IDENTITAS ( Errin Ervani, , Dr. Hj. Nunuy Nurjanah, M.Pd. jeung Ade Sutisna, S.Pd.)

Ukuran: px
Mulai penontonan dengan halaman:

Download "IDENTITAS ( Errin Ervani, , Dr. Hj. Nunuy Nurjanah, M.Pd. jeung Ade Sutisna, S.Pd.)"

Transkripsi

1 IDENTITAS ( Errin Ervani, , Dr. Hj. Nunuy Nurjanah, M.Pd. jeung Ade Sutisna, S.Pd.) MÉDIA FLASH CARD PIKEUN NGARONJATKEUN KAMAMPUH NULIS AKSARA SUNDA Errin Ervani ABSTRAK Artikel ini berjudul Média Flash Card pikeun Ngaronjatkeun Kamampuh Nulis Aksara Sunda di tulis oleh Errin Ervani yang beralamat di Kp. Rancabali Rt 05/ Rw 01 Ds. Majakerta Kec. Majalaya Kab. Bandung merupakan Mahasiswa Jurusan Pendidikan Bahasa Daerah UPI Bandung, alamat momy_rin@yahoo.co.id. Kemampuan siswa dalam menulis aksara Sunda, cenderung hanya menyalin aksara Sunda tersebut tanpa paham apa yang ditulisnya. Selain itu, selama ini proses pembelajaran bahasa Sunda di kelas masih menggunakan paradigma yang lama dimana guru memberikan pengetahuan kepada siswa yang pasif, yaitu dengan menulis aksara Sunda di papan tulis dan memerintahkan siswa untuk menghafal dan menyalinnya. Masalah tersebut merupakan salah satu masalah yang sering terjadi di SMA. Metode yang digunakan dalam penelitian ini adalah metode penelitian tindakan kelas (classroom action research). Tujuan utama dari PTK adalah untuk memberdayakan guru yang bersangkutan agar mampu mengadakan perbaikan dan pembaharuan dalam menangani permasalahan dalam proses pembelajaran. Berdasarkan hasil wawancara, observasi, catatan lapangan, dan dokumentasi, yaitu mulai dari pra-penelitian, siklus I, dan siklus II yang dilakukan di kelas X-1 maka hasil penelitian yang diperoleh adalah pelaksanaan penerapan média Flash Card dalam pembelajaran bahasa Sunda telah mampu meningkatkan kemampuan siswa dalam menulis aksara Sunda dengan melampaui batas KKM 67. Berdasarkan hasil penelitian bisa disimpulkan bahwa média Flash Card bisa menciptakan suasana belajar yang interaktif dan inovatif. Dengan adanya média Flash Card pembelajaran menulis aksara Sunda menjadi lebih menyenangkan dan tidak monoton. Kata Kunci : Média Flash Card, Kamampuh Nulis, Aksara Sunda

2 IDENTITAS ( Errin Ervani, , Dr. Hj. Nunuy Nurjanah, M.Pd. jeung Ade Sutisna, S.Pd.) FLASH MEDIA CARD TO ASCENDING ABILITY TO WRITE SUNDANESE SCRIPTS Errin Ervani ABSTRACT This article titled "Flash Media Card to Ascending Ability to Write Sundanese Scripts" written by Errin Ervani address at Majalaya. A student majoring in education in regional languages UPI bandung. Student's ability to write a script sunda, tend to just copy it without understanding what he was writing. in addition, during this process Sundanese language learning in the classroom is still using the old paradigm where the teacher gives knowledge to passive students, writing letters sunda on the board and instruct students to memorize and copy. The problem is one of the problems that often occur in high school. Methods used in this study is action research methods class. The main goal of this method is to empower the teacher to be able to make improvements and updates in addressing problems in the learning process. based on interviews, observation, field notes and documentation starting from the prestudy, the first cycle and second cycle performed in class X-1, the results obtained are implementation of flash media cards in the Sundanese language learning has been able to improve students' skills in write the script sunda with values beyond 67. based on the results of the study it can be concluded that the flash media card can make learning interactive and innovative. with the media flash card learning to write letters sunda be more fun and not monotonous. Keywords: Flash Media Card, writing Skills, Sundanese Script

3 BUBUKA Tata basa miboga opat subsistem nya éta tata sora, tata kecap, tata kalimah, jeung tata wacana. Subsitem tata sora raket patalina jeung tata aksara (grafologi) sabab unggal basa diwujudkeun ku sora, ku kituna ulikan sora basa atawa tata sora jadi dasar ulikan tulisan atawa tata aksara (Sudaryat, 11: 2009). Saméméh kapangaruhan ku budaya éropah, basa Sunda miboga aksara sorangan. Aksara Sunda jaman harita didokuméntasikeun dina wangun prasasti-prasasti, piagampiagam, jeung naskah-naskah kuno nu ditulis dina batu, jeung rupa-rupa média nulis séjénna saperti daun lontar, kertas, jsb. Aksara Sunda anu digunakeun jaman harita leuwih dipikawanoh ku sebutan aksara Sunda Kuno, aksara Ratu Pakuan, atawa aksara Kaganga (Munawar, 2012:1). Disebut aksara Sunda kuno sangkan bisa dibédakeun jeung aksara Sunda jaman kiwari anu geus distandardisasi pikeun kapentingan masarakat. Ari sebutan aksara Ratu Pakuan mah lantaran aya naskah Sunda kuno anu judulna Carita Ratu Pakuan nu ditulis ngagunakeun aksara Sunda kuno. Sedengkeun disebut aksara Kaganga lantaran abjad aksara Sunda kuno dimimitian ku aksara ngalagena /ka/, /ga/, jeung /nga/. Pikeun méré kakuatan hukum, konsérvasi ajén-ajén budaya, Pamaréntah Provinsi Jawa Barat ngaluarkeun Perda No.6 taun 1996 nya éta rumusan ngeunaan Pelestarian, Pembinaan, dan pengembangan Bahasa, Sastra, dan Aksara Sunda. Husus pikeun aksara Sunda ditandeskeun yén : Aksara Sunda adalah sistem ortografi hasil kréasi masyarakat Jawa Barat yang meliputi aksara dan sistem pengaksaraan untuk menuliskan Bahasa Sunda Pangajaran nulis aksara Sunda di sakola-sakola salila ieu ngagunakeun cara konvensional, nya éta guru ngadémontrasikeun dina bor (papan tulis), dibarengan ku siswa anu ngan saukur nurutan jeung nyalin éta aksara. Teu saeutik siswa nu poho sanggeus kaluar ti kelas anu matak tujuan pangajaran teu bisa kahontal kalayan optimal. Cara-cara saperti kitu dianggap monoton keur siswa, sabab euweuh variasi-variasi anu bisa ngirut haté siswa pikeun mikir, antukna siswa ngan saukur nyalin aksara Sunda bari teu paham kana naon anu ditulisna. Ieu hal teu bisa disebut kagiatan nulis, sabab nyalin aksara-aksara atawa nyusun menset hiji naskah dina aksara-aksara nu tangtu pikeun dicetak téh lain mangrupa kagiatan nulis lamun nu nulis teu paham kana éta basa jeung répréséntasina (Lado dina Tarigan 2008: 22). Dumasar kana masalah di luhur katitén yén tujuan pangajaran tina KD (Kompetensi Dasar) nulis aksara Sunda teu kahontal luyu saperti hasil prapanalungtikan. Peunteun rata-rata nulis aksara Sunda siswa kelas X-1 SMA Negeri 1 Majalaya nya éta 52. Hartina kamampuh siswa dina pangajaran nulis aksara Sunda can ngahontal Kritéria Katuntasan Minimal (KKM). Ku kituna, kudu aya tarékah anu bisa ngaronjatkeun karep jeung antusias siswa dina diajar basa Sunda, hususna diajar nulis aksara Sunda. Karep mangrupa hiji sifat rélatif anu aya dina hiji jalma. Karep téh gedé pisan pangaruhna kana diajar, sabab lamun geus aya karep tangtuna waé bakal aya tarékah pikeun ngagali informasi ngeunaan widang anu dipikaresepna. Nyoko kana pedaran di luhur ngeunaan pentingna karep dina diajar, Ovide Decroly dina Usman (2009:27) méré sawangan yén sistem pendidikan dumasar kana karep anu umumna dipimilik ku

