ISTILAH-ISTILAH SESAJI DALAM TRADISI DHEKAHAN DHUSUN DI DUSUN MANGUREJO DESA GULI KECAMATAN NOGOSARI KABUPATEN BOYOLALI (SUATU KAJIAN ETNOLINGUISTIK)

dokumen-dokumen yang mirip
ISTILAH-ISTILAH SESAJI DALAM UPACARA SADRANAN DI DUKUH KLINGGEN DESA GUWOKAJEN KECAMATAN SAWIT KABUPATEN BOYOLALI (SUATU KAJIAN ETNOLINGUISTIK)

ISTILAH-ISTILAH SESAJI COK BAKAL MENJELANG PANEN PADI DI DESA SIDOMULYO KECAMATAN WATES KABUPATEN KEDIRI (KAJIAN ETNOLINGUISTIK)

EUFEMISME DAN DISFEMISME DALAM RUBRIK PETHILAN PADA MAJALAH PANJEBAR SEMANGAT (KAJIAN BENTUK, FUNGSI, DAN NILAI RASA)

ISTILAH-ISTILAH NAMA BANGUNAN DI KOMPLEKS PURA MANGKUNEGARAN (SUATU KAJIAN ETNOLINGUISTIK)

HEGEMONI KEKUASAAN DALAM CERITA RAKYAT KYAI AGENG PENGGING DI KECAMATAN BANYUDONO KABUPATEN BOYOLALI JAWA TENGAH (Suatu Tinjauan Sosiologi Sastra )

HOMONIMI DALAM BAHASA JAWA. (Suatu Kajian Semantik)

BAHASA DAN BUDAYA DALAM ARSITEKTUR RUMAH LIMASAN DI KECAMATAN PARON, KABUPATEN NGAWI (KAJIAN ETNOLINGUISTIK)

ISTILAH-ISTILAH SESAJI DALAM PEMBANGUNAN RUMAH DI DESA SIDOREJO KECAMATAN KENDAL KABUPATEN NGAWI (Suatu Kajian Etnolinguistik)

BAHASA JAWA DI KABUPATEN PURBALINGGA (KAJIAN GEOGRAFI DIALEK)

PENANDA KOHESI DAN KOHERENSI

WACANA ANTOLOGI CERKAK WIRING KUNING KARYA TRINIL (Kajian Kohesi dan Koherensi)

PELANGGARAN PRINSIP KESANTUNAN DALAM ACARA PANGKUR JENGGLENG PADHEPOKAN AYOM-AYEM DI TVRI JOGJA (Suatu Kajian Pragmatik)

NOVEL ZIARAH YANG TERPANJANG KARYA K.USMAN Sebuah Pendekatan Sosiologi Sastra

PEMAKAIAN BAHASA DALAM JUAL BELI HANDPHONE DAN AKSESORIS HANDPHONE DI SURAKARTA: Suatu Pendekatan Sosiolinguistik

PENGUNGKAP PANDANGAN MASYARAKAT

ANALISIS PENULISAN TANDA BACA, HURUF KAPITAL, DAN KATA TIDAK BAKU PADA KARANGAN SISWA KELAS VII F SMP NEGERI 2 BANYUDONO TAHUN AJARAN 2013/2014

PEMAKAIAN BAHASA DALAM JUAL BELI HANDPHONE DAN AKSESORIS HANDPHONE DI SURAKARTA: Suatu Pendekatan Sosiolinguistik

PELESAPAN ARGUMEN PADA PENGGABUNGAN KLAUSA BAHASA INDONESIA

WACANA ANTOLOGI CERKAK PUBER KEDUA KARYA ARY NURDIANA

DISFEMISME DALAM BERITA KRIMINAL PADA JATENG POS EDISI SEPTEMBER-DESEMBER 2015

ALIH KODE DAN CAMPUR KODE DALAM KOMUNIKASI BERBAHASA JAWA DI ASRAMA MAHASISWA UNIVERSITAS SEBELAS MARET SURAKARTA (KAJIAN SOSIOLINGUISTIK)

WASIAT NABI MUHAMMAD SAW : Suntingan Teks, Analisis Struktur, dan Fungsi

ISTILAH-ISTILAH SESAJI DALAM TRADISI JULEN GILING TEBU PTP NUSANTARA IX PG TASIKMADU KABUPATEN KARANGANYAR (KAJIAN ETNOLINGUISTIK)

STIGMATISASI NAMA SAPAAN PADA ANAK KELAS IX (A, B, C) DI SEKOLAH MENENGAH PERTAMA MUHAMMADIYAH 04 SAMBI, KECAMATAN SAMBI, KABUPATEN BOYOLALI.

