DEFINISI ISTILAH. Bilik Darjah : Merujuk kepada tempat sesi pengajaran dan pembelajaran dijalankan, termasuk bilik khas, bengkel, dan makmal.

PENGENALAN Garis Panduan Amalan Profesional Latihan Perguruan Praperkhidmatan digubal sebagai panduan dalam melaksanakan Amalan Profesional bagi pelajar yang mengikuti Program Ijazah Sarjana Muda Perguruan (PISMP). Garis Panduan Amalan Profesional ini mengandungi maklumat berkaitan dengan Pengalaman Berasaskan Sekolah (PBS), Praktikum dan Internship. Maklumat tentang struktur program, prosedur pelaksanaan, peranan dan tanggungjawab semua pihak yang terlibat, panduan penggunaan borang dan kaedah penilaian dinyatakan secara jelas. Dalam bahagian lampiran dimuatkan pelbagai borang bimbingan dan penilaian serta dokumen lain yang berkaitan bagi membantu melaksanakan program ini dengan berkesan dan mencapai objektif yang telah ditetapkan. Garis panduan ini perlu dijadikan sebagai rujukan oleh pelajar, pensyarah pembimbing, guru pembimbing dan pengurus sekolah, bagi memahami dan menghayati peranan serta tanggungjawab masing-masing dalam menjayakan Amalan Profesional. Di samping itu, garis panduan ini juga dapat membantu pembimbing dalam melaksanakan tugas bimbingan, penyeliaan dan penilaian pelajar. Selain itu, pihak pengurusan Institut Pendidikan Guru (IPGM) khasnya Pasukan Pengurusan Praktikum, pihak pengurusan sekolah dan Jabatan Pelajaran Negeri boleh menggunakan garis panduan ini untuk membantu mereka melaksanakan tugas-tugas pengurusan dan pentadbiran yang berkaitan dengan Amalan Profesional. Tugas-tugas yang dimaksudkan ini meliputi urusan pelantikan, penempatan (praktikum dan PBS), pemantauan dan kerja-kerja penyelarasan Amalan Profesional. Garis panduan ini perlu dijadikan sebagai rujukan untuk membantu usaha menjayakan Amalan Profesional ke arah memberi sumbangan bermakna dalam menyempurnakan sistem latihan perguruan kendalian Bahagian Pendidikan Guru. Usaha ini adalah selaras dengan hasrat dan matlamat Falsafah Pendidikan Kebangsaan, Falsafah Pendidikan Guru, Visi dan Misi Pendidikan Guru serta Pelan Induk Pembangunan Pendidikan (PIPP). 1

Pensyarah Pembimbing Guru Pembimbing Pengurus Sekolah Pelajar Murid Institut Pendidikan Guru Malaysia DEFINISI ISTILAH : Merujuk kepada pensyarah IPGM yang dilantik oleh Pengarah untuk membimbing, menyelia dan menilai prestasi pelajar semasa praktikum. : Merujuk kepada guru sekolah yang berpengalaman dalam mata pelajaran major/elektif dan dilantik oleh Jabatan Pelajaran Negeri (JPN) sebagai pembimbing kepada pelajar. : Merujuk kepada Guru Besar, Guru Penolong Kanan dan Penyelia Petang. : Merujuk kepada pelajar Program Ijazah Sarjana Muda Perguruan sepenuh masa yang sedang mengikuti latihan praperkhidmatan yang dianjurkan oleh Kementerian Pelajaran Malaysia (KPM). : Merujuk kepada murid sekolah rendah tempat Amalan Profesional dilaksanakan. : Merujuk kepada institut perguruan di bawah Kementerian Pelajaran Malaysia yang mengendalikan program latihan perguruan. Bilik Darjah : Merujuk kepada tempat sesi pengajaran dan pembelajaran dijalankan, termasuk bilik khas, bengkel, dan makmal. Sekolah : Merujuk kepada sekolah-sekolah rendah yang ditadbir di bawah KPM. Pemantauan : Merujuk kepada proses mengesan pelaksanaan Amalan Profesional oleh ahli JKIPIPGM. Rentasan : Merujuk kepada proses pengesahan kes gagal/ cemerlang dalam Amalan Profesional. Cemerlang Gagal JKIPIPGM : Merujuk kepada markah 90 peratus dan ke atas dalam penilaian akhir praktikum. : Merujuk kepada markah kurang 40 peratus atau gagal mematuhi prosedur-prosedur Amalan Profesional atau melanggar Akta 174 / Akta Universiti Kolej Universiti (AUKU). : Merujuk kepada Jawatankuasa Induk Praktikum Institut Pendidikan Guru Malaysia. JKPPIPGM : Merujuk kepada Jawatankuasa Peperiksaan dan Penilaian Institut Pendidikan Guru Malaysia. 2

BAHAGIAN 1 AMALAN PROFESIONAL 3

AMALAN PROFESIONAL 1. PENDAHULUAN Amalan Profesional adalah komponen penting dalam kurikulum latihan perguruan praperkhidmatan yang berlandaskan hasrat dan matlamat Falsafah Pendidikan Kebangsaan, Falsafah Pendidikan Guru, Visi dan Misi Bahagian Pendidikan Guru serta Pelan Induk Pembangunan Pendidikan. Program ini sebagai landasan untuk pelajar mengaplikasikan ilmu dan kemahiran yang diterima semasa pengajian di IPGM dalam pengajaran dan pembelajaran sebenar di bilik darjah. 2. KONSEP Amalan Profesional perlu dilihat sebagal satu kontinum dalam program latihan perguruan praperkhidmatan di IPGM. Program ini terbahagi kepada tiga bahagian: (i) Pengalaman Berasaskan Sekolah (PBS). (ii) Praktikum (Pengajaran makro dan mikro dijalankan sebelum praktikum oleh Jabatan Ilmu Pendidikan/Jabatan Pengkhususan/Jabatan Major) (iii) Internship Pembahagian ini dapat digambarkan seperti rajah berikut: Amalan Profesional PBS Praktikum Internship Rajah 1.1 : Konsep Amalan Profesional 3. RASIONAL Amalan Profesional menyediakan peluang bagi pelajar mempraktikkan ilmu, kemahiran dan teori dalam amalan pengajaran pembelajaran serta menghasilkan teori pengajaran pembelajaran yang tersendiri. Hasil daripada pengalaman, proses refleksi dan penambahbaikan secara berterusan, pelajar akan menggunakan kreativiti bagi menghasilkan iimu binaan (situational knowledge) dan inovasi yang menjadi asas kepada pembinaan ilmu profesional perguruan mereka seperti yang ditunjukkan dalam Rajah 1.2. Melalui program latihan praktik yang sistematik, berasaskan sekolah dan bersifat developmental, pelajar dapat membina, menguasai dan mengukuhkan ilmu profesional perguruan untuk menjadi guru permulaan yang berkesan. 4

Semasa pelaksanaan amalan profesional, bimbingan dan latihan lebih diutamakan daripada penilaian. Proses ini memerlukan jalinan kerjasama dan perkongsian pintar antara IPGM dan sekolah. Permuafakatan yang mantap dan berstruktur ini dapat membantu perkembangan sistem latihan terutamanya dari segi peningkatan profesionalisme keguruan. INSAN GURU ILMU PROFESIONAL PERGURUAN R PENAMBAHBAIKAN R ILMU BINAAN (SITUATIONAL KNOWLEDGE) R PENAMBAHBAIKAN R TEORI TERSENDIRI (PERSONAL THEORIES) R PENAMBAHBAIKAN R R PELAJAR TEORI PRAKTIS R = Refleksi Rajah 1.2 : Proses Pembinaan Insan Guru dalam Amalan Profesional 4. MATLAMAT Amalan Profesional membolehkan pelajar menguasai dan mengamalkan segala konsep, prinsip, teori, kemahiran dan nilai yang diperlukan oleh seseorang insan guru yang profesional. Amalan Profesional juga membantu meningkatkan perkembangan potensi pelajar supaya mempunyai daya ketahanan diri dalam menghadapi pelbagai cabaran di sekolah. Program ini juga adalah untuk melahirkan insan guru yang profesional, dan memiliki sahsiah guru yang unggul dan bukan sebagai guru di bilik darjah semata-mata. Oleh yang demikian, Amalan Profesional perlu dilaksanakan secara menyeluruh dan bersepadu serta melibatkan usaha sama antara IPGM, JPN dan sekolah. 5. OBJEKTIF 5.1 Melalui Amalan Profesional, diharapkan pelajar akan dapat: (i) memupuk sikap positif, meningkatkan daya ketahanan diri dan mengamal nilai profesional perguruan; 5

