MODUL ULANGKAJI SPM 2012 KERTAS 2

MODUL ULANGKAJI SPM 2012 KERTAS 2 Disediakan oleh: MHD HAMDEE AZLAN BIN MHD HAMBALI SMK TANJONG PUTERI, Kuala Ketil, Kedah 1

BACALAH Wahai pelajarku Pelajar mesti hafal format penyata kewangan dan rumus penting. Tajuk-tajuk dalam modul ini adalah penting dalam SPM SEMOGA MODUL INI DAPAT DIMANFAATKAN BERSAMA. 2012. Ulangkaji dengan bersungguh-sungguh, manfaatkan modul ulangkaji ini sebaik-baiknya. Semoga semua pelajar cikgu mendapat kejayaan cemerlang di dalam peperiksaan SPM 2012, terutamanya mata pelajaran Prinsip Perakaunan. Daripada Cikgu Hamdee Azlan... 2

TAJUK 1 Persamaan Perakaunan Soalan Percubaan SPM Prinsip Perakaunan 2012 - Negeri Kedah 5(a) Berikut ialah Kunci Kira-kira Perniagaan Tualak pada 31 Mac 2012, sebuah perniagaan milikan tunggal yang menjalankan perniagaan di Kuala Nerang: Kunci Kira-kira pada 31 Mac 2012 Alatan pejabat 6 500 Modal awal 25 000 Penghutang 4 650 Untung bersih 4 950 Stok 18 500 Pemiutang 7 700 Bank 7 450 Tunai 550 37 650 37 650 Berikut urus niaga yang berlaku sepanjang bulan April 2012: (i) (ii) (iii) Membayar kadar bayaran dengan cek sebanyak 150. Membawa masuk komputer peribadi 3 000 untuk kegunaan perniagaan. Menjual barang niaga berkos 4 000 kepada Piqa Enterprise secara kredit dengan harga 4 350. (iv) Membayar pemiutang dengan cek bernilai 1 900. (v) Pulangan belian barang niaga 250. Anda dikehendaki menyediakan Kunci Kira-kira pada 30 April 2012 (tunjukkan untung bersih) dengan mengambil kira urus niaga di atas. (Semua pengiraan hendaklah ditunjukkan di luar Kunci Kira-kira) (12 markah) 3

Konsep penting: Soalan ini memerlukan pelajar melihat kesan urusniaga terhadap baki item di dalam Kunci Kira-kira. Tajuk ini diperkenalkan kepada pelajar sebelum tajuk sistem catatan bergu, jadi perlajar tidak perlu menyediakan jurnal atau lejar dalam bentuk catatan bergu, hanya memerlukan pelajar menentukan sama ada berlaku penambahan atau pengurangan item Kunci Kira-kira berdasarkan urusniaga yang disediakan. Nota: 1. Urusniaga yang berkaitan barang niaga akan melibatkan butiran stok. 2. Urusniaga yang melibatkan hasil (untung) atau belanja (rugi) akan melibatkan butiran untung bersih. Cara menjawab: 1. Salin semula butiran Kunci Kira-kira seperti di bawah untuk tujuan pengiraan: Alatan pejabat 6 500 Penghutang 4 650 Stok 18 500 Bank 7 450 Tunai 550 Modal awal 25 000 Untung bersih 4 950 Pemiutang 7 700 2. Lihat kesan urusniaga satu persatu ke atas butiran Kunci Kira-kira (i) Membayar kadar bayaran dengan cek sebanyak 150. Kesan urusniaga: Bayaran menggunakan cek menyebabkan bank berkurang 150, manakala kadar bayaran iaitu belanja menyebabkan untung bersih berkurang 150. Alatan pejabat 6 500 Penghutang 4 650 Stok 18 500 Bank 7 450 150 Tunai 550 Modal awal 25 000 Untung bersih 4 950 150 Pemiutang 7 700 4

(ii) Membawa masuk komputer peribadi 3 000 untuk kegunaan perniagaan. Kesan urusniaga: komputer peribadi yang dibawa masuk akan menyebabkan alatan pejabat bertambah 3000 dan juga modal awal bertambah dengan amaun yang sama. Alatan pejabat 6 500 +3000 Penghutang 4 650 Stok 18 500 Bank 7 450 150 Tunai 550 Modal awal 25 000 + 3000 Untung bersih 4 950 150 Pemiutang 7700 (iii) Menjual barang niaga berkos 4 000 kepada Piqa Enterprise secara kredit dengan harga 4 350. Kesan urusniaga: Stok berkurang pada harga kos 4000, penghutang meningkat sebanyak 4350 dan beza antara harga jualan dan harga kos iaitu 350 ialah untung. Alatan pejabat 6 500 +3000 Penghutang 4 650 + 4350 Stok 18 500 4000 Bank 7 450 150 Tunai 550 Modal awal 25 000 + 3000 Untung bersih 4 950 150 + 350 Pemiutang 7700 (iv) Membayar pemiutang dengan cek bernilai 1 900. Kesan urusniaga: bayaran menggunakan cek menyebabkan bank berkurang 1900 dan pemiutang juga berkurang 1900. Alatan pejabat 6 500 +3000 Penghutang 4 650 + 4350 Stok 18 500 4000 Bank 7 450 150 1900 Tunai 550 Modal awal 25 000 + 3000 Untung bersih 4 950 150 + 350 Pemiutang 7700 1900 5

(v) Pulangan belian barang niaga 250. Kesan urusniaga: Stok yang dibeli dipulangkan menyebabkan stok berkurang 250 dan pemiutang juga berkurang 250. Alatan pejabat 6 500 +3000 Penghutang 4 650 + 4350 Stok 18 500 4000 250 Bank 7 450 150 1900 Tunai 550 Modal awal 25 000 + 3000 Untung bersih 4 950 150 + 350 Pemiutang 7700 1900 250 3. Setelah selesai merekod kesan urusniaga, jumlahkan setiap butiran untuk mendapatkan baki baru. Alatan pejabat 6 500 +3000 9500 Penghutang 4 650 + 4350 9000 Stok 18 500 4000 250 14250 Bank 7 450 150 1900 5400 Tunai 550 550 Modal awal 25 000 + 3000 28000 Untung bersih 4 950 150 + 350 5150 Pemiutang 7700 1900 250 5550 4. Akhir sekali, sediakan semula Kunci Kira-kira menggunakan baki baru dalam Format T. Perniagaan Tualak Kunci Kira-kira pada 30 April 2012 Aset Bukan Semasa Ekuiti Pemilik Alatan pejabat 9500 Modal awal 28000 (+) Untung bersih 5150 Aset Semasa Modal Akhir 33150 Penghutang 9000 Stok 14250 Liabiliti Semasa Bank 5400 Pemiutang 5550 Tunai 550 38700 38700 6

TAJUK 2 Penyata Kewangan Milikan Tunggal Soalan Percubaan SPM Prinsip Perakaunan 2012 - Negeri Kedah 2. Puan Arina ialah pemilik Arina Enterprise yang beroperasi di Bandar Puteri Jaya, Sg. Petani, Kedah. Berikut ialah Imbangan Duga perniagaan tersebut pada 30 Jun2012: Imbangan Duga pada 30 Jun 2012 Debit Kredit Belian dan Jualan 79 180 165 885 Pulangan-pulangan 354 569 Sewa 7 700 Modal 1 Julai 2011 77 227 Pinjaman berkadar faedah 4% 15 000 Simpanan tetap (tarikh matang 30 September 2012) 5 000 Tunai 1 720 Gaji 14 400 Stok 1 Julai 2011 9 678 Angkutan masuk 682 Diskaun diterima 851 Bank 13 145 Premis (kos) 94 660 Kadar bayaran 1 392 Ambilan 1 238 Penghutang dan Pemiutang 15 200 12 873 Insurans 3 600 Faedah atas pinjaman 400 Alat tulis 289 Faedah simpanan tetap 250 Hutang lapuk 874 Peruntukan hutang ragu 835 Angkutan keluar 773 Lengkapan (kos) 15 300 Kenderaan (kos) 40 000 Susut nilai terkumpul lengkapan 2 295 Susut nilai terkumpul kenderaan 14 400 297 885 297 885 Maklumat tambahan: i) Stok pada 30 Jun 2012 bernilai 12 200 pada harga kos dan 10 990 pada harga pasaran. ii) Insurans terdahulu 600. 7

