PENGURUSAN BELANJAWAN NEGARA KURSUS PENGURUSAN KEWANGAN BAHAGIAN TEKNOLOGI PENDIDIKAN, KEMENTERIAN PENDIDIKAN MALAYSIA 18 JANUARI 2016
KANDUNGAN DEFINISI BELANJAWAN PERANAN BELANJAWAN OBJEKTIF PENGURUSAN BELANJAWAN KOMPONEN BELANJAWAN NEGARA SISTEM BELANJAWAN MALAYSIA PROSES PENYEDIAAN BELANJAWAN AKAUNTABILITI PENUTUP
DEFINISI BELANJAWAN Satu pernyataan hasil dan perbelanjaan bagi masa hadapan yang digunakan sebagai alat perancangan dan pengurusan sumber ekonomi Negara untuk memenuhi keperluan rakyat. Alat ekonomi tahunan yang bertujuan untuk melaksanakan dasar sosioekonomi Negara seperti yang dinyatakan dalam Rancangan Malaysia Ke-11. Perancangan jangka pendek Kerajaan yang berperanan dalam menentukan kedudukan ekonomi sesebuah Negara dan memberi kesan kepada aktiviti swasta. Pengurusan belanjawan merangkumi peringkat penyediaan, pengagihan dan pemindahan peruntukan, kawalan dan pemantauan.
PERANAN BELANJAWAN Belanjawan sebagai Alat Dasar Fiskal Dasar fiskal adalah dasar kewangan Kerajaan yang bertujuan mencapai matlamat membangun dan menstabilkan ekonomi Negara melalui pengurusan perbelanjaan dan dasar percukaian yang cekap dan berkesan. 1. Fungsi Peruntukan Peruntukan digunakan untuk menjaga keamanan serta ketenteraman, meningkatkan taraf hidup, kualiti dan kesejahteraan rakyat. 2. Fungsi Agihan Mengagihkan hasil perbelanjaan Negara secara adil mengikut keperluan. 3. Fungsi Penstabilan menstabilkan ekonomi Negara seperti memastikan pertumbuhan ekonomi yang mapan, pengurangan pengangguran dan inflasi serta mengawal imbangan pembayaran.
PERANAN BELANJAWAN Belanjawan sebagai Alat Pengurusan 1. Alat Mengurus Sumber Kewangan Dokumen yang dibuatb oleh pengurus program/aktiviti mempunyai maklumat seperti objektif, KPI dan aktiviti terlibat serta jumlah keperluan yang diperlukan. Ini akan membantu pengurus program untuk bertindak secara efisien dan cekap. 2. Dokumen Kawalan Belanjawan dan Kewangan Dokumen yang disediakan adalah merupakan perancangan strategik beserta keperluan kewangan terlibat yang membantu pengurus program/aktiviti mencapai matlamat organisasi. 3. Alat Mengukur Prestasi Untuk melihat tahap pencapaian sesuatu aktiviti/program yang telah dirancang dalam organisasi. Analisa ini akan membantu organisasi untuk menambahbaik pengurusan mereka.
