KEMISKINAN dalam A ^ Pembangunan Ekonomi Malaysia Disunting oleh CHAMHURI SIWAR NORAINIHJ.IDRIS
Kandungan Senarai Jadual, Carta, Lampiran dan Rajah... 7 Singkatan... 12 Petunjuk Utama Ekonomi...14 Penyumbang...15 Prakata...19 BAHAGIAN I: PERSPEKTIE KEMISKINAN Bab 1 Pertumbuhan dan Kemiskinan: Satu Sorotan... 27 Chamhuri Siwar & Nor Aini Hj. Idris Bab 2 Hubungan antara Pertumbuhan Ekonomi dengan Agihan Pendapatan: Kes Malaysia...40 Hassan Haji Ali & Rahmah Ismail Bab 3 Pembasmian Kemiskinan: Dasar dan Strategi... 59 Rahmah Kassim Bab 4 Kemiskinan dan Pembasmian Kemiskinan Mengikut Perspektif Islam...70 Surtahman Kastin Hassan Bab 5 Isu Kemiskinan dan Alam Sekitar dalam Konteks Pembangunan Malaysia...82 Nik Hashim Mustapha Bab 6 Perindustrian, Kemiskinan dan Alam Sekitar: Satu Kajian Kes di Kampung Kuala Juru, Pulau Pinang... 97 Tan Siew Heok & Chamhuri Siwar BAHAGIAN II: DIMENSI KEMISKINAN DESA - BANDAR Bab 7 Wanita dalam Sektor Tidak Formal: Satu Dimensi Kemiskinan Bandar... 118 Nor Aini Hj. Idris Bab 8 Kemiskinan Bandar: Keperluan Perumahan dan Kemudahan Asas Bagi Penduduk Miskin... 133 Chamhuri Siwar Bab 9 Pembiayaan Awam untuk Pembasmian Kemiskinan... 156 Md. Zyadi Md. Tahir Bab 10 Kemudahan Asas dan Kemiskinan Luar Bandar: Kajian Kes di Bachok... 183 Md. Zhahir Kechot
Bab 11 Kemiskinan Nelayan di Kawasan Pembangunan Nelayan, Pantai Timur Semenanjung Malaysia... 203 Abd. Malik Ismail, Chamhuri Siwar, Basri Abdul Talib & Nik Hashim Mustapha Bab 12 Pembasmian Kemiskinan Petani Padi: Kajian Kes di Kawasan Bukan Jelapang Padi... 221 Abd. Malik Ismail Bab 13 Keperluan Asas, Pembangunan Rakyat Termiskin dan Pusat Perkhidmatan Desa: Pengajaran dari Hulu Terengganu... 238 Katiman Rostam & Abd. Hamid Abdullah Bab 14 Program Pembangunan Rakyat Termiskin (PPRT) yang Bersepadu: Satu Analisis dari Pandangan Pengurusan Sibernetiks... 260 Hasmiah Kasimin Bab 15 Pembandaran dan Kemiskinan Bandar di Malaysia Pada Ambang Abad ke-21... 292 Mohd Yusof Kasim Rujukan... 309 Lampiran... 321 Indeks... 325
Senarai Jadual, Carta, Lampiran & Rajah Jadual 2.1 Keluaran Dalam Negara Kasar (KDNK)/Keluaran Negara Kasar (KNK) Malaya/Malaysia, 1955-62... 45 Jadual 2.2 KDNK Malaysia Barat 1965-70 (RM Juta Mengikut Harga 1965)... 45 Jadual 2.3 Agihan Pendapatan Kesemua Isi Rumah Semenanjung Malaysia dari 1957-90 (Peratusan dari Jumlah Pendapatan)... 47 Jadual 2.4 Hasil Regresi Model Kuadratik... 49 Jadual 2.5 Hak milik dalam Sektor Korporat di Semenanjung Malaysia, 1970... 51 Jadual 2.6 Petunjuk-petunjuk kepada Ketidaksetaraan Pendapatan di Antara Kaum di Semenanjung Malaysia, 1970-87... 52 Jadual 2.7 Agihan Pendapatan Isi Rumah Melayu/Bumiputera Semenanjung Malaysia, 1970-87... 53 Jadual 2.8 Agihan Pendapatan Isi Rumah Bandar dan Luar Bandar Semenanjung Malaysia, 1957-89... 54 Jadual 2.9 Keluaran Dalam Negeri Kasar Per Kapita Mengikut Negeri, 1980-2000 (Mengikut Harga 1978)... 