KEMENTERIAN PENDIDIKAN DAN KEBUDAYAAN DIREKTORAT JENDERAL PENDIDIKAN MENENGAH DIREKTORAT PEMBINAAN SEKOLAH MENENGAH ATAS

dokumen-dokumen yang mirip
KEMENTERIAN PENDIDIKAN DAN KEBUDAYAAN DIREKTORAT JENDERAL PENDIDIKAN MENENGAH DIREKTORAT PEMBINAAN SEKOLAH MENENGAH ATAS

KEMENTERIAN PENDIDIKAN DAN KEBUDAYAAN

KEMENTERIAN PENDIDIKAN DAN KEBUDAYAAN

KEMENTERIAN PENDIDIKAN DAN KEBUDAYAAN

SOAL UJIAN SELEKSI CALON PESERTA OLIMPIADE SAINS NASIONAL 2016 TINGKAT PROVINSI

KEMENTERIAN PENDIDIKAN DAN KEBUDAYAAN

KEMENTRIAN PENDIDIKAN DAN KEBUDAYAAN

SOAL UJIAN SELEKSI CALON PESERTA OLIMPIADE SAINS NASIONAL 2013 TINGKAT PROVINSI

SOAL UJIAN SELEKSI CALON PESERTA OLIMPIADE SAINS NASIONAL 2014 TINGKAT PROVINSI

KEMENTERIAN PENDIDIKAN DAN KEBUDAYAAN

KEMENTERIAN PENDIDIKAN DAN KEBUDAYAAN

KEMENTERIAN PENDIDIKAN NASIONAL DIREKTORAT JENDRAL PENDIDIKAN MENENGAH DIREKTORAT PEMBINAAN SMA. Soal Tes Olimpiade Sains Nasional 2011

