Jul Kif Tdulko Oli Vol. 5 No. 5 Migkk Hil Blj Siw Kl 4 SD So Ahoiu Mylik Pmbgi Bilg Bul Mllui Mod Poblm Solvig Okfiu Mhiw Pogm Guu Dlm Jb Fkul Kguu d Ilmu Pdidik Uivi Tdulko okmoigk@gmil.com ABSTRAK Mlh dlm plii ii pkh mod poblm olvig dp migkk hil blj iw dlm mylik opi pmbgi bilg bul. Tuju di plii ii dlh uuk migkk hil blj iw pd pmblj opi pmbgi bilg bul. Plii ii mgguk mod poblm olvig dg cg plii idk kl. Plii ii mupk plii idk kl. Jumlh iw kl IV SD So Ahoiu dlh 32 og, bgi klompok plii dibi plj poblm olvig. Vibl yg dikji dh kivi, moivi d hil blj. D dipolh mllui: (1), (2) obvi, (3) wwc, d (4) c lpg. Hil pli mujukk : () bdk hil, pi hil blj iw migk di blum idk 75% pd iklu I, d pd iklu II mglmi pigk yiu 81,25%, (b) bdk hil obvi, kivi iw jug mglmi pigk yiu di 45,26% mjdi 69,26%. Dg dmiki dp diimpulk bhw pp mod poblm olvig dp migkk hil blj iw khuuy pd mi opi pmbgi bilg bul pd iw kl IV SD So Ahoiu hu j 213/214. Di kimpul di dp dikk bhw pp mod poblm olvig dlm pmblj mmik g fkif dlm migkk hil blj iw. K Kuci: Poblm Solvig, Opi Pmbgi Bilg Bul. 136
Jul Kif Tdulko Oli Vol. 5 No. 5 I. PENDAHULUAN Mmik mupk lh u ilmu yg mmpuyi p dlm mmbuk pol piki iw, k dlm mmik iw dibkli dg bbgi kmmpu mgguk bpiki logi, imi, lii, kii kmmpu mgguk mmik dlm pmch mlh. Pd Kuikulum Tigk Su Pdidik (KTSP), c khuu dibuk bhw uju dijky mmik di kolh, yiu g iw mmpuyi kmhi u kckp mmik bup: (1) mmhmi kop mmik, mjlk kki kop d mgplikik kop cl luw, ku, fii d p dlm pmch mlh; (2) mgguk pl pd pol d if, mlkuk mipuli mmik dlm mmbu glii, myuu buki u mjlk gg d py mmik; (3) mmchk mlh yg mlipui kmmpu mmhmi mlh, mcg modl mmik, mylik modl d mfik olui yg dipolh; (4) mgkomuikik gg dg ymbol, bl, digm u mdi li uuk mmpjl kd u mlh; d (5) mmiliki ikp mghgi kgu mmik dlm khidup, yiu mmiliki igi hu, phi d mi (Dpdik, 26). Pmch mlh mupk kompo yg pig di kuikulum mmik d didlmy dp ii di kifi mmik, higg kmmpu pmch mlh di klg iw plu mdp phi. Pd kyy higg ii mlih mmchk mlh iw blum bgiu mmbudy. Mod pmch mlh dlh uu c myjik plj dg mdoog iw uuk mci d mmchk uu mlh dlm gk pcpi uju pgj. Mod pmch mlh mlipui myjik mlh dlm buk yg lbih jl, myk mlh dlm buk yg lbih opiol, myuu hipoi-hipoi kj d podu kj yg pki bik, mg hipoi d mlkuk kj yg mmpolh hil yg udh dipolh (Hudoyo, 21:84). Lgkh-lgkh mod pmch mlh pd dy dlh blj mod-mod ilmih 137