56 Jadual 3.1 Matlamat dan Pencapaian Pembasmian Kemiskinan Bagi Jadual 3.2. Seluruh Negara...61 Matlamat dan Pencapaian Pembasmian Kemiskinan Mengikut Negeri... 61 Jadual 3.3 Kadar Kemiskinan dan Bilangan Isi Rumah Miskin 1990 dan 2000 Bagi Seluruh Negara...64 Jadual 3.4 Kadar Kemiskinan dan Bilangan Isi Rumah Miskin 1990 dan 1993 Bagi Seluruh Negara... 64 Jadual 3.5 Bilangan Rakyat Termiskin Bagi Semenanjung Mengikut Kumpulan Umur...66 Jadual 4.1 Ceraian Asnaf Fakir/Miskin... 72 Jadual 5.1 Status Pendidikan Golongan Fakir dan Miskin, 1990... 86 Jadual 5.2 Perbelanjaan Makanan, Keadaan Rumah dan Kemudahan Asas Masyarakat Miskin Semenanjung Malaysia, 1990... 88 Jadual 5.3 Nisbah dan Pertumbuhan Setinggan Mengikut Etnik, Kuala Lumpur 1970-90... 90 Jadual 5.4 Bilangan Kemalangan Tumpahan Minyak Mengikut Lokasi 1980-92... 93
Jadual 5.5 Punca Utama Pencemaran Air: Pengagihan Mengikut Jenis Industri dan Negeri, 1991... 94 Jadual 6.1 Taburan Saiz Isi Rutnah Kampung Kuala Juru... 109 Jadual 6.2 Pendapatan Ketua Isi Rumah Kampung Kuala Juru... 109 Jadual 6.3 Pendapatan Garis Kemiskinan dengan Saiz Isi Rumah 4.8 Orang, Semenanjung Malaysia... 110 Jadual 6.4 Pekerjaan Utama Penduduk Kampung Kuala Juru... 110 Jadual 6.5 Purata Hasil Tangkapan Bulanan Purata Bagi Setiap Nelayan, 1968-90... 112 Jadual 6.6 Purata Pendapatan Bulanan Kampung Kuala Juru... 114 Jadual 6.7 Peratus Perubahan Pendapatan Nelayan Pantai... 114 Jadual 7.1 Taburan Tenaga Kerja Mengikut Jantina dan Status Pekerjaan, 1980-90... 726 Jadual 8.1 Kadar Kemiskinan dan Bilangan Isi Rumah Miskin di Semenanjung Malaysia: Luar Bandar dan Bandar, 1970-93... 135 Jadual 8.2 Harga Rumah Mampu Dibeli... 141 Jadual 8.3 Peruntukan Perumahan Awam Kos Rendah di Malaysia, 1971 (RM Juta)... 145 Jadual 8.4 Peruntukan Kewangan Program Peramahan Awam Kos Rendah (PAKR) dalam RM-6... 746 Jadual 8.5 Prestasi Perumahan Awam di Malaysia, 1971-85... 147 Jadual 8.6 Prestasi Peramahan Awam dan Swasta di Malaysia, Rancangan Malaysia Keempat (1981-85)... 148 Jadual 8.7 Program Perumahan, Sasaran dan Kedudukan Sektor Awam dan Swasta di Bawah RM-5... 149 Jadual 8.8 Prestasi Kewangan Pelaksanaan Program PAKR di Bawah RM-5 dan RM-6... 151 Jadual 9.1 Malaysia: Perbelanjaan Pembangunan Sebenar Sektor Awam (RM Juta) dan Kadar Pertumbuhan KDNK Mengikut Rancangan Lima Tahun... 159 Jadual 9.2 Malaysia: Kadar Kemiskinan dan Bilangan Isi Rumah Miskin Mengikut Kumpulan Etnik, 1970-90... 161 Jadual 9.3 Malaysia: Kadar Kemiskinan dan Bilangan Isi Rumah Miskin 1985-2000... 162 Jadual 9.4 Malaysia: Perbelanjaan Pembangunan Kerajaan Persekutuan 1966-95... 164 Jadual 9.5 Perbelanjaan Pembangunan Awam yang Diagihkan oleh Sektor-sektor Lain kepada Pembangunan Desa, 1966-95 (RM Juta)... 170 Jadual 9.6 Malaysia: Kadar Kemiskinan Mengikut Negeri, 1976-90... 174 Jadual 9.7 Peruntukan Perbelanjaan Pembangunan Ekonomi Mengikut Negeri... 175
