Integral Kompleks (Bagian Kesatu)

dokumen-dokumen yang mirip
(1) Pertemuan I: Fungsi bernilai kompleks, lintasan, dan integral lintasan. (2) Pertemuan II: Antiderivatif dan Teorema Cauchy-Goursat.

Integral Tak Wajar. Ayundyah Kesumawati. March 25, Prodi Statistika FMIPA-UII

12. LUAS DAERAH DAN INTEGRAL

LIMIT FUNGSI DAN KEKONTINUAN

SISTEM BILANGAN REAL. 1. Sifat Aljabar Bilangan Real

MA3231 Analisis Real

15. INTEGRAL SEBAGAI LIMIT

6. Himpunan Fungsi Ortogonal

GEOMETRI PADA BIDANG: VEKTOR

Teorema Dasar Integral Garis

7. Ruang L 2 (a, b) f(x) 2 dx < }.

14. SIFAT-SIFAT INTEGRAL RIEMANN

INTEGRAL. Bogor, Departemen Matematika FMIPA IPB. (Departemen Matematika FMIPA IPB) Kalkulus I Bogor, / 45

BAB 7. LIMIT DAN LAJU PERUBAHAN

CONTOH SOLUSI BEBERAPA SOAL OLIMPIADE MATEMATIKA Oleh: Wiworo, S.Si, M.M. 3. Untuk k 2 didefinisikan bahwa a

r x = 0. Koefisien-koefisien persamaan yang dihasilkan adalah analitik pada x = 0. Jadi dapat kita gunakan metode deret pangkat.

Bab a. maka notasi determinan dari matriks A ditulis : det (A) atau. atau A.

FUNGSI TRANSENDEN. Definisi 1 Fungsi logaritma natural, ditulis sebagai ln, didefenisikan dengan

MA3231 Analisis Real

didefinisikan sebagai bilangan yang dapat ditulis dengan b

LIMIT FUNGSI. DEFINISI Notasi. dibaca. limit f(x) bila x mendekati a sama dengan L. atau. f(x) mendekati L bila x mendekati a.

Minggu ke 6 LIMIT FUNGSI (LIMITS OF FINCTIONS) 2,1, 2,01, 2,001, 2,0001,, 2 + 1/10 n maka :

Skew- Semifield dan Beberapa Sifatnya 1

INTEGRAL TAK TENTU. x x x

BAB II LANDASAN TEORI

Kerjakan di buku tugas. Tentukan hasil operasi berikut. a. A 2 d. (A B) (A + B) b. B 2 e. A (B + B t ) c. A B f. A t (A t + B t ) Tes Mandiri

PERSAMAAN DAN PERTIDAKSAMAAN LOGARITMA

LUAS DAERAH APLIKASI INTEGRAL TENTU. Indikator Pencapaian Hasil Belajar. Ringkasan Materi Perkuliahan

INTEGRAL FOURIER KED. Diasumsikan syarat-syarat berikut pada f(x): 1. f x memenuhi syarat Dirichlet pada setiap interval terhingga L, L.

VEKTOR. 1. Pengertian Vektor adalah besaran yang memiliki besar (nilai) dan arah. Vektor merupakan sebuah ruas garis yang

BAB IV INTEGRAL. 30. FUNGSI BERNILAI KOMPLEKS w(t)

VEKTOR. Adri Priadana. ilkomadri.com

Deret Fourier. (Pertemuan X) Dr. AZ Jurusan Teknik Sipil Fakultas Teknik Universitas Brawijaya

BAB 1 PERSAMAAN DAN PERTIDAKSAMAAN. Standar Kompetensi Mahasiswa memahami konsep dasar sistem bilangan real (R)

Aljabar Linear Elementer

Aljabar Linear Elementer

DETERMINAN. Misalkan A adalah suatu matriks persegi. a) Jika A memiliki satu baris atau satu kolom bilangan nol, maka det(a) = 0.