DEPARTEMEN PENDIDIKAN NASIONAL

KEMENTERIAN PENDIDIKAN DAN KEBUDAYAAN

KEMENTRIAN PENDIDIKAN DAN KEBUDAYAAN DITJEN MANAJEMEN PENDIDIKAN MENENGAH DIREKTORAT PEMBINAAN SMA

DEPARTEMEN PENDIDIKAN NASIONAL DIREKTORAT JENDRAL PENDIDIKAN DASAR DAN MENENGAH DIREKTORAT PEMBINAAN SMA

JAWABAN DAN PEMBAHASAN

KEMENTERIAN PENDIDIKAN DAN KEBUDAYAAN

DEPARTEMEN PENDIDIKAN NASIONAL

SELEKSI TINGKAT PROVINSI CALON PESERTA INTERNATIONAL ASTRONOMY OLYMPIAD (IAO) TAHUN 2009

SOAL SELEKSI OLIMPIADE SAINS TINGKAT KABUPATEN/KOTA 2014 CALON TIM OLIMPIADE ASTRONOMI INDONESIA 2015

KEMENTERIAN PENDIDIKAN DAN KEBUDAYAAN DIREKTORAT JENDERAL PENDIDIKAN MENENGAH DIREKTORAT PEMBINAAN SEKOLAH MENENGAH ATAS

OLIMPIADE ASTRONOMI Tingkat Provinsi

indahbersamakimia.blogspot.com

KEMENTERIAN PENDIDIKAN NASIONAL DITJEN MANAJEMEN PENDIDIKAN DASAR DAN MENENGAH DIREKTORAT PEMBINAAN SMA

KEMENTERIAN PENDIDIKAN NASIONAL DIREKTORAT JENDERAL PENDIDIKAN MENENGAH DIREKTORAT PEMBINAAN SEKOLAH MENENGAH ATAS

SOAL PILIHAN GANDA ASTRONOMI 2008/2009 Bobot nilai masing-masing soal : 1

DEPARTEMEN PENDIDIKAN NASIONAL DIREKTORAT JENDRAL PENDIDIKAN DASAR DAN MENENGAH DIREKTORAT PENDIDIKAN MENENGAH UMUM

Soal Ujian Olimpiade Astronomi Kabupaten-Kota Tingkat SMA, 2008

CALON TIM OLIMPIADE ASTRONOMI INDONESIA 2015

Ikhlasul-pgsd-fip-uny/iad. Tata Surya, sebuah kerajaan di langit

Satuan Besaran dalam Astronomi. Dr. Chatief Kunjaya KK Astronomi ITB

PEKERJAAN RUMAH SAS PERTEMUAN-1 DAN PERTEMUAN-2 A.Pilihan Ganda

Sabar Nurohman, M.Pd

3. MEKANIKA BENDA LANGIT

PROGRAM PERSIAPAN OLIMPIADE SAINS BIDANG ASTRONOMI 2014 SMA 2 CIBINONG TES 20 MEI 2014

PENGENALAN ASTROFISIKA

UNIT 13: GERAK BENDA LANGIT

SOAL SELEKSI OLIMPIADE SAINS TINGKAT KABUPATEN/KOTA 2014 CALON TIM OLIMPIADE ASTRONOMI INDONESIA 2015

Materi Bumi dan Antariksa)

NAMA :... NIM :... KELAS :......

SOAL SELEKSI OLIMPIADE SAINS TINGKAT KABUPATEN/KOTA 2016 CALON TIM OLIMPIADE ASTRONOMI INDONESIA 2017

KEMENTERIAN PENDIDIKAN DAN KEBUDAYAAN

PETA KONSEP. Revolu si. Rotasi. Mataha ri TATA SURYA. satelit buata n. satelit. alami. satelit. Bulan. palapa. Kalender Masehi. Revolu si.

Oleh : Kunjaya TPOA, Kunjaya 2014

DEPARTEMEN PENDIDIKAN NASIONAL DIREKTORAT JENDRAL PENDIDIKAN DASAR DAN MENENGAH DIREKTORAT PEMBINAAN SMA

Klik. Korona pada Matahari

DEPARTEMEN PENDIDIKAN NASIONAL DIREKTORAT JENDRAL PENDIDIKAN DASAR DAN MENENGAH DIREKTORAT PEMBINAAN SMA

Sistem Magnitudo Terang suatu bintang dalam astronomi dinyatakan dalam satuan magnitudo Hipparchus (abad ke-2 SM) membagi terang bintang

Luminositas Matahari menyatakan jumlah energi total yang dipancarkan Matahari per satuan waktu.

Tata Surya. karena planet bergerak mengedari matahari. Planet tidak dapat. planet hampir berbentuk lingkaran. Pada awal abad ke-17 Johanes Kepler

Antiremed Kelas 9 Fisika

Sistem Tata surya. Maulana Pandudinata 9F/09

Info Astronomy JELAJAH SEMESTA. Penerbit Info Astronomy

RINGKASAN MATERI TATA SURYA

BAB 2 GRAVITASI PLANET DALAM SISTEM TATA SURYA

Riwayat Bintang. Alexandre Costa, Beatriz García, Ricardo Moreno, Rosa M Ros

seperti sebuah bajak, masyarakat Cina melihatnya seperti kereta raja yang ditarik binatang, dan masyarakat Jawa melihatnya seperti bajak petani.

Ikhlasul-pgsd-fip-uny/iad. Asteroid

SMP kelas 9 - FISIKA BAB 4. SISTEM TATA SURYALatihan Soal 4.1. (1) Yupiter Berupa gas dan massanya terbesar diantara planet tata surya

SOAL SELEKSI OLIMPIADE SAINS TINGKAT KABUPATEN/KOTA 2017 CALON TIM OLIMPIADE ASTRONOMI INDONESIA 2018

BUMI DAN ALAM SEMESTA

indahbersamakimia.blogspot.com Soal Olimpiade Astronomi Tingkat Provinsi 2011, Waktu : 150 menit

SIFAT BINTANG. Astronomi. Ilmu paling tua. Zodiac of Denderah

BAB III ANALISA SISTEM

Pengertian Planet, Macam-Macam Planet Serta Ciri-Cirinya

SOAL SELEKSI OLIMPIADE SAINS TINGKAT KABUPATEN / KOTA 2013 CALON TIM OLIMPIADE ASTRONOMI INDONESIA 2014

RENCANA PELAKSANAAN PEMBELAJARAN ( RPP ) SEKOLAH : SMP N 1 Sukorame KELAS / SEMESTER : IX (sembilan) / 2 MATA PELAJARAN : I P A

PEMBAHASAN SOAL OLIMPIADE ASTRONOMI SELEKSI KOTA TAHUN

BAB IV HASIL DAN UJI COBA

Planet-planet dalam sistem tatasurya kita

TATA SURYA Presentasi Geografi

3. Pembagian Planet menjadi planet dalam dan planet luar didasarkan pada : a. Bumi b. Mars c. Sabuk asteroid d. Jupiter e.

