І.Жансүгіров атындағы Жетісу мемлекеттік университеті Гуманитарлық факультет БЕКІТЕМІН Бірінші проректор оқу-әдістемелік жұмыстар жөніндегі проректор, ОӘК төрайымы Л.Қ.Еркінбаева 2016 ж. Хаттама 5В011700 - «Қазақ тілі мен әдебиеті» мамандығы бойынша Элективті пәндер каталогы Қабылдау жылы: 2016 ж. Талдықорған, 2016
ЭК Пәннің шифры: TBK 1201 Пән атауы: Тіл біліміне кіріспе Пререквизиттері: Постреквизиттері: Қазіргі қазақ тілінің лексикологиясы, Қазіргі қазақ тілі фонетикасы, Қазіргі қазақ тілі морфологиясы, Қазіргі қазақ тілінің синтаксисі, Мақсаты: Тіл біліміне кіріспе курсы қазақ филологиясының студенттері үшін ана тілінің (қазақ тілінің) құрылымын, фактілерін ғылыми терең түсіуге, ана тілінің туыс тілдермен генетикалық жақындығын білуіне, ал басқа туыс емес тілдермен типологиялық ұқсастықтарын салыстыруға мүмкіндік береді. Пәннің қысқаша сипаттамасы: Лекцияда қазақ тілін оқытудың теориялық мәселелері қарастырылып, практикалық сабақтарда қазақ тілін оқытудың нақты әдістемелері талданады, оқу- әдістемелік әдебиеттер талданады, қазақ тілі сабақтарының болмысы танылады. - қазақ тілінің жалпы тілдер жүйесіндегі, түркі тілдер жүйесіндегі өзіндік орны мен ерекшеліктерімен байланыстыра білу іскерлігі; - Оқу құралдарымен, анықтама және ғылыми әдебиеттермен жұмыс жасай білу дағдысы қалыптасады. арнайы: әлеуметтік серіктестікке және педагогикалық ынтымақтастыққа қабілетті болу; педагог мамандығының әлеуметтік маңыздылығын ұғыну. қазақ тілін оқытудың теориялық мәселелерін меңгере келе, практикалық қазақ тілін оқытудың нақты әдістемелерін, оқу- әдістемелік әдебиеттер талдау, қазақ тілі сабақтарының болмысын тану. ЭК Пәннің шифры: АК 1202 Пән атауы: Әдебиеттануға кіріспе Пререквизиттері: Постреквизиттері: Қазақ ауыз әдебиеті, Қазақ әдебиетінің ежелгі және хандық дәуірі, ХІХ ғасырдағы қазақ әдебиеті, ХХ ғасыр басындағы қазақ әдебиеті, Кеңес дәуіріндегі қазақ әдебиеті, Әдебиет теориясы Мақсаты: Курстың мақсаты - әдебиет теориясының сұрақтарына және әдебиет ғылымына қызығушылық тудыру. «Әдебиеттануға кіріспе» пәні студенттерге көркем әдебиеттің сыры мен сипатын, мәні мен маңызын танытатын, әдебиеттің тарихын зерттеуге, сынып дамытуға бірден-бір қажет әдебиетінің теориялық мәселелерін толғайтын пән. Пәннің қысқаша сипаттамасы: «Әдебиеттануға кіріспе» пәні сөз өөнерін, тарихи-әдеби процесті, әдебиет дамуының заңдылықтарын, көркем шығармаларды, жазушылардың шығармашылық ғұмырнамасын оқытады. - Әдебиеттің мазмұны мен пішіні, диалектикалық бірлігі, тақырып пен идея, тақырып таңдау мәселесін жазушының дүниетанымы мен тақырып өзектілігі мәселелерін аша білуі; - әдеби образ және оның жасалу жолдарын, мифтік, романтикалық, реалистік образ өзгешіліктерін ажырата білуі; - көркем образ, әдеби характер, әдеби тип, реализм, романтизм, жазушы стилі сияқты әдеби ұғымдардың негізгі белгілерін білуі; - типтендіру проблемасын, композиция мен сюжет туралы, композицияның көркем шығармадағы идеяларды жүйелеу, образдарды тұтастыру, мазмұнды қиыстырудағы рөлін, сюжеттің даму заңдылықтарын, суреттеу, баяндау, мінездеу, лирикалық шегіністер сырын ашуы;
- поэтикалық тіл ерекшелігін, көркемдік компонеттерін, өөлең сөздің теориясын, көркем шығарманы бағалау, эстетикалық қағидалар, суреткерлік шеберлік сырын түсіндіріп, студенттердің көркем шығарманы талдауға дағдылануы арнайы: шығармашылық қызметтің теориялық негіздері, шығармашылық психологиясы саласындағы білімдерді меңгеру, сыни тұрғыда ойлауға, жаңа педагогикалық идеяларды геөнерациялауға қабілетті болу. Әдебиеттің мазмұны мен пішіні, диалектикалық бірлігі, тақырып пен идея, тақырып таңдау мәселесін жазушының дүниетанымы мен тақырып өзектілігі мәселелерін аша білуі. ЭК Пәннің шифры: КAA 2210 Пән атауы: Қазақ ауыз әдебиеті Пререквизиттері: Әдебиеттануға кіріспе, Ілистану Постреквизиттері: Қазақ әдебиетінің ежелгі және хандық дәуірі, ХІХ ғасырдағы қазақ әдебиеті, ХХ ғасыр басындағы қазақ әдебиеті, Кеңес дәуіріндегі қазақ әдебиеті, Әдебиет теориясы Мақсаты: Фольклордың тарихын, терең тамырлы табиғатын, синкреттік сипатын таныту, оны өзге ғылым салаларымен байланысты (тіл, этнография, тарих, археология, философия т.6.) оқытуды кажет етеді. Дәрістік білімді семинар сабақтармен сабақтастыру, арнайы тақырыптарға жазба жұмыстарын орындату, студентердің ойлау, сөйлеу және жазу мәдениетін қалыптастыруға ықпал етеді. Пәннің қысқаша сипаттамсы: Казак халқының ауыз әдебиеті курсын жоғары оқу орындарында оқыту ісі болашақ мамандарды туған халқының ғасырлар бойы жасаған дәстүрлі мәдениеті үлгілерімен, халық өөнерінің түрлерімен жан-жақты таныстыруды камтамасыз ететін білімдік үрдіс. - Фольклорлық туындылардағы кейіпкердің рөлі мен орнын, сондай-ақ кейіпкер харектерінің қоршаған орта мен жағдайларға байланысты қалыптасуын ашып көрсете білуі; - Жанрды, шығармаларды, кейіпкерлерді, сондай ақ оларда көтерген келелі мәселелерді, көркемдік ерекшеліктерін салыстыра отырып қарастыра білуі; арнайы: Кәсіби қызметте қажетті іргелі білім, білік және дағды қалыптастыру, көркем әдебиеттің танымдық-тәрбиелік, көркемдік-эстетикалық, ұлттық сипаттарын айқындай алу, талдау. Фольклордың тарихын, терең тамырлы табиғатын, синкреттік сипатын таныту, оны өзге ғылым салаларын (тіл, этнография, тарих, археология, философия т.6.) меңгеру, мамандыққа қатысты қолдана білу ЭК Пәннің шифры: EKHDA 2211 Пән атауы: Ежелгі және қазақ хандығы дәуірі әдебиеті Пререквизиттерi: Әдебиеттануға кіріспе, Қазақ ауыз әдебиеті Постреквизиттерi: Кеңес дәуіріндегі қазақ әдебиеті, Әдебиет теориясы Пәннің қысқаша сипаттамасы: Білге Қаған, Қорқыт, Әл-Фараби, Махмұд Қашқари, Жүсіп Баласағұн, Ахмед Иүгінеки, Ахмет Яссауи, Сүлеймен Бақырғани, Хорезми, Құтб, Сайф Сарай, Дүрбек, Әбілғазы, Қадырғали Жалайри, Хайдар Дулати, Бабыр Мақсаты: Ежелгі түркі тілді әдебиет бертін келе қазақ халқының этникалық құрамына енген тайпалардың көне дәуірдегі әдебиеті, олардың ру ұлыстармен бірге жасаған көркем
