KENEGARAAN: TAJUK 1 Dr. Murni Wan Mohd Nor SEJARAH AWAL MALAYSIA 1. Masyarakat dan sistem pemerintahan tradisional Masyarakat zaman pra-sejarah Masyarakat Melayu tradisional Kerajaan Melayu awal Kerajaan Melayu Melaka 2. Kedatangan kuasa asing Kedatangan Portugis dan Belanda Perluasan kuasa dan pentadbiran Inggeris Penjajahan Jepun HASIL PEMBELAJARAN Mengetahui latar belakang sejarah awal masyarakat Malaysia perkembangan kerajaan awal di Tanah Melayu Menjelaskan sistem masyarakat tradisional dan perkembangannya akibat kedatangan kuasa asing Menghuraikan perkembangan penting sejarah penjajahan Tanah Melayu Menghubungkaitkan kesan kejatuhan kerajaan lampau dengan elemen negatif yang sedang melanda negara masa kini. Membincangkan kesan penjajahan kepada masyarakat dan negara 1
MASYARAKAT MELAYU TRADISIONAL Masyarakat tradisional masyarakat yang belum terdedah dengan proses pemodenan yang dicetuskan oleh Revolusi Perindustrian pada abad ke 18 Masyarakat tradisional Melayu terdiri 2 peringkat: Masyarakat Melayu feudal zaman Kesultanan Melaka Masyarakat Melayu sebelum penjajahan Inggeris Agama dan budaya: Peringkat awal pengaruh animisme Awal abad 1 dipengaruhi oleh kebudayaan dan agama Hindu- Buddha Bermula abad ke 10 mula menerima Islam. Sistem ekonomi ekonomi saradiri : bertani, menangkap ikan, melombong, menternak, bertukang MASYARAKAT MELAYU TRADISIONAL Sistem Politik Sistem politik berasaskan struktur masyarakat feudal yang terdiri daripada kelas-kelas sosial - dipengaruhi oleh sistem kasta agama Hindu Terbahagi kepada dua kelas/peringkat: Golongan pemerintah/kelas atasan: raja dan golongan bangsawan Raja berkuasa mutlak Konsep daulat dan derhaka Golongan yang diperintah/kelas bawahan: rakyat biasa iaitu peniaga/pedagang, buruh (mahir dan biasa) dan hamba. Pentadbiran: 3 unit politik utama dan pentadbir: Negeri (Raja), Daerah (Pembesar) dan Kampung (Penghulu) KERAJAAN MELAYU AWAL Awal abad 1 hingga sekitar abad ke 13 Kebanyakan berpusat di kawasan pantai atau sungai Pelabuhan perdagangan Pengaruh Hindu-Buddha Kerajaan Funan muncul sebagai sebuah kuasa terkuat di Asia Tenggara abad 1 hingga 6 Kerajaan Srivijaya sebagai kuasa politik terkuat abad 7-11 Majapahit kuasa terkuat abad 13 selepas kejatuhan kerajaan Singhasari di Jawa. Keagungan Majapahit berakhir dengan kemunculan kerajaan Melaka 2
CONTOH KERAJAAN MELAYU AWAL Kepulauan Melayu Kutei (Borneo) Majapahit, Singhasari & Mataram (Jawa) Funan (Sg. Mekong) Champa (Vietnam) Srivijaya (Sumatera) Semenanjung Tanah Melayu Kedah Tua, Kedah Gangga Negara, Perak Chih-Tu, Kelantan Tan-tan, Terengganu Langkasuka, Patani KERAJAAN MELAYU MELAKA Kegemilangan Melaka (hampir satu abad abad 15 dan awal 16): pusat perkembangan agama Islam pusat perdagangan / pelabuhan antarabangsa empayar jajahan yang luas mempunyai hubungan diplomatik dengan Jawa, China dan India bahasa Melayu sebagai bahasa utama/lingua franca KERAJAAN MELAYU MELAKA Struktur Politik & Pentadbiran Ketua negeri : Sultan (ketua agama Islam & ketua tertinggi tentera) Sistem pentadbiran: Pembesar Empat, Pembesar Lapan, Pembesar Enam Belas & Pembesar 32 Undang-undang: Hukum Kanun Melaka & Undangundang Laut 3
