Air adalah wahana kehidupan

dokumen-dokumen yang mirip
REAKSI SAPONIFIKASI PADA LEMAK

Yang akan dibahas: 1. Kristal dan Ikatan pada zat Padat 2. Teori Pita Zat Padat

Kelarutan & Gejala Distribusi

FAKULTAS TEKNIK UNIVERSITAS NEGERI YOGYAKARTA BAHAN AJAR KIMIA DASAR

BAB 3 IKATAN KRISTAL. 3.1 Macam-Macam Ikatan Kristal

Peranan elektron dalam pembentukan ikatan kimia

LAPORAN PRAKTIKUM KIMIA ORGANIK PERCOBAAN II SIFAT-SIFAT KELARUTAN SENYAWA OGANIK

Lipid. Dr. Ir. Astuti,, M.P

Partikel Materi. Partikel Materi

LARUTAN ELEKTROLIT DAN NON ELEKTROLIT

Asam Amino dan Protein. Tri Rini Nuringtyas

SAP DAN SILABI KIMIA DASAR PROGRAM STUDI TEKNOLOGI PANGAN UNIVERSITAS PASUNDAN

LAMPIRAN C CCT pada Materi Ikatan Ion

BAB VI LARUTAN ELEKTROLIT DAN NON ELEKTROLIT

LAPORAN RESMI PRAKTIKUM KIMIA ORGANIK DASAR I SENTESIS BENZIL ALKOHOL DAN ASAM BENZOAT

Teori Ikatan. Ikatan Kimia I: Ikatan Kovalen

BENDA WUJUD, SIFAT DAN KEGUNAANNYA

I. Judul : Membandingkan Kenaikan Titik Didih Larutan Elektrolit dan Non-Elektrolit.

D. Tinjauan Pustaka. Menurut Farmakope Indonesia (Anonim, 1995) pernyataan kelarutan adalah zat dalam

LIPIDA (BAG. DUA) Ir. Niken Astuti, MP. Prodi Peternakan, Fak. Agroindustri, UMB YOGYA

KIMIA. Sesi HIDROKARBON (BAGIAN II) A. ALKANON (KETON) a. Tata Nama Alkanon

Bab V Ikatan Kimia. B. Struktur Lewis Antar unsur saling berinteraksi dengan menerima dan melepaskan elektron di kulit terluarnya. Gambaran terjadinya

GUGUS FUNGSI, TATA NAMA, SIFAT, DAN SINTESIS SEDERHANA SENYAWA HIDROKARBON

SOAL DAN KUNCI JAWABAN LARUTAN ELEKTROLIT DAN NON ELEKTROLIT

Pokok Bahasan. Teori tentang asam, basa dan garam Kesetimbangan asam-basa Skala ph Sörensen (Sörensen ph scale) Konstanta keasaman

IKATAN KIMIA BAB 3. Pada pelajaran bab tiga ini akan dipelajari tentang ikatan ion, ikatan kovalen, dan ikatan logam.

Lemak dan minyak adalah trigliserida atau triasil gliserol, dengan rumus umum : O R' O C

Menguasai pengetahuan dan menerapkan teknik, ketrampilan dan tools dalam bidang industri. Memiliki kemampuan untuk mengaplikasikan pengetahuan yang

BAB II TINJAUAN PUSTAKA

LAPORAN PRAKTIKUM KIMIA ORGANIK FARMASI PERCOBAAN I PERBEDAAN SENYAWA ORGANIK DAN ANORGANIK

ENZIM. Ir. Niken Astuti, MP. Prodi Peternakan, Fak. Agroindustri, UMB YOGYA

MEMBRAN BIOLOGIS DAN MEKANISME ABSORPSINYA. Tim Teaching MK Biofarmasetika

PROTEIN. Yosfi Rahmi Ilmu Bahan Makanan

Kontribusi Ilmu Biokimia

LATIHAN SOAL IKATAN KIMIA

Protein (asal kata protos dari bahasa Yunani yang berarti "yang paling utama") adalah senyawa organik kompleks berbobot molekul tinggi yang merupakan

Rangkaian reaksi biokimia dalam sel hidup. Seluruh proses perubahan reaksi kimia beserta perubahan energi yg menyertai perubahan reaksi kimia tsb.

