Tingkatan 4 Bab 6: Pembentukan Kerajaan Islam Dan Sumbangannya 6.1 Kerajaan Khulafa al-rasyidin 1. Konsep Khalifah F1 Bererti pengganti dalam bahasa Arab F2 Sistem pemerintahan kerajaan Islam selepas kewafatan Nabi Muhammad s.a.w. F3 Pentadbiran diketuai oleh Khalifah F4 Bertanggungjawab memelihara kemuliaan agama Islam F5 Mengekalkan keharmonian dan kestabilan umat Islam 2. Maksud Baiah 3. Cara pemilihan Khalifah F1 Menjamin F1 Cara musyawarah pelantikan Khalifah Abu Bakar khalifah berkelayakan F2 Cadangkan satu nama sahaja dari Khalifah terdahulu dan berhemah Khalifah Umar al-khattab tinggi F3 Pemilihan dari beberapa orang calon Khalifah Uthman bin Affan F4 Pencalonan oleh sekelompok masyarakat Khalifah Ali bin Abu Talib 4. Syarat calon Khalifah F1 Lelaki merdeka F2 Beragama Islam F3 Berakhlak mulia F4 Mematuhi perintah Allah F5 F6 F7 F8 Sanggup melaksanakan hukum Allah Warak Sihat tubuh badan dan sempurna Bijak mentadbir 5. Tugas Khalifah F1 Segi sosial Menjaga kebajikan rakyat Memastikan kesejahteraan hidup rakyat Mengekalkan perpaduan ummah melalui musyawarah F2 Segi politik Memastikan kelicinan pentadbiran negara Mempertahankan negara daripada ancaman musuh Melantik dan melucutkan jawatan pegawai pentadbiran negara Memantapkan sistem perundangan Islam F3 Segi ekonomi Menguruskan kewangan, perbendaharaan negara dan Baitumal 6. Khalifah Abu Bakar al-siddiq Bersifat jujur Dipersetujui ramai 1
F3 H5 H6 H7 Sumbangannya Mengatasi masalah perpecahan umat Islam Akibat golongan murtad dan gerakan al-riddah yang enggan membayar zakat Berjaya mempertahankan Madinah dari ancaman Parsi dan Rom Timur Menghantar panglima perang Khalid al-walid ke Iraq dan Usman bin Zaid ke Ghassan menentang Parsi Membahagikan Tanah Arab kepada 10 wilayah Memperkenalkan bayaran gaji untuk tentera melalui rampasan harta perang, undang-undang tanah dan hak golongan Mawali Mengumpulkan tulisan al-quran pada batu, kayu, tulang dan kulit binatang 7. Khalifah Umar bin al-khattab Bersifat berani, tegas dan berterus terang Dipersetujui para sahabat dan orang ramai F3 Sumbangannya Menubuhkan Majlis Syura yang dianggotai wakil golongan Muhajirin dan Ansar Membahagikan jajahan takhluk Islam kepada wilayah Melantik wali atau gabenor sebagai ketua pentadbir awam dan panglima tentera Menubuhkan jabatan seperti Jabatan Tentera, Jabatan Polis H5 Mengekalkan salah laku oleh hakim F4 Sumbangan bidang sosial Menyediakan tempat pembelajaran di masjid Menjadikan tahun Hijrah sebagai titik permulaan kalendar Islam F5 Menyusun sistem ketenteraan Membentuk tentera tetap dan tentera sukarela Tentera tetap diberikan gaji dan pakaian seragam Markas tentera dibina di bandar utama Kubu pertahanan dibina di sempadan menghadap negara musuh seperti di Madinah, Kufah, Fustat dan Basrah F6 Mempertingkatkan ekonomi Membina terusan dan tali air untuk menambahkan hasil pertanian Empangan Abu Musa di Basrah dan Terusan Amirul Mukminin Rakyat digalakkan meneroka tanah baru untuk pertanian Cukai jizyah terhadap golongan zimmi H5 Cukai kharaj berdasarkan jenis tanaman dan kesuburan tanah H6 Baitumal didirikan bagi mengawal aliran masuk pendapatan negara melalui sistem jizyah dan kharaj 8. Khalifah Uthman bin Affan Terkenal sebagai hartawan yang dermawan, bersifat lemah lembut, bertolak ansur dan mempunyai sikap simpati yang tinggi Digelar Zun Nurain kerana mengahwini dua puteri Nabi Muhammad s.a.w. Melalui Majlis Syura 2