ANALISIS WACANA KRITIS TRILOGI NOVEL GADIS PANTAI, LARASATI, PANGGIL AKU KARTINI SAJA KARYA PRAMOEDYA ANANTA TOER

ALIH KODE DAN CAMPUR KODE DALAM KOMUNIKASI PENJUAL DAN PEMBELI DI PASAR HEWAN DUSUN PURWOREJO DESA JERON KECAMATAN NOGOSARI KABUPATEN BOYOLALI

WACANA PERSUASI PADA BUKU ISLAMI AGAR ANAK RAJIN SHALAT KARYA SUBHAN HUSAIN ALBARI SKRIPSI. Untuk Memenuhi Sebagian Persyaratan Guna Mencapai Derajat

ISTILAH-ISTILAH SESAJI DALAM TRADISI JULEN GILING TEBU PTP NUSANTARA IX PG TASIKMADU KABUPATEN KARANGANYAR (KAJIAN ETNOLINGUISTIK)

ISOGLOS DIALEK BAHASA JAWA DI PERBATASAN JAWA TENGAH-JAWA TIMUR (Studi Kasus di Kecamatan Giriwoyo, Punung, dan Pringkuku)

MOTIVASI GURU YANG MEMILIKI PEKERJAAN SAMPINGAN. SKRIPSI Diajukan Sebagai Syarat Memperoleh Gelar Sarjana (S-1) Psikologi

PENERAPAN STRATEGI PEMBELAJARAN PEER LESSON

KARAKTERISTIK PEMAKAIAN BAHASA JAWA DALAM NASKAH DRAMA LENG DAN TUK KARYA BAMBANG WIDOYO SP

Skripsi Diajukan untuk Memperoleh Gelar Sarjana Pendidikan pada Program Studi Pendidikan Akuntansi. Diajukan Oleh: Wahyu Setyoasih A

ANALISIS RASIO LIKUIDITAS, SOLVABILITAS, DAN PROFITABILITAS UNTUK MENILAI KINERJA KEUANGAN PADA KJKS BMT DANA MULIA KABUPATEN BOYOLALI

ISOGLOS DIALEK BAHASA JAWA DI PERBATASAN JAWA TENGAH-JAWA TIMUR (Studi Kasus di Kecamatan Giriwoyo, Punung, dan Pringkuku)

KETIDAKPATUHAN PRINSIP KERJA SAMA DAN IMPLIKATUR DALAM TALK SHOW SUDUT PANDANG DI METRO TV (Sebuah Pendekatan Pragmatik)

ANTONIMI DALAM BAHASA JAWA (Suatu Kajian Semantik)

PERKEMBANGAN TRADISI UPACARA BERSIH DESA TANJUNG SARI DI DESA DLIMAS KABUPATEN KLATEN TAHUN

ANALISIS KONJUNGSI KOORDINATIF DAN SUBORDINATIF PADA LAPORAN PERJALANAN SISWA KELAS XII IPS 3 SMA NEGERI 1 SUMBERLAWANG SKRIPSI

PELANGGARAN PRINSIP KESANTUNAN DAN IMPLIKATUR DALAM ACARA TALK SHOW HITAM PUTIH DI TRANS 7 (Suatu Pendekatan Pragmatik)

ANALISIS PENGARUH IKLAN DAN PENJUALAN PRODUK DI INTERNET TERHADAP MINAT BELI KONSUMEN (SURVEY PELANGGAN TOKO ONLINE AULIA SHOP)

PENGEMBANGAN DESA WISATA SAMIRAN SEBAGAI OBYEK WISATA KABUPATEN BOYOLALI

TINDAK TUTUR EKSPRESIF DAN STRATEGI KESANTUNAN BERBAHASA DALAM ACARA TATAP MATA DI TRANS 7 (Suatu Tinjauan Pragmatik)

IMPLIKATUR DAN KESANTUNAN POSITIF DALAM WACANA RAPAT DINAS DI LINGKUNGAN KELURAHAN BERLATAR BELAKANG BUDAYA JAWA

PELANGGARAN PRINSIP KERJA SAMA DAN IMPLIKATUR DALAM ACARA RAJA GOMBAL DI TRANS 7: (Suatu Pendekatan Pragmatik)

ANALISIS PENGARUH CAPITAL GAINS DAN PEMBAGIAN DIVIDEN TERHADAP VOLUME PERDAGANGAN SAHAM PADA PERUSAHAAN MANUFAKTUR YANG LISTING DI BEI

MAKNA REFERENSIAL PADA NAMA TOKO DI KECAMATAN PEDAN KABUPATEN KLATEN SKRIPSI. Untuk Memenuhi Sebagian Persyaratan. Guna Mencapai Derajat S-1

SKRIPSI. Untuk Memenuhi Sebagian Persyaratan Guna Mencapai Derajat Sarjana S-1 Program Studi Pendidikan Matematika

