagogik Menguasai karakteristik peserta didik dari aspek fisik,

Lebih terperinci

Cara Pengklasifikasian Kromatografi :

Cara Pengklasifikasian Kromatografi : Cara Pengklasifikasian Kromatografi : 1. Berdasarkan macam fasa gerak. 2. Berdasarkan pasangan fasa gerak dan fasa diam. 3. Berdasarkan mekanisme pemisahan. 1 Berdasakan Macam fasa gerak 1. Kromatografi

Lebih terperinci

2 TINJAUAN PUSTAKA. 2.1 Voltametri

2 TINJAUAN PUSTAKA. 2.1 Voltametri 2 TINJAUAN PUSTAKA 2.1 Voltametri Voltametri merupakan salah satu teknik elektroanalitik dengan prinsip dasar elektrolisis. Elektroanalisis merupakan suatu teknik yang berfokus pada hubungan antara besaran

Lebih terperinci

No. Dokumen : FTK-FR-AKD-001 FAKULTAS TARBIYAH DAN KEGURUAN Tgl. Terbit : 02 September2013. SUNAN GUNUNG DJATI BANDUNG Hal : 1/2 SILABUS

No. Dokumen : FTK-FR-AKD-001 FAKULTAS TARBIYAH DAN KEGURUAN Tgl. Terbit : 02 September2013. SUNAN GUNUNG DJATI BANDUNG Hal : 1/2 SILABUS KEMENTERIAN AGAMA No. Dokumen : FTK-FR-AKD-001 FAKULTAS TARBIYAH DAN KEGURUAN Tgl. Terbit : 02 September2013 UNIVERSITAS ISLAM NEGERI FORM (FR) No. Revisi: : 00 SUNAN GUNUNG DJATI BANDUNG Hal : 1/2 SILABUS

Lebih terperinci

SILABUS MODUL INTRODUCTION TO PHARMACEUTICAL CHEMISTRY

SILABUS MODUL INTRODUCTION TO PHARMACEUTICAL CHEMISTRY SILABUS MODUL INTRODUCTION TO PHARMACEUTICAL CHEMISTRY PROGRAM STUDI FARMASI FAKULTAS KEDOKTERAN UNIVERSITAS ISLAM SULTAN AGUNG SEMARANG 2015 PERENCANAAN PEMBELAJARAN 1. Nama Modul : INTRODUCTION TO PHARMACEUTICAL

Lebih terperinci

Before UTS. Kode Mata Kuliah :

Before UTS. Kode Mata Kuliah : Before UTS Kode Mata Kuliah : 2045330 Bobot : 3 SKS Pertemuan Materi Submateri 1 2 3 4 Konsep dasar perpindahan massa difusional Difusi molekuler dalam keadaan tetap Difusi melalui non stagnan film 1.

Lebih terperinci

MANUAL PROSEDUR PELAKSANAAN PRAKTIKUM KIMIA ANALITIK II LABORATORIUM KIMIA ANALITIK

MANUAL PROSEDUR PELAKSANAAN PRAKTIKUM KIMIA ANALITIK II LABORATORIUM KIMIA ANALITIK MANUAL PROSEDUR PELAKSANAAN PRAKTIKUM KIMIA ANALITIK II LABORATORIUM KIMIA ANALITIK JURUSAN KIMIA FAKULTAS MIPA UNIVERSITAS BRAWIJAYA MALANG 2014 i MANUAL PROSEDUR PELAKSANAAN PRAKTIKUM KIMIA ANALITIK

Lebih terperinci

ELEKTROKIMIA Informasi Kuliah

ELEKTROKIMIA Informasi Kuliah Departemen Kimia - FMIPA Universitas Gadjah Mada (UGM) ELEKTROKIMIA Informasi Kuliah Drs. Iqmal Tahir, M.Si. Laboratorium Kimia Fisika,, Departemen Kimia Fakultas Matematika dan Ilmu Pengetahuan Alam Universitas

Lebih terperinci

SILABUS, SATUAN ACARA PERKULIAHAN DAN HANDOUT KONSEP DASAR KIMIA DI SEKOLAH DASAR (GD315 / 4 SKS) SEMESTER VII

SILABUS, SATUAN ACARA PERKULIAHAN DAN HANDOUT KONSEP DASAR KIMIA DI SEKOLAH DASAR (GD315 / 4 SKS) SEMESTER VII SILABUS, SATUAN ACARA PERKULIAHAN DAN HANDOUT KONSEP DASAR KIMIA DI SEKOLAH DASAR (GD315 / 4 SKS) SEMESTER VII Disusun oleh : Ghullam Hamdu, M.Pd. NIP 1980220622200811004 PROGRAM STUDI S-1 PGSD UNIVERSITAS

Lebih terperinci

ELEKTROFORESIS. Muawanah. Sabaniah Indjar Gama

ELEKTROFORESIS. Muawanah. Sabaniah Indjar Gama ELEKTROFORESIS Muawanah Sabaniah Indjar Gama Elektroforesis adalah teknik pemisahan komponen atau molekul bermuatan berdasarkan perbedaan tingkat migrasinya dalam sebuah medan listrik Atau pergerakan partikel

Lebih terperinci

BAB 5 SIMPULAN 5.2. Alur Penelitian Selanjutnya

BAB 5 SIMPULAN 5.2. Alur Penelitian Selanjutnya BAB 5 SIMPULAN 5.1. Simpulan Dari data penelitian yang telah diinterpretasikan, dapat ditarik kesimpulan : 1. Pada kondisi yang dilakukan, senyawa 4-alil-6-(butilamino)metil-2- metoksifenol tidak dapat