KERAJAAN MELAYU MELAKA FAKTOR KEGEMILANGAN Geo-strategik Jalan perdagangan di antara barat dan timur Ekonomi Pusat perdagangan terkenal Bahan asli/rempah ratus Harga barang rendah Sistem cukai dan matawang teratur Politik dan pentadbiran Sistem pentadbiran cekap dan tersusun Sistem perundangan adil (Undang-undang Laut dan Hukum Kanun Melaka KERAJAAN MELAYU MELAKA Gemilang semasa Sultan Mansor Syah dan Bendahara Tun Perak Mulai merosot pada zaman Sultan Alaudin Riayat Syah dan Sultan Mahmud Syah; Bendahara Tun Ali dan Tun Perpatih Putih Kemerosotan Melaka dikaitkan dengan masalah politik dalaman KERAJAAN MELAYU MELAKA: FAKTOR KEJATUHAN FAKTOR DALAMAN FAKTOR LUARAN Pemerintahan sultan lemah Pentadbiran negeri yang kucar kacir Permusuhan orang Melayu dan Tamil- Muslim Kegiatan perdagangan merosot Orang Laut tidak membantu semasa perang Penemuan jalan perdagangan baru (Tanjung Harapan) Kekuatan Portugis Sikap tidak jujur saudagar asing Pedagang beralih ke pelabuhan lain Pertahanan Melaka Lemah:- Melaka Jatuh ke tgn Portugis pada 1511 Pendorong kepada kejatuhan Melaka sebagai empayar 4
PORTUGIS 1511-1641 Matlamat kedatangan di Kepulauan Melayu: Kuasa/kekayaan, perdagangan dan penyebaran agama Kristian Kesan: Masyarakat Serani Bahasa dan tulisan; tulisan rumi dan beberapa perkataan seperti jendela, almari, garpu, tuala, palsu. BELANDA 1641 1824 Menubuhkan Syarikat Hindia Timur Belanda pada 1602 untuk menguasai perdagangan rempah di kepulauan Melayu 1641- Belanda menyerang Portugis di Melaka dengan bantuan kerajaan Melayu Johor Penjajahan tertumpu di Indonesia dan Melaka di Tanah Melayu. Pusat utama di Betawi (Jakarta) Cuba menguasai perdagangan kain di India dan bijih timah di negeri2 Melayu Pemerintahan berakhir dengan Perjanjian Inggeris Belanda (Perjanjian London) pada 1824 PENGUASAAN INGGERIS Kenapa Inggeris meluaskan penguasaan? meluaskan perdagangan mendapatkan sumber bahan mentah persaingan dengan kuasa Eropah lain Bagaimana Inggeris berjaya menguasai negeri Melayu? ketidakstabilan politik di negeri-negeri Melayu kelemahan pentadbir negeri-negeri Melayu kebijaksanaan wakil Inggeris 5
INGGERIS DI TANAH MELAYU 1786 Francis Light menduduki Pulau Pinang 1819 Stamford Raffles menduduki Singapura selepas membuat perjanjian dgn Temenggong Abdul Rahman Johor Wujud persaingan antara Inggeris di Singapura dan Belanda di Melaka Persaingan tamat dengan Perjanjian Inggeris-Belanda 17 Mac 1824. Perjanjian Inggeris-Belanda 1824 Belanda Mengiktiraf Singapura sebagai pelabuhan British Tidak membuat sebarang perjanjian dan persetiaan dengan mana-mana raja dan sultan di Tanah Melayu Menyerahkan Melaka kepada Inggeris Menyerahkan kepentingannya di India kepada British Inggeris menyerahkan Bengkulen (Bangkahulu) kepada Belanda Tidak membuat sebarang perjanjian dan persetiaan di Sumatera Kesan : Kepulauan Melayu terbahagi kepada 2 kawasan geopolitik iaitu pengaruh Inggeris dan Belanda Berakhirnya empayar Melayu Johor-Riau kerana Johor dikuasai oleh Inggeris manakala Riau telah dikuasai oleh Belanda Pembahagian negeri-negeri di Tanah Melayu seperti Negeri-negeri Selat Penglibatan orang-orang Cina dalam aktiviti berdagang dan bertani PENTADBIRAN INGGERIS Negeri-negeri Selat (1826) Singapura, Melaka dan Pulau Pinang Sistem Residen (1874-1888) Perak, Selangor, Sg Ujong, Pahang, Negeri Sembilan Negeri-negeri Melayu Bersekutu atau NNMB (1896) Perak, Selangor, Pahang dan Negeri Sembilan Negeri-negeri Melayu Tidak Bersekutu atau NNMTB (1909-1919) Kelantan, Terengganu, Perlis, Kedah dan Johor Desentralisasi (berperingkat) 1920-an 1930-an 6