4 unggal jalma nya éta karep kana dahareun, perlindungan tina pangaruh iklim (baju jeung imah), ngajaga diri tina rupa-rupa bahaya jeung musuh, gawé bareng dina olah raga. Saluyu jeung pamadegan Ovide, Mursell dina bukuna Successful Teaching, méré klasifikasi anu mangpaat pikeun guru dina méré pangajaran ka siswa. Mursell nétélakeun 22 rupa karep, salah sahijina nya éta karep diajar. Jadi hakékatna unggal siswa ngabogaan karep kana diajar, sarta guru kuduna narékahan ngaronjatkeun karep budak kana diajar boh ngawasa métode, modél, boh média pangajaranana. Salah sahiji média anu bisa mantuan dina ngaronjatkeun kamampuh nulis aksara Sunda nya éta média Flash Card. Média Flash Card téh mangrupa kartukartu gambar anu dilengkepan ku kecap-kecap. Éta média diwanohkeun ku Glenn Doman salah saurang dokter ahli bedah otak ti Philadelphia, Pennsylvania. Gambar-gambar dina Flash Card dikelompokkeun dumasar wangun aksara nu méh sarua, saperti ka, pa, sa, jeung ra (k, p, s, r) na, nga, jeung ca (n, G, c) ya, ma, ha, jeung ta (y, m, h, t) ga jeung wa (g, w) da jeung ja (d, j) nya jeung ba (J, b) la (l) sarta dipandeurikeun aksara-aksara serepan saperti fa, qa, va, xa, jeung za (f, q, v, x, z) jeung angka saperti ( 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 0). Unggal kelompok dicirian ku warna-warna nu béda. Éta kartu satuluyna ditémbongkeun ka siswa jeung dibaca kalawan gancang. Unggal kartu kudu dibaca sababaraha detik. Tujuan tina ieu média nya éta ngalatih kamampuh otak katuhu pikeun nginget gambar jeung engang, ku kituna siswa leuwih gampang ngapalkeun aksara Sunda. Nyoko kana sababaraha masalah anu diguar di luhur, ku kituna perlu diayakeun panalungtikan. METODE Métodologi anu digunakeun dina ieu panalungtikan nya éta métode panalungtikan tindakan kelas (PTK). Ieu panalungtikan maksudna pikeun ngungkulan hiji masalah nu aya di jero kelas. Saluyu jeung pamadegan Hopkins (dina Wiraatmadja, 2008:11) panalungtikan tindakan kelas nya éta panalungtikan anu ngadumaniskeun prosedur panalungtikan jeung tindakan subtsantif, hiji tindakan dina disiplin inkuiri, atawa tarékah hiji jalma pikeun maham naon anu keur karandapan, bari ilubiung dina prosés ngaropéa jeung ngarobah. Tindakan éta dilakukeun ku guru dibarengan ku siswa, atawa ku siswa dibarengan ku bimbingan jeung arahan guru, pikeun ngaropéa jeung ngaronjatkeun kualitas pangajaran. Alasan digunakeunna Panalungtikan Tindakan Kelas (Classroom Action Research), sabab kapanggih pasualan dina prosés pangajaran nulis aksara Sunda. Pangajaran nulis aksara Sunda di sakola-sakola salila ieu ngagunakeun cara konvensional, nya éta guru ngadémontrasikeun dina bor (papan tulis), dibarengan ku siswa anu ngan saukur nurutan jeung nyalin. Teu saeutik siswa nu poho sanggeus kaluar kelas anu matak tujuan pangajaran teu bisa kahontal kalayan optimal. Cara-cara nu saperti kitu dianggap monoton ku siswa, sabab euweuh variasi-variasi anu bisa ngirut haté siswa pikeun mikir, antukna pangajaran aksara Sunda dianggap hésé. Hal éta saluyu jeung pamadegan Ebbutt dina Wiraatmadja (2008:12) nya éta:

5 penelitian tindakan kelas adalah kajian sistematik dari upaya perbaiakan pelaksanaan praktek pendidikan oleh sekelompok guru dengan melakukan tindakan-tindakan dalam pembelajaran, berdasarkan refleksi mereka mengenai hasil dari tindakan-tindakan tersebut. Tina pamadegan di luhur, katitén yén panalungtikan tindakan kelas (classroom action research) ieu nempatkeun otonomi guru dina ngaronjatkeun profesionalisme kana kinerja sarta aktivitasna. Guru bisa ngarararancang hiji tarékah dina prakték pangajaranana, jeung ninggali pangaruhna kana kualitas pangajaran anu leuwih hadé. HASIL JEUNG PEDARAN Sanggeus ngayakeun panalungtikan tétéla média Flash Card bisa ngaronjatkeun kamampuh nulis aksara Sunda, hasil dina pra-panalungtikan nya éta 27 urang atawa 60% siswa anu meunang peunteun 67 kalawan katégori can tuntas, sarta 18 urang atawa 40% siswa anu meunang peunteun kalawan katégori tuntas, sedengkeun hasil siklus I nya éta 16 urang atawa 35,6% siswa anu meunang peunteun 67 kalawan katégori can tuntas, sarta 29 urang atawa 64,4% siswa anu meunang peunteun kalawan katégori tuntas. Hasil peunteun siswa éta luyu jeung KKM pangajaran basa Sunda di SMA Negeri 1 Majalaya. Sangkan leuwih jéntré, bisa katitén tina tabél ieu di handap. Tabél Perséntase Hasil Diajar Nulis Aksara Sunda Jumlah Siswa Perséntase (%) No. Peunteun Kat Tés Awal Siklus I Tés Awal Siklus I Can tuntas % 35,6% 2. Tuntas % 64,4% Jumlah % 100% Peunteun rata-rata siswa dina siklus I nya éta 70, sedengkeun peuteun ratarata dina pra-panalungtikan nya éta 52. Jadi ngaronjatna pamahaman siswa bisa diitung saperti ieu di handap. - N gain = - N gain = = 0,37 Dumasar kana itungan di luhur, pamahaman siswa dina siklus I ngaronjat nya éta 0,37 anu kaasup kana katégori sedeng, dimana 0,70 (G) 0,30. Teu jauh béda jeung siklus I pangajaran nulis aksara Sunda dina siklus II ngaronjat. Anapon rincian peunteunna nya éta 22 urang atawa 48,9% meunang peunteun 100; 7 urang atawa 15,6% meunang peunteun 90; 10 urang atawa 22,2% meunang peunteun 80; jeung 6 urang atawa 13,3% meunang peunteun 70. Dumasar éta katerangan, kabéh siswa tina 45 urang dina siklus II asup kana

6 kritéria tuntas nya éta 67 kalawan rata-rata 90. Ieu mangrupa bukti yén siswa geus ngawasa kana matéri anu ditepikeun. Sangkan leuwih jéntré bisa dititénan dina tabél di handap. Perséntase Hasil Diajar Nulis Aksara Sunda Siklus I jeung Siklus II Jumlah Siswa Perséntase (%) No Peunteun Kat Siklus I Siklus II Siklus I Siklus II Can tuntas ,6% 0 2. Tuntas ,4% 100% Jumlah % 100% Peunteun rata-rata siswa dina siklus II nya éta 90, sedengkeun peuteun ratarata dina pra-panalungtikan nya éta 52. Jadi, ngaronjatna pamahaman siswa bisa diitung saperti ieu. - N gain = - N gain = = 0,79 Dumasar kana itungan di luhur, pamahaman siswa dina siklus I ngaronjat nya éta 0,79 anu kaasup kana katégori luhur, dimana (G) > 0,70. Parobahan hasil diajar siswa dina siklus II saéstuna mangrupa tindak lanjut tina hasil réfléksi siklus I anu sabenerna geus mangaruhan pisan kana kagiatan pangajaran nulis aksara Sunda. Di handap ieu mangrupa hasil rékapitulasi hasil diajar siswa pra-panalungtikan, siklus I jeung Siklus II. Dapatar Peunteun Hasil Diajar Siswa No. Wasta Peunteun Tés Awal Siklus I Siklus II Kat Adang Tuntas 2. Anisa Pratiwi Tuntas 3. Asep Ramdan Tuntas 4. Ashri Ajizah Nurahman Tuntas 5. Asri Anggraeni Tuntas 6. Ayu Yulianingsih Tuntas 7. Cindhy Maulidya Tuntas 8. Cintiya Elsa Nurjanah Tuntas 9. Cucu Cahya Ningsih Tuntas 10. Danis Husni Mahesa Tuntas 11. Deby Safitri Tuntas 12. Desi Ratnasari Tuntas 13. Devi Aditya Tuntas 14. Dina Nurdiana Tuntas 15. Diyan Herdiayanti Tuntas

7 16. Erika Fatmawati 0-70 Tuntas 17. Fahmi Ulfah Paujiah Tuntas 18. Felly Eka Saputri Tuntas 19. Guntur Indra Prahasta Tuntas 20. Ikhwan Yusuf Hidayat Tuntas 21. Kamelia Tuntas 22. Lutfi Ahmad Waqi Tuntas 23. Maria Adelia Apriyanti P Tuntas 24. Mia Amelia Azzahra Tuntas 25. Mochamad Luthfi Fadillah Tuntas 26. M Kareem Ramdhani Tuntas 27. Neisya Annisa Tuntas 28. Neli Nurhalimah Tuntas 29. Neng Yeni Yulianti Tuntas 30. Neni Yuliani Tuntas 31. Resti Julianti Tuntas 32. Reza Nugraha Tuntas 33. Rigal Dwi Prasetya Tuntas 34. Ruhyat Simbolon Tuntas 35. Sarah Putri Solhudin Tuntas 36. Sri Yulia Rismayanti Tuntas 37. Syarah Nuraeni Tuntas 38. Taufik Dinumurti Tuntas 39. Tina Febriana Tuntas 40. Trina Laelasari Tuntas 41. Vina Rahma Mujiana Tuntas 42. Wishnu Adjie Tuntas 43. Zian Juniar Ardiansyah Tuntas 44. Zulfa Zahara Khairani Tuntas 45. Ulfah Fauziyyah Tuntas Jumlah Tuntas Rata-rata % Tina hasil di luhur katitén bédana antara pangajaran nulis aksara Sunda saméméh jeung sabada ngagunakeun média Flash Card ngaronjat boh dina suasana diajar boh dina kamampuh siswa dina nulis aksara Sunda. KACINDEKAN JEUNG RÉKOMÉNDASI Sabada dilakukeun panalungtikan ngeunaan pangajaran nulis aksara Sunda ngagunakeun média Flash Card, aya sababaraha hal anu hayang ditepikeun minangka rékomendasi. Pikeun Guru, (1) kamampuh nulis aksara Sunda lain ngan saukur kudu dicangking ku siswa, tapi guru anu mangrupa sujék dina prosés pangajaran wajib bisa nulis aksara Sunda, sabab lamun guru teu bisa nulis aksara Sunda hartina kompeténsi dasarna ogé robah jadi nyalin aksara Sunda. (2) matéri ngeunaan aksara Sunda anu geus dirumuskeun dumasar kana wangun anu méh sarua bisa dijadikeun référénsi bahan ajar. Pikeun Siswa, siswa anu geus nyangking matéri ngeunan nulis aksara Sunda kaasup katégori mampuh nulis