Lebih terperinci

13. Gilbert, G. L., (1976), A Buffer solution and its action, J.Chem.Ed, 53, Wiger, G. R., de la Comp, U., (1978), Conjugate acid base

13. Gilbert, G. L., (1976), A Buffer solution and its action, J.Chem.Ed, 53, Wiger, G. R., de la Comp, U., (1978), Conjugate acid base DAFTAR PUSTAKA 1. Whitten, K. W., Davis, R. E., Peck, M. L., Stanley, G. G., (200), General chemistry, Seventh edition, Thomson Brooks/Cole, USA 2. Harris, D. C., (1991), Quantitative chemical analysis,

Lebih terperinci

SATUAN ACARA PEMBELAJARAN (SAP)

SATUAN ACARA PEMBELAJARAN (SAP) SATUAN ACARA PEMBELAJARAN (SAP) Mata Kuliah : Ilmu Dasar Sains Kode Mata Kuliah : TSP-101 SKS : 4 SKS Durasi Pertemuan : 200 Menit Pertemuan ke : 1 A. Kompetensi: a. Umum : Mahasiswa dapat menganalisis

Lebih terperinci

RENCANA PROGRAM KEGIATAN PEMBELAJARAN SEMESTER (RPKPS) KIMIA DASAR. Disusun Oleh : Budi Gunawan, ST., MT.

RENCANA PROGRAM KEGIATAN PEMBELAJARAN SEMESTER (RPKPS) KIMIA DASAR. Disusun Oleh : Budi Gunawan, ST., MT. RENCANA PROGRAM KEGIATAN PEMBELAJARAN SEMESTER (RPKPS) KIMIA DASAR Disusun Oleh : Budi Gunawan, ST., MT. PROGRAM STUDI TEKNIK ELEKTRO FAKULTAS TEKNIK UNIVERSITAS MURIA KUDUS 2012 Program Studi Teknik Elektro

Lebih terperinci

UNIVERSITAS NEGERI YOGYAKARTA FAKULTAS MIPA

UNIVERSITAS NEGERI YOGYAKARTA FAKULTAS MIPA UNIVERSITAS NEGERI YOGYAKARTA FAKULTAS MIPA SILABUS SIL/KIM313 / 01 5 September 2008 1. Fakultas : Matematika dan Ilmu Pengetahuan Alam (MIPA) 2. Program Studi : Pendidikan Kimia 3. Mata kuliah & Kode

Lebih terperinci

SILVER RECYCLING FROM PHOTO-PROCESSING WASTE USING ELECTRODEPOSITION METHOD

SILVER RECYCLING FROM PHOTO-PROCESSING WASTE USING ELECTRODEPOSITION METHOD 12 SILVER RECYCLING FROM PHOTO-PROCESSING WASTE USING ELECTRODEPOSITION METHOD Pengambilan Perak dari Limbah Pencuci Film Melalui Pengendapan Elektrolitik Mochammad Feri Hadiyanto, Agus Kuncaka Chemistry

Lebih terperinci

ELEKTROKIMIA DAN APLIKASINYA

ELEKTROKIMIA DAN APLIKASINYA ELEKTROKIMIA DAN APLIKASINYA Penulis: : Riyanto, Ph.D. Edisi Pertama Cetakan Pertama, 2013 Hak Cipta 2013 pada penulis, Hak Cipta dilindungi undang-undang. Dilarang memperbanyak atau memindahkan sebagian

Lebih terperinci

2 Ditinjau dari caranya, kimia analitik digolongkan menjadi : Analisis klasik Analisis klasik berdasarkan pada reaksi kimia dengan stoikiometri yang t

2 Ditinjau dari caranya, kimia analitik digolongkan menjadi : Analisis klasik Analisis klasik berdasarkan pada reaksi kimia dengan stoikiometri yang t BAB I PENDAHULUAN 1.1 Kimia Analitik Kimia analitik merupakan ilmu kimia yang mendasari analisis dan pemisahan sampel. Analisis dapat bertujuan untuk menentukan jenis komponen apa saja yang terdapat dalam

Lebih terperinci

SATUAN ACARA PERKULIAHAN

SATUAN ACARA PERKULIAHAN SATUAN ACARA PERKULIAHAN Mata Kuliah : Metode Pemisahan dan Analisis Kimia (2 sks) Kode Mata Kuliah : SKM 205 Waktu Pertemuan : 2 50 menit Pertemuan ke : 2 A. Kompetensi Dasar : Menerapkan metode pemisahan

Lebih terperinci

Spektrofotometri Serapan Atom

Spektrofotometri Serapan Atom Spektrofotometri Serapan Atom I. Tujuan Menentukan kepekaan dan daerah konsentrasi analisis logam Cu pada panjang gelombang 324.7 nm Menentukan pengaruh spesi lain, matriks, dan nyala api pada larutan

Lebih terperinci

Analisis Fisiko Kimia

Analisis Fisiko Kimia Analisis Fisiko Kimia KROMATOGRAFI Oleh : Dr. Harmita DEFINISI Kromatografi adalah teknik pemisahan campuran didasarkan atas perbedaan distribusi dari komponen-komponen campuran tersebut diantara dua fase,

Lebih terperinci

PERCOBAAN POTENSIOMETRI (PENGUKURAN ph)

PERCOBAAN POTENSIOMETRI (PENGUKURAN ph) PERCOBAAN POTENSIOMETRI (PENGUKURAN ph) I. Tujuan. Membuat kurva hubungan ph - volume pentiter 2. Menentukan titik akhir titrasi 3. Menghitung kadar zat II. Prinsip Prinsip potensiometri didasarkan pada

