UNIVERSITI PUTRA MALAYSIA

Transkripsi

1 OPERASI PERKHIDMATAN SOKONGAN TAMAN PERTANIAN UNIVERSITI Kod Dokumen : OPR/TPU/BP/TANAMAN/Rambutan BUKU PANDUAN TANAMAN RAMBUTAN TAMAN PERTANIAN UNIVERSITI UNIVERSITI PUTRA MALAYSIA TARIKH KUATKUASA : Halaman : 1 drp 8

2 Isi Kandungan Bil. Tajuk Muka Surat 1 Pendahuluan Penanaman Bahan Tanaman Sistem Penanaman 4 2. Penanaman di Ladang 4 Penyelenggaraan 4.1 Pengurusan Air 4.2 Pembajaan 4-5. Kawalan Rumpai 5.4 Pemangkasan Kawalan Penyakit dan Perosak Kemantangan Dan Mengutip Hasil 7 5 Pengendalian Lepas Tuai Dan Penyimpanan 8 6 Rujukan 8 TARIKH KUATKUASA : Halaman : 2 drp 8

3 1. PENDAHULUAN Nama biasa Nama saintifik Keluarga : Rambutan : Nephelium lappaceum : Sapindacaceae i. Asal Usul Rambutan adalah buah-buahan asli yang berasal dari Gugusan Kepulauan Melayu. Ia ditanam meluas di semenanjung. Ia berasal dari rantau ini, mungkin dari Malaysia sendiri dan telah lama ditanam di Tenggara Asia. Tanaman ini terhad pada kawasan tropik sahaja kerana ia tidak tahan cuaca sejuk. Pokoknya biasa berbuah dua kali setahun dengan musim utama diantara bulan Jun hingga Ogos dan Oktober hingga Februari. ii. Sifat Botani tanaman Buahnya berbentuk bulat kadangkala berbentuk bujur dan mempunyai rambut. Biasanya bila putik ia berwarna hijau tua dan apabila masak bertukar warna menjadi kuning atau merah tua mengikut jenis. Isinya putih berkaca, tebal isinya bergantung kepada jenis. Ia mempunyai biji yang bujur dan kecil. iii. Keperluan Agroklimatik a) Iklim Di Semenanjung Malaysia, rambutan banyak ditanam dikawasan tanah rendah di mana taburan hujan purata tahunan ialah 2000 mm 2500 mm dan suhunya iaitu 17 o C hingga 2 o C. Cahaya juga mempengaruhi mutu buah dan pokok-pokok yang terdedah kepada cahaya matahari akan mengeluarkan buah yang lebih manis dan isinya yang lebih pejal. b) Tanah Tanah yang berasal dari batuan igneous dan batuan mendak dan tanah yang berasal dari timbunan aluvial adalah yang paling sesuai untuk tanaman rambutan. Siri tanah yang berasal dari batuan igneous yang paling sesuai ialah Siri Rengam. Di antara tanah yang berasal dari batuan mendak pula ialah siri Serdang, Munchong dan Bungor. Tanah yang berasal dari timbunan aluvial mempunyai tekstur yang berlainan, yang paling biasa didapati ialah liat berpasir hingga liat peroi.tanah gambut dan bris adalah tidak sesuai untuk tanaman pokok rambutan. iv. Jenis Klon Varieti Kualiti buah dan hasil adalah di antara faktor yang penting ditekankan dalam pemilihan jenis klon yang baik dan faktor buah masak serentak supaya memudahkan memungut hasil. Klon Berat/buah (g) % Jumlah Pepejal Larut Ciri-Ciri Kulit berwarna merah. Isinya manis, tebal, R sederhana pejal, lekang dan berjus. Kulit berwarna kuning. Isinya tebal, R sederhana manis dan pejal, berair dan lekang. Bentuk buah bulat. TARIKH KUATKUASA : Halaman : drp 8