Jul Kif Tdulko Oli Vol. 5 No. 5 u bpiki c imik, logi d u c lii. Tujuy dlh kogiif uuk mmchk mlh c iol, lug d u. Pggu mod pmch mlh mmiliki kuug li mlih iw uuk mghdpi mlh-mlh u iui yg imbul c po, iw mjdi kif d biiiif dii bggugjwb dii. II. METODE PENELITIAN Ji plii ii mupk Plii Tidk Kl (PTK) u Cloom Acio Rch (CAR) yg dp didfiiik muu Kmmi d Mc. Tgg dlh uu buk plii flkif dii yg dilkuk olh p-py dlm iui oil uuk migkk pl d kdil pkk pdidik d pkk oil, pmhm hdp pkk-pkk iu d hdp iui mp dilkuk pkk-pkk bu. Plii ii dilkk pd iw-iw kl IV SD Kolik 2 S. Ahoiu Plu dg jumlh iw 32 og yg dii di 17 lki-lki d 15 pmpu. Plii ii dilkuk dlm 2 iklu dim ip ikluy dii di 2 kli pmu. C yg dilkuk dlm mgumpulk d dlh: (1), (2) obvi, (3) Wwc, d (4) c lpg. III. HASIL DAN PEMBAHASAN Sblum plii idk kl ii dilkk, plii bgi pgj mpk pmblj dg pdk diiol, yki mgguk mod cmh, mc, llu mmbik kmp iw uuk blj d ulg. Pmblj dg mgguk c-c koviol pi ii lih idk d p kif iw. Ii lih jl di po pmblj yki 24 iw di 32 iw u kug lbih 75% lih kug kif. Rdhy pi yg bp kif dlm pmblj ii bdmpk pd dhy hil blj mmik khuuy pd mi pmbgi bilg bul. Hil blj di mi ii dp dilih di ili hil py yki ili iggi 8, ili - b 66,88 d ili 138
Jul Kif Tdulko Oli Vol. 5 No. 5 dh 3 Sdgk jumlh iw yg hil bljy mmuhi d ku blj miiml byk 17 iw u 53,17%. Pmblj dg mgguk c koviol, dim iw idk byk lib kif, bimpliki pd hil blj iw yg dh. Pd khi iklu I lih jl dy pigk yiu : ili - polh dlh 72,7 dg ili iggi 86,67 d dh 53,33, ili b 72,7 dg ku klikl b 75% dg jumlh iw yg u blj bjumlh 24 og. Pd khi iklu II jdi pigk yg igifik yiu : ili iggi di 86,67 pd iklu I mjdi 93,33 pd iklu II, ili dh di 53.33 pd iklu I mjdi 6, pd iklu II, ili - ik di 72,7 pd iklu I mjdi 77,53 pd iklu II dg p ku klikl mjdi 77,53 d jumlh iw yg u mjdi 26 og. Pmbh Plii ii yg buju uuk migkk hil blj mmik khuuy pd mi opi pmbgi bilg bul lh dilkk dlh 2 iklu dlm 4 kli pmu d ip iklu dii di 2 kli pmu. Plii ii dilkk pd bul Apil mpi dg bul Mi hu plj 213/214. Adpu hil plii c kluuh. Tbl 1. R- kvi iw pd iklu I d II Apk yg dimi Siklu I (%) Siklu II (%) Mgjuk py 16,5 28,13 Mggpi po iw 22,61 21,88 Mjwb py guu 17,61 79,69 Mmphik pjl guu 69,54 9,55 Dikui klompok 65,21 95,32 Dikui kl 81,36 1 Pd bl di dp dijlk bhw hmpi mu omo im lh mglmi pigk. Akivi iw mgjuk py pd iklu I mglmi pigk di 16,5% ik mjdi 28,13%. Hl ii dibbk 139