Lebih terperinci

RENCANA PROGRAM KEGIATAN PEMBELAJARAN SEMESTER (RPKPS) MATA KULIAH KIMIA ORGANIK I

RENCANA PROGRAM KEGIATAN PEMBELAJARAN SEMESTER (RPKPS) MATA KULIAH KIMIA ORGANIK I RENCANA PROGRAM KEGIATAN PEMBELAJARAN SEMESTER (RPKPS) MATA KULIAH KIMIA ORGANIK I Oleh : Prof. Dr. Dayar Arbain, Apt Prof. Dr. Deddi Prima Putra, Apt Dr. Dian Handayani, Apt FAKULTAS FARMASI UNIVERSITAS

Lebih terperinci

Pengaruh Variasi Tegangan pada Pengolahan Limbah Cair Laundry Menggunakan Proses Elektrolisis

Pengaruh Variasi Tegangan pada Pengolahan Limbah Cair Laundry Menggunakan Proses Elektrolisis Jurnal Materi dan Pembelajaran Fisika (JMPF) 31 Pengaruh Variasi Tegangan pada Pengolahan Limbah Cair Laundry Menggunakan Proses Elektrolisis Laeli Nurajijah 1, Dewanto Harjunowibowo 2, Y. Radiyono 3 1,2,3

Lebih terperinci

SIMULTANEOUS DETERMINATION OF PARACETAMOL AND IBUPROFENE MIXTURES BY HIGH PERFORMANCE LIQUID CHROMATOGRAPHY

SIMULTANEOUS DETERMINATION OF PARACETAMOL AND IBUPROFENE MIXTURES BY HIGH PERFORMANCE LIQUID CHROMATOGRAPHY 9 SIMULTANEOUS DETERMINATION OF PARACETAMOL AND IBUPROFENE MIXTURES BY HIGH PERFORMANCE LIQUID CHROMATOGRAPHY Penetapan secara Simultan Campuran Parasetamol dan Ibuprofen dengan Kromatografi Cair Kinerja

Lebih terperinci

BAB I PENDAHULUAN A. Latar Belakang Masalah

BAB I PENDAHULUAN A. Latar Belakang Masalah BAB I PENDAHULUAN A. Latar Belakang Masalah Voltametri adalah salah satu metode elektroanalitik dimana informasi mengenai analit diperoleh dari pengukuran arus sebagai fungsi dari potensial yang diterapkan.

Lebih terperinci

II. PRINSIP Elektroda gelas yang mempunyai kemampuan untuk mengukur konsentrasi H + dalam air secara potensio meter.

II. PRINSIP Elektroda gelas yang mempunyai kemampuan untuk mengukur konsentrasi H + dalam air secara potensio meter. ph I. TUJUAN Tujuan praktikum ini adalah mengetahui tingkat keasaman (nilai ph) suatu sampel air,konsetrasi H + yang terkandung dalam sampel air dengan menggunakan elektroda gelas yang melakukan pengukuran

Lebih terperinci

BAB I PENDAHULUAN. dalam memainkan peranan sebagai neurotransmiter yang dapat mempengaruhi

BAB I PENDAHULUAN. dalam memainkan peranan sebagai neurotransmiter yang dapat mempengaruhi 1 BAB I PENDAHULUAN 1.1 Latar Belakang Dopamin adalah salah satu senyawa katekolamin yang paling signifikan dalam memainkan peranan sebagai neurotransmiter yang dapat mempengaruhi fungsi otak (Deng, 2011).

Lebih terperinci

Kesetimbangan Kimia. Kimia Dasar 2 Sukisman Purtadi

Kesetimbangan Kimia. Kimia Dasar 2 Sukisman Purtadi Kesetimbangan Kimia Kimia Dasar 2 Sukisman Purtadi Keadaan Setimbang dan tetapan Kesetimbangan Kesetimbangan dinamis dan statis Syarat kesetimbangan Tetapan kesetimbangan dan peranannya Q dan K Nilai Q

Lebih terperinci

LAPORAN HIBAH PENGAJARAN PENINGKATAN KEGIATAN BELAJAR MENGAJAR. Pengembangan Bahan Ajar sebagai Pendukung SCL melalui Share ITS

LAPORAN HIBAH PENGAJARAN PENINGKATAN KEGIATAN BELAJAR MENGAJAR. Pengembangan Bahan Ajar sebagai Pendukung SCL melalui Share ITS LAPORAN HIBAH PENGAJARAN PENINGKATAN KEGIATAN BELAJAR MENGAJAR Pengembangan Bahan Ajar sebagai Pendukung SCL melalui Share ITS Judul Pengembangan Bahan Ajar Mata Kuliah Kimia Analisa di Jurusan Teknik

Lebih terperinci

PENGARUH KUAT ARUS PADA ANALISIS LIMBAH CAIR URANIUM MENGGUNAKAN METODA ELEKTRODEPOSISI

PENGARUH KUAT ARUS PADA ANALISIS LIMBAH CAIR URANIUM MENGGUNAKAN METODA ELEKTRODEPOSISI ISSN 1979-2409 PENGARUH KUAT ARUS PADA ANALISIS LIMBAH CAIR URANIUM MENGGUNAKAN METODA ELEKTRODEPOSISI Noviarty, Darma Adiantoro, Endang Sukesi, Sudaryati Pusat Teknologi Bahan Bakar Nuklir BATAN ABSTRAK

Lebih terperinci

PEMISAHAN ZAT WARNA SECARA KROMATORAFI. A. Tujuan Memisahkan zat-zat warna yang terdapat pada suatu tumbuhan.

