Fids t l., 2015. ws yl biy Mdb d B-B Syi... 1 ENGAWASAN ENYALURAN EMBIAYAAN MUDHARABAH ADA BANK-BANK SYARIAH DI WILAYAH KERJA KANTOR OTORITAS JASA KEUANGAN JEMBER Miti f Mdb Csti Distibti Syi Bs i T W f Kt Otits Js K Jb Rbitl Fids, Ad T, S Isw Il Adiistsi Bisis, Flts Il Ssil d Il liti, Uivsits Jb (UNEJ) Jl. Klit N. 37, Jb 68121 E-il: bitlfids@y.c ABSTRACT T sc iti t distibti f db fici t syi bs i t w f Ficil Svic Atity (OJK) Jb ws cid t t cfi t sitbility f t l sitti t fild wit t lid Islic d ctiy icils. Tis sc id t dti t iti f db fici distibti t Islic bs i w f KOJK Jb. Tis sc ws t dscib t iti f db fici t syi bs i w f KOJK Jb si qlittiv td wit dscitiv ty. Dt w cllctd by itviw d dctti, t bti i-dt ifti, scilly bt wt ws t discvd di bsvti. T y ifts w syi b sviss t KOJK Jb. T slts swd tt t svisi f db fici sd tw wys: dict svisi (-sit svisi) d idict svisi (ff-sit svisi). T svisi t distibti f db fici, if vltd itlly f t bi sid, d b d; wv, xtlly f t cst sid, t svisi cld t b dw d t lc f ifti. B svisi ws cdctd bsd t ctiy icils d isbsd svisi syst, wic svs t dtct t iss s ly s ssibl. Bsd t slts f iti i t f f idic ts d l cditis i t fild, fllw- wld b will b iv d l, itsiv d scific svisis. Ts, t svillc cdctd by KOJK Jb cld b til, bcs, i dditi t sctis f ffds, it ls std wds d izs f bs tt ctid t ct t b t bst. Kywds: ff-sit svisi, -sit svisi, db dici ENDAHULUAN Lt Bl B dil sbi lb y st t ity d f y it ty i si i, tb, d yl dit, i sl it syt tid tls di y y. Si b t t tjdiy st isi dl jl it sily. D dii b l t dy ws, ws sbi y t l c (vtif) j sbi tid bi ssi (sif). ws b di Idsi dil l Oits Js K (OJK). OJK lb idd d bbs di c t i li, y - SOSOL XXX
Fids t l., 2015. ws yl biy Mdb d B-B Syi... 2 yi fsi, ts d ww t, ws, is d yidi di st js sbi disd dl Ud-Ud RI N.21 T 2011. (www.si.c diss d 4 Nvb 2014) Bbi jis b y tdt di Idsi, ji dilit di c t tbi jdi d c, yit b vsil d b syi. Mt Ksi (2012:36-37), b vsil b y biitsi d isi vsil y ci t d c t b sbi. Sd b syi b y dils bds isi syi, t jjiy dil bds Isl t b d i li d s l d isi bi sil. b y sist syi dt tt sis d bt. Hl ii j dt dibti di bsil B Mlt lwti isis d j ij y si it d tid i ss bt di it d d isis t 2008 B Mlt b l lb R 300 ili lbi. D dii b syi ly t it jdi tt dl l tivits. (www.si.c diss d 4 Nvb 2014) Mt Rivi d Aifi (2010:40), t d isi y tdt dl B Syi liti (1) Kdil d s, (2) Liqidity, (3) Btt Cst Rlti, (4) N Fixd Oblitis, (5) Tcy, (6) Eticl d Ml Disis, (7) Dstbilisi Sclti, (8) Bi f ll. Lds di tsly tivits b syi dids d cy, tcit b y ssi d Isl. Ad d-d y tdt dl B Syi t (Tiyw dl Rivi d Aifi, 2010:62) t li disbt yit, isi si (Al- Wdi), isi bi sil y dil d ti istil: (1) Msy, (2) Mdb, (3) Mz, isi sw (Ij) d isi bil f, st isi biy diistsi (Al Qd Al- Hs/bvlt l). biy d d Al- Mdb y sc lbl di c ls d dilsifisi jdi d jis yit, Mdb Mtlq d Mdb qiyd (Ksi, 2012). N j tdt l d d db dity sti tjdiy yl d biy y tid ssi t l sb, lli d sl y disj, d ybyi t (Ati, 2001:98). Sii b bbi jis it sil dl s b - SOSOL XXX