8 aksara Sunda, dipiharep bisa ngajarkeun ka lingkungan sakola, kulawarga, sarta masyarakat séjénna sangkan aksara Sunda teu leungit. Pikeun Mahasiswa Jurusan Pendidikan Bahasa Daérah, wajib nyangking kamampuh nulis aksara Sunda. Ieu mangrupa modal pikeun jadi guru anu tugasna ngadidik jeung ngabimbing siswa dina pangajaran basa Sunda. Pikeun Lembaga, pangajaran aksara Sunda leuwih hadé diterapkeun dina SKKD SD atawa SMP sangkan leuwih asak pangajaranna. Upama ngan saukur diterapkeun dina SKKD SMA ieu pangajaran kurang éféktif, sabab sanggeus kaluar SMA teu saeutik siswa nu poho kana pangajaran aksara Sunda. PUSTAKA RUJUKAN Arikunto, Suharsimi. (2010). Prosedur Penelitian. Jakarta: Rineka Cipta. Arsyad. Azhar. (2011). Media Pembelajaran. Jakarta: Raja Grafindo Persada Danadibrata, R.A. (2006). Kamus Basa Sunda. Bandung: Kiblat. Mulyanto. (2012). Jurus Praktis Baca-Tulis Aksara Sunda Baku Kaganga. Bandung: Kiblat. Mulyasana, E. (2009). Praktik Penelitian Tindakan Kelas. Bandung: Rosda. Sudaryat, Y., Prawirasumantri, A. dan Yudibrata, K. (2009). Tata Basa Sunda Kiwari (Cetakan II). Bandung: Yrama Widya. Sudjana, Nana, Ahmad Rivai. (2005). Media Pengajaran. Bandung: Sinar Baru Algensindo. Sugiono. (2012). Metode Penelitian Kombinasi (Mix Methods). Bandung: Alfabeta. Sukardi. (2008). Metodologi Penelitian Pendidikan. Jakarta: Bumi Aksara. Sukiman. (2012). Pengembangan Media Pembelajaran. Yogyakarta: Prdagogja. Suryani, Elis (2011). Ragam Pesona Budaya Sunda. Bogor: Ghalia Indonesia...., (2012). Filologi. Bogor: Ghalia Indonesia...., (2011). Kamahéran jeung Kaparigelan Aksara Sunda. Bogor: Ghalia Indonesia.

BAB I BUBUKA 1.1 Kasang Tukang Dede Solihah, 2014 Éféktivitas Métode Kolaborasi Dina Pangajaran Nulis Aksara Sunda

BAB I BUBUKA 1.1 Kasang Tukang Dede Solihah, 2014 Éféktivitas Métode Kolaborasi Dina Pangajaran Nulis Aksara Sunda BAB I BUBUKA 1.1 Kasang Tukang Diajar mangrupa parobahan tingkah laku peserta didik akibat ayana interaksi antara individu jeung lingkunganna ngaliwatan pangalaman jeung latihan (Iskandarwassid & Dadang

Lebih terperinci

BAB I BUBUKA 1.1 Kasang Tukang Masalah Karina Barliani, 2013

BAB I BUBUKA 1.1 Kasang Tukang Masalah Karina Barliani, 2013 1 BAB I BUBUKA 1.1 Kasang Tukang Masalah Kaparigelan basa ngawengku opat aspék, diantarana ngaregepkeun, nyarita, maca jeung nulis. Tujuan pangajaran basa Sunda di sakabéh tingkatan sakola hususna di tingkat

Lebih terperinci

BAB I BUBUKA 1.1 Kasang Tukang Masalah Prosés diajar basa Sunda di jaman kiwari kurang minatna, ku sabab siswa nganggap yén pangajaran basa Sunda téh

BAB I BUBUKA 1.1 Kasang Tukang Masalah Prosés diajar basa Sunda di jaman kiwari kurang minatna, ku sabab siswa nganggap yén pangajaran basa Sunda téh BAB I BUBUKA 1.1 Kasang Tukang Masalah Prosés diajar basa Sunda di jaman kiwari kurang minatna, ku sabab siswa nganggap yén pangajaran basa Sunda téh ngabosenkeun. Ieu fakta ngabalukarkeun kurangna minat

Lebih terperinci

BAB 1 BUBUKA. (Studi Kuasi Eksperimen di Kelas X SMA Negeri 1 Manonjaya Tasikmalaya Tahun Pelajaran 2012/2013)

BAB 1 BUBUKA. (Studi Kuasi Eksperimen di Kelas X SMA Negeri 1 Manonjaya Tasikmalaya Tahun Pelajaran 2012/2013) BAB 1 BUBUKA 1.1 Kasang Tukang Prosés diajar-ngajar anu éféktif ditandaan ku ayana minat jeung perhatian siswa kana prosés pangajaran. Minat mangrupa hiji sifat anu rélatif netep dina diri hiji jalma.

Lebih terperinci

BAB III MÉTODE PANALUNGTIKAN

BAB III MÉTODE PANALUNGTIKAN BAB III MÉTODE PANALUNGTIKAN 3.1 Sumber Data Panalungtikan Nu dimaksud sumber data dina ieu panalungtikan nya éta ti mana asalna subjék data anu bisa dibeunangkeun (Arikunto, 2010, kc. 172). Anu jadi sumber

Lebih terperinci

2015 KECAP PANYAMBUNG D INA SURAT PRIBAD I SISWA KELAS VIII-C SMP NEGERI 45 BAND UNG TAUN AJARAN

2015 KECAP PANYAMBUNG D INA SURAT PRIBAD I SISWA KELAS VIII-C SMP NEGERI 45 BAND UNG TAUN AJARAN BAB I BUBUKA 1.1 Kasang Tukang Masalah Manusa mangrupa makhluk sosial nu tumuwuh di masarakat. Manusa teu bisa leupas tina komunikasi, alat pikeun komunikasi antar manusa nya éta ngaliwatan basa. Basa

Lebih terperinci

BAB I BUBUKA 1.1 Kasang Tukang

BAB I BUBUKA 1.1 Kasang Tukang BAB I BUBUKA 1.1 Kasang Tukang Basa nya éta sistem lambang omongan nu dihasilkeun ku pakakas ucap manusa kalawan puguh éntép seureuhna (sistematis) tur ragem (konvénsional) antaranggota masarakatna pikeun

Lebih terperinci

BAB I BUBUKA 1.1 Kasang Tukang Masalah Panalungtikan Silva Eka Fauziah, 2013

BAB I BUBUKA 1.1 Kasang Tukang Masalah Panalungtikan Silva Eka Fauziah, 2013 1 BAB I BUBUKA 1.1 Kasang Tukang Masalah Panalungtikan Nulis nya éta mindahkeun pikiran atawa perasaan kana wangun lambang basa (Semi, 2003:8). Jadi nu dimaksud nulis téh nya éta ébréhan tina pikiran atawa

Lebih terperinci

BAB III MÉTODE PANALUNGTIKAN

BAB III MÉTODE PANALUNGTIKAN 29 BAB III MÉTODE PANALUNGTIKAN 3.1 Sumber Data Sumber data dina ieu panalungtikan nya éta siswa kelas VII C jeung VII A SMPN 1 Sukawening taun ajaran 2012/2013 anu jumlah siswana kelas VII C 28 siswa,

Lebih terperinci

NO. 540/FPBS.0251/2013

NO. 540/FPBS.0251/2013 BAB 1 BUBUKA 1.1 Kasang Tukang Masalah Nulis mangrupa hiji kagiatan anu sifatna produktif jeung éksprésif. Dina kagiatan nulis, panulis kudu miboga kaparigelan dina ngadumaniskeun struktur basa jeung kosa

Lebih terperinci

BAB I BUBUKA 1.1 Kasang Tukang Panalungtikan Sri Nurbaeti, 2013

BAB I BUBUKA 1.1 Kasang Tukang Panalungtikan Sri Nurbaeti, 2013 1 BAB I BUBUKA 1.1 Kasang Tukang Panalungtikan Basa téh nya éta sistem lambang sora omongan nu sifatna arbitrér anu dipaké ku masarakat pikeun tujuan komunikasi. Ieu hal luyu jeung pamadegan Sudaryat (2004:6)

Lebih terperinci

BAB I BUBUKA 1.1 Kasang Tukang Panalungtikan

BAB I BUBUKA 1.1 Kasang Tukang Panalungtikan BAB I BUBUKA 1.1 Kasang Tukang Panalungtikan Sacara lahiriah unggal siswa miboga kamampuh pikeun maca, nulis, ngaregepkeun, tur nyarita. Dina kanyataanana teu sakabéh siswa miboga kamampuh anu alus dina

