Prosiding Kongres Pengajaran & Pembelajaran UKM2012 Kongres Pengajaran & Pembelajaran UKM2012 15 18 Disember 2012 http://www.ukm.my/kongres Analisis Persepsi Bakal Graduan Program Sains Maklumat Fakulti Teknologi dan Sains Maklumat Masnizah Mohd dan Nazlena Mohamad Ali Kumpulan Penyelidikan Teknologi Pengetahuan, Fakulti Teknologi dan Sains Maklumat,Universiti Kebangsaan Malaysia, 43600 UKM Bangi Malaysia Abstrak Bidang teknologi maklumat adalah antara kelompok bidang ijazah yang ditawarkan di universiti di Malaysia. Industri teknologi maklumat menjadi semakin dikehendaki di pasaran sama ada di sektor awam atau swasta seiring dengan peningkatan kepesatan teknologi maklumat di peringkat global. Graduan teknologi maklumat perlu bersaing untuk mengisi keperluan negara mewujudkan masyrakat berpengetahuan. Justeru persepsi bakal graduan perlu diberi perhatian kerana ia merupakan satu refleksi ke atas program yang dijalankan. Kajian ini bertujuan untuk menganalisis persepsi bakal graduan program Sains Maklumat, Fakulti Teknologi dan Sains Maklumat (FTSM) sepanjang tempoh pengajian. Analisis dibuat ke atas hasil pembelajaran, prestasi pendidikan, persediaan kerjaya dan hubungan pensyarah-pelajar. Borang soal selidik diedarkan kepada pelajar Program Sains Maklumat sebagai instrumen kajian. Hasil kajian ini menunjukkan terdapat peningkatan ke atas persepsi graduan ke atas empat item tersebut untuk tahun kajian 2011 dan 2012. Kata Kunci: Persepsi; Bakal graduan; Sains Maklumat 1. Pengenalan Fakulti Teknologi dan Sains Maklumat (FTSM) di Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM) telah ditubuhkan pada 1 Oktober 1994. Wawasan fakulti ialah untuk menjadi pusat pembelajaran, pengajaran, penyelidikan, perundingan dan rujukan dalam bidang teknologi dan sains maklumat. Terdapat lima program yang ditawarkan pada sesi 2009/2010 iaitu Program Sains Komputer, Sains Maklumat, Pengajian Multimedia, Komputeran Industri dan Sains dan Pengurusan Sistem. Objektif kertas kerja ini ialah untuk menganalisis persepsi graduan Program Sains Maklumat ke atas empat item iaitu hasil pembelajaran, prestasi pendidikan, persediaan kerjaya dan hubungan pensyarah pelajar. Hasil analisis ini berpotensi menyumbang kepada penambahbaikan program seterusnya merupakan sumbangan kajian. 2. Program Sains Maklumat, FTSM Program Sarjanamuda Teknologi Maklumat (Sains Maklumat) telah mula ditawarkan oleh Jabatan Sains Maklumat pada tahun 1994 iaitu serentak dengan penubuhan Fakulti Teknologi dan Sains Maklumat (FTSM). Disiplin Sains maklumat adalah merupakan kajian tentang teknologi komputer, kognisi manusia, prinsip organisasi dan saintifik yang terarah kepada reka bentuk, implementasi dan pengurusan sistem maklumat dan pengetahuan (FTSM 2009). Pada masa ini terdapat satu kesedaran besar di kalangan masyarakat tentang perlunya maklumat dan pengetahuan. Sehubungan dengan itu program Sains Maklumat yang ditawarkan ini merangkumi komponen teknikal seperti pengaturcaraan komputer, reka bentuk sistem, telekomunikasi, sistem pangkalan data dan sistem pengetahuan, serta multimedia. Tidak ketinggalan juga komponen insani seperti pemprosesan maklumat individu
