DASAR BAHAN NADIR 1. LATAR BELAKANG Dasar atau polisi bahan nadir ini merupakan suatu pernyataan prinsip-prinsip dan garis panduan yang digunapakai oleh perpustakaan Tuanku Bainun dalam pemilihan, penilaian, pembelian, perolehan dan penyelenggaraan bahan-bahan nadir di perpustakaan ini. Polisi bahan nadir ini akan digunakan untuk memastikan keseragaman di antara individu yang diberi tanggungjawab membuat pemilihan, penilaian, mendapatkan bahan, membangunkan koleksi perpustakaan dan menyelenggarakan koleksi berkenaan. Polisi ini juga mendedahkan dasar yang diamalkan sebagai satu garis panduan oleh perpustakaan kepada bahagian-bahagian, fakulti, pelajar, kakitangan dalam menjalankan tugas secara profesional dan sistematik. Polisi ini akan dikemaskinikan selaras dengan program yang ditawarkan oleh universiti dan perkembangan perpustakaan di masa hadapan. 2. SKOP Dasar atau polisi ini merupakan dasar umum pemilihan, penilaian, pembelian, perolehan dan penyelenggaraan koleksi bahan nadir. Koleksi bahan nadir adalah koleksi yang diletakkan di dalam bilik koleksi manuskrip / nadir yang tidak boleh dirujuk keluar dari kawasan yang telah ditentukan. 3. MISI Misi bagi polisi bahan nadir ini adalah untuk mengekalkan warisan yang berkaitan dengan sejarah atau pengetahuan am yang tidak akan diperolehi di masa sekarang untuk mengukuhkan koleksi perpustakaan. 1
4. KOLEKSI NADIR 4.1 Nadir Umum Termasuk dalam kategori nadir umum adalah salah satu atau kesemua yang berikut:- 4.1.1 Bahan terbitan sebelum tahun 1950 dan / atau yang sukar diperolehi ataupun sudah habis cetakan dan tidak lagi didapati dipasaran. 4.1.2 Bahan terbitan lama yang amat bernilai dari segi isi kandungan di mana tidak lagi wujud dalam pasaran buku dan jika ada, ia dijual dengan harga yang mahal. 4.2 Nadir Malaysiana Termasuk dalam kategori nadir Malaysiana ialah salah satu atau ke semua yang berikut:- 4.2.1 Bahan mengenai Malaysia yang diterbitkan sebelum tahun 1950 dan/atau yang sukar diperolehi di dalam negara. 4.2.2 Terbitan-terbitan cetakan lama yang berkaitan dengan Malaysia (ini termasuklah Malaya, Persekutuan Tanah Melayu, Kepulauan Melayu dan Straits Settlements serta Alam Melayu). 4.2.3 Terbitan lama karangan penulis dan penyelidik Melayu/ Malaysia. 4.2.4 Terbitan lama karangan penulis dan penyelidik yang berada di luar negara dalam pelbagai bahasa yang berkaitan dengan Malaysia. 2
5. KRITERIA Koleksi bahan nadir yang dibina merangkumi:- Buku dan terbitan lama yang berkaitan dengan program akademik universiti terutama dalam bidang sejarah Melayu dan Asia Tenggara, kebudayaan, sastera, bahasa, pendidikan dan sebagainya yang berkaitan dengan kursus anjuran UPSI. Buku, jurnal, cenderamata dan sebagainya yang diterbitkan oleh pejabat karang mengarang SITC pada tahun 1922. 6. OBJEKTIF Objektif pembinaan koleksi nadir Mengesan, memperolehi, mendokumen, menyelenggara dan memulihara semua bahan terbitan Pejabat Karang Mengarang yang dikategorikan bahan nadir SITC sejajar dengan visi perpustakaan untuk menjadikan perpustakaan yang cemerlang dalam bidang pendidikan. Mengesan dan memperolehi bahan nadir yang boleh membantu pelajar dan pensyarah dalam menjalankan penyelidikan dalam bidang yang berkaitan. 7. STRATEGI 3