Ikhlasul-pgsd-fip-uny/iad. Pluto, Planet?

PERINGATAN. Singapura, 5 April David Orlando Kurniawan SOLUSI SOAL SELEKSI OLIMPIADE SAINS KABUPATEN/KOTA BIDANG ASTRONOMI 2014

Ide Dasar: Matahari dan bintang-bintang menggunakan reaksi nuklir fusi untuk mengubah materi menjadi energi. Bintang padam Ketika bahan bakar

Bintang Ganda DND-2006

Hukum Kepler Hukum Gravitasi Hubungan Hukum Kepler & Gravitasi Besaran-besaran Astronomi

KEMENTRIAN PENDIDIKAN DAN KEBUDAYAAN DITJEN MANAJEMEN PENDIDIKAN MENENGAH DIREKTORAT PEMBINAAN SMA

Studi Kasus 1. Komet dalam orbit parabola

KELOMPOK I. Raditya Budi Satria ( ) Imelsa Heni Priyayik ( ) Sergius Prastowo ( ) Rina Metasari ( )

BAB II KAJIAN PUSTAKA. kita. IPA lebih populer dengan istilah sains. Istilah ini merujuk pada suatu

2. Number of leap years between 1 January BC until 31 December 2100 AD is a b c d e. 2980

BUKTI VISUAL PENEMUAN PLANET PADA BINTANG FOMALHAUT

Medan Magnet Benda Angkasa. Oleh: Chatief Kunjaya KK Astronomi ITB

Kumpulan Soal Astronomi dan Jawabannya

Apakah bintang itu? Jika malam datang dan langit sedang cerah, pergilah ke halaman rumah lalu

BAHAN AJAR FISIKA GRAVITASI

Antiremed Kelas 9 Fisika

Gambar tata sury, alam 98

- - TATA SURYA - - sbl5surya

SOAL OLIMPIADE SAINS NASIONAL SMP SELEKSI TINGKAT KABUPATEN/KOTA TAHUN 2007

KEMENTRIAN PENDIDIKAN NASIONAL

SATUAN JARAK DALAM ASTRONOMI

Solusi Olimpiade Astronomi Tingkat Provinsi 2009

ALAM SEMESTA. Pernahkah kamu bayangkan betapa luas alam semesta tempat kita tinggal? Seberapa jauhkah jarak yang dapat kamu bayangkan?

Bab III Aplikasi Efek Radiasi Termal Pada Asteroid

1. "Ia mempunyai hobi bermain dengan pesawat model " (Benda kecil dengan sifat seperti sesungguhnya)

Contoh Soal : Jawaban : Diketahui. Ditanyakan. Penyelesaian :

: Supplemen Astrofisika : Dr. Chatief Kunjaya MSc PerancangKulit : Charlie Bronson Wuli

Transkripsi:

KEMENTERIAN PENDIDIKAN DAN KEBUDAYAAN DIREKTORAT JENDERAL PENDIDIKAN MENENGAH DIREKTORAT PEMBINAAN SEKOLAH MENENGAH ATAS Nama Kelas & Sekolah Provinsi Kabupaten/Kota Tanggal Lahir Tanda Tangan Naskah ini terdiri dari dua bagian soal (soal A dan B), tabel matematika, daftar konstanta, data astronomi, serta dilampiri poster Light Echo V838 Monocerotis (V838 Mon). Pergunakan tabel, grafik, dan kotak-kotak isian di lembar jawaban! Bila perlu, gunakan kertas tambahan dan tulislah dengan lengkap identitasmu serta beri nomor jawaban dengan jelas! Soal A. Seorang astronom melihat sebuah asteroid NEA (Mars Crosser) pecah di langit malam. Pecahan bergerak berlawanan arah gerak asteroid sebesar kecepatan lepas. Selanjutnya orang menyimpulkan bahwa asteroid telah meninggalkan Tata Surya. Lakukanlah telaah berapa besar massa pecahan agar keduanya (asteroid dan pecahannya) dapat terlepas meninggalkan Tata Surya. Sederhanakan persoalan menjadi sebagai berikut: Sebuah asteroid bermassa mengedari Matahari bermassa seperti pada gambar. Asteroid berjarak dari Matahari saat di perihelium dan berjarak saat di aphelium. Kecepatan asteroid saat di perihelium adalah, saat di aphelium adalah. A. 1. Jika buktikan bahwa (( ) ) A. 2. Gangguan yang timbul di struktur dalam asteroid menyebabkan terlontarnya massa sebesar dengan kecepatan lepas, berlawanan arah gerak asteroid, saat di perihelium. Berapa kecepatan dan jarak asteroid saat berada di aphelium? Halaman 1 dari 6 halaman