Sudaryatno Sudirham. Studi Mandiri. Fungsi dan Grafik. Darpublic

INTEGRAL. Misalkan suatu fungsi f(x) diintegralkan terhadap x maka di tulis sebagai berikut:

MODEL POTENSIAL 1 DIMENSI

Aljabar Linear. Pertemuan 12_14 Aljabar Vektor (Perkalian vektor)

3. LIMIT DAN KEKONTINUAN

Hendra Gunawan. 30 Oktober 2013

BAB: PENERAPAN INTEGRAL Topik: Volume Benda Putar (Khusus Kalkulus 1)

3.1 Permutasi. Secara umum, bilangan-bilangan pada {1, 2,, n} akan mempunyai n! permutasi

1) BENTUK UMUM DAN BAGIAN-BAGIAN PERSAMAAN KUADRAT Bentuk umum persamaan kuadrat adalah seperti di bawah ini:

PROSIDING ISBN : RUANG LINEAR BERNORMA CESS. Muslim Ansori

3. LIMIT DAN KEKONTINUAN. INF228 Kalkulus Dasar

3. LIMIT DAN KEKONTINUAN

Limit & Kontinuitas. Oleh: Hanung N. Prasetyo. Calculus/Hanung N. Prasetyo/Politeknik Telkom Bandung

MENENTUKAN AKAR-AKAR PERSAMAAN PANGKAT EMPAT. Supriyono Jurusan Pendidikan Matematika FKIP Universitas Muhammadiyah Purworejo.

RUANG VEKTOR (lanjut..)

RANGKUMAN MATERI ' maupun F(x) = Pengerjaan f(x) sehingga memperoleh F(x) + c disebut mengintegralkan f(x) ke x dengan notasi:

Sistem Persamaan Linear Bagian 1

KALKULUS I Dr. Wuryansari Muharini Kusumawinahyu Program Sarjana Matematika Universitas Brawijaya

PROBLEM SOLVING TERKAIT DENGAN KELAS X SEMESTER 1 PADA STANDAR KOMPETENSI (SK) 1.

Vektor di R 2 dan R 3

LIMIT DAN KONTINUITAS

TURUNAN FUNGSI. LA - WB (Lembar Aktivitas Warga Belajar) MATEMATIKA PAKET C TINGKAT VI DERAJAT MAHIR 2 SETARA KELAS XI

M A T R I K S. Oleh: Dimas Rahadian AM, S.TP. M.Sc.

MUH1G3/ MATRIKS DAN RUANG VEKTOR

Matriks. Pengertian. Lambang Matrik

DETERMINAN DAN INVERS MATRIKS BLOK 2 2

Matematika SMA (Program Studi IPA)

TEOREMA KEKONVERGENAN FUNGSI TERINTEGRAL RIEMANN

METODE ANALISIS. Tentukan arus pada masing-masing tahanan dengan menggunakan metode arus cabang untuk rangkaian seperti pada Gambar 1.

III. LIMIT DAN KEKONTINUAN

1 Sifat Penambahan Selang

matematika K-13 IRISAN KERUCUT: PERSAMAAN HIPERBOLA K e l a s A. Definisi Hiperbola Tujuan Pembelajaran

Menerapkan konsep vektor dalam pemecahan masalah. Menerapkan konsep vektor pada bangun ruang

Definisi Vektor. Vektor adalah besaran yang mempunyai besar dan arah

Pertemuan : 1 Materi : Vektor Pada Bidang ( R 2 ), Bab I. Pendahuluan

(Suatu Aplikasi dari Faktorisasi Tunggal Pada Z[X])

PEMANTAPAN BELAJAR SMA BBS INTEGRAL

matematika PEMINATAN Kelas X FUNGSI LOGARITMA K-13 A. Definisi Fungsi Logaritma

RUMUS HERON DAN RUMUS BRAHMAGUPTA


(c) lim. (d) lim. (f) lim

A x = b apakah solusi x

IRISAN KERUCUT: PERSAMAAN ELIPS. Tujuan Pembelajaran

CHAPTER 1 EXPONENTS, ROOTS, AND LOGARITHMS

Kegiatan Belajar 5. Aturan Sinus. Kegiatan 5.1

MATRIKS. Agustina Pradjaningsih, M.Si. Jurusan Matematika FMIPA UNEJ

1 TEORI KETERBAGIAN. Jadi himpunan bilangan asli dapat disajikan secara eksplisit N = { 1, 2, 3, }. Himpunan bilangan bulat Z didenisikan sebagai