ANALISIS PENGHITUNGAN HARGA POKOK PRODUKSI BLANGKON DENGAN METODE FULL COSTING. (Studi Kasus Pada UKM Kaswanto Kampung Potrojayan, Serengan,

NILAI-NILAI PENDIDIKAN KARAKTER PADA MATERI AJAR BAHASA INDONESIA UNTUK SMP KELAS VIII TERBITAN ERLANGGA SKRIPSI

SKRIPSI. Oleh: Nanda Arif Wijayanti K

UPAYA PENINGKATAN PELAYANAN JAMAAH UMRAH DI LAENA TOUR & TRAVEL JAKARTA SELATAN

CERMIN MASYARAKAT DAN FUNGSI SOSIAL PADA NOVEL LINGKAR TANAH LINGKAR AIR KARYA AHMAD TOHARI (Pendekatan Sosiologi Sastra Ian Watt)

MANTRA PENGOBATAN DI DESA GANTANG KECAMATAN SAWANGAN KABUPATEN MAGELANG (Kajian Struktur dan Fungsi)

KAJIAN PRAGMATIK PADA WACANA POJOK HARIAN BALI POST : Sebuah Tinjauan Pragmatik

CERMIN MASYARAKAT DAN FUNGSI SOSIAL PADA NOVEL LINGKAR TANAH LINGKAR AIR KARYA AHMAD TOHARI (Pendekatan Sosiologi Sastra Ian Watt)

AKUNTANSI MANAJEMEN PENGEMBANGAN TANAH WAKAF YAYASAN BADAN WAKAF SULTAN AGUNG SEMARANG

TINDAK TUTUR PERLOKUSI PERNYATAAN - PERNYATAAN JOKOWI SELAKU KEPALA PEMERINTAH DKI JAKARTA DALAM SURAT KABAR DETIK.COM : Tinjauan Pragmatik

UPAYA PENINGKATAN KEAKTIFAN SISWA DALAM PEMBELAJARAN MATEMATIKA MELALUI STRATEGI MASTERY LEARNING WITH QUIZ TEAM ( PTK

PROBLEM SOSIAL KUMPULAN SAJAK, BALADA AKU DAN RANTAI KARYA CIU CAHYONO Sebuah Pendekatan Sosiologi Sastra

SKRIPSI Memenuhi Tugas Dan Syarat Guna Memperoleh Gelar Sarjana Ekonomi Jurusan Akuntansi Fakultas Ekonomi Universitas Muhammadiyah Surakarta.

PEMAKAIAN BAHASA KOMUNITAS HANDY TALKY PADA SATGAS PGRI DI TAWANGMANGU (Suatu Pendekatan Sosiolinguistik)

SKRIPSI. Oleh: SRI LESTARI K

ANALISIS KESALAHAN PENGGUNAAN KONJUNGSI KOORDINATIF DAN SUBORDINATIF DALAM DAKWAH DI RADIO SKRIPSI. DiajukanUntukMemenuhiSebagaiPersyaratan

KLAUSA RELATIF BAHASA INDONESIA: Suatu Tinjauan Sintaksis

KOHESI GRAMATIKAL DALAM WACANA PROSEDURAL PETUNJUK PENGGUNAAN OBAT

REKONSTRUKSI COK SAWITRI DALAM NOVEL TANTRI PEREMPUAN YANG BERCERITA TERHADAP NASKAH KIDUNG TANTRI KEDIRI TERJEMAHAN REVO ARKA GIRI SOEKATNO:

PENINGKATAN KEMAMPUAN MENULIS KARANGAN NARASI MELALUI PENERAPAN MODEL PEMBELAJARAN THINK, TALK, WRITE

POSISI, KATEGORI, DAN PERAN PREDIKAT DALAM KALIMAT TUNGGAL BAHASA JAWA

CAMPUR KODE DALAM RUBRIK GAYENG KIYI JAGAD JAWA SOLOPOS (Suatu Kajian Sosiolinguistik)

PENGGUNAAN DIKSI DALAM RUBRIK KONSULTASI MASALAH SEKS DI MAJALAH REMAJA ANEKA yess! ASUHAN dr. NUGRAHA

SKRIPSI. Untuk Memenuhi Sebagian Persyaratan. Guna Mencapai Derajat Sarjana S-1. Pendidikan Guru Sekolah Dasar

PSYCHOLOGICAL WELL-BEING WANITA YANG MENJADI ISTRI KEDUA DALAM PERNIKAHAN POLIGAMI SKRIPSI. Disusun Guna Memenuhi Sebagian Persyaratan