Fids t l., 2015. ws yl biy Mdb d B-B Syi... 3 bt Otits Js K sbi lb ws st js jdi st ti. Si lsy it sil b dl li bt syt, by cl tjdiy yl l i-i y tid bt jwb bi di i itl stl. yi d l tsbt dt tjdi di sj di b vsil b syi, d j dt tjdi bi di dl l i. Ly ws tjdi di sl st b syi dl i yit ss y tjdi d B Syi Mdii cb B y tjdi d Nvb 2013 dl til y bisi sbi bit. B-b ii B Syi Mdii, s tti ss dit fitif d ls d-d t. Idisi ii dit dy jl b tid tjdiy j y b sbi y dij l dbit, tti d tt dici d lc. Aibty,s yl d dit sbs R102 ili d 197 sb, ts sb fitif. N si s y b bli y R 43 ili. Sisy, sbs R 59 ili si dl lc. (Sb:www.stbilits.c diss d 11 Nvb 2014) Kss jt b bti fsi ws itl b d lt si bis dibbl. Bi it Stdd Oti cd (SO) tid b-b bjl, t d bibi ttt y tid dijli. Bis jdi j tid dy vlsi d iti ti SO bjl. Mly ws ii dt ibl isi tsi. l tty ws itl stl sc itsif, tjdiy lsi t dl d l dt s diti. Abil ss ii tjdi sc bl d B Syi y li, l ii dt s cit y dijli B Isl, y di dly tyt isiy tid bds syit Isl. ws b y dil l KOJK Jb ii dili d 9 ws, y bsi d 104 b di wily j OJK Jb, tdii di 55 B dit Ryt d 49 B U. B U Syi Jb tdii di 9 it y tdt 2 it di Bywi d 7 it di Jb. B Syi Mdii (BSM) d B Ryt Idsi Syi (BRIS) di Bywi. B Si Ms Syi, B M Syi, BRIS, BNIS di Jl. Ad Yi d Jl. Gj Md, B Mlt, d BSM di bt Jb (Nfis, 2014). Bt di sitl ws b ti t dil b - SOSOL XXX
Fids t l., 2015. ws yl biy Mdb d B-B Syi... 4 dt i si-si i, bi di i b i liy. ws ditj t sti bw b bsi d c y b d, si ilii dl d cd y c t d isi bisis. ws b y t d ftif bi sst y tid dt dibi sc ttis l s, si l dy js di bbi i y tit d lb. Td disi ii byy l y tjdi, ly ws l lb y bw KOJK Jb. Ol it lis tti t ti d l liti tt ws yl biy db d b-b syi di wily j Kt Otits Js K Jb. Rs Msl sl y dibs dl liti ii yit Bi ws yl biy db d b-b syi di wily j Kt Otits Js K Jb? Tj liti Tj di liti y dici yit t dsisi ws yl biy db d b-b syi di wily j Kt Otits Js K Jb. Mft liti ii di dt b wws, y st, d bi tibsi d b ti, y bit d ws yl biy db d b-b syi di wily j Kt Otits Js K Jb. TINJAUAN USTAKA Otits Js K dl ws b Otits Js K lb ws js bi b b di Idsi. Otits Js K bi d cbt izi ts lb d it s ttt b, t t, ls ws b st ssi td b. ws dil t j b bd dl disi l d st, si li ti syt d bi st d lj i Idsi (Blt b Idsi, 2014:25). Otits Js K (OJK) bw dl wsi b b dl disi st d stbil, dil d d c sbi bit. - SOSOL XXX