Lebih terperinci

BAB III MÉTODE PANALUNGTIKAN

BAB III MÉTODE PANALUNGTIKAN BAB III MÉTODE PANALUNGTIKAN 3.1 Desain Panalungtikan Aya sababaraha léngkah dina ieu panalungtikan, nya éta: (1) maca naskah longsér, (2) nganalisis struktur drama, (3) nganalisis ma na, (4) ngolah data,

Lebih terperinci

BAB III MÉTODE PANALUNGTIKAN

BAB III MÉTODE PANALUNGTIKAN BAB III MÉTODE PANALUNGTIKAN 3.1 Sumber Data Panalungtikan Sumber data dina ieu panalungtikan nya éta siswa SMP Negeri 9 Kota Bandung kelas VIII-12 kalawan jumlahna aya 40 urang, anu ngawengku 18 urang

Lebih terperinci

BAB III MÉTODE PANALUNGTIKAN

BAB III MÉTODE PANALUNGTIKAN 26 BAB III MÉTODE PANALUNGTIKAN 3.1 Métode Panalungtikan Unggal panalungtikan tangtuna waé kudu dirojong ku métode-métode anu luyu jeung tujuan nu hayang dihontal. Métode anu dipaké bakal mangaruhan kana

Lebih terperinci

BAB III MÉTODE PANALUNGTIKAN. 3.1 Desain jeung Sumber Data Panalungtikan. Ieu panalungtikan ngagunakeun métode kuasi ékspérimén.

BAB III MÉTODE PANALUNGTIKAN. 3.1 Desain jeung Sumber Data Panalungtikan. Ieu panalungtikan ngagunakeun métode kuasi ékspérimén. BAB III MÉTODE PANALUNGTIKAN 3.1 Desain jeung Sumber Data Panalungtikan 1) Desain Panalungtikan Ieu panalungtikan ngagunakeun métode kuasi ékspérimén. Ékspérimén mangrupa métode panalungtikan anu produktif,

Lebih terperinci

BAB III MÉTODE JEUNG TÉHNIK PANALUNGTIKAN. ieu nyaéta ku jalan mikanyaho métode jeung téhnik panalungtikan nu bakal di pedar

BAB III MÉTODE JEUNG TÉHNIK PANALUNGTIKAN. ieu nyaéta ku jalan mikanyaho métode jeung téhnik panalungtikan nu bakal di pedar BAB III MÉTODE JEUNG TÉHNIK PANALUNGTIKAN Salah sahiji cara pikeun mikanyaho kamana arah jeung tujuan panalungtikan ieu nyaéta ku jalan mikanyaho métode jeung téhnik panalungtikan nu bakal di pedar ieu

Lebih terperinci

Bagan 3.1 Desain Panalungtikan

Bagan 3.1 Desain Panalungtikan BAB III MÉTODE PANALUNGTIKAN 3.1 Sumber Data Panalungtikan Numutkeun Moleong (1991: 113 dina ) sumber data dina panalungtikan téh bisa mangrupa sumber pustaka, saperti dokumén buku atawa sumber tinulis

Lebih terperinci

BAB I BUBUKA 1.1 Kasang Tukang Panalungtikan Esa Hilma,2015

BAB I BUBUKA 1.1 Kasang Tukang Panalungtikan Esa Hilma,2015 BAB I BUBUKA 1.1 Kasang Tukang Panalungtikan Salah sahiji aspék kaparigelan basa téh nya éta nulis. Sacara leksikal, dina Danadibrata (2009, kc. 71), kecap nulis téh asalna tina tulis anu hartina barangjieun

Lebih terperinci

BAB 1 BUBUKA 1.1 Kasang Tukang Masalah Tati Rosmiati, 2013

BAB 1 BUBUKA 1.1 Kasang Tukang Masalah Tati Rosmiati, 2013 BAB 1 BUBUKA 1.1 Kasang Tukang Masalah Maca nya éta salah sahiji kaparigelan basa nu kacida pentingna, lantaran ieu kaparigelan loba fungsina dina kahirupan manusa sapopoé. Malahan maca téh mangrupa salah

Lebih terperinci

BAB I BUBUKA. Ngaregepkeun, maca, nyarita jeung nulis mangrupa opat komponén dina

BAB I BUBUKA. Ngaregepkeun, maca, nyarita jeung nulis mangrupa opat komponén dina BAB I BUBUKA 1.1 Kasang Tukang Masalah Ngaregepkeun, maca, nyarita jeung nulis mangrupa opat komponén dina kaparigelan basa. Ieu hal saluyu jeung pamadegan Nida dina (Tarigan, 2008: 1) anu nétélakeun yén

Lebih terperinci

MODÉL MIND MAPPING DINA PANGAJARAN NULIS CARITA PONDOK (Studi Kuasi Ékspérimén ka Siswa Kelas XI IPA 2 SMA Negeri 1 Kuningan Taun Ajaran 2012/2013)

MODÉL MIND MAPPING DINA PANGAJARAN NULIS CARITA PONDOK (Studi Kuasi Ékspérimén ka Siswa Kelas XI IPA 2 SMA Negeri 1 Kuningan Taun Ajaran 2012/2013) MODÉL MIND MAPPING DINA PANGAJARAN NULIS CARITA PONDOK (Studi Kuasi Ékspérimén ka Siswa Kelas XI IPA 2 SMA Negeri 1 Kuningan Taun Ajaran 2012/2013) Diana Indahsari 1 Universitas Pendidikan Indonesia, dianaindahsari@ymail.com

Lebih terperinci

BAB III MÉTODOLOGI PANALUNGTIKAN. Métodé anu dipaké dina ieu panalungtikan téh métodé deskriptif analisis,

BAB III MÉTODOLOGI PANALUNGTIKAN. Métodé anu dipaké dina ieu panalungtikan téh métodé deskriptif analisis, 28 BAB III MÉTODOLOGI PANALUNGTIKAN 3.1 Métode jeung Téhnik Panalungtikan 3.1.1 Métodé Panalungtikan Métodé mangrupa hiji dasar pikeun ngahontal tujuan dina prakna ngalaksanakeun panalungtikan. Métodé

Lebih terperinci

BAB I BUBUKA 1.1 Kasang Tukang Panalungtikan

BAB I BUBUKA 1.1 Kasang Tukang Panalungtikan BAB I BUBUKA 1.1 Kasang Tukang Panalungtikan Budaya téh dipangaruhan pisan ku basa. Dina émprona, budaya anu kawangun ku basa bakal ngawujud jadi hiji kearifan lokal jeung ciri masarakat daérah anu hadé.

Lebih terperinci

BAB III MÉTODE PANALUNGTIKAN

BAB III MÉTODE PANALUNGTIKAN BAB III MÉTODE PANALUNGTIKAN A. Lokasi, Data jeung Populasi/Sampel Panalungtikan 1. Lokasi Panalungtikan Lokasi ieu panalungtikan nya éta di MTs Sirnamiskin. Sakola MTs Sirnamiskin dijadikeun lokasi panalungtikan

Lebih terperinci

BAB III MÉTODE PANALUNGTIKAN

BAB III MÉTODE PANALUNGTIKAN BAB III MÉTODE PANALUNGTIKAN 3.1 Lokasi jeung Sumber Data Panalungtikan 3.1.1 Lokasi Panalungtikan Lokasi dina ieu panalungtikan nya éta di SMA Negeri 13 Bandung. 3.1. Sumber Data Panalungtikan Anu jadi

Lebih terperinci

BAB III MÉTODE PANALUNGTIKAN

BAB III MÉTODE PANALUNGTIKAN BAB III MÉTODE PANALUNGTIKAN 3.1 Désain jeung Métode Panalungtikan Numutkeun Suwanda (2011, kc. 1) désain (rancangan), nya éta sagala hal anu geus dirancang, disiapkeun, direncanakeun, atawa diprogramkeun.