A. 3. Hitung kecepatan dan jarak asteroid itu jika SA, SA! Berapa persentase terhadap agar asteroid lepas meninggalkan Tata Surya? A. 4. Tabel berikut dari IAU Minor Planet Center berisi lima asteroid yang jarak periheliumnya diketahui. Besaran dan juga diberikan. Jarak Aphelium dan persentase harus ditentukan (asteroid Anonim diberikan hanya untuk contoh). Manakah dari kelima asteroid tersebut yang paling kecil massa pecahannya untuk lepas dari Tata Surya? Jelaskan jawabanmu! Nama (SA) (SA) (km/s) (km/s) (%) 2004XG 1,0 30 42 1989VA 2,8 25 35 2001RV17 4,5 15 20 2004SW26 7,9 11 15 2006WO3 9,7 10 14 Anonim 1 1 30 42 0,23 Soal B. Soal ini diberikan bersamaan dengan poster Light Echo V838 Monocerotis (V838 Mon). Citra tersebut diambil menggunakan Hubble Space Telescope (HST) dengan Advanced Camera System (ACS) dan Wide Field Camera (WFC). Untuk memahami model kulit bola (spherical shell) dalam penentuan jarak bintang V838 Mon, perhatikan gambar di bawah ini: Gambar 1. Kiri: posisi bintang V838 Mon (A) dan beberapa bintang di sekitarnya (utara ke atas). J r k udut bint ng B d n C d h 0,8 = 48. K n n: ubung w n b rukur n r 0 memantulkan cahaya bintang V838 Mon yang meledak tiba-tiba. Parabola dengan titik fokus di pusat bintang menandai selubung awan dengan gema yang teramati pada waktu t. Gema tersebut memiliki diameter D = 2y. Halaman 2 dari 6 halaman

Misalkan ledakan V838 Mon terjadi pada t 0 = 0 dan gema cahaya terdeteksi pada t. Hal ini terjadi karena gema cahaya harus menempuh jarak yang lebih jauh dibandingkan cahaya dari bintang. B. 1. Bila r 0 menyatakan radius selubung dan y menyatakan radius gema cahaya, tunjukkan bahwa ( ) (1) B. 2. Tunjukkan pula bahwa diameter sudut gema cahaya memenuhi persamaan: ( ) ( ) (2) B. 3. Anggap V838 Mon meledak pada tanggal 1 Februari 2002. Hitung waktu jeda (t) untuk setiap citra gema cahaya yang ditunjukkan dalam poster! Nyatakan dalam hari dan tulis pada tabel yang diberikan di lembar jawaban! B. 4. Ukur diameter sudut gema cahaya (δ) untuk setiap citra! Nyatakan dalam satuan detik busur dan tulis pada tabel yang diberikan di lembar jawaban! B. 5. Pada Grafik 1, buatlah plot hubungan δ terhadap t! Apakah hubungan tersebut sesuai dengan persamaan (2)? B. 6. Untuk memperkirakan jarak objek (d), lakukan langkah-langkah sebagai berikut: B. 6. a. Ketika t kecil, persamaan (2) dapat direduksi menjadi: yang merupakan persamaan parabola. (3) Pada Grafik 1, gambarlah parabola yang berimpit dengan titik-titik data yang telah didapatkan! Tentukan letak titik fokus parabola tersebut! B. 6. b. Berdasarkan letak titik fokus yang didapatkan serta berpedoman pada persamaan (3), perkirakan perbandingan r 0 /d 2. Nyatakan dalam satuan parsec -1. B. 6. c. Bila seorang astronom mengatakan bahwa radius selubung r 0 tidak melebihi 10 pc, perkirakan jarak maksimum objek tersebut! Halaman 3 dari 6 halaman