Fids t l., 2015. ws yl biy Mdb d B-B Syi... 5. ws B Sc Ls (sit svisi), OJK l ws ls dt b is d is ss d tj t dt b tt d b d t t tit t b td t y bl st t ti tdt titi y tid st y by ls s b. b. ws Tid Ls (ff-sit svisi), OJK l ws tid ls lli lt t sti l bl y disi b, l sil is, d ifsi liy. L bl tsbt dt b l bl, tiwl, sst, d t. Tid d Bdists (2006:18) t bw, ws issi b sc ftif dl ds dl st i y y st by stl dl sist by, bilissi d, d distibsi tb. Si dt disil bw ci st ws y ftif tid d, it ftivits d itsits ws dt tci ji tjdi sib t c sb dy d c isi, t sib t ws y lbi itsif d istsiv d bil ts sttis di j b tt jdi tt bi ws (L ws b, 2012:72). B Syi Dl Blt b 2014 (2014:7) B Syi dl b y jl it sy bds isi Syi d t jisy tdii ts B USyi (BUS) d B biy Ryt Syi (BRS). isi syi dl isi Isl dl it b bds ftw y dil l lb y ilii w dl t ftw di bid syi. B Isl tid b t d y ditw s tti i tb d y dt, y sil di d tsbt. Di sisi li, sb dt biy di t b y bds si y ditt sbly. d-d y tdt dl B Syi t (Tiyw dl Rivi d Aifi, 2010:62) t li disbt yit, isi si (Al- Wdi), isi bi sil y dil d ti istil: (1) Msy, (2) Mdb, (3) Mz, isi sw (Ij) d isi bil f, st isi biy diistsi (Al Qd Al- Hs/bvlt l). Ad bd b syi d vsil dl sbi bit. - SOSOL XXX
Fids t l., 2015. ws yl biy Mdb d B-B Syi... 6 Sist B Syi Ml y ivstsi y ll t Isl Mi isi bi sil, jl-bli, d sw Bitsi t d fl (bi di d it ssi j Isl) Hb d sb dl bt it i d yl d ssi ftw Dw ws Syi Sb : www.wiidi.c biy Mdb Sist B Kvsil Ml ivstsi bi y ll t t Isl Mi t s b Bitsi t Hb d sb dl bt dit-dbit i d yl d tid dit l dw sjis. Mt Ud-Ud b N 10 T 1998, biy dl ydi t ti y dt dis d it, bds stj t s t b d i li y wjib i y dibiyi t bli t ti tsbt stl j wt ttt d ibl bi sil. Mt Ati (2001:95) bdt bw, Al-Mdb st jji t b (sibl l) d sb (dib), di b ydi 100% biy bi s it ttt di sb. Kt s sc db dibi t st y dit dl t, sd bil i dit l b, cli i ibt di lli sb. biy db sc tbi jdi d jis db tlq d db qyyd dl Rivi d Aifi (2010:417-418). Mdb tlq il db di ili dl bbs d bi s d s t jl y t bts, t tit d wt, jis s d l. Mdb qyyd db di s d it s dibtsi d disyt t wt, tt, jis s, l, d l ttt sj. M s d it s dl tit d bts d syt. METODE ENELITIAN Ti liti ii ti liti dsitif d dt littif, liti l dt di ifsi dsitif y b t-t di sb liti, d b, is bbi disi d sitsi y tdt d bj liti. Bd d Tyl (dl Ml 2012:4) yt bw, Mtdli littif sbi sd y sil dt dsitif y b t-t ttlis t lis di d il y dt diti. Mt dt ii di d lt d idivid tsbt sc listi (t). Jdi dl l ii tid bl islsi idivid t issi dl vibl - SOSOL XXX
Fids t l., 2015. ws yl biy Mdb d B-B Syi... 7 t itsis tti l dy sbi bi di st t. Obsvsi dl dil t d d bt liti dl l ifsi sc i ws yl biy db d b-b syi di wily j Kt Otits Js K Jb d b wl s. ili if dl liti littif s dil d sltif, if bi ft d liti t dt li d dt ifsi lbi dl y dibt sl liti. liti dl liti littif dibi bbs dl ili d t jl if. If ci diili liti tid s yw di Kt Otits Js K Jb bis bi ifsi i bj liti, si if ci bis j if sljty y bis bi ifsi i bj liti sbi tb ifsi si dt y dil dl liti ti. Jl if dissi d bt dt ifsi ssi d tj liti si