сөз өнерін таныту. Ежелгі дәуірдегі ХҮ ХҮIII ғасырларда өмiр сүрген жыраулар - Сыпыра, Асан қайғы, Қазтуған, Доспамбет, Шалкиiз, Жиембет, Марғасқа, Ақтамбердi, Тәтiқара, Үмбетей, Бұхар, Ктеш, Шал және т.б сөз зергерлерiнiң өөмірі мен шығармашылығы қарастырылады. Жыраулар мен ақындар поэзиясының өзiндiк даму ерекшелiктерiн, басылу жайы мен зерттелуiн, оның кейiнгi кезеңдегi әдебиетке әсерiн жеткiзу. Көркем шығарманың идеялық-тақырыптық негізін, тілдік-көркемдік табиғатын, қазақ әдебиетінің өзіне тән сипаттарын, ұлттық әдеби процестің, әдебиет терминдерінің ерекшеліктерін жете түсіндіріп, көркем шығарма негізінде талдау студенттерге сапалы теориялық білім беру, эстетикалық талғамын қалыптастыру. Сөз зергерлерiнiң өмірі мен шығармашылығы қарастырылады. Көркем шығарманың идеялық-тақырыптық негізін, тілдік-көркемдік табиғатын, қазақ әдебиетінің өзіне тән сипаттарын, ұлттық әдеби процестің, әдебиет терминдерінің ерекшеліктерін жете түсіндіріп, көркем шығарма негізінде талдау студенттерге сапалы теориялық білім беру, эстетикалық талғамын қалыптастыру. Қазақ хандығының құрылуы қарсаңындағы қоғамдық, әлеуметтiк, саяси жағдай, Жошы ұлысының бiрнеше хандыққа бөлiнiп кетуi. Алтын Орда мен Ақ Орда болып құрылуы, одан кейiнгi қазақ хандығының құрылуына негiз болған алғышарттар. Қазақтың алғашқы хандары - Әбiлхайыр, Керей мен әз Жәнiбек, одан кейiнгi Қасым хан, Тәуекел хан, Жәңгiр хан, Тәуке хан, сол кезеңдегi ақын жыраулардың шығармашылығы, өмірі, қоғамы, заманы. Жыраулар шығармашылығында ерлік мәселелеріне елдік мәселелерінің қоса жырлануы. Ақтамберді, Үмбетей, Тәтіқара жыраулардың толғауларындағы сыртқы жауларға қарсы күрес, ерлік сарыны. Бұхар шығармашылығында қазақ халқының өміріндегі мәселелердің көрініс табуы. ХҮ-ХҮІІІ ғасыр поэзиясында жыраулық дәстүрдің одан әрі дамуы және ақындық поэзияның алғашқы өкілдерінің шығуы. Жыраулар поэзиясының тақырыптық, көркемдік, жанрлық жағынан толығуы, адам образының жасалуы, тарихи тұлғалар бейнесінің жырлануы. Жыраулар поэзиясындағы Бөгембай, Абылай хан бейнесі. Дін, этика, мораль мәселелері, байлық пен кедейлік, о дүние мен бұ дүние жайы сөз етілетін философиялықдидактикалық үлгідегі туындылар, өлең-жырлардың күнделікті өмірге, тұрмысқа қатысты тақырыптармен толығуы. Күтілетін нәтиже: - бүкіл түркі тілді халықтарға ортақ әдебиеттің /ҮІ-ХҮ-ғасырлар және ХҮ ХҮІІІ ғғ жыраулар поэзиясының негізгі ағымын крсету; - тарихын меңгерту; - шығармалардың ішкі мазмұнын игерту; - кейіпкерлердің алар орнын айқындау; - студенттерге қазақ хандығы тұсындағы жыраулардың шығармаларын меңгертумен бiрге оны жаттау, мән-мағынасын түсiну, талдата бiлу; - идеялық көркемдiк ерекшеліктерін айқындау бiлу; - әр шығармаға мiнездеме беру; - практикалық сабақта өз беттерінше жұмыс жасап, көркем шығарманың тақырып аясын аша бiлу. арнайы: құрылымдау және жүйелеу біліктері мен дағдыларын меңгеру, педагогикалық болмысты тұтас қабылдауға және жүйелі ойлауға қабілетті болу; ұлттық әдебиеттің жалпы даму жолы, белесті кезеңдері, көркемдік-эстетикалық мәселелерін игеру; - ежелгі дәуірдегі шығармалармен танысып, сюжеті мен композициясын талдау; - идеялық-көркемдігін айқындай білу; - әр шығарма кейіпкеріне мінездеме беру; - ХҮ ХҮIII ғасырларда өмiр сүрген жыраулар - Сыпыра, Асан қайғы, Қазтуған, Доспамбет, Шалкиiз, Жиембет, Марғасқа, Ақтамбердi, Тәтiқара, Үмбетей, Бұхар, Көтеш, Шал және т.б сөз зергерлерiнiң өмірі мен шығармашылығын меңгеріп, талдай білу.
ЭК Пәннің шифры: KKTF 2212 Пән атауы: Қазіргі қазақ тілінің фонетикасы Пререквизиттері: Тіл біліміне кіріспе, Нормативті қазақ тілі, Тілдік қатынас негіздері, Ономастика және елтану Постреквизиттері: Қазіргі қазақ тілінің лексикологиясы, Қазіргі қазақ тілі морфологиясы Мақсаты: фонетиканың тіл білімінің бір саласы екендігі, оның салалары мен зерттеу әдістері туралы түсінік беру; тіл дыбыстарының дауыс қатысына қарай жіктелуі: дауысты және дауыссыз дыбыстар туралы түсінік беру; дыбыстардың классификациясы мен емлесін меңгерту; орфография және орфоэпия туралы түсінік беру; сөзге толық фонетикалық талдау жасауға үйрету. Пәннің қысқаша сипаттамасы: Қазіргі қазақ тілінің фонетика саласы тіл дыбыстарының жүйесін, жасалу ерекшеліктерін, әртүрлі сипаты мен бір-бірімен тіркесу заңдылықтарын зерттейтін тіл білімінің бір саласы. Табиғи дыбыстардың тіл дыбыстарымен арақатынасы, тіл дыбыстарының жасалуы, олардың сапасы, тілдің ең кіші блшегі ретіндегі дыбыстардың қызметі, казақ тілінің дыбыстар жүйесі, дыбыстардың бір-біріне әсері, орфография мен орфоэпия, казақ графикасының дамуы мен қазіргі жай-күйі туралы нақты ғылыми түсінікті фонетика пәні береді. Сонымен қатар, қазіргі қазақ фонетикасының зерттелу жайы да сөз болады. - фонетиканың салалары мен зерттеу әдістерін; - қазақ тілінің дыбыстық жүйесін, оның құрамын, жіктелуін; - буын мен екпін түрлерін; - үндестік заңы: буын үндестігі мен дыбыс үндестігі арқылы қазақ тілінің өзіне тән ерекшеліктерін; - орфографиялық және орфоэпиялық нормаларды; - фонетикалық құбылыстарды; арнайы: - ойлау мәдениеті жоғары, дүниетанымы кең, білімді тұлғаны қалыптастыру; кәсіби қызметке қажетті жаңа білім алу дағдысын игеру; - өз бетінше интернет ресурстарынан фонетикаға қатысты ақпаратты іздей білу, талдау, сараптау. фонетиканың салалары мен зерттеу әдістерін; қазақ тілінің дыбыстық жүйесін, оның құрамын, жіктелуін тәжірибеде пайдалана білу, фонетикалық және фонологиялық талдау жасауды меңгеру. ЭК Пәннің шифры: KKTL 2213 Пән атауы: Қазіргі қазақ тілінің лексикологиясы Пререквизитттері: Тіл біліміне кіріспе, Қазіргі қазақ тілінің фонетикасы, Нормативті қазақ тілі, Тілдік қатынас негіздері, Ономастика және елтану Постреквизиттері: Қазіргі қазақ тілі морфологиясы, Қазіргі қазақ тілінің синтаксисі Мақсаты: Қазіргі қазақ тілі лексикологиясы мен фразеологиясы курсының ең негізгі мақсаты қазақ тіл білімінің лексикология және фразеология саласы бойынша тыңдаушыларға жүйелі білім беру, алған білімдерін практикалық және лабораториялық дәрежеде пысықтап, толықтыру. Білімгерлерге қазіргі қазақ тілі лексикологиясы мен фразеологиясы туралы ғылыми-теориялық білім бере отырып, оның болашақта зерттелуге тиісті проблемаларына байланысты білімгерлердіғылыми ізденіске баулып, олардың шығармашылық ой-пікірін жетілдіріп отыру.