OBJEKTIF PENGURUSAN BELANJAWAN Menyedia dan mendokumentasikan anggaran aliran pendapatan dan perbelanjaan tahunan Menunjukkan hala tuju aliran kewangan tahunan dalam organisasi Memastikan agihan peruntukan sumber kewangan secara sistematik untuk memenuhi keperluan dan objektif organisasi Asas pemantauan dan penilaian prestasi pengurusan kewangan sesebuah organisasi Memastikan akauntabiliti dalam pengurusan kewangan Menyedia laporan yang tepat dan mantap
KOMPONEN BELANJAWAN NEGARA HASIL PEMBIAYAAN KUMPULAN WANG DISATUKAN PERBELANJAAN
KUMPULAN WANG DISATUKAN AKAUN HASIL DISATUKAN Kutipan hasil, cukai dan bayaran kerajaan. AKAUN AMANAH DISATUKAN Deposit, Kumpulan Wang Amanah Awam, Kerajaan AKAUN PINJAMAN DISATUKAN Pinjaman dalam dan luar negeri
KOMPONEN BELANJAWAN NEGARA 1. HASIL NEGARA Semua jenis pendapatan yang diterima oleh Kerajaan dalam bentuk cukai, yuran, lesen dan terimaan lain. Hasil Negara ini terbahagi kepada tiga peringkat iaitu:- a) Hasil Kerajaan Persekutuan Hasil yang dikutip oleh Kerajaan Persekutuan Malaysia yang terbahagi kepada 4 kategori:- Hasil Cukai Hasil Cukai ialah hasil yang dikutip atas harta atau pendapatan individu, perbadanan, perkongsian dan syarikat seperti cukai pendapatan, duti kastam, duti eksais dan cukai jualan. Hasil cukai ada dua:- o Hasil Cukai Langsung cukai/duti berhubung dengan ganjaran/emolumen (Cukai Pendapatan) o Hasil Cukai Tidak Langsung cukai/duti yang dikenakan atas urus niaga barangan dan perkhidmatan (Duti Kastam)
KOMPONEN BELANJAWAN NEGARA 2. Hasil Bukan Cukai Semua hasil kerajaan selain daripada cukai dan pelbagai terimaan termasuk kenaan daripada kelulusan permit, bayarana untuk perkhidmatan yang diberi, jualan perkhidmatan dsb. 3. Terimaan Bukan Hasil Kutipan yang tidak berasaskan sebarang akta atau perundangan tetapi lebih merupakan kutipan daripada pulangan balik perbelanjaan, terimaan untuk perkhidmatan, bayaran balik dsb. 4. Hasil Wilayah Persekutuan Hasil dari 3 buah Wilayah Persekutuan iaitu Kuala Lumpur, Labuan dan Putrajaya. (Hasil Cukai Langsung dan Tidak Langsung, Hasil Bukan Cukai dan Terimaan Bukan Hasil).
KOMPONEN BELANJAWAN NEGARA Hasil Kerajaan Negeri Hasil yang dikutip dari tanah, lombong, pelesenan, duti hiburan, harta karun, zakat. Hasil Kerajaan Tempatan Cukai Taksiran, Denda dan Rampasan, Sewaan Aset oleh Pihak Berkuasa Tempatan.
KOMPONEN PERBELANJAAN NEGARA 1. Belanja Mengurus Perbelanjaan Operasi bagi aktiviti harian yang berulang dan berterusan. Ada dua kategori iaitu:- Perbelanjaan Tanggungan Perbelanjaan yang ditanggung terus kepada Kumpulan Wang Yang Disatukan tanpa perlu mendapat kelulusan Parlimen selaras dengan Artikel 98 Perlembagaan Persekutuan seperti Elaun Diraja, Gaji Ketua Hakim Negara, Hakim Besar, Ketua Audit Negara dsb. Kod huruf T. Perbelanjaan Perbekalan Semua jenis perbelanjaan bagi membiayai kegiatan harian kementerian dan jabatan untuk menyampaikan perkhidmatan kepada rakyat. Kod huruf B. Perlu melalui kelulusan Parlimen terlebih dahulu melalui Rang Undang-undang Perbekalan.
KOMPONEN PERBELANJAAN NEGARA 2. Belanja Pembangunan Perbelanjaan Modal dalam tempoh jangka masa pendek atau sederhana dan memberi pulangan dalam jangka masa panjang, perancangan perbelanjaan pembangunan berasaskan Rancangan Pembangunan Lima Tahun. Kod P. Memiliki ciri-ciri berikut:- o Memerlukan jumlah modal yang besar; o Aliran wang keluar masuk bagi sesuatu tempoh yang panjang; o Dibiayai dengan dana dalaman; o Melibatkan kos penyelenggaraan dan pembaikan pada masa hadapan;dan o Memberi kesan terhadap matlamat pembangunan Negara.
KOMPONEN PERBELANJAAN NEGARA Tiga kategori iaitu:- Perbelanjaan Pembangunan Kerajaan Persekutuan; Perusahaan Awam Bukan Kewangan ; dan Perbelanjaan Pembanguna Kerajaan Negeri. Pengagihan Perbelanjaan Pembangunan kepada sektor:- Perkhidmatan ekonomi; Perkhidmatan sosial; Keselamatan; dan Pentadbiran Am.