F3 Sumbangannya Meluaskan wilayah Islam sehingga ke Samarkand Membina angkatan tentera laut pertama dalam sejarah Islam Meningkatkan ekonomi negara Jizyah kepada penduduk bukan Islam diteruskan untuk sumber pendapatan 9. Khalifah Ali bin Abu Talib Sifat kepahlawanan dan tegas Disokong oleh suara terbanyak F3 Sumbangannya Menyelesaikan masalah perhubungan masyarakat Undang-undang Islam Mementingkan kestabilan dan keharmonian negara Terbukti ketika Perang Siffin H5 Mengukuhkan pertahanan dengan membina markas tentera di Parsi dan sempadan Suria F4 Kesan kematian Berakhir pemilihan khalifah cara syura Bermula sistem warisan Tamat Khalifah al-rashidin Bermula Zaman Bani Umaiyah 6.2 Kerajaan Bani Umaiyah 10. Pembentukan kerajaan Bani Umaiyah F1 Diasaskan oleh Muawiyah bin Abu Sufyan F2 Dua tahap iaitu berpusat di Damsyik pada 661-750M dan berpusat di Cordova dan ibu kotanya di Andalusia pada 756-1031M 11. Sebab kejatuhan kerajaan Bani Umaiyah F1 Golongan Mawali iaitu bangsa Parsi dan Barbar menganggap telah didiskriminasikan F2 Tidak senang hati kerana tidak mendapat jawatan F3 Dikenakan cukai yang lebih tinggi berbanding orang Arab Islam F4 Khalifah terakhir mengabaikan tanggungjawab terhadap rakyat F5 Mengabaikan ajaran Islam yang membangkitkan kemarahan rakyat F6 Pemilihan khalifah mengikut sistem warisan ditentang golongan Syiah dan Khawarij 12. Sumbangan kerajaan Bani Umaiyah tahap pertama F1 Segi politik Empat aspek sistem pentadbiran Bani Umaiyah Pertama sistem Khalifah, pelantikan Khalifah sebagai ketua pemerintahan Kedua sistem wazarah, pelantikan wazir untuk mengetuai kerajaan pusat Gabenor mengetuai pentadbiran wilayah H5 Ketiga sistem urus setia H6 Membahagikan urusan pentadbiran kepada beberapa bahagian iaitu bahagian surat menyurat, bahagian cukai, bahagian ketenteraan, bahagian 3
H7 H8 F2 F3 F4 F5 polis dan bahagian kehakiman Keempat sistem hijabah, seseorang pegawai ditugaskan memeriksa orang yang mahu menemui Khalifah, mengawal keselamatan Khalifah Penubuhan empat jabatan iaitu Jabatan Cukai, Jabatan Surat, Jabatan Urusan Am dan Jabatan Urusan Cap Mohor Pemerintahan Segi pertahanan Sistem ketenteraan diperkemas Diwanul Junadi ditubuhkan untuk pertahanan negara Segi pengetahuan Kelahiran ilmuan Kota Barrah dikenali sebagai pusat pengajaran dan penyebaran ilmu Bahasa Arab dijadikan bahasa rasmi Ilmuan agama Segi kesihatan Pembinaan hospital Pembinaan hospital penyakit kusta Ibn al-nafis pakar bedah Damsyik menghasilkan buku pembedahan dan rawatan selepas pembedahan Segi perundangan Hakim mengenakan hukuman berdasarkan ijtihad Ijtihad menggunakan keupayaan berfikir Ijmak kesepakatan ulama yang berijtihad Hakim mesti adil dalam penghakiman 13. Sumbangan kerajaan Bani Umaiyah tahap kedua F1 Segi pendidikan Pusat pengajian tinggi di Cordova Al-Hakam II mengasaskan perpustakaan Pembinaan pusat penterjemahan Cordova dianggap sebagai pusat kegemilangan H5 Cordova menjadi jambatan kepada masyarakat Eropah H6 Orang Islam menimba ilmu daripada karya Eropah F2 Segi seni bina Binaan Masjid Cordova Kubah masjid Cordova beralaskan kayu berukir F3 Segi ekonomi Penubuhan Baitumal Sumber pendapatan kerajaan dari Kharaj (cukai tanah), Jizyah (cukai perlindungan), Ghanimah (harta rampas peperangan) Kemajuan pertanian dengan membina Penyelidikan benih yang berkualiti H5 Sistem saliran 6.3 Kerajaan Bani Abbasiyah 14. Pembentukan kerajaan Bani Abbbasiyah F1 Mengamalkan sistem warisan F2 Sistem monarki 15. Sumbangan Bani Abbasiyah F1 Pembinaan pusat intelektual 4