PEMBAHASAN SOAL OSN MATEMATIKA SMP 2013 TINGKAT KABUPATEN

Tiara Ariqoh Bawindaputri TIP / kelas L

BAB III MATRIKS

MATERI I : VEKTOR. Pertemuan-01

FISIKA BESARAN VEKTOR

TEOREMA KEKONVERGENAN FUNGSI TERINTEGRAL RIEMANN

matematika K-13 TEOREMA FAKTOR DAN OPERASI AKAR K e l a s

BAB II LANDASAN TEORI

Integral Tak Tentu dan Integral Tertentu

INTEGRAL. 1. Macam-macam Integral. Nuria Rahmatin TIP L. A. Integral Tak Tentu

TEORI DEFINITE INTEGRAL

PAM 252 Metode Numerik Bab 6 Pengintegralan Numerik

ω = kecepatan sudut poros engkol

Jarak Titik, Garis dan Bidang dalam Ruang

Integral. Konstanta dari Integrasi. Integral Tak Tentu. AntiTurunan (Antiderivative)

Solusi Pengayaan Matematika Edisi 4 Januari Pekan Ke-4, 2007 Nomor Soal: 31-40

Transkripsi:

Integrl Kompleks (Bgin Kestu) Supm Jurusn Mtemtik, FMIPA UGM Yogykrt 55281, INDONESIA Emil:mspomo@yhoo.com, supm@ugm.c.id (Pertemun Minggu XI)

Outline 1 Fungsi Bernili Kompleks 2 Lintsn tu Kontur 3 Integrl Kontur

Fungsi bernili kompleks Terlebih dhulu kn diperkenlkn derivtif dn integrl tertentu fungsi bernili kompleks yng didefinisikn pd sutu derh definisi di dlm sistem bilngn rel R. Diberikn fungsi bernili kompleks w(t) = u(t) + iv(t) dengn t vribel rel. Turunn w, ditulis w (t) tu dw(t) dt w (t) = u (t) + iv (t) slkn u (t) dn v (t) d untuk setip t. didefinisikn sebgi

Fungsi bernili kompleks Dri definisi tersebut, dpt diturunkn sift-sift derivtif fungsi bernili kompleks. Theorem Jik dw 1(t) dt dn dw 2(t) dt d, mk d(w 1(t)+w 2 (t)) dt d(w 1 (t) + w 2 (t)) dt = dw 1(t) dt dn + dw 2(t) dt

Fungsi bernili kompleks Theorem Diberikn fungsi bernili kompleks w(t) = u(t) + iv(t). Jik w (t) d, mk untuk sebrng z 0 C, d(z 0w(t)) dt d dn d(z 0 w(t)) dt dw(t) = z 0. dt Theorem Untuk sebrng z 0 C, d(ez 0 t ) dt d dn d(e z 0t ) dt = z 0 e z 0t.

Fungsi bernili kompleks Perlu diperhtikn, meskipun turunn fungsi bernili kompleks diturunkn dri definisi fungsi bernili rel, nmun ternyt tidk semu sift yng berlku untuk turunn fungsi bernili rel bis dibw ke fungsi bernili kompleks. Sebgi contoh, diperhtikn fungsi w(t) = e it, 0 t 2π (1) Fungsi tersebut kontinu pd [0, 2π], mempunyi turunn w (t) = ie it pd (0, 2π), dn w(0) = w(2π). Akn tetpi w (t) 0 untuk semu 0 < t < 2π. Jdi, di sini tidk berlku Teorem Nili Rt-rt, khususny Teorem Rolle.

Fungsi bernili kompleks Diberikn w(t) = u(t) + iv(t), t [, b]. Integrl tk tentu dri w(t) pd [, b] dlh fungsi W (t) yng terdefinisi pd [, b] sehingg W (t) = w(t) untuk setip t [, b]. Mudh ditunjukkn bhw pbil W (t) dn H(t) keduny merupkn integrl tk tentu dri w(t) pd [, b], mk W (t) H(t) merupkn fungsi konstn pd [, b]. Jdi, sebgimn berlku pd fungsi bernili rel, jik U(t) dn V (t) msing-msing dlh sutu ntiderivtif (integrl tk tentu) dri u(t) dn v(t) pd [, b], mk inetgrl tk tentu dri w(t) pd [, b] dlh W (t) = w(t) = U(t) + iv (t) + K, (2) dengn K sebrng konstnt kompleks.