(ii) membina daya suai, daya tahan, daya saing, daya cipta dan kreativiti; (iii) meningkatkan kemahiran memerhati, keprihatinan dan kepekaan terhadap murid; (iv) (v) (vi) (vii) (viii) (ix) menyesuaikan diri dengan budaya sekolah; menyepadukan teori dengan amali dalam pengajaran pembelajaran; menguasai strategi, pendekatan, kaedah dan teknik pengajaran pembelajaran; mengenal pasti dan menyelesaikan masalah pengajaran pembelajaran, seterusnya memperkembangkan potensi mereka sebagai guru; membuat refleksi, penilaian kendiri dan penambahbaikan dalam semua aspek tugas guru; dan membina teori tersendiri (peribadi), ilmu binaan, dan seterusnya ilmu profesional perguruan. 5.2 Melalui Amalan Profesional ini juga, pihak IPGM dan sekolah dapat: (i) (ii) (iii) memberi bimbingan secara menyeluruh yang merangkumi semua aspek pengajaran pembelajaran di dalam dan di luar bilik darjah; mengeratkan hubungan profesional antara IPGM dengan sekolah melalui perbincangan dan perkongsian maklumat serta kepakaran dalam konteks pengajaran pembelajaran dan; menilai prestasi pelajar semasa Amalan Profesional. 6. PELAKSANAAN PROGRAM AMALAN PROFESIONAL Program Amalan Profesional bagi latihan perguruan praperkhidmatan dilaksanakan seperti dalam Jadual 1.1. Tempoh Pelaksanaan Program Amalan Profesional Program Pengalaman Berasaskan Sekolah Praktikum Internship PBS 1 PBS 2 PBS 3 PBS 4 Prak 1 Prak 2 Prak 3 Internship Tempoh 1 minggu 1 minggu 1 minggu 1 minggu 4 minggu 8 minggu 12 minggu 4 Minggu Semester 1 2 3 4 5 6 7 8 Kredit - 2 4 6 2 Jadual 1.1: Pelaksanaan Amalan Profesional 6

7. PENILAIAN AMALAN PROFESIONAL Wajaran bagi penilaian Amalan Profesional pelajar adalah seperti dalam Jadual 1.2. Perincian bagi setiap aktiviti PBS, praktikum dan internship dihuraikan dalam bahagian yang berkaitan. Wajaran Markah Amalan Profesional Program Pengalaman Berasaskan Sekolah Praktikum Internship PBS 1 PBS 2 PBS 3 PBS 4 Prak 1 Prak 2 Prak 3 Internship PISMP 1 minggu Wajaran 1 minggu 1 minggu 1 minggu Wajaran untuk PBS dimasukkan dalam tugasan mata pelajaran major/elektif 4 minggu 8 minggu 12 minggu 4 Minggu 100 % 100 % 100 % 100 % Jadual 1.2 : Wajaran Untuk Penilaian Amalan Profesional 7.1 Syarat Penentuan Keputusan Prestasi pelajar dalam Amalan Profesional diputuskan mengikut gred yang ditetapkan dalam Syarat dan Peraturan Sistem Peperiksaan dan Penilaian Pendidikan Guru yang dikeluarkan oleh Lembaga Peperiksaan Pendidikan Guru (LPPG). (i) Penentuan lulus adalah berdasarkan kepada syarat-syarat berikut: - Kehadiran 100% dalam Amalan Profesional - Mencapai tahap minimum dalam penilaian akhir setiap praktikum dan internship - Menunjukkan sikap positif terhadap profesion perguruan (ii) Penentuan gagal adalah berdasarkan kepada syarat-syarat berikut: - Pelajar tidak memenuhi syarat-syarat seperti yang disenaraikan dalam kategori lulus. - Pelajar menunjukkan sikap yang negatif dan tidak mematuhi teguran dan bimbingan yang diberikan. - Pelajar masih tidak menghiraukan amaran secara bertulis sebanyak tiga kali. - Pelajar tidak menulis Rancangan Pengajaran Harian (RPH) sebanyak tiga kali sepanjang tempoh praktikum. - Melanggar mana-mana peraturan di bawah Akta 174 dan disabitkan kesalahan. 7

BAHAGIAN 2 PENGALAMAN BERASASKAN SEKOLAH (PBS) 8

PENGALAMAN BERASASKAN SEKOLAH (PBS) 1. KONSEP Pengalaman Berasaskan Sekolah (PBS) merupakan satu komponen daripada Amalan Profesional bagi pelajar Program Ijazah Sarjana Muda Perguruan Kementerian Pelajaran Malaysia. Pelaksanaan PBS dapat memberi kefahaman awal kepada pelajar tentang alam persekolahan daripada perspektif seorang guru. PBS juga memberi peluang kepada pelajar memahami sekolah sebagai sebuah institusi pendidikan, peranan guru di dalam bilik darjah melalui pemerhatian, penelitian dokumen, refleksi dan interaksi dengan guru serta komuniti sekolah. Melalui PBS pelajar dapat memahami sistem pengurusan sekolah, tingkah laku murid, pengurusan bilik darjah dan tugas sebenar seorang guru. 2. OBJEKTIF Melalui Pengalaman Berasaskan Sekolah (PBS), pelajar dapat (i) (ii) (iii) (iv) (v) (vi) (vii) (viii) (ix) (x) (xi) memahami dan menyesuaikan diri dengan budaya sekolah; menghayati kerjaya seorang guru; memperoleh pengetahuan tentang pengurusan sekolah; mendapat pendedahan awal tentang pembelajaran murid; memahami pengurusan dan strategi pengajaran pembelajaran; membina kemahiran berinteraksi dengan murid, guru dan kakitangan sekolah; mengumpul maklumat tentang pengurusan sekolah, iklim pengajaran pembelajaran dan budaya sekolah; membina kemahiran inkuiri penemuan dan kemahiran berfikir secara kritis dan analitikal; membina sikap positif terhadap profesion keguruan; membuat refleksi mengenai tugas dan tanggungjawab guru; dan mendokumentasikan pengalaman yang dilalui untuk perbincangan semasa sesi refleksi selepas PBS dilaksanakan. 9

3. STRATEGI PELAKSANAAN (i) Tempoh Tempoh pelajar menjalani PBS adalah seperti dalam Jadual 2.1. Jadual 2.1: Pelaksanaan Pengalaman Berasaskan Sekolah (PBS) Program Semester Tempoh Penempatan Program Ijazah Sarjana Muda Perguruan 1 1 Minggu 2 1 Minggu 3 1 Minggu 4 1 Minggu Sekolah Rendah Sekolah Rendah Sekolah Rendah Sekolah Rendah (ii) Penempatan Pelajar ditempatkan di sekolah rendah tertentu dan diuruskan oleh Unit Praktikum IPGM dengan kerjasama Penyelaras PISMP dan jabatan mata pelajaran major/elektif masing-masing. Penempatan hendaklah mengambil kira lokasi, saiz dan jenis sekolah yang berbeza-beza mengikut semester. Ini bertujuan untuk membolehkan mereka mendapat pengalaman dan pendedahan yang pelbagai sebelum mereka ditempatkan di sekolah untuk praktikum. (iii) Prosedur Pelaksanaan a) IPGM akan memaklumkan kepada semua Jabatan Pelajaran Negeri (JPN) tentang Pengalaman Berasaskan Sekolah (PBS). b) IPGM akan memaklumkan kepada pihak sekolah tentang penempatan pelajar dan pelaksanaan PBS. c) IPGM akan menguruskan taklimat pengurusan dan pelaksanaan PBS untuk pelajar. d) IPGM menyediakan borang dan dokumen yang berkaitan untuk tindakan pelajar. e) Jabatan Ilmu Pendidikan, mata pelajaran major/elektif memberikan panduan pelaksanaan aktiviti PBS kepada pelajar untuk disempurnakan sepanjang tempoh pelaksanaan PBS. f) Hasil aktiviti PBS akan dibincang bersama pensyarah yang berkenaan semasa sesi interaksi kuliah dan sesi refleksi. (rujuk Jadual 2.2). 10