iii) iv) Sewa terakru 700. Pemilik mengambil alat tulis 55 untuk kegunaan sendiri, tetapi belum direkod dalam mana-mana buku. v) Seorang penghutang telah diisyhtiharkan muflis dan baki hutangnya sebanyak 1 200 dihapuskan sebagai hutang lapuk. vi) Peruntukan hutang ragu diselaraskan pada kadar 5% atas penghutang bersih. vii) Kadar susut nilai : Lengkapan 10% setahun mengikut kaedah garis lurus. Kenderaan 20% setahun mengikut kaedah baki berkurangan. viii) Pinjaman berkadar faedah 4% akan tamat tempoh matangnya pada 30 Jun 2014 Anda dikehendaki menyediakan: a) Penyata Pendapatan bagi tahun berakhir 30 Jun 2012. (14 markah) b) Kunci Kira-kira pada 30 Jun 2012. (tunjukkan Modal Kerja) (11 markah) Panduan jawapan: format penyata kewangan secara ringkas Penyata Pendapatan (Ringkas) Jualan TOLAK: Kos Jualan = Untung / Rugi Kasar TAMBAH: Hasil (lain) TOLAK: Belanja (lain) = Untung / Rugi Bersih Akaun Perdagangan Akaun Untung Rugi Kunci Kira-kira (ringkas) Aset Bukan Semasa x Aset Semasa TOLAK: Liabiliti Semasa Modal Kerja Dibiayai oleh: Ekuiti Pemilik Liabiliti Bukan Semasa x (x) x xx x x xx 8

Langkah menjawab: 1. Klasifikasikan setiap butiran di dalam Imbangan Duga kepada ABLEH dan Kontra serta PP atau KKK. Debit Kredit belian Belian dan Jualan pp 79 180 165 885 Pulangan-pulangan kos jualan pp (kontra) 354 569 Sewa hasil - pp 7 700 Modal 1 Julai 2011 ekuiti - kkk 77 227 Pinjaman berkadar faedah 4% lbs - kkk 15 000 Simpanan tetap (tarikh matang 30 September 2012) as - kkk 5 000 Tunai as - kkk 1 720 Gaji belanja - pp 14 400 Stok 1 Julai 2011 kos jualan - pp 9 678 Angkutan masuk kos jualan - pp 682 Diskaun diterima kos jualan pp (kontra) 851 Bank as - kkk 13 145 Premis (kos) abs - kkk 94 660 Kadar bayaran belanja - pp 1 392 pemiutang penghutang Ambilan ekuiti kkk (kontra) 1 238 Penghutang dan Pemiutang as dan ls - kkk 15 200 12 873 Insurans belanja - pp 3 600 Faedah atas pinjaman belanja - pp 400 Alat tulis belanja - pp 289 Faedah simpanan tetap hasil - pp 250 Hutang lapuk belanja - pp 874 Peruntukan hutang ragu as kkk (kontra penghutang) 835 Angkutan keluar belanja - pp 773 Lengkapan (kos) abs - kkk 15 300 Kenderaan (kos) abs - kkk 40 000 Susut nilai terkumpul lengkapan abs kkk (kontra) 2 295 Susut nilai terkumpul kenderaan abs kkk (kontra) 14 400 297 885 297 885 A+B L+E+H jualan *Kontra bermaksud akaun itu akan ditolak daripada akaun induknya. Nota: as aset semasa, abs aset bukan semasa, ls liabiliti semasa, lbs liabiliti bukan semasa, pp- penyata pendapatan, kkk kunci kira-kira 9

Berikan perhatian kepada item Kontra PP. Untuk menentukan yang mana satu pulangan belian dan pulangan jualan serta diskaunnya, lukiskan persilangan seperti ditunjukkan di bawah: belian jualan Belian dan Jualan pp 79 180 165 885 Pulangan-pulangan kos jualan pp (kontra) 354 569 Diskaun diterima kos jualan pp (kontra) 851 2. Selesaikan pelarasan satu persatu. 354 ialah pul. jualan 569 ialah pul. belian 851 ialah diskaun yang akan ditolak daripada belian i) Stok pada 30 Jun 2012 bernilai 12 200 pada harga kos dan 10 990 pada harga pasaran. Huraian: Mengikut konsep konservatisme, pilih nilai stok akhir yang terendah, 10990 (kos jualan - pp dan as - kkk). ii) Insurans terdahulu 600 (as kkk). Insurans = 3600 600 = 3000 (belanja pp) Huraian: Insurans terdahulu adalah belanja insurans untuk tempoh akan datang, jadi ia tidak boleh diiktiraf sebagai belanja tahun semasa (perlu ditolak daripada insurans). Ia juga direkod sebagai aset semasa kerana perniagaan telah berhak ke atas insurans yang telah dibayar itu. iii) Sewa (diterima) terakru 700 (as kkk). Sewa (diterima) = 7700 + 700 = 8400 (hasil pp). Huraian: Sewa (diterima) terakru adalah hasil sewa tahun semasa, jadi ia boleh diiktiraf sebagai hasil (perlu ditambah kepada sewa). Ia juga direkod sebagai aset semasa kerana perniagaan telah berhak ke atas penerimaannya. iv) Pemilik mengambil alat tulis 55 untuk kegunaan sendiri, tetapi belum direkod dalam mana-mana buku. Alat tulis = 289 55 = 234 (belanja pp) Ambilan = 1238 + 55 = 1293 (kontra ekuiti kkk) Huraian: Alat tulis akan berkurang dengan ambilan yang dibuat oleh pemilik. Ambilan akan ditambah kerana pemilik mengambil alat tulis itu untuk kegunaan sendiri. 10

v) Seorang penghutang telah diisyhtiharkan muflis dan baki hutangnya sebanyak 1 200 dihapuskan sebagai hutang lapuk. Hutang lapuk = 874 + 1200 = 2074 (belanja pp) Penghutang = 15200 1200 = 14000 (as kkk) Huraian: Hutang lapuk yang baru akan meningkatkan jumlah hutang lapuk. Nilai penghutang perlu ditolak dengan nilai hutang lapuk baru ini. vi) Peruntukan hutang ragu diselaraskan pada kadar 5% atas penghutang bersih. Peruntukan Hutang Ragu = 14000 x 5% = 700 (kontra penghutang kkk) Pengurangan hutang ragu = 835 700 = 135 (hasil pp) Huraian: Pengiraan PHR perlu berdasarkan nilai penghutang bersih baru iaitu 14000. PHR baru iaitu 700 menunjukkan penurunan daripada PHR lama (835), iaitu penurunan sebanyak 135. Penurunan ini direkod sebagai hasil di dalam Penyata Pendapatan. vii) Kadar susut nilai : Lengkapan 10% setahun mengikut kaedah garis lurus. Kenderaan 20% setahun mengikut kaedah baki berkurangan. Susut nilai lengkapan = 10% x 15300 = 1530 (belanja pp) Susut nilai terkumpul lengkapan = 2295 + 1530 = 3825 (kontra abs kkk) Susut nilai kenderaan = 20% x (40000 14400) = 5120 (belanja pp) Susut nilai terkumpul kenderaan = 14400 + 5120 = 19520 (kontra abs kkk) viii) Pinjaman berkadar faedah 4% akan tamat tempoh matangnya pada 30 Jun 2014. Faedah atas pinjaman = 4% x 15000 = 600 (belanja pp) Faedah atas pinjaman terakru = 600 400 = 200 (ls kkk) Huraian: Jumlah faedah atas pinjaman ialah 600. Berdasarkan Imbangan Duga, hanya 400 yang telah dibayar. Jadi perbezaan 200 adalah faedah atas pinjaman terakru (direkod sebagai liabiliti semasa di dalam Kunci Kira-kira). Pinjaman berkadar faedah 4% pula akan direkod sebagai liabiliti bukan semasa di dalam Kunci Kira-kira kerana hanya akan selesai dibayar dalam 2 tahun. 11