Пәннің қысқаша сипаттамасы: Қазаіргі қазақ тілі лексикологиясы курсы - жоғарғы оқу орындарының қазақ тілі мен әдебиетінен маман даярлайтын факультеттерінде оқылатын ғылыми-теориялық пән. Пән қазақ тілінің шығу тегі, атқаратын қызметі, зерттелу дәрежесі жайында жалпы мағлұмат беретін кіріспе блімнен басқа сөз, сөз мағынасы мен қазақ тілінің сөздік құрамы, фразеологиясы туралы толық ғылыми-теориялық блімнен және лексикологияның лексикография, этимологиямен байланысына қатысты зекті мәселелерді қамтитын қорытынды блімнен тұрады. Күтілетін нәтиже: - Қазіргі қазақ тілі.лексикологиясының объектісі мен міндетін, жіктелетін салаларын ажыратады; - Қазақ тілі лексикологиясының семантикалық сипатын, сөз бен мағына, оның түрлері мен типтерін, олардың пайда болу жолдарын меңгереді; - Сөздік құрамының және қордың айырмасы, олардың толығу, даму жолдары, сөздік құрамының қолданылу сипатына қарап түрлері және олардың ерекшеліктері, актив, пассив сөздік құрам қатыстарының шарттары мен белгілерін ажыратады; - Мәтінге лексикалық талдау жасауға үйренеді; - Қазақ фразеологиясының зерттелуін, даму, қалыптасуы жайлы мәлімет бере алады. арнайы: этикалық құндылықтар жолын ұстану, ізгілікке бейім болу; жалпы тіл біліміндегі осы заманғы ғылыми концепцияларды меңгеру, оларды жұмыс барысында оңтайлы пайдалана білу. қазақ тілінің шығу тегі, атқаратын қызметі, зерттелу дәрежесі жайында жалпы мағлұмат беретін кіріспе бөлімнен басқа сөз, сөз мағынасы мен қазақ тілінің сөздік құрамы, фразеологиясы туралы толық ғылыми-теориялық блімнен және лексикологияның лексикография, этимологиясын меңгеру. ЭК Пәннің шифры: KKTM 2214 Пән атауы: Қазіргі қазақ тілінің морфологиясы Пререквизиттері: Қазіргі қазақ тілінің лексикологиясы Постреквизиттері: Қазақ тілінің стилистикасы, Жалпы тіл білімі Мақсаты: Курстың басты мақсаты болашақ мамандарды қазақ тіліндегі сөздердің тұлғалық өзгеруі, сөз және оның формалары, оны қарастырудың жолдары мен тәсілдері, амалдары туралы және сөз атаулының әлденеше рет өзгеріске ұшыраған түрлері мен олардың топтарға блінуі, әр топқа енген сөздердің өзіне тән грамматикалық сыр-сипаты жөнінде терең теориялық білім беру мақсатын кздейді Пәннің қысқаша сипаттамасы: «Қазіргі қазақ тілінің морфологиясы» пәні қазақ тілінің морфологиялық құрылысының теориялық негіздерімен, грамматикалық мағыналар мен олардың берілуі және жарыққа шығу жолдары, амал-тәсілдерімен таныстыру және қазақ тіліндегі сөздердің лексика-грамматикалық топтарын, тілдегі грамматикалық мағыналар мен формалар туралы ғылыми- теориялық білімді жүйелі жүргізу жайында мәлімет береді. - сөздердің морфологиялық құрылымын, негізгі грамматикалық ұғымдар мен категорияларды; - сөз құрамы және морфемалардың жасалу жолын; - сөз формалары, олардың жасалу жолын; - сөз таптары, олардың жіктелуі; зат есім, оның лексико-грамматикалық, синтаксистік сипаты; сын есім, оның синтаксистік қызметі; сан есім, оның лексико-семантикалық, морфологиялық сипаты; есімдіктердің жасалу жолы, түрлері; - етістіктің лексика-семантикалық, морфологиялық сипаты; - үстеудің морфологиялық белгілері, түрлері;
- еліктеу сөздердің семантикалық, фонетика-морфологиялық, синтаксистік сипаты; - одағай, оның түрлері, қызметі; - шылау, олардың түрлері, жасалу жолдарын мақсатты түрде қолдана білуге үйренеді. арнайы: педагогтың кәсіби парызын ұғыну, педагогикалық қызмет нәтижесіне жауапкершілікпен қарау. қазақ тіліндегі сөздердің тұлғалық згеруі, сөз және оның формалары, оны қарастырудың жолдары мен тәсілдері, амалдары туралы және сөз атаулының әлденеше рет згеріске ұшыраған түрлері мен олардың топтарға блінуін меңгеру. ЭК Пәннің шифры: KKTS 2215 Пән атауы: Қазіргі қазақ тілінің синтаксисі Пререквизитттері: Тіл біліміне кіріспе, Қазіргі қазақ тілі морфологиясы Постреквизиттері: Қазақ тілінің стилистикасы, Жалпы тіл білімі Мақсаты: Синтаксистік тұлғалар, олардың түрлері коммуникативтік грамматикалық дербес синтакасистік формалар, синтаксистік жүйе салаласа, сабақтаса байланысқан сөз тіркестері мен оларды құруға қатысатын амалдар туралы түсінік беріп, жай сөйлемдердің грамматикалық сипатын, семантикалық -грамматикалық формаларын таныту. Синтаксис-морфология сияқты грамматиқаның бір саласы. Синтаксис- сөйлем құрудың жүйесі, сондықтан құрмалас сөйлемнің өзіндік белгілері, басқа тілдік конструкциялардан айырмасы, жасалу жолдары мен түрлері туралы және оның қалптасу, даму жолдары жайлы теориялық білім беруді, практикалық блімі студенттердің меңгерген блімдерін бекітуді, білім дәрежесін толықтыра түсуді мақсат етеді. Пәннің қысқаша сипаттамасы: «Қазіргі қазақ тілі» курсының синтаксис саласы тіл, әдебиет, мамандрын дайындау үшін оқылатын лингвистикалық пәндердің негізгісі. Курс бүгінгі күні жалпы халық қолданып жүрген қазақ әдеби тілінің фонетикалық, лексикалық, грамматикалық жүйесін ғылыми-теориялық негізден танытады. «Қазіргі қазақ тілі синтаксисі» пәні қазақ тіліндегі сөйлем құрау материалдары сөз тіркесі, сөздердің тіркесу формалары, есімді және етістікті тіркестер, олардың ерекшеліктері, мағыналық қатынастарын, сөйлем мүшелері, сөйлемді тану принциптері, сөйлемнің, сөйлем мүшелерінің қатынасына қарай түрлері, сөйлемнің оқшау сөздер арқылы күрделенуі, олардың тыныс белгісі жайлы теориялық материалдарды қамтиды. Курс теориялық біліммен қатар практикалық дағдылар беруді міндет етеді. Сондықтан лекциялар мен семинар сабақтар қатар жүреді: тіл фактілерін нақты танытып, олардың сөйлеу мәдениетін жазу сауатын жетілдіреді. Күтілетін нәтиже: -Сөз тіркестерін жасау тәсілдерін, тіркесу формаларын меңгереді. -Жай сөйлем түрлерін, жасалу жолдарын игереді. -Сөз тіркесі және жай сөйлем бойынша талдау жасауға дағдыланады. -Құрмалас сөйемнің жалпы сипаты, түрлері мен жасалу жолдарын және құрмалас сөйлем интонацмясы, стильдік қызметін анықтай алады; -Құрмалас сөйлемнің заңдылықтарын сақтауға, дұрыс іс жүзінде қолдана білуге дағдыланады; -Жай сөйлем мен құрмалас сөйлемдердің ара қатынасын, айырым белгілері мен ұқсастықтарын танып, сараптайды. арнайы: педагогикалық міндеттерді шешуде түрлі пәндер салаларындағы білімдерді біріктіру біліктері мен дағдыларын меңгеру. Жай, құрмалас, аралас сйлемді тану, құрай білу, талдап, түр-түрінің жасалу жолдарын ажырату, құрмалас сөйлем заңдылықтарын іс жүзінде дұрыс қолдана білу.