ANALISIS KARAKTER TOKOH DAN NILAI PENDIDIKAN DALAM NOVEL AYAHKU (BUKAN) PEMBOHONG

ANALISIS MAKNA LEKSIKAL DALAM KARANGAN DESKRIPSI SISWA KELAS XI SMA MUHAMMADIYAH 1 SURAKARTA TAHUN 2015/2016

PENGARUH STRUKTUR MODAL, PROFITABILITAS, UKURAN PERUSAHAAN DAN LIKUIDITAS TERHADAP NILAI PERUSAHAAN

PENGEMBANGAN MATERI KEBENCANAAN PADA BAHAN AJAR SMP KELAS VII MATA PELAJARAN IPS PADA KONSEP KERUANGAN DAN KONEKTIFITAS. Penelitian Untuk Skripsi S- 1

ANALISIS PENERAPAN SISTEM INFORMASI AKUNTANSI PERSEDIAAN DALAM MENUNJANG KELANCARAN PROSES PRODUKSI DI PERUSAHAAN MANUFAKTUR PADA PT

DIKSI DAN GAYA BAHASA PADA PUISI KARANGAN SISWA KELAS VIII SMP NEGERI 2 CAWAS SKRIPSI

MEDIA LAGU DAN GAMBAR SEBAGAI PENINGKATAN PRESTASI SISWA DALAM PELAJARAN BAHASA MANDARIN DI SD TRIPUSAKA SURAKARTA

PENGARUH PENDAPATAN ASLI DAERAH (PAD), DANA ALOKASI UMUM (DAU), DAN LUAS WILAYAH TERHADAP ALOKASI BELANJA MODAL

PENGARUH KETERAMPILAN MENGGUNAKAN VARIASI MENGAJAR TERHADAP MOTIVASI BELAJAR SISWA KELAS TINGGI DI SD NEGERI DAWUNGAN 1 TAHUN AJARAN 2014/ 2015

SKRIPSI. Disusun Untuk Memenuhi Sebagian Persyaratan Guna Mencapai Derajat Sarjana S1 Program Studi Pendidikan Biologi.

HALAMAN JUDUL SISTEM PENGAJUAN SURAT PERMOHONAN INFORMASI TATA RUANG DI BADAN PERENCANAAN PEMBANGUNAN DAERAH KABUPATEN BOYOLALI

TINDAK TUTUR DAN STRATEGI KESANTUNAN DALAM KOMENTAR D ACADEMY ASIA

SKRIPSI. Untuk Memenuhi Sebagian Persyaratan. Guna Mencapai Derajat S-1. Program Studi Pedidikan Bahasa Sastra Indonesia dan Daerah.

DESKRISPI KALIMAT IMPERATIF DALAM BAHASA LISAN USTADZ MAULANA DENGAN TEMA BERSEDEKAH PADA ORANG TUA DAN DI BALIK SEBUAH MUSIBAH DI YOUTUBE

PENGARUH MOTIVASI DAN TANGGUNG JAWAB BELAJAR SISWA TERHADAP PRESTASI BELAJAR MATEMATIKA

ANALISIS PEMAKAIAN KATA SERAPAN DAN ISTILAH ASING DALAM ARTIKEL OPINI HARIAN KOMPAS EDISI MEI-JUNI 2012 SKRIPSI. Untuk memenuhi sebagian persyaratan

ANALISIS KESULITAN BELAJAR MATEMATIKA SISWA KELAS VIII SEKOLAH MENENGAH PERTAMA NEGERI 1 SAMBI TAHUN AJARAN 2013/2014

MANAJEMEN PAJAK BUMI DAN BANGUNAN PERDESAAN DAN PERKOTAAN (PBB-P2) DI KABUPATEN JEPARA

PENGGUNAAN DAN PENYIMPANGAN PRINSIP KESOPANAN DALAM ACARA HUMOR LENONG REMPONG DI TRANS 7

TANGGAPAN SISWA TERHADAP NILAI PENDIDIKAN YANG TERKANDUNG DALAM HUMOR PADA WACANA RUBRIK HIBURAN MAJALAH SEKOLAH

STIGMATISASI NAMA SAPAAN ANAK KOS DI DAERAH MENDUNGAN. SKRIPSI Untuk Memenuhi Sebagian Persyaratan Guna Mencapai Derajat Sarjana S-1

ANALISIS BIAYA PRODUKSI DENGAN PENDEKATAN THEORY OF CONSTRAINT (TOC) (Studi kasus di PT. Mitra Lestari Abadi (MLA) Banyumas)

PELANGGARAN PRINSIP KERJA SAMA DAN PRINSIP KESANTUNAN DALAM TALK SHOW SATU JAM LEBIH DEKAT DI TV ONE

UNGKAPAN METAFORIS TENTANG CINTA DALAM ARTIKEL PADA LAMAN HIPWEE.COM

HUBUNGAN ANTARA SELF-EFFICACY DENGAN KECEMASAN MENGHADAPI UJIAN SKRIPSI PADA MAHASISWA PSIKOLOGI UNIVERSITAS MUHAMMADIYAH SURAKARTA SKRIPSI