Lebih terperinci

BAB I BUBUKA 1.1 Kasang Tukang Masalah

BAB I BUBUKA 1.1 Kasang Tukang Masalah BAB I BUBUKA 1.1 Kasang Tukang Masalah Basa téh salasahiji pakakas ucap anu dipaké ku manusa dina hirup kumbuhna. Minangka pakakas ucap, basa téh miboga fungsi pikeun alat komunikasi. Ieu pamanggih téh

Lebih terperinci

BAB I BUBUKA. Bangsa Indonésia mibanda artéfak-artéfak budaya warisan luluhur anu

BAB I BUBUKA. Bangsa Indonésia mibanda artéfak-artéfak budaya warisan luluhur anu BAB I BUBUKA 1.1 Kasang Tukang Masalah Bangsa Indonésia mibanda artéfak-artéfak budaya warisan luluhur anu kacida beungharna, salah sahijina mangrupa naskah. Di antara sawatara naskah, aya anu mangrupa

Lebih terperinci

BAB III MÉTODE PANALUNGTIKAN

BAB III MÉTODE PANALUNGTIKAN 32 BAB III MÉTODE PANALUNGTIKAN 3.1 Sumber Data Panalungtikan Sumber data dina ieu panalungtikan nya éta hasil diajar nulis laporan kagiatan ngagunakeun modél pangajaran Think-Talk-Write siswa kelas VIII

Lebih terperinci

BAB I BUBUKA 1.1 Kasang Tukang Masalah MIRA OKTAVIANA, 2014

BAB I BUBUKA 1.1 Kasang Tukang Masalah MIRA OKTAVIANA, 2014 1 BAB I BUBUKA 1.1 Kasang Tukang Masalah Brown (1979) nétélakeun yén tujuan nu pangpokona dina ngajarkeun basa téh nyatana sangkan unggal budak (siswa) mampuh ngomunikasikeun naon hal nu hayang ditepikeunana

Lebih terperinci

BAB III MÉTODE PANALUNGTIKAN

BAB III MÉTODE PANALUNGTIKAN BAB III MÉTODE PANALUNGTIKAN 3.1 Lokasi jeung Subjék Panalungtikan 3.1.1 Lokasi Ieu panalungtikan téh dilaksanakeun di SMA Pasundan 2 Bandung nu alamatna di Jl. Cihampelas No. 167, Telepon/Fax 2030093,

Lebih terperinci

BAB V KACINDEKAN JEUNG SARAN

BAB V KACINDEKAN JEUNG SARAN 228 BAB V KACINDEKAN JEUNG SARAN 5.1 Kacindekan Dina bagian ahir ieu dicindekkeun hal-hal anu kapanggih tina panalungtikan. Kapanggih lima adegan kalimah basa Sunda dina tarjamah Qur'an nya éta Pola I

Lebih terperinci

BAB I BUBUKA 1.1 Kasang Tukang Masalah Nessa Fauzy Rahayu, 2015

BAB I BUBUKA 1.1 Kasang Tukang Masalah Nessa Fauzy Rahayu, 2015 BAB I BUBUKA 1.1 Kasang Tukang Masalah Basa téh mangrupa hiji sistem. Sudaryat (2004, kc.7) nétélakeun yén sistem téh nyaéta beungkeutan unsur-unsur anu silih deudeul jeung silih lengkepan dumasar kana

Lebih terperinci

DANGIANG SUNDA Vol. 3 No. 1 April 2014 1 MÉDIA MOVIE MAKER PIKEUN NGARONJATKEUN KAMAMPUH NULIS BIOGRAFI SINGGET (Studi Kuasi Ékrpérimén ka Siswa Kelas VII-C SMPN 45 Bandung Taun Ajaran 2013/2014) Desy

Lebih terperinci

BAB I BUBUKA 1.1 Kasang Tukang Masalah Muhammad Yogi Hamdani,2013

BAB I BUBUKA 1.1 Kasang Tukang Masalah Muhammad Yogi Hamdani,2013 BAB I BUBUKA 1.1 Kasang Tukang Masalah Sastra bisa dianggap minangka gejala sosial. Ku kituna, sastra anu ditulis dina kurun waktu nu tangtu bakal raket patalina jeung norma-norma sarta adatistiadat nu

Lebih terperinci

Gambar 3.1 Peta Tempat Panalungtikan

Gambar 3.1 Peta Tempat Panalungtikan BAB III MÉTODE PANALUNGTIKAN 3.1 Lokasi jeung Sumber Data 3.1.1 Lokasi Tempat Panalungtikan Désa Taraju téh tempat anu dipilih ku panalungtik pikeun ngayakeun panalungtikan. Jumlah penduduk Désa Taraju

Lebih terperinci

BAB III MÉTODE PANALUNGTIKAN

BAB III MÉTODE PANALUNGTIKAN BAB III MÉTODE PANALUNGTIKAN 3.1 Data jeung Sumber Data Data dina ieu panalungtikan nya éta struktur intrinsik jeung unsur-unsur budaya dina karya sastra Sunda. Lantaran panalungtik ngagunakeun dokuméntasi

Lebih terperinci

BAB I BUBUKA 1.1 Kasang Tukang Masalah

BAB I BUBUKA 1.1 Kasang Tukang Masalah BAB I BUBUKA 1.1 Kasang Tukang Masalah Basa Sunda téh kaasup basa daérah nu masih kénéh dimumulé tur dipaké ku masarakatna. Salasahiji buktina dijanggélékkeun dina pangajaran nu wajib ditepikeun ti mimiti

Lebih terperinci

BAB III METODE PANALUNGTIKAN. Mètode mangrupa cara anu dipigawé atawa anu dicokot ku panalungtik

BAB III METODE PANALUNGTIKAN. Mètode mangrupa cara anu dipigawé atawa anu dicokot ku panalungtik 59 BAB III METODE PANALUNGTIKAN 3.1 Desain Panalungtikan Mètode mangrupa cara anu dipigawé atawa anu dicokot ku panalungtik pikeun ngakaji masalah-masalah anu disanghareupan. Ku kituna panalungtik kudu

Lebih terperinci

BAB I BUBUKA 1.1 Kasang Tukang Masalah

BAB I BUBUKA 1.1 Kasang Tukang Masalah BAB I BUBUKA 1.1 Kasang Tukang Masalah Manusa salaku mahluk sosial nu ngabutuhkeun hal séjén pikeun nyumponan pangabutuhna boh jalma, sato atawa barang nu lianna. Dina hirup kumbuh jeung masarakat, unggal

Lebih terperinci

BAB III MÉTODE PANALUNGTIKAN

BAB III MÉTODE PANALUNGTIKAN BAB III MÉTODE PANALUNGTIKAN 3.1 Lokasi jeung Sumber Data 3.1.1 Lokasi Lokasi ngalaksanakeun ieu panalungtikan di SMP Pasundan 4 Bandung Jln. Kebonjati No.31 Tlp. (022) 423548 Kota Bandung 40181. 3.1.2

Lebih terperinci

RENCANA PELAKSANAAN PEMBELAJARAN (RPP)

RENCANA PELAKSANAAN PEMBELAJARAN (RPP) RENCANA PELAKSANAAN PEMBELAJARAN (RPP) Satuan Pendidikan : SD/MI Mata Pelajaran : BAHASA SUNDA Kelas/ Semester : V/2 Topik : Peristiwa dalam Kehidupan A. Kompetensi Inti KI-1 Menerima, menjalankan, dan

Lebih terperinci

BAB III METODE PANALUNGTIKAN

BAB III METODE PANALUNGTIKAN BAB III METODE PANALUNGTIKAN Métode panalungtikan mangrupa cara ilmiah meunangkeun data pikeun tujuan atawa mangpaat nu tangtu (Sugiyono, 2010, kc. 2). Métode nu dipaké nyaéta métode déskriptif. Métode

Lebih terperinci

BAB I BUBUKA 1.1 Kasang Tukang Panalungtikan

BAB I BUBUKA 1.1 Kasang Tukang Panalungtikan BAB I BUBUKA 1.1 Kasang Tukang Panalungtikan Disawang tina umurna, siswa SMP kelas VIII dipastikeun bisa nepikeun pamadegan atawa pamanggihna ngeunaan hiji hal ngagunakeun basa Sunda. Tapi, dina kanyataanana

Lebih terperinci

BAB III MÉTODE PANALUNGTIKAN RUMPAKA KAWIH STRUKTURAL JEUNG SÉMIOTIK

BAB III MÉTODE PANALUNGTIKAN RUMPAKA KAWIH STRUKTURAL JEUNG SÉMIOTIK 28 BAB III MÉTODE PANALUNGTIKAN 3.1 Data jeung Sumber Data Panalungtikan Anu jadi data dina ieu panalungtikan nya éta rumpaka kawih anu eusina ngandung unsur struktur, sémiotik, jeung ajén moral. Sumber

Lebih terperinci

BAB III MÉTODOLOGI PANALUNGTIKAN

BAB III MÉTODOLOGI PANALUNGTIKAN BAB III MÉTODOLOGI PANALUNGTIKAN 3.1 Lokasi jeung Subjék Populasi/Sampel Panalungtikan 3.1.1 Lokasi Panalungtikan Lokasi/tempat panalungtikan dilaksanakeun di SMP Negeri 14 Kota Sukabumi nu pernahna aya

Lebih terperinci

Mangrupa syarat ngaréngsékeun perkuliahan: makalah, laporan buku, anotasi bibliografi.