FAKTOR CAMPUR TANGAN INGGERIS Ekonomi bahan-bahan mentah sumber ekonomi Kebimbangan campurtangan kuasa asing lain Persaingan dengan kuasa Eropah lain Ketidakstabilan politik di negeri-negeri Melayu (anarki) Masalah politik; perebutan kuasa, perang saudara dan juga kegiatan lanun Negeri-negeri Selat (NNS) Melaka, Pulau Pinang dan Singapura digabungkan di bawah satu pentadbiran pada 1826 Singapura ibu negeri dan pusat pentadbiran NNS bermula 1832 Ketiga-tiga negeri maju sebagai pelabuhan, aktiviti ekonomi semakin baik dan ancaman lanun dapat dikurangkan Bermula pada tahun 1850-an negeri-negeri Selat mula menimbulkan masalah dan Inggeris mula menunjukkan minat kepada negeri-negeri lain Sistem Residen Perjanjian Pangkor pada 20 Januari 1874 Perjanjian di antara Raja Abdullah dan Inggeris untuk mengatasi isu perebutan kuasa (perang saudara antara Raja Abdullah dan Raja Ismail) krisis dan kekacauan oleh kongsi gelap Cina (Perang Larut) Kesan : Negeri Melayu terpaksa menjadi negeri di bawah naungan Inggeris. Sultan perlu menerima nasihat pentadbiran daripada Inggeris melalui sistem Residen 7
Sistem Residen Sistem Residen: Inggeris memerintah secara tidak langsung melalui institusi politik yang sedia ada bermatlamat untuk mengawal keamanan melalui pengenalan sistem pentadbiran dan undang-undang, pungutan cukai dan memajukan ekonomi dengan eksploitasi sumber asli yang ada Residen berperanan Menasihati Sultan dalam hal pentadbiran kecuali hal ehwal agama Islam dan adat resam Melayu Majlis Mesyuarat Negeri ditubuhkan untuk membincangkan pentadbiran dan masalah orang Melayu tetapi keanggotaan di kuasai oleh orang asing. Kelemahan Sistem Residen Residen menerima arahan dari Inggeris dan bukan dari Raja Gaji dibayar oleh negeri Melayu dan bukan oleh Inggeris Tiada panduan khusus bidang tugas Residen Perhubungan dengan Gabenor NNS jauh menyebabkan kuasa Residen tidak dapat dikawal Sikap negatif Residen mengubah sistem pemerintahan tradisi memerintah mengikut cara tersendiri dengan pengetahuan tentang Negeri-negeri Melayu yang terbatas tidak memahami dan menghormati adat resam, sikap, pandangan hidup dan sistem sosial orang Melayu tidak menghormati kedudukan Sultan dan pembesar tempatan Sultan tidak mahu menerima nasihat Residen Wujud ketidak-seimbangan dalam pembangunan di Negerinegeri Melayu Negeri-Negeri Melayu Bersekutu (NNMB) Kelemahan Sistem Residen membawa kepada penubuhan NNMB 1 Julai 1896, Perjanjian Persekutuan di antara pihak Inggeris dengan Raja-Raja Melayu - menyatukan pentadbiran Perak, Selangor, Pahang dan Negeri Sembilan - diketuai oleh Residen Jeneral Frank Swettenham - Residen Jeneral pertama Kuala Lumpur ibu negeri bagi NNMB Majlis Mesyuarat Raja-Raja Melayu (DURBAR) ditubuhkan 1909 - Inggeris menubuhkan Majlis Mesyuarat Persekutuan untuk menambah kuasa Sultan dan Residen 1910 - jawatan Residen Jeneral diganti dengan jawatan Ketua Setiausaha kepada Pesuruhjaya Tinggi 8