Masnizah Mohd dan Nazlena Mohamad Ali dan organisasi, faktor sosial dalam reka bentuk sistem dan interaksi manusia-insani (FTSM 2009). Secara tidak langsung, program ini menggabungkan konsep sistem maklumat, sains komputer dan pengurusan maklumat di dalam satu acuan yang menjadikan program ini unik. Program Sains Maklumat bertanggungjawab untuk mengendalikan program pengajian yang bertujuan untuk melahirkan graduan yang dilengkapi dengan pengetahuan dan kemahiran dalam bidang penstoran dan capaian maklumat khususnya dan pengorganisasian maklumat amnya. Matlamat program ini selari dengan era ekonomi digital masa kini, iaitu maklumat adalah suatu sumber yang penting setanding dengan sumber ekonomi, sumber tenaga manusia dan sumber-sumber lain. Hasil pembelajaran program Sains Maklumat ialah: a. Menganalisis penguasaan pengetahuan asas dalam bidang Sains Maklumat b. Melakukan analisis keperluan dan menghasilkan penyelesaian teknologi maklumat yang inovatif c. Mengurus sumber dan teknologi maklumat dalam organisasi dengan cekap dan berkesan d. Mereka bentuk dan mengaplikasikan teknologi terkini dalam pembangunan sistem pengurusan dan capaian maklumat e. Bekerja secara berkumpulan dan rentas disiplin f. Mengkomunikasikan pengetahuan secara berkesan dalam menangani isu secara profesional g. Menunjukkan kefahaman dan penguasaan pengetahuan keusahawanan Kebanyakan organisasi terdapat jawatan seperti Ketua Pegawai Maklumat dan disokong oleh beberapa orang pegawai maklumat khas untuk mengendalikan pengurusan maklumat organisasi. Kesedaran tentang kepentingan maklumat ini telah mewujudkan pelbagai profesion lain seperti web master, information broker, penganalisis maklumat bisnes, pegawai sistem maklumat, knowledge stewards dan pelbagai. Kepelbagaian profesion ini menumpu kepada aspek yang pelbagai dalam Sains Maklumat yang memberi tumpuan terhadap penjanaan, penyebaran dan pengedaran maklumat yang turut melibatkan segala jenis pemindahan maklumat daripada sumber kepada penerima. Program yang ini menyediakan tenaga profesional yang berupaya mereka bentuk sistem pengurusan maklumat dan pengetahuan bagi mendapatkan penyelesaian terbaik bagi permasalahan yang diberi. Program ini dapat membantu menyumbang kepada masyarakat dan bangsa dalam aspek seperti tuntutan teras kedua misi nasional, keperluan tenaga manusia negara dan serantau, sektor perkhidmatan ICT kerajaan dan swasta, sokongan kepada penyelidikan RMK10, penyelidikan dan pendidikan, dan perkembangan serta perubahan teknologi (FTSM 2007). 3. Kaedah Kajian Kajian ini melibatkan seramai 18 bakal graduan sesi 2008/2009 dan 20 bakal graduan sesi 2009/2012 di bawah Program Sains Maklumat. Kaedah kuantitatif digunakan dan borang soal selidik sebagai instrumen kajian diedarkan kepada bakal graduan di hujung semester tahun akhir pelajar. Pelajar perlu memulangkan borang ini semasa menghantar tesis projek tahun akhir yang telah dijilid. Objektif utama kajian ialah untuk menganalisis persepsi bakal graduan terhadap hasil pembelajaran, prestasi pendidikan, persediaan kerjaya pelajar dan hubungan pensyarahpelajar. Jadual 1 memaparkan item dalam soal selidik. Jadual 1. Struktur soal selidik Bahagian Maklumat Umum Hasil Pembelajaran Item soalan Soalan demografik bakal graduan seperti: a. Perancangan b. Industri pilihan c. Tawaran pekerjaan Hasil pembelajaran sepanjang 3 tahun di UKM seperti: a. Pemikiran kreatif dan kritis. b. Komunikasi. c. Teknokrat atau teknoprenuer. d. Pentadbiran.