Mangrupa syarat ngaréngsékeun perkuliahan: makalah, laporan buku, anotasi bibliografi. KALUNGGUHAN KARYA TULIS ILMIAH DI UPI Mangrupa syarat ngaréngsékeun perkuliahan: makalah, laporan buku, anotasi bibliografi. Mangrupa syarat wajib dina ngaréngsékeun program S1, S2,&S3: skripsi(s1), tésis

Lebih terperinci

BAB III METODOLOGI PANALUNGTIKAN. 3.1 Métode, Desain, jeung Téknik Panalungtikan

BAB III METODOLOGI PANALUNGTIKAN. 3.1 Métode, Desain, jeung Téknik Panalungtikan 20 BAB III METODOLOGI PANALUNGTIKAN 3.1 Métode, Desain, jeung Téknik Panalungtikan 3.1.1 Métode Panalungtikan Dumasar kana tujuan anu hayang dihontal, ieu panalungtikan téh ngagunakeun métode Panalungtikan

Lebih terperinci

BAB I BUBUKA. Sapir nétélakeun yén basa atawa omongan téh nya éta kagiatan manusa

BAB I BUBUKA. Sapir nétélakeun yén basa atawa omongan téh nya éta kagiatan manusa 1 BAB I BUBUKA 1.1 Kasang Tukang Sapir nétélakeun yén basa atawa omongan téh nya éta kagiatan manusa anu rinéka warna tanpa wates, anu hésé ditangtukeun salila urang pipindahan ti hiji kelompok masarakat

Lebih terperinci

A. TUJUAN PEMBELAJARAN

A. TUJUAN PEMBELAJARAN XII. MACA A. TUJUAN PEMBELAJARAN Mahasiswa mibanda pangaweruh anu jugala ngeunaan maca basa jeung sastra Sunda katut pangajaranana. Tujuan husus anu kudu kahontal tina ieu pangajaran, nya eta mahasiswa

Lebih terperinci

BAB I BUBUKA 1.1 Kasang Tukang Masalah

BAB I BUBUKA 1.1 Kasang Tukang Masalah 1 BAB I BUBUKA 1.1 Kasang Tukang Masalah Indonésia diwangun ku sababaraha sélér bangsa. Sunda mangrupa salah sahiji selér bangsa anu aya di Indonésia nu miboga kabudayaanana sorangan. Kabudayaan nya éta

Lebih terperinci

VII. WANDA JEUNG FUNGSI KALIMAH

VII. WANDA JEUNG FUNGSI KALIMAH VII. WANDA JEUNG FUNGSI KALIMAH A. TUJUAN PEMBELAJARAN Mahasiswa mibanda pangaweruh anu jugala ngeunaan wanda, sipat, jeung fungsi kalimah dina basa Sunda. Tujuan husus anu kudu kahontal tina ieu pangajaran,

Lebih terperinci

BAB I BUBUKA 1.1 Kasang Tukang Masalah

BAB I BUBUKA 1.1 Kasang Tukang Masalah 1 BAB I BUBUKA 1.1 Kasang Tukang Masalah Kabudayaan nya éta sakabéh hasil pamikiran, karya, jeung hasil karya manusa nu teu museur kana naluri manusana, jeung sakabéh hasil karya manusa téh dihasilkeun

Lebih terperinci

BAB I BUBUKA Kasang Tukang

BAB I BUBUKA Kasang Tukang 1.1. Kasang Tukang BAB I BUBUKA Globalisasi teu salawasna méré mangpaat keur kahirupan manusa, saperti sarwa gancang, sarwa babari jeung sarwa némbrak, tapi aya kalana globalisasi ogé méré pangaruh négatif

Lebih terperinci

PENERAPAN MODEL PEMBELAJARAN PROBLEM BASED LEARNING UNTUK MENINGKTKAN HASIL BELAJAR SISWA PADA TEMA 9 KAYANYA NEGERIKU

PENERAPAN MODEL PEMBELAJARAN PROBLEM BASED LEARNING UNTUK MENINGKTKAN HASIL BELAJAR SISWA PADA TEMA 9 KAYANYA NEGERIKU PENERAPAN MODEL PEMBELAJARAN PROBLEM BASED LEARNING UNTUK MENINGKTKAN HASIL BELAJAR SISWA PADA TEMA 9 KAYANYA NEGERIKU (Penelitian Tindakan Kelas, Pada Subtema 1 Kekayaan Sumber Energi di Indonesia Kelas

Lebih terperinci

KEMAMPUAN MENGGUNAKAN UNDAK USUK BAHASA SUNDA DALAM MENULIS PERCAKAPAN SISWA KELAS VII A SMP NEGERI 1 KUTAWALUYA TAUN AJARAN 2013/2014

KEMAMPUAN MENGGUNAKAN UNDAK USUK BAHASA SUNDA DALAM MENULIS PERCAKAPAN SISWA KELAS VII A SMP NEGERI 1 KUTAWALUYA TAUN AJARAN 2013/2014 DANGIANG SUNDA Vol. 2 No. 2 Agustus 2014 1 KEMAMPUAN MENGGUNAKAN UNDAK USUK BAHASA SUNDA DALAM MENULIS PERCAKAPAN SISWA KELAS VII A SMP NEGERI 1 KUTAWALUYA TAUN AJARAN 2013/2014 Iik Ikmaliyah 1), Dingding

Lebih terperinci

1 D A N G I A N G S U N D A V o l. 3 N o. 2 A g u s t u s 2015

1 D A N G I A N G S U N D A V o l. 3 N o. 2 A g u s t u s 2015 1 D A N G I A N G S U N D A V o l. 3 N o. 2 A g u s t u s 2015 MODEL PEMBELAJARAN ARTIKULASI DALAM MENINGKATKAN KEMAMPUAN MENGAMATI CARPON (Studi Kuasi Eksperimen pada Siswa Kelas X-TKJ SMK Kartika Candra

Lebih terperinci

BAB I BUBUKA 1.1 Kasang Tukang Masalah Indah Purnama Cahyani, 2013

BAB I BUBUKA 1.1 Kasang Tukang Masalah Indah Purnama Cahyani, 2013 BAB I BUBUKA 1.1 Kasang Tukang Masalah Ajén nya éta hiji hal anu sipatna abstrak jeung miboga harga (kualitas) ngeunaan hadé jeung goréng, éndah atawa teu éndah, jeung bener atawa salah. Hiji hal anu miboga

Lebih terperinci

BAB I BUBUKA. Dewi Lida Aini, 2014 Sistem Pakasaban Masarakat Kampung Naga Universitas Pendidikan Indonesia repository.upi.edu perpustakaan.upi.

BAB I BUBUKA. Dewi Lida Aini, 2014 Sistem Pakasaban Masarakat Kampung Naga Universitas Pendidikan Indonesia repository.upi.edu perpustakaan.upi. BAB I BUBUKA 1.1.Kasang Tukang Masalah Kamampuh ngagunakeun basa ngabédakeun antara manusa jeung sato. Basa nyaéta lambang sora nu arbitrér nu dipaké ku masarakat pikeun tujuan komunikasi (Sudaryat, 2011:2).

Lebih terperinci

BAB I BUBUKA 1.1 Kasang Tukang Masalah Mardian Chindra Ramadhan, 2013

BAB I BUBUKA 1.1 Kasang Tukang Masalah Mardian Chindra Ramadhan, 2013 BAB I BUBUKA 1.1 Kasang Tukang Masalah Basa mangrupa pakakas komunikasi dina kahirupan manusa. Ayana prosés komunikasi téh lantaran manusa butuh pikeun ngedalkeun eusining uteuk katut haté. Ku kituna,

Lebih terperinci

BAB I BUBUKA. 1.1 Kasang Tukang Masalah

BAB I BUBUKA. 1.1 Kasang Tukang Masalah BAB I BUBUKA 1.1 Kasang Tukang Masalah Sakur mahluk anu gumelar di dunya, ngabogaan basa séwang-séwangan. Umpamana urang nempo anak hayam kabulusan, tangtu bakal ciak-ciakan ngageroan indungna. Kitu deui

Lebih terperinci

BAB I BUBUKA 1.1 Kasang Tukang Panalungtikan Krisna Amelia,2014

BAB I BUBUKA 1.1 Kasang Tukang Panalungtikan Krisna Amelia,2014 BAB I BUBUKA 1.1 Kasang Tukang Panalungtikan Tatar Sunda téh suku bangsa anu kawéntar mibanda tradisi di unggal wewengkonna. Éta tradisi téh nepi ka kiwari masih dimumulé kénéh ku masarakatna, saperti

Lebih terperinci

IMPLEMENTASI KTSP DALAM PEMBELAJARAN BAHASA DAN SASTRA SUNDA

IMPLEMENTASI KTSP DALAM PEMBELAJARAN BAHASA DAN SASTRA SUNDA IMPLEMENTASI KTSP DALAM PEMBELAJARAN BAHASA DAN SASTRA SUNDA Dingding Haerudin Universitas Pendidikan Indonesia Dasar Hukum Keberadaan Bahasa Sunda di Jawa Barat UUD 1945 Bab XV, Pasal 36; Ketetapan UNESCO

Lebih terperinci

BAB III METODE PANALUNGTIKAN

BAB III METODE PANALUNGTIKAN BAB III METODE PANALUNGTIKAN 3.1 Lokasi jeung Subjek Panalungtikan 3.1.1 Lokasi Kacamatan salem mangrupa salah sahiji ti 17 kacamatan nu aya di kabupatén Brebes sarta mangrupa salasahiji ti 7 kacamatan

Lebih terperinci

BAB I BUBUKA 1.1. Kasang Tukang Panalungtikan

BAB I BUBUKA 1.1. Kasang Tukang Panalungtikan BAB I BUBUKA 1.1. Kasang Tukang Panalungtikan Budaya mangrupa idéntitas hiji bangsa nu bisa ngabedakeun antara hiji bangsa jeung bangsa lianna. Darajat hiji bangsa bisa katitén tina budayana éta sorangan.