SISTEM BELANJAWAN SEBELUM PENJAJAHAN SISTEM BELANJAWAN SEMASA PENJAJAHAN SISTEM BELANJAWAN SELEPAS KEMERDEKAAN SISTEM BELANJAWAN MALAYSIA Zaman Kesultanan Melayu Pengunaan logam Pungutan hasil oleh pembesar Negeri Contoh : Melaka menggunakan konsep tabung seperti Baitul Mal dan akan diagihkan ikut keperluan. Menggunakan sistem pentadbiran British Dua prinsip: a)hasil cukai tidak boleh dipungut atau dibelanjakan tanpa persetujuan Parlimen b) Perancangan kewangan adalah menerusi kuasa Kabinet atau eksekutif. Sistem Belanjawan Tradisional 1957-1968 Sistem Belanjawan Program dan Prestasi 19668 hingga 1989 Sistem Belanjawan Diubahsuai 1990 hingga 2010
KRONOLOGI BELANJAWAN DI MALAYSIA Sistem Belanjawan Tradisional (Sistem Butiran Kini Line Item Budgeting) Sistem Belanjawan Program dan Prestasi Sistem Belanjawan Diubahsuai Sistem Belanjawan Berasaskan Outcome 1957-1968 1969-1990 1990-2010 2011> Kawalan dan Displin Program dan Prestasi Akauntabiliti dan Fleksibiliti Rakyat Diutamakan Prestasi Didahulukan
SISTEM BELANJAWAN MALAYSIA Sistem Belanjawan Tradisional (Sistem Butiran Kini Line Item Budgeting) Semua cadangan belanjawan disediakan mengikut objek perbelanjaan secara terperinci Kawalan dilakukan kepada had peruntukan bagi objek berkenaan Fokus kepada aspek input, iaitu sumber kewangan yang diperlukan bagi pengendalian operasi Ciri-ciri adalah:- Memberi penekanan kepada keperluan, terutamanya barangan dan perkhidmatan serta kawalan keselamatan; Memberi tumpuan ke atas kawalan perbelanjaan dari segi kesahan, pematuhan peraturan dan kaedah supaya perbelanjaan yang dilakukan adalah selaras dengan kelulusan dalam belanjawan; dan Belanjawan disediakan secara terperinci dan pengiraan dibuat mengikut objek perbelanjaan.
SISTEM BELANJAWAN MALAYSIA Sistem Belanjawan Program dan Prestasi Berorientasikan pengurusan dan menyediakan maklumat yang diperlukan,terutamanya mengenai pengagihan sumber terhad mengikut keutamaan dan keperluan. Ciri- ciri adalah:- Penentuan Objektif Kementerian dan Jabatan Gubal objektif, rancang dan pilih alternatif dan kos efektif untuk capai objektif Elak tindih fungsi Ukur prestasi organisasi ikut objektif Merangka Struktur Program dan Aktiviti Pengukuran Prestasi Untuk nilai kecekapan, keberkesanan dan kejayaan program/aktiviti dalam mencapai objektif organisasi Penilaian Program Lihat kesesuaian dasar ngan keadaan semasa Tindakan pengubahsuaian, perbaiki atau pengguguran dan penambahan strategi atau objektif.
SISTEM BELANJAWAN MALAYSIA Sistem Belanjawan Diubahsuai Permainan pokjer keperluan dipohon melebihi amaun sebenar dengan harapan kelulusan akan mengikut nilai keperluan Tujuan : Membaiki agihan sumber supaya matlamat belanjawan yang seimbang dapat dicapai; Mengukuh dan mempercepatkan lagi pencapaian pelaksanaan; Membantu pengurus program mempertingkatkan lagi prestasi program; dan Memudah dan meningkatkan akauntabiliti para pengurus.