PEMISAHAN ZAT WARNA SECARA KROMATORAFI. A. Tujuan Memisahkan zat-zat warna yang terdapat pada suatu tumbuhan. PEMISAHAN ZAT WARNA SECARA KROMATORAFI A. Tujuan Memisahkan zat-zat warna yang terdapat pada suatu tumbuhan. B. Pelaksanaan Kegiatan Praktikum Hari : Senin, 13 April 2009 Waktu : 10.20 12.00 Tempat : Laboratorium

Lebih terperinci

DAFTAR PUSTAKA. AOAC, 1970 : Official Methods of Analysis of The Association of Official Analytical Chemists. Washington, D.C.

DAFTAR PUSTAKA. AOAC, 1970 : Official Methods of Analysis of The Association of Official Analytical Chemists. Washington, D.C. DAFTAR PUSTAKA AOAC, 1970 : Official Methods of Analysis of The Association of Official Analytical Chemists. Washington, D.C. Aurand, L.W. & Wood, M.R., 1987: Food Composition & Analysis. An AVI Publishing

Lebih terperinci

Pabrik Asam Oksalat dari Kulit Pisang dengan Proses Oksidasi Asam Nitrat X - 1. BAB X Kesimpulan BAB X KESIMPULAN

Pabrik Asam Oksalat dari Kulit Pisang dengan Proses Oksidasi Asam Nitrat X - 1. BAB X Kesimpulan BAB X KESIMPULAN X - 1 BAB X Kesimpulan BAB X KESIMPULAN Asam oksalat merupakan salah satu anggota dari golongan asam karboksilat yang mempunyai rumus molekul C 2 H 2 O 4.Nama lain asam oksalat adalah asam etanedioic.

Lebih terperinci

UNIVERSITAS NEGERI YOGYAKARTA FAKULTAS MATEMATIKA DAN ILMU PENGETAHUAN ALAM SILABUS

UNIVERSITAS NEGERI YOGYAKARTA FAKULTAS MATEMATIKA DAN ILMU PENGETAHUAN ALAM SILABUS UNIVERSITAS NEGERI YOGYAKARTA FAKULTAS MATEMATIKA DAN ILMU PENGETAHUAN ALAM SILABUS I. Fakultas : Matematika dan Ilmu Pengetahuan Alam Program Studi : Kimia Mata Kuliah : Kimia Umum Semester : 1 Dosen

Lebih terperinci

MANUAL PROSEDUR PELAKSANAAN PRAKTIKUM KIMIA ANALITIK III LABORATORIUM KIMIA ANALITIK

MANUAL PROSEDUR PELAKSANAAN PRAKTIKUM KIMIA ANALITIK III LABORATORIUM KIMIA ANALITIK MANUAL PROSEDUR PELAKSANAAN PRAKTIKUM KIMIA ANALITIK III LABORATORIUM KIMIA ANALITIK JURUSAN KIMIA FAKULTAS MIPA UNIVERSITAS BRAWIJAYA MALANG 2014 i MANUAL PROSEDUR PELAKSANAAN PRAKTIKUM KIMIA ANALITIK

Lebih terperinci

RENCANA PROGRAM KEGIATAN PERKULIAHAN SEMESTER (RPKPS)

RENCANA PROGRAM KEGIATAN PERKULIAHAN SEMESTER (RPKPS) RENCANA PROGRAM KEGIATAN PERKULIAHAN SEMESTER (RPKPS) Kode / Nama Mata Kuliah : E124106 / Kimia Industri Revisi 4 Satuan Kredit Semester : 2 SKS Tgl revisi : 16 Juli 2015 Jml Jam kuliah dalam seminggu

Lebih terperinci

Kromatografi gas-spektrometer Massa (GC-MS)

Kromatografi gas-spektrometer Massa (GC-MS) Kromatografi gas-spektrometer Massa (GC-MS) Kromatografi gas-spektrometer massa (GC-MS) adalah metode yang mengkombinasikan kromatografi gas dan spektrometri massa untuk mengidentifikasi senyawa yang berbeda

Lebih terperinci

GARIS BESAR PROGRAM PENGAJARAN (GBPP)

GARIS BESAR PROGRAM PENGAJARAN (GBPP) Mata Kuliah Kode Mata Kuliah : Ilmu Dasar Sains : TSP-101 GARIS BESAR PROGRAM PENGAJARAN (GBPP) SKS : 4 Deskripsi Singkat : Umum : Daftar Pustaka : Mata kuliah ini membahas mengenai fisika,kimia dan hubungannya

Lebih terperinci

RANCANGAN PROGRAM DAN KEGIATAN PEMBELAJARAN SEMESTER (RPKPS)

RANCANGAN PROGRAM DAN KEGIATAN PEMBELAJARAN SEMESTER (RPKPS) RANCANGAN PROGRAM DAN KEGIATAN PEMBELAJARAN SEMESTER (RPKPS) KIMIA TANAH (PNT322) OLEH: Dr. Ir. Syafrimen Yasin, MS Dr. Ir. Teguh Budi Prasetyo, MS PROGRAM STUDI: ILMU TANAH PROGRAMS TUDI: AGROEKOTEKNOLOGI

Lebih terperinci

ANALISIS LOGAM Fe(II) DALAM SAMPEL AIR SUNGAI X DENGAN ELEKTRODA PASTA KARBON TERMODIFIKASI ZEOLIT SECARA CYCLIC STRIPPING VOLTAMMETRY STANDAR ADISI