Strategi bagi mencapai matlamat yang telah ditetapkan adalah melalui pelaksanaan aktiviti berikut:- Pengesanan Pengesanan bahan bahan SITC dan yang berkaitan dengan program akademik universiti hendaklah secara menyeluruh di dalam dan luar negara. Pengesanan bahan ini adalah menjadi tanggungjawab semua pustakawan UPSI. 7.2 Perolehan Jumlah naskah yang dibeli untuk perolehan bahan nadir ialah 1 naskah. Perolehan bahan nadir dibahagikan kepada koleksi SITC dan nadir umum. 7.2.2 Bahan SITC diperolehi melalui:- a) Lawatan ke perpustakaan lain yang mempunyai koleksi SITC b) Hebahan dalam media cetak dan media elektronik c) Hebahan melalui laman web universiti atau perpustakaan d) Organisasi pendidikan seperti sekolah-sekolah lama, maktab-maktab tertua, jabatan pendidikan, Kementerian Pendidikan, pusat sumber pendidikan negeri dan organisasi yang berkaitan e) Sumbangan dan hadiah dari orang perseorangan yang mempunyai koleksi SITC 7.2.3 Bahan nadir umum diperolehi melalui:- a) Pembelian dari katalog penerbit/pembekal antikuarian b) Pembelian dari orang perseorangan 4
c) Lawatan ke premis buku-buku lama/syarikat-syarikat penerbitan d) Ulasan buku dalam akhbar 7.3 Pendokumentasian 7.3.1 Pendokumentasian bahan nadir dikenalpasti dengan menggunakan kod bahan nadir (ndr). Bahan nadir didokumentasikan mengikut bidang perkara seperti bahan monograf yang lain. 7.3.2 Bahan nadir ditempatkan di dalam koleksi khas. 8. TANGGUNGJAWAB PENILAIAN 8.1 Penilaian untuk memperolehi bahan nadir dibuat oleh:- 8.1.1 Ketua Pustakawan iaitu ketua bagi sebuah perpustakaan yang terdapat di UPSI yang menerajui keseluruhan pentadbiran dan perkembangan perpustakaan. 8.1.2 Pustakawan Bahagian Pembangunan & Pengurusan Koleksi iaitu pustakawan yang bertanggungjawab membangunkan koleksi perpustakaan 8.1.3 Pustakawan Bahagian Perolehan iaitu pustakawan yang bertanggungjawab membuat pesanan dan pembelian bahan yang berkaitan. 8.2. Proses Penilaian Proses penilaian bahan nadir akan mengambil kira faktor-faktor berikut:- 5
8.2.1 Kesesuaian bahan dengan keperluan fakulti dan program yang ditawarkan di unversiti ini. 8.2.2 Kesesuaian bahan dengan matlamat perpustakaan untuk menjadikan pusat kecemerlangan rujukan pendidikan serantau. 8.2.3 Kesesuaian bahan dengan keperluan penyelidikan dalam bidang sains sosial dan bidang-bidang yang akan ditawarkan dalam program univerisiti dari masa ke semasa. 8.2.4 Bahan-bahan yang mempunyai nilai yang dapat mengukuhkan koleksi perpustakaan 8.2.5 Bahan-bahan yang mempunyai nilai keunikan intelektual. 8.3 Proses Penilaian Harga Bagi menilai harga sebenar bahan-bahan yang dianggap nadir, satu jawatankuasa penilai bahan-bahan nadir UPSI hendaklah diwujudkan. Pemilihan ahli-ahli jawatankuasa penilai buku-buku nadir UPSI dibuat oleh Naib Canselor. 9. PENYIMPANAN 9.1 Bahan nadir akan disimpan di sebuah bilik khas yang mempunyai suhu khas berbanding bahan lain iaitu 25 0 C. 9.2 Suhu yang tepat amat penting kerana bahan nadir adalah bahan yang amat sensitif kerana melibatkan faktor usia dan mutu kertasnya. 9.3 Bahan nadir akan disimpan dalam almari kaca dengan kedudukan yang tidak akan menjejaskan mutu dan fizikal bahan. Bahan-bahan ini akan diberi penjagaan yang rapi dari masa ke semasa. 6