ЭК Пәннің шифры: ОТGKA 2218 Пән атауы: ХІХ ғасырдағы қазақ әдебиеті Пәннің пререквизиті: Әдебиеттануға кіріспе, Қазақ ауыз әдебиеті Пәннің постреквизиті: ХХ ғасыр басындағы қазақ әдебиеті, Кеңес дәуіріндегі қазақ әдебиеті, Әдебиет теориясы Мақсаты: ХІХ ғасырдағы ақын-жазушылар шығармашылығы фольклорлық, дәстүрлі жыраулық және ақындық поэзияның табиғи сабақтастығы, көркемдік, стильдік жалғастық мәселелері аясында ғылыми-теориялық тұрғыдан түсіндіріледі. Қазақ әдебетінің әлемдік озық көркемдік әдістерімен, жанрлық-стильдік шеберлік үлгілерімен үндестігіне де айрықша назар аударылады. Әлемдік әдеби дамудың ортақ заңдылықтарын игерген, жаңашылдықпен түлеген реалистік әдебиетіміздің алыптары шығармаларындағы көркемдік шеберлік сырлары да тереңдетіле қарастырылады. Пәнге қысқаша сипаттама: ХІХ ғасырдағы қазақ әдебиеті ұлттық сөз өөнері тарихының елеулі бір кезеңін қамтитын пән. ХІХ ғасырдағы қазақ әдебиетінде ақынжыраулар поэзиясын оқытумен қатар, өөнер тұтастығы мамұнындағы ақындар (салсерілер), әнші-ақындар шығармашылығындағы көрнек өөнерінің ежелгі тұтастық (синкретизм) белгілерінің сақталуы меңгертіледі. Сондай-ақ, ағартушылық, демократияшыл кзқарастағы ақын-жазушылар шығармашылығының ХІХ ғасырдағы әлемдік өркениет дамуындағы маңызын, реалистік жаңа жазба әдебиетті дамытудағы игі ықпалдар жөнінде терең мағлұматтар беріледі Күтілетін нәтиже: - ХҮІІІ-ХІХ ғасырдағы ақын-жыраулар шығармаларындағы дәстүр жалғастығы мен шығармашылық байланыстарды ажырату; - Қазақ сөз өнерінің философиялық, гуманистік-ағартушылық, эстетикалық мазмұнын жан-жақты қамту; - Әлемдік әдеби дамуға байланысты романтизм, реализм символизм, поэзия жанрлары т.б. әдебиеттану мәселелерін меңгеру, шығарманың тілі мен бейнелілігін айқындауы; арнайы: Көркем шығарманың идеялық-тақырыптық негізін, тілдік-көркемдік табиғатын, қазақ әдебиетінің өзіне тән сипаттарын, ұлттық әдеби процестің, әдебиет терминдерінің ерекшеліктерін жете түсіндіріп, көркем шығарма негізінде талдау студенттерге сапалы теориялық білім беру, эстетикалық талғамын қалыптастыру. Фольклордағы синкретизмнің әнші-ақындар шығармашылығы арқылы жаңғыра көріну тәсілдерін меңгеру. ЭК Пәннің шифры: ZhGBKA 2219 Пән атауы: ХХ ғасыр басындағы қазақ әдебиеті. Пәннің пререквизиті: ХІХ ғасырдағы қазақ әдебиеті. Пәннің постреквизиті: Қазіргі қазақ әдебиеті. Мақсаты: Әдеби бағыттар мен олардың өкілдерін айқындау арқылы шығармашылық жетістік пен кемшіліктерді саралау. ХХ ғасыр басында әдебиеттің өріс алған қоғамдық, санаткерлік, көсемсөздік міндеттердің нәтижелерін салыстырмалы түрде қарастыру. Бұрын қарастырылмай келген немесе біржақты қарастырылған әдебиет өкілдерінің шығармашылығын бүгінгі көзқарас тұрғысынан бағалау әр әдебиет өкілінің басты жетістіктерін ашу. Бұл талаптың аясында қазақ сөз өөнерінің философиялық, гуманистікағартушылық, эстетикалық мазмұнын жан-жақты қамту басты бағдар болады. Сондықтан да осы кезеңдегі әдеби шығармалар мен белді авторлардың шығармашылығын жан-жақты
қарастыру кейінгі әдеби биіктеудің, кейінгі дамуының түрлі реңдерін аңғару, айқындауға, алдыңғы әдебиеттің жетістіктерімен келетін тұстарын терең зерделеуге негіз бола алады. Пәнге қысқаша сипаттамасы: Қазақ әдебиеті тарихындағы бұл кезең - жалпы қазақ әдебиеті тарихындағы ең бір жемісті де қайшылықты, жан-жақты даму, өрлеу, ояну кезеңі. Жазба әдебиеттің ркен жайған тұсы, әдеби жанрлардың әр саласында әдеби ізденістердің белең алған тұсы болғандықтан да осы кезеңдегі әдеби шығармаларды жан-жақты қарастыру кейінгі әдеби биіктеудің, кейінгі дамуының түрлі реңдерін аңғарып, айқындауға, алдыңғы әдебиеттің жетістіктерімен келетін тұстарын терең зерделеуге негіз бола алады. - қазақ әдебиетінің ілгері жылжуын ғылыми тұрғыда бағалау мен саралау жолдарын меңгеруі, қазақ әдебиетін дәуірлеу мәселесіне өзіндік тұрғыда баға беріп, жаңа тұжырымдар айту; - осы кезеңдегі әдеби ағымдар мен бағыттарды жан - жақты қарастыру арқылы «алтын ғасыр» аталған әдебиеттің табиғатын тану. арнайы: нақты әлеуметтік-педагогикалық жағдайды ескере отырып кәсіби қызметте теориялық білімдерді қолдана алу біліктері мен дағдыларын меңгеру ХХ ғасыр басындағы қазақ әдебиетінің қоғамдық - әлеуметтік жағдаймен байланысын қарастыру арқылы әдебиеттің ой - сананы оятудағы міндеттерін айқындау. Өзіне дейінгі әдебиетпен байланысын, дәстүрлі әдебиет үлгісін, жаңашылдықты тану. Романтизм мен реалистік әдіс- тәсілдердің қабаттаса жүріп, өмір шындығын ашудағы өзіндік ізденістерін бағамдау. ЭК Пәннің шифры: KDKA 3223 Пән атауы: Кеңес дәуіріндегі қазақ әдебиеті Пререквизиттері: ХХ ғасыр басындағы қазақ әдебиеті Постреквизиттері: Әдебиет теориясы, Қазіргі қазақ әдебиеті Мақсаты: Шығармалардың идеялық тақырыптық жетістіктерінен гөрі көркемдік жетістіктеріне баса мән берудің қажеттігі. Студенттердің әдеби талғамын жетілдіру мақсатымен шығарма оқуға, өлең, мәтін жаттатуға дағдыландыру. Көркемдік, саяситеориялық негіздерін ашатын қаулы-қарарлар, эстетикалық принциптерді жүйелі түрде талдап, оның ықпалын да ескертудің маңызын ескеру. Пәнге қысқаша сипаттама: 1960 жылдан 1990 жылдардың аралығын қамтитын әдебиет қилы саяси-әлеуметтік, қоғамдық оқиғаларды бастан кешті. Соған қарамай бұл дәуірде қазіргі қазақ әдебиеті білімді, талантты, дарынды адамдармен толығуы, жекелеген жанрлар: повесть, роман, драматургия, әдеби сын, әдеби зерттеу еңбектерінің туып, кемелдену процесін бастан кешіргенін байыптау. Тақырыптық жағынан да қазіргі қазақ әдебиеті белгілі шығармалар шоғырын тудыруы. Көркемдік саласында да айтулы табыстарға қол жеткізілуі. - шығарманың идеялық-көркемдік ерекшелігін сезіне білу; - әр шығармаға сыншыл көзқарасын қалыптастыру; - оқыған шығармаларына мінездеме бергізу; - дәріс оқу барысында, белгілі бір шығарманы талдау барысында олардың қатысып, өз пікірлерін ашып айтуына баулу; - ақындар мен жазушылардың жеке басының үлгісі, жырлары, көркем шығармалары арқылы студенттердің эстетикалық талғамын жетілдіріп, оларды Отан сүйгіштікке, ұлттық патриотизмге баулу. арнайы:
- Жанрды, шығармаларды, кейіпкерлерді, сондай-ақ оларда көтерген келелі мәселелерді, көркемдік ерекшеліктерін еркін талдау; - Алдын-ала дайындаған баяндама, рефераттарымен көпшілік алдында сөйлеуге машықтандыру,ө з ой-толғамын, өзінше түйіндеулерін келтіре отырып (дискуссия) еркін ағытыла сөйлеуін, әдеби-сын, зерттеулерге тезис және конспект жасауға тселдіру; - Кеңес дәуіріндегі көркем шығармалардың тақырыбы мен идеясын: авторлық, объективтік және негізгі идеяларды ажырата алуы тиіс, өлең сөздің теориялық негіздерін: ұйқас, шумақ, бунақ, сондай-ақ әлем әдебиетідегі өлең жүйелерін силлабикалық, метрикалық, тоникалық өлең өлшемдерін қазақ ақындары шығармаларынан тауып, салыстыра зерттеуге төселу. - Автордың идеялық-адамгершілік концепциясын анықтау мақсатында оқылатын шығарма кейіпкерлерін салыстыра отырып қарастыруға дағдыландыру ЭК Пәннің шифры: KKA 3225 Пән атауы: Қазіргі қазақ әдебиеті Пререквизиттері: Кеңес дәуіріндегі қазақ әдебиеті Постреквизиттері: Қазақ әдебиеті тарихын дәуірлеудің теориялық негіздері (магистратура), педагогикалық іс-тәжірибе Мақсаты: Шығармалардың идеялық тақырыптық жетістіктерінен гөрі көркемдік жетістіктеріне баса мән берудің қажеттігі. Студенттердің әдеби талғамын жетілдіру мақсатымен шығарма оқуға, өлең, мәтін жаттатуға дағдыландыру. Студенттерге қазіргі қазақ әдебиеті өкілдерінің шығармаларын меңгертумен бірге оны жаттату, мән-мағынасын түсініп оқуға, теориялық жағынан талдай білуге дағдыландыру; - шығарманың идеялық-көркемдік ерекшелігін сезіне білу; - әр шығармаға сыншыл көзқарасын қалыптастыру; - оқыған шығармаларына мінездеме бергізу; - дәріс оқу барысында, белгілі бір шығарманы талдау барысында олардың қатысып, өз пікірлерін ашып айтуына баулу; Пәнге қысқаша сипаттама: 1917 жылдан 1960 жылдардың аралығын қамтитын әдебиет қилы саяси-әлеуметтік, қоғамдық оқиғаларды бастан кешті: 1917 Ақпан буржуазиялық реовлюциясы, Қазан большевиктік реовлюциясы, социалистік құрылысты жүзеге асыру жолындағы қым-қуыт күрес жолын, адамзат қоғамында бұрын болып крмеген формацияны көркем бейнелеу міндеті тұрды. Бұл кезең таптық шайқастар, азамат соғысы, қанаушы, езуші саналған әлеуметтік «тапты» қуғынға түсіру, кек қайыру шайқасына толы кезең болғандықтан, күрделі кескілескен күрестерімен ерекшеленеді. Қазақ елін орыс империясының отарлау саясатынан азат ету, халыққа тәуелсіздік әперу, тәуелсіз ел болу мақсатын кздеген А. Байтұрсынов, М. Дулатов, М. Жұмабаев, Ж. Аймауытов, С. Садуақасов т.