Penubuhan Persatuan Penduduk Kampung Untuk Mempertahankan Hak Tanah Adat di Sarawak Diterbitkan oleh: Sahabat Alam Malaysia 258, Jalan Air Itam 10460 Penang. Tel: +604-2286930 Faks: +604-2286931 www.foe-malaysia.org SAM@foe-malaysia.org Pejabat Sarawak: 129A, First Floor Jalan Tuanku Taha P.O. Box 216 98058 Marudi, Baram, Sarawak Tel/Faks:+6085-756973 sarawakoffice@gmail.com Dicetak oleh Jutaprint 2, Solok Sungai Pinang 3 11600 Penang. Tel:+604-2820327 Faks:+604-2820343 Siri Penerangan untuk Masyarakat Sahabat Alam Malaysia No.2/2013 (Ogos 2013)
Apabila Tanah Adat Anda Dicerobohi l Masyarakat Orang Asal sering menghadapi masalah pencerobohan tanah adat oleh syarikat pembalakan, perladangan dan pembinaan empangan. l Usaha mempertahankan hak sering digugat oleh dakwaan bahawa kita ketiadaan hak di tanah yang dicerobohi.
Apabila Tanah Adat Anda Dicerobohi l Masalah juga mungkin timbul apabila ada pihak-pihak tertentu berusaha untuk memecah-belahkan penduduk kampung. l Aduan kepada pihak berkuasa juga tidak semestinya memberikan hasil yang diharapkan: bahawa hak kita diiktiraf dengan jelas.
Apakah Persatuan Penduduk Kampung? l Persatuan Penduduk Kampung / Residents Association (PPK) adalah sebuah badan berdaftar yang rasmi dan sah yang ditubuhkan untuk menjaga kepentingan ahli-ahlinya. l Ia dapat diuruskan dengan lebih tersusun berbanding dengan Jawatankuasa Bertindak Kampung. l Keahlian Persatuan adalah terbuka kepada semua penduduk kampung yang berkongsi harapan dan tujuan yang sama. Tujuan Persatuan Penduduk Kampung ditubuhkan l Mempertahankan hak tanah adat daripada pencerobohan dengan lebih tersusun dan mengambil kira perancangan jangka masa panjang. l Penduduk tidak lagi perlu bergantung kepada mana-mana pihak yang mendakwa mewakili suara mereka. Persatuan adalah suara rasmi mereka. l Dapat merangka pelbagai kegiatan lain untuk menjamin kesejahteraan dan kebajikan penduduk.
Persatuan Penduduk Kampung: Kelebihan & Faedah l Segala keputusan dapat dicapai dengan perbincangan yang lebih terbuka. l Suara setiap ahli memiliki kepentingan yang sama. l Setiap percanggahan pendapat dapat dibincangkan secara terbuka. l Pemegang-pemegang jawatan tidak boleh bertindak sesuka hati. Mereka mesti menunjukkan kesungguhan dan tanggungjawab. Jika tidak, mereka boleh digugurkan melalui undian ahli. Persatuan Penduduk Kampung: Kelebihan & Faedah l Merancang pelbagai kegiatan lain untuk kebajikan dan kesejahteraan ahli: Projek-projek pertanian, perhutanan, perniagaan untuk meningkatkan sumber pendapatan penduduk. l Dapat menerima dan menguruskan sumbangan dana dan sumber-sumber lain dengan lebih telus. l Dapat menghantar perwakilan ke sebarang pertemuan dan latihan dengan lebih mudah kerana kedudukan rasmi mereka.
Persatuan Penduduk Kampung: Proses dan Struktur l Pemegang-pemegang jawatan dilantik dengan terbuka oleh ahli-ahli Persatuan. l Didaftarkan dengan Pendaftar Persatuan Malaysia (Registrar of Society ROS). l Ia tertakhluk kepada Akta Pertubuhan 1966. l Tujuan penubuhan, peraturan pengurusan dan keanggotaan ahli-ahlinya (contoh: yuran keahlian) dijelaskan melalui sebuah Perlembagaan bertulis. Penubuhan Jaringan Persatuan-Persatuan Penduduk yang lebih luas l Sekumpulan persatuan-persatuan penduduk dapat menubuhkan sebuah jaringan persekutuan yang rasmi. l Jaringan in jika diuruskan dengan baik malah dapat melakukan lobi (perbincangan untuk menggesa sesuatu perkara dilakukan) di peringkat DUN dan kebangsaan dengan lebih berkesan. l Persatuan juga boleh menerima khidmat nasihat dari pihak luar jika difikirkan perlu. (Contoh: Penasihat Undang-Undang, Penasihat Kewangan.)
Cabaran l Kesulitan untuk meyakinkan penduduk kampung untuk menyertai persatuan. l Pihak-pihak tertentu di kampung mungkin akan menentang dan menghalang penubuhan Persatuan. l Ahli khuatir dengan tindakan pihak-pihak tertentu dan pihak berkuasa akibat daripada keanggotaan mereka di dalam Persatuan. l Kekurangan atau ketiadaan dana. l Ahli kurang keyakinan atau hilang minat setelah beberapa waktu. Cabaran l Jarak kampung yang jauh dari bandar menyukarkan Persatuan mendapatkan nasihat dan sokongan luar dan berurusan dengan pihak berkuasa. l Pelbagai syarat dan peraturan yang wajib dipatuhi di bawah Akta Pertubuhan 1966. l Menguruskan mesyuarat agung tahunan, laporan kewangan setiap kegiatan, laporan tahunan tentang kegiatan dan pengurusan kewangan l Jika Persatuan gagal mematuhi syarat-syarat pengurusannya, pendaftarannya boleh dibatalkan.
Mengatasi Cabaran l Jangan takut dengan pihak-pihak yang cuba menghalang penubuhan Persatuan. l Mulakan dengan Jawatankuasa Bertindak Kampung dahulu dan pastikan ianya dapat bergerak dengan licin sebelum Persatuan ditubuhkan. l Tubuhkan Jawatankuasa Kecil jika ada hal-hal penting yang perlu diuruskan dengan lebih mendalam oleh Persatuan. l Galakkan perkongsian pendapat. Mengatasi Cabaran l Galakkan pertukaran pemegang-pemegang jawatan dan tampuk kepimpinan. l Galakkan penglibatan belia dan wanita. l Cuba dapatkan nasihat teknikal bagi memperbaiki cara Persatuan diurus dari masa ke semasa. l Sentiasa belajar dan berkongsi pengalaman bersama Persatuan-Persatuan Penduduk yang lain.