BUKU PANDUAN RANCANGAN ORIENTASI SEKOLAH (ROS) FAKULTI PSIKOLOGI DAN PENDIDIKAN
RANCANGAN ORIENTASI SEKOLAH (ROS) 1. KONSEP 1.1 Program Rancangan Orientasi Sekolah (ROS) bertujuan memberi peluang kepada guru pelatih memahami sekolah sebagai institusi pendidikan dan peranan guru dalam bilik darjah. 1.2 Program Rancangan Orientasi Sekolah (ROS) terbentuk berasaskan pendekatan perkembangan selaras dengan Falsafah Pendidikan Kebangsaan untuk melahirkan bakal guru yang cemerlang. 1.3 Rancangan Orientasi Sekolah (ROS) merupakan pendedahan awal guru pelatih tentang alam persekolahan dari perspektif seorang guru. 1.4 Guru pelatih diharap dapat memahami tingkah laku pelajar, pengurusan sekolah, pengurusan bilik darjah, proses penyepaduan teori dan amalan dalam konteks pengajaran pembelajaran menerusi pemerhatian, interaksi dan refleksi. 2. OBJEKTIF Program ini memberi peluang kepada guru pelatih supaya dapat: 2.1 Menyesuaikan diri dengan masyarakat dan budaya sekolah. 2.2 Meninjau persekitaran sekolah dan bilik darjah. 2.3 Mengumpul maklumat tentang pengurusan, kurikulum dan prasarana. 2.4 Membuat pemerhatian aplikasi teori pengajaran dan pembelajaran dalam bilik darjah. 2.5 Merekod pengalaman menerusi portfolio. 3. STRATEGI PERLAKSANAAN 3.1 Tempoh ROS dijalankan selama (2) dua minggu. 3.2 Prosedur perlaksanaan 3.2.1.1 Guru pelatih perlu mengisi borang penempatan Latihan Mengajar untuk dikemukakan kepada Unit Latihan Mengajar, SPPS, UMS. 3.2.1.2 Unit Latihan Mengajar memaklumkan kepada pihak sekolah tentang penempatan guru pelatih selewat-lewatnya satu bulan sebelum tarikh ROS. 3.2.1.3 Unit Latihan Mengajar menyediakan surat pengesahan ROS dan Latihan Mengajar guru pelatih untuk diserahkan kepada pengetua semasa melaporkan diri di sekolah. 3.2.1.4 Unit Latihan Mengajar menyediakan garis panduan pelaksanaan ROS untuk pensyarah pembimbing dan pihak sekolah. 3.2.1.5 Unit Latihan Mengajar menyediakan garis panduan ROS untuk guru pelatih.
3.2.1.6 Unit Latihan Mengajar menyediakan borang dan dokumen yang berkaitan untuk tindakan pengetua. 3.3 Bidang tumpuan tugasan ROS Guru pelatih dikehendaki membuat tugasan yang memberi tumpuan kepada komponen berikut: 3.3.1 Suasana Pengajaran dan pembelajaran 3.3.2 Kemahiran mengajar dan pengurusan 3.3.3 Kemudahan fizikal dan peralatan 4. PERANAN DAN TANGGUNGJAWAB 4.1 Pelajar 4.1.1 Menghadiri taklimat ROS. 4.1.2 Memahami dan menghayati objektif ROS. 4.1.3 Melapor diri di sekolah dan membina hubungan baik dengan komuniti sekolah. 4.1.4 Mengamalkan etika profesionalisme perguruan. 4.1.5 Berbincang, memerhati dan membantu guru dalam tugas-tugas di bilik darjah. 4.1.6 Membantu guru dalam aktiviti kokurikulum. 4.1.7 Memerhati dan mengumpul maklum balas tentang pengajaran guru sebagai bahan refleksi. 4.1.8 Menyediakan portfolio ROS untuk digunakan secara berterusan. 4.1.9 Menggunakan portfolio dan pengalaman di sekolah dalam sesi refleksi di SPPS, UMS (mengikut keperluan program). 4.1.10 Segala perbelanjaan berkaitan dengan ROS adalah tanggungan guru pelatih. 4.2 Pihak Sekolah 4.2.1 Bekerjasama dengan pihak UMS dalam menjayakan program ROS. 4.2.2 Mengenal pasti dan melantik guru terlatih yang berpengalaman untuk membimbing pelajar yang menjalani ROS. 4.2.3 Membantu guru pelatih menyesuaikan diri dalam masyarakat sekolah. 4.2.4 Membantu guru pelatih untuk mengumpul maklumat sekolah yang diperlukan bagi menyempurnakan tugasan ROS. 4.2.5 Memberi peluang kepada guru pelatih membuat pemerhatian ke atas pengajaran/ aktiviti bimbingan guru terlatih yang berpengalaman. 4.2.6 Mengawasi disiplin dan kehadiran pelajar sepanjang tempoh ROS dan melengkapkan Borang Kehadiran ROS. 4.2.7 Melaporkan secara bertulis sebarang kes disiplin/ kesihatan/ kemalangan guru pelatih dari semasa ke semasa ke Unit LM SPPS, UMS.