4 R R R R R Kulit berwarna merah kekuningan. Isi tebal, sederhana manis, tidak begitu berair dan lekang. Bentuk buah bujur. Kulit berwarna merah kekuningan. Isinya sederhana tebal, manis, pejal dan lekang. Bentuk buah bujur. Kulit berwarna merah. Isinya manis, tebal, pejal dan lekang. Bentuk buah bulat-bujur. Kulit berwarna merah. Isinya lembut, sederhana tebal, manis, kurang berair dan lekang. Bentuk buah bulat-bujur. Kulit berwarna merah. Isinya manis, tebal dan pejal, serta berair dan lekang. Bentuk buah bujur. 2. PENANAMAN 2.1 Bahan tanaman: Biasanya rambutan ditanam dengan menggunakan anak cantuman. 2.2 Sistem Penanaman: Sistem penanaman empat segi sama adalah disyorkan. Sistem penanman yang lain seperti tiga segi sama dan quincunx juga boleh digunakan. Jarak tanaman ialah 9.0m X 9.0m yang boleh menghasilkan 12 pok/hektar untuk sistem segi empat sama, 142 pok/ha untuk segi tiga dan 246 pok/ha untuk sistem quincunx. 2. Penanaman di Ladang: Lubang berukuran 60 cm X 60 cm digali sebulan sebelum menanam dan 200 g CIRP ditabur ke dalam lubang, 5-10 kg/lubang baja organan digaul bersama tanah atas dan dimasukkan semula ke dalam lubang. Buatkan lubang kecil di tengah lubang untuk ditanam dengan pokok rambutan. Letakkan anak pokok rambutan di lubang tersebut. Timbus tanah pada pangkal pokok dan tinggikan sedikit supaya nampak berbusut di pangkal. Berikan sokongan kayu dan siram pokok tersebut.. PENYELENGGARAAN.1 Pengurusan air Pokok rambutan perlu diberi air secukupnya bagi menggalakkan pertumbuhan dan kecergasan terutama pada peringkat awal pertumbuhan dan pada musim kemarau..2 Pembajaan Amalan pembajaan yang teratur dan seimbang adalah penting untuk mengalakkan tumbesaran pokok. Jenis baja dan kadar baja yang diberikan bergantung kepada jenis tanah dan kesuburannya, umur dan keadaan pokok. a. Peringkat awal pertumbuhan pokok Umur pokok 1 hingga tahun - NPK Green: 15:15:15 TARIKH KUATKUASA : Halaman : 4 drp 8

5 b. Peringkat pokok berbuah Umur pokok 4 tahun keatas - NPK Blue 12:12:17:2. Kadar Pembajaan Umur pokok keatas Jenis baja NPK 15:15:15 NPK 15:15:15 NPK 15:15:15 NPK 1:1:21 Kadar (kg/pokok/tahun) Kekerapan baja 2-4 bulan sekali terutama pada awal musim hujan. 2 2 Pembajaan perlu dibahagikan kepada kali: - 1/ selepas kutip hasil - 1/ selepas daun muda keras - 1/ selepas satu bulan buah lekat.. Kawalan rumpai Rumpai ditakrifkan sebagai tumbuhan yang tidak diperlukan didalam sesebuah ladang dan perlu dihapuskan.kesan-kesan rumpai terhadap tanaman ialah: 1. Mengurangkan pengeluaran hasil rambutan. 2. Menyukarkan kerja-kerja penyelenggaraan. Mengalakkan pembiakan habitat serangga. 4. Persaingan untuk mendapatkan makanan. Kawalan rumpai boleh dilakukan dengan menggunakan kaedah : Kawalan Kimia - racun serap dan sentuh - Penggunaan racun yang bersesuaian adalah perlu untuk memastikan keberkesanan rumpai yang disembur. - Kadar bancuhan perlu mengikut label yang disyorkan oleh pengeluar racun. - Keselamatan sebelum, semasa dan selepas penggunaan racun perlu diambil perhatian serius demi mengelakkan sebarang kemudaratan dan risiko. Antara jenis racun yang digunakan ialah Basta dan Roundup.4 Pemangkasan Pemangkasan adalah amalan pertanian yang penting. Kerja pemangkasan dilakukan untuk mendapatkan pokok yang rendah dan mengekalkan bentuk pokok. Terdapat 4 jenis pemangkasan yang digunakan untuk pokok rambutan: 1. Pemangkasan Penjagaan - tunas-tunas air, dahan yang mati dan reput. TARIKH KUATKUASA : Halaman : 5 drp 8