Jul Kif Tdulko Oli Vol. 5 No. 5 k iw udh muli bi uuk mgjuk py wlupu mdp cmooh di m m dimpig iu jug plii udh muli mdoog d mmbik moivi kpd iw g lbih bi mgjuk py d iu mmbuhk hil dg migky kivi iw b 28,13%. Im mgggpi po iw li pd iklu I mglmi puu diki yiu pd iklu I b 22,61% dgk pd iklu II b 21,88%. Hl ii dibbk k mk mih ku uuk mmbik jwb dikk p ku lh iu mih mghiggpi p iw. P plii pd mlh ii dlh dg mmbik moivi d doog kpd p iw g mu mpo u mjwb py m wlupu jwb bu mih lh, Im mjwb py guu pd ip iklu umumy migk pi pd pmu 1 d 2 mglmi puu yiu di 21,88% mjdi 13,33%, hl ii dibbk k iw mih kug bi d ku jik jwb mk lh d diwk olh iw li. Pd pmu 3 d 4 udh mglmi pigk ibdigk dg pmu 1 d 2. Im mmphik pjl guu di iklu I pmu 1 b 65,75% d pmu 2 b 73,33%. Pd iklu II pmu 3 d 4 b 87,35% d 93,75%. Im dikui klompok jug mglmi pigk yiu pd iklu I pmu b 43,75% d pmu 2 b 86,67% d iklu II pmu 3 d 4 b 9,63% d 1%. Siw idk lgi bkj diidii d udh bi lig bkjm dg mjlk ggugjwby mig-mig. Im dikui kl jug mglmi pigk. Siklu I pmu 1 b 62,75% d pmu 2 b 1% d pd iklu II pmu 3 d 4 mglmi pigk b 1%. Di hil p kivi di dikhui mu im pd iklu II mglmi pigk. Pd ip khi pmu ip iklu dilkuk uuk mghui juh m mod poblm olvig dp mmpguhi hil blj iw. Yg kmudi dici ili - p iklu. Adpu ili - iklu I d II. 14
Jul Kif Tdulko Oli Vol. 5 No. 5 Siklu I Siklu II 72,7 77,53 Dikhui bhw ko ili - m plj mmik khuuy mi pmbgi bilg bul mglmi pigk yiu pd iklu I b 72,7 d iklu II 77,53. Plii lh buh mcipk u pmblj yg koduif. Hl ii lih dy pigk p guu pd ip pmu bhk pd pmu 3 d 4 p plii dlm kl dp dikk mpu. Hy j pd pmu 1 d 2 d kivi guu yg blum mucul (blum dilkuk) yiu mgjuk py iw. Hl ii jdi k plii bu pm kli higg mih d yg lup. Sli iu kivi plii mmbi kimpul idk mcukupi. Dp dikhui bhw ip kivi plii pd iklu khi mglmi pigk, wlupu d yg pd iklu I pmu 1 guu idk mlkuky yiu mgjuk py iw. Sli iu pd pmu ljuy plii idk mlkuk kimpul k wku hbi olh vlui kj klompok dg y jwb. Siw mmplji dii mi plj dg mod pmch mlh dlm klompok mig-mig. Tujuy g iw lbih kif d kif dlm blj dii p dibik lbih dhulu olh plii, diii plii hy mghk d mmbimbig j. Sdgk pd iklu II mod yg diguk dlh poblm olvig d dipduk dg cmh d y jwb, higg hily mglmi pigk dibdigk dg iklu blumy. Hil plii d pmbh di dp diimpulk bhw pp mod poblm olvig uuk migkk hil blj mmik khuuy pd mi pmbgi bilg bul di kl IV lh bhil. Hl ii dp dibukik dg polh ili - pd ip iklu, yiu 141
Jul Kif Tdulko Oli Vol. 5 No. 5 iklu I b 72,7 d iklu II b 77,53. Uuk mmpjl d mmbukik hil iu dp dilih pd digm biku: 35 P 3 25 2 15 1 5 Pmu Gmb 1. P Akivi Siw Dlm mgjuk py. 3 P 25 2 15 1 5 Pmu Gmb 2. P kivi iw dlm mggpi po iw li 142
Jul Kif Tdulko Oli Vol. 5 No. 5 9 p 8 7 6 5 4 3 2 1 Pmu Gmb 3. P kivi iw dlm mjwb py guu 1 p 9 8 7 6 5 4 3 2 1 pmu Gmb 4. P kivi iw dlm mmphik pjl guu 143