Jawapan akhir: 2(a) Arina Enterprise Penyata Pendapatan Bagi Tahun Berakhir 30 Jun 2012 Jualan 165 885 - Pulangan jualan 354 Jualan bersih 165 531 Tolak: Kos Jualan Stok Awal 9 678 Belian 79 180 ( - ) - Pulangan belian (569) (+) - Diskaun diterima (851) Belian bersih 77 760 + Angkutan masuk 682 Kos belian 78 442 Kos barang untuk dijual 88 120 - Stok Akhir 10 990 Kos Jualan (77 130) Untung Kasar 88 401 + Hasil Lain Sewa (7700 + 700) (+) 8 400 Faedah atas simpanan 250 Pengurangan PHR (835 700) 135 97 186 - Belanja Lain Gaji 14 400 Kadar bayaran 1 392 Insurans (3600 600) 3 000 Faedah atas pinjaman (4% x 15000) 600 ( - ) Alat tulis (289 55) 234 Hutang Lapuk (874 + 1200) 2 074 Angkutan keluar 773 Susut nilai lengkapan (10% x 15300) 1 530 Susut nilai kenderaan (20% x (40000 14400)) 5 120 (29 123) Untung Bersih 68 063 * Angka yang bertanda dengan warna kelabu adalah angka baru yang diambil daripada pelarasan. 12

2(b) Arina Enterprise Kunci Kira-kira Pada 30 Jun 2012 Aset Bukan Semasa Premis 94 660 Lengkapan 15 300 - Susut nilai terkumpul (2295 + 1530) (3 825) 11 475 Kenderaan 40 000 - Susut nilai terkumpul (14400 + 5120) (19 520) 20 480 126 615 Aset Semasa Stok akhir 10 990 Penghutang (15200 1200) 14 000 - Per. Hutang Ragu (14000 x 5%) 700 13 300 Bank 13 145 Simpanan tetap 5 000 Tunai 1 720 ( + ) Sewa diterima terakru 700 Insurans terdahulu 600 45 455 TOLAK: Liabiliti Semasa Pemiutang 12 873 ( - ) Faedah pinjaman terakru (600 400) 200 13 073 MODAL KERJA 32 383 158 997 Ekuiti Pemilik Modal awal 77 227 + Untung bersih 68 063 145 290 - Ambilan (1238 + 55) (1 293) Modal akhir 143 997 (+) Liabiliti Bukan Semasa Pinjaman 15 000 158 997 * Angka yang bertanda dengan warna kelabu adalah angka baru yang diambil daripada pelarasan. 13

TAJUK 3 Penyata Kos Pengeluaran Soalan Percubaan SPM Prinsip Perakaunan 2012 - Negeri Kedah 3 (a) Perusahaan Perabot Ideal merupakan perniagaan yang terlibat dengan pengeluaran perabot pasang siap di pekan Anak Bukit, Kedah. Maklumat berikut diperoleh daripada rekod-rekod perakaunannya pada 31 Disember 2011. Stok pada 1 Januari 2011: Bahan langsung 210 000 Barang siap 500 000 Kerja dalam proses 272 000 Alat-alat kecil 26 000 Jualan barang siap 1 920 000 Belian bahan langsung 429 800 Belian alat-alat kecil 110 000 Angkutan masuk bahan langsung 95 000 Belanja penyelenggaraan 125 000 Pulangan bahan langsung 18 000 Upah buruh 373 000 Gaji jurujual 196 000 Iklan 13 000 Mesin 650 000 Belanja am kilang 81 000 Insurans 106 000 Kadar bayaran kilang 69 000 Minyak pelincir kilang 55 000 Maklumat tambahan: Stok pada 31 Disember 2011 Bahan langsung 205 000 Barang siap 478 000 Kerja dalam proses 321 000 Alat-alat kecil 19 000 Mesin disusutnilaikan 10% setahun atas kos Belanja-belanja berikut akan diagihkan seperti berikut: Kilang Pejabat Insurans 70% 30% Susut nilai mesin 70% 30% Belanja penyelenggaraan 80% 20% Angkutan masuk terakru 6 000 Upah buruh diagihkan 80% sebagai kos buruh langsung dan 20% sebagai kos buruh tak langsung. Anda dikehendaki menyediakan: i) Penyata Pengeluaran bagi tahun berakhir 31 Disember 2011. ii) Penyata Pendapatan bagi tahun berakhir 31 Disember 2011 (sehigga untung kasar sahaja). iii) Nyatakan maksud kerja dalam proses. 14

Ingat kembali format asas Penyata Kos Pengeluaran: Kos Bahan Langsung + Kos Buruh Langsung + Belanja Langsung Kos Bahan Langsung Stok awal bahan langsung x Belian bahan langsung x (-) Pulangan bahan langsung (x) x (+) Angkutan masuk x x (-) Stok akhir bahan langsung (x) Kos bahan langsung x Buruh Langsung / Gaji pekerja kilang / Gaji Operator Pengeluaran / Upah langsung royalti / hak cipta / paten = KOS PRIMA + Kos Overhed + Contoh kos overhed - Gaji pengurus kilang - Gaji penyelia kilang - Upah tak langsung - Sewa kilang - Insurans kilang - Belanja alat kecil - Susut nilai jentera / mesin / loji - Kadar bayaran kilang - Belanja alat tulis kilang - Belanja am kilang Kerja Dalam Proses Awal - Kerja Dalam Proses Akhir = KOS PENGELUARAN Kos barang yang telah disiapkan. Angka ini akan dibawa ke Penyata Pendapatan. 15

Langkah menjawab soalan: 1. Mula-mula sekali, kelaskan butiran di dalam soalan mengikut kedudukan di dalam format Penyata Kos Pengeluaran dan Penyata Pendapatan dan tuliskan pembahagian kadar peratus untuk overhed kilang daripada maklumat tambahan. Stok pada 1 Januari 2011: - baki awal Bahan langsung - kos bahan langsung 210 000 Barang siap - penyata pendapatan 500 000 Kerja dalam proses - kerja dalam proses awal 272 000 Alat-alat kecil - kos overhed (utk kira belanja alat kecil) 26 000 Jualan barang siap - penyata pendapatan 1 920 000 Belian bahan langsung - kos bahan langsung 429 800 Belian alat-alat kecil - kos overhed (utk kira belanja alat kecil) 110 000 Angkutan masuk bahan langsung - kos bahan langsung 95 000 Belanja penyelenggaraan - kos overhed (80% kilang) 125 000 Pulangan bahan langsung - kos bahan langsung 18 000 Upah buruh - buruh langsung 80%, buruh tak langsung 20% 373 000 Gaji jurujual - tidak diperlukan 196 000 Iklan - tidak diperlukan 13 000 Mesin - untuk kira susut nilai mesin (overhed) 70% kilang 650 000 Belanja am kilang - kos overhed 81 000 Insurans - kos overhed (70% kilang) 106 000 Kadar bayaran kilang - kos overhed 69 000 Minyak pelincir kilang - kos overhed 55 000 *Pelajar bolehlah menggunakan singkatan yang bersesuaian untuk pengkelasan di atas. Maklumat tambahan: Stok pada 31 Disember 2011 - baki akhir Bahan langsung 205 000 - kos bahan langsung Barang siap 478 000 - penyata pendapatan Kerja dalam proses 321 000 - kerja dalam proses akhir Alat-alat kecil 19 000 - kos overhed (utk kira belanja alat kecil) Mesin disusutnilaikan 10% setahun atas kos 650000 x 10% x 70% = 45500 Belanja-belanja berikut akan diagihkan seperti berikut: Kilang Pejabat Insurans 70% 30% Susut nilai mesin 70% 30% Belanja penyelenggaraan 80% 20% Kadar peratus pejabat tidak diperlukan kerana Penyata Pendapatan hanya setakat Untung Kasar sahaja. Angkutan masuk terakru 6 000 95000 + 6000 = 101000 Upah buruh diagihkan 80% sebagai kos buruh langsung dan 20% sebagai kos buruh tak langsung. Tips: Kerja pengiraan overhed boleh terus dilakukan ketika menyediakan jawapan untuk menjimatkan masa. 16