6 2. Pemangkasan bentuk terbuka tengah mendapatkan bentuk pokok yang rendang dan dahan pembuahan yang kuat dan tahan.. Pemangkasan Hujung terbuka semasa kutip hasil, pemangkasan dilakukan dengan menggunakan kacip pemotong, tunas-tunas baru akan dipotong keluar dibawah cantasan dan akan mengeluarkan pucuk, bunga dan buah pada musim akan datang. 4. Pemangkasan Pembentukan semula pokok yang besar perlu dibentuk semula untuk mendapatkan bentuk yang rendah dan pengeluaran hasil yang baik. Pokok rambutan yang muda dibentuk untuk mendapatkan pokok yang rendah dan mengeluarkan hasil yang banyak.pembentukkan yang sesuai digunakan ialah bentuk terbuka tengah. Terdapat 5 dahan tepi dibiarkan dan dahan tengah dipotong dalam tahun pertama. Pemangkasan semasa kutip hasil ialah menggunakan pemangkasan hujung terbuka. Hujung hujung ranting yang mempunyai buah akan dipotong dibahagian tangkai dan akan mengelaurkan tunas yang baru..5 Kawalan Penyakit dan Perosak a) Penyakit: Penyakit-penyakit utama bagi tanaman rambutan adalah seperti berikut: - Penyakit Tanda-tanda Pembasmian Sering berlaku pada buah muda yang belum berisi. Maisilium kulat menyaluti buah. Jika tidak dikawal buah akan merekah dan gugur sebelum masak. Kulapuk berdebu (Oidium nephelii) Kulapuk hitam (Meliola nephelii) Cerana batang (Dolabra nepheliae) Kulat menutupi permukaan kulit buah dan daun. Ini menghalang fotosintesis dan seteusnya menghalang pembesaran buah. Kulat ini tumbuh bila ada manisan yang dihasilkan oleh koya. Kulat menyerang batang dan ranting. Tanda serangan kulat ialah ada keruping pada dahan dan ranting pokok. Mengawal rimbunan pokok melalui cantasan yang sempurna. Periksa setiap minggu bunga dan buah terutamanya di musim hujan. Jika perlu, sembur dengan racun kulat jenis sulfur pada kadar % bahan aktif. Kawal koya pada pokok rambutan dengan menggunakan minyak putih pada kadar 1:50 bahagian air. Dapat dicegah sekiranya amalan kultur dibuat dengan sempurna. Pastikan ada peredaran udara. Cantas ranting yang diserang. TARIKH KUATKUASA : Halaman : 6 drp 8

7 b) Perosak: Perosak utama tanaman rambutan adalah seperti berikut: - Perosak Tanda-tanda Pembasmian - Larva memakan dan Guna racun carbaryl menggulung daun muda 0.1% bahan Ulat lipat daun (Adoxophyes privatana) Ulat buah rambutan (Conopomorpha cramerella) Kumbang pemakan daun i. (Apogonia sp.) ii. (Adoretus sp.) iii. (Hypomeces squamosus) - Larva mengorek masuk melalui kulit berhampiran tangkai buah dan memakan di bawah kulit. - i. memakan daun - berlubang - ii. Memakan tisu dan urat daun sahaja - iii. memakan daun - berlubang aktif Tanam buah yang rosak dan gugur. Sembur buah ketika muda dengan cyperrmethrin 0.1% a.i. Sembur racun carbaryl pada kadar 0.1% a.i. 4. KEMATANGAN DAN MENGUTIP HASIL i. Kematangan: Buah rambutan mengambil masa hari untuk matang ( dari bunga kembang hingga buah masak). ii. Hasil: Pokok rambutan mula berbuah pada tahun ketiga selepas ditanam dengan anggaran hasil 2000 kg/ha. Penghasilan boleh meningkat sehingga 9000 kg/ha pada tahun kesembilan ke atas. iii. Musim: Pokok rambutan boleh berbuah 2 kali setahun jika terdapat 2 musim kemarau. Musim utama biasanya berlaku pada bulan Jun-Ogos dan musim kedua pada bulan Disember-Januari. iv. Indeks Penuaian: Buah rambutan boleh dipetik apabila mencapai indeks kematangan 4 bagi kebanyakan klon ( warna bertukar merah atau oren) dan bertukar kuning kehijauan bagi klon R156. v. Pengutipan Hasil: Buah rambutan dipetik secara manual dengan menggunakan gunting panjang atau kacip. Biasanya buah dipetik pada waktu pagi atau petang semasa cuaca redup. TARIKH KUATKUASA : Halaman : 7 drp 8

8 5. PENGENDALIAN LEPAS TUAI DAN PENYIMPANAN i. Pengendalian Lepas Tuai: Buah yang dikutip dikumpul dalam bakul rotan atau bakul plastik dan tidak didedah kepada cahaya matahari. Buah terus dihantar ke pusat pembungkusan dengan secepat mungkin untuk pemilihan. Buah yang rosak seperti busuk, muda atau terlalu masak diasingkan. ii. Pembungkusan: Buah rambutan boleh dibungkus untuk pasaran eksport di dalam kotak corrugated fibre board atau tray foam. iii. Penyimpanan: Tempoh simpanan bagi buah rambutan sangat pendek. Dari kajian yang dijalankan buah rambutan yang disimpan tanpa dibungkus pada suhu 10 o C dan R.H % boleh bertahan sehingga sepuluh hari sahaja. 6. RUJUKAN i. Jabatan Pertanian Semenanjung Malaysia (1999). Pakej Teknologi Rambutan. ii. rambutan.htm TARIKH KUATKUASA : Halaman : 8 drp 8