ANALISIS LOGAM Fe(II) DALAM SAMPEL AIR SUNGAI X DENGAN ELEKTRODA PASTA KARBON TERMODIFIKASI ZEOLIT SECARA CYCLIC STRIPPING VOLTAMMETRY STANDAR ADISI ANALISIS LOGAM Fe(II) DALAM SAMPEL AIR SUNGAI X DENGAN ELEKTRODA PASTA KARBON TERMODIFIKASI ZEOLIT SECARA CYCLIC STRIPPING VOLTAMMETRY STANDAR ADISI ANALYSIS OF Fe(II) IN THE RIVER WATER SAMPLES X WITH

Lebih terperinci

logam-logam berat diantaranya adalah logam berat tembaga yang terdapat pada limbah

logam-logam berat diantaranya adalah logam berat tembaga yang terdapat pada limbah PENGENDAPAN LOGAM TEMBAGA DENGAN METODA ELEKTROLISIS INTERNAL Abdul Haris, Ani Dwi Riyanti, Gunawan Laboratorium Kimia Analitik Jurusan Kimia F MIPA Universitas Diponegoro, Semarang 5275 ABSTRAK Telah

Lebih terperinci

BAB IV HASIL PENGAMATAN DAN PERHITUNGAN

BAB IV HASIL PENGAMATAN DAN PERHITUNGAN BAB IV HASIL PENGAMATAN DAN PERHITUNGAN A. HASIL PENGAMATAN 1. Standarisasi AgNO 3 terhadap NaCl 0.1 N (Cara Mohr) Kelompok Vol. NaCl Vol. AgNO 3 7 10 ml 4 ml 8 10 ml 4.2 ml 9 10 ml 4.2 ml 10 10 ml 4.3

Lebih terperinci

Dasar Analisis Kualitas Lingkungan (Kualitatif dan Kuantitatif) organik dan anorganik

Dasar Analisis Kualitas Lingkungan (Kualitatif dan Kuantitatif) organik dan anorganik Dasar Analisis Kualitas Lingkungan (Kualitatif dan Kuantitatif) organik dan anorganik Klasifikasi Peralatan Gelas (Glassware) Analytical Techniques for Environments Analysis Sampling Sample Treatment

Lebih terperinci

Satuan Acara Perkuliahan

Satuan Acara Perkuliahan Satuan Acara Perkuliahan Kode / Nama Mata Kuliah : 212-1-3 / Kimia Analitik II Revisi ke :... Satuan Kredit Semester : 3 SKS Tgl revisi : Jml Jam kuliah dalam seminggu : 150 Menit tatap muka Tgl mulai

Lebih terperinci

TITRASI POTENSIOMETRI

TITRASI POTENSIOMETRI TITRASI PTENSIMETRI TITRASI PTENSIMETRI I. TUJUAN PERCBAAN Menentukan titik ekivalen secara potensiometri. II. DASAR TERI Suatu eksperimen dapat diukur dengan menggunakan dua metode yaitu, pertama (potensiometri

Lebih terperinci

Kromatografi Gas-Cair (Gas-Liquid Chromatography)

Kromatografi Gas-Cair (Gas-Liquid Chromatography) Kromatografi Gas-Cair (Gas-Liquid Chromatography) Kromatografi DEFINISI Kromatografi adalah teknik pemisahan campuran didasarkan atas perbedaan distribusi dari komponen-komponen campuran tersebut diantara

Lebih terperinci

MANUAL PROSEDUR PELAKSANAAN PRAKTIKUM KIMIA ANALITIK I LABORATORIUM KIMIA ANALITIK

MANUAL PROSEDUR PELAKSANAAN PRAKTIKUM KIMIA ANALITIK I LABORATORIUM KIMIA ANALITIK MANUAL PROSEDUR PELAKSANAAN PRAKTIKUM KIMIA ANALITIK I LABORATORIUM KIMIA ANALITIK JURUSAN KIMIA FAKULTAS MIPA UNIVERSITAS BRAWIJAYA MALANG 2014 MANUAL PROSEDUR PELAKSANAAN PRAKTIKUM KIMIA ANALITIK I LABORATORIUM

Lebih terperinci

OPTIMASI DAN VALIDASI METODE ANALISIS SUKROSA UNTUK MENENTUKAN KEASLIAN MADU PERDAGANGAN MENGGUNAKAN KROMATOGRAFI CAIR KINERJA TINGGI

OPTIMASI DAN VALIDASI METODE ANALISIS SUKROSA UNTUK MENENTUKAN KEASLIAN MADU PERDAGANGAN MENGGUNAKAN KROMATOGRAFI CAIR KINERJA TINGGI OPTIMASI DAN VALIDASI METODE ANALISIS SUKROSA UNTUK MENENTUKAN KEASLIAN MADU PERDAGANGAN MENGGUNAKAN KROMATOGRAFI CAIR KINERJA TINGGI Aqnes Budiarti 1*, Ibrahim Arifin 1 1 Fakultas Farmasi Universitas

Lebih terperinci

TITRASI IODOMETRI Oleh: Regina Tutik Padmaningrum Jurusan Pendidikan Kimia, FMIPA, Universitas Negeri Yogyakarta

TITRASI IODOMETRI Oleh: Regina Tutik Padmaningrum Jurusan Pendidikan Kimia, FMIPA, Universitas Negeri Yogyakarta TITRASI IODOMETRI Oleh: Regina Tutik Padmaningrum Jurusan Pendidikan Kimia, FMIPA, Universitas Negeri Yogyakarta regina_tutikp@uny.ac.id Pendahuluan Titrasi merupakan suatu proses analisis dimana suatu

Lebih terperinci

ELEKTROLISIS AIR (ELS)