Lebih terperinci

TÉHNIK KOLABORASI PIKEUN NGARONJATKEUN KAMAMPUH NULIS SURAT PRIBADI

TÉHNIK KOLABORASI PIKEUN NGARONJATKEUN KAMAMPUH NULIS SURAT PRIBADI TÉHNIK KOLABORASI PIKEUN NGARONJATKEUN KAMAMPUH NULIS SURAT PRIBADI (Panalungtikan Tindakan Kelas ka Siswa Kelas X-1 SMA Kartika Siliwangi 2 Bandung Taun Ajaran 2012-2013) Tia Sri Rahayu Program S-1 Jurusan

Lebih terperinci

BAB III MÉTODE PANALUNGTIKAN

BAB III MÉTODE PANALUNGTIKAN BAB III MÉTODE PANALUNGTIKAN Metode panalungtikan mangrupa prosedur anu dipaké pikeun panalungtikan. Ku kituna, dina ieu bab dipedar ngeunaan (1) sumber data, (2) desain panalungtikan, (3) variabel jeung

Lebih terperinci

BAB I BUBUKA. bangsa jeung bangsa séjénna téh diantarana nyaéta budaya. Nurutkeun Kurdi,

BAB I BUBUKA. bangsa jeung bangsa séjénna téh diantarana nyaéta budaya. Nurutkeun Kurdi, 1 BAB I BUBUKA 1.1 Kasang Tukang Masalah Ilaharna unggal bangsa miboga ciri anu ngabédakeun hiji bangsa jeung bangsa séjénna, lantaran unggal bangsa miboga pamikiran sarta paripolah anu béda-béda dumasar

Lebih terperinci

BAB V KACINDEKAN JEUNG SARAN. karya sastra modéren anu miboga ajén-inajén anu luhung diantarana nya éta ajén

BAB V KACINDEKAN JEUNG SARAN. karya sastra modéren anu miboga ajén-inajén anu luhung diantarana nya éta ajén BAB V KACINDEKAN JEUNG SARAN 5.1 Kacindekan Kumpulan carpon Kanyaah Kolot karya Karna Yudibrata, mangrupa salahsahiji karya sastra modéren anu miboga ajén-inajén anu luhung diantarana nya éta ajén moral

Lebih terperinci

BAB I BUBUKA 1.1. Kasang Tukang Masalah

BAB I BUBUKA 1.1. Kasang Tukang Masalah BAB I BUBUKA 1.1. Kasang Tukang Masalah Dina hirup kumbuh sapopoé, manusa hirup gulangkep jeung budayana. Manusa ngabogaan budaya lantaran boga akal jeung pikiran. Akal jeung pikiran nu dipiboga ku manusa

Lebih terperinci

PANGARUH MÉDIA GAMBAR KANA KAMAMPUH NULIS KARANGAN DÉSKRIPSI SISWA KELAS VIII DI SMP NEGERI 1 LEBAKWANGI KABUPATEN KUNINGAN

PANGARUH MÉDIA GAMBAR KANA KAMAMPUH NULIS KARANGAN DÉSKRIPSI SISWA KELAS VIII DI SMP NEGERI 1 LEBAKWANGI KABUPATEN KUNINGAN PANGARUH MÉDIA GAMBAR KANA KAMAMPUH NULIS KARANGAN DÉSKRIPSI SISWA KELAS VIII DI SMP NEGERI 1 LEBAKWANGI KABUPATEN KUNINGAN Iis Istiqomah Email : iisistiqomah1408@gmail.com Program Studi PBSD STKIP Muhmmadiyah

Lebih terperinci

(Studi Kuasi Eksperimen ke Siswa Kelas VII F SMP YAS Bandung Tahun Ajaran 2016/2017)

(Studi Kuasi Eksperimen ke Siswa Kelas VII F SMP YAS Bandung Tahun Ajaran 2016/2017) 1 DANGIANG SUNDA Vol.5 No.1 April 2017 MODEL EXPERIENTIAL LEARNING DALAM PEMBELAJARAN MENULIS PENGALAMAN PRIBADI SISWA (Studi Kuasi Eksperimen ke Siswa Kelas VII F SMP YAS Bandung Tahun Ajaran 2016/2017)

Lebih terperinci

BAB I BUBUKA. 1.1 Kasang Tukang Panalungtikan

BAB I BUBUKA. 1.1 Kasang Tukang Panalungtikan 1.1 Kasang Tukang Panalungtikan BAB I BUBUKA Dina enas-enasna, basa jeung sastra mangrupa dua unsur anu teu bisa dipisahkeun dina kabudayaan manusa. Duanana silih lengkepan (méré tur narima), sakumaha

Lebih terperinci

KARANGAN EKSPOSISI. Temmy Widyastuti, S.Pd., M.Pd. Pendidikan Bahasa Daerah, FPBS UPI

KARANGAN EKSPOSISI. Temmy Widyastuti, S.Pd., M.Pd. Pendidikan Bahasa Daerah, FPBS UPI KARANGAN EKSPOSISI Temmy Widyastuti, S.Pd., M.Pd. Pendidikan Bahasa Daerah, FPBS UPI WANGENAN KARANGAN Karangan nya eta hasil karya tulis pikeun ngungkabkeun gagasan anu ditepikeun ngaliwatan media tulis

Lebih terperinci

BAB III MÉTODE PANALUNGTIKAN

BAB III MÉTODE PANALUNGTIKAN BAB III MÉTODE PANALUNGTIKAN 3.1 Lokasi Panalungtikan jeung Sumber Data 3.1.1 Lokasi Panalungtikan Lokasi panalungtikan pikeun meunangkeun data ngeunaan kasenian Bebegig Sukamantri nya éta di Kecamatan

Lebih terperinci

2015 BABANDINGAN PARIBASA SUNDA JEUNG INDONÉSIA

2015 BABANDINGAN PARIBASA SUNDA JEUNG INDONÉSIA 1 BAB I BUBUKA 1.1 Kasang Tukang Masalah Paribasa mangrupa salah sahiji kebeungharan masarakat utamana di masarakat Sunda. Ayana paribasa dina basa Sunda, salah sahijina diakibatkeun ku sipat umum urang

Lebih terperinci

BAB I BUBUKA. Winda Rohayani, 2013

BAB I BUBUKA. Winda Rohayani, 2013 BAB I BUBUKA 1.1 Kasang Tukang Masalah Dina kahirupan masarakat sapopoé loba kapanggih kabiasaan-kabiasaan anu dilaksanakeun tur ngajanggélék jadi kabudayaan. Kabudayaan mangrupa salasahiji hasil pamikiran

Lebih terperinci

BAB I BUBUKA 1.1 Kasang Tukang Masalah Panalungtikan Novika Dewi, 2013

BAB I BUBUKA 1.1 Kasang Tukang Masalah Panalungtikan Novika Dewi, 2013 BAB I BUBUKA 1.1 Kasang Tukang Masalah Panalungtikan Dina hirup kumbuh sapopoé, manusa teu bisa leupas tina basana. Hakékat basa pikeun manusa nya éta pikeun alat komunikasi. Basa ogé bisa nepikeun pesen

Lebih terperinci

Ngaregepkeun jeung maca miboga sifat Reseptif (narima) Nyarita jeung nulis miboga sifat Produktif (ngasilkeun)

Ngaregepkeun jeung maca miboga sifat Reseptif (narima) Nyarita jeung nulis miboga sifat Produktif (ngasilkeun) 1. NAREGEPKEUN 2. NYARITA 3. MACA 4. NULIS Ngaregepkeun jeung maca miboga sifat Reseptif (narima) Nyarita jeung nulis miboga sifat Produktif (ngasilkeun) Maca teh mangrupa hiji kaparigelan ngagunakeun

Lebih terperinci

MODUL GURU PEMBELAJAR BAHASA SUNDA SMP KELOMPOK KOMPETENSI J

MODUL GURU PEMBELAJAR BAHASA SUNDA SMP KELOMPOK KOMPETENSI J Kode Mapel : 748GM000 MODUL GURU PEMBELAJAR BAHASA SUNDA SMP KELOMPOK KOMPETENSI J PEDAGOGIK: PTK Dina Pangajaran Basa Sunda PROFESIONAL: Wanda Teks jeung Drama Penulis Dr. H. Dingding Haerudin, M.Pd.;

Lebih terperinci

1 D A N G I A N G S U N D A, V O L. 3, N O. 2, A G U S T U S 2015

1 D A N G I A N G S U N D A, V O L. 3, N O. 2, A G U S T U S 2015 1 D A N G I A N G S U N D A, V O L. 3, N O. 2, A G U S T U S 2015 MEDIA GAME PUZZLE DALAM MENINGKATKAN KEMAMPUAN MENGENAL KOSA KATA BASA SUNDA (Studi Kuasi Eksperimen pada Siswa Kelas VIII-C SMP 4 Muhammadiyah

Lebih terperinci

Undak Usuk Basa. (speech level) Drs. Dede Kosasih, M.Si.