4.2.8 Memberi bimbingan dan maklum balas yang berterusan kepada guru pelatih. 4.2.9 Menyerahkan Borang Kehadiran ROS dan dokumen lain yang berkenaan kepada pihak SPPS, UMS. 4.3 Guru Pembimbing 4.3.1 Membimbing guru pelatih kearah perkembangan Sahsiah Pendidik terutama dari segi pergaulan yang sihat, peningkatan jati diri dan pemupukan nilai-nilai professional keguruan. 4.3.2 Memaklumkan kepada pengetua sekolah mengenai kemajuan guru pelatih dari semasa ke semasa. 4.3.3 Menjalankan sekurang-kurangnya 1 (satu) kali perbincangan/ bimbingan pra dan pasca pengajaran yang dibuat oleh guru pelatih sepanjang tempoh ROS. 4.4 Pensyarah Pembimbing 4.4.1 Menjelaskan kepada pelajar tentang konsep, objektif dan tugasan ROS. 4.4.2 Menyemak folio guru pelatih dan dokumen lain yang berkaitan. 4.4.3 Membuat rumusan mengenai portfolio guru pelatih dalam Borang Rumusan ROS berdasarkan kriteria penilain penyediaan portfolio ROS. 4.4.4 Membuat lawatan jika perlu. 4.4.5 Menyimpan rekod penilaian ROS. 5. KEHADIRAN DALAM ROS 5.1 Kehadiran dalam ROS adalah wajib. Di dalam tempoh ROS guru pelatih tidak dibenarkan bercuti. Sebarang cuti sakit (yang disahkan oleh pihak perubatan kerajaan atau diakui oleh kerajaan), atau cuti mengejut kerana sesuatu hal yang menimpa diri atau keluarga, mestilah diberitahu kepada pihak sekolah dan universiti. 5.2 Sekiranya guru pelatih tidak dapat memenuhi syarat kehadiran 100% disebabkan oleh kes-kes tertentu, guru pelatih dikehendaki menghabiskan tempoh ROS sebelum menjalani Latihan Mengajar.
FORMAT PORTFOLIO RANCANGAN ORIENTASI SEKOLAH (ROS) Guru pelatih akan dinilai berasaskan portfolio. Portfolio hendaklah mengandungi maklumat beriku: 1. KULIT DEPAN PORTFOLIO 2. SENARAI KANDUNGAN PORTFOLIO 3. BIODATA PELAJAR 4. MAKLUMAT ASAS SEKOLAH 4.1 Nama dan alamat sekolah 4.2 Lokasi sekolah 4.3 Pelan sekolah 4.4 Gred sekolah 4.5 Jenis sekolah 4.6 Logo, Visi dan Misi 4.7 Bilangan pelajar 4.8 Bilangan guru dan kakitangan sokongan 4.9 Sejarah sekolah 4.10 Takwim sekolah 5. TUGASAN ROS 5.1 Bahagian Pertama (Suasana Pengajaran dan Pembelajaran) 5.1.1 Aktiviti 1: Kumpul Data 5.1.2 Aktiviti 1: Pelan dua (2) bilik darjah dan jawab setiap soalan 1 6. 5.1.3 Aktiviti 3: Jawab soalan (Peraturan dan Disiplin Sekolah). 5.2 Bahagian Kedua (Kemahiran Mengajar dan Pengurusan) 5.2.1 Aktiviti 4: Pemerhatian pengajaran dan jawab soalan 1 9. 5.2.2 Aktiviti 5: Jawab soalan (Kemahiran mengajar dan strategi pengajaran). 5.2.3 Aktiviti 6: Jawab soalan. 5.3 Bahagian Ketiga (Kemudahan Fizikal dan Peralatan) 5.3.1 Lengkapkan borang kemudahan yang tredapat di sekolah. 6. BORANG KEHADIRAN ROS 7. REKOD PENGAJARAN BERPASANGAN 8. BORANG MAKLUM BALAS PENGAJARAN BERPASANGAN 9. REFLEKSI (ESEI 1000 PERKATAAN)
