PENDIDIKAN ASAS VOKASIONAL MODUL PEMBELAJARAN TINGKATAN 1 SEJARAH

Transkripsi

1 PENDIDIKAN ASAS VOKASIONAL MODUL PEMBELAJARAN TINGKATAN 1 SEJARAH 2014 i

2 ii

3 MODUL PEMBELAJARAN PENDIDIKAN ASAS VOKASIONAL (PAV) MODUL JATI DIRI SEJARAH TINGKATAN 1 BAHAGIAN PEMBANGUNAN KURIKULUM iii

4 Copyright 2013 Bahagian Pembangunan Kurikulum Kementerian Pendidikan Malaysia Aras 4-8, Blok E9, Kompleks E, Pusat Pentadbiran Kerajaan Persekutuan Putrajaya CetakanPertama 2013 Tidak dibenarkan mengeluarkan ulang mana-mana bahagian artikel, ilustrasi dan isi kandungan buku ini dalam apa-apa juga bentuk dan dengan apa cara pun sama ada secara elektronik, fotokopi, mekanik, rakaman, atau lain-lain sebelum mendapat kebenaran bertulis daripada Pengarah, Bahagian Pembangunan Kurikulum, Kementerian Pendidikan Malaysia, Aras 4-8, Blok E9, Kompleks E, Pusat Pentadbiran Kerajaan Persekutuan, WP Putrajaya iv

5 KANDUNGAN 1. RUKUN NEGARA vi 2. FALSAFAH PENDIDIKAN KEBANGSAAN vii 3. PENDAHULUAN a. ObjektifModul b. KandunganModul MODUL PEMBELAJARAN UNIT1 : PENGENALAN KEPADA SEJARAH UNIT 2 : MENGENAL ZAMAN PRASEJARAH UNIT 3 : MENGENALI TAMADUN DUNIA UNIT 4 : MENGENALI GUGUSAN KEPULAUAN MELAYU UNIT 5 : MEMERIHAL PENGASASAN KESULTANAN MELAYU MELAKA UNIT 6 : MENGAGUMI KEGEMILANGAN KESULTANAN MELAYU MELAKA UNIT 7 : MENGENALI NEGERI-NEGERI DI MALAYSIA UNIT 8 : MENGENAL WARISAN SISTEM PEMERINTAHAN NEGARA UNIT 9 : MENGENAL WARISAN EKONOMI DAN SOSIOBUDAYA KITA v

6 RUKUN NEGARA BAHAWASANYA negara kita Malaysia mendukung cita-cita hendak mencapai perpaduan yang lebih erat di kalangan seluruh masyarakatnya; memelihara satu cara hidup demokratik; mencipta masyarakat yang adil di mana kemakmuran negara akan dapat dinikmati bersama secara adil dan saksama; menjamin satucara yang liberal terhadap tradisi-tradisi kebudayaan yang kaya dan berbagai-bagai corak; membina satu masyarakat progresif yang akan menggunakan sains dan teknologi moden; MAKA KAMI, rakyat Malaysia, berikrar akan menumpukanseluruh tenaga dan usaha kami untuk mencapai cita-cita tersebut berdasarkan prinsip-prinsip berikut : KEPERCAYAAN KEPADA TUHAN KESETIAAN KEPADA RAJA DAN NEGARA KELUHURAN PERLEMBAGAAN KEDAULATAN UNDANG-UNDANG KESOPANAN DAN KESUSILAAN vi

7 FALSAFAH PENDIDIKAN KEBANGSAAN Pendidikan di Malaysia adalah suatu usaha berterusan ke arah memperkembangkan lagi potensi individu secara menyeluruh dan bersepadu untuk mewujudkan insan yang seimbang dan harmonis dari segi intelek, rohani, emosi dan jasmani berdasarkan kepercayaan kepada Tuhan. Usaha ini adalah bagi melahirkan rakyat Malaysia yang berilmu pengetahuan, berketrampilan, berakhlak mulia, bertanggungjawab dan berkeupayaan mencapai kesejahteraan diri serta member sumbangan terhadap keharmonian dan kemakmuran masyarakat dan negara. vii

8 viii

9 PENDAHULUAN Modul ini memberi pengetahuan dan kemahiran asas kepada murid aspek latar belakang sejarah negara dan warisan sosiobudaya agar mereka dapat berdaya saing dalam masyarakat pelbagai kaum sebagai warganegara yang berkeyakinan, bertanggungjawab dan cinta akan negara. OBJEKTIF MODUL Modul ini membolehkan murid : 1. Menyatakan maksud sejarah daripada aspek umum, istilah Arab, pandangan islam dan barat. 2. Menyatakan latar belakang sejarah tanah air serta menghargai warisan sosiobudaya. 3. Menyatakan sejarah pembentukan negara yang merdeka. 4. Menunjukkan perasaan bangga, komited dan setia kepada Negara. 5. Menunjukkan sikap hormat dan bertanggungjawab kepada masyarakat dan alam sekitar. 6. Membina kemahiran berkomunikasi dan bekerjasama dalam kumpulan dengan berhemah. 7. Memupuk kesedaran dan kepekaan terhadap isu-isu dalam masyarakat serta berupaya bertindak dengan sewajarnya. 8. Memupuk semangat ingin berusaha, kreatif dan melibatkan diri secara aktif dan produktif untuk kemajuan bangsa dan negara. 9. Mengaplikasi pengetahuan sejarah dalam kehidupan harian. 3