ELEKTROLISIS AIR (ELS) MODUL PRAKTIKUM LABORATORIUM INSTRUKSIONAL TEKNIK KIMIA ELEKTROLISIS AIR (ELS) Koordinator LabTK Dr. Dianika Lestari / Dr. Pramujo Widiatmoko PROGRAM STUDI TEKNIK KIMIA FAKULTAS TEKNOLOGI INDUSTRI INSTITUT

Lebih terperinci

1. Melakukan percobaan di laboratorium kimia. 7. Melakukan sintesis senyawa kimia pada skala laboratorium. 8. Melakukan analisis titrimetri

1. Melakukan percobaan di laboratorium kimia. 7. Melakukan sintesis senyawa kimia pada skala laboratorium. 8. Melakukan analisis titrimetri MATA PELAJARAN/KEAHLIAN JENJANG PENDIDIKAN : KIMIA ANALISIS : SMK Kompetensi Pedagogik 1. Menguasai karakteristik 1.1 Memahami karakteristik peserta didik dari aspek peserta didik yang fisik, moral, spiritual,

Lebih terperinci

Regina Tutik Padmaningrum, Jurdik Kimia, UNY

Regina Tutik Padmaningrum, Jurdik Kimia, UNY DASAR-DASAR ANALISIS KIMIA Oleh : Regina Tutik Padmaningrum, M.Si Jurusan Pendidikan Kimia FMIPA Universitas Negeri Yogyakarta regina_tutikp@uny.ac.id Klasifikasi Analisis Analisis merupakan suatu bidang

Lebih terperinci

KISI-KISI SOAL UJI KOMPETENSI AWAL SERTIFIKASI GURU TAHUN Kompetensi Guru Mata Pelajaran (Kompetensi Dasar)

KISI-KISI SOAL UJI KOMPETENSI AWAL SERTIFIKASI GURU TAHUN Kompetensi Guru Mata Pelajaran (Kompetensi Dasar) KISI-KISI SOAL UJI KOMPETENSI AWAL SERTIFIKASI GURU TAHUN 2012 Mata Pelajaran : Teknik Kimia Jenjang : SMA/SMK MA/MAK A. ANALISIS KIMIA Kompetensi Inti Guru 1. Melakukan percobaan di laboratorium kimia

Lebih terperinci

KIMIA ANALITIK TITRASI ASAM-BASA

KIMIA ANALITIK TITRASI ASAM-BASA KIMIA ANALITIK TITRASI ASAM-BASA KIMIA ANALITIK 02 REGULER KELOMPOK 6 Disusun oleh: 1. Jang Jin Joo 1306399071 (11) 2. Robby Samuel 1306402204 (12) TEKNIK METALURGI DAN MATERIAL 2014 Pengertian Titrasi

Lebih terperinci

Nama Kelompok : Adik kurniyawati putri Annisa halimatus syadi ah Alfie putri rachmasari Aprita silka harmi Arief isnanto.

Nama Kelompok : Adik kurniyawati putri Annisa halimatus syadi ah Alfie putri rachmasari Aprita silka harmi Arief isnanto. Nama Kelompok : Adik kurniyawati putri Annisa halimatus syadi ah Alfie putri rachmasari Aprita silka harmi Arief isnanto III Non Reguler JURUSAN ANALISA FARMASI DAN MAKANAN POLTEKKES KEMENKES JAKARTA II

Lebih terperinci

Pusat Pengujian c.q Bagian Pengolahan Hasil Ujian Universitas Terbuka Jalan Cabe Raya Ciputat Tangerang Po Box 6666 Jakarta

Pusat Pengujian c.q Bagian Pengolahan Hasil Ujian Universitas Terbuka Jalan Cabe Raya Ciputat Tangerang Po Box 6666 Jakarta ix M Tinjauan Mata Kuliah ata kuliah Praktikum Kimia 1 dengan kode PEKI 4311 berbobot 3 SKS dan terdiri dari 9 modul. Mata kuliah ini gabungan dari beberapa mata kuliah seperti mata kuliah Kimia Analitik

Lebih terperinci

ADLN- PERPUSTAKAAN UNIVERSITAS AIRLANGGA BAB 1 PENDAHULUAN

ADLN- PERPUSTAKAAN UNIVERSITAS AIRLANGGA BAB 1 PENDAHULUAN BAB 1 PENDAHULUAN 1.1. Latar Belakang Permasalahan Rhodamin B merupakan pewarna sintetis yang biasa digunakan dalam industri tekstil, kertas, kulit, plastik, cat, farmasi dan makanan yang digunakan sebagai

Lebih terperinci

RENCANA PERKULIAHAN. Menjelaskan metoda analisis instrumen dan keunggulannya

RENCANA PERKULIAHAN. Menjelaskan metoda analisis instrumen dan keunggulannya RENCANA PERKULIAHAN Mata Kuliah : Kimia Analisis Instrumen (2 sks) Kode Mata Kuliah : KIM 215 Waktu Pertemuan : 2 50 menit Pertemuan ke : 1 A. Kompetensi Dasar : Menjelaskan metoda analisis instrumen dan

Lebih terperinci

RENCANA PROGRAM DAN KEGIATAN PEMBELAJARAN SEMESTER

RENCANA PROGRAM DAN KEGIATAN PEMBELAJARAN SEMESTER RENCANA PROGRAM DAN KEGIATAN PEMBELAJARAN SEMESTER 1. Nama Mata Kuliah : RADIOKIMIA 2. Kode / SKS : TKN 3. Prasyarat : Kimia Dasar, Fisika Dasar, Fisika Atom dan Inti 4. Status Matakuliah : Wajib 5. Deskripsi

Lebih terperinci

ALAT TRANSFER MASSA ABSORBER DAN STRIPPER

ALAT TRANSFER MASSA ABSORBER DAN STRIPPER PMD D3 Sperisa Distantina ALAT TRANSFER MASSA ABSORBER DAN STRIPPER Silabi D3 Teknik Kimia: 1. Prinsip dasar alat transfer massa absorber dan stripper. 2. Variabel-variabel proses alat absorber dan stripper.