Kesan Pentadbiran NNMB Berlaku pemusatan kuasa di tangan Residen Jeneral di Kuala Lumpur - keputusan penting diputuskan oleh Residen Jeneral Kuasa Sultan semakin lemah dan berpusat pada agama Islam dan adat istiadat Melayu sahaja Kerajaan negeri hilang kuasa perundangan dan pentadbiran Pengambilan lebih ramai pegawai Inggeris daripada masyarakat tempatan di jabatan persekutuan Kesan Pentadbiran NNMB Pembahagian kuasa antara kerajaan persekutuan dengan negeri tidak jelas dan memihak kepada kerajaan persekutuan Hasil negeri, cukai dan kewangan terletak ditangan kerajaan pusat menyebabkan kerajaan negeri tiada sumber kewangan yang kukuh DURBAR tidak berfungsi kerana Residen Jeneral enggan ikut nasihat Orang Melayu tidak dapat menikmati keuntungan dari pembangunan dan pentadbiran negeri Negeri-Negeri Melayu Tidak Bersekutu Perjanjian Bangkok 10 Mac 1909 membentuk NNMTB Kelantan, Terengganu, Kedah dan Perlis disatukan di bawah satu pentadbiran. Johor menyertai pada 1914. Seorang penasihat Inggeris dilantik di setiap negeri tersebut Pentadbiran di bawah kawalan Pesuruhjaya Tinggi Sultan di NNMTB diberikan kebebasan dalam pentadbiran dan penasihat Inggeris bertindak sebagai penasihat semata-mata Urusan hal ehwal pentadbiran dilaksanakan oleh pembesar tempatan Majlis Mesyuarat Negeri ditubuhkan sebagai majlis penasihat 9
Dasar Desentralisasi (Pengagihan kuasa) Diperkenalkan di NNMB ekoran tidak puas hati Sultan dan pemusatan kuasa di tangan Residen Jeneral Tujuan Untuk membentuk Persekutuan Tanah Melayu (dengan NNMTB) Langkah berjimat cermat Inggeris ekoran kemelesetan ekonomi Kuasa utama pentadbiran, kewangan dan perkhidmatan yang sebelum ini dikuasai oleh kerajaan pusat diagihkan kepada kerajaan negeri Dilaksanakan secara berperingkat antara tahun 1920-an hingga 1930-an Kuasa Sultan/Raja-Raja Melayu, Majlis Mesyuarat Negeri dan Residen telah dikembalikan Kuasa-kuasa penting masih dipegang oleh kerajaan pusat Tidak dapat dijalankan sepenuhnya apabila Jepun menjajah/perang Dunia Kedua NNMB Perjanjian Persekutuan 1896 Pentadbiran 4 negeri dibawah Residen Jeneral Majlis Mesyuarat Raja-Raja (DURBAR) ditubuhkan Kuasa sultan dan residen diperbaiki Residen Jeneral ditukar kepada Pesuruhjaya Tinggi NNMTB Perjanjian Bangkok 1909 4 negeri 1914 Johor Penasihat Inggeris Kuasa sultan lebih luas berbanding sistem residen Pentadbiran tempatan masih di pegang oleh pembesar tempatan Majlis Mesyuarat Negeri Asas kepada pembentukan sistem pemerintahan berasaskan persekutuan INGGERIS DI SARAWAK James Brooke menjadi Gabenor Sarawak (1842) selepas membantu Raja Muda Hashim menghapuskan ancaman pemberontakan Keturunan Brooke mentadbir Sarawak sehingga 1941. Dasar penjajahan Brooke : Memperkenalkan sistem pentadbiran baru seperti sistem mahkamah, undang-undang jenayah, sistem matawang, ukur timbang, memisahkan penempatan berasaskan ras. Perlembagaan Sarawak Menggalakkan kemasukan pedagang dan pelabur asing untuk mengembangkan ekonomi Dasar perluasan kuasa secara paksaan 10