BAB IV HASIL DAN PEMBAHASAN. 4:1, MEJ 5:1, MEJ 9:1, MEJ 10:1, MEJ 12:1, dan MEJ 20:1 berturut-turut

KROMATOGRAFI PENUKAR ION Ion-exchange chromatography

Chapter 7 Larutan tirtawi (aqueous solution)

IKATAN KIMIA ORGANIK dalam bidang ilmu FARMASI

Ikatan kimia. 1. Peranan Elektron dalam Pembentukan Ikatan Kimia. Ikatan kimia

MAKALAH PRAKTIKUM KIMIA DASAR REAKSI-REAKSI ALKOHOL DAN FENOL

Chapter 20 ASAM KARBOKSILAT

KELARUTAN DAN HASIL KALI KELARUTAN (Ksp)

KEGUNAAN. Merupakan polimer dari sekitar 21 jenis asam amino melalui ikatan peptida Asam amino : esensial dan non esensial

LATIHAN SOAL IKATAN KIMIA

A. KESTABILAN ATOM B. STRUKTUR LEWIS C. IKATAN ION D. IKATAN KOVALEN E. IKATAN KOVALEN POLAR DAN NONPOLAR F. KATAN KOVALEN KOORDINASI G

Gaya Antarmolekul dan Cairan dan Padatan

Protein adalah sumber asam-asam amino yang mengandung unsur-unsur C, H, O, dan N yang tidak dimiliki oleh lemak atau karbohidrat.

ENOLAT DAN KARBANION (REAKSI-REAKSI SUBSTITUSI ALFA)

Memiliki bau amis (fish flavor) akibat terbentuknya trimetil amin dari lesitin.

Larutan Nonelektrolit dan Elektrolit Lemah yang Sendiri

TITIK LELEH DAN TITIK DIDIH. I. TUJUAN PERCOBAAN : Menentukan titik leleh beberapa zat Menentukan titik didih beberapa zat II.

MODUL KIMIA SMA IPA Kelas 10

Senyawa Polar dan Non Polar

STRUKTUR KIMIA DAN SIFAT FISIKA

SAINS II (KIMIA) LEMAK OLEH : KADEK DEDI SANTA PUTRA

LAPORAN PRAKTIKUM UJI KUALITATIF SENYAWA ORGANIK dan SENYAWA ANORGANIK

TUJUAN INSTRUKSIONAL KHUSUS

Atom unsur karbon dengan nomor atom Z = 6 terletak pada golongan IVA dan periode-2 konfigurasi elektronnya 1s 2 2s 2 2p 2.

IKATAN KIMIA. RATNAWATI, S.Pd

BAB I PENDAHULUAN 1.1 Latar Belakang 1.2 Tujuan

I. DASAR TEORI Struktur benzil alkohol

STOIKIOMETRI Konsep mol

SENYAWA ALDEHID. oleh. Dra. Machdawaty Masri,MSI, Apt.

Standarisasi Larutan

METABOLISME LEMAK. Yunita Eka Puspitasari, S.Pi, MP

Halogenalkana. Pertemuan 2

! " "! # $ % & ' % &

LAPORAN PRAKTIKUM KIMIA ORGANIK (KI2051)

Struktur Aldehid. Tatanama Aldehida. a. IUPAC Nama aldehida dinerikan dengan mengganti akhiran a pada nama alkana dengan al.

SIFAT-SIFAT SENYAWA KOVALEN

JURNAL PRAKTIKUM SENYAWA ORGANIK DAN ANORGANIK 12 Mei 2014

FAKULTAS TEKNIK UNIVERSITAS NEGERI YOGYAKARTA BAHAN AJAR KIMIA DASAR BAB VI IKATAN KIMIA

IDENTIFIKASI DAN PEMISAHAN OBAT. gugus C=O sekitar 20 cm (Rahardjo, 2007).