F2 F3 F4 F5 F6 Pembinaan baitulhikmah Kegiatan penulisan mengikut tahap Ulama terlibat dalam penulisan Terjemahkan daripada bahasa Sanskrit, Suriani dan Yunani Orang Islam bukan sahaja menterjemah malah mencipta dan membuat pembaharuan dalam karya penterjemahan Menghuraikan, penambahbaikan, memuatkan keterangan dan ulasan dalam karya Berlaku Zaman Renaissance di Eropah Memelihara warisan ilmu daripada terkubur 6.4 Kerajaan Turki Uthmaniyah 16. Pembentukan Turki Uthmaniyah F1 Uthman ialah amir atau gabenor Saljuk bagi kawasan sebelah barat Anatolia F2 Uthman berjaya menumpaskan tentera Byzantine F3 Kemenangan ini menyebabkan ramai ghazi F4 Membentuk kerajaan dan menjadikan Busra sebagai ibu negeri 17. Sumbangan kerajaan Uthmaniyah F1 Perluasan kuasa Murad I dan Bayezid I menguasai kawasan selatan Balkan Mehmed II menawan Istanbul, ibu negeri Rom Timur F2 Sistem perundangan Diperkenalkan oleh Suleiman 1 Tanpa mengenal bangsa dan agama F3 Sektor ekonomi Kedudukan geografi Istanbul Jalinan perdagangan meliputi pelabuhan Laut Tengah F4 Segi sosial Berlaku mobiliti sosial yang luas di Eropah F5 Segi ilmu pengetahuan Sistem pendidikan berpengaruh Penulisan ensaiklopedia 18. Faktor penyebaran Islam ke Eropah F1 Tentera Islam Tentera zaman Uthmaniyah mempunyai semangat ghazi Semangat kepahlawanan Bersungguh-sungguh memperluaskan kawasan ke Eropah Sistem ketenteraan Uthmaniyah tersusun F2 Kejatuhan kerajaan Byzantine F3 Institusi gereja Greek Ortodoke hancur F4 Dasar politik dan hubungan keagamaan kerajaan Uthmaniyah F5 Dasar sosial Islam Berasaskan kecemerlangan individu dan bukan keturunan Pembinaan sekolah, rumah sakit dan kawasan perdagangan demi rakyat 5
6.5 Perkembangan Tamadun Islam Dengan Tamadun Lain 19. Cara pertembungan tamadun Islam dengan tamadun lain F1 Perdagangan dan perniagaan Penguasaan Islam terhadap Teluk Parsi Membolehkan perdagangan jarak jauh laut Orang Islam telah menetap dan berdagang di Canton F2 Hubungan diplomatik Kerajaan Uthmaniyah menghantar kumpulan peneroka ke utara Selat Gibraltar Membuat hubungan diplomatik dengan kawasan tersebut Berlaku pemahaman secara aman antara orang Islam dan bukan Islam F3 Penaklukan atau ketenteraan Memperluaskan kawasan dan penyebaran Islam melalui ekspedisi ketenteraan Penaklukan Iraq dan Iran Penaklukan Mesir dan Afrika F4 Pertembungan kebudayaan Bahasa Arab menjadi bahasa utama di Sepanyol Lahir golongan Mozarab F5 Pertembungan intelektual Antara ahli fikir Islam dengan bukan Islam Ilmuwan Islam mendalami keilmuan tamadun Eropah 20. Kesan pertembungan tamadun Islam dengan tamadun lain F1 Keagamaan Sistem perundangan berdasarkan al-quran dan hadis Islam tidak menghapuskan cara hidup F2 Politik Wujud masyarakat Islam Cina F3 Ekonomi Perluasan kuasa membolehkan orang Islam menguasai perdagangan Pusat ekonomi Islam meliputi Aden, Siraf, Basra, Iskandariah dan Istanbul F4 Kebudayaan Golongan dikenali sebagai golongan Mudejar F5 Ilmu pengetahuan Penubuhan Baitulhikmah sebagai perpustakaan Peningkatan aktiviti penterjemahan F6 Cendekiawan Cendekiawan Islam mengutamakan proses pengumpulan maklumat dan teks penulisan cendekiawan Melahirkan cendekiawan Islam dalam setiap bidang keilmuan F7 Bidang matematik dan astronomi F8 Pemikiran politik dan undang-undang Al-Farabi Menghasilkan beberapa karya undang-undang dan pemikiran politik F9 Ilmu mantik dan falsafah Islam Ibn Sina, al-kindi Perkembangan pemikiran usuluddin, falsafah sains F10 Kesenian Islam 6
F11 F12 Kesusasteraan Penulis puisi dan novel Omar Khayyan menulis tentang Rubaiyah Pengembara Tulisan Ibn Battuta menjadi rujukan kesejahteraan hingga ke hari ini 7