10 KANDUNGAN MODUL Modul ini mengandungi 9 unit pembelajaran. UNIT 1 : PENGENALAN KEPADA SEJARAH Dalam Unit 1, murid mempelajari maksud sejarah,mengenalpasti komponen kemahiran sejarah dan menyatakan konsep masa. UNIT 2 : MENGENAL ZAMAN PRASEJARAH Dalam Unit 2, murid diajar dijelaskan tentang kehidupan masyarakat sebelum kewujudan sistem tulisan. Tajuk ini memberi fokus kepada cara masyarakat zaman prasejarah menyesuaikan diri unuk kelangsungan hidup. Selaian itu, tajuk ini juga memperlihatkan kesungguhan mereka menghadapi cabaran, kreatif dan inovatif. UNIT 3 : MENGENALI TAMADUN AWAL DUNIA Dalam Unit 3, murid mempelajari tamadun dunia, menyatakan sumbangan tamadun dunia kepada dunia hari ini dan menyenaraikan ciri warganegara global dan bermaklumat. UNIT 4 : MENGENAL GUGUSAN KEPULAUAN MELAYU Dalam Unit 4, murid dapat mengenalpasti latarbelakang Gugusan Kepulauan Melayu, mengenal kerajaan awal di Asia Tenggara dan mengenal rumpun bangsa dan bahasa di Kepulauan Melayu. UNIT 5: PENGASASAN KESULTANAN MELAYU MELAKA Dalam unit 4,murid akan diperkena kan dengan pembukaan Melaka sebagai sebuah kerajaan Melayu Melaka dari aspek pengasasan kerajaan, asal- usul Melaka dan sifat kepimpinan seorang raja.. 4

11 UNIT 6 : MENGAGUMI KEGEMILANGAN KESULTANAN MELAYU MELAKA Dalam Unit 5, murid dapat mengenal pasti bentuk muka bumi Melaka, pengasasan Kesultanan Melayu Melaka dari aspek sistem pentadbiran Kesultanan Melayu Melaka dan menghuraikan Melaka sebagai pusat perdagangan. UNIT 7: MENGENALI NEGERI-NEGERI DI MALAYSIA Dalam Unit 7, murid dapat mengenal kerajaan- kerajaan Melayu selepas Kesultanan Melayu Melaka. UNIT 8: MENGENALI WARISAN SISTEM PEMERINTAHAN NEGARA Dalam Unit 8, murid dapat mengenal pasti sistem pemerintahan dan pentadbiran, menyatakan maksud raja berkuasa mutlak serta menghormati dan setia kepada raja. UNIT 9: MENGENALI WARISAN EKONOMI DAN SOSIOBUDAYA KITA Dalam Unit 9, murid dapat menyenaraikan kegiatan ekonomi sara diri, peralatan ekonomi sara diri, menghuraikan sistem perdagangan dan mengenal sosiobudaya masyarakat. 5

12 UNIT 1: PENGENALAN KEPADA SEJARAH STANDARD PEMBELAJARAN: 1.1 Menyatakanmaksud Sejarah. OBJEKTIF KHUSUS Pada akhir pembelajaran ini murid boleh : Menyatakan maksud sejarah mengikut pandangan umum Menyatakan maksud sejarah mengikut istilah Arab Menyatakan maksud sejarah mengikut pandangan Mohd. Yusuf Ibrahim. 6

13 MAKLUMAT RUJUKAN PENGENALAN Pengertian Sejarahmemberi fokus kepada pengertian secara umum, mengikut istilah Arab dan mengikut pandangan tokoh tempatan iaitu Mohd Yusuf Ibrahim. Ini bertujuan memberi pendedahan kepada murid tentang apa yang dimaksudkan dengan Sejarah dan dilihat dari berbagai aspek iaitu melihat pengertian dari sudut bahasa dan pandangan tokoh. Sejarah juga dilihat dari aspek tepat dan benar; penting dan bermakna; serta sebab dan akibat. Media elektronik: Internet LCD Media cetak: Surat khabar Majalah Manual yang berkaitan KANDUNGAN / FAKTA APA ITU SEJARAH? Sejarah merupakan peristiwa yang benar-benar telah berlaku. Umum UMUM Sejarah ditakrifkan sebagai peristiwa masa lalu yang berlaku dalam kehidupan manusia. ISTILAH ARABSyajaratun yang bermaksud pohon atau pokok. Syajaratun juga bermaksud salasilah, riwayat, keturunan dan asal usul. Sejarah merupakan catatan atau rekod mengenai sesuatu peristiwa yang berlaku pada masa lalu. 7

14 CADANGAN BAHAN DAN PERALATAN PANDUAN KERJA Modul pembelajaran Kertas mahjung Pen marker Lembaran kerja TUGASAN 1. Membina peta minda di atas kertas mahjong. 2. Membentangkan hasil dapatan di depan kelas 3. Mencatatkan peristiwa bersejarah yang pernah dialami oleh murid. 8

15 LATIHAN Pilih jawaban berikut Sejarah merupakan catatan atau rekod mengenai sesuatu peristiwa yang berlaku pada masa lalu. Sejarah ditakrifkan sebagai peristiwa masa lalu yang berlaku dalam kehidupan manusia. Syajaratun yang bermaksud pohon atau pokok. Syajaratun juga bermaksud salasilah, riwayat, keturunan dan asal usul. 1. Berikan maksud sejarah mengikut, istilah Arab pandangan Islam dan Barat. Konteks Maksud Sejarah 1. Umum 2. Istilah Arab 3. Muhd Yusuf Ibrahim 2. Istilah sejarah dikatakan berasal daripada perkataan Arab iaitu Syajaratun. Apakah makna perkataan Arab tersebut? A. Abad B. Fosil C. Pohon D. Zaman 3. Tokoh manakah yang mengemukakan pengertian sejarah berikut? Catatan Dan Rekod A. Herodotus B. Ibn Khaldun C. Raja Ali Haji D. Muhd. Yusof Ibrahim 9