2. Susun jawapan akhir mengikut format penyata menggunakan pengkelasan yang telah pelajar buat tadi. Tunjukkan langkah pengiraan terus di dalam jawapan. i) Jawapan Penyata Kos Pengeluaran Perusahaan Perabot Ideal Penyata Pengeluaran bagi tahun berakhir 31 Disember 2011 KOS BAHAN LANGSUNG: Stok awal bahan langsung 210 000 Belian 429 800 (-) Pulangan bahan langsung (18 000) 411 800 + Angkutan masuk (95 000+6 000) 101 000 512 800 722 800 (-)Stok akhir bahan langsung (205 000) Kos bahan langsung 517 800 Kerangka format: Kos Bahan Langsung + Kos Buruh Langsung + Belanja Langsung* = KOS PRIMA + Kos Overhed + Kerja Dalam Proses Awal - Kerja Dalam Proses Akhir = KOS PENGELUARAN KOS BURUH LANGSUNG: Upah buruh langsung (80% x 37 300) 298 400 KOS PRIMA 816 200 KOS OVERHED: Belanja alat-alat kecil (26 000 + 110 000-19 000) 117 000 Belanja penyelenggaraan kilang (125000 x 80%) 100 000 Upah buruh tak langsung (20% x 373 000) 74 600 Susutnilai mesin kilang (650000 x 10% x 70%) 45 500 Lnsurans (106 000 x 70%) 74 200 Belanja am 81 000 Kadar bayaran 69 000 Minyak pelincir kilang 55 000 Kos overhed 616 300 1 432 500 + Kerja dalam proses awal 272 000 1 704 500 (-) Kerja dalam proses akhir (321 000) KOS PENGELUARAN 1 383 500 Belanja alat kecil = Baki awal alat kecil + belian alat kecil - Baki akhir alat kecil Angka soalan didarabkan dengan pembahagian kadar peratus kilang dari maklmat tambahan *Soalan ini tiada butiran belanja langsung 17

ii) Jawapan Penyata Pendapatan Perusahaan Perabot Ideal Penyata Pendapatan bagi tahun berakhir 31 Disember 2011 Jualan 1 920 000 (-) Kos Jualan: Stok awal barang siap 500 000 + Kos Pengeluaran # 1 383 500 1 883 500 (-) Stok akhir barang siap 478 000 Kos Jualan 1 405 500 Untung Kasar 514 500 Angka kos pengeluaran dari jawapan Penyata Kos Pengeluaran # Format ini adalah format Penyata Pendapatan yang biasa. Tempat Belian di bawah kos jualan digantikan dengan butiran Kos Pengeluaran. iii) Jawapan soalan teori Kerja dalam proses ialah barang separuh siap. 18

TAJUK 4 Kelab dan Persatuan Soalan Percubaan SPM Prinsip Perakaunan 2012 - Negeri Kedah 4. Maklumat berikut diperoleh daripada buku-buku Kelab Penyayang Taman Seri Mawar Sungai Petani, Kedah. Berikut ialah aset dan liabiliti kelab tersebut: 1 Julai 2011 30 Jun 2012 Premis 25 000 25 000 Lengkapan 3 000 2 956 Yuran tertunggak 430 560 Yuran terdahulu 30 100 Stok alat tulis 80 45 Belanja am terakru 60 - Berikut ialah penerimaan dan pembayaran yang berlaku sepanjang tahun: Akaun Penerimaan dan Pembayaran bagi tahun berakhir 30 Jun 2012 Baki b/b 12 500 Air dan elektrik 1000 Bayaran pendaftaran 300 Alatan sukan 14 700 Yuran ahli 10 560 Insurans 500 Derma 4 500 Akhbar dan majalah 2 060 Kutipan kursus motivasi 20 500 Lengkapan 300 Sewa alatan sukan 5 600 Alat tulis 256 Derma Rumah Warga Emas 500 Bayaran penceramah motivasi 10 000 Makanan kursus motivasi 7 500 Sijil dan alat tulis kursus motivasi 1 000 Belanja am 6 000 Baki h/b 10 144 53 960 53 960 Maklumat Tambahan: i. Alatan sukan dibeli pada 1 Januari 2012 dan disusutnilaikan 10% setahun atas kos. ii. Bayaran pendaftaran dianggap pendapatan modal. iii Kelab telah menganjurkan kursus motivasi dan untung atau rugi kursus tersebut dianggap sebagai pendapatan atau perbelanjaan hasil. 19

a) Anda dikehendaki menyediakan: (i) Akaun Yuran (ii) Akaun Alat tulis (iii) Akaun Belanja am b) Hitung untung atau rugi penganjuran kursus motivasi. c) Sediakan Penyata Pendapatan dan Perbelanjaan bagi tahun berakhir 30 Jun 2012. Langkah penyediaan jawapan. a) (i) Akaun Yuran. Langkah menyediakan Akaun Yuran: 1. Lukiskan kerangka lejar dan baris jumlah seperti di bawah. Akaun Yuran 2. Masukkan baki awal yuran tertunggak (aset-dt) dan baki awal yuran terdahulu (liabiliti kt). Baki awal dimasukkan di baris pertama lejar. Rujuk baki yuran tertunggak 1 Julai 2011 A + B L + E + H Akaun Yuran Yuran tertunggak 430 Yuran terdahulu 30 Rujuk baki yuran terdahulu 1 Julai 2011 3. Masukkan baki akhir yuran tertunggak dan baki akhir yuran terdahulu (silangkan dari baki awal masing-masing ke baris di atas jumlah). Rujuk baki yuran terdahulu 30 Jun 2012 Akaun Yuran Yuran tertunggak 430 Yuran terdahulu 30 Yuran terdahulu 100 Yuran tertunggak 560 Rujuk baki yuran tertunggak 30 Jun 2012 20

4. Masukkan butiran yuran ahli dari Akaun Penerimaan dan Pembayaran (Buku Tunai) ke Akaun Yuran. Butiran ini dimasukkan secara bergu. Keratan soalan: Akaun Penerimaan dan Pembayaran bagi tahun berakhir 30 Jun 2012 Baki b/b 12 500 Air dan elektrik 1000 Bayaran pendaftaran 300 Alatan sukan 14 700 Yuran ahli 10 560 Insurans 500 Akaun Yuran Yuran tertunggak 430 Yuran terdahulu 30 Bank 10560 Yuran terdahulu 100 Yuran tertunggak 560 5. Langkah terakhir ialah mengira angka butiran Pendapatan & Perbelanjaan (yuran sebenar). Caranya ialah seperti mengimbang akaun. Akaun Yuran Yuran tertunggak 430 Yuran terdahulu 30 Pendapatan & 10620* Bank 10560 Perbelanjaan Yuran terdahulu 100 Yuran tertunggak 560 11150 11150 *Pengiraan: 30 + 10560 + 560 430 100 a) (ii) Akaun Alat Tulis Penyediaan akaun ini sebenarnya adalah langkah pelarasan bagi mendapatkan belanja alat tulis sebenar. Langkahnya adalah hampir sama dengan penyediaan Akaun Yuran. 1. Lukiskan kerangka lejar dan baris jumlah seperti di bawah. Akaun Alat Tulis 21

2. Masukkan baki awal Stok Alat Tulis (aset-dt). Baki awal dimasukkan di baris pertama lejar. Rujuk baki Stok alat tulis 1 Julai 2011 A + B Akaun Alat Tulis Stok alat tulis 80 L + E + H 3. Masukkan baki akhir stok alat tulis (silangkan dari baki awal ke baris di atas jumlah). Akaun Alat Tulis Stok alat tulis 80 Stok alat tulis 45 Rujuk baki stok alat tulis 30 Jun 2012 4. Masukkan butiran alat tulis dari Akaun Penerimaan dan Pembayaran (Buku Tunai) ke Akaun Alat tulis. Butiran ini dimasukkan secara bergu. Keratan soalan: Akaun Penerimaan dan Pembayaran bagi tahun berakhir 30 Jun 2012 Kutipan kursus motivasi 20 500 Lengkapan 300 Sewa alatan sukan 5 600 Alat tulis 256 Derma Rumah Warga Emas 500 Akaun Alat Tulis Stok alat tulis 80 Bank 256 Stok alat tulis 45 5. Langkah terakhir ialah mengira angka butiran Pendapatan & Perbelanjaan (belanja alat tulis sebenar). Caranya ialah seperti mengimbang akaun. Akaun Alat Tulis Stok alat tulis 80 Pendapatan & 291* Bank 256 Perbelanjaan Stok alat tulis 45 336 336 *Pengiraan: 80 + 256 45 22