dt tl sc l. If ci dl liti ii dl: N :Sf Ndi I. Jbt :ws Syi Ti Wwc :ws yl biy Mdb d B-B Syi di Wily Kj Kt Otits Js K Jb. Alisis dt dl liti ii dil d iti sd di l Siy yit dsi dt. Mils d Hb (dl Siy, 2011:246) bw, tivits dl lisis dt littif dil sc ittif d bls sc ts-s si tts si dty sd j. Ativits dl lisis dt, yit dsi dt, yji dt, d i sil d vifisi. Alisis dt y dil liti dl liti ii yit liti l dsi dt. Dt y tl dil sl liti bls diili l-l y d fs dt y ti y bit d ws yl biy db d b-b syi y tl dil liti li di wwc, bsvsi, stdi st d stdi dtsi sl liti bls, si dt y dil dt bi b y jls i bj liti. Dt y di ti d dil dil t i tj y ii dici ssi d s sl y tl dis, si dt ti tid tbi. - SOSOL XXX
Fids t l., 2015. ws yl biy Mdb d B-B Syi... 8 L sljty yit yji dt. Dt y tl didsi di disji dl bt si si d liti t i d lji sc sl b di bj liti. Dt y tl disji dl bt si d didsisi l liti liti dt i sil bds ft-ft y tjdi dil. St liti bls liti ttis l vifisi td sil dt d l wwc sc dl d dil sc bl-l sil liti tsbt tji by. ENGAWASAN ENYALURAN EM- BIAYAAN MUDHARABAH ADA BANK-BANK SYARIAH ws Tid Ls Jb Kt Otits Js K (KOJK) ls ws tid ls d c i l y dibi b d KOJK ssi d wt y tt sbly. L tsbt tdii di l bl, l bl, l tiwl, sst, d t. N, l bl tsbt tid dt diss t biy db sj sd jdi bi di sl st l bl. ws tid ls ii dt dit sbi y vtif (c), bds sil l bl y didt tiy diljt d ws ls, tiy dy c t l y d d si disi di l. bd ws tid ls y dil d b syi d b vsil tlt d l sst, t b syi d l y disi ls l Dw ws Syi tit d ssiy d ili-ili syi d ftw MUI sd di b vsil tid d. Jdi dt it lit is l y dil KOJK Jb ii l tsy t sti d b y bd di wily jy b-b st, d j bi lls d b t js lb OJK sbi y t sti ij b y dijliy it b-b bls d lc d ssi tt di bbi ij bi di si sb dy siy, d d it sily. Dt it lit ici l bl y sd dil sbi bit - SOSOL XXX
9 Fids t l., 2015. ws yl biy Mdb d B-B Syi... id Bl id Tiwl id Sst id T 1. L Bl B U (LB U) / L Bl B Syi (LB US) 2. L K bli si Bl d wbs it OJK 3. L y di D 4. L Rst t issi Kdi t/ bi y 5. L Sist If si Dbit (SID) 6. L BM K (Bt s Ms i b i Kdi t) 7. L M t Ris 8. L D s d Dbit Iti 9. L ivs tsi d 1. L bli si B 2. L Rlis si Rc Bisis (Bsi ss l) 3. L d y lsi d sb 4. il i ti t s t (dis i bil dii t) 5. L Ris fil 6. L fil isi sc s lidsi 7. L K bli si 8. L d Nsb 1. L w s D w K is is t t l s R c K j B 2. L w s D w w s S y i ( 1. R c B is is 2. L K T 3. L R c i i j L N i 4. L T l b (t b y l i t s d isi syi ) D S) b i b sy i 3. L l s T s D i t K t 4. L S b d d Q d, L S b d i S is t I f si 5. L l s G d C t G v c ( G C G ) 6. L S t t K l U s 7. R - SOSOL XXX