16 4. Nyatakan beberapa peristiwa berlaku dalam diri kamu dan dianggap sejarah. Bincang bersama guru kamu. 10

17 UNIT 1: PENGENALAN KEPADA SEJARAH STANDARD PEMBELAJARAN: 1.2 Mengenalpasti komponen kemahiran sejarah. OBJEKTIF KHUSUS Pada akhir pembelajaran ini murid boleh : Menyatakan sumber sejarah Mengenal pasti contoh sumber sejarah Menyatakan kaedah pengkajian sejarah Menyatakan kepentingan mempelajari sejarah. 11

18 MAKLUMAT RUJUKAN PENGENALAN Komponen kemahiran sejarah ini merangkumi sumber sejarah seperti sumber pertama dan sumber kedua.selain itu, tajuk ini juga turut menjelaskan kaedah pengajian sejarah, sumber sejarah dan kepentingan mempelajari sejarah. Ini bertujuan untuk murid menghargai kepentingan menghargai Sejarah dalam membentuk keperibadian diri selain memberi pendedahan dan membantu murid lebih memahami sejarah. Media elektronik : Internet Radio Televisyen LCD Media cetak: Surat khabar Majalah Brosur Jurnal Manual yang berkaitan 12

19 KANDUNGAN / FAKTA SUMBER SEJARAH SUMBER SEJARAH SUMBER PERTAMA HURAIAN i. Sumber ini belum diolah dan dicetak. ii. Bahan dalam bentuk kertas, fosil, artifak, batu bersurat, dan keterangan lisan CONTOH i. Fail rasmi jabatan ii. Surat peribadi iii. Diari iv. Batu bersurat SUMBER KEDUA i. Sumber kedua merupakan bahan yang telah diolah, dicetak dan disebarkan kepada umum ii. Bahan yang dikaji melalui pembacaan bahan bertulis i. Majalah ii. Buku iii. Akhbar iv. Jurnal ensiklopedia v. Risalah vi. Laporan tahunan jabatan. Buku teks Batu Bersurat Kaedah Temubual 13

20 KAEDAH PENGKAJIAN SEJARAH Kaedah mendapatkan maklumat oleh Sejarawan. Antara kaedah utama yang digunakan : i) kaedah bertulis ii) kaedah lisan iii) kaedah arkeologi Bagaimana Sejarah dikaji? i. KAEDAH BERTULIS Kaedah mendapatkan maklumat daripada sumber bertulis seperti dilakar atau dipahat pada batu, dinding gua, kulit kayu, daun kayu, logam, gading dan kertas. Lukisan pada dinding gua Manuskrip : sumber tulisan dari kertas ii. KAEDAH LISAN Temubual Sejarawan mendapat maklumat sejarah melalui temu bual dengan seseorang tokoh. Ucapan tokoh juga dapat memberi maklumat sejarah. 14

21 iii. KAEDAH ARKEOLOGI Proses cari gali Hasil cari gali Proses arkeologi adalah cari gali adalah berdasarkan kajian saintifik.. Berdasakan sumber dan kaedah pengkajian sejarah ini, ahli arkeologi dan sejarawan membuat tafsiran terhadap maklumat yang diperolehi. KEPENTINGAN MEMPELAJARI SEJARAH Mengapa kamu perlu belajar Sejarah? Memberi iktibar Menghargai tokoh Memupuk semangat cinta akan tanah air Belajar dari kesilapan 15

22 Glosari (Maksud Perkataan) 1. Sejarah - Ditakrifkan sebagai peristiwa-peristiwa masa lalu yang berlaku dalam kehidupan manusia. 2. Artifak - Barang yang dicipta oleh manusia seperti kapak, pisau dan pinggan mangkuk. 3. Fosil - Tinggalan haiwan atau tumbuhan yang wujud pada zaman lampau. 4. Manuskrip - Naskhah tulisan tangan atau bahan yang disediakan oleh penulis untuk dicetak dan diterbitkan. 5. Arkeologi - Kajian terhadap tinggalan artifak, ekofak dan feature masyarakat lampau secara sistematik melalui proses cari gali. 6. Feature - Tinggalan seperti struktur bangunan dan lubang sampah yang tidak dapat diubah. 7. Ekofak - Tinggalan seperti sisa makanan, tulang dan tumbuh-tumbuhan. 8. Sumber pertama - Bahan dalam bentuk kertas, fosil, artifak dan keterangan. lisansumber ini belum diolah dan dicetak.contohnya fail rasmi jabatan, surat peribadi, diari dan batu bersurat. 9. Sumber kedua - Bahan yang dikaji memlalui pembacaan bahan bertulis Sumber kedua merupakan bahan yang telah diolah, dicetak dan disebarkan kepada umum. Contohnya majalah, buku, akhbar, jurnal ensiklopedia, risalah dan laporan tahunan jabatan. 16

23 PANDUAN KERJA BAHAN DAN PERALATAN Gambar Bahan maujud Kertas mahjong Pen marker TUGASAN 1. Menyatakansumber sejarah. 2. Menyenaraikan contoh sumber sejarah. 3. Mengenal pasti bahan-bahan tinggalan sejarah. 4. Menyatakan kaedah pengkajian sejarah. 5. Menyatakan kepentingan mempelajari sejarah. 17