Diajukan Oleh: TITIK LESTARI A

OKI ERFANA SULISTYARINI A

Transkripsi:

ISTILAH-ISTILAH SESAJI DALAM TRADISI DHEKAHAN DHUSUN DI DUSUN MANGUREJO DESA GULI KECAMATAN NOGOSARI KABUPATEN BOYOLALI (SUATU KAJIAN ETNOLINGUISTIK) SKRIPSI Diajukan untuk Memenuhi sebagian Persyaratan Menempuh Gelar Sarjana Sastra Program Studi Sastra Daerah Fakultas Ilmu Budaya Universitas Sebelas Maret Disusun oleh LINA SHOLIKHAH C0112031 PROGRAM STUDI SASTRA DAERAH FAKULTAS ILMU BUDAYA UNIVERSITAS SEBELAS MARET SURAKARTA 2016 i

ii

iii

iv

MOTTO Kesabaran yang sesungguhnya hanya ada pada hati kita saat kita mau menerima dengan ikhlas apa yang ada pada diri kita. (Abdillah Yahya) Sesungguhnya sesudah kesulitan itu ada kemudahan, maka apabila kamu telah selesai (dari sesuatu urusan), kerjakanlah dengan sungguh-sungguh (urusan) yang lain, dan hanya kepada Tuhanmulah hendaknya kamu berharap. (Al-Insyirah: 6-8) v

PERSEMBAHAN Skripsi ini penulis persembahkan kepada: - Papa dan Mama tercinta yang tiada henti mengalirkan kasih sayang dan doa yang tulus dalam setiap langkah kaki perjalanan hidup penulis. - Suami dan buah hati tercinta yang selalu menemani di saat suka dan duka. - Kakakku Dewi Ningsih yang selalu memberi motivasi kepada penulis. - Keluarga besarku yang selalu mendukung penulis yang tidak bisa disebutkan satu per satu. - Teman-teman seperjuangan angkatan 2012. vi

KATA PENGANTAR Puji syukur alhamdulillah penulis panjatkan kepada Allah SWT. Atas rahmat dan hidayah-nya, sehingga penulis dapat menyelesaikan skripsi ini. Penyusunan skripsi ini merupakan tugas akhir dan sebagai salah satu syarat untuk mendapat gelar Sarjana Sastra pada Program Studi Sastra Daerah, Fakultas Ilmu Budaya Universitas Sebelas Maret Surakarta. Dalam proses penyusunan hingga terselesaikannya skripsi ini, penulis menyadari masih banyak hambatan atau kesulitan yang dihadapi dalam segi teoretis maupun praktis. Dengan bekal semangat, keyakinan, dan usaha yang keras, serta adanya dukungan dari berbagai pihak, segala hambatan dan kesulitan dapat teratasi. Oleh karena itu, dengan kesadaran dan kerendahan hati yang tulus, dalam kesempatan ini penulis mengucapkan banyak terima kasih kepada semua pihak yang membantu terselesaikannya skripsi ini. 1. Prof. Drs. Riyadi Santosa, M.Ed, Ph.D., selaku Dekan Fakultas Ilmu Budaya yang telah memberi kesempatan untuk menyusun skripsi ini. 2. Dr. H. Supana, M.Hum., selaku Kepala Program Studi Sastra Daerah Fakultas Ilmu Budaya yang telah memberikan kesempatan dan ilmunya dalam penyusunan skripsi ini. 3. Dr. H. Wakit Abdullah, M.Hum., selaku pembimbing pertama yang telah menyetujui laporan hasil penelitian untuk skripsi dan selalu mengingatkan penulis untuk menyelesaikan skripsi ini. vii

4. Drs. Yohanes Suwanto, M.Hum., selaku pembimbing kedua yang telah berkenan membimbing dengan penuh kesabaran. 5. Dra. Endang Tri Winarni, M.Hum., selaku Pembimbing Akademik yang telah membimbing penulis selama belajar di Program Studi Sastra Daerah, dengan penuh perhatian dan kebijaksanaannya. 6. Seluruh dosen dan staf administratif Fakultas Ilmu Budaya yang telah memberikan ilmu dan bantuan selama penulisan skripsi. 7. Kepala dan staf perpustakaan Fakultas Ilmu Budaya maupun Pusat Universitas Sebelas Maret yang telah memberikan kemudahan dalam pelayanan kepada penulis, khususnya selama penulisan skripsi ini. 8. Kedua orang tuaku, Bapak Sukino dan Ibu Gimah dengan kasih sayangnya mendidik, mendoakan, dan membiayai sehingga penulis bisa menyelesaikan kuliah. 9. Suamiku tercinta Iwan Supriyono dan buah hatiku Arsenio Hafizh Pradipta yang selalu memotivasi dan selalu memberi kebahagiaan. 10. Kakakku Dewi Ningsih terima kasih atas bantuannya selama ini dan selalu mengingatkan penulis untuk menyelesaikan skripsi. 11. Keluarga besarku yang tidak bisa penulis sebutkan satu persatu, terima kasih atas semua bantuannya. 12. Teman-teman Sastra Daerah angkatan 2012 yang telah memberikan motivasi dan bantuan selama penulisan skripsi. 13. Semua informan, Bapak Samlani, Bapak Wakidi, Bapak Sucipto, Bapak Suyatno, Bapak Sumardi, Ibu Wartini, dan Ibu Semi terima kasih atas kesediaannya menjadi informan. viii