Jadual 2.2: Pengalaman Berasaskan Sekolah Mengikut Semester Semester Mata Pelajaran 1 Pengajian Profesional 2 Major 3 Elektif 1 4 Elektif 2 (iv) Aktiviti Semasa Pengalaman Berasaskan Sekolah a) Pelajar dikehendaki memperoleh maklumat umum tentang sekolah di mana mereka menjalani setiap PBS berdasarkan Lampiran 1-7A. b) Pelajar juga dikehendaki melaksanakan aktiviti PBS berdasarkan semua aspek yang dtetapkan oleh Jabatan Ilmu Pendidikan dan jabatan mata pelajaran major/elektif masing-masing berdasarkan semester yang ditetapkan. c) Jabatan Ilmu Pendidikan, jabatan mata pelajaran major dan jabatan mata pelajaran elektif hendaklah merancang aktiviti PBS berdasarkan format dan tema aktiviti yang dicadangkan di dalam Lampiran 1-7B d) Tiada tugasan lain diberikan kepada pelajar selain aktiviti yang telah ditetapkan. 4. KEHADIRAN a) Kehadiran pelajar dalam PBS adalah wajib. b) Pelajar yang tidak hadir kerana sakit atau cedera memerlukan pengesahan doktor/pegawai perubatan. c) Ketidakhadiran semasa PBS atas sebab-sebab tertentu perlu mendapat kebenaran daripada Pengarah/Timbalan Pengarah IPGM. d) Pelajar yang tidak cukup kehadiran perlu melengkapkan tempoh PBS yang ditetapkan. 11

5. STATUS PELAKSANAAN PBS Pelajar yang telah menjalani PBS perlu memenuhi keperluan berikut: a) Kehadiran pelajar dalam PBS (Lampiran 1-8) b) Menyempurnakan aktiviti PBS (Lampiran 1-7) c) Melengkapkan Portfolio individu (Lampiran 1-2 dan 1-3) d) Melengkapkan Borang Kehadiran dan Laporan Perkembangan Pelajar (Lampiran 1-8 dan dan 1-9) 6. PERANAN DAN TANGGUNGJAWAB (i) Pelajar: a) Menghadiri taklimat PBS; b) Memahami objektif PBS; c) Melaksanakan aktiviti PBS; d) Hadir ke sekolah pada tarikh yang ditetapkan sepanjang tempoh PBS; e) Mematuhi dan mengamalkan etika keguruan, peraturan IPGM dan peraturan sekolah; f) Membuat pemerhatian terhadap iklim pembelajaran di bilik darjah, persekitaran dan kelengkapan sekolah; g) Berbincang dengan pihak sekolah tentang aktiviti yang dilaksanakan di sekolah; h) Memerhati dan mengumpul maklumat tentang pengajaran guru serta pengurusan kelas sebagai bahan refleksi; i) Mendokumentasikan segala hasil aktiviti dan hasil refleksi secara berterusan dalam portfolio individu; j) Mengadakan sesi perbincangan dengan rakan sebaya dan pensyarah tentang pengalaman yang diperoleh semasa menjalani PBS; k) Menyerahkan hasil aktiviti PBS kepada pensyarah mata pelajaran Ilmu Pendidikan, major/elektif masing-masing pada masa yang ditetapkan untuk perbincangan bersesuaian dengan objektif PBS; 12

(ii) Sekolah a) Memberi taklimat kepada pelajar tentang sejarah, struktur organisasi, pengurusan, peraturan, disiplin dan budaya sekolah b) Bekerjasama dengan pihak IPGM dalam menjayakan PBS c) Memberi peluang kepada pelajar membuat pemerhatian persekitaran sekolah/pengajaran/aktiviti guru d) Membantu pelajar untuk mengumpul maklumat sekolah yang diperlukan bagi melaksanakan aktiviti PBS e) Membantu pelajar menyesuaikan diri dalam komuniti sekolah f) Mengawasi disiplin dan kehadiran pelajar sepanjang tempoh PBS dan mengesahkan Borang Kehadiran PBS g) Melaporkan kemajuan pelajar dengan menggunakan Borang Laporan Perkembangan Pelajar (rujuk Lampiran 1-8 dan 1-9) h) Memberi bimbingan dan maklum balas yang berterusan kepada pelajar i) Memastikan segala tindakan berkaitan dengan pelaksanaan PBS dilaksanakan dengan sempurna j) Membantu pelajar meningkatkan perasaan cinta terhadap alam persekolahan dan profesion keguruan. (iii) IPGM (Unit Praktikum, Penyelaras PISMP dan Jabatan Ilmu Pendidikan/Major/Elektif) a) Memahami, menghayati dan melaksanakan PBS mengikut Garis Panduan Pelaksanaan PBS b) Merancang dan mengenal pasti sekolah serta mengurus penempatan pelajar untuk PBS c) Menghantar surat makluman pelaksanaan PBS ke sekolah-sekolah yang terlibat. d) Memastikan aktiviti PBS disediakan pada masa yang ditetapkan dan masa yang mencukupi diberikan kepada pelajar e) Memberikan taklimat kepada pelajar berhubung dengan konsep, objektif dan aktiviti dalam pelaksanaan PBS f) Mengambil tindakan sewajarnya jika terdapat kes-kes yang memerlukan tindakan 13

g) Memastikan pelajar hadir ke sekolah mengikut tarikh yang ditetapkan h) Memastikan pelajar melaksanakan aktiviti PBS dan menyerahkan hasil aktiviti kepada pensyarah mata pelajaran yang berkenaan i) Mengadakan sesi refleksi selepas PBS tamat (Jabatan yang terlibat) j) Mewujudkan kerjasama dan hubungan profesional antara IPGM dengan sekolah k) Menyediakan laporan bertulis tentang kes-kes khas pelajar kepada pihak IPGM dengan segera 14

LAMPIRAN 1 15

LAMPIRAN 1-1 PENGALAMAN BERASASKAN SEKOLAH PANDUAN MENULIS PERNYATAAN PROFESIONAL/KONTRAK AKTIVITI 1. Pengenalan Pernyataan profesional/kontrak aktiviti merujuk kepada harapan/aktiviti yang ditetapkan sendiri oleh pelajar untuk dilaksanakan dalam tempoh PBS. Fokus tertentu perlu ditetapkan oleh pelajar dalam melaksanakan aktiviti tersebut bagi mencapai objektif yang diharapkan. Setiap fokus aktiviti hendaklah dapat diukur dan dinilai sendiri oleh pelajar di peringkat akhir. 2. Tujuan Pernyataan Profesional 2.1 Menyatakan fokus aktiviti yang hendak dilaksanakan dengan jelas 2.2 Membantu pelajar merancang strategi pelaksanaan aktiviti yang difokuskan dengan sistematik 2.3 Membolehkan pelajar mengukur dan menilai keberkesanan pelaksanaan aktiviti yang difokuskan 2.4 Menjadi asas dan panduan kepada pelajar untuk membuat tindakan susulan/ penambahbaikan 3. Pernyataan Profesional 3.1 Sebelum PBS Kenal pasti fokus utama aktiviti Tujuan aktiviti Merancang strategi pelaksanaan Instrumen penilaian kendiri 3.2 Semasa PBS Melaksanakan aktiviti/strategi yang dirancang Mengumpul data Merekod 3.3 Selepas PBS (refleksi) Menganalisis data Menilai Melapor 4. Penilaian Kendiri Terhadap Pernyataan Profesional Pencapaian objektif Cadangan tindakan susulan/penambahbaikan 16