INGGERIS DI SABAH (BORNEO UTARA) Perluasan kuasa Inggeris di Sabah bermula dengan siri penjualan tanah pajakan di antara beberapa pedagang Inggeris; Charles Lee Moses, Joseph Torrey, Baron Von Overbeck dan Alfred Dent. Alfred Dent menubuhkan Syarikat Berpiagam Borneo Utara 1881 untuk mentadbir Sabah. Syarikat menerima Piagam Diraja dari kerajaan Inggeris yang memberikan hak Inggeris mengawal pentadbiran Sabah seperti perlantikan pegawai dan hubungan luar. INGGERIS DI SABAH (BORNEO UTARA) Majlis Penasihat ditubuhkan untuk membantu pentadbiran yang dianggotai sepenuhnya oleh orang Inggeris. W.H Treacher ialah Gabenor Sabah pertama Syarikat melaksanakan dasar perluasan kuasa dan menguasai wilayah-wilayah di Sabah daripada tangan pembesar tempatan. 1935 pentadbiran Sabah dipecahkan kepada 4 Residensi utama 15 Julai 1946, Sabah diisytiharkan secara rasmi sebagai tanah jajahan Inggeris. PENDUDUKAN JEPUN 15 Februari 1942 hingga 15 Ogos 1945 Seluruh Tanah Melayu dan Singapura ditawan dalam tempoh 70 hari sahaja Penjajahan singkat tetapi kesan besar kepada masyarakat Malaya Kemenangan Jepun membuktikan bahawa bangsa Asia boleh menentang dan mengatasi bangsa Eropah Jepun berundur selepas kalah dalam Perang Dunia Kedua 1942. 11
Faktor kejayaan Jepun Kelemahan pihak Inggeris Tidak bersedia Kelemahan pertahanan laut Semangat perang yang rendah Tentera yang masih muda dan tidak mempunyai pengalaman dalam peperangan Kelebihan tentera Jepun Terlatih dan bersemangat tinggi Pegawai bekebolehan seperti Yamashita dan Tsuji Persediaan peperangan yang rapi Taktik peperangan yang baik dan praktikal Kesan pendudukan Jepun Politik Slogan Asia untuk Asia berjaya menaikkan semangat nasionalisme Jepun galakan nasionalisme Melayu agenda untuk kuasai sumber ekonomi Mewujudkan kesedaran politik di kalangan masyarakat tempatan Gerakan menentang Jepun Parti Komunis Malaya MPAJA (Malayan People s Anti Japanese Army) ditubuhkan untuk menentang Jepun Force 136 gerakan bawah tanah yang terdiri daripada bekas tentera British dan gerila Melayu untuk menentang Jepun Kesan pendudukan Jepun Ekonomi Ekonomi Malaya meleset Industri bijih timah dan getah terganggu Banyak infrastruktur musnah Inflasi berlaku Sosial Sistem buruh paksa diperkenalkan Jepun mengutamakan orang Melayu dan menindas orang Cina Orang Melayu diberikan jawatan dalam pentadbiran Hubungan di antara kaum bertambah runcing Sistem pendidikan berasaskan bahasa dan budaya Jepun 12
Perkembangan selepas penjajahan Jepun Penguasaan Inggeris semula BMA : Sept. 1945-Mac 1946 BMA gagal - tidak berpengalaman - gagal mengatasi masalah dari zaman Jepun spt pasar gelap, rasuah dsb - pergaduhan kaum - sikap tentera yang melanggar peraturan April 1946 kerajaan awam Inggeris mentadbir semula. KESAN PENJAJAHAN TERHADAP MALAYSIA Pembentukan masyarakat pelbagai kaum Kepentingan ekonomi : Inggeris membawa masuk imigran dari India (Sistem Kangany) dan China (Sistem Kangchu) Aktiviti perdagangan mencetuskan petempatan asing Perkembangan sistem politik dan pentadbiran Pengaruh daripada pentadbiran Inggeris Sistem persekutuan; asas pentadbiran negeri dan kerajaan pusat Perkembangan sistem pendidikan Pengenalan sekolah aliran Inggeris dan aliran Melayu 13