б. большевиктік идеологияны жақтағандар бітіспес күрес ашты. Көркем әдебиет большевиктік партияның насихат құралына айналды. Уақыт, адам, қоғамның әуселесі әдебеитте крінетіндіктен, қазіргі қазақ әдебиетінен оқылатын дәріс, жүргізілетін практикалық сабақтарда жазушы ақын творчествосында шындықты ашып крсетуге, жағдайға, көркем туындының идеологиялық ықпалға түсуінің объективті себептерін ашып, студенттердің танымын арттыру. Соған қарамай бұл дәуірде қазіргі қазақ әдебиеті білімді, талантты, дарынды адамдармен толығуы, жекелеген жанрлар: повесть, роман, драматургия, әдеби сын, әдеби зерттеу еңбектерінің туып, кемелдену процесін бастан кешіргенін байыптау. Тақырыптық жағынан да қазіргі қазақ әдебиеті белгілі шығармалар шоғырын тудыруы. Революция, революцияның қазақ сахарасына келуі, колхоздастыру, ндіріс, Ұлы Отан соғысы, соғыстан кейінгі халық шаруашылығын қалпына келтіру, тың және тыңайған жерлерді игеру, Сталиндік репрессия тақырыптарына қазақ жазушылары, ақындары дендеп баруы. Көркемдік
саласында да айтулы табыстарға қол жеткізілуі. Әсіресе, ХХ съезден кейін ұлттық әдебиеттің дамуы күрт беөлең алуы. - Тиісті деректерді келтіре отырып, пікір алмасуларда, диспуттарда өз көзқарасын, пікірін дәлелдеуге жаттықтыру; - Белгілі бір мәселелерді нысана етіп, соны шешу, әрі жинақтап қорытындылауда көркем шығармалардан, негізгі эпизодтардан ішінара іріктеп алып, мәтінді логикалық жоғары дәрежеде ауызша және жазбаша ойын еркін жеткізуге тәрбиелеу; арнайы: - Оқылған шығармалардағы кейіпкерлердің рөлі мен орнын, сондай-ақ қаһарман характерінің қоршаған орта мен жағдайларға байланысты қалыптасуын, сомдалуын ашып көрсете білу; - ағымдағы әдеби процестің жай-күйінен жаңа мәліметтер беру және қалыптастыру; - Қазіргі қазақ әдебиеті кезеңіне жататын авторлардың идеялық-адамгершілік концепциясын анықтау мақсатында оқылатын шығарма кейіпкерлерін салыстыру; - Жанрды, шығармаларды, кейіпкерлерді, сондай-ақ оларда көтерген келелі мәселелерді, көркемдік ерекшеліктерін еркін талдау. ЭК Пәннің шифры: ZhTB 4334 Пән атауы: Жалпы тіл білімі Пререквизиттері: Тіл біліміне кіріспе, Қазіргі қазақ тілінің фонетикасы, Қазіргі қазақ тілінің лексикологиясы, Қазіргі қазақ тілінің синтаксисі. Постреквизиттері: диплом жұмысын жазу, Академиялық грамматика теориясы (магистратура) Мақсаты: тыңдаушыларды тіл біліміндегі негізгі теориялармен таныстыру, оларға тіл туралы ғылымның ткен тарихынан, қазіргі күйінен, алда тұрған міндетттерінен, шешілген және шешілмеген проблемаларынан жан-жақты мәлімет беру. Пәнге қысқаша сипаттама: Жалпы тіл білімі курсы жалпы тіл білімінің қалыптасу, даму жолдары, тіл білімі тарихы, тіл білімінің басқа ғылым салаларымен байланысы, тілдің таңбалық сипаты, тілдің жүйелік құрылымдық сипаты, тілдің даму заңдылықтары және тіл білімінің зерттеу әдістері сияқты мәселелерді қамтиды. Тіл білімінің басқа қоғамдық, жаратылыстану және техникалық ғылымдар ішінде алатын орнын, олармен байланысын айқындау. Тіл білімін дамытуға өз үлестерін қосқан ғалымдармен, тіл білімі мектептерін меңгеру. арнайы: кәсіби абырой мен педагог қадір-қасиетін, сондай-ақ педагогикалық этика нормаларын сақтау, педагог мамандығының әлеуметтік маңыздылығын ұғыну, қазақ тілінің даму тарихынан мағлұмат беру. - жалпы тіл біліміндегі осы заманғы ғылыми концепциялар мен жетістіктер туралы мәлімет беру; - жалпы тіл білімінің теориясымен танысу; - тіл тарихын меңгеру; - тіл біліміндегі әдіс-тәсілдерді ажырату; ЭК Пәннің шифры: AT 4335 Пән атауы: Әдебиет теориясы Пререквизиттері: Әдебиеттануға кіріспе
Постреквизиттері: педагогикалық іс-тәжірибе, диплом жұмысын жазу Мақсаты: Әдебиет теориясы курсының ең басты мақсаты - студенттерге көркем әдебиеттің мәнін, ерекшеліктерінің әлеуметтік, идеялы-моральдық, эстетикалық мағынасын жеткізу. Курстың мақсаты - әдебиет теориясының сұрақтарына және әдебиет ғылымына қызығушылық тудыру.әсіресе өөнер құбылыстарын өздік және шығармашылық тұрғыдан зерттеу дағдыларын қалыптастыру өте маңызды. Пәнге қысқаша сипаттама: Әдебиет теориясының негізгі мақсаты - әдебиеттің даму заңдылықтарын, көптеген шығармашыларға, әдеби процеске ортақ сипат белгілерді айқындау. Әдебиеттің қоғамдық мірмен байланысын ашатын идеялық, танымдық, ұлттық және интернационалдық сипаттарын, көркем шығарманың құрылыс бітімі мазмұн мен түрі, тіл ерекшеліктері, әдебиетте қолданылатын көркемдік әдістер, кең тараған жанрларды меңгеру. арнайы: педагогикалық қызметте жоғары мотивацияға ие болу, өз бетімен білім алуға және өзін-өзі тануға ұмтылу. - қазақ әдебиетінің ілгері жылжуын ғылыми тұрғыда бағалау мен саралау жолдарын меңгеруі, қазақ әдебиетін дәуірлеу мәселесіне өзіндік тұрғыда баға беріп, жаңа тұжырымдар айта білуі; - проза жанрының қалыптасып, дамуының обьективті себептерін ашып, айқындай алуы, қаламгер туындыларымен танысып, ондағы дәуір демін, қоғам шындығын айқындай білуі; - көркем образ, әдеби характер, әдеби тип, реализм, романтизм, жазушы стилі сияқты әдеби ұғымдардың негізгі белгілерін білуі; ЭК Пәннің шифры: KTS 4337 Пән атауы: Қазақ тілінің стилистикасы Пререквизиттері: Қазіргі қазақ тілінің лексикологиясы, Қазіргі қазақ тілінің фонетикасы, Қазіргі қазақ тілінің морфологиясы Постреквизиттері: Стиль теориясы (магистратура), диплом жұмысын жазу Мақсаты: Студенттерді стилистиканың негізгі мәселелерімен, стильдерді тілдік ұйымдастыру ұстанымдарымен, тілідк құралдарды сөйлеуде қолдану заңдылықтарымен таныстыру. Бұл пән студенттер мен оқушылардың сөйлеу мәденетін қалыптастыруға кмектеседі. Пәнге қысқаша сипаттама: Стилистика- тіл білімінің негізгі саласының бірі. Тілдік элементтердің дұрыс, әсерлі қолданылуын зінің объектісі санайтын стилистика тіл білімінің барлық салаларымен тығыз байланысты. Ол сөз ішіндегі дыбыстардың жүйелі жұмсалуын, орфографиялық, орфоэпиялық заңдылықтардың нормасын, сөз мағыналарының жүйелі қолданылуын, морфологиялық сөз тұлғалары мен грамматикалық формалардың жүйелілігін, сөз тіркестері мен сйлемдердің әр түрлі конструкцияларының айтылмақ ойға сай жүйелі де әсерлі болу жағын үйрететіндіктен, тіл білімінің барлық салаларымен (фонетика, лексикология, морфология, синтаксис) тығыз байланысты. Дыбыстардың жүйелі жұмсалуын, орфографиялық, орфоэпиялық заңдылықтардың нормасын, сөз мағыналарының жүйелі қолданылуын, морфологиялық сөз тұлғалары мен грамматикалық формалардың жүйелілігін, сөз тіркестері мен сөйлемдердің орынды жұмсалуын игеру. арнайы: формализациялау, құрылымдау және жүйелеу біліктері мен дағдыларын меңгеру, педагогикалық болмысты тұтас қабылдауға және жүйелі ойлауға қабілетті болу.