PENGALAMAN BERASASKAN SEKOLAH PANDUAN PENYEDIAAN PORTFOLIO LAMPIRAN 1-2 1. Pengertian Portfolio 1.1 Portfolio atau profil profesional merupakan koleksi dokumen yang memberi gambaran tentang seorang profesional dari segi: 1.1.1 Pengetahuan 1.1.2 Kemahiran 1.1.3 Pengalaman 1.1.4 Kelayakan 1.1.5 Matlamat dan pencapaian 1.2 Satu bentuk sejarah pencapaian pelajar yang didokumentasikan dan diperkukuhkan dengan bukti-bukti hasil kerjanya dan kesedaran baru melalui penulisan reflektif. (Shulman, 1992). 2. Tujuan Portfolio 2.1 Mendokumentasikan kemahiran dan pengetahuan melalui pengalaman dalam PBS 2.2 Sebagai landasan komunikasi antara pelajar, pensyarah dan mentor untuk menilai 2.3 Perkembangan profesionalisme pelajar. 2.4 Memberi ruang kepada pelajar membuat refleksi dan mendapat pengetahuan dan pengalaman baru. 2.5 Membudayakan proses pengumpulan maklumat dan dokumen secara sistematik dan profesional. 3. Ciri-Ciri Portfolio 3.1 Hasil akhir portfolio mestilah menunjukkan pelajar telah terlibat dengan refleksi kendiri. 3.2 Hasil yang dibuat sendiri oleh pelajar menghargai usaha dan diri sendiri. 3.3 Mempunyai maklumat yang berbeza dan mesti dikemaskinikan pada setiap masa. 3.4 Mengandungi maklumat yang menggambarkan proses pelaksanaan, perkembangan dan penilaian dalam melaksanakan setiap tugasan. 4. Tanggungjawab Pelajar Dalam Penyediaan Portfolio 4.1 Menyediakan portfolio yang bermakna dan kemas kini berdasarkan senarai semak. 4.2 Menyerahkan portfolio kepada pensyarah untuk disemak selepas PBS. 17

LAMPIRAN 1-3 PENGALAMAN BERASASKAN SEKOLAH SENARAI SEMAK PENYEDIAAN PORTFOLIO Bil Tajuk Item 1.1) Nama Tandakan 1 2 3 4 5 Biodata (ditulis dalam helaian berasingan) Pernyataan Profesional / Kontrak Aktiviti (Lampiran 1-1) Instrumen Pengumpulan Data Berhubung Tugasan (yang mana sesuai mengikut keperluan) Kolaborasi (Lampiran 1-4) Ilmu/Pengetahuan Baru Melalui 1.2) No. Kad Pengenalan 1.3) Major dan Ambilan 1.4) Tarikh PBS 1.5) Gambar 2.1) Penyataan sebelum PBS 2.2) Laporan pelaksanaan aktiviti yang difokus 3.1) Pemerhatian 3.2) Senarai semak 3.3) Temu bual 3.4) Soal selidik 4.1) Perbincangan dengan pengurusan sekolah 4.2) Perbincangan dengan mentor 4.3) Perbincangan dengan guru-guru lain 4.4) Perbincangan dengan kakitangan sekolah 4.5) Interaksi dengan murid 5.1) Pemerhatian 5.2) Senarai Semak 5.3) Temu bual 6 Refleksi (Lampiran 1-6) 6.1) Aktiviti 7 Laporan Akhir 6.2) Perbincangan/Interaksi Ulasan Pensyarah: Tandatangan Nama Tarikh 18

PENGALAMAN BERASASKAN SEKOLAH REKOD KOLABORASI/INTERAKSI/PERBINCANGAN LAMPIRAN 1-4 Tarikh : Masa : Nama Guru Yang Ditemui: Tajuk/Perkara : Isi Perbincangan Cadangan Tindakan Tandatangan : Nama Jawatan : : 19

PENGALAMAN BERASASKAN SEKOLAH PENULISAN REFLEKSI LAMPIRAN 1-5 1. Definisi Refleksi Proses merenung, menganalisis, mencari alasan, cadangan dan tindakan untuk membaiki diri yang dilakukan secara berterusan. (Hanipah, 1999) Amalan refleksi merupakan perlakuan memikirkan semula pengalaman pelajar. Ia memerlukan penerokaan unsur-unsur yang ketara dan tersirat. Proses ini membuat andaian sebab musabab berasaskan fakta pemerhatian, temu bual dan soal selidik. Refleksi dalam PBS membolehkan pelajar dibimbing untuk menaakul, memilih strategi pelaksanaan tugasan dan seterusnya membuat penilaian kendiri. Amalan refleksi ini membolehkan pelajar menghayati dan meningkatkan profesionalisme keguruan secara efektif. 2. Tujuan Refleksi Pelajar dapat mengesan keberkesanan pelaksanaan setiap tugasan yang dilaksanakan. Pelajar dapat menjadikan refleksi sebagai asas untuk menambahbaik dan meningkatkan kualiti setiap tugasan secara berterusan. Memperkembangkan keupayaan celik akal pelajar bagi melahirkan kreativiti dan inovasi dalam setiap tugas yang dijalankan. Meningkatkan kualiti insan guru yang mempunyai ilmu profesional keguruan 3. Ciri-ciri Refleksi Bermula dengan mengingat kembali Melibatkan perasaan (domain afektif) terhadap sesuatu Menentukan usaha secara sedar (conscious effort) Bersedia mengubah sikap, kesedaran diri, amalan dan tingkah laku positif 4. Amalan Refleksi/Penilaian Kendiri Dalam PBS Refleksi ialah proses mengkaji semula keberkesanan pelaksanaan PBS oleh pelajar sendiri untuk mempertingkatkan kemahiran keguruan. Antara garis panduan yang boleh dilaksana ialah: 4.1 Hendaklah dibuat selepas setiap aktiviti yang dijalankan oleh pelajar seperti membincangkan: Sejauh manakah objektif aktiviti yang dirancang dan dilaksanakan tercapai? Apakah kekuatan dan kelemahan yang dapat dikenal pasti? Apakah langkah-langkah yang boleh difikirkan untuk membaiki pelaksanaan aktiviti tersebut? Apakah faktor-faktor yang dapat membantu dalam meningkatkan atau menambah baikkan pelaksanaan aktiviti tersebut? 4.2 Melaksanakan proses refleksi berpandukan format refleksi seperti di Lampiran 6 20

LAMPIRAN 1-6 PENGALAMAN BERASASKAN SEKOLAH AMALAN REFLEKSI ( Perlu disediakan bagi setiap aktiviti yang dijalankan oleh pelajar) 1. Isu/Perkara yang difokuskan: 2. Analisis Isu/Perkara yang difokuskan: 2.1 Kekuatan: 2.2 Kelemahan: 3. Cadangan Penambahbaikan: (Sila simpan maklumat ini di dalam portfolio anda) 21

MAKLUMAT UMUM SEKOLAH LAMPIRAN 1-7A 1. ARAHAN: Lengkapkan maklumat yang disenaraikan dalam borang berikut: Bil Perkara Catatan/data 1 Nama dan Alamat Sekolah 2 No. Telefon Sekolah 3 Alamat e-mail/web Sekolah 4 Lokasi (Bandar/Luar Bandar) 5 Nama Guru Besar 6 Nama GPK 1 7 Nama GPK HEM 8 Nama GPK Kokurikulum 9 Nama Penyelia Petang 10 Gred Sekolah 11 Bilangan Guru Lelaki: Perempuan: 12 Kelayakan Profesional Guru Siswazah: Bukan Siswazah: 13 Bilangan Kelas 14 Purata Saiz Kelas 15 Jumlah Murid Melayu Cina India Lelaki Lainlain Perempuan 16 Maklumat-maklumat lain yang menarik perhatian anda tentang sekolah ini 22