Lebih terperinci

B T A CH C H R EAC EA T C OR

B T A CH C H R EAC EA T C OR BATCH REACTOR PENDAHULUAN Dalam teknik kimia, Reaktor adalah suatu jantung dari suatu proses kimia. Reaktor kimia merupakan suatu bejana tempat berlangsungnya reaksi kimia. Rancangan dari reaktor ini tergantung

Lebih terperinci

CH 3 COOH (aq) + NaOH (aq) CH 3 COONa (aq) + H 2 O (l)

CH 3 COOH (aq) + NaOH (aq) CH 3 COONa (aq) + H 2 O (l) PENGEMBANGAN PROSEDUR PENENTUAN KADAR ASAM CUKA SECARA TITRASI ASAM BASA DENGAN BERBAGAI INDIKATOR ALAMI (SEBAGAI ALTERNATIF PRAKTIKUM TITRASI ASAM BASA DI SMA) Das Salirawati, M.Si dan Regina Tutik Padmaningrum,

Lebih terperinci

PENGGUNAAN MEDIA PEMBELAJARAN BERBASIS ANDROID PADA PEMBELAJARAN KIMIA

PENGGUNAAN MEDIA PEMBELAJARAN BERBASIS ANDROID PADA PEMBELAJARAN KIMIA PENGGUNAAN MEDIA PEMBELAJARAN BERBASIS ANDROID PADA PEMBELAJARAN KIMIA Pendidikan sebuah negara sangat menentukan kemajuan negara tersebut. Semakin maju pendidikan di suatu negara maka semakin majulah

Lebih terperinci

APLIKASI KONSTANTA KESTABILAN KOMPLEKS PADA ANALISIS SPEKTROFOTOMETRI SERAPAN ATOM

APLIKASI KONSTANTA KESTABILAN KOMPLEKS PADA ANALISIS SPEKTROFOTOMETRI SERAPAN ATOM APLIKASI KONSTANTA KESTABILAN KOMPLEKS PADA ANALISIS SPEKTROFOTOMETRI SERAPAN ATOM Oleh : Sunarto M.Si Jurusan Pendidikan Kimia FMIPA Universitas Negeri Yogyakarta Abstrak Harga konstanta stabilitas menunjukkan

Lebih terperinci

EFEKTIFITAS SURFAKTAN DAN RECOVERY MEMBRAN DALAM DIFUSI FENOL ANTAR FASA TANPA ZAT PEMBAWA. Skripsi Sarjana Kimia. Oleh KHAIRUNNISSA NO.

EFEKTIFITAS SURFAKTAN DAN RECOVERY MEMBRAN DALAM DIFUSI FENOL ANTAR FASA TANPA ZAT PEMBAWA. Skripsi Sarjana Kimia. Oleh KHAIRUNNISSA NO. EFEKTIFITAS SURFAKTAN DAN RECOVERY MEMBRAN DALAM DIFUSI FENOL ANTAR FASA TANPA ZAT PEMBAWA Skripsi Sarjana Kimia Oleh KHAIRUNNISSA NO.BP : 06132064 JURUSAN KIMIA FAKULTAS MATEMATIKA DAN ILMU PENGETAHUAN

Lebih terperinci

FARMASI ANORGANIK. Sophi Damayanti

FARMASI ANORGANIK. Sophi Damayanti ANALISIS FARMASI ANORGANIK Sophi Damayanti 1 Analisis Kuantitatif TOPIK Prinsip Analisis Kuantitatif Titrasi Asam Basa Titrasi Pengendapan 2 TUJUAN INSTRUKSIONAL Mahasiswa mampu menetapkan kadar atau konsentrasi

Lebih terperinci

KEMENTERIAN PENDIDIKAN DAN KEBUDAYAAN UNIVERSITAS ANDALAS FAKULTAS MIPA JURUSAN KIMIA RENCANA PROGRAM DAN KEGIATAN PEMBELAJARAN SEMESTER (RPKPS)

KEMENTERIAN PENDIDIKAN DAN KEBUDAYAAN UNIVERSITAS ANDALAS FAKULTAS MIPA JURUSAN KIMIA RENCANA PROGRAM DAN KEGIATAN PEMBELAJARAN SEMESTER (RPKPS) KEMENTERIAN PENDIDIKAN DAN KEBUDAYAAN UNIVERSITAS ANDALAS FAKULTAS MIPA JURUSAN KIMIA RENCANA PROGRAM DAN KEGIATAN PEMBELAJARAN SEMESTER (RPKPS) Mata Kuliah : KIMIA ANORGANIK II Dosen : 1. Prof. Dr. Syukri

Lebih terperinci

TINJAUAN PUSTAKA. uap yang rendah bersifat racun dengan rumus (C 6 H 5 ) 3 SnCl. Senyawa ini mudah

TINJAUAN PUSTAKA. uap yang rendah bersifat racun dengan rumus (C 6 H 5 ) 3 SnCl. Senyawa ini mudah II. TINJAUAN PUSTAKA A. Trifeniltimah(IV) Klorida Trifeniltimah(IV) klorida merupakan senyawa padatan berwarna dengan tekanan uap yang rendah bersifat racun dengan rumus (C 6 H 5 ) 3 SnCl. Senyawa ini