TUGASAN RANCANGAN ORIENTASI SEKOLAH (ROS) BAHAGIAN PERTAMA: SUASANA PENGAJARAN DAN PEMBELAJARAN A. Aktiviti Fizikal Aktiviti 1: Kumpul Data Bilangan murid keseluruhan Bilangan bilik darjah Saiz kelas/ Jumlah murid dalam kelas Bilangan guru (lelaki dan perempuan) Nama sekolah Kedudukan: Bandar atau luar Bandar B. Suasana Bilik Darjah Aktiviti 2: Pelan Dua (2) Bilik Darjah Lukiskan pelan dua (2) buah bilik darjah yang anda lawati semasa ROS. Bagi setiap kelas jawab soalan beriku: 1. Nyatakan bagaimana alat hasil pengajaran dan pembelajaran diletakkan di kelas dan bagaimana ianya digunakan? 2. Apakah bahan yang murid boleh gunakan bila mereka memerlukan? 3. Sejauh mana pergerakan murid dibenarkan? 4. Kenalpasti cara mana murid diletakkan dalam kumpulan? 5. Apakah perbezaan yang terdapat pada kedua-dua kelas? 6. Apakah yang membuat ianya berbeza? C. Peraturan dan Disiplin Sekolah Aktiviti 3: Apakah peraturan sekolah dan bilik darjah? Apakah cara yang digunakan supaya murid tahu akan peraturan-peraturaan tersebut? Buat pemerhatian bagaimana ianya ditangani di sekolah. BAHAGIAN KEDUA: KEMAHIRAN MENGAJAR DAN PENGURUSAN A. Pengurusan Bilik Darjah Aktiviti 4: Buat pemerhatian pengajaran dua orang guru yang berbeza. Seorang guru mengajar subjek major dan seorang lagi mengajar subjek minor atau mata pelajaran yang lain. Perhatikan cara guru memberi tugasan sama ada secara kelas atau dalam kumpulan-kumpulan kecil. Jawab soalan-soalan berikut: 1. Bagaimanakah murid memberi tumpuan? 2. Bagaimanakah penglibatan murid dalam perbincangan?
3. Bagaimanakah guru memberikan penekanan dalam pengajaran? 4. Adakah sesuatu arahan itu diberi dengan jelas? Terangkan. 5. Bagaimanakah arahan diberikan kepada murid supaya menjalankan tugas dengan efektif? 6. Bagaimanakah cara guru mengendalikan masalah disiplin dan keadaan semasa murid telah siap tugasan/ tidak ada tugasan? 7. Bagaimanakah guru menguruskan murid dari satu aktiviti yang lain? 8. Bagaimanakah guru menyediakan murid supaya menyiapkan tugasan yang diberi? 9. Bagaimanakah guru menamatkan pengajaran? B. Kemahiran Mengajar dan Strategi Pengajaran Aktiviti 5: Berdasarkan pemerhatian guru-guru tadi jawab soalan-soalan yang berikut dengan menyatakan dalam bentuk bullet points. Kemahiran Profesional dan kemahiran mengajar. Penggunaan soalan, memberi penerangan, pergerakan penyampaian dalam pengajaran, penggunaan alatan, respons kepada kerja murid, penggunaan suara dan eye contact, pergerakan badan. Aktiviti 6: Hasil dari pemerhatian anda, terangkan dengan ringkas apakah kekuatan dan kelemahan, persamaan dan kelainan yang terdapat dalam dua situasi tersebut. Nyatakan apa yang anda dapat pelajari daripadanya. BAHAGIAN KETIGA: KEMUDAHAN FIZIKAL DAN PERALATAN Buat lawatan di sekolah dan perhatikan apakah kemudahan dan alatan yang disediakan bagi kegunaan guru dan murid yang boleh menyumbang kepada proses pengajaran dan pembelajaran. Berikan cadangan bagaimana ianya boleh digunakan semaksimanya. Apakah kemudahan dan alatan yang anda rasa perlu ada di sekolah itu tetapi belum diwujudkan. Buat nota ringkas. Lengkapkan borang kemudahan yang terdapat di sekolah. REFELKSI ESEI 1000 PERKATAAN Apakah faktor-faktor yang boleh menyumbang kepada pengajaran berkesan dan seterusnya mendorong murid untuk belajar dengan baik?