Fids t l., 2015. ws yl biy Mdb d B-B Syi... 10 Sb: Kt Otits Js K Jb 2015 (Dt dil) Bds sil fisi y dil di sl st B biy Ryt Syi (BRS) Asi Mdi bw KOJK Jb b-b l ws tid ls lli l bl y dil t l bl disi sil tl 12 disi d KOJK Jb, t l tiwl (blisi) sil tl 31 Dsb, 30 Ail, 31Jli, d 31 Otb. Diljt l sst yit tdii di l isis d l di Dw ws Syi (DS), d i t d 31 Ji sd t l t disi sc bs d l tiwl tl 30 Ail, l t ii sil vlsi di d Z t, I f q, S d q ( Z IS ) c K j B R dli itl y dil l by sdii y di disi d KOJK Jb. Ali l b ilii st lbii 10 ili sti y dijls Ksb bi ws syi di KOJK Jb, b wjib it dit sc sl. ws Ls ws ls dil d c ls dti b y bst. ws ls ii dil s-y 1 li dl 1 t d dt sti b y diwsi ssi d sist Ris Bsd Svisi/RBS (ws bbsis isi). Sils RBS ii dil lli bb t yit, ) t, KOJK Jb s i sl b y bd di wily jy d c l dt d ifsi tit d b y bisi tii tsbt, b) d, dt d ifsi y dil di l t dilisis y sil ili isi d sisi TKS (Tit st) b, bds ili tsbt tiy fil isi b dt dilsifisi dl ti isi ssi d dili. Dl t ii KOJK Jb di sil ili isi d TKS b bis ls bil tid ws d iti y dil d t. c) ti, stl t t d d, ji fil isi y - SOSOL XXX
Fids t l., 2015. ws yl biy Mdb d B-B Syi... 11 didt si bis ditsi ssi d sd diljt d t ii b c ws, y sbly sd dibt stti ws t d ssi d c j is y sd ditt yit tdii di i it ws ls d tid ls ssi d fil isi b. d) t, dl t ii KOJK Jb sbi stiy ssi d fil isi l is ssi d sd. Sljty t ) li, b sil is di t t dil ii t dtsi tit ii y dili b, di d t f), dil tid ws ssi d sd d c y sd ditt. Sils ws b bbsis isi ii ts s bls dii dy sli bb d bit. ii fil d ji tit st b st l t diti ws b di KOJK Jb d jj tii dy itits d tsi y dl d y dl lisis isi lyy s dttif, dt idi tjdiy yi y dt bd sisti. Kss b, b y st it diili di 5 s y disbt CAMEL yit Citl, Asst qlity, Mt, Ei, d Liqidity. D ws RBS ii, b y ilii isi li tii didl, ji b tsbt l l si ct di dil ws lbi di 1 li dl 1 t. ws ls ii j sbi y bi tid id bi l st blsy ws t disbt d tid sif. Tid Ljt Hsil ws Di sil ws KOJK Jb l fisi d j b, di d y y cti l bi y l tt. Tty j d ili Tit Kst B bi di si dl, lits tiv dtif, j, l dt, d liidits. Kiti b y tid l tsbt, bil tit st yt 4 (t) d 5 (li) y tiy sisi b wt dt. ws b fs d yit t y jiti b. Tit st 4 d 5 it tiy b id yit sti NL tii, CAR jl di bw 8%, l btt-tt Gi Wjib Mii (GWM) d liy. KOJK Jb l tid ljt sil ws d bi stts ws l, ss d itsif. St b li 6 bl btt-tt t B dit/biy Ryt dl disi Cs Rti (s lc) sili <3% - SOSOL XXX
Fids t l., 2015. ws yl biy Mdb d B-B Syi... 12 t CAR (c dl) sili <4%. S ly ji tjdi d b bi vsil b syi, tit sty CAR <4% d Cs Rti sili <3% j sc btt-tt d j dibi d tjdiy i sc sttl s dl ti Dl ws Kss (DK). Abil s dl ws ss y bj wt 6 bl tid dt tsi d l di stts ws tsbt b bis s dl ws itsif, d ji tid ttsi j b ditt t liidsi. Sli sil stts tid ljt ws, KOJK Jb j bi ssi bi y l l, ssi tsbt b ssi ssi diisttif d ssi, dl lsy KOJK Jb dt bb b y li ssi diisttif sti ti b tlbt dl y l. Hl tsbt dt di dd t t liy d i b y tid jl t b y bl. l di wily j Jb, Sitbd, Lj, Bywi, d Bdws ii sil d, di si bby sil sti j cl by