Jul Kif Tdulko Oli Vol. 5 No. 5 12 P 1 8 6 4 2 Pmu Gmb 5. P kivi iw dlm dikui klompok 12 P 1 8 6 4 2 Pmu Gmb 6. P kivi iw dlm dikui kl Wlupu c umum pubh-pubh yg jdi cukup igifik, mu dlm ky mih d iw-iw yg blum mpk kif, bhk k cuh k cuh, dim, d olh idk bi uuk bu. Pdhl pp mod poblm olvig huy mgg mk uuk lib kif. Mgp jdi dmiki? Puli mmuk,yg 144
Jul Kif Tdulko Oli Vol. 5 No. 5 puli dk di oi Howd Gd, yki oi Mulipl Illigc, bhw d k-k yg lmh dlm kcd ipol pi lbih dlm kcd ipol. Siw-iw pi ii idk uk u idk bi bkj m dlm blj. Mk cdug myuki bkj dii. Mk k mmpu mlkk ug dg bik kik mk dibi ug c mdii. Mk bgimpu biky buh pdk pmblj, idk k cocok uuk mu k. Plii huy mgguk pdk pmblj yg viif. Nmu c umum, mod pmblj poblm olvig mupk pdk lif yg dp dipk uuk migkk kuli pmblj di kl. IV. PENUTUP Bdk plii yg lh dilkuk, dp dimbil kimpul yg pm bgi upy uuk migkk hil blj mmik khuuy pd mi opi pmbgi bilg bul iw SD Kolik 2 So Ahoiu Plu dp dimpuh mgguk mod poblm olvig dg mmduk mod cmh d y jwb. Mod poblm olvig dp dilkk dg lgkh-lgkh bgi biku: dy mlh yg jl uuk dipchk, mci d u kg yg dp diguk uuk mmchk mlh bu, mpk jwb m di mlh bu, mguji kb jwb m bu, mik kimpul. Siklu I pd wl plj didhului dg mgguk mod cmh, kmudi diljuk dg mod poblm olvig. Pd iklu III mmduk kduy yiu didhului mod cmh d kmudi diklifiki dg mod y jwb; d yg kdu bgi buki yg mujukk pigk hil blj mmik dg mgguk mod poblm olvig yiu polh ili - yg ip ikluy mglmi pigk. Siklu I ili - yg dipolh b 72,7, pd iklu II mglmi pigk yiu 77,53. Sli ili -, kivi iw jug mglmi pigk diy pk mgjuk py pd iklu I b 16,5% dm iklu II b 28,13%. Apk mggpi po iw 145
Jul Kif Tdulko Oli Vol. 5 No. 5 li pd iklu I b 22,61%, ilklu II b 21,88%%. Apk mjwb py pd iklu I b 17,61%, iklu II b 79,69%. Apk mmphik pjl guu pd iklu I b 69,54%, iklu II b 9,55%. Apk dikui klompok pd iklu I 65,21%, iklu II b 95,32%. Apk dikui kl pd iklu I b 81,36%, iklu II b 1%. Di kimpul di mk dp dijuk yg pm bgi guu yiu dlm mgguk poblm olvig uuk migkk hil blj iw hdky guu mlkuk lgkh-lgkh: dy mlh yg jl uuk dipchk, mci d u kg yg dp diguk uuk mmchk mlh bu, mpk jwb m di mlh bu, mguji kb jwb m bu, mik kimpul. Sbiky mod poblm olvig dp dipk olh guu mmik d guu bidg udi li bgi lif pigk kkif d pi blj di kl. K plii ii mmbukik bhw pp mod poblm olvig pd m plj mmik lbih fkif. Bgi plii iu dii plu plii lbih lju mgi pp mod pmblj yg ui dg m plj mupu mi plj dim mod bu bi mghilk pi kdmik yg mkiml. DAFTAR PUSTAKA Dpdik, 26. Kuikulum Tigk Su Pdidik (KTSP). Jk: Diko Jdl Pdidik D d Mgh. Hm, H. (21). Pgmbg Kuikulum d Pmblj Mmik. Mlg: Fkul MIPA Uivi Ngi Mlg. Sumdyoo. 27. Tip Dlm Pp Pmblj Poblm Solvig. Yogyk: PPPPTK Mmik. 146