- болашақ қазақ тілі мен әдебиеті мұғалімінің өз ойын дұрыс жеткізе білуі, ойын қағазға түсінікті де айқын түсіре алуы; - сөз мағыналарының орынды қолданылуын грамматикалық формалардың жүйелілігін, сөз тіркестері мен сөйлемдердің орынды жұмсалуын меңгеру. ЭК Пәннің шифры: Ily 1111 Пән атауы: Ілиястану Пререквизиттері: Әдебиеттануға кіріспе Постреквизиттері: Қазақ ауыз әдебиеті, Қазақ әдебиетінің ежелгі және хандық дәуірі Мақсаты: Университетімізге аты берілген классик ақынның шығармашылығын терең таныстыру, әдеби мұраларын зерттей оқыту мақсатында енгізіліп отыр. Творчестволық негізі 1912 қаланған сонау Балдырған, Қызыл жалау қолжазбаларынан бастап, 1937 жылға дейінгі әдеби мұраларды меңгеру. Пәннің қысқаша сипаттамасы: I.Жансүгiровтiң өмiр жолы, оның қазақ әдебиеттану ғылымындағы орны. Шығармалары мен әдебиетiмiздегi көркемдiк тәсiлдi қалыптастырудағы елеулi үлес қосқандығы.1912 жылдан 1937 жылға дейін жазған туындыларының мазмұны, сюжеті, мәтіні толық қарастырылмақ. - Ілияс Жансүгіров мұраларымен танысумен бірге, шығармаларды талдай білуге; - идеялық-көркемдігін айқындауға білу; - әр шығармаға мінездеме беруге; практика сабағында тақырып аясын аша білуге тиіс. арнайы: - Оқу бағдарламаларында қамтылған әдеби мәтіндерді игеру, тілдің грамматикалық нормаларын сақтау, көпшілік алдында шешен де мәөнерлі сөйлеу дағдыларын, шығармашылық ой жүйесін қалыптастыру. - өз қызметінде информатикалық құралдарды, компьютерлік техниканы меңгере білуі керек. - әдебиеттану ғылымының, қазақ әдебиеті даму дәуірлерінің теориялық, практикалық мәселелерін, І.Жансүгіров шығармашылығын жете игеруі керек. ТК 1.1 ЖМ-1 Пәннің шифры: Saya 1102 Пән атауы: Саясаттану Пререквизиттері: Қазіргі Қазақстан тарихы Постреквизиттері: Құқық негіздері Мақсаты: саяси өмір саласындағы күрделі құбылыстар мен тенденцияларға өз бетінше талдау жасау дағдысын ұялату, саясат туралы қажетті білім беру, студенттердің санасында ұғымдық ақпаратты қалыптастыруға ықпал ету. Саяси ғылым, саясат, саяси билік, мемлекет, элита, саяи мәдениет және идеология сияқты толық түсініктерді қалыптастыру және оның механизмдерін түсіндіру. Пәнге берілген қысқаша сипаттама: Саясаттану саясаттың өмір сүрү зандарын оның тарихи дамуын зерттейді. Саясаттанудың мазмуны сонымен қатар билік, мемлекетаралық қатынас мәселерерінен де тұрады. Саясат теориясы антикалық дәуірден бастап казіргі саяси процестерді қарастырады.
Күтілетін нәтиже: саяси ғылымның негізгі түсініктерімен танысады және кәзіргі саяси жағдайға дұрыс баға беріп, саяси процесске теориялық білімдердерін пайдалана отыра қатысады. Мемлекетіміздің саяси жағдайын және геосаяси үрдістерді түсінеді, халықаралық саяси жағдайдайларға дұрыс баға береді, бағдарлана алады; саяси тәртіп, саяси билік түсініктерінің қоғамдағы маңызын түсіне біледі, саясаттану ғылымның негізгі терминдерін пайдалана біледі ТК 1.1 ЖМ-1 Пәннің шифры: CZhKMN 1102 Пән атауы: Сыбайлас жемқорлыққа қарсы мәдениет Пререквизиттері: Қазіргі Қазақстан тарихы Постреквизиттері: Құқық негіздері Мақсаты: Жемқорлыққа қарсы білім жүйесін және оның негізінде азаматтық позициясын қалыптастыру. Пәнге берілген қысқаша сипаттама: «Коррупция» ұғымының теориялық негізі, жемқорлыққа қарсы мәдениеттің қалыптастырылуы. Күтілетін нәтиже: Курс соңында студент жемқорлыққа қарсы заңдарды біледі. жемқорлықтың мәнін және оның пайда болу себептерін біледі, жемқорлыққа қарсы жұмыс саласындағы әрекет етуші заңдарды, жемқорлық үшін құқық бұзушылыққа жауапты құқықтық және моральдық-адамгершілік шекті игерген, адамгершілік және құқықтық мәдениет деңгейін арттыру бойынша жұмыс жасай біледі. ТК 1.1 ЖМ-1 Пәннің шифры: МP 1102 Пән атауы: Жастар саясаты Пререквизиттері: Қазіргі Қазақстан тарихы Постреквизиттері: Құқық негіздері Мақсаты: Қазақстандық қоғамдағы әлеуметтік топ ретіндегі жастардың орны мен рөлін, жастар арасында орын алатын үрдітерді анықтау. Пәнге берілген қысқаша сипаттама: Қоғам, мемлекет, басқару. Мемлекеттегі жергілікті басқарудың орны мен ролі. Жастармен жұмыс жүргізетін мемлекеттік ұйымдардың қызметкерлеріне қойылатын талаптар. Күтілетін нәтиже: Жастармен жұмыс жүргізу барысында игерген білімдерін тәжірибеде қолдану. мемлекеттік жастар саясатының негізгі бағыттарын біледі; әлеуметтік даму саласындағы жас ұрпақтың ҚР-ғы міндеттерін анықтау және олардың приоритеттерін үндестіре біледі; елдің әлеуметтік-саяси, экономикалық дамуын талдау барысында, алған білімдерін пайдалана алады, ұлттық жастар жобалары мен бағдарламаларын олардың тиімділігін бағалауы тұрғысынан сараптай алады. К 1.1 ЖМ-1 Пәннің шифры: GS 1102 Пән атауы: Гендерлік саясат Пререквизиттері: Қазіргі Қазақстан тарихы Постреквизиттері: Құқық негіздері Мақсаты: Әлеуметтік өмірдің барлық қырларындағы гендерлік мәселелердің байланысын көрсету. Пәнге берілген қысқаша сипаттама: «Гендерлік саясат» курсы Қазақстан
Республикасының гендерлік саясаттың басты мақсаттар мен міндеттерге негізделеді. Гендерлік саясаттың негізгі қағидаттары Қазақстан Республикасының Конституциясында кепілдік берілген ерлер мен әйелдер үшін тең құқықтар мен бостандықтар белгілейді. Гендерлік саясаттың міндеттеріне мыналар жатады: теңдестірілген қатысуына қол жеткізу, әйелдер мен ерлердің билік құрылымдарында тең мүмкіндіктерін қамтамасыз ету; экономикалық тәуелсіздік, өз бизнесін дамыту және қызмет бойынша жылжу; отбасындағы құқықтары мен міндеттерін теңдей жүзеге асыруға жағдай жасау; жыныстық белгісі бойынша зорлық-зомбылықтан бостандығы. Күтілетін нәтиже: Әлеуметтік өмірдің барлық қырларындағы гендерлік мәселелердің байланысын айқындауын бідеді. неке және отбасы ұғымдарын танып біледі, отбасының басқа да желі топтарымен қатынаста болу, отбасынын ерекшеліктерін желі ұйымымен де сонымен қатар желі институты ретіндеде, жыныс және гендер ұғымдарын ажырыта біледі. Қазақстанда отбасылық саясаттың дамуы, оның демографиялық және гендерлік саясатпен байланысты біледі. ТК 1.1 ЖМ-1 Пәннің шифры: ETKK 1102 Пән атауы: Этникалық толеранттылық және қоғамдық келісім Пререквизиттері: Қазіргі Қазақстан тарихы Постреквизиттері: Құқық негіздері Мақсаты: қоғамдық келісім және этносаралық толеранттылықтың қазақстандық моделін құруда кәсіби біліктілігін қалыптастыру. Пәнге берілген қысқаша сипаттама: аймақтық және халықаралық қауіпсіздік, әлемдік тәртіп аясындағы этносаралық қатынастар; Қазақстанда қоғам құрудың ерекшелігі. Күтілетін нәтиже: Толеранттылықтың заманауи мәселелелерін біледі, қазіргі заманғы қоғамдық және