SISTEM BELANJAWAN MALAYSIA Ciri ciri adalah :- Mengekalkan ciri utama dengan penentuan objektif, struktur program dan aktiviti, pengukuran prestasi dan penilaian program; Menurunkan kuasa membuat keputusan kepada pengurus di peringkat bawahan (mengikut pratikaliti) di peringkat Pusat Tanggungjawab untuk mempercepatkan pelaksanaan aktiviti; Melaksanakan konsep Lets Manager Manage di mana pengurus menentukan keutamaan keperluan dan pengagihan sumber kewangan untuk mencapaiu objektif organisasi dan meningkatkan prestasi; dan Kuasa membuat keputusan mengenai pertukaran sumber kewangan diseimbangkan dengan akauntabiliti untuk mengelakkan salah laku dalam pengurusan kewangan.
SISTEM BELANJAWAN MALAYSIA Jenis Peruntukan yang diberikan:- Jumlah peruntukan mengurus mengandungi Dasar Sedia Ada, Dasar Baru dan One-Off. Dasar Sedia Ada Program yang telah melalui perundangan dan Kabinet, Menteri, Perbendaharaan atau pihak berkuasa lain yang setaraf. Program ini masih dalam proses pelaksanaan pada tahun semasa dan tahun sebelumnya. Dasar Baru Meliputi Dasar Baru atau aktiviti baru atau tambahan atau perluasan Dasar Sedia Ada yang melibatkan perbelanjaan berulang. Dasar Baru yang diluluskan dan dibelanjakan akan diterapkan di bawah DSA pada tahun berikutnya.
SISTEM BELANJAWAN MALAYSIA One-Off Perbelanjaan yang tidak dapat dielakkan, tidak berulang, dan bukan merupakan perbelanjaan tahunan bagi tahun sebelumnya. Untuk kawalan perbelanjaan. Program Khusus Peruntukan bagi tujuan tertentu untuk tempoh tertentu. Treshold Satu tahap atau nilai yang berperanan sebagai batas permintaan perbelanjaan yang ditentukan oleh Perbendaharaan. Hanya nilai permohonan peruntukan bagi Dasar Baru atau One-Off yang melebihi threshold akan dipertimbangkan oleh Perbendaharaan.
SISTEM BELANJAWAN MALAYSIA Peruntukan yang diberikan kepada setiap Kementerian dan Jabatan untuk satu tahun belanjawan adalah:- PERUNTUKAN = - -
SISTEM BELANJAWAN MALAYSIA Batas Perbelanjaan Suatu jumlah yang telah ditetapkan oleh Perbendaharaan di peringkat permulaan proses belanjawan. Batas Perbelanjaan 2017 = Dasar Sedia Ada 2016 + Dasar - - - Baru 2016 Peruntukan Aktiviti Dasar baru 2015 yang tidak dilaksanakan 2% keuntungan untuk ekonomi (OA10000 tahun 2016 Faedah Batas Perbelanjaan adalah mengenal pasti kepentingan polisi fiskal secara menyeluruh, meneguhkan displin kewangan, menggalakkan kawalan terpeinci oleh Perbendaharaan dan melaksanakan pendekatah belanjawan dari atas ke bawah.
SISTEM BELANJAWAN MALAYSIA Penjimatan Dasar Sedia Ada yang dicadangkan untuk diubahsuai sama ada dimansuhkan, dikecilkan atau diganti dengan yang lain disebabkan melebihi tempoh atau tidak lagi sesuai dengan keadaan semasa dan Dasar Kerajaan. Laporan Pengecualian Satu laporan yang disediakan oleh agensi mengenai tahap prestasi sesuatu program/aktiviti yang tidak mencapai matlamat seperti yang ditetapkan dalam MyResult. Peratus melangkau atau rendah 5 peratus
Pendekatan Berasaskan Outcome YAB Perdana Menteri/ Menteri Kewangan Kerajaan akan memperkemaskan struktur pengagihan peruntukan dan perbelanjaan supaya lebih cekap dan berkesan. Selaras dengan itu sistem Outcome-Based Budgeting (OBB) akan dibangunkan dalam tahun 2010. Sistem ini akan diaplikasikan dalam tempoh RMKe-10 dan akan menggantikan MBS. Dalam pendekatan OBB, penekanan akan diberikan kepada impak dan keberkesanan program berbanding mementingkan perbelanjaan dan output semata-mata Ucapan Bajet 2010 26