Fungsi bernili kompleks Untuk sebrng fungsi w(t), t [b], integrl tertentu w pd [, b] didefinisikn sebgi b w(t)dt = b u(t)dt + i b slkn integrl di rus knn keduny d. Jdi, v(t)dt (3) b Re{ Im{ b w(t)dt} = w(t)dt} = b b Re(w(t))dt dn (4) Im(w(t))dt (5)

Fungsi bernili kompleks Selnjutny mudh ditunjukkn sift-sift integrl tertentu sebgimn diberikn dlm teorem berikut. Theorem Jik b w(t)dt dn b h(t)dt keduny d dn c C sebrng konstnt kompleks, mk (i) b (w(t) + h(t))dt = b w(t)dt + b h(t)dt, (ii) b cw(t)dt = c b w(t)dt, dn (iii) b w(t)dt = c w(t)dt + b c w(t)dt untuk setip < c < b. Seperti hlny di dlm klkulus, untuk integrl fungsi bernili kompleks jug berlku teorem fundmentl integrl.

Contoh Exmple Tentukn 1 0 (2t 3it2 )dt. Penyelesin: Kren (2t 3it 2 )dt = t 2 it 3 + K, mk 1 0 (2t 3it 2 )dt = [t 2 it 3 ] 1 0 = 1 i.

Fungsi bernili kompleks Theorem Jik w(t) terintegrl pd [, b], mk w(t) terintegrl pd [, b] dn b b w(t)dt w(t) dt (6) Integrl tk wjr fungsi bernili kompleks didefinisikn sejln dengn definisi integrl tk wjr fungsi bernili rel sebgimn telh diberikn pd mt kulih klkulus.

Lintsn tu Kontur Seperti telh dikethui, integrl fungsi bernili rel dengn vribel rel didefinisikn pd sutu intervl di mn fungsi tersebut terdefinisi. Hl itu tk bis dilkukn untuk fungsi bernili kompleks dengn vribel kompleks, mengingt di dlm C tidk dikenl dny urutn sebgimn di R. Mengingt hl itu, integrl fungsi kompleks dengn vribel kompleks kn didefinisikn pd sutu kurv di dlm bidng dtr. Pd bgin ini, kn dibicrkn kelurg kurv-kurv di dlm bidng dtr yng nntiny kn digunkn untuk mendefinisikn integrl fungsi bernili kompleks dengn vribel kompleks.

Lintsn tu Kontur Diberikn fungsi-fungsi kontinu g dn h yng terdefinisi pd [, b]. Himpunn semu titik z = (x, y) di dlm bidng kompleks sehingg x = g(t) dn y = h(t), t [, b] disebut rc tu kurv. Secr umum, sutu kurv tu rc C dpt pul dirumuskn sebgi z = z(t) = x(t) + iy(t), t b dengn x dn y msing-msing fungsi kontinu pd [, b].

Lintsn tu Kontur Kurv C disebut kurv sederhn jik C tidk memotong diriny sendiri, yitu pbil z(t 1 ) z(t 2 ) untuk setip t 1 t 2. Jik kurv C sederhn keculi pd kedu ujungny (z() = z(b)), mk C dinmkn kurv tertutup sederhn tu kurv Jordn.

Contoh Exmple Poligonl dlh kurv sederhn. Exmple t, 0 t 1 z = 1 + it, 0 t 1 Lingkrn z = 2e it, 0 θ 2π dlh kurv tertutup sederhn.

Lintsn tu Kontur Diberikn kurv z = x(t) + iy(t), t b dengn x (t) dn y (t) keduny d pd [, b]. Kurv z = x(t) + iy(t), t b sehingg x (t) dn y (t) keduny d pd [, b] disebut kurv diferensibel. Turunn dri z(t) dlh z (t) = x (t) + y (t) Selnjutny, kren x (t) dn y (t) terintegrl pd [, b], mk demikin pul dengn z (t) dn b z (t) dt = b (x (t)) 2 + (y (t)) 2, (7) yitu pnjng kurv z sebgimn diberikn di klkulus.