2. Persekitaran dan Iklim Bilik Darjah (Gunakan helaian tambahan jika perlu) 2.1 Lukiskan pelan bilik darjah yang anda bersama membantu mentor melaksanakan pengajaran pembelajaran. 2.2 Huraikan bagaimanakah bahan dan sumber pengajaran pembelajaran dipamerkan di bilik darjah tersebut digunakan secara berkesan. 2.3 Catatkan bahan dan sumber pengajaran pembelajaran yang mudah digunakan oleh murid? 2.4 Adakah murid diberi peluang menggunakan sumber pembelajaran yang berasaskan ICT? 2.5 Sejauh manakah murid digalakkan melibatkan diri secara aktif dalam setiap aktiviti pembelajaran? 2.6 Kenal pasti cara murid-murid dibahagikan dalam kumpulan-kumpulan tertentu 23

FORMAT AKTIVITI PENGALAMAN BERASASKAN SEKOLAH Lampiran 1-7B 1 Tajuk aktiviti berdasarkan topik di dalam kurikulum kursus yang ditawarkan pada setiap semester 2 Menyatakan objektif aktiviti yang hendak dicapai dengan jelas 3 Kandungan aktiviti yang dicadangkan 3.1 Aktiviti yang diberikan mestilah melibatkan tugasan harian yang perlu dijalankan semasa PBS 3.2 Fokus aktiviti ialah : berkaitan sukatan pelajaran ada unsur pemerhatian terhadap P & P melibatkan aktiviti di dalam dan di luar bilik darjah mengenai persekitaran sekolah (termasuk iklim dan budaya sekolah) meliputi sumber pengajaran dan pembelajaran meliputi strategi pengajaran dan pembelajaran/kemahiran mengajar 4. Format Penulisan Laporan Aktiviti PBS 4.1 Format penulisan aktiviti PBS adalah seperti berikut : (cth) - Font Arial - Saiz huruf ialah 12 - Langkau satu setengah baris - Rujukan mengikut format A.P.A. - Lampiran 4.2 Panjang penulisan aktiviti antara 500 hingga 1000 patah perkataan (3 hingga 5 muka surat) 4.3 Tarikh penyerahan penulisan aktiviti (2 minggu selepas tamat tempoh PBS) 5. Refleksi selepas PBS dikendalikan oleh Jabatan yang terlibat Nota: Tiada tugasan lain diberikan kepada pelajar selain aktiviti yang telah ditetapkan. 24

INSTITUT PERGURUAN LAMPIRAN1-8 BORANG KEHADIRAN PENGALAMAN BERASASKAN SEKOLAH Sekolah Alamat Sekolah Tarikh PBS : : : hingga Bil Nama Pelajar No. KP Major Tarikh 1 2 3 4 5 6 Catatan: * Ketua kumpulan diminta menghantar borang kehadiran ini kepada Ketua Unit Praktikum IPGM selepas tamat Pengalaman Berasaskan Sekolah * Ketidakhadiran mesti disertakan dengan sijil/kenyataan cuti sakit atau surat kebenaran Pengarah/ Timbalan Pengarah IPGM Tandatangan Ketua Kumpulan : Nama : Tarikh : Pengesahan Guru Besar: Tandatangan Tarikh : Cop Sekolah 25

Baik Sederhana Lemah PENGALAMAN BERASASKAN SEKOLAH LAPORAN PERKEMBANGAN PELAJAR (Diisikan oleh Pengurus Sekolah) LAMPIRAN1-9 Nama Pelajar : No. K.P. Major : Ambilan : : Tandakan ( ) Aspek Ulasan a) Penampilan diri Sahsiah dan Perwatakan Komunikasi Berkesan: Budaya Profesional Guru: b) Pekerti c) Keprihatinan d) Sifat/Peribadi sebagai pendidik a) Berinteraksi secara beretika b) Keupayaan memerhati, berbincang dan membuat refleksi c) Berupaya menyampaikan idea secara berkesan a) Berupaya membina hubungan positif dengan warga sekolah b) Sentiasa berusaha untuk mendapatkan ilmu, bimbingan dari mentor dan guru-guru lain c) Komited terhadap tugasan yang diberikan oleh IPGM Tandatangan Guru Besar Tarikh 26

BAHAGIAN 3 PRAKTIKUM 27

PRAKTIKUM 1. KONSEP Praktikum ialah latihan praktik yang merupakan komponen wajib dalam program pendidikan guru. Praktikum memberi peluang kepada pelajar untuk mengamalkan pengetahuan, kemahiran dan nilai keguruan secara reflektif dalam situasi sebenar bilik darjah dan sekolah. Pelaksanaan program peringkat ini memberi tumpuan kepada proses pengajaran dan pembelajaran dengan bimbingan pensyarah pembimbing dan guru pembimbing melalui perkongsian pintar dan permuafakatan antara agensi-agensi KPM. 2. OBJEKTIF Melalui program praktikum ini, pelajar dapat: a) menyepadukan teori dengan amali pengajaran dan pembelajaran b) mengaplikasikan pelbagai strategi dan kemahiran pengajaran dan pembelajaran c) mengaplikasi kemahiran mentaksir dan menilai d) merancang dan melaksanakan pengajaran dan pembelajaran secara berpasangan dan individu e) mengenal pasti dan menyelesaikan masalah pengajaran dan pembelajaran f) memupuk sikap positif, meningkatkan jati diri, menghayati dan mengamalkan nilai-nilai profesionalisme kerguruan; g) memperkembangkan potensi diri sebagai pendidik melalui pembinaan portfolio dengan mengamalkan refleksi dan penilaian kendiri h) mengoptimumkan kegunaan pelbagai sumber dan teknologi dalam proses pengajaran pembelajaran i) menguasai kemahiran fasilitator dan j) menguasai pelbagai strategi, perancangan dan pelaksanaan aktiviti kokurikulum. 3. PROSEDUR PELAKSANAAN (i) Syarat Pelajar dikehendaki menyempurnakan Pengalaman Berasaskan Sekolah (PBS) mengikut struktur kursus yang telah ditetapkan bagi setiap semester. (Rujuk Jadual 2.1) (ii) Penempatan a) Penempatan pelajar dibuat secara permuafakatan antara IPGM dan sekolah dengan persetujuan Jabatan Pelajaran Negeri (JPN). b) Pelajar ditempatkan di sekolah rendah. 28

(iii) Tempoh Tempoh pelaksanaan praktikum adalah seperti ditetapkan dalam struktur kursus. (Rujuk Jadual 1.1) (iv) Bilangan Waktu Mengajar a) Minimum 8 waktu mengajar seminggu b) Maksimum 12 waktu mengajar seminggu c) Pelajar major prasekolah dikehendaki mengajar 2 hari pengajaran sepenuhnya dalam seminggu. d) Pelajar wajib mengajar mata pelajaran major dan satu daripada mata pelajaran elektif. e) Pengajaran berpasangan perlu dijalankan sekurang-kurangnya dua kali semasa Praktikum 1. f) Pelajar major prasekolah perlu mengajar secara berpasangan bagi satu hari pengajaran penuh sekurang-kurangnya sekali seminggu sepanjang tempoh praktikum. (v) Bilangan Penyeliaan a) Penyeliaan hendaklah berasaskan pencerapan klinikal. b) Bimbingan berterusan perlu diamalkan sepanjang praktikum. c) Penilaian hanya dibuat selepas bimbingan diberikan. d) Penyeliaan bersama antara pensyarah pembimbing dan guru pembimbing perlu dijalankan dua minggu sebelum tamat praktikum. e) Jadual 3.1 ialah panduan agihan penyeliaan praktikum untuk pensyarah pembimbing dan guru pembimbing. Penyeliaan perlulah melibatkan pelaksanaan aktiviti kokurikulum. Praktikum Praktikum 1 (4 minggu) Praktikum 2 (8 minggu) Praktikum 3 (12 minggu) Mata Pelajaran Pra penyeliaan IPGM Sekolah Penyeliaan Bersama Jumlah Major 1 1 2 1 5 Major 1 3 4 1 9 Elektif 1 2 2 1 5 Major 1 3 4 1 9 Elektif 2 2 2 1 5 Jadual 3.1 : Agihan Penyeliaan 29

