4.0 PENGENALAN LEMBANGAN SUNGAI KLANG LAPORAN PROJEK PEMULIHARAAN DAN PEMBANGUNAN SUNGAI KLANG 16
4.0 LEMBANGAN SUNGAI KLANG 4.1 SEJARAH SUNGAI KLANG Asal usul nama Klang adalah dari bahasa Mon-Khymer iaitu Klong. Klong juga bermaksud gudang, terusan dan jalan air yang mana menjadi satu simbolik kepada Perlabuhan terpenting ketika itu (C.O.Blagden). Sungai Klang yang mengalir di tengah-tengah Bandar Klang memisahkan Bandar Klang kepada 2 bahagian Klang Utara dan Klang Selatan. Hasil utama Klang adalah bijih timah awal abad ke-16 hingga abad ke-18. Sehingga abad ke-19, bijih timah dilombong di Sungai Klang dan pada tahun 1818 ia merupakan kawasan perlombongan utama yang memperolehi hasil bijih timah sebanyak 2,000 pikul setahun. Sungai Klang merupakan nadi kepada pembangunan dan perkembangan Bandar Klang yang mana muara sungai menjadi pintu keluar masuk utama kawasan Lembah Klang kepada pedagang asing. Oleh itu sejak awal lagi Sungai Klang merupakan pemangkin pembangunan Negeri Selangor dan peranan serta kepentingannya akan memberi impak yang tinggi kepada pembangunan hartanah dan Negeri Selangor keseluruhannya pada masa akan datang. Sumber : Website Rasmi Majlis Perbandaran Klang (MPK) LAPORAN PROJEK PEMULIHARAAN DAN PEMBANGUNAN SUNGAI KLANG 17
4.2 LEMBANGAN SUNGAI KLANG Lembangan Sungai Klang merupakan lembangan ke empat (4) terbesar selepas Lembangan Sungai Langat, Lembangan Sungai Selangor dan Lembangan Sungai Bernam. Jajaran Sungai Klang adalah lebih kurang 120 km iaitu 80 km di dalam Negeri Selangor dan 40 km di dalam kawasan Dewan Bandaraya Kuala Lumpur. Anggaran keluasan keseluruhan Lembangan Sungai Klang meliputi 1,290 km persegi. Terdapat tiga (3) empangan dan tiga belas (13) anak-anak sungai di dalam Lembangan Sungai Klang. Rujuk Rajah 4.1 dan Jadual 4.2 & 4.3 Jadual 4.2 : Tiga (3) empangan utama di Lembangan Sungai Klang Bil Empangan Kapasiti (mg) Kawasan Tadahan (hek) 1. Klang Gate 7,043.00 7,560.00 2. Batu 6,704.85 5,059.00 3. Tasik Subang 777.00 1,700.00 Sumber : Lembaga Urus Air Selangor (LUAS) Jadual 4.3 : Anak-anak Sungai mengikut PBT di Lembangan Sungai Klang Bil Anak-anak Sungai PBT Panjang Sungai (km) 1. Sungai Ampang MPAJ 18.25 2. Sungai Gombak MPAJ 30.5 3. Sungai Batu MPAJ 25.25 LAPORAN PROJEK PEMULIHARAAN DAN PEMBANGUNAN SUNGAI KLANG 18
Bil Anak-anak Sungai PBT Panjang Sungai (km) 4. Sungai Penchala MBPJ 11.12 5. Sungai Kayu Ara MBPJ TM 6. Sungai Kuyoh MPSJ 7.5 7. Sungai Bohol MPSJ TM 8. Sungai Damansara MBSA 20.75 9. Sungai Renggam MBSA TM 10. Sungai Rasa MPK TM 11. Sungai Kerayong DBKL 12.5 12. Sungai Jinjang DBKL TM 13. Sungai Keroh DBKL TM Sumber : Lembaga Urus Air Selangor (LUAS) Nota : TM (Tiada Maklumat) LAPORAN PROJEK PEMULIHARAAN DAN PEMBANGUNAN SUNGAI KLANG 19
Rajah 4.1 : Lembangan Sungai Klang di Negeri Selangor EMPANGAN BATU Tahun Siap Pembinaan : 1987 Ketinggian : 44 meter Kelebaran : 550 meter Kawasan Tadahan : 50 km² EMPANGAN TASEK SUBANG Tahun Siap Pembinaan : Awal 1950 Ketinggian : 9.1 meter Kelebaran : 123 meter Kawasan Tadahan : 10.16 km² EMPANGAN KLANG GATES Tahun Siap Pembinaan : 1959 Ketinggian : 37 meter Kelebaran : 139 meter Kawasan Tadahan : 77.16 km² Keluasan Lembangan Sungai Klang : 1,290 km persegi Sumber: Lembaga Urus Air Selangor (LUAS) LAPORAN PROJEK PEMULIHARAAN DAN PEMBANGUNAN SUNGAI KLANG 20