24 LATIHAN 1. Nyatakan dua sumber Sejarah. SUMBER SEJARAH 2. Lengkapkan jadual di bawah. SUMBER PERTAMA Maksud Contoh SUMBER KEDUA 3. Nyatakan jenis sumber di bawah? Sumber pertama : 18

25 4. Berdasarkan jadual di bawah tandakan ( ) pada ruangan yang betul. Bahan Sumber primer Sumber sekunder Buku Artifak Manuskrip Minit mesyuarat Temu bual Dokumentasi Ensiklopedia 5. Cari maksudkan perkataan berikut? ARTIFAK FOSIL MANUSKRIP 6. Kenal pasti tinggalan sejarahdi bawah. Artifak Tapak arkeologi Duit syiling Tembikar 19

26 TINGGALAN SEJARAH 7. Jelaskan kaedah pengkajian sejarah di bawah. KAEDAH BERTULIS KAEDAH LISAN KAEDAH PENGKAJIAN SEJARAH INFO KAEDAH ARKEOLOGI PROSES CARIGALI BAHAN PURBA 20

27 8. Nyatakan kepentingan mempelajari sejarah. JATI DIRI KEPENTINGAN MEMPELAJARI SEJARAH 9. Mengapakah kaedah lisan perludibuat tafsiran, pertimbangan dan pemilihan sebelum maklumat itu sah menjadi fakta sejarah? Tujuan utama ahli sejarah berbuat demikian adalah untuk A memudahkan penulisan fakta sejarah B membuktikan kebenaran fakta sejarah C merakamkan peristiwa sejarah D mengelaskan peristiwa sejarah 10. Sumber arkeologi yang dapat dikaitkan dengan senarai berikut ialah Sumber Arkeologi Tapak Bandar Kedah Tua Candi Lembah Bujang I artifak II monumen III batu bersurat IV lakaran di gua A I dan II C II dan III B I dan IV D III dan IV 21

28 11. Antara yang berikut, yang manakah sumber kedua? A Fosil B Artifak C Laporan D Manuskrip 12. Di manakah anda boleh mendapatkan bahan seperti dalam senarai berikut. Surat khabar sezaman Manuskrip lama Majalah sezaman A Dewan Bahasa dan Pustaka B Perpustakaan negara C Muzium Negara D Arkib Negara 13. Senarai berikut merujuk kepada kaedah lisan untuk mendapatkan maklumat sejarah. Ucapan Temu bual Cerita dalam cerita Apakah kelemahan kaedah lisan? I II III IV Mudah dipercayai Mempunyai kebenaran Mudah ditokok tambah Mengandungi unsur mitos A I dan II C II dan III B I dan IV D III dan IV 14. Antara yang berikut, yang manakan paling seuai dengan kaedah arkeologi? I Fosil II Artifak III Manuskrip IV Biodata tokoh A I dan II C II dan III B I dan IV D III dan IV 22

29 UNIT 1: PENGENALAN KEPADA SEJARAH STANDARD PEMBELAJARAN: 1.3 Menyatakan konsep masa. OBJEKTIF KHUSUS Pada akhir pembelajaran ini murid boleh : Menulis maksud kronologi Memberikan maksud masihi, dekad, kurun, tahun dan hijrah Membina garis masa sejarah diri Mencatat peristiwa penting di dalam diari. 23

30 MAKLUMAT RUJUKAN PENGENALAN Media elektronik : Internet Radio Televisyen LCD Media cetak: Surat khabar Majalah Brosur Jurnal Manual yang berkaitan KANDUNGAN / FAKTA i. KRONOLOGI Berurutan mengikut masa kejadian. ii. MASIHI Tahun yang dihitung sesudah kelahiran Nabi Isa. iii. HIJRAH Tahun Islam yang bermula dari tarikh nabi Muhammad berpindah dari Makkah ke Madinah. KONSEP MASA 1 TAHUN 12 BULAN 1 DEKAD 10 TAHUN/ dasawarsa 1 ABAD/ KURUN 100 TAHUN MASIHI HIJRAH Tahun yang dihitung sesudah kelahiran Nabi Isa Tahun Islam yang bermula dari tarikh nabi Muhammad berpindah dari Makkah ke Madinah 24

31 PANDUAN KERJA BAHAN DAN PERALATAN Modul pembelajaran Kertas mahjung Pen marker Lembaran kerja TUGASAN 1. Menyatakan maksud kronologi. 2. Mencari maksud tahun, dekad, abad, masihi dan hijrah. 3. Membina garis masa sejarah diri. 4. Membentangkan hasil dapatan di depan kelas 5. Menulis diari peristiwa penting yang berlaku dalam kehidupan masing-masing. 25

32 LATIHAN Padankan jawapan di bawah KRONOLOGI Tahun Islam bermulanya perpindahan Nabi Muhammad dari Mekah ke Madinah. MASIHI Masihi Mengikut urutan waktu dan masa. HIJRAH HIJRAH Tahun yang dikira sesudah kelahiran Nabi Isa. KONSEP MASA 1 TAHUN 1 DEKAD 1 ABAD/ KURUN MASIHI HIJRAH Tuliskan peristiwa penting yang berlaku dalam hidup anda. TAHUN PERISTIWA

33 Tugasan Tuliskan catatan harian atau mingguanmengikut kronologi dan berpandukan maklumat yang di beri. Tarikh / Hari Masa Peristiwa Penting 27

34 UNIT 2 : MENGENAL ZAMAN PRASEJARAH STANDARD PEMBELAJARAN: 2.1 Menyatakan zaman prasejarah. OBJEKTIF KHUSUS Pada akhir pembelajaran ini murid boleh : Menyatakan maksud zaman prasejarah Membina kerangka masa zaman prasejarah. 28