a) (iii) Akaun Belanja Am Penyediaan akaun ini sebenarnya adalah langkah pelarasan bagi mendapatkan belanja am sebenar. Langkahnya adalah hampir sama dengan penyediaan Akaun Yuran dan Akaun Alat tulis. 1. Buka akaun lejar seperti diterangkan sebelum ini. Masukkan baki awal Belanja am terakru (liabiliti-kt). Baki awal dimasukkan di baris pertama lejar A + B L + E + H Akaun Belanja am Belanja am terakru 60 Rujuk baki belanja am terakru 1 Julai 2011 2. Akaun ini tidak mempunyai baki akhir, jadi terus masukkan butiran belanja am dari Akaun Penerimaan dan Pembayaran (Buku Tunai) ke Akaun Belanja am. Butiran ini dimasukkan secara bergu. Keratan soalan: Akaun Penerimaan dan Pembayaran bagi tahun berakhir 30 Jun 2012 Makanan kursus motivasi 7 500 Sijil dan alat tulis kursus motivasi 1 000 Belanja am 6 000 Baki h/b 10 144 Akaun Belanja am Bank 6000 Belanja am terakru 60 3. Langkah terakhir ialah mengira angka butiran Pendapatan & Perbelanjaan (belanja am sebenar). Caranya ialah seperti mengimbang akaun. Akaun Belanja am Bank 6000 Belanja am terakru 60 Pendapatan & Perbelanjaan 5940* 6000 6000 *Pengiraan: 6000 60 23

b) Hitung untung atau rugi penganjuran kursus motivasi. Maklumat yang diperlukan untuk menjawab soalan ini ialah berkaitan dengan pendapatan dan perbelanjaan penganjuran kursus motivasi itu. Keratan soalan: Akaun Penerimaan dan Pembayaran bagi tahun berakhir 30 Jun 2012 Kutipan kursus motivasi 20 500 Lengkapan 300 Sewa alatan sukan 5 600 Alat tulis 256 Pendapatan kursus Derma Rumah Warga Emas 500 Bayaran penceramah motivasi 10 000 Makanan kursus motivasi 7 500 Sijil dan alat tulis kursus motivasi 1 000 Belanja am 6 000 Baki h/b 10 144 Perbelajaan 53 960 53 960 kursus Jawapan tidak mempunyai format tertentu. Di bawah adalah 2 cara pelajar boleh menjawab soalan ini. Kaedah pertama: Untung / rugi = Kutipan kursus motivasi Bayaran penceramah makanan kursus sijil dan alat tulis kursus = 20500 10000 7500 1000 = 2000 (untung)* Kaedah kedua: Penyata Untung Rugi Kursus Motivasi Pendapatan Kutipan kursus motivasi 20500 Tolak:Perbelanjaan Bayaran penceramah Makanan kursus motivasi Sijil dan alat tulis kursus motivasi 10000 7500 1000 18500 Untung kursus motivasi* 2000 *Untung kursus motivasi adalah pendapatan hasil yang akan dimasukkan ke Penyata Pendapatan dan Perbelanjaan (maklumat tambahan iii). 24

c) Sediakan Penyata Pendapatan dan Perbelanjaan bagi tahun berakhir 30 Jun 2012. Maklumat yang diperlukan untuk soalan ini kebanyakannya adalah daripada Akaun Penerimaan dan Pembayaran. Rujuk langkah-langkah dibawah. 1. Langkah pertama ialah memotong butiran yang telah digunakan dalam jawapan terdahulu. 2. Kenalpasti pendapatan hasil dan perbelanjaan hasil yang akan dimasukkan ke Penyata Pendapatan dan Perbelanjaan (pendapatan modal dan perbelanjaan modal tidak diperlukan). 3. Kemudian bagi item yang terlibat dengan pelarasan, gantikan angka soalan dengan angka pelarasan. Akaun Penerimaan dan Pembayaran bagi tahun berakhir 30 Jun 2012 Baki b/b 12 500 Air dan elektrik perb hasil 1000 Bayaran pendaftaran pend modal 300 Alatan sukan perb modal 14 700 Yuran ahli pend hasil 10620 10 560 Insurans perb hasil 500 Derma pend hasil 4 500 Akhbar dan majalah perb hasil 2 060 Kutipan kursus motivasi 20 500 Lengkapan perb modal 300 Sewa alatan sukan pend hasil 5 600 Alat tulis perb hasil 291 256 4. Selesaikan pelarasan yang diperlukan. Derma Rumah Warga Emas perb hasil 500 Bayaran penceramah motivasi 10 000 Makanan kursus motivasi 7 500 Sijil dan alat tulis kursus motivasi 1 000 Belanja am perb hasil 5940 6 000 Baki h/b 10 144 53 960 53 960 i. Alatan sukan dibeli pada 1 Januari 2012 dan disusutnilaikan 10% setahun atas kos. SN = 10% x 14700 x 6/12 = 735 (perb hasil) ii. Susut nilai lengkapan (tidak dinyatakan dalam maklumat tambahan) SN = baki awal lengkapan + belian lengkapan baki akhir lengkapan = 3000 + 300 2956 = 344 (perb hasil) 5. Sediakan jawapan akhir Penyata Pendapatan dan Perbelanjaan. Sediakan format Penyata Pendapatan dan Perbelanjaan dan senaraikan semua perbelanjaan hasil di bawah pendapatan dan perbelanjaan hasil di bawah perbelanjaan. Rujuk halaman berikutnya. 25

Kelab Penyayang Taman Seri Mawar Penyata Pendapatan dan Perbelanjaan bagi tahun berakhir 30 Jun 2012 Pendapatan Yuran ahli Derma Sewa alatan sukan Untung kursus motivasi TOLAK: Perbelanjaan Susut nilai lengkapan Susut nilai alatan sukan Air dan elektrik Alat tulis Belanja am Insurans Akhbar dan majalah Derma rumah warga emas 10620 4500 5600 2000 344 735 1000 291 5940 500 2060 500 22720 11370 Lebihan 11350 Angka yang bertanda kelabu ialah angka dari jawapan terdahulu dan juga dari maklumat tambahan. Angka yang tidak bertanda diambil dari soalan (tiada pelarasan). ( - ) 26

TAJUK 5 Rekod Tak Lengkap (Kaedah Perbandingan) Soalan Percubaan SPM Prinsip Perakaunan 2012 - Negeri Kedah 5. (b) Encik Seng Lee pemilik Kedai Runcit Lee di Taman Makmur, Jitra, Kedah. Beliau menyimpan rekod perakaunan tidak mengikut sistem catatan bergu. Berikut ialah maklumat kewangan perniagaan Encik Seng Lee pada 31 Mac 2012: 1 April 2011 31 Mac 2012 Premis 25 000 25 000 Perabot 7 650? Penghutang 21 240 24 765 Stok 9 842 12 146 Pemiutang 16 350 18 220 Bank 5 325 8 793 Kadar bayaran terakru - 236 Modal 52 707? Maklumat tambahan: Encik Seng Lee telah membawa masuk perabot rumahnya 1 860 ke dalam perniagaan. Pada tahun ini beliau telah mengambil barang niaga 890 dan tunai 650 untuk kegunaan sendiri. Baki akaun seorang penghutang 205 dihapus kira sebagai hutang lapuk kerana muflis. Semua perabot disusutnilaikan 10% atas kos. Anda dikehendaki menyediakan: (i) Penyata Mengira Modal Pada 31 Mac 2012. (ii) Penyata Untung Rugi bagi tahun berakhir 31 Mac 2012. (8 markah) 27

Konsep Penting yang perlu dikuasai: 1. Mengira modal awal dan modal akhir (ekuiti pemilik). Rumus mengira modal dibentuk daripada persamaan perakaunan iaitu Aset = Liabiliti + Ekuiti Pemilik, lalu diubahsuai mengikut kaedah algebra menjadi Ekuiti Pemilik / Modal = Aset Liabiliti Untuk mengira modal awal, pelajar perlu menjumlahkan item aset pada awal tahun (rujuk tarikh pada soalan) dan menolak dengan jumlah item liabiliti pada awal tahun. Biasanya, tiada pelarasan yang terlibat dalam pengiraan modal awal. Jika modal awal telah diberikan di dalam soalan, langkah ini boleh diabaikan. Untuk mengira modal akhir, pelajar perlu menjumlahkan item aset pada akhir tahun (rujuk tarikh pada soalan) dan menolak dengan jumlah item liabiliti pada akhir tahun. Pelajar perlu merujuk maklumat tambahan untuk pelarasan aset atau liabiliti kerana pelarasan mesti dibuat untuk mendapatkan nilai bersih aset atau liabiliti sebelum mengira modal akhir. 2. Rumus Penyata Mengira Untung atau Rugi. Pelajar telah mempelajari sewaktu Tingkatan 4, bahagian Ekuiti Pemilik, Kunci kira-kira adalah seperti berikut: Ekuiti Pemilik Modal Awal xx + Untung bersih xx + Modal tambahan xx - Ambilan (xx) Modal Akhir xx Rumus untuk mengira untung atau rugi kaedah perbandingan adalah dibentuk daripada petikan Kunci Kira-kira di atas. Tulis semula dalam bentuk ayat matematik: Modal Awal + Untung bersih + Modal tambahan Ambilan = Modal akhir Jadikan Untung bersih sebagai perkara rumus mengikut kaedah algebra Modal Awal + Untung bersih + Modal tambahan Ambilan = Modal akhir Rumus mengira untung atau rugi bersih menjadi: Untung bersih* = Modal akhir + Ambilan Modal Awal Modal Tambahan * Untung bersih jika jawapan positif dan rugi bersih jika jawapan negatif 28