P O R T F O L I O ROS NAMA PELAJAR PROGRAM AMBILAN NAMA SEKOLAH FAKULTI PSIKOLOGI DAN PENDIDIKAN UNIVERSITI MALAYSIA SABAH KOTA KINABALU SABAH MATA PELAJARAN MAJOR MATA PELAJARAN MINOR GURU PEMBIMBING PRAKTIKUM PENSYARAH PENYELIA
Gambar B I O D A T A P E L A J A R RANCANGAN ORIENTASI SEKOLAH (ROS) Nama Pelajar Nombor Kad Pengenalan Program Nombor Matrik Pensyarah Penyelia Mata Pelajaran Major Guru Pembimbing Major Mata Pelajaran Minor Guru Pembimbing Minor Alamat Rumah Alamat Menginap (LM) Nombor Telefon (hp) Kaum Jantina Status Perkahwinan Kelayakan Akademik Kelayakan-kelayakan Lain
KEMUDAHAN YANG TERDAPAT DI SEKOLAH Bil Jenis Kuantiti Bil Jenis Kuantiti a KEMUDAHAN FIZIKAL e KEMUDAHAN KOMUNIKASI Dewan Telefon Kantin Faksimili Tandas E-mel Kedai koperasi/ buku Lain-lain (nyatakan) Lain-lain (nyatakan) b KEMUDAHAN HUMANISTIK Surau Bilik Rawatan Bilik Bacaan Bilik Kaunseling Pondok Pengawal Keselamatan Lain-lain (nyatakan) c KEMUDAHAN P & P Makmal Sains Makmal Komputer Bengkel Kemahiran Hidup Pusat Sumber Sekolah Perpustakaan Bilik Gerakan Bilik Guru Bilik Darjah Sudut bacaan/ maklumat Padang Gimnasium Gelanggang Badminton Gelanggang Bola Tampar Gelanggang Bola Jaring Gelanggang Sepak Takraw Stor Sukan Lain-lain (nyatakan) d PERALATAN UNTUK P & P Televisyen Komputer LCD OHP VCD Radio-kaset Mesin Fotostat Mesin Cetak Alat Tulis Lain-lain (nyatakan)
UNIT LATIHAN MENGAJAR FAKULTI PSIKOLOGI DAN PENDIDIKAN KEHADIRAN RANCANGAN ORIENTASI SEKOLAH (ROS) Maklumar Pelajar Nama No Matrik Program/ Major Nama Sekolah LM Kehadiran Tarikh Hari Akuan Untuk ditanda sendiri oleh pelajar (tanda ( / ) jika hadir dan ( X ) jika tidak hadir) dan ditandatangani oleh Pengetua di akhir Rancangan Orientasi Sekolah (ROS). (Tandatangan Pelajar) Tarikh: (Tandatangan Pengetua) Tarikh:
REKOD PENGAJARAN BERPASANGAN Nama Pelajar Nombor Matrik Program/ Major Nama Pasangan ROS Nama Guru Pembimbing Hari Tarikh dan Hari Masa :... :... :... :... :... Mata Pelajaran & Kelas (Tahun) Tandatangan Pasangan Catatan (Guru Pembimbing) 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Disemak oleh Guru Pembimbing: Disahkan oleh Pensyarah Penyelia: Tandatangan : Nama : Tarikh : Tandatangan : Nama : Tarikh : Salinan : 1. Portfolio ROS (Kedua-dua pasangan guru pelatih)
Catatan BORANG MAKLUMBALAS PENGAJARAN BERPASANGAN Sila fokuskan pemerhatian anda terhadap satu atau dua aspek/kemahiran sahaja dalam setiap sesi pengajaran berpasangan. Kekuatan / Kelebihan Perancangan / Pelaksanaan Sesi Pengajaran Pembelajaran......... Kelemahan / Kekurangan Perancangan / Pelaksanaan Sesi Pengajaran Pembelajaran..............
Cadangan Mengatasi Kelemahan / Kekurangan (Hasil perbincangan)......................................... Disemak oleh Guru Pembimbing: Disemak oleh Pensyarah Penyelia: Tandatangan : Nama : Tarikh : Tandatangan : Nama : Tarikh :