35 MAKLUMAT RUJUKAN PENGENALAN Zaman Prasejarah dibahagikan kepada empat iaitu Zaman Paleolitik, Zaman Mesolitik, Zaman Neolitik, dan Zaman Logam. Tempoh masa bagi setiap zaman tersebut tidak sama antara satu tempat dengan tempat yang lain. Tempoh masa ini bergantung kepada tahap kemajuan di sesuatu tempat. Media elektronik : Internet Radio Televisyen Media cetak: Surat khabar Majalah Brosur Jurnal Manual yang berkaitan 29

36 KANDUNGAN / FAKTA Apakah zaman prasejarah? Zaman prasejarah ialah zaman manusia belum mengenali sistem tulisan. Zaman prasejarah dibahagikan kepada empat iaitu: Zaman Paleolitik Zaman Mesolitik Zaman Neolitik Zaman Logam. Carta Garis Masa: Zaman Prasejarah Malaysia Paleolitik ( tahun ) Neolitik(5000 tahun) Mesolitik tahun dahulu Logam (2500 tahun). 30

37 PANDUAN KERJA BAHAN DAN PERALATAN Modul pembelajaran Kertas mahjung Pen marker Lembaran kerja Gambar Gua Gambar alat-alat batu TUGASAN 1. Menuliskan maksud Zaman Paleolitk, Zaman Mesolitik, Zaman Neolitik dan Zaman Logam. 2. Menulis tahap zaman prasejarah mengikut urutan. 31

38 1. Nyatakan maksud Zaman Prasejarah. LATIHAN 2. Lukis kerangka masa Zaman Prasejarah. 32

39 UNIT 2: MENGENAL ZAMAN PRASEJARAH STANDARD PEMBELAJARAN: 2.2 Mengenal kehidupan masyarakat zaman prasejarah di Malaysia. OBJEKTIF KHUSUS Pada akhir pembelajaran ini murid boleh : Menyatakan kegiatan masyarakat prasejarah Melabel alatan zaman prasejarah Menyatakan lokasi zaman prasejarah Menyatakan sikap masyarakat zaman prasejarah yang boleh dicontohi. 33

40 MAKLUMAT RUJUKAN PENGENALAN Zaman Prasejarah dibahagikan kepada empat iaitu Zaman Paleolitik, Zaman Mesolitik, Zaman Neolitik, dan Zaman Logam. Tempoh masa bagi setiap zaman tersebut tidak sama antara satu tempat dengan tempat yang lain. Tempoh masa ini bergantung kepada tahap kemajuan di sesuatu tempat. Media elektronik : Internet Radio Televisyen Media cetak: Surat khabar Majalah Brosur Jurnal Manual yang berkaitan 34

41 KANDUNGAN / FAKTA Zaman Prasejarah Cara Hidup Zaman Paleolitik Zaman Neolitik Zaman Logam 1. Ciri-Ciri Petempatan Hidup berpindahrandah Tinggal di kawasan terbuka (di luar gua), di dalam gua dan di sekitar tasik Wujud sistem bermasyarakat seperti mempunyai ketua dan membuat pembahagian kerja Tinggal di gua dan berhampiran sungai Hidup menetap Ada yang masih tinggal di dalam gua dan berhampiran dengan sungai Mempunyai adat resam 2. Kegiatan dan Peralatan Memburu binatang liar Memungut hasil hutan seperti buahbuahan dan pucukpucuk daun Mengamalkan cara hidup sara diri Menggunakan alat batu sebagai alat utama dalam kehidupan seharian 3.Kepercayaan Animisme. Animisme ialah kepercayaan setiap benda seperti batu dan pokok mempunyai semangat (jiwa dan roh) orang mati Mencipta peralatan tembikar seperti bekas air, periuk dan belanga Bercucuk taman Menangkap ikan dan menternak binatang Berburu dan memungut hasil hutan. Berdagang secara tukar barang. Menggunakan alat batu seperti beliung dan pemukul kulit kayu Mencipta barangbarang kemas seperti kalung, anting-anting dan Menghasilkan benda logam daripada gangsa dan besi Bercucuk tanam, menangkap ikan, berburu, menternak binatang dan menjalankan kegiatan perdagangan secara tukar barang gelang. Animisme Mempunyai kepercayaan dan pegangan hidup yang tertentu Menjalankan pengkebumian menggunakan kepingan batu 3. Lokasi di Malaysia Bukit Jawa, Kota Tampan, Bukit Bunuh di Lenggong, Perak Gua Niah, Sarawak Tingkayu, Sabah Gua Cha, Kelantan Bukit Tengkorak, Sabah Sungai Tembeling, Pahang Gua Harimau, Perak Changkat Menteri, Perak 35

42 Peralatan manusia Zaman Prasejarah: Peralatan yang digunakan oleh manusia Zaman Paleolitik Peralatan besi yang digunakan oleh manusia Zaman Neolitik Peralatan logam yang digunakan oleh manusia Zaman Logam Zaman Mesolitik Berlaku antara zaman Paleolitik dan Neolitik.Kehidupan Masyarakat mesolitik masih mengamalkan aktiviti berburu. Peralatanya lebih halus berbandinga zaman Paleolitik. 36