Undak Usuk Basa. (speech level) Drs. Dede Kosasih, M.Si. Undak Usuk Basa (speech level) Drs. Dede Kosasih, M.Si. Sajarah Undak usuk basa Sunda Para ahli basa Sunda sapamadegan yén ayana undak usuk basa Sunda téh dipangaruhan ku kabudayaan Jawa (Mataram) dina

Lebih terperinci

BAB II ULIKAN TÉORI, RARAGA MIKIR, JEUNG HIPOTÉSIS

BAB II ULIKAN TÉORI, RARAGA MIKIR, JEUNG HIPOTÉSIS BAB II ULIKAN TÉORI, RARAGA MIKIR, JEUNG HIPOTÉSIS 2.1 Ulikan Téori 2.1.1 Wangenan Modél Pangajaran Nurutkeun Joyce&Weil (1980) dina Rahman (2006: 4) modél pangajaran (model of teaching) nya éta hiji rarancang

Lebih terperinci

BAB III MÉTODE PANALUNGTIKAN

BAB III MÉTODE PANALUNGTIKAN BAB III MÉTODE PANALUNGTIKAN Dina Bab tilu dibahas métode panalungtikan, eusina ngawengku, (1) lokasi, sumber data panalungtikan, (2) desain panalungtikan, (3) variabel jeung wangenan operasional, (4)

Lebih terperinci

MODUL PENGEMBANGAN KEPROFESIAN BERKELANJUTAN TERINTEGRASI PENGUATAN PENDIDIKAN KARAKTER

MODUL PENGEMBANGAN KEPROFESIAN BERKELANJUTAN TERINTEGRASI PENGUATAN PENDIDIKAN KARAKTER Kode Mapel : 748GM000 MODUL PENGEMBANGAN KEPROFESIAN BERKELANJUTAN TERINTEGRASI PENGUATAN PENDIDIKAN KARAKTER MATA PELAJARAN BAHASA SUNDA SMP KELOMPOK KOMPETÉNSI J PÉDAGOGIK: Réfléksi jeung PTK Dina Pangajaran

Lebih terperinci

MODEL PEMBELAJARAN SASTRA SUNDA BERBASIS KOMPETENSI DI SMP Ku Drs. Dedi Koswara, M.Hum.

MODEL PEMBELAJARAN SASTRA SUNDA BERBASIS KOMPETENSI DI SMP Ku Drs. Dedi Koswara, M.Hum. MODEL PEMBELAJARAN SASTRA SUNDA BERBASIS KOMPETENSI DI SMP Ku Drs. Dedi Koswara, M.Hum. A. Bubuka Model pembelajaran sastra Sunda berbasis kompetensi, saestuna mangrupa wujud tina metode jeung prosedur

Lebih terperinci

MODUL PENGEMBANGAN KEPROFESIAN BERKELANJUTAN

MODUL PENGEMBANGAN KEPROFESIAN BERKELANJUTAN Kode Mapel : 748GM000 MODUL PENGEMBANGAN KEPROFESIAN BERKELANJUTAN TERINTEGRASI PENGUATAN PENDIDIKAN KARAKTER MAPEL BAHASA SUNDA SMA/SMK KELOMPOK KOMPETENSI J PEDAGOGIK: Réfléksi Pangajaran jeung Penelitian

Lebih terperinci

PUPUJIANNU AYA DI PONDOK PASANTRÉN AL-BAROKAH BANDUNG PIKEUN BAHAN PANGAJARAN NGAREGEPKEUN DI SMP KELAS VII

PUPUJIANNU AYA DI PONDOK PASANTRÉN AL-BAROKAH BANDUNG PIKEUN BAHAN PANGAJARAN NGAREGEPKEUN DI SMP KELAS VII 1.1 Kasang Tukang Masalah BAB I BUBUKA Budaya Sunda mangrupa hasil tina karancagéan masarakat Sunda anu salawasna kudu dimumulé tur dijaga sangkan teu tumpur kalindih ku kamajuan jaman. Ngariksa tur ngaraksa

Lebih terperinci

BAB I BUBUKA. Kahirupan sosial bangsa Indonésia, kaasup di tatar Sunda, kungsi ngalaman

BAB I BUBUKA. Kahirupan sosial bangsa Indonésia, kaasup di tatar Sunda, kungsi ngalaman 1 BAB I BUBUKA 1.1 Kasang Tukang Panalungtikan Kahirupan sosial bangsa Indonésia, kaasup di tatar Sunda, kungsi ngalaman sababaraha kali robah, ti mimiti jaman kolonial, perang kamerdékaan, sabada perang

Lebih terperinci

BAB V KACINDEKAN JEUNG SARAN. Tina hasil analisis patali jeung eusi téks, kontéks, jeung ma na semiotik

BAB V KACINDEKAN JEUNG SARAN. Tina hasil analisis patali jeung eusi téks, kontéks, jeung ma na semiotik 89 BAB V KACINDEKAN JEUNG SARAN 5.1 Kacindekan Tina hasil analisis patali jeung eusi téks, kontéks, jeung ma na semiotik manakiban Syéh Abdul Qodir Jailani sakumaha dipedar dina bab IV, bisa dicindekkeun

Lebih terperinci

BAB I BUBUKA 1.1 Kasang Tukang Iis Aisah, 2013

BAB I BUBUKA 1.1 Kasang Tukang Iis Aisah, 2013 BAB I BUBUKA 1.1 Kasang Tukang Sakabéh manusa gumelar ka alam dunya dibekelan ku poténsi-poténsi, boh poténsi internal ogé poténsi éksternal. Éta poténsi-poténsi tangtuna digunakeun ku manusa pikeun ngajalankeun

Lebih terperinci

MODUL PENGEMBANGAN KEPROFESIAN BERKELANJUTAN TERINTEGRASI PENGUATAN PENDIDIKAN KARAKTER

MODUL PENGEMBANGAN KEPROFESIAN BERKELANJUTAN TERINTEGRASI PENGUATAN PENDIDIKAN KARAKTER Kode Mapel : 748GD000 MODUL PENGEMBANGAN KEPROFESIAN BERKELANJUTAN TERINTEGRASI PENGUATAN PENDIDIKAN KARAKTER MATA PELAJARAN BAHASA SUNDA SMP KELOMPOK KOMPETÉNSI D PÉDAGOGIK: Kurikulum 2013 dina Pangajaran

Lebih terperinci

MODUL GURU PEMBELAJAR BAHASA SUNDA SMP KELOMPOK KOMPETENSI D

MODUL GURU PEMBELAJAR BAHASA SUNDA SMP KELOMPOK KOMPETENSI D Kode Mapel : 748GD000 MODUL GURU PEMBELAJAR BAHASA SUNDA SMP KELOMPOK KOMPETENSI D PEDAGOGIK: Kurikulum 2013 dina Pangajaran Basa Sunda PROFESIONAL: Wanda Teks, Kaparigelan Basa,jeung Dongeng Penulis 1.

Lebih terperinci

1.1 Kasang Tukang BAB I BUBUKA

1.1 Kasang Tukang BAB I BUBUKA BAB I BUBUKA 1.1 Kasang Tukang Indonésia dipikawanoh ku balaréa minangka nagara agraris. Lian ti éta Indonésia dipikawanoh ogé ku nagara tatangga lantaran kasuburan jeung luas lahanna, ceuk paribasana

Lebih terperinci

MODEL PEMBELAJARAN SASTRA SUNDA BERBASIS KOMPETENSI DI SAKOLA DASAR Ku Drs. Dedi Koswara, M.Hum.

MODEL PEMBELAJARAN SASTRA SUNDA BERBASIS KOMPETENSI DI SAKOLA DASAR Ku Drs. Dedi Koswara, M.Hum. MODEL PEMBELAJARAN SASTRA SUNDA BERBASIS KOMPETENSI DI SAKOLA DASAR Ku Drs. Dedi Koswara, M.Hum. A. Bubuka Model pembelajaran sastra Sunda berbasis kompetensi, saestuna mangrupa wujud tina metode jeung

Lebih terperinci

MODÉL APLIKASI LEARNING MANAGEMENT SYSTEM (LMS) EDMODO PIKEUN PANGAJARAN MENULIS BAHASAN BUDAYA

MODÉL APLIKASI LEARNING MANAGEMENT SYSTEM (LMS) EDMODO PIKEUN PANGAJARAN MENULIS BAHASAN BUDAYA 1 D A N G I A N G S U N D A V o l. 5 N o. 1 A p r i l 2017 MODEL APLIKASI LEARNING MANAGEMENT SYSTEM (LMS) EDMODO DALAM PEMBELAJARAN MENULIS BAHASAN BUDAYA (Studi Kuasi Eksperimen pada Siswa Kelas VIII

Lebih terperinci

Nganalisis jeung ngadeskripsikeun data.

Nganalisis jeung ngadeskripsikeun data. BAB III MÉTODE PANALUNGTIKAN 3.1 Desain Panalungtikan Saméméh ngalaksanakeun panalungtikan, panalungtik kudu nataharkeun sagala rupa kaperluan pikeun kalancaran prosés panalungtikan. Ku kituna, dina ngalaksanakeun

Lebih terperinci

MODUL PENGEMBANGAN KEPROFESIAN BERKELANJUTAN TERINTEGRASI PENGUATAN PENDIDIKAN KARAKTER

MODUL PENGEMBANGAN KEPROFESIAN BERKELANJUTAN TERINTEGRASI PENGUATAN PENDIDIKAN KARAKTER Kode Mapel : 748GM000 MODUL PENGEMBANGAN KEPROFESIAN BERKELANJUTAN TERINTEGRASI PENGUATAN PENDIDIKAN KARAKTER MATA PELAJARAN BAHASA SUNDA SD KELOMPOK KOMPETENSI J PEDAGOGIK: PTK dina Pangajaran Basa Sunda

Lebih terperinci

1 D A N G I A N G S U N D A V o l. 5 N o. 1 A p r i l

1 D A N G I A N G S U N D A V o l. 5 N o. 1 A p r i l 1 D A N G I A N G S U N D A V o l. 5 N o. 1 A p r i l 2 0 1 7 KORELASI ANTARA KEMAMPUAN MEMBACA DAN KEMAMPUAN MENULIS PENGALAMAN PRIBADI SISWA KELAS VII SMP NEGERI 10 BANDUNG UNTUK MENINGKATKAN BUDAYA

Lebih terperinci