Sekarang mari mehamami butiran di dalam soalan: 5. (b) Encik Seng Lee pemilik Kedai Runcit Lee di Taman Makmur, Jitra, Kedah. Beliau menyimpan rekod perakaunan tidak mengikut sistem catatan bergu. Berikut ialah maklumat kewangan perniagaan Encik Seng Lee pada 31 Mac 2012: Tarikh awal tahun Tarikh akhir tahun 1 April 2011 31 Mac 2012 Premis aset 25 000 25 000 Perabot aset 7 650? Penghutang aset 21 240 24 765 Stok aset 9 842 12 146 Pemiutang liabiliti 16 350 18 220 Bank aset 5 325 8 793 Kadar bayaran terakru liabiliti - 236 Modal 52 707? Modal awal telah diberi, tak perlu dikira Maklumat tambahan: Maklumat modal tambahan Encik Seng Lee telah membawa masuk perabot rumahnya 1 860 ke dalam perniagaan. Maklumat ambilan Tambahkan dengan baki awal perabot sebelum mengira susut nilai Pada tahun ini beliau telah mengambil barang niaga 890 dan tunai 650 untuk kegunaan sendiri. PELARASAN:Perlu ditolak daripada penghutang Baki akaun seorang penghutang 205 dihapus kira sebagai hutang lapuk kerana muflis. Semua perabot disusutnilaikan 10% atas kos. PELARASAN: Perlu ditolak daripada jumlah perabot 29

Jawapan: (i) Penyata Mengira Modal Pada 31 Mac 2012. Berikut adalah pelarasan yang perlu diselesaikan terlebih dahulu: a) Susut nilai perabot = (7650 + 1860) x 10% = 951 Baki awal perabot Perabot dibawa masuk Nilai buku perabot = 9510 951 = 8559 b) Nilai bersih penghutang = 24765 205 = 24560 Baki akhir penghutang Hutang lapuk Sekarang lihat petikan soalan untuk mengenalpasti maklumat yang diperlukan. Petikan soalan: Berikut ialah maklumat kewangan perniagaan Encik Seng Lee pada 31 Mac 2012: 1 April 2011 31 Mac 2012 Premis aset 25 000 25 000 Perabot aset 7 650? 8559 Penghutang aset 21 240 24 765 24560 Stok aset 9 842 12 146 Pemiutang liabiliti 16 350 18 220 Bank aset 5 325 8 793 Kadar bayaran terakru liabiliti - 236 Modal 52 707? *Maklumat untuk menyediakan Penyata Mengira Modal Pada 31 Mac 2012 telah diwarnakan kelabu. Jangan tersalah mengambil nilai ringgit pada 1 April 2011. Perhatikan pada 31 Mac 2012, nilai perabot dan penghutang telah digantikan dengan nilai baru daripada pelarasan. 30

Jawapan akhir adalah seperti berikut: Senaraikan semua aset dan jumlahkan Senaraikan semua liabiliti dan jumlahkan Jumlah aset jumlah liabiliti Kedai Runcit Lee Penyata Mengira Modal Pada 31 Mac 2012 Aset Premis Perabot 25000 8559 Penghutang Stok Bank 24560 12146 8793 79058 Tolak: Liabiliti Pemiutang Kadar bayaran terakru 18220 236 18456 Modal Pada 31 Mac 2012 60602 ( - ) (ii) Penyata Untung Rugi bagi tahun berakhir 31 Mac 2012. Jawapan ini dibentuk daripada rumus: Untung bersih = Modal akhir + Ambilan Modal Awal Modal Tambahan Kedai Runcit Lee Penyata Untung Rugi bagi tahun berakhir 31 Mac 2012. Modal akhir 1 60602 ( + ) Ambilan 2 1540 62142 ( - ) Modal Awal 3 (52707) ( - ) Modal Tambahan 4 (1860) Untung bersih 5 7575 Nota kepada jawapan (ii): 1. Modal akhir diambil daripada jawapan Penyata Mengira Modal. 2. Ambilan diambil daripada maklumat tambahan (ambilan barang niaga 890 ditambah dengan ambilan tunai 650). 3. Modal awal ialah modal pada 1 April 2011 seperti di dalam soalan. 4. Modal tambahan ialah daripada maklumat tambahan (perabot dibawa masuk). 5. Untung bersih kerana jawapan adalah angka positif. 31

TAJUK 6 Analisis Titik Pulang Modal Soalan Percubaan SPM Prinsip Perakaunan 2012 - Negeri Terengganu 4. Yummy Biskut bercadang untuk memperkenalkan satu lagi keluarannya di pasaran iaitu biskut bijian. Kos-kos yang dijangkakan terlibat untuk menghasilkan 5 000 paket biskut bijian adalah seperti berikut: Jumlah kos 45 000 Kos tetap 20 000 Jumlah jualan 65 000 Anda dikehendaki (a) (b) menghitung: (i) kos berubah seunit (ii) harga jualan seunit (iii) titik pulang modal (iv) keuntungan atau kerugian sekiranya menghasilkan 2 000 paket biskut. (v) berapa unit yang perlu dijual untuk memperoleh untung sebanyak 10 000 berdasarkan data (a) dan dengan andaian hanya kos berubah sahaja yang meningkat sebanyak 3.00, anda dikehendaki menyediakan graf titik pulang modal menggunakan skala seperti berikut: paksi x - 1 cm = 250 unit paksi y - 1 cm = 2 500 (c) berpandu graf dalam (b), anda dikehendaki: iv) menunjukkan titik pulang modal dalam unit dan v) menunjukkan kawasan untung dan rugi vi) menunjukkan untung atau rugi sekiranya perniagaan mengeluarkan 4 500 unit Rumus-rumus asas penting Rumus Kos Rumus Hasil 1. Kos = Kos Berubah + Kos Tetap 1. Jualan = Harga seunit x unit 2. Kos berubah = Kos berubah seunit x unit 3. Kos berubah seunit = Jumlah kos berubah Unit pengeluaran 4. *Kos berubah seunit, m = y 2 y 1 x 2 x 1 *lihat contoh soalan Negeri Sembilan 2. Harga jualan seunit = Jumlah jualan Unit jualan 3. *Harga jualan seunit, m = y 2 y 1 x 2 x 1 *lihat contoh soalan Negeri Sembilan Nota: Unit pengeluaran dan unit jualan adalah sama untuk soalan titik pulang modal. 32

Rumus Titik Pulang Modal 1. Margin caruman seunit = Harga jualan seunit Kos berubah seunit 2. Titik pulang modal (unit) = Kos Tetap. Margin caruman seunit 3. Unit pengeluaran (sasaran) = Kos tetap + Untung Sasaran Margin caruman seunit 4. Mengira untung / rugi* pada tahap jualan tertentu, i. Untung / rugi = (Unit jualan - unit TPM) x margin caruman seunit *jawapan positif adalah untung, jawapan negatif adalah rugi ii. Untung / rugi = (Unit jualan x margin caruman seunit) Kos Tetap Langkah menjawab: Kenalpasti (highlight) maklumat penting yang diberikan di dalam soalan. 1. Unit pengeluaran / jualan = 5000 paket 2. Jumlah kos = 45000 3. Kos Tetap = 20000 4. Jumlah jualan = 65000 a) i. Menghitung kos berubah seunit Pelajar perlu mengira jumlah kos berubah terlebih dahulu. Jawapan diperoleh dengan menggunakan rumus di bawah: Jumlah Kos = Kos Berubah + Kos Tetap, jadi Kos Berubah = Jumlah Kos Kos Tetap = 45000 20000 = 25000 Untuk mendapatkan kos berubah seunit, bahagikan dengan unit pengeluaran Kos berubah seunit = 25000 5000 unit = 5.00 Untuk pelajar yang lebih mahir, boleh terus menggunakan rumus berikut: Kos berubah seunit = Jumlah Kos Kos tetap Unit pengeluaran = 45000 20000 5000 unit = 5.00 33