43 Perbezaan Zaman Neolitik dan Zaman Logam Zaman Neolitik Wujud sistem bermasyarakat Mempunyai ketua Membuat pembahagian kerja Zaman Logam CIRI PENEMPATAN Hidup menetap Mempunyai adat resam Mmencipta alat logam Bercucuk tanam Menangkap ikan Berdagang secara tukar barang Bercucuk tanam Memungut hasil hutan Menternak binatang Mencipta barang kemas Berdagang secara tukar barang KEGIATAN Mencipta alat logam Bercucuk tanam Menangkap ikan Berdagang secara tukar barang Menternak binatang Mencipta peralatan tembikar seperti bekas air, periuk dan belanga PERALATAN Menghasilkan peralatan logam daripadagangsa dan besi Animisme KEPERCAYAAN Mempunyai kepercayaan dan pegangan hidup yang tertentu Menjalankan pengkebumian menggunakan kepingan batu 37

44 PANDUAN KERJA BAHAN DAN PERALATAN Modul pembelajaran Kertas mahjung Pen marker Lembaran kerja TUGASAN 1. Mencari dan menulis maksud Zaman Paleolitk, Zaman Neolitik dan Zaman Logam. 2. Mencari dan melebel lokasi Zaman Prasejarah di Malaysia. 3. Menuliskan cara hidup Zaman. 4. Mencari dan mengenal pasti gambar peralatan yang digunakan pada Zaman Prasejarah. 5. Menyatakan sikap masyarakat Zaman Prasejarah yang boleh dicontohi. 6. Menyenaraikan peralatan moden dengan keperluan masyarakat dan persekitaran hari ini 7. Membentangkan hasil dapatan di depan kelas. 38

45 LATIHAN 1. Nyatakan ciri-ciri Zaman Prasejarah di Tanah Melayu. Cara Hidup Zaman Paleolitik Zaman Neolitik Zaman Logam 1. Petempatan 2. Kegiatan 3. Peralatan 4. Kepercayaan 5. Lokasi di Malaysia 39

46 2. Apakah kegiatan yang dijalankan oleh masyarakat Zaman Paleolitik? i. ii. iii. 3. Bagaimanakah masyarakat Zaman Paleolitik menyara kehidupan mereka? i. ii. iii. iv. 4. Lengkapkan jadual perbandingan di bawah. Zaman Neolitik CIRI PENEMPATAN Zaman Logam KEGIATAN PERALATAN KEPERCAYAAN 40

47 5. Berikan lokasi zaman Paleolitik di Malaysia. i. ii. iii. 6. Labelkan lokasi Zaman Prasejarah di Malaysia. 7. Terangkan kegiatan dan peralatan masyarakat pada Zaman Logam. i. ii. 8. Nyatakan fungsi peralatan berikut: i. Alat penetak : ii. Alat repihan: 9. Kenal pasti peralatan di bawah dan nyatakan zaman bilakah peralatan ini digunakan? 41

48 10. Nyatakan sikap masyarakat Zaman Prasejarah yang boleh dicontohi oleh generasi sekarang. Jati diri Sikap masyarakat Zaman Pra sejarah yang boleh dicontohi 11. Apakah aktiviti yang membezakan antara Zaman Logam dengan ZamanNeolitik? A B C D Memungut hasil hutan Menghasilkan tembikar Mengusahakan tanaman Menjalankan perdagangan 12. Seandainya anda hidup pada zaman berikut, apakah kegiatan yang andalakukan? I Zaman Neolitik di Malaysia bermula kira-kira 5000 tahun dahulu Membuat peralatan besi II Mencipta peralatan logam III Menghasilkan barang perhiasan IV Menjalankan kegiatan tukar barang A I dan II C II dan III B I dan IV D III dan IV 42

49 13. Antara berikut yang manakah berkaitan dengan ZamanNeolitik? A Alatan pertanian B Peralatan logam C Alat perhiasan D Peralatan batu 14 Antara berikut, kegiatan manakah yang membezakan Zaman Logam dengan Zaman sebelumnya? A Berburu C Pertanian B Berternak D Perdagangan 43

50 UNIT 3: MENGENALI TAMADUN AWAL DUNIA STANDARD PEMBELAJARAN: 3.1 Mengenalpasti tamadun dunia dan sumbangannya. OBJEKTIF KHUSUS Pada akhir pembelajaran ini murid boleh : Menyatakan maksud tamadun dari pandangan barat dan Islam Menyenaraikan ciri tamadun Menamakan empat tamadun awal dunia Melabelkan lokasi tamadun awal di peta dunia. 44

51 MAKLUMAT RUJIKAN PENGENALAN Secara umumnya konsep tamadun tidak hanya mementingkan pencapaian berbentuk lahiriah seperti kesenian dan pembinaan kota semata-mata tetapi juga mesti diiringi dengan pancapaian dalam aspek rohaniah, tatsusila dan moral. Media elektronik : Internet Radio Televisyen LCD Media cetak: Surat khabar Majalah Brosur Jurnal Manual yang berkaitan 45

52 KANDUNGAN / FAKTA Apa itu ta m a du n a w a l MAKSUD TAMADUN Pandangan Barat Tamadun dikaitkan dengan pembangunan lahiriah terutamanya dalam hal-hal kebudayaan seperti penulisan, undang-undang, kesenian dan pembandaran. Pandangan Islam Tamadun mestilah merangkumi pembangunan lahiriah dan rohaniah. Tamadun dikaitkan dengan pembangunan lahiriah terutamanya dalam hal-hal kebudayaan seperti penulisan, undang-undang, kesenian dan pembandaran CIRI-CIRI TAMADUN Bahasa dan Tulisan Agama dan Kepercayaan Petempatan Kekal Kehidupan berorganisasi CIRI-CIRI TAMADUN Pengkhususan Pekerjaan Sistem Pemerintahan 46