U = Energi potensial. R = Jarak antara atom

Pengenalan Kimia Organik

Kelarutan (s) dan Hasil Kali Kelarutan (Ksp)

Bab VI Larutan Elektrolit dan Nonelektrolit

Kehidupan. Senyawa kimia dalam jasad hidup Sintesis dan degradasi. 7 karakteristik kehidupan. Aspek kimia dalam tubuh - 2

HASIL DAN PEMBAHASAN. dicatat volume pemakaian larutan baku feroamonium sulfat. Pembuatan reagen dan perhitungan dapat dilihat pada lampiran 17.

KIMIA. Sesi KIMIA UNSUR (BAGIAN IV) A. UNSUR-UNSUR PERIODE KETIGA. a. Sifat Umum

BAB 2. Pada bab struktur atom dan sistem periodik unsur, Anda sudah mempelajari bahwa. Ikatan Kimia. Kata Kunci. Pengantar

LARUTAN ELEKTROLIT DAN NON- ELEKTROLIT

IKATAN KIMIA ORGANIK dalam bidang ilmu FARMASI

Kimia Organik 1. Pertemuan ke 3 Indah Solihah

2. Substitusi dengan kelompok halogen OH. Halogen gugus-oh diganti dengan menggunakan pereaksi atau PCl5 PCL3:

Elektrokimia. Tim Kimia FTP

KARBOHIDRAT. Putri Anjarsari, S.Si., M.Pd

BAB II TINJAUAN PUSTAKA

IKATAN KIMIA DALAM BAHAN

ASAM KARBOKSILAT. Deskripsi: Struktur, tata nama, penggolongan dan manfaat asam karboksilat

MOLEKUL, ZAT PADAT DAN PITA ENERGI MOLEKUL ZAT PADAT PITA ENERGI

Kelompok G : Nicolas oerip ( ) Filia irawati ( ) Ayndri Nico P ( )

IKATAN KIMIA. Tim Dosen Kimia Dasar FTP

Ikatan dan Isomeri. Prof. Dr. Jumina Robby Noor Cahyono, S.Si., M.Sc.

LAPORAN PRAKTIKUM BIOKIMIA PANGAN KARBOHIDRAT II UJI MOORE. Diajukan Untuk Memenuhi Persyaratan Praktikum Biokimia Pangan

Ikatan Kimia dan Struktur Molekul. Sulistyani, M.Si.

Hubungan entalpi dengan energi yang dipindahkan sebagai kalor pada tekanan tetap kepada sistem yang tidak dapat melakukan kerja lain

Transkripsi:

Air

Air adalah wahana kehidupan Air merupakan senyawa yang paling berlimpah di dalam sistem hidup dan mencakup 70% atau lebih dari bobot semua bentuk kehidupan Reaksi biokimia menggunakan media air karena air mengisi semua bagian sel. Air merupakan medium tempat ber-

langsungnya transport nutrien, reaksireaksi enzimatis metabolisme sel dan transfer energi kimia Walaupun air bersifat stabil tetapi air mempunyai beberapa sifat istimewa Sifat fisik air yang istimewa disebabkan oleh ikatan hidrogen Air mempunyai titik lebur, titik didih dan panas penguapan yang lebih tingggi dibandingkan dengan hampir semua cairan

Struktur dan sifat fisik air

Ini menunjukkan adanya gaya tarik yang kuat diantara molekul-molekul air yg berdekatan yg memberikan air gaya kohesi internal yg tinggi Ex. Panas penguapan merpkan ukuran langsung dari jumlah energi yg dibutuhkan untuk mengalahkan gaya tarik menarik diantara molekul air yg berdekatan shgg mol tersebut dapat saling terpisah dan masuk ke fase gas

Mengapa air memperlihatkan gaya tarik antar molekul yang demikian kuat? Karena adanya struktur molekul air. Setiap atom hidrogen air (dua) memakai bersama sepasang elektron dgn atom oksigen. Geometri dari pasangan elektron yang dipakai bersama ini menyebabkan molekul berbentuk V Kedua pasang elektron oksigen yang tidak terpakai, bersama menyebabkan atom ini bermuatan negatif sebagian pada ujung bentuk V