4. PERANAN DAN TANGGUNGJAWAB (i) Pelajar a) Menghadiri taklimat yang dikendalikan oleh Unit Praktikum b) Memahami dan berusaha mencapai matlamat dan objektif praktikum c) Berbincang dengan pensyarah pembimbing dan guru pembimbing untuk mencapai persefahaman tentang peranan dan tanggungjawab masingmasing semasa praktikum d) Membina hubungan profesional dengan pengurus sekolah, guru-guru dan staf sokongan di sekolah e) Menyerahkan jadual waktu, senarai tugas, takwim sekolah dan maklumat maklumat lain kepada pensyarah major dan elektif sebelum prapenyeliaan f) Mematuhi dan mengamalkan etika profesion perguruan, peraturan IPGM dan peraturan sekolah g) Hadir ke sekolah dan terlibat dengan aktiviti anjuran sekolah di sepanjang tempoh praktikum h) Menandatangani buku rekod kehadiran pada setiap hari persekolahan i) Melengkapkan dan menghantarkan borang kehadiran praktikum ke Unit Praktikum pada minggu pertama setiap bulan j) Mendapatkan sukatan pelajaran dan huraian sukatan pelajaran k) Membuat rancangan semester, mingguan dan harian dalam buku persediaan mengajar l) Membuat Rancangan Pengajaran Harian (RPH) yang lengkap mengikut format sebelum melaksanakan pengajaran m) Mendapatkan bimbingan daripada guru pembimbing semasa merancang pengajaran n) Melaksanakan pengajaran secara berpasangan pada setiap minggu dengan mempelbagaikan strategi pengajaran dan pembelajaran (Rujuk Lampiran 2-2) o) Mengamalkan penulisan jurnal reflektif berdasarkan isu atau masalah yang kritikal semasa praktikum. Penulisan jurnal dibuat berdasarkan tempoh masa yang diambil bagi menyelesaikan sesuatu masalah atau isu yang difokuskan (Rujuk Lampiran 2-3 dan 2-3A) p) Melibatkan diri dan membantu pengendalian sekurang-kurangnya satu komponen kokurikulum (Rujuk Lampiran 2-4) q) Melengkapkan, mengemaskinikan dan menyerahkan portfolio amalan profesional kepada guru pembimbing dan pensyarah pembimbing pada setiap kali bimbingan/penyeliaan dijalankan 30

r) Mengisi Borang Refleksi Praktikum dalam minggu pertama pelajar kembali ke IPGM selepas tamat praktikum. (ii) Pensyarah Pembimbing (a) (b) (c) (d) (e) (f) (g) (h) (i) Menerima surat pelantikan sebagai pensyarah pembimbing daripada Pengarah IPGM Menghadiri taklimat praktikum yang dikendalikan oleh Unit Praktikum Berbincang dengan pelajar tentang urusan bimbingan dan penyeliaan praktikum Merancang jadual bimbingan dan penyeliaan praktikum Mengadakan perbincangan dengan pengurus sekolah dan guru pembimbing secara berterusan untuk menjalinkan hubungan profesional Melaporkan kemajuan dan kes-kes disiplin pelajar dari semasa ke semasa kepada Unit Praktikum Menyemak dan membimbing pelajar dalam penulisan refleksi pengajaran, penulisan jurnal reflektif dan pembinaan portfolio praktikum dengan menggunakan senarai semak yang ditetapkan (Rujuk Lampiran 2-3 dan 2-3A) Menyimpan rekod dan dokumen bimbingan yang kemas kini Memantau kehadiran, prestasi dan disiplin pelajar sepanjang tempoh praktikum (j) Memaklumkan dengan segera secara bertulis kes-kes khas yang memerlukan perhatian dan tindakan Unit Praktikum dengan menggunakan borang yang ditetapkan (k) (l) (m) (n) (o) (p) (q) Menyemak dan mengesahkan buku persediaan mengajar pelajar Memberi bimbingan berasaskan prinsip-prinsip pencerapan klinikal (Rujuk (Lampiran 2-5) Menyelia secara tersebar sepanjang tempoh praktikum mengikut jadual penyeliaan yang telah dicadangkan Membimbing pelajar-pelajar dalam perancangan, pelaksanaan dan penilaian kokurikulum (Rujuk Lampiran 2-4) Bekerjasama dengan guru pembimbing dalam semua aspek pelaksanaan praktikum Membimbing pelajar ke arah perkembangan sahsiah pendidik yang cemerlang Melengkapkan borang bimbingan (PR1) dan menyerahkan salinan asal kepada pelajar 31

(r) (s) Pensyarah major dan elektif wajib membuat rumusan prestasi praktikum setiap pelajar bersama-sama guru pembimbing major atau elektif dengan menggunakan Borang Penilaian Praktikum (PR2) Menyerahkan Borang Penilaian Praktikum (PR2) yang lengkap dan kemas kini kepada Ketua Unit Praktikum. (iii) Guru Pembimbing (a) Menghadiri taklimat praktikum dan kursus yang dijalankan oleh IPGM (b) Memahami, menghayati dan melaksanakan peranan sebagai guru pembimbing (Rujuk Lampiran 2-1) (c) Memberi bimbingan dan tunjuk ajar kepada pelajar dalam aspek pengajaran dan pembelajaran di dalam dan di luar bilik darjah : - jadual waktu - sukatan pelajaran, huraian sukatan pelajaran, panduan guru - rancangan semester dan persediaan mengajar harian - sumber pengajaran dan pembelajaran - proses pengajaran dan pembelajaran - pengajaran berpasangan - amalan pemulihan dan pengayaan di dalam pengajaran dan pembelajaran - teknik penyoalan - pentaksiran dan penilaian murid - pengurusan bilik darjah - penilaian kendiri (refleksi) dan penulisan jurnal reflektif - pengelolaan (perancangan, pelaksanaan dan penilaian kokurikulum) - hal-hal lain yang berkaitan (d) (e) (f) (g) (h) (i) (j) (k) Memberi peluang kepada pelajar memerhati pengajaran Menyemak, memberi ulasan bertulis dan menandatangani buku persediaan mengajar pelajar Menyemak dan membimbing pelajar dalam penulisan refleksi pengajaran, penulisan jurnal reflektif dan pembinaan portfolio praktikum dengan menggunakan senarai semak yang ditetapkan (Rujuk Lampiran 2-3 dan 2-3A) Membimbing pelajar ke arah perkembangan sahsiah pendidik yang cemerlang Menyelia pengajaran pelajar berdasarkan prinsip pencerapan klinikal dengan menggunakan borang bimbingan (PR1) Menyimpan rekod dan dokumen bimbingan yang kemas kini Memaklumkan kepada pengurus sekolah mengenai kemajuan pelajar dari semasa ke semasa sepanjang tempoh praktikum Memantau kehadiran pelajar sepanjang tempoh praktikum 32