53 CIRI-CIRI TAMADUN INFO 1. Petempatan Kekal 2. Kehidupan berorganisasi Kehidupan secara menetap membawa kepada corak hidup yang lebih sistematik. pertambahan jumlah penduduk Hasil inovasi manusia melahirkan kemajuan dalam pertanian iaitu dari segi penanaman dan penyimpanan makanan serta penternakan. Contohnya penciptaan cangkul dan penggunaan teknologi sistem pengairan yang baik. Lebihan pengeluaran makanan dapat menampung. pertambahan jumlah penduduk. Kehidupan berorganisasi mampu mengatur cara hidup manusia untuk memastikan kestabilan dan kemakmuran kehidupan mereka. Pada peringkat awal, organisasi sosial atau masyarakat yang wujud pada tahap yang paling ringkas iaitu sistem keluarga. Pertambahan penduduk dan kepelbagaian aktiviti ekonomi membawa kepada pembahagian masyarakat yang lebih kompleks Sistem sosial atau sistem masyarakat tamadun awal berbentuk piramid ban bersusun lapis. Lapisan paling atas merupakan golongan bangsawan yang diketuai oleh raja. Lapisan kedua ialah golongan pembesar yang terdiri daripada golongan yang menguasai upacara dan hal ehwal agama, individu yang dihormati seperti ketua keluarga atau ketua kelompok Kemudian diikuti oleh kumpulan golongan rakyat biasa.kumpulan ini tunjang kepada aktiviti ekonomi terutamanya dalam bidang pertanian dan perdagangan 3. Sistem Pemerintahan 4. Pengkhususan Pekerjaan. Untuk menjalankan pentadbiran Pemimpin atau raja selalunya menggunakan unsur magis dan mendakwa dirinya Tuhan demi mendapatkan pengiktirafan sebagai ketua pemerintah. Barangan atau produk dihasilkan oleh kumpulan tertentu melalui pengkhususan dan kepakaran kumpulan tertentu Ini kemudiannya akan menghasilkan pertukaran barang yang dikenali sebagai sistem barter. Aktiviti pertukaran barang dan perdagangan membolehkan berlakunya pertukaran ilmu pengetahuan,teknologi dan budaya antara sesebuah masyarakat dengan masyarakat yang lain. 47

54 5. Agama dan Kepercayaan Agama dan kepercayaan berkait rapat dengan pengiktirafan terhadap golongan pemerintah, pembahagian sosial masyarakat, perkembangan ilmu pengetahuan, kesenian dan pembinaan dalam proses pembentukan tamadun awal. Dalam sesetengah masyarakat, alam sekitar seperti pokok, batu, matahari dan laut dipercayai mempunyai semangat dan harusdihomati demi menjaga keamanan dan kemakmuran hidup Masyarakat tamadun awal percaya bahawa terdapat kuasa ghaib yang menguasai alam sekeliling. Kepercayaan ini dikenali sebagai animisme. Secara evolusi kepercayaan ini bertukar menjadi agama. Agama tamadun awal dikenali sebagai politeisme yang bermakna penyembahan terhadap lebih daripada satu tuhan. 6. Bahasa dan Tulisan Sistem tulisan awal ialah hieroglif, cuneiform, pepaku dan ideogram. Bahasa tertua ialah bahasa Yunani dan Sanskrit. Tulisan digunakan untuk tujuan urusan pentadbiran seperti penyimpan rekod, penulisan undang-undang dan hal-hal keagamaan. Bahasa dan tulisan merupakan instrumen penting untuk menyampaikan, memperkembangkan serta mencatat idea dan pemikiran manusia. 48

55 Tamadun Awal Dunia Terdapat 4 tamadun Awal Dunia? Dimanakah letaknya tamadun awal dunia tersebut? Tamadun awal dunia: TAHUN TAMADUN LOKASI 3500 SM MESOPOTAMIA Lembah Sungai Tigris dan Euphrates 3100 SM MESIR PURBA Lembah Sungai Nil 2500 SM INDUS Lembah Sungai Indus 1800 SM HWANG HO Lembah Sungai Hwang Ho Carta Garis Masa: Tamadun Awal Mesopotamia (3500sm) Indus (2500sm) 4000sm 3000sm 2000sm 1000sm Mesir Purba (3100sm) Hwang Ho 1800sm 49

56 PETA TAMADUN AWAL DUNIA 50

57 PANDUAN KERJA BAHAN DAN PERALATAN Modul pembelajaran Kertas mahjung Pen marker Lembaran kerja TUGASAN 1. Menuliskan maksud tamadun dalam konteks Barat dan Islam. 2. Membina peta minda daripada enam ciri tamadun. 3. Membentangkan hasil dapatan di depan kelas. 51

58 LATIHAN 1. Nyatakan konsep tamadun mengikut pandangan Barat dan Islam. Pandangan Barat Konsep Tamadun Pandangan Islam 2. Senaraikan ciri-ciri tamadun awal manusia. Ciri-ciri Tamadun 52

59 3. Namakan empat tamadun awal manusia. i. ii. iii. iv. 4. Labelkan lokasi tamadun awal manusia dalam peta dunia di bawah. Gambar peta dunia Tamadun Mesopotamia Tamadun Mesir Purba Tamadun Indus Tamadun Hwang Ho 53

60 UNIT 3: MENGENALI TAMADUN AWAL DUNIA STANDARD PEMBELAJARAN: 3.1 Mengenalpasti tamadun dunia dan sumbangannya. OBJEKTIF KHUSUS Pada akhir pembelajaran ini murid boleh : Menyenaraikan sumbangan tamadun awal dunia. 54