Jadual 9.8 Malaysia: Peruntukan Perbelanjaan Pembangunan Kerajaan Persekutuan Untuk Pembasmian Kemiskinan dan Penyusunan Semula Masyarakat, 1971-95... 178 Jadual 9.9 Malaysia: Bilangan Isi Rumah Miskin Mengikut Kumpulan Etnik, 1984 dan 1987... 181 Jadual 9.10 Malaysia: Bilangan Isi Rumah Miskin Mengikut Kawasan Bandar dan Desa ('000)... 182 Jadual 10.1 Keluaran Dalam Negara Kasar Mengikut Negeri di Malaysia (RM Juta Mengikut Harga 1970)... 185 Jadual 10.2 Keluaran Dalam Negeri Kasar Per Kapita dan Pendapatan Purata Bulanan Isi Rumah Mengikut Negeri, 1985-90... 187 Jadual 10.3 Hubungan Pengeluaran Per Kapita Sektor Pembuatan dan Peratus Insiden Kemiskinan Mengikut Negeri, 1990... 188 Jadual 10.4 Bilangan Kampung dan Pengguna Yang Belum Menerima Bekalan Elektrik Sehingga 1990... 189 Jadual 10.5 Liputan Bekalan Air Bandar, 1985-95... 797 Jadual 10.6 Nisbah Doktor-Penduduk Mengikut Negeri, 1985-90... 792 Jadual 10.7 Bilangan Guru dan Sekolah Rendah Bantuan Penuh Jadual 10.8 Kerajaan, 1990... 193 Bilangan Guru dan Sekolah Menengah Bantuan Penuh Kerajaan, 1990... 193 Jadual 10.9 Taraf Pendidikan Ketua Isi Rumah... 194 Jadual 10.10 Taburan Ketua Isi Rumah Mengikut Jenis Pekerjaan dan Pendapatan Bulanan (RM)... 195 Jadual 10.11 Sebaran Bekalan Elektrik, Air, Perkhidmatan Kesihatan dan Pendidikan... 196 Jadual 10.12 Bekalan Elektrik Mengikut Kelas Pendapatan... 797 Jadual 10.13 Bilangan Isi Rumah Tanpa Bekalan Air Mengikut Kelas Pendapatan... 198 Jadual 10.14 Sebaran Perkhidmatan Kesihatan Mengikut Kelas Pendapatan Isi Rumah (RM/Bulanan)... 198 Jadual 10.15 Tujuan Penggunaan Elektrik... 799 Jadual 10.16 Pilihan Jenis Perkhidmatan Kesihatan... 200 Jadual 10.17 Taburan Pelajar Mengikut Tahap Pendidikan...207 Jadual 11.1 Penentuan Status Kemiskinan... 205 Jadual 11.2 Kawasan Pembangunan Nelayan Sehingga 1990... 207 Jadual 11.3 Taburan Purata Pendapatan Isi Rumah Nelayan... 208 Jadual 11.4 Jadual 11.5 Jadual 11.6 Peratus Taburan Saiz Isi Rumah Nelayan di Kawasan Pembangunan Nelayan (KPN)... 209 Keadaan Tempat Kediaman dan Pemilikan Tanah Tempat Kediaman Nelayan di KPN (%)... 270 Harga Ikan yang Ditentukan oleh Orang Tengah di KPN Kuala Pahang, 1990... 276
Jadual 11.7 Anggaran Fungsi Pendapatan Purata Isi Rumah... 217 Jadual 12.1 Taburan Bilangan Ahli Isi Rumah Petani Padi di Kawasan Kajian... 222 Jadual 12.2 Penentuan Status Kemiskinan... 223 Jadual 12.3 Taburan Bilangan Ketua Isi Rumah (KIR) Mengusahakan Padi dan Kemiskinan Mengikut Pekerjaan Utama di Kawasan Kajian... 223 Jadual 12.4 Daya Pengeluaran Padi/Beras Bagi Beberapa Negara Terpilih di Asia, 1991... 225 Jadual 12.5 Daya Pengeluaran Padi di PPPB Utama (tan metrik/hektar), 1985-90... 225 Jadual 12.6 Kos Purata Pengeluaran dan Pengimportan Beras di Semenanjung Malaysia, 1975-85... 227 Jadual 12.7 Tingkat Umur Petani Kecil Padi yang Miskin dan Termiskin di Kawasan Kajian... 231 Jadual 13.1 Susunan Fungsi Pusat Perkhidmatan Desa di Hulu Terengganu Mengikut Keutamaan... 247 Jadual 13.2 Bilangan 30.0 Peratus Isi Rumah Termiskin di Daerah Hulu Terengganu Berbanding dengan Jumlah Penduduk Mengikut Mukim, 1991...249 Jadual 13.3 Keterlibatan Isi Rumah Miskin di Hulu Terengganu dalam Kegiatan Ekonomi... 