(l) Membuat laporan bertulis tentang kes-kes khas (cemerlang, gagal, masalah disiplin) pelajar kepada pihak IPGM dengan segera (m) Membuat rumusan prestasi praktikum pelajar bersama pensyarah pembimbing dengan menggunakan Borang Penilaian Praktikum (PR2) (iv) Pengurus Sekolah (a) (b) Menghadiri taklimat pengurusan praktikum yang dijalankan oleh pihak IPGM Menubuhkan Jawatankuasa Praktikum di peringkat sekolah (c) Mencalonkan guru pembimbing dalam kalangan guru terlatih yang berpengalaman dan sanggup membimbing pelajar sepanjang tempoh praktikum (d) (e) (f) (g) Memberi taklimat kepada pelajar tentang: - sejarah, struktur organisasi, pengurusan, peraturan, disiplin dan budaya sekolah - tugas dan tanggungjawab pengurus sekolah, guru penolong kanan, guru disiplin, guru panitia, guru kokurikulum, guru darjah, guru mata pelajaran, guru tugas khas dan tugas staf sokongan - latar belakang murid dan masyarakat setempat - tugas dan tanggungjawab pelajar di sekolah - pengelolaan gerak kerja kokurikulum - maklumat-maklumat lain yang berkaitan Memberi jadual waktu dan takwim sekolah kepada pelajar Mengawasi disiplin pelajar dan mengesahkan kehadiran mereka. Memberitahu secara bertulis kepada pihak IPGM tentang pelajar yang: - menunjukkan prestasi cemerlang - tidak menjalankan tugas dengan memuaskan - tidak hadir tanpa sebab. - terlibat dengan kes-kes disiplin - menghadapi masalah kesihatan dan kemalangan (h) (i) (j) (k) (l) Menyemak dan mengesahkan rancangan pengajaran pelajar Mengesahkan kehadiran pelajar dengan menandatangani Borang Kehadiran Praktikum Memastikan guru pembimbing memberi bimbingan dan tunjuk ajar secara berterusan kepada pelajar, berdasarkan jadual kerja penyeliaan yang disediakan Mengambil tahu hal-hal berkaitan dengan kebajikan pelajar Memastikan segala proses berkaitan dengan pelaksanaan penyeliaan praktikum dilaksanakan dengan sempurna dan berkesan 33

(m) Memastikan pelajar dilibatkan sebagai pembantu guru dalam salah satu komponen kokurikulum sama ada kelab/persatuan, unit beruniform atau sukan/permainan (v) Pasukan Pengurusan Praktikum (a) (b) (c) Melaksanakan dasar praktikum yang diputuskan oleh BPG KPM Merancang dan menyediakan Jadual Kerja Pelaksanaan Praktikum Menguruskan surat pelantikan guru pembimbing dengan pihak JPN (d) Merancang dan menguruskan penempatan pelajar dan pensyarah pembimbing (e) Merancang dan menguruskan taklimat pengurusan praktikum kepada pelajar, pensyarah pembimbing dan pihak sekolah (f) Merancang dan menguruskan kursus pementoran untuk pensyarah pembimbing dan guru pembimbing (g) (h) (i) (j) (k) (l) (m) (n) Memastikan kelancaran pelaksanaan program praktikum Menguruskan pengumpulan dan penyimpanan dokumen dan rekod praktikum Melaksanakan sesi refleksi praktikum dalam minggu pertama pelajar kembali ke IPGM Membuat analisis dan rumusan refleksi praktikum Menguruskan dan membentangkan keputusan praktikum untuk disahkan oleh JKIAPIPGM sebelum diserahkan kepada Unit Peperiksaan Menyediakan dokumen dan laporan kes-kes amalan profesional untuk dibawa ke JKIAPIPGM Menyediakan laporan tahunan praktikum untuk kegunaan IPGM Membantu Unit Kewangan IPGM menguruskan borang tuntutan elaun guru pembimbing dan pelajar (o) Menyediakan Laporan Pelaksanaan Praktikum Pelajar dan menghantarkannya kepada BPG (vi) Jawatankuasa Induk Amalan Profesional Institut Pendidikan Guru Malaysia (JKIAPIPGM) (a) (b) (c) (d) Menentukan dasar Amalan Profesional dilaksanakan Menjalankan pemantauan pelaksanaan Amalan Profesional Mengendalikan kes-kes khas seperti penangguhan, melengkapkan tempoh amalan profesional, gagal dan disiplin serta mengambil tindakan sewajarnya Mengesahkan kehadiran dan keputusan Amalan Profesional 34

5. KEHADIRAN PRAKTIKUM (a) (b) Pelajar diwajibkan hadir 100% semasa praktikum. Perkara-perkara yang membolehkan pelajar tidak hadir praktikum hanya dengan kebenaran Pengarah IPGM tetapi tidak melebihi 30% daripada jumlah hari praktikum ialah : Pelajar sakit atau cedera dan disahkan oleh pegawai perubatan Menjadi saksi atau terlibat dalam perbicaraan kes mahkamah Keluarga terdekat meninggal dunia dengan disertakan sijil kematian Peristiwa di luar jangkaan atau hal-hal kecemasan Sebab-sebab lain yang diberi kebenaran oleh Pengarah IPGM (c) Tindakan bagi kehadiran yang kurang daripada 100% dengan kebenaran adalah seperti ditunjukkan dalam Jadual 3.2. Kehadiran Praktikum 90% ke atas Tindakan JKIAPIPGM akan menentukan sama ada pelajar perlu melengkapkan kehadiran praktikum atau tidak. 70% - 89.9% Pelajar wajib melengkapkan kehadiran praktikum. Kurang daripada 70% Pelajar wajib mengulang keseluruhan praktikum. Jadual 3.2: Tindakan Bagi Kes Kehadiran Praktikum Kurang Daripada 100% (d) Kehadiran praktikum yang kurang daripada 100% tanpa sebab atau tanpa kebenaran, kesnya akan dirujuk kepada pihak berkuasa tatatertib IPGM untuk diambil tindakan. 6. PENANGGUHAN PRAKTIKUM (a) Penangguhan praktikum tertakluk kepada keputusan yang dibuat oleh Pengarah Pendidikan Guru. Permohonan penangguhan hendaklah dibuat kepada Pengarah IPGM. (b) Penangguhan praktikum tidak boleh melebihi satu tahun selepas tamat tempoh pengajian atau tertakluk kepada keputusan Senat IPGM Induk. (c) Penangguhan praktikum tidak menghalang seseorang pelajar untuk meneruskan pengajian dan praktikum pada semester yang berikutnya. (d) (e) Praktikum yang tertangguh perlu disempurnakan sebelum pelajar menjalani internship. Pelajar mesti melaporkan diri ke institut asal mereka selepas tamat tempoh penangguhan yang dipohon untuk meneruskan praktikum. 35

(f) Pelajar tidak dibenarkan bertukar pusat latihan dan diletakkan di bawah bimbingan dan penyeliaan IPGM asal masing-masing kecuali mendapat kelulusan Pengarah Pendidikan Guru. 7. KES GAGAL PRAKTIKUM (a) Pelajar yang gagal praktikum perlu disahkan oleh Jawatankuasa Induk Amalan Profesional Institut Pendidikan Guru Malaysia (JKIAPIPGM). (b) Pelajar yang gagal praktikum diberi peluang mengulang sekali sahaja bagi setiap peringkat praktikum. 8. SYARAT TAKSIRAN PRESTASI PELAJAR DALAM PRAKTIKUM (a) (b) (c) (d) Asas taksiran untuk menetapkan prestasi pelajar adalah berdasarkan kepada bimbingan dan penilaian formatif dan sumatif. Penilaian formatif dibuat secara berterusan oleh guru pembimbing dan pensyarah pembimbing dengan menggunakan borang bimbingan (PR1). Pensyarah pembimbing dan guru pembimbing akan membuat rumusan prestasi pelajar dengan menggunakan Borang Penilaian Praktikum (PR2). Penilaian Praktikum pelajar dalam praktikum dibuat berasaskan kepada komponen-komponen yang dinyatakan dalam Jadual 3.3. Komponen Penilaian 1. Kemahiran Interpersonal dan Intrapersonal 2. Pengetahuan tentang Mata Pelajaran 3. Pengajaran dan Pembelajaran Rujukan Portfolio dan perbincangan dengan pihak sekolah Wajaran 10% Portfolio 10% Portfolio 30% 4. Komunikasi Porfolio 10% 5. Pengurusan Bilik Darjah Portfolio 10% 6. Penilaian Porfolio dan buku kerja murid 10% 7. Kokurikulum Portfolio 10% 8. Peranan-peranan Lain Portfolio dan hasil kerja pelajar 10% 9. WAJARAN PENILAIAN PRAKTIKUM Jumlah 100% Jadual 3.3: Komponen Penilaian Praktikum 9.1 Penilaian bagi setiap peringkat praktikum dibuat berdasarkan mata pelajaran major, elektif 1 dan elektif 2. Setiap mata pelajaran mempunyai wajaran yang berbeza. 9.2 Wajaran markah bagi setiap peringkat praktikum adalah 100%. (Rujuk Jadual 3.4) 36