a) ii. menghitung harga jualan seunit Pelajar perlu mengambil jumlah jualan dan dibahagikan dengan unit jualan, seperti rumus berikut: Harga jualan seunit = Jumlah jualan Unit jualan = 65000 5000 unit = 13.00 a) iii. menghitung titik pulang modal Titik pulang modal (unit) = Kos Tetap. Margin caruman seunit Pelajar perlu terlebih dahulu mengira margin caruman seunit untuk dimasukkan ke dalam rumus TPM, Margin caruman seunit = Harga jualan seunit Kos berubah seunit = 13.00 5.00 = 8.00 Oleh itu, titik pulang modal ialah Titik pulang modal (unit) = Kos Tetap. Margin caruman seunit = 20000 8.00 = 2500 paket Nyatakan jawapan TPM dalam unit yang digunakan di dalam soalan. Untuk pelajar yang lebih mahir, boleh terus menjawab seperti berikut: Titik pulang modal (unit) = Kos Tetap. Margin caruman seunit = 20000. 13 5 = 2500 paket 34

a) iv. Keuntungan atau kerugian sekiranya menghasilkan 2 000 paket biskut. Terdapat dua cara menjawab soalan ini. Dalam soalan sebelum ini, jawapan titik pulang modal ialah 2500 paket, bermaksud perniagaan perlu mengeluarkan / menjual sebanyak 2500 paket biskut untuk balik modal. Soalan a) iv. menyatakan tahap pengeluaran adalah 2000 paket biskut. Jelas tahap pengeluaran ini adalah kurang daripada unit TPM dan perniagaan akan mengalami kerugian (pengeluaran kurang 500 paket). Kaedah pertama: Untung / rugi = (Unit jualan - unit TPM) x margin caruman seunit = (2000 paket 2500 paket) x 8.00 = - 500 paket x 8.00 = 4000 (rugi) Nota: - 500 paket adalah unit rugi. Kaedah kedua: Untung / rugi = (Unit jualan x margin caruman seunit) Kos Tetap = (2000 paket x 8.00) 20000 = 16000 20000 = 4000 (rugi) a) v. berapa unit yang perlu dijual untuk memperoleh untung sebanyak 10 000 Unit pengeluaran (sasaran) = Kos tetap + Untung Sasaran Margin caruman seunit = 20000 + 10000 8.00 = 3750 paket Analisis Titik Pulang Modal kedah graf. Pelajar boleh mengaplikasikan kaedah Matematik untuk menjawab soalan TPM kaedah graf iaitu tajuk persamaan garis lurus. Pelajar perlu tahu bagaimana membentuk persamaan kos dan persamaan hasil serta melakukan penggantian x untuk mencari nilai y. Pelajar sedia maklum, bentuk am persamaan garis lurus ialah y = mx + c. Persamaan kos dan persamaan hasil dibentuk seperti berikut: Persamaan Kos: y = mx + c Persamaan Hasil: y = mx Kos berubah seunit Kos tetap 35 Harga jualan seunit Paksi y = Paksi x = unit

Langkah menjawab soalan: b) berdasarkan data (a) dan dengan andaian hanya kos berubah sahaja yang meningkat sebanyak 3.00, anda dikehendaki menyediakan graf titik pulang modal menggunakan skala seperti berikut: paksi x - 1 cm = 250 unit paksi y - 1 cm = 2 500 Langkah 1: Membentuk persamaan kos. Maklumat yang diperlukan ialah: Kos berubah asal i. Kos berubah seunit = 5.00 + 3.00 = 8.00 ii. Kos tetap = 20000 Oleh itu, persamaan kos ialah y = 8x + 20000 Peningkatan kos berubah Kos berubah seunit Kos tetap Langkah 2: Membentuk persamaan hasil. Maklumat yang diperlukan ialah: i. Harga jualan seunit = 13.00 Oleh itu, persamaan hasil ialah y = 13x Harga jualan seunit Langkah 3: Lakukan penggantian nilai x bagi mendapatkan nilai y bagi kedua-dua persamaan. Pilih nilai-nilai x yang sesuai. Digalakkan pelajar menggunakan tiga nilai x. Sebagai contoh, nilai x ialah 1000, 2000 dan 3000 unit. y = 8x + 20000 (kos) x 1000 2000 3000 y 28000 36000 44000 Contoh penggantian: persm. kos x = 1000, y = 8 (1000) + 20000 y = 28000 y = 13x (hasil) x 1000 2000 3000 y 13000 26000 39000 Contoh penggantian: persm. hasil x = 2000, y = 13 (2000) y = 26000 36

Langkah 4: Plotkan kedua-dua persamaan ke dalam graf. Hasil = 58500 Kos = 56000 55000 50000 Titik TPM () pulang 52000 modal 45000 40000 35000 30000 25000 20000 Untuk mengira untung pada 4500 unit (soalan iii), lukiskan garis menegak pada unit 4500 dan pada pintasan kedua-dua persamaan, lukiskan garis melintang ke paksi y. dapatkan nilai hasil dan kos. 15000 10000 TPM (unit) 4000 unit 5000 0 500 1000 1500 2000 2500 3000 3500 4000 4500 c) iii. Untung / rugi pada 4500 unit = 58500 56000 = 2500 (untung) 37 5000 unit

TAJUK 7 Penyata Penyesuaian Bank Soalan Percubaan SPM Prinsip Perakaunan 2012 - Negeri Perak 4. Salimah adalah pemilik Perniagaan Sally, mendapati baki akhir Penyata Bank bagi bulan Jun 2012 adalah berbeza dengan baki akhir Buku Tunai pada tarikh yang sama iaitu: Baki Penyata Bank 2 700 (Kredit) Baki Buku Tunai 1 345 (Kredit) Setelah Penyata Bank dan Buku Tunai dibandingkan, didapati perbezaan itu disebabkan oleh perkara-perkara berikut: (d) (e) (f) (g) Bayaran 35 telah dicaj oleh bank untuk buku cek. Cek-cek berikut telah dikeluarkan tetapi belum dikemukakan kepada bank: Butir No. Cek Sewa kedai 321550 2 640 Pemiutang Rizal 321560 10 780 Maju Enterprise 321570 5 860 Dividen diterima dari Salam Berhad berjumlah 1 800 telah dicatat di Penyata Bank tetapi belum dicatatkan di Buku Tunai. Cek bernombor 128900 berjumlah 2 430 yang diterima dari penghutang Lim telah dipulangkan oleh pihak bank tetapi belum direkod dalam Buku Tunai. (h) Cek-cek berikut belum lagi didepositkan ke akaun bank : (i) Butir No.Cek Penghutang Izzah 560009 4 500 Perniagaan Selesa 432220 3 200 Kencana Enterprise 888900 450 Perniagaan Budiman 388870 1 500 Arahan tetap untuk bayaran insurans kedai berjumlah 3 600 belum dicatat dalam Buku Tunai. (j) Perniagaan Sally telah mendepositkan cek penghutang Kumar berjumlah 4 551 (k) (l) ke dalam bank tetapi telah dicatatkan sebagai 4 451 dalam Buku Tunai. Cek bernilai 670 kepada Jason Trading telah tersalah catat di sebelah debit Buku Tunai. Bank telah mengenakan bayaran perkhidmatan sebanyak 80. Anda dikehendaki: (vi) Mengemaskinikan Buku Tunai pada 30 Jun 2012. (vii) Menyediakan Penyata Penyesuaian Bank pada 30 Jun 2012. (viii) Nyatakan dua tujuan penyediaan Penyata Penyesuaian Bank. 38