Dengan kesadaran hati, penulis mengakui bahwa penulis belum bisa membalas seluruh amal kebaikan Anda, semoga Allah SWT yang membalas semua amal kebaikan Anda. Amin. Dalam penyusunan skripsi ini, penulis menyadari bahwa masih jauh dari sempurna, masih banyak kekurangan dan keterbatasan ilmu. Oleh karena itu, penulis berharap kritik dan saran yang membangun guna penyempurnaan skripsi ini. Semoga skripsi ini dapat memberikan manfaat baik bagi penulis pribadi maupun pada pembaca yang budiman. Surakarta, 21 Juni 2016 Penulis, Lina Sholikhah C0112031 ix

DAFTAR ISI JUDUL... i PERSETUJUAN... ii PENGESAHAN... iii PERNYATAAN... iv MOTTO... v PERSEMBAHAN... vi KATA PENGANTAR... vii DAFTAR ISI... x DAFTAR SINGKATAN... xiv DAFTAR LAMPIRAN... xv ABSTRAK... xvi SARI PATHI... xvii ABSTRACT... xviii BAB I PENDAHULUAN... 1 A. Latar Belakang Masalah... 1 B. Rumusan Masalah... 5 x

C. Tujuan Penelitian... 5 D. Manfaat Penelitian... 6 1. Manfaat Teoretis... 6 2. Manfaat Praktis... 6 E. Landasan Teori... 7 1. Istilah... 7 2. Sesaji... 7 3. Tradisi... 9 4. Dhekahan Dhusun di Dusun Mangurejo... 9 5. Bahasa dan Budaya... 10 6. Etnolinguistik... 12 a. Pengertian Etnolinguistik... 12 b. Kajian Etnolinguistik... 13 1) Linguistik untuk Etnologi... 13 2) Etnologi untuk Linguistik... 13 7. Makna... 14 8. Bentuk... 15 a. Monomorfemis... 15 b. Polimorfemis... 15 c. Frasa... 16 F. Metode Penelitian... 16 1. Jenis Penelitian... 17 2. Lokasi Penelitian... 18 3. Data dan Sumber Data... 18 xi

4. Alat Penelitian... 19 5. Metode Pengumpulan Data... 20 6. Metode Analisis Data... 20 a. Metode Distribusional... 20 b. Metode Padan... 22 7. Metode Penyajian Hasil Analisis Data... 24 G. Sistematika Penulisan... 24 BAB II ANALISIS DATA... 26 A. Bentuk Istilah Perlengkapan Sesaji dalam Tradisi Dhekahan Dhusun di Dusun Mangurejo Desa Guli Kecamatan Nogosari Kabupaten Boyolali... 26 1. Monomorfemis... 26 2. Polimorfemis... 34 B. Makna Leksikal dan Makna Kultural Bentuk Istilah Sesaji dalam Tradisi Dhekahan Dhusun di Dusun Mangurejo Desa Guli Kecamatan Nogosari Kabupaten Boyolali... 42 1. Makna Leksikal... 42 2. Makna Kultural... 49 C. Fungsi Tradisi Dhekahan Dhusun di Dusun Mangurejo Desa Guli Kecamatan Nogosari Kabupaten Boyolali... 64 1. Fungsi Religius... 64 2. Fungsi Sosial... 65 3. Fungsi Ekonomi... 65 4. Fungsi Kultural... 66 xii

BAB III PENUTUP... 67 A. Kesimpulan... 67 B. Saran... 68 DAFTAR PUSTAKA... 70 LAMPIRAN... 72 xiii

DAFTAR TANDA DAN SINGKATAN A. Daftar Tanda [ ] : pengapit ejaan fonetis : pengapit terjemahan + : menyatakan proses morfologis = : menyatakan hasil pembentukan kata dari proses morfologis / : menyatakan atau B. Daftar Singkatan Adj BUL dkk. hlm. KBBI N SWT : Adjektiva : Bagi Unsur Langsung : dan kawan-kawan : halaman : Kamus Besar Bahasa Indonesia : Nomina : Subkhanahu Wa Ta ala xiv