isi, bil isi tid d b dt dit tid bb. Ssi tid id b y dils KOJK Jb ii bl ti tjdi l y s dl ti jt ssi d iti ttt. Dl ssy bil b t i it y l ditid d lli ss dt, b dil ji fit d tst (ts ly d t) bi di sisi ili b sy. Abil tjdi l y tid ly y l l dis dl Dft Tid Lls (DTL), si tid di t jdi s b dl wt ttt. K Sb Dy Msi dl issi y ti, ji sb dy siy tid ilii itits y tii s d it sil b tiy y bj tid bi. Ol it fit d tst ii l sbi t bsil sil b y bit d s b d jbt dl ll b. ws KOJK Jb sli bi ssi, j by t b b di wily jy jdi lbi j d bi (wd) d b y ilii ij tbi bi di sisi st ly. Mit KOJK Jb fs wsy d b-b y bt st di wily jy - SOSOL XXX
Fids t l., 2015. ws yl biy Mdb d B-B Syi... 13 y tdt d b, yit BRS Asi Mdi d BRS Sitbd. M bb ii bi b tsbt dt bsi d b-b liy. N, liti ii bl sy l sil y til ssy dl yl biy db, dy tbts dl by liti. Ktbts tsbt dl dl bsvsi y dil d bb b syi y bd di wily j KOJK Jb sti d BRS Asi Mdi it sil biy db b bls sl ti bl si bl til t dil ws. Kdi di B Syi Mdii (BSM) tid dt bi ifsi bb BSM cb Jb tsbt bl dt izi di BSM st t bi ifsi tit BSM tsbt. Sljty d B Mlt Idsi (BMI) izi t dt ifsi tll j wt y c l. Si it jdi l dl liti ii, bds ifsi y dil di KOJK Jb d BRS Asi Mdi tsbt ilii ssi t dy dl sd ws b. ENUTU Ksil Bds sil liti tt ws yl biy db d b-b syi di wily j KOJK Jb, liti dt i sil bw KOJK Jb l ws ssy dl yl biy db d d c yit ws ls d tid ls. ws yl biy db ii sd bi sc itl di sisi by tti di sisi sb sc stl bl bis dib, dy tbts ifsi dl liti. ws b y dil KOJK Jb c d isi ti-ti d bds sist is bsd svis. Ris bsd svisi ii bfsi t dtsi tjdiy st isi d b sdii i, si OJK dt l wsy swt-wt d lit fil isi b-b. Hsil ws y b l d disi iil di by dt dibi tid stts ws d by y dt dil dl ws l, itsif, d ss. Kt Otits Js K Jb j by t til wsy di wily j Jb, Bywi, Sitbd, Bdws, d Lj bs t iilisi tjdiy st isi d bi ssi y b ssi diistsi d ssi id. N, tid - SOSOL XXX
Fids t l., 2015. ws yl biy Mdb d B-B Syi... 14 y ssi y dibi tti j di,, d dsi b bi y ts blb t jdi y tbi. S 1. Kt Otits Js K Jb sbi lb ws js y si b dt l bd d fsiy d syt di wily jy st ts b t j lits d b b. 2. Ut liti sljty di dt b ifsi ws stl y libt sb. DAFTAR BACAAN Ati, M. S. 2001. B Syi di Ti ti. Jt: G Isi. B Idsi. 2012. L ws b 2012. Jt: B Idsi Ml, L. J. 2012. Mtdli liti Klittif. Bd: T. Rj Rsdy. Otits Js K Dt izi d Ifsi b. 2014. Blt b Idsi 2014. Jt: Otits Js K. Rivi, V. & Aifi, A. 2010. Islic Bi. Jt: Bi As. Siy. 2011. Mtd liti Klittif, Ktittif, d R&D. Bd: Alfbt. Tid, S. & Bdists. T. 2006. B d Lb K Li. Edisi 2. Jt: Slb Et. Ksi.2014.Kbij Mdtil B Idsi (BI) t Mj Stbilits Sist K (SSK). tt://.si.c/ [4Nvb 2014] Stbilits. 2013. Stiti Nil di b Syi. tt://www.stbilits.c/. [11 Nvb 2014] Wiidi Idsi.tt://id.wiidi./ wii [2014-2015] Ksi. 2012. B d Lb K Liy, Edisi Rvisi 2012. Jt: Rjfid sd. - SOSOL XXX