Langkah menjawab: LANGKAH 1: Pelajar perlu menyusun semula setiap butiran i ix ke dalam Buku Tunai dan Penyata Bank untuk memudahkan pelajar melihat kedudukan setiap butiran tersebut, seterusnya membantu menjawab soalan. Jadi lakarkan semula format Buku Tunai dan Penyata Bank secara ringkas seperti di bawah: Buku Tunai + (terima) - (bayar) Penyata Bank Dt. Kt. - (bayar) + (terima) LANGKAH 2: Tentukan kedudukan butiran i ix sama ada di Buku Tunai atau Penyata Bank. Kita akan rujuk satu persatu. i) Bayaran 35 telah dicaj oleh bank untuk buku cek. - Butiran ini ialah pembayaran di Penyata Bank (Penyata Bank Debit) Penyata Bank Dt. Kt. Buku cek 35 - + ii) Cek-cek berikut telah dikeluarkan tetapi belum dikemukakan kepada bank: Butir No. Cek Sewa kedai 321550 2 640 Pemiutang Rizal 321560 10 780 Maju Enterprise 321570 5 860 - Butiran ini ialah pembayaran di Buku Tunai (Buku Tunai Kredit) Buku Tunai Sewa kedai Pemiutang Rizal Maju Enterprise 2 640 10 780 5 860 + - 39

iii) iv) Dividen diterima dari Salam Berhad berjumlah 1 800 telah dicatat di Penyata Bank tetapi belum dicatatkan di Buku Tunai. - Butiran ini ialah penerimaan di Penyata Bank (Penyata Bank Kredit) Buku cek Dividen Salam Berhad Penyata Bank Dt. Kt. 35 1800 - + Cek bernombor 128900 berjumlah 2 430 yang diterima dari penghutang Lim telah dipulangkan oleh pihak bank tetapi belum direkod dalam Buku Tunai. - Butiran ini ialah cek tak layan, penerimaan di Buku Tunai (Buku Tunai Debit) Buku Tunai Penghutang Lim 2430 Sewa kedai Pemiutang Rizal Maju Enterprise 2 640 10 780 5 860 + - v) Cek-cek berikut belum lagi didepositkan ke akaun bank : Butir No.Cek Penghutang Izzah 560009 4 500 Perniagaan Selesa 432220 3 200 Kencana Enterprise 888900 450 Perniagaan Budiman 388870 1 500 - Butiran ini ialah penerimaan di Buku Tunai (Buku Tunai Debit) Penghutang Lim Penghutang Izzah Perniagaan Selesa Kencana Enterprise Perniagaan Budiman Buku Tunai 2430 Sewa kedai 4 500 Pemiutang Rizal 3 200 Maju Enterprise 450 1 500 + - 2 640 10 780 5 860 40

vi) vii) Arahan tetap untuk bayaran insurans kedai berjumlah 3 600 belum dicatat dalam Buku Tunai. - Butiran ini ialah pembayaran di Penyata Bank (Penyata Bank Debit) Buku cek Dividen Salam Berhad Insurans kedai Penyata Bank Dt. Kt. 35 1800 3600 - + Perniagaan Sally telah mendepositkan cek penghutang Kumar berjumlah 4 551 ke dalam bank tetapi telah dicatatkan sebagai 4 451 dalam Buku Tunai. - Butiran ini ialah kesilapan di Buku Tunai (Buku Tunai Debit, Penyata Bank Kredit) Penghutang Lim Penghutang Izzah Perniagaan Selesa Kencana Enterprise Perniagaan Budiman Penghutang Kumar Buku Tunai 2430 Sewa kedai 4 500 Pemiutang Rizal 3 200 Maju Enterprise 450 1 500 4451 + - 2 640 10 780 5 860 Buku cek Dividen Salam Berhad Insurans kedai Deposit (Kumar) Penyata Bank Dt. Kt. 35 1800 3600 4551 - + viii) Cek bernilai 670 kepada Jason Trading telah tersalah catat di sebelah debit Buku Tunai. - Butiran ini ialah kesilapan di Buku Tunai. Penghutang Lim Penghutang Izzah Perniagaan Selesa Kencana Enterprise Perniagaan Budiman Penghutang Kumar Jason Trading Buku Tunai 2430 4 500 3 200 450 1 500 4451 670 Sewa kedai Pemiutang Rizal Maju Enterprise + - 2 640 10 780 5 860 41

ix) Bank telah mengenakan bayaran perkhidmatan sebanyak 80. - Butiran ini ialah pembayaran di Penyata Bank (Penyata Bank Debit) Buku cek Dividen Salam Berhad Insurans kedai Deposit (Kumar) Bayaran perkhidmatan Penyata Bank Dt. Kt. 35 1800 3600 4551 80 - + Kita telah selesai melihat kedudukan butiran i ix, jadi jawapan pelajar akan berdasarkan Buku Tunai dan Penyata Bank seperti di bawah. Perlu difahami bahawa setiap butiran ini ialah butiran yang menyebabkan perbezaan baki Buku Tunai dan baki Penyata Bank. Penghutang Lim Penghutang Izzah Perniagaan Selesa Kencana Enterprise Perniagaan Budiman Penghutang Kumar Jason Trading Buku Tunai 2430 4 500 3 200 450 1 500 4451 670 Sewa kedai Pemiutang Rizal Maju Enterprise + - 2 640 10 780 5 860 Buku cek Dividen Salam Berhad Insurans kedai Deposit (Kumar) Bayaran perkhidmatan Penyata Bank Dt. Kt. 35 1800 3600 4551 80 - + LANGKAH 3: Lakukan kemaskini Buku Tunai. Langkah mengemaskini Buku Tunai*: 1. Masukkan baki b/b Buku Tunai (hati-hati dengan debit atau kredit baki itu). 2. Betulkan kesilapan Buku Tunai. 3. Tolakkan semula cek tak layan 4. Masukkan butiran dari Penyata Bank 5. Kira baki akhir baru Buku Tunai. *Langkah-langkah ini akan dihuraikan dengan terperinci. 1. Masukkan baki b/b Buku Tunai (hati-hati dengan debit atau kredit baki itu). Buku Tunai (kemaskini) Baki b/b 1345 42

2. Betulkan kesilapan Buku Tunai. Untuk kesilapan Buku Tunai, pelajar perlu membuat analisis mudah untuk menentukan jenis kesilapan tersebut. Kesilapan 1: Buku Tunai Penghutang Kumar 4451 Deposit (Kumar) Penyata Bank Dt. Kt. 4551 Kesilapannya ialah Buku Tunai terkurang tambah sebanyak 100 (4551 4451). Sebagai pembetulan, Buku Tunai perlu ditambah sebanyak 100 (Buku Tunai Debit) seperti berikut: Buku Tunai (kemaskini) Penghutang Kumar 100 Baki b/b 1345 Kesilapan 2: Buku Tunai Jason Trading 670 Kesilapan ini memerlukan Buku Tunai dikreditkan sebanyak 1340 (amaun dua kali ganda daripada amaun kesilapan) seperti berikut: Buku Tunai (kemaskini) Penghutang Kumar 100 Baki b/b Jason Trading 1345 1340 3. Tolakkan semula cek tak layan. Butiran cek tak layan akan dikreditkan di dalam Buku Tunai seperti berikut: Buku Tunai (kemaskini) Penghutang Kumar 100 Baki b/b Jason Trading Penghutang Lim 1345 1340 2430 43

4. Masukkan butiran dari Penyata Bank. Butiran ini dimasukkan seperti berikut: Buku cek Dividen Salam Berhad Insurans kedai Deposit (Kumar) Bayaran perkhidmatan Penyata Bank Dt. Kt. 35 1800 3600 4551 80 - + Penghutang Kumar Dividen Salam Berhad Buku Tunai (kemaskini) 100 Baki b/b 1800 Jason Trading Penghutang Lim Buku cek Insurans kedai 1345 1340 2430 35 3600 80 Bayaran perkhidmatan + - Nota: Perhatikan, tambah di Penyata bank dipindahkan ke tambah di Buku Tunai dan juga sebaliknya. 5. Kira baki akhir baru Buku Tunai. Jawapan akhir Buku Tunai (kemaskini) adalah seperti berikut: a) Jawapan Buku Tunai (kemaskini) Penghutang Kumar Dividen Salam Berhad Baki h/b Buku Tunai (kemaskini) 100 Baki b/b 1800 Jason Trading Penghutang Lim Buku cek Insurans kedai 1345 1340 2430 35 3600 80 6930 Bayaran perkhidmatan 8830 8830 Baki b/b 6930 Sebelum pelajar menjawab soalan (b) iaitu Penyata Penyesuaian Bank, elok kita lihat semula draf Buku Tunai dan Penyata Bank yang telah kita sediakan pada Langkah 2 sebelum ini. Pelajar bolehlah memotong semua butiran yang telah digunakan sewaktu menjawab soalan Buku Tunai (kemaskini) kerana ia tidak lagi diperlukan. Buku cek Dividen Salam Berhad Insurans kedai Deposit (Kumar) Bayaran perkhidmatan *Kesemua butiran dalam Penyata Bank tidak lagi diperlukan. Penyata Bank Dt. Kt. 35 1800 3600 4551 80 - + 44