этносаралық келісімді сақтаудың ғылыми негіздерін біледі. қазіргі этносаяси процесстердің негізгі даму үрдістерін біледі; қазіргі кездегі этникалық мәселелер бойынша студенттерде теориялық білімнің қалыптасуына мүмкіндік жасай алады; қазіргі қоғамдағы этникааралық қатынастардың ерекшеліктерін меңгерген. ТК 1.2 ЖМ-1 Пәннің шифры: ETD 1103 Пән атауы: Экология және тұрақты даму Пререквизиттері: мектеп деңгейіндегі география, химия, биология Постреквизиттері: Экономика негіздері Мақсаты: Болашақ жас мамандарға ноосферлік дүниетану, жаңа экологиялық қөзқарас қалыптастыру, адам мен табиғат арасында үйлесімдік негізінде әлемдік жер экологиясының негізгі бағыттары туралы түсінік беру және экологиялық мәдениеттің негізін қалау. Пәнге берілген қысқаша сипаттама: Экологияның бөлімдері: даралар экологиясы, популяциялар экологиясы, қауымдастықтар экологиясы; Экожүйенің тұрақтылығым мен тұрақтылық механизмдері, табиғатты тиімді пайдалану мәселелері қарастырылады. Күтілетін нәтиже: -адамның іскерлік әсерінен болған қоршаған ортадағы жағымсыз салдарын болжау және бағалау -қоршаған ортаны жағымсыз салдарын жақсарту әдістерің білу; -экологиялық қауіпсіздік даму тұрақтылығын қамтамасыз ету
-инженерлік, экономикалық және ұйымдастыру-құқық дағдарына оңтайландыруын игеру. Экологиялық жүйелер мен жалпы биосфераның қызметі туралы білімді меңгерген. Қоршаған ортаған антропогендік әсердің экологиялық құбылыстары туралы ақпараттарды жинастырып, оларға түсініктеме береді. Тірі ағзалардың тіршілік ортасымен байланысының жалпы заңдылықтарын талдайды. ТК 1.2 ЖМ-1 Пәннің шифры: TKN 1103 Пән атауы: Тіршілік қауіпсіздігі негіздері Пререквизиттері: мектеп деңгейіндегі биология, валеология, өмір сүру қауіпсіздігінің негіздері Постреквизиттері: Философия Мақсаты: Студенттерге теориялық білім және тәжірибелік дағдыны игертіп, болуы мүмкін табиғи апаттар, қирау, алапат зардаптарынан халық шаруашылығы нысандарының қорғау мен қатерлі жағдайларда сауатты шешім қабылдап және болжай алуды үйрету. Пәнге берілген қысқаша сипаттама: "Тіршілік қауіпсіздігі негіздері" курсы тұтас пәнаралық білімдер жүйесін барлық мамандықтар мен бакалавр дайындау бағыттарының болып табылады. Пән сыбайлас жемқорлыққа қарсы көзқарасты және студенттердің мәдениетін қалыптастыруына бағытталған, Күтілетін нәтиже: Өмір сүру қауіпсіздігінің негіздерін тұрмыстық және экстремалды жағдайда қолдану;бұқара халыққа уақытылы көмек көрсету; Апат, қирау және алапат зардаптарды салдарын жою жолдарын біледі. Өмір сүру қауіпсіздігінің теориялық және ұйымдастыру негіздерін меңгерген. Өмір сүру қауіпсіздігін арттыруға бағытталған іс-шаралар жүргізу туралы игерген. Құтқару және кез келген кезек күттірмейтін жұмыстарға қатысуға және оларды жоспарлауға дағдыланған. ТК 1.2 Пәннің шифры: ЕК 2106 Пән атауы: Еңбекті қорғау Пререквизиттері: Саясаттану Постреквизиттері: Экономикалық теория негіздері Мақсаты: Білімгерлердің Еңбекті және қоршаған ортаны қорғаудан білім алуын, сол арқылы әлемдегі қоршаған ортаны білу, экологиялық пәндік саласы, экологиялық топтар, экологиялық процестер, экологиялық терминдері мен анықтамаларын ғылыми негізден пайымдауды кздейді. Пәннің қысқаша сипаттамасы: Еңбекті қорғауды қамтамасыз ететін іс-шаралар.қауіпті және зиянды ндірістік факторлар.олардың жіктелуі, өндірістер бас жоспарына санитарлық талаптар.микроклимат параметрлерін нормалау, өндірістік эөнергетика. Желдету түрлері.шу және діріл.негізгі физикалық сипаттамалары. Еңбектің қауіпсіз жағдайлары және жарылыс қауіпі бойынша өндірістерді топтастыру. - Студенттерді қауіпсіз өндірістік еңбек тәсілдеріне оқыту.жұмыс орындарында еңбекті қорғау және техника қауіпсіздігі талаптарымен танысу. Қауіпті және зиянды өндірістік факторлардан қорғану тәсілдерін зерделеу. К 1.1 ЖМ-1 Пәннің шифры: GS 1102 Пән атауы: Гендерлік саясат
Пререквизиттері: Қазіргі Қазақстан тарихы Постреквизиттері: Құқық негіздері Мақсаты: Әлеуметтік өмірдің барлық қырларындағы гендерлік мәселелердің байланысын көрсету. Пәнге берілген қысқаша сипаттама: «Гендерлік саясат» курсы Қазақстан Республикасының гендерлік саясаттың басты мақсаттар мен міндеттерге негізделеді. Гендерлік саясаттың негізгі қағидаттары Қазақстан Республикасының Конституциясында кепілдік берілген ерлер мен әйелдер үшін тең құқықтар мен бостандықтар белгілейді. Гендерлік саясаттың міндеттеріне мыналар жатады: теңдестірілген қатысуына қол жеткізу, әйелдер мен ерлердің билік құрылымдарында тең мүмкіндіктерін қамтамасыз ету; экономикалық тәуелсіздік, өз бизнесін дамыту және қызмет бойынша жылжу; отбасындағы құқықтары мен міндеттерін теңдей жүзеге асыруға жағдай жасау; жыныстық белгісі бойынша зорлық-зомбылықтан бостандығы. Күтілетін нәтиже: Әлеуметтік өмірдің барлық қырларындағы гендерлік мәселелердің байланысын айқындауын бідеді. неке және отбасы ұғымдарын танып біледі, отбасының басқа да желі топтарымен қатынаста болу, отбасынын ерекшеліктерін желі ұйымымен де сонымен қатар желі институты ретіндеде, жыныс және гендер ұғымдарын ажырыта біледі. Қазақстанда отбасылық саясаттың дамуы, оның демографиялық және гендерлік саясатпен байланысты біледі. ТК 1.3 ЖМ-2 Пәннің шифры: ETN 2016 Пән атауы: Экономика негіздері Пререквизиттері: Саясаттану Постреквизиттері: философия Курстың мақсаты: Қоғамның экономикалық жүйесіндегі құбылыстарды, үрдістер мен қатынастарды, экономикалық ой-пікірді, оларды анықтайтын факторларды қалыптастыру. Пәнге берілген қысқаша сипаттама: Экономикалық теорияның зерттеу пәні және әдістері. Меншік қатынастары және олардың экономикадағы орны. Қоғамдық өндіріс нысандары. Тауар және ақша. Экономикалық жүйенің негізгі типтері. Нарықтық шаруашылықтың жалпы сипаттамасы. Сұраныс және ұсыныс теориясының негіздері. Күтілетін нәтиже: Рыноктық экономиканы, оның ерекшеліктерін, қалыптасуын және қызметін әлемдік экономикалық ғылымдағы көзқарастар мен концепцияларды, әртүрлі мектептер мен бағыттарды біледі. Экономикалық тұрғыдан ойлай біледі және ұғымдық аппаратты меңгерген; экономикалық теориялық білімдерін әр түрлі жағдаятта, тәжірибеде қолдану біліктілігін меңгерген. ТК 1.3 ЖМ-2 Пәннің шифры: Aleu 2106 Пән атауы: Әлеуметтану Пререквизиттері: Саясаттану Постреквизиттері: Философия Мақсаты: классикалық әлеуметтанудың негіздерімен танысу; заманауи әлеуметтанудың теориялық негіздерін үйрену. Пәнге берілген қысқаша сипаттама: Әлеуметтік білім жүйесіндегі әлеуметтанудың пәні, орны, кызметті, басқа ғылымдармен байланысы жайлы ақпарат береді.