Lintsn tu Kontur Sutu kurv z = z(t), t b, diktkn mulus (smooth) jik z (t) d untuk setip t [, b] dn bernili tidk nol pd (, b). Sejumlh berhingg kurv mulus sehingg ujung sutu kurv bertutn dengn ujung kurv berikutny disebut kontur (contour). Sutu kontur C disebut kontur tertutup sederhn jik titik wl dn titik khir C sm tu berimpit.

Integrl Kontur Pd bgin ini kn dibicrkn integrl fungsi bernili kompleks yng terdefinisi untuk vribel kompleks. Integrl tersebut didefinisikn di sepnjng sutu kontur C, muli dri z = z 1 smpi z = z 2 di bidng kompleks. Jdi, integrl yng dimksud sesungguhny merupkn integrl gris. Nili integrl tergntung tidk hny pd fungsi f, nmun jug pd kontur C.

Integrl Kontur Diberikn fungsi kompleks f dn kontur C dri z 1 ke z 2 di dlm bidng kompleks. Integrl lintsn f pd C ditulis dengn notsi C f (z)dz. Secr umum, nili integrl ini selin bergntung pd f jug bergntung pd lintsn C. Apbil nili integrl tidk bergntung pd C, mk dituliskn z2 z 1 f (z)dz

Diberikn kontur C dengn representsi z = z(t), t b yng memnjng dri z 1 = z() smpi dengn z 2 = z(b). Untuk sebrng fungsi f (z) yng kontinu sepotong-sepotong pd C, yitu pbil f (z) kontinu pd C keculi di sebnyk berhingg titik pd C, integrl kontur f sepnjng kontur C didefinisikn sebgi b f (z)dz = f (z(t))z (t)dt (8) C Untuk sebrng kontur C dengn representsi z = z(t), t b kontur C didefinisikn sebgi sutu kontur yng memut titik sebgimn titik-titik pd C nmun dengn rh yng berlwnn, dri z 2 smpi z 1.

Integrl Kontur Selnjutny, dpt ditunjukkn beberp teorem berikut. Theorem Diberikn kontur C dengn representsi z = z(t), t b yng memnjng dri z 1 = z() smpi dengn z 2 = z(b). Jik f (z) sebrng fungsi yng kontinu sepotong-sepotong pd C, mk f (z)dz = f (z)dz C C

Integrl Kontur Theorem Diberikn kontur C yng terdiri ts kontur C 1 dri z 1 smpi z 2 dn kontur C 2 dri z 2 smpi z 3. Kontur C yng demikin bis ditulis sebgi C = C 1 + C 2. Jik f kontinu sepotong-sepotong pd C, mk f (z)dz = C f (z)dz + C 1 f (z)dz C 2

Integrl Kontur Theorem Jik f dn g keduny kontinu sepotong-sepotong pd sutu kontur C dn z 0 sebrng konstnt kompleks, mk (f (z) + g(z))dz = f (z)dz + g(z)dz C C C dn z 0 f (z)dz = z 0 C C f (z)dz

Contoh Exmple Jik C dlh kontur yng terdiri ts penggl gris C 1 dri z = 0 smpi z = 1 dn penggl C 2 dri z = 1 smpi z = i, mk hitunglh ((x + 2y) 3ixy)dz C

Integrl Kontur Theorem Diberikn fungsi kompleks f yng kontinu sepotong-sepotong pd sutu kontur C. Jik terdpt M > 0 sehingg f (z) M untuk setip z C, mk f (z)dz ML C dengn L menytkn pnjng kontur tu lintsn C. Bukti: Dengn memperhtikn (7), mk teorem terbukti.

Integrl Kontur Exmple Jik C dlh kontur berbentuk setengh lingkrn z = 4e iθ dri z = 4 smpi z = 4, mk tunjukkn bhw z 16π dz z + 1 3 C Bukti: Mudh dimengerti bhw pnjng kontur C dlh L = 4π. Selnjutny, kren untuk semu z C berlku z z + 1 z z 1 = 4 3, mk z C z + 1 dz (4 16π )(4π) = 3 3.