DAFTAR LAMPIRAN Lampiran 1 : Foto pelaksanaan tradisi Dhekahan Dhusun... 73 Lampiran 2 : Foto Peta Boyolali dan Jawa Tengah... 78 Lampiran 3 : Foto informan... 79 Lampiran 4 : Data Informan... 83 Lampiran 5 : Daftar pertanyaan... 85 Lampiran 6 : Glosarium... 86 xv

ABSTRAK Lina Sholikhah. C0112031. 2016. Istilah-istilah Sesaji dalam Tradisi Dhekahan Dhusun di Dusun Mangurejo Desa Guli Kecamatan Nogosari Kabupaten Boyolali (Suatu Kajian Etnolinguistik), Skripsi: Program Studi Sastra Daerah Fakultas Ilmu Budaya Universitas Sebelas Maret Surakarta. Permasalahan yang dibahas dalam penelitian ini, yaitu (1) bagaimanakah bentuk istilah sesaji dalam tradisi dhekahan dhusun di Dusun Mangurejo Desa Guli Kecamatan Nogosari Kabupaten Boyolali? (2) bagaimanakah makna leksikal dan makna kultural bentuk istilah sesaji dalam tradisi dhekahan dhusun di Dusun Mangurejo Desa Guli Kecamatan Nogosari Kabupaten Boyolali? (3) apakah fungsi tradisi dhekahan dhusun di Dusun Mangurejo Desa Guli Kecamatan Nogosari Kabupaten Boyolali? Tujuan penelitian ini adalah (1) mendeskripsikan bentuk istilah sesaji dalam tradisi dhekahan dhusun di Dusun Mangurejo Desa Guli Kecamatan Nogosari Kabupaten Boyolali, (2) mendeskripsikan makna leksikal dan makna kultural bentuk istilah sesaji dalam tradisi dhekahan dhusun di Dusun Mangurejo Desa Guli Kecamatan Nogosari Kabupaten Boyolali, (3) mendeskripsikan fungsi dhekahan dhusun di Dusun Mangurejo Desa Guli Kecamatan Nogosari Kabupaten Boyolali. Jenis penelitian ini adalah deskriptif kualitatif. Lokasi penelitian di Dusun Mangurejo Desa Guli Kecamatan Nogosari Kabupaten Boyolali. Data penelitian yang digunakan adalah data lisan dan data tulis. Sumber data lisan berasal dari informan. Sumber data tulis berasal dari kamus. Pengumpulan data dalam penelitian ini menggunakan metode simak, wawancara, observasi dan metode cakap. Analisis data menggunakan metode distribusional dan padan. Hasil penelitian ini berupa (1) bentuk istilah sesaji dalam tradisi dhekahan dhusun di Dusun Mangurejo Desa Guli Kecamatan Nogosari Kabupaten Boyolali terdapat tiga bentuk yaitu dua puluh istilah berbentuk monomorfemis, dan tigabelas istilah berbentuk polimorfemis. (2) makna yang terdapat dalam bentuk sesaji tradisi dhekahan dhusun di Dusun Mangurejo Desa Guli Kecamatan Nogosari Kabupaten Boyolali yaitu makna leksikal dan makna kultural, makna leksikal diperoleh dari kamus, dan makna kultural diperoleh dari informan yang terkait dengan dhekahan dhusun. (3) fungsi tradisi dhekahan dhusun di Dusun Mangurejo Desa Guli Kecamatan Nogosari Kabupaten Boyolali yaitu fungsi religius, fungsi sosial, fungsi ekonomi, dan fungsi kultural. Kata kunci : istilah-istilah sesaji, dhekahan dhusun, etnolinguistik xvi