Lebih terperinci

BAB II TINJAUAN PUSTAKA

BAB II TINJAUAN PUSTAKA BAB II TINJAUAN PUSTAKA A. Penelitian Terdahulu Berdasarkan penelitian yang terdahulu (Kevin, 2011), peneliti telah berhasil mendapatkan perolehan kembali (recovery) aspirin sebanyak 60-100% pada kedua

Lebih terperinci

Modul 3 Ujian Praktikum. KI2121 Dasar Dasar Kimia Analitik PENENTUAN KADAR TEMBAGA DALAM KAWAT TEMBAGA

Modul 3 Ujian Praktikum. KI2121 Dasar Dasar Kimia Analitik PENENTUAN KADAR TEMBAGA DALAM KAWAT TEMBAGA Modul 3 Ujian Praktikum KI2121 Dasar Dasar Kimia Analitik PENENTUAN KADAR TEMBAGA DALAM KAWAT TEMBAGA Disusun Oleh: Siwi Aji Widhi Astuti (10515026) Irin Safitri (10515029) Yasmine Sophi Damayanti (10515031)

Lebih terperinci

ELEKTROKIMIA Konsep Dasar Reaksi Elektrokimia

ELEKTROKIMIA Konsep Dasar Reaksi Elektrokimia Departemen Kimia - FMIPA Universitas Gadjah Mada (UGM) ELEKTROKIMIA Konsep Dasar Reaksi Elektrokimia Drs. Iqmal Tahir, M.Si. Laboratorium Kimia Fisika, Departemen Kimia Fakultas Matematika dan Ilmu Pengetahuan

Lebih terperinci

KROMATOGRAFI. Adelya Desi Kurniawati, STP., MP., M.Sc.

KROMATOGRAFI. Adelya Desi Kurniawati, STP., MP., M.Sc. KROMATOGRAFI Adelya Desi Kurniawati, STP., MP., M.Sc. Tujuan Pembelajaran 1. Mahasiswa memahami pengertian dari kromatografi dan prinsip kerjanya 2. Mahasiswa mengetahui jenis-jenis kromatografi dan pemanfaatannya

Lebih terperinci

LAPORAN KIMIA PEMISAHAN BAB CAMPURAN

LAPORAN KIMIA PEMISAHAN BAB CAMPURAN 1.1 Judul Percobaan Kromatografi kertas 1.2 Tujuan Percobaan LAPORAN KIMIA PEMISAHAN BAB CAMPURAN I TUJUAN DAN PRINSIP PERCOBAAN Memisahkan Zat Warna Tinta Melalui Kromatografi Kertas 1.3 Prinsip Percobaan

Lebih terperinci

RENCANA PEMBELAJARAN SEMESTER (RPS) KIMIA DASAR (TKT 1206) Oleh: Ir. Murni Yuniwati, MT.

RENCANA PEMBELAJARAN SEMESTER (RPS) KIMIA DASAR (TKT 1206) Oleh: Ir. Murni Yuniwati, MT. RENCANA PEMBELAJARAN SEMESTER (RPS) KIMIA DASAR (TKT 1206) Oleh: Ir. Murni Yuniwati, MT. JURUSAN TEKNIK KIMIA FAKULTAS TEKNOLOGI INDUSTRI INSTITUT SAINS & TEKNOLOGI AKPRIND YOGYAKARTA 2017 I. INSTRUKSIONAL

Lebih terperinci

KROMATOGRAFI FLUIDA SUPERKRITIS

KROMATOGRAFI FLUIDA SUPERKRITIS KROMATOGRAFI FLUIDA SUPERKRITIS Oleh: Drs. Hokcu Suhanda, M.Si JURUSAN PENDIDIKAN KIMIA 2006 1 Prinsip Dasar Perbedaan distribusi komponen-komponen diantara dua fasa dengan menggunakan fluida superkritis

Lebih terperinci

KIMIA DASAR JOKO SEDYONO TEKNIK MESIN UMS 2015

KIMIA DASAR JOKO SEDYONO TEKNIK MESIN UMS 2015 1 KIMIA DASAR JOKO SEDYONO TEKNIK MESIN UMS 2015 2 Kimia Dasar Lecturer : Joko Sedyono Phone : 08232 798 6060 Email : Joko.Sedyono@ums.ac.id References : 1. Change, Raymond, 2004, Kimia Dasar, Edisi III,

Lebih terperinci

KAJIAN KINETIKA KIMIA MODEL MATEMATIK REDUKSI KADMIUM MELALUI LAJU REAKSI, KONSTANTE DAN ORDE REAKSI DALAM PROSES ELEKTROKIMIA ABSTRAK ABSTRACT

KAJIAN KINETIKA KIMIA MODEL MATEMATIK REDUKSI KADMIUM MELALUI LAJU REAKSI, KONSTANTE DAN ORDE REAKSI DALAM PROSES ELEKTROKIMIA ABSTRAK ABSTRACT ISSN 1410-6957 KAJIAN KINETIKA KIMIA MODEL MATEMATIK REDUKSI KADMIUM MELALUI LAJU REAKSI, KONSTANTE DAN ORDE REAKSI DALAM PROSES ELEKTROKIMIA Pustek Akselerator dan Proses Bahan-BATAN, Yogyakarta Jl. Babarsari

Lebih terperinci

ASAS PEMERIKSAAN KIMIA

ASAS PEMERIKSAAN KIMIA ii ASAS PEMERIKSAAN KIMIA HARRIZUL RIVAI PENERBIT UNIVERSITAS INDONESIA (UI-PRESS), 1995 iii Perpustakaan Nasional: Katalog Dalam Terbitan (KDT) RIVAI, Harrizul Asas pemeriksaan kimia / Harrizul Rivai.

Lebih terperinci