Pelan Pelaksanaan OBB 2016 2010-2011 Pembangunan Kerangka Keberhasilan Kementerian berdasarkan keperluan OBB 2012 Bajet 2012 masih berdasarkan struktur Program-Aktiviti MBS Penyediaan Bajet 2013 secara dual approach (OBB + MBS) 2013-2015 Penyediaan Kerangka Keberhasilan dan Bajet berasaskan kerangka OBB secara online Pelaksanaan perakaunan akruan Cadangan pelaksanaan penuh OBB disokong oleh pembangunan penuh sistem dan institusi FASA 2 FASA 1 27
Strategik Transformasi/Kerangka Konseptual MODEL Struktur Program-Aktiviti yang holistik Jajaran menegak & hubungan mendatar Kerangka Keberhasilan berasaskan outcome Kerangka Akauntabiliti yang jelas Templat strategik Penyediaan dan pemeriksaan bajet bersepadu PEOPLE MIS Akauntabiliti di semua peringkat Komunikasi strategik Latihan dan bina upaya yang komprehensif Agen perubahan di kementerian/agensi Jawatankuasa Pelaksanaan di kementerian Penyediaan dan penyerahan bajet dalam talian Pemantauan dan Penilaian Program Pelaporan Prestasi 28
Mengapa perlu berubah? Enam penggerak transformasi Fokus kepada Outcome Sistem pemantauan dan penilaian bersistematik Jajaran menegak aktiviti kementerian dengan keutamaan nasional PENGGERAK Akauntabiliti dan autoriti ke atas sumber Menangani isu-isu cross cutting 29 Penyelarasan Bajet Mengurus & Pembangunan 29
JENIS-JENIS BELANJAWAN Bajet Lebihan = Hasil > Belanja Bajet Defisit = Hasil < Belanja Bajet Berimbang = Hasil = Belanja
PROSES PENYEDIAAN BELANJAWAN Pekeliling-pekeliling Untuk Penyediaan Belanjawan:- Perlembagaan Persekutuan Perkara 74, 99, 101 dan 103 Akta Acara Kewangan 1957 Akta Kumpulan Wang Pembangunan 1966 Arahan Perbendaharaan Pekeliling Perbendaharaan Surat Pekeliling Perbendaharaan Akta Audit 1957 Pekeliling Am Bil 5 Tahun 2004
PUSINGAN ABM TAHUNAN JANUARI 2017 WARAN PERUNTUKAN KEPADA KEMENTERIAN/JABATAN (JAN) WARAN AM KEPADA AKAUNTAN NEGARA (JAN) BENTANG BAJET DI PARLIMEN (OGOS SEPT) PERBENDAHARAAN MENYEDIAKAN BAJET NEGARA (JUN OGOS/SEPT) MESYUARAT PEMERIKSAAN BAJET (MEI - JUN) JANUARI 2016 PEKELILING PERBENDAHARAAN & BATAS PERBELANJAAN (ET) (JAN/FEB) AGENSI PUSAT KAJI CADANGAN BAJET (APRIL) PENYEDIAAN BAJET OLEH KETUA AKTIVITI/PROGRAM/ PEGAWAI PENGAWAL (FEB -MAC) PEGAWAI BAJET MENGKAJI, MELULUS & MENYELARAS ABM AKTIVITI/PROGRAM (MAC) KEMUKAKAN CADANGAN ABM KEPADA PERBENDAHARAAN APRIL 32
PROSES PENYEDIAAN BELANJAWAN Cadangan Belanjawan ini akan diserahkan kepada:- Pejabat Belanjawan Negara, Kementerian Kewangan Malaysia Bahagian Perjawatan, Jabatan Perkhidmatan Awam Unit Perancang Ekonomi, Jabatan Perdana Menteri Unit Penyelaras Pelaksana, Jabatan Perdana Menteri
PRINSIP UTAMA PENGURUSAN KEWANGAN Dua prinsip utama:- Legaliti Pengurusan kewangan kerajaan dengan mematuhi segala undang dan peraturan yang berkuatkuasa:- Perlembagaan Persekutuan Akta Tatacara Kewangan 1957 Arahan Perbendaharaan Surat Pekeliling Perbendaharaan
PRINSIP UTAMA PENGURUSAN KEWANGAN Akauntabiliti Tanggungjawab rasmi pegawai kewangan yang diberi kuasa yang mengurus sumber kewangan Kerajaan dengan menjamin bahawa segala proses pengurusan adalah seperti berikut:- Undang-undang dan peraturan-peraturan yang dikuatkuasakan; Prosedur yang sistematik teratur, terkawal dan berkensan; dan Matlamat yang ditetapkan.