257 Jadual 13.4 Pengakuan Tentang Penglibatan Secara Langsung Isi Rumah Miskin di Hulu Terengganu dalam Program Bantuan/ Subsidi/Projek Pertanian... 257 Jadual 13.5 Pusat yang Dikunjungi Bagi Pembelian Barangan Keperluan dan Penggunaan Perkhidmatan Asas di Kalangan Isi Rumah Termiskin di Hulu Terengganu... 253 Jadual 13.6 Pilihan bagi Pembelian Barangan Keperluan Asas Isi Rumah Miskin di Hulu Terengganu... 255 Jadual 13.7 Pilihan Jenis Perkhidmatan yang Digunakan oleh Isi Rumah Miskin di Hulu Terengganu... 255 Jadual 13.8 Jarak Sebenar yang Ditempuhi oleh Isi Rumah Miskin Untuk Mendapatkan Barangan Keperluan Asas di Hulu Terengganu... 256 Jadual.13.9 Jarak yang Ditempuh untuk Menggunakan Perkhidmatan Pendidikan, Kesihatan dan Pos di Kalangan Isi Rumah Miskin di Hulu Terengganu... 256 Jadual 14.1 Cadangan Jenis Projek PPRT oleh UPP, 1989... 268 Jadual 15.1 Malaysia: Jumlah Penduduk Bandar, 1911-95... 293 Jadual 15.2 Semenanjung Malaysia: Taburan Penduduk Bandar dan Desa Mengikut Etnik, 1980-90... 295
Jadual 15.3 Malaysia: Bilangan Kawasan Bandar Mengikut Negeri, 1980 dan 1991... 296 Jadual 15.4 Malaysia, Taburan Penduduk Bandar Mengikut Saiz Bandar... 296 Jadual 15.5 Malaysia: Kadar Kemiskinan Bandar-Desa 1970, 1976, 1981, 1987 dan 1990... 298 Jadual 15.6 Kadar Kemiskinan dan Bilangan Isi Rumah Miskin 1990, 1993 dan 1995... 299 Carta 14.1 Perancangan dan Pelaksanaan Pembangunan: Struktur Pelbagai Peringkat dan Rantaian... 262 Lampiran 3.1 Dasar dan Strategi Pembasmian Kemiskinan... 327 Rajah 2.1 Hipotesis U-Terbalik Kuznets...42 Rajah 2.2 Perhubungan antara Pertumbuhan Ekonomi dengan Agihan Pendapatan di Malaysia, 1957-90...48 Rajah 2.3 Trend Jangkaan Bahagian Pendapatan di Malaysia... 50 Rajah 4.1 Hubungan antara Golongan Pakir/Miskin dengan Keperluan... 77 Rajah 12.1 Daya Pengeluaran Bagi Petani Padi Miskin dan Termiskin di Kawasan Kajian... 226 Rajah 12.2 Kos Purata Bagi Petani Padi Miskin dan Termiskin di Kawasan Kajian... 228 Rajah 12.3 Pulangan Bersih Penanaman Padi (Per Bulan) Bagi Petani Miskin dan Termiskin di Kawasan Kajian... 228 Rajah 12.4 Keluasan Tanah Sawah yang Diusahakan oleh Petani Padi Miskin dan Termiskin di Kawasan Kajian... 230 Rajah 13.1 Daerah Hulu Terengganu: Petempatan Utama dan Jaringan Pengangkutan... 242 Rajah 13.2 Taburan Kemudahan Sosial di Hulu Terengganu... 244 Rajah 13.3 Hierarki Fungsi Pusat Perkhidmatan Desa di Hulu Terengganu... 245 Rajah 14.1 Model Sistem Viable... 265 Rajah 14.2 PPRT Sebagai Sistem Viable di Peringkat Sistemi Tertinggi (Pertama)... 272 Rajah 14.3 Peringkat Sistemis Kedua: Subsistem Aktiviti Pertanian... 250 Rajah 14.4 Peringkat Sistemis Ketiga: Subsistem Agensi Pelaksana - Rajah 14.5 Rajah 14.6 Persekutuan... 281 Peringkat Sistemis Keempat: Aktiviti Pertanian di Negeri Johor... 253 Peringkat Sistemis Kelima: Aktiviti Pertanian di Cawangan Daerah... 284