Prosiding Kongres Pengajaran & Pembelajaran UKM2012 (2012): 000-000 e. Membangunkan aplikasi. f. Penyelesaian berteknologi maklumat yang inovatif. Prestasi Pendidikan Prestasi Pendidikan sepanjang 3 tahun di UKM merangkumi: a. Kandungan teknikal program b. Pengalaman mereka bentuk dan menghasilkan projek c. Keupayaan mengaplikasi prinsip-prinsip IT d. Penyertaan dalam kerja kumpulan bagi menyelesaikan sesuatu masalah/tugasan/projek. e. Kefahaman mengenai isu-isu profesionalisme dan etika f. Komunikasi penulisan dan percakapan yang berkesan g. Kualiti kursus-kursus lain di luar bidang IT h. Keupayaan penggunaan perisian umum i. Kualiti keseluruhan pengalaman belajar j. Keyakinan untuk bekerja Persediaan Kerjaya a. Persediaan aspek teknikal dalam kerjaya IT. b. Keupayaan mengurus projek-projek IT. c. Persediaan menjalankan penyelidikan dan pembangunan dalam bidang IT. d. Persediaan melanjutkan pengajian ke peringkat yang lebih tinggi. e. Peluang mendapatkan kerja melalui sebaran maklumat oleh pihak UKM. f. Pengalaman melalui latihan industri. Hubungan Pelajar - Pensyarah a. Kualiti dan kebaikan sistem mentor-mentee. b. Kesediaan pensyarah-pensyarah dalam menjawab soalan dalam kelas dan membantu pelajar memahami kandungan kursus. c. Peluang berjumpa dengan pensyarah di luar masa kelas untuk tujuan nasihat umum atau hal berkaitan kursus. d. Kualiti keseluruhan hubungan di antara pelajar- pensyarah. e. Kualiti keseluruhan hubungan di antara pelajar-kakitangan makmal dan pejabat am. 4. Analisis dan Perbincangan Rajah 1 menunjukkan hasil pembelajaran sepanjang tiga tahun di UKM. Terdapat peningkatan persepsi pelajar tentang hasil pembelajaran terutamanya pada tahun 2012 dengan 18 pelajar memilih cemerlang. Tiada pelajar yang memilih untuk kategori Lemah.
Masnizah Mohd dan Nazlena Mohamad Ali Rajah 1. Hasil Pembelajaran Prestasi pendidikan sepanjang tiga tahun di UKM juga meningkat seperti ditunjukkan dalam Rajah 2. Secara keseluruhan terdapat peningkatan persepsi pelajar dari tahun 2011 ke 2012. Keadaan ini mungkin disebabkan oleh banyak pendekatan pengajaran baharu telah diperkenalkan oleh fakulti seperti Student Centred Learning (SCL) yang mempunyai matlamat pembelajaran berpusatkan pelajar yang diperkenalkan seperti dalam kursus TP2643 Pengaturcaraan Web. Rajah 2. Prestasi Pendidikan Pelajar juga didapati lebih bersedia dalam menjalani kerjaya mereka. Terdapat peningkatan dalam keterlibatan fakulti dengan industri contohnya pada tahun 2012, fakulti telah menganjurkan bengkel pra-latihan industri yang lebih mantap pengisiannya. Antara pengisian ialah persediaan kursus pendek dan kemahiran teknikal kepada pelajar. Elemen pengurusan organisasi juga diberi penekanan.
Prosiding Kongres Pengajaran & Pembelajaran UKM2012 (2012): 000-000 Rajah 3. Persediaan Kerjaya Dari segi hubungan antara pelajar dan pensyarah, juga terdapat peningkatan secara keseluruhannya. Antara program fakulti yang telah dilaksanakan ialah program mentor-mentee yang mempunyai kelainan dari segi pengurusan yang lebih berpusatkan pelajar. Media interaksi sosial juga telah diperkenalkan dengan penggunaan laman sosial Facebook sebagai perantara dan komunikasi antara pensyarah-pelajar. Rajah 4. Hubungan Pelajar-Pensyarah 5. Kesimpulan Kertas kerja ini membincangkan hasil analisis kajian terhadap persepsi graduan program Sains Maklumat, FTSM. Peningkatan persepsi graduan terhadap empat item iaitu hasil pembelajaran, prestasi pendidikan, persediaan kerjaya dan hubungan pensyarah pelajar menunjukkan satu indikator positif ke atas program. Hasil ini membantu pihak pengurusan fakulti dalam penambahbaikan program. Cadangan kajian masa hadapan ialah untuk melanjutkan analisis ini ke atas program-program lain di fakulti. Rujukan Panduan Pra Siswazah, Fakulti Teknologi dan Sains Maklumat, Sesi Akademik 2009-2010. Laporan Tahunan, Fakulti Teknologi dan Sains Maklumat, 2007.