OBJEKTIF PENGURUSAN KEWANGAN BERKESAN Mengurus sumber kewangan dengan cekap, berkesan dan ekonomi. Memastikan proses pengurusan kewangan adalah berdasarkan prinsip legaliti dan akauntabiliti Menyedari dan mengurus risiko supaya masalah yang mungkin timbul dapat dikawal atau dielakkan Memastikan data atau maklumat kewangan yang disediakan untuk melapor adalah tepat dan boleh dipercayai.
TUGAS DAN TANGGUNGJAWAB KETUA JABATAN Menentu dan menetapkan visi objektif, matlamat dan rancangan strategik pengurusan kewangan Mengagihkan tugas dengan jelas dan sesuai yang berkaitan dengan pelaksanaan proses pengurusan kewangan Memperuntukkan sumber-sumber untuk digunakan dengan berkesan dalam pengurusan kewangan Memastikan pematuhan segala undang dan peraturan untuk pengurusan kewangan Memantau dengan cekap dan berkesan atas segala proses dan kemajuan perlaksanaan projek kewangan Menjalankan kawalan dalaman secara teliti Arahan Pegawai Pengawal Tahun 2016 Menentu piawai untuk menilai pencapaian dan prestasi kerja.
AUTORITI DAN AKAUNTABILITI Pelaksanaan OBB melibatkan penstrukturan semula tahap akauntabiliti di sesebuah kementerian. Penentuan akauntabiliti di peringkat Kementerian, Program dan Aktiviti adalah penting bagi memastikan keberhasilan yang telah dirancang berjaya dicapai oleh pegawai yang telah dipertanggungjawabkan. Pencapaian keberhasilan kementerian merupakan akauntabiliti Pegawai Pengawal. Namun begitu, selaras dengan konsep Let Managers Manage, Pegawai Pengawal dibenarkan mewakilkan kuasa kepada pegawai-pegawai di bawah seliaan beliau untuk melaksanakan Program/ Aktiviti kementerian berdasarkan batasan tertentu. Akauntabiliti di sektor awam adalah merujuk kepada tiga jenis akauntabiliti iaitu akauntabiliti program, akauntabiliti pengurusan dan akauntabiliti kewangan. Di bawah OBB, seseorang pengurus dalam sesebuah kementerian, sama ada di peringkat Kementerian, Program atau Aktiviti, perlu bertanggungjawab untuk bersetuju dan mengesahkan akauntabiliti masing-masing melalui Perjanjian Prestasi.
Arahan Pegawai Pengawal (APP) setiap tahun: Peratus agihan waran pertama; Pelantikan Bahagian-bahagian selaku penyelaras peruntukan tertentu (ikut fungsi); Penetapan tarikh-tarikh penting (untuk pindah peruntukan, tarik balik) Mengemaskini garis panduan dan prosedur permohonan bagi perjalanan ke luar negara Menyelesaikan pembayaran di bawah AP58(a)
JPKA Mesti diadakan setiap 6 kali setahun terutamanya bagi melihat prestasi perbelanjaan aktiviti. Minit mesyuarat dikemukakan kepada peringkat BahKew sebelum dikemukakan kepada Perbendaharaan.
Pemantauan Diadakan bersama Bahagian dan JPN dan Ketua-ketua Aktiviti bagi meneliti prestasi dan keperluan. Pewujudan kod objek lanjut Bagi mengkhususkan tujuan satu-satu peruntukan dan memantau prestasi perbelanjaan. Menyediakan peruntukan secukupnya bagi perkara-perkara kontraktual. Mematuhi Arahan Perbendaharaan, Pekeliling Perbendaharaan, SPK dan lain-lain peraturan yang berkuatkuasa.
SEKIAN, TERIMA KASIH.