Memebrikan kedua inti hidrogen muatan positif sebagian. Molekul air bersifat netral, muatan positif dan negatifnya terpisah dgn akibat mol ini menjadi dipole elektrik. Karena pemisahan muatan ini, dua mol air dpt tertarik satu dgn yg lain oleh gaya elektrostatik di antara muatan negatif sebagian pada atom oksigen dari satu mol air dan muatan positif sebagaian pada atom hidrogen

dari molekul yg lain. Jenis interaksi elektrostatik ini disebut ikatan hidrogen Ada kekuatan antar molekul Sifat dipolar

Tiap-tiap mol air dpt mengadakan ikatan hidrogen dgn sebanyakbanyaknya 4 mol air lainnya air adalah contoh suatu cairan polar, sebaliknya benzen atau heksan memperlihatkan kecenderungan yang relatif kecil untuk saling tarik menarik secara elektrostatik. Energi yang jauh lebih sedikit diperlukan untuk memisahkan molekul cairan ini.

Ikatan hidrogen Ikatan hidrogen dalam sistem hidup

Kepentingan biologi air Menjaga suhu sistem Pelarut senyawa ionik maupun molekuler organik Sebagai pereaksi reaksi biokimia

AIR MEMPUNYAI SIFAT-SIFAT PELARUT YG ISTIMEWA AIR MRPKAN PELARUT YG JAUH LEBIH BAIK : DGN HAMPIR SEMUA CAIRAN YANG UMUM DIJUMPAI KEBNAYAKAN KRISTAL GARAM SEPERTI SODIUM KLHORIDA SEGERA TERLARUT DLM AIR TETAPI HAMPIR TIDAK LARUT DLM KLOROFORM ATAU BENZEN KISI-KISI KRISTAL GRM DIPERTAHANKAN OLEH INTERAKSI ELEKTROSTATIK YG AMAT KUAT DIANTARA ION-ION POSITIF DAN NEGATIF YG SALING BERGANTIAN LETAKNYA

JIKA KRISTAL NaCl DITAMBAHKAN KE DALAM AIR, MOLEKUL DIPOLAR AIR AKAN TERTARIK SECARA KUAT KEPADA ION-ION Na+ dan Cl- DAN MENARIKNYA KE LUAR DARI KISI KRISTAL DAN MEMBENTUK HIDRAT ION Na+ dan Cl- DI DALAM LARUTAN AIR JUGA MELARUTKAN BERBAGAI SENYAWA ORGANIK YG MEMPUNYAI GUGUS KARBOKSIL ATAU AMINO YG CENDERUNG BERIONISASI OLEH INTERAKSINYA DGN AIR. KELOMPOK SENYAWA KEDUA YG LARUT DLM AIR ADALAH BERBAGAI SENYAWA

ORGANIK NETRAL YG MEMPUNYAI GUGUS FUNGSIONAL POLAR SEPERTI GULA, ALKOHOL, ALDEHIDA DAN KETON. KELARUTANNYA KARENA MOL AIR MEMBENTUK IKATAN HIDROGEN DGN GUGUS HIDROKSIL GULA DAN ALKOHOL ATAU GUGUS KARBONIL ALDEHIDA DAN KETON. KELOMPOK SENYW KETIGA YG TERDISPERSI OLEH AIR TERMASUK SENYW YG MEMP GUGUS HIDROFOBIK (TDK MENYUKAI AIR) DAN HIDROFILIK (MENYUKAI AIR) SERINGKALI DINAMAKAN SBG SENYW AMFIPATIK. Ex. Grm SODIUM t

DAN ASAM LEMAK BERANTAI PANJANG (ASAM OLEAT) KRN RANTAI KARBONNYA YG PANJANG BERSIFAT HIDROFOBIK DAN TDK LARUT DLM AIR, HNY TERDAPT KECENDERUNGAN YG KECIL DR SODIUM OLEAT UNTK LRT DLM AIR AKAN TETAPI SENYW INI SEGERA TERDISPERSI DI DALAM AIR MEMBENTUK GUMPALAN YG DISEBUT MISEL. AIR SABUN CENDERUNG KELIHATAN KERUH KARENA MISEL YG ADA BERUKURAN RELATIF BESAR DAN MEMBAURKAN CAHAYA,