10. PERKHIDMATAN 10.1 Bahan nadir akan diletakkan di dalam bilik manuskrip / nadir di aras tiga perpustakaan. 10.2 Bahan nadir boleh dirujuk dalam bilik manuskrip / nadir. 10.3 Bahan ini boleh dirujuk setelah mendapat kebenaran bertulis dari pegawai bertugas dan setelah mematuhi peraturan-peraturan yang ditetapkan. 10.4 Bahan nadir tidak boleh dibuat salinan. 11. PERATURAN DAN PERJANJIAN BAHAN NADIR Peraturan dan perjanjian merujuk bahan nadir adalah seperti berikut:- 11.1 Tidak dibenarkan membawa masuk barang-barang persendirian semasa berada di dalam bahagian koleksi khas. 11.1.1 Barang-barang persendirian hendaklah diletakkan di tempat meletak barang yang telah disediakan oleh pihak perpustakaan.(barang-barang persendirian ialah seperti kalkulator, fail, buku, beg dan pen). 11.1.2 Menyerahkan kad matrik bagi pelajar di universiti ini, kad kakitangan bagi kakitangan pentadbiran atau pensyarah dan kad pengenalan serta surat kebenaran bagi pelanggan yang bukan warga universiti ini kepada pegawai yang bertugas di kaunter koleksi khas. 11.1.3 Pelanggan yang gagal mengemukakan dokumen pengenalan diri tidak dibenarkan membuat rujukan ke atas bahan nadir kecuali dengan kebenaran pustakawan Bahagian Pembangunan & Pengurusan Koleksi. 7
11.1.4 Pelanggan yang menggunakan bahan-bahan nadir mestilah menjaga dengan baik bahan yang dirujuk untuk mengelakkan daripada kerosakan. 11.1.5 Pelanggan tidak dibenarkan menconteng, mencatat atau meninggalkan sebarang tanda atau kesan pada bahan yang dirujuk seperti melipat mukasurat yang dipilih. 11.1.6 Pelanggan tidak dibenar meninggalkan apa-apa objek pada bahan seperti penanda buku 11.1.7 Pelanggan tidak dibenar meninggalkan apa-apa objek pada bahan seperti penanda buku. 11.1.8 Menggunakan pensil apabila ingin membuat rujukan ke atas bahan nadir. Sebarang alat tulis yang berdakwat tidak dibenarkan sama sekali. 11.1.9 Merujuk bahan nadir di dalam bilik koleksi manuskrip / nadir sahaja dan tidak dibenarkan sama sekali membawa keluar ke bahagian-bahagian lain yang terdapat dalam perpustakaan. 11.1.10Menyerahkan semula bahan nadir yang dirujuk kepada pegawai yang bertugas apabila ingin meninggalkan bilik koleksi manuskrip / nadir. Pelanggan akan dibenarkan keluar setelah pegawai bertugas selesai membuat pemeriksaan ke atas bahan nadir yang dirujuk dan berpuashati dengan keadaan bahan yang dirujuk 11.1.11Tidak dibenarkan membuat rujukan bahan nadir di tepi rak atau almari yang disediakan. 11.1.12Pelanggan hendaklah mematuhi secara keseluruhan peraturan-peraturan perpustakaan yang telah ditetapkan oleh perpustakaan. 12. TARIKH KUATKUASA 8
Dasar Bahan Nadir ini diluluskan dan berkuatkuasa pada 01 hb. Jun 2002 Diluluskan oleh:. (ZAHARIAH BT MOHAMED SHAHAROON) Ketua Pustakawan Universiti Pendidikan Sultan Idris 9