4.3 SUNGAI KLANG Sungai Klang yang bermula dari Hutan Simpan Ulu Gombak mengunjur hingga ke muara Sungai Klang mempunyai kelebaran maksimum di muara lebih kurang 300 meter dan purata kelebaran adalah 50 meter hingga 100 meter. Jajaran Sungai Klang melalui kawasan pentadbiran lima (5) Pihak Berkuasa Tempatan di Negeri Selangor dan Dewan Bandaraya Kuala Lumpur seperti Jadual 4.4 dan Rajah 4.2. Jadual 4.4 : Jajaran Sungai Klang melalui kawasan pentadbiran Pihak Berkuasa Tempatan Pihak Berkuasa Tempatan Panjang (km) 1. Majlis Perbandaran Klang (MPK) 21 2. Majlis Bandaraya Shah Alam (MBSA) 20 3. Majlis Perbandaran Subang Jaya (MPSJ) 9 4. Majlis Bandaraya Petaling Jaya (MBPJ) 6 5. Majlis Perbandaran Ampang Jaya (MPAJ) 24 6. Dewan Bandaraya Kuala Lumpur (DBKL) 40 JUMLAH 120 Sumber : JPBD Selangor, 2008. LAPORAN PROJEK PEMULIHARAAN DAN PEMBANGUNAN SUNGAI KLANG 21
Rajah 4.2 : Jajaran Sungai Klang yang merentasi pentadbiran lima (5) PBT di Negeri Selangor dan DBKL MPAJ 24 km MPK 21 km MBSA 20 km MPSJ MBPJ DBKL 9 km 6 km 40 km Tahun : 2009 LAPORAN PROJEK PEMULIHARAAN DAN PEMBANGUNAN SUNGAI KLANG 22
4.4 KUALITI AIR LEMBANGAN SUNGAI KLANG SEMASA Data-data dari JAS menunjukkan Kualiti Air di Lembangan Sungai Klang pada masa kini secara amnya berada di tahap yang kurang memuaskan. Sehingga Mac 2009, sebanyak 14 buah lokasi persampelan untuk penilaian kualiti air sungai telah ditetapkan di dalam Negeri Selangor (Rujuk Jadual 4.4). Melalui maklumat-maklumat persampelan, JAS telah mengenalpasti purata pencemaran sungai bagi Lembangan Sungai Klang berada di dalam kelas III IV iaitu sederhana tercemar dan tercemar. Secara umumnya, didapati kualiti air berada di tahap bersih (kelas I dan II) bagi kawasan hulu sungai iaitu di stesen Mimaland dan Zoo Negara. Aliran sungai ke kawasan-kawasan lain menghala ke kawasan muara menunjukkan tahap kualiti air berada di tahap sederhana tercemar dan tercemar iaitu kelas III dan IV. Jadual 4.5 : Kualiti Air bagi Lembangan Sungai Klang di dalam Negeri Selangor Mac 2009. Bil. Kod Lokasi Lokasi Kualiti Air 1. 1K01 Pelabuhan Klang Kelas IV 2. 1K02 Bandar Klang Kelas IV 3. 1K03 Connaught, Klang Kelas IV 4. 1K04 Berhampiran Kilang Proton Kelas IV 5. 1K05 Jln. HICOM-Toll Puchong Kelas III 6. 1K10 Zoo Negara Kelas II 7. 1K11 Bt.3 Berhampiran Stadium Kelas III 8. 1K12 TTDI Jaya Kelas III 9. 1K13 LTAB Subang Kelas III LAPORAN PROJEK PEMULIHARAAN DAN PEMBANGUNAN SUNGAI KLANG 23
Bil. Kod Lokasi Lokasi Kualiti Air 10. 1K14 KM. 13, Lebuhraya Persekutuan Kelas IV 11. 1K20 Sek. Keb. Batu Kelas III 12. 1K23 Kuala Ampang Kelas III 13. 1K24 Mimaland Kelas I 14. 1K28 Hulu Yam Kelas III Nota : Indeks Kualiti Air (IKA) Kelas IKA Status Kelas I > 92.7 Dalam keadaan semulajadi Kelas II 76.6 92.7 Bersih Kelas III 51.9 76.5 Sederhana Tercemar Kelas IV 31.0 51.9 Tercemar Kelas V < 31.0 Tercemar Teruk Sumber : Jabatan Alam Sekitar Negeri Selangor, Mac 2009. LAPORAN PROJEK PEMULIHARAAN DAN PEMBANGUNAN SUNGAI KLANG 24
Rajah 4.3 : Rajah Skematik Stesen-stesen Persampelan dan Kualiti Air Lembangan Sungai Klang Sumber : Jabatan Alam Sekitar Negeri Selangor, Mac 2009. LAPORAN PROJEK PEMULIHARAAN DAN PEMBANGUNAN SUNGAI KLANG 25