Praktikum Tempoh (minggu) Bidang Wajaran Wajaran Dalam Amalan Profesional Praktikum 1 4 Major 100% 100% Major 70% Praktikum 2 8 Elektif 1 30% 100% Major 70% Praktikum 3 12 Elektif 2 30% 100% Jadual 3.4: Wajaran Penilaian Praktikum 37

LAMPIRAN 2 38

LAMPIRAN 2-1 GURU PEMBIMBING SEBAGAI MENTOR 1. Pendahuluan Pementoran ialah satu program sokongan untuk peningkatan profesional guru-guru. Pendedahan melalui program ini membolehkan guru mengukur kemampuan refleksi secara praktik. Ini akan menjadikan mereka lebih prihatin terhadap keperluan penilaian kendiri ke atas kemahiran dan sikap yang ada pada diri masing-masing. Pendekatan ini akan dapat membantu peningkatan dalam proses pencerapan klinikal dan penilaian kendiri di kalangan guru pembimbing dan pelajar. Oleh itu, guru pembimbing merupakan kumpulan sokongan yang perlu membimbing pelajar menimba ilmu, kemahiran dan pengalaman masing-masing secara bersama. 2. Objektif 2.1 Membentuk asas pementoran untuk memberi sokongan semasa amalan profesional. 2.2 Membentuk permuafakatan dan perkongsian pintar antara sekolah dan institut perguruan. 3. Tanggungjawab Mentor 3.1 Rancangan Pembinaan Individu (Individual Development Plan) Kaunseling dan bimbingan yang spesifik diperlukan daripada guru pembimbing bagi tujuan pembinaan pengalaman dan mengukuhkan kecekapan pelajar. 3.2 Mentoring dan Maklum Balas Guru pembimbing mesti berperanan secara aktif dalam memantau kemajuan dan prestasi pelajar (mentee). Sesi maklum balas dan refleksi yang lebih konsiten perlu diadakan bagi merenung dan mengkaji semula Rancangan Pembinaan Individu. Pemerhatian klinikal hendaklah sentiasa dijalankan dan penilaian formatif diambil kira dalam setiap perbincangan. 3.3 Penasihat Strategi Kerjaya Guru pembimbing memberi bimbingan secara umum yang berkaitan dengan peluang-peluang yang ada dalam organisasi dan latar belakang kerjaya serta syarat yang diperlukan untuk meningkatkan potensi dan prestasi seseorang pelajar. Guru pembimbing dengan pengalaman yang luas tentang sejarah dan budaya persekitaran sekolah merupakan individu yang paling layak untuk membantu pelajar belajar mengenai kehidupan di sekolah dan dalam blilik darjah. 3.4 Pembimbing dalam Bilik Darjah Mentor ini akan dilihat sebagai seorang pembimbing, model, pemberi penjelasan dan memberi resipi untuk membantu para pelajar. Dengan bimbingan melalui latihan-latihan yang lebih praktikal dan sistematik pelajar akan belajar mengambil alih tugas dan tanggungjawab guru bilik darjah. Mentoring akhirnya menggerakkan pelajar ke arah suatu kefahaman yang 39

lebih mendalam mengenai cara mengajar supaya dapat dipastikan yang pembelajaran telah berlaku dalam bilik darjah. Cara ini mereka akan dipandu ke arah perubahan, pertumbuhaan dan perkembangan sebagai seorang guru. 3.5 Sponsoring dan Pengantaraan Guru pembimbing merupakan penyedia hala tuju dan membantu menyusun tugasan membina secara berterusan dan mempromosikan tanggungjawab. Sebarang perhubungan yang saling menyokong memerlukan perhatian yang aktif oleh kedua pihak. Pelajar perlu mendapatkan bimbingan, nasihat, bersikap terbuka kepada sebarang pandangan dan cadangan guru pembimbing di samping sentiasa bersedia berkongsi masalah dan maklumat secara profesional. 4. Prinsip Bimbingan 4.1 Mendengar lebih daripada bercakap. 4.2 Mencelah hanya apabila perlu. 4.3 Kolaboratif (membangkitkan isu dan mengembangkan daya penyelesaian masalah) 4.4 Komitmen kepada perkembangan berterusan. 4.5 Belajar mengajar menerusi inkuiri penemuan dan refleksi. 4.6 Menggunakan pengalaman mengajar pelajar. 4.7 Bersifat menyokong dan bukan menyerah. 4.8 Kesedaran dan amalan nilai-nilai asas (amanah, kasih sayang, kerajinan dll). 40

LAMPIRAN 2-2 PENGAJARAN BERPASANGAN 1. Konsep Satu strategi yang melibatkan dua orang pelajar bekerjasama merancang pengajaran dan pembelajaran, memerhati pengajaran rakan sebaya dan memberi maklum balas tentang persediaan dan penyampaian pelajaran semasa amalan profesional. 2. Objektif Melalui pengajaran berpasangan pelajar dapat: 2.1. mewujudkan kerjasama dalam kalangan pelajar secara formal berasaskan ungkapan two heads are better than one. 2.2. berfikir dan berbincang mengenai teknik pengajaran dan pembelajaran, caracara meningkatkan pembelajaran murid dan perkara-perkara lain yang berkaitan dengan tugas mereka. 2.3. berlatih dan mencuba pelbagai kemahiran mengajar. 2.4. mengkaji kelemahan pengajaran dan pembelajaran mereka dan berikhtiar mencari jalan untuk mengatasinya. 2.5. memerhati pengajaran orang lain dan membina kemahiran memerhati serta menilai. 2.6. meningkatkan kreativiti. 3. Garis Panduan 3.1. Pengajaran berpasangan mengandungi ciri-ciri berikut: 3.1.1. Peringkat-peringkat perkembangan kemahiran: a) Pengurusan bilik darjah dan merancang persediaan mengajar. b) Kemahiran mengajar c) Menganalisis dan mengkaji semula kemahiran mengajar serta mencuba pendekatan, strategi, kaedah dan teknik yang berlainan 3.1.2. Proses pembelajaran berlaku melalui: a) perbincangan b) pemerhatian dan c) maklum balas 41

3.1.3. Jenis-jenis interaksi: a) Tandem : proses dalam aktiviti pengajaran berpasangan iaitu dua orang pelajar bersama-sama merancang dan mengajar sesuatu pelajaran. b) Berpasukan : proses interaksi dalam aktiviti pengajaran berpasangan iaitu dua orang pelajar bersama-sama merancang pengajaran tetapi mengajar berasingan. c) Individu : proses interaksi dalam aktiviti pengajaran berpasangan iaitu dua orang pelajar berbincang bersama tetapi menyediakan pelajaran dan mengajar berasingan. 3.2. Pengajaran berpasangan hendaklah dijalankan sekurang-kurangnya 2 kali pada setiap peringkat praktikum. 3.3. Pelaksanaan pengajaran berpasangan adalah tertakluk kepada pertimbangan pihak Unit Praktikum. 3.4. Penyeliaan pengajaran berpasangan tidak diberikan gred. 4. Perkara-perkara Yang Diberi Perhatian Dalam Pengajaran Berpasangan 4.1. Pensyarah perlu menyedarkan pelajar bahawa percanggahan idea perlu diatasi secara profesional. 4.2. Pelajar dikehendaki menetapkan masa dan kelas di mana pengajaran berpasangan akan dijalankan. 4.3. Guru pembimbing/pensyarah pembimbing memastikan pengajaran berpasangan dijalankan. 4.4. Pelajar diberi latihan semasa pengajaran mikro/makro. 42