Tabel Matematika Parabola adalah salah satu bangun datar irisan kerucut dengan eksentrisitas e = 1. Bangun ini dibentuk oleh kumpulan titik ekuidistan antara sebuah garis L dan titik fokus F (lihat gambar). Sebuah parabola dengan titik vertex di (0,0) dan titik fokus di (a,0) sebagaimana tampak pada gambar dapat dinyatakan dengan persamaan: Sedangkan parabola dengan vertex di (x0,y0) memenuhi persamaan: ( ) ( ) di mana titik fokus berjarak a dari vertex. Halaman 4 dari 6 halaman

Daftar Konstanta dan Data Astronomi Nama konstanta Simbol Harga Kecepatan cahaya c 2,997925 x 10 8 m s -1 Konstanta gravitasi G 6,67 x 10-11 N m 2 kg -2 Konstanta Planck h 6,6256 x 10-34 J s Konstanta Boltzmann k 1,3805 x 10-23 J K -1 Konstanta kerapatan radiasi a 7,5643 x 10-16 J m -3 K -4 Konstanta Stefan-Boltzmann 5,6693 x 10-8 J s -1 m -2 K -4 Muatan elektron e 1,6021 x 10-19 C Massa elektron m e 9,1091 x 10-31 kg Massa proton m p 1,6725 x 10-27 kg Massa neutron m n 1,6748 x 10-27 kg Massa atom 1 H 1 m H 1,6734 x 10-27 kg Massa atom 2 He 4 m He 6,6459 x 10-27 kg Konstanta gas R 8,3143 J K -1 mol -1 Nama besaran Notasi Harga Satuan astronomi SA 1,49597870 x 10 11 m Parsek pc 3,0857 x 10 16 m Tahun cahaya ly 0,9461 x 10 16 m Joule 10 7 erg Tahun sideris 365,2564 hari Tahun tropik 365,2422 hari Tahun Gregorian 365,2425 hari Tahun Julian 365,2500 hari Bulan sinodis (synodic month) 29,5306 hari Bulan sideris (sidereal month) 27,3217 hari Hari Matahari rerata (mean solar day) 24 j 3 m 56 d,56 Hari sideris rerata (mean sidereal day) 23 j 56 m 4 d,09 Massa Matahari M 1,989 x 10 30 kg Jejari Matahari R 6,96 x 10 8 m Temperatur efektif Matahari T eff, 5.785 K Luminositas Matahari L 3,9 x 10 26 J s -1 Magnitudo semu visual Matahari V -26,78 Indeks warna Matahari B - V 0,62 U - B 0,10 Magnitudo mutlak visual Matahari M V 4,79 Halaman 5 dari 6 halaman

Nama besaran Notasi Harga Magnitudo mutlak bolometrik Matahari M bol 4,72 Massa Bulan M 7,35 x 10 22 kg Jejari Bulan R 1738 km Jarak rerata Bumi Bulan 384399 km Konstanta Hubble H 0 69,3 km/s/mpc Objek Massa Jejari Periode Periode Periode (kg) (km) Rotasi Sideris (hari) Sinodis (hari) Merkurius 3,30 x 10 23 2439 58,6 hari 87,97 115,9 Venus 4,87 x 10 24 6052 243,0 hari 244,70 583,9 Bumi 5,98 x 10 24 6378 23 j 56 m 4 d,1 365,25 - Mars 6,42 x 10 23 3397 24 j 37 m 22 d,7 687,02 779,9 Jupiter 1,90 x 10 27 71398 9 j 55 m 30 d 4333 398,9 Saturnus 5,69 x 10 26 60000 10 j 30 m 10743 378,1 Uranus 8,70 x 10 25 26320 17 j 14 m 30700 369,7 Neptunus 1,03 x 10 26 24300 18 j 60280 367,5 Halaman 6 dari 6 halaman