SARI PATHI Lina Sholikhah. C0112031. 2016. Istilah-istilah Sajèn wontên Tradisi Dhekahan Dhusun ing Dusun Mangurejo Desa Guli Kecamatan Nogosari Kabupaten Boyolali (Sawijining Panlitèn Etnolinguistik), Skripsi: Program Studi Sastra Daerah Fakultas Ilmu Budaya Universitas Sebelas Maret Surakarta. Prêkawis ingkang dipuntaliti ing panalitèn inggih punika (1) Kados pundi wujudipun istilah-istilah sajèn wontên tradisi dhekahan dhusun ing Dusun Mangurêjo Désa Guli Kêcamatan Nogosari Kabupatèn Boyolali? (2) Kados pundi wêrdinipun leksikal saha kultural istilah-istilah sajèn wontên tradisi dhekahan dhusun ing Dusun Mangurêjo Désa Guli Kêcamatan Nogosari Kabupatèn Boyolali? (3) Kados pundi paédahipun tradisi dhekahan dhusun ing Dusun Mangurêjo Désa Guli Kêcamatan Nogosari Kabupatèn Boyolali? Ancasipun panalitèn punika kanggé (1) ngandharakên wujudipun istilah-istilah sajèn wontên tradisi dhekahan dhusun ing Dusun Mangurêjo Désa Guli Kêcamatan Nogosari Kabupatèn Boyolali, (2) ngandharakên wêrdinipun leksikal saha kultural istilahistilah sajèn wontên tradisi dhekahan dhusun ing Dusun Mangurêjo Désa Guli Kêcamatan Nogosari Kabupatèn Boyolali, (3) ngandharakên paédahipun dhekahan dhusun ing Dusun Mangurêjo Désa Guli Kêcamatan Nogosari Kabupatèn Boyolali. Jinisipun panalitèn inggih punika deskriptif kualitatif. Panggénan ingkang kangge panalitèn inggih punika ing Dusun Mangurêjo Désa Guli Kêcamatan Nogosari Kabupatèn Boyolali. Data panalitèn migunakakên data lisan saha data tulis. Sumber data lisan kapêndhêt saking informan. Sumber data tulis kapêndhêt saking bausastra. Pangêmpaling data kanthi migunakakên metode simak, wawancara, observasi saha metode cakap. Analisis data migunakakên metode distribusional saha metode padan. Asilipun panalitèn inggih punika (1) wujudipun istilah-istilah sajèn wontên tradisi dhekahan dhusun ing Dusun Mangurêjo Désa Guli Kêcamatan Nogosari Kabupatèn Boyolali kapérang dados tiga, inggih punika kalih dasa istilah ingkang kalêbêt wujud monomorfemis, saha tigawêlas istilah ingkang kalêbêt wujud polimorfemis. (2) wêrdi ingkang kapanggihakên saking panalitèn istilah-istilah sajèn wontên tradisi dhekahan dhusun ing Dusun Mangurêjo Désa Guli Kêcamatan Nogosari Kabupatèn Boyolali inggih punika wêrdi leksikal saha wêrdi kultural, wêrdi leksikal angsal saking kamus, lan wêrdi kultural angsal saking informan ingkang gadhahi pangêrtosan babagan tradisi dhekahan dhusun. (3) paédahipun tradisi dhekahan dhusun ing Dusun Mangurêjo Désa Guli Kêcamatan Nogosari Kabupatèn Boyolali inggih punika paédah religius, paédah sosial, paédah ekonomi, saha paédah kultural. Kata kunci : istilah-istilah sajén, dhekahan dhusun, etnolinguistik. xvii

ABSTRACT Lina Sholikhah. C0112031. 2016. The terms Offering in Tradition Dhekahan Dhusun in Dusun Mangurejo Desa Guli Kecamatan Nogosari Kabupaten Boyolali (A Etnolinguistic study), Scription: Javanese Department Cultural Science Faculty University Sebelas Maret. The problem discussed in this study (1) how the forms of tems offering in tradition dhekahan dhusun in Dusun Mangurejo Desa Guli Kecamatan Nogosari Kabupaten Boyolali? (2) how the lexical meaning and the cultural meaning forms of terms offering in tradition dhekahan dhusun in Dusun Mangurejo Desa Guli Kecamatan Nogosari Kabupaten Boyolali? (3) what the function tradition dhekahan dhusun in Dusun Mangurejo Desa Guli Kecamatan Nogosari Kabupaten Boyolali? The purpose of the research (1) to discribe forms of terms offering in tradition dhekahan dhusun in Dusun Mangurejo Desa Guli Kecamatan Nogosari Kabupaten Boyolali, (2) to discribe the lexical meaning and the cultural meaning forms of terms offering in tradition dhekahan dhusun in Dusun Mangurejo Desa Guli Kecamatan Nogosari Kabupaten Boyolali, (3) to discribe function in tradition dhekahan dhusun in Dusun Mangurejo Desa Guli Kecamatan Nogosari Kabupaten Boyolali. This research was qualitative description. The located of research in Dusun Mangurejo Desa Guli Kecamatan Nogosari Kabupaten Boyolali. Research data used in spoken data and wrotten data. The spoken data derived from oral informant. The wrotten data derived from dictionary. Collecting data in this study using methods rever and capable. Analysis using distributional method and frontier method. Results of research an the form of (1) forms of term offering in tradition dhekahan dhusun in Dusun Mangurejo Desa Guli Kecamatan Nogosari Kabupaten Boyolali there are three forms is twenty term form monomorphemic, threeten term form polymorphemic. (2) the meaning there are in forms offering tradition dhekahan dhusun in Dusun Mangurejo Desa Guli Kecamatan Nogosari Kabupaten Boyolali is the lexical meaning and the cultural meaning. Lexical meaning obtained from dictionary and cultural meaning obtained from informant which related to tradition dhekahan dhusun. (3) function tradition dhekahan dhusun in Dusun Mangurejo Desa Guli Kecamatan Nogosari Kabupaten Boyolali is religion function, social function, economic function, and cultural function. Keyword : terms offering of, dhekahan dhusun, etnolinguistic. xviii