Әлеуметтанудың қалыптасуының негізгі кезендері қарастырылады. Қазіргі кездегі әлеуметтік мәселелердің өзектілігіне байланысты, тұлғаның қоғамдағы орны және адам туралы білімнің рөлі арттырады. Күтілетін нәтиже: - коғам дамуына байланысты социологиялық тұрғыдан ғылыми талдау; әлеуметтанулық, ғылыми әдебиетті қолдану. Әлеуметтік-этникалық құндылықтарды біледі, өзінің қызметінде қоғамда қалыптасқан салт-дәстурді, қоғамдық ережелерді біледі және пайдаланады; қоғамның әлеуметтік даму бағыттарын біліп әртурлі әлеуметтік жағдайларда бағдарлана алады; ТК 1.3 ЖМ-2 Пәннің шифры: Din 2106 Пән атауы: Дінтану Пререквизиттері: Саясаттану Постреквизиттері: Философия Мақсаты: Қазіргі таңдағы қоғамдық дамудың үдерісіндегі социомәдени кеңістіктегі діни фактордың рөлімен таныстыру. Пәнге берілген қысқаша сипаттама: Қысқа ғана мерзімде посткеңестік кеңістікте болған түбегейлі өзгерітер қоғамдағы қатынастарды, мемлекет пен дін арақатынасын трансформациялады, дін мен діни мәдениетке қатысты ұстанымды згертуге ықпал етіп, адамның қалыптасуы мен рухани дамуындағы діни құндылықтардың оөліне мән бере басталды. Күтілетін нәтиже: негізгі әлемдік діндердің мәнін және жалпы сипаттарын, ғылым мен діннің негізгі қағидаларының ерекшеліктерін, ұлттық және әлемдік діндердің діни ілімімен культтерін ерекшеліктерін, әлем мен адамға қатысты діни көзқарас екерекшелігін біледі. адамзат тарихында дәстүрлі діндердің негізгі ерекшіліктерін дінтанулық тұжырымдамалардың аясында біледі. ТК 1.3 ЖМ-2 Пәннің шифры: KN 2106 Пән атауы: Кәсіпкерлік негіздері Пререквизиттері: Еңбекті қорғау Постреквизиттері: Іскерлік ағылшын тілі Мақсаты: кәсіпорынның бәсекелестік жағдайда студенттердің теориялық негіздері мен практикалық дағдыларына кәсіпкерлік қызметті ұйымдастыру оқыту болып табылады. Пәнге берілген қысқаша сипаттама: Кәсіпкерлік: түсінігі, оның негізгі түрлері және ұйымдастырушылық нысандары. Жоспарлау, кәсіпкерлік қызмет. Кәсіпкерлік қызметті қаржыландыру. Кадрлық қамтамасыз ету, кәсіпкерлік ұйымдар. Күтілетін нәтиже: Қазақстан Республикасындағы кәсіпкерлікті дамыту және оның тиімділігін бағалау, мемлекеттік реттеу механизмі және оны қолдау теориялық және әдістемелік негіздерін зерттей біледі. Құзырлық: кәсіпкерлікті ұйымдастырудың теориялық және практикалық негіздерін біледі, кәсіпкерлік қызметте дұрыс шешім қабылдау және ұйымдастыру қабілетін меңгерген. ТК 2.1 Пәннің шифры: NKT 1204 Пән атауы: Нормативті қазақ тілі
Пререквизиттері: Тіл біліміне кіріспе Постреквизиттері: Қазіргі қазақ тілі фонетикасы, Қазіргі қазақ тілінің лексикологиясы Мақсаты: Қазақ тілінің құрылымдық жүйесін құрайтын фонетика, морфология, лексикология, сөзжасам, морфология және синтаксис блімдерінің әрқайсысына тән объектілерінен теориялық және практикалық ғылыми тұрғыда жүйелі мәлімет беру. Сондай-ақ курсқа байланысты ғылыми еңбектерді, пікірлерді, көзқарастарды талдап, талқылай білу, ұғымдарды, терминдерді меңгеру, студенттердің дүниетанымын кеңейту. Пәннің қысқаша сипаттамасы: Нормативті қазақ тілі курсы қазақ тілінің ғылымитеориялық негізін қамтиды. Пән қазақ тілінің дыбыстық жүйесі, графика мен орфография жайында жалпы мағлұмат беретін кіріспе блімнен, сөз, сөз мағынасы мен қазақ тілінің сөздік құрамы, фразеологиясы туралы толық ғылыми-теориялық бөлімнен және сөздердің құрамына, сөз тұлғасына, сөз таптарына және сөйлем жүйесіне қатысты өзекті мәселелерді қамтитын қорытынды блімнен тұрады. Қазіргі қазақ тілі жайлы ғылыми-теориялық білім ала отырып, оның болашақта зерттелуге тиісті проблемаларын айқындау, шығармашылық ой-пікірдің қалыптасуы. арнайы: кәсіби қызметте теориялық білімдерді қолдана алу біліктері мен дағдыларын меңгерту; педагогтың кәсіби парызын ұғыну, педагогикалық қызмет нәтижесіне жауапкершілікпен қарау. - фонетика, лексикология, сөзжасам, морфология, синтаксис блімдерінің әрқайсысына тән объектілерін теориялық, практикалық жақтан меңгеруі; - ғылыми -әдістемелік еңбектерге талдау жасауға машықтануы; - фонетикалық, лексикалық, морфологиялық, синтаксистік талдау жасауға үйренуі. ТК 2.1 Пәннің шифры: TKN1204 Пән атауы: Тілдік қатынас негіздері Пререквизиттері: Тіл біліміне кіріспе Постреквизиттері: Қазіргі қазақ тілі фонетикасы, Қазіргі қазақ тілінің лексикологиясы Мақсаты: Тілдік қатынас пәнінің мақсаты студенттердің тілдік қатынас мәселесінің басты қағидаларымен, ережелерімен, заңдылықтарымен, ұстанымдарымен таныстыра келіп, оларға адам мен адам арасындағы, бір ұлт пен екінші ұлт арасындағы пікір алмасудың, сөйлесудің, түсінісудің негізгі бағыттары мен жолдарын меңгерту. Пәннің қысқаша сипаттамасы: Студенттерді тілдік қатынас (языковая коммуникация) мәселесінің басты қағидаларымен, ережелерімен, заңдылықтарымен, ұстанымдарымен таныстыра келіп, оларға адам мен адам арасындағы, бір ұлт пен екінші ұлт арасындағы пікір алмасудың, сөйлесудің, түсінісудің негізгі бағыттары мен жолдарын меңгерту. Адамдар арасындағы, бір ұлт пен екінші ұлт арасындағы тілдік қарым-қатынастың (пікір алмасудың, сөйлесудің, түсінісудің ) қызметін, негізгі бағыттары мен жолдарын меңгерту. арнайы: тілді қатысымдық-танымдық тұрғыдан оқыту рухани өрісі кең, танымдық деңгейі мен кәсіби біліктілігі жоғары, тілдік қатынасты әлеуметтік-тұлғалық деңгейде еркін меңгерген білімді де білікті, жан-жақты дамыған жеке тұлғаны қалыптастыруға жол ашады. тіл білімінің салаларын қатысымдық-танымдық тұрғыдан оқу барысында танымдық және қатысымдық іс-әрекеттері өзара сабақтастықта, бірін-бірі толықтыра, логикалық жүйемен үздіксіз дамытылуы; танымдық білімі мен сөйлеу мәдениетін жетілдірудің ұтымды әдістер мен ұстанымдар негізінде жүргізілуі;