61 MAKLUMAT RUJUKAN PENGENALAN Setiap tamadun awal adalah unit dan istimewa. Setiap tamadun memberi sumbangan yang berbeza dan bermanfaat untuk generasi seterusnya. Kegemilangan sesuatu tamadun dapat dilihat daripada tinggalan warisan dan khazanah seperti bangunan, tulisan, dokumen serta buku. Media elektronik : Internet Radio Televisyen Media cetak: Surat khabar Majalah Brosur Jurnal Manual yang berkaitan 55

62 KANDUNGAN / FAKTA 1. Tamadun peradaban 2. Lahiriah benda yang jelas nampak seperti penulisan, undang-undang, kesenian dan pembandaran 3. Rohaniah Kerohanian 4. Tamadun Mesopotamia - Terletak di lembah Sungai Tigris dan Sungai Euphrates 5. Tamadun Mesir Purba - Terletak di lembah Sungai Nil 6. Tamadun Indus Terletak di lembah Sungai Indus 7. Tamadun Hwang Ho Terletak di lembah Sungai Hwang Ho Tamadun dunia dengan sumbangannya Tamadun Awal Dunia Mesopotamia Mesir Purba Indus Hwang Ho ga -Ilmu astronomi -Ilmu matematik -Mencipta kalendar -Ilmu perubatanherba -Penciptaan roda -Piramid -Mencipta kertas -Memumiakan mayat -Sistem pengairan -Sistem kalendar - Bandar Terancang -Gelaran Raja kepada maharaja -Sistem pengairan -Teknologi pembajakan -Penciptaan cangkul dan sabit -Batas untuk penanaman -Kapal layar -Membuat batu bata dari tanah liat -Menggantikan alat pertanian dari kayu kepada besi -Sistem tulisan 56

63 PANDUAN KERJA BAHAN DAN PERALATAN Modul pembelajaran Kertas mahjung Pen marker Lembaran kerja Gambar TUGASAN 1. Menyenaraikan sumbangan bagi setiap tamadun awal. 2. Memadankan gambar sumbangan tamadun awal. 3. Membuat jadual dan mengelaskan sumbangan tersebut dari segi politik, ekonomi dan sosial. 4. Membentangkan hasil dapatan di depan kelas. 57

64 LATIHAN 1. Nyatakan duasumbangan setiap tamadun awal dunia. NAMA TAMADUN 1. Mesopotamia SUMBANGAN 2. Mesir Purba 3. Indus 4. Hwang Ho 2. Nyatakan tamadun yang sesuai berdasarkan gambar dan penyataan di bawah. Tembok besar China PiramidKhafre di Mesir 58

65 Tulisan di tulis di atas buluh Tinggalan rumah Tinggalan Bandar Terancang 59

66 3. Tugasan : Lengkapkan rajah di bawah dengan menampal gambar sumbangan tamadun Awal. Sumbangan Tamadun Awal Dunia ga ga ga 60

67 4. Nyatakan nama tamadun dunia dan sumbangannya. Tamadun Awal Dunia ga 61

68 UNIT 3: MENGENAL TAMADUN AWAL DUNIA STANDARD PEMBELAJARAN: 3.2 Menyenaraikan ciri warganegarabermaklumat. OBJEKTIF KHUSUS Pada akhir pembelajaran ini murid boleh : Menyatakan kepentingan ilmu pengetahuan bagi melahirkan warganegara bermaklumat dan bertanggungjawab. 62

69 MAKLUMAT RUJUKAN PENGENALAN Pengetahuan generasi sekarang adalah hasil usaha pemimpin masa lampau. Hikmah dan faedah daripada pengetahuan tersebut akan hanya dapat dihasilkan sekiranya manusia bersikap cekal dan bertindak secara inovatif. Usaha manusia untuk menyesuaikan kehidupan mereka dengan alam sekeliling telah menjadikan manusia lebih kreatif dan inovatif. Media elektronik : Internet Radio Televisyen LCD Media cetak: Surat khabar Majalah Brosur Jurnal Manual yang berkaitan KANDUNGAN / FAKTA Glosari (Maksud Perkataan) 1. Tamadun peradaban 2. Lahiriah benda yang jelas nampak seperti penulisan, undang-undang, kesenian dan pembandaran 4. Rohaniah- Kerohanian 5. Tamadun Mesopotamia- terletak di lembah Sungai Tigris dan Sungai Euphrates 6. Tamadun Mesir Purba- terletak di lembah Sungai Nil 7. Tamadun Indus terletak di lembah Sungai Indus 8. Tamadun Hwang Ho terletak di lembah Sungai Hwang Ho 63

70 PANDUAN KERJA BAHAN DAN PERALATAN Modul pembelajaran Kertas mahjung Pen marker Lembaran kerja TUGASAN 1. Menyenaraikan kepentingan menuntut ilmu. Cadangan Tugasan yang boleh dilaksanakan. 2. Memberi contoh orang yang bertanggungjawab yang ada di sekeliling mereka. 3. Memilih satu idola masing-masing. 4. Memberi sebab mereka memilih idola tersebut. 64

71 LATIHAN Jati Diri 1. Nyatakan kepentingan ilmu pengetahuan bagi melahirkan warganegara bertanggungjawab. KEPENTINGAN ILMU PENGETAHUAN i. ii. iii. iv. 65

72 UNIT 4: MENGENALI GUGUSAN KEPULAUAN MELAYU STANDARD PEMBELAJARAN: 4.1 Mengenalpasti latarbelakang Gugusan Kepulauan Melayu. OBJEKTIF KHUSUS Pada akhir pembelajaran ini murid boleh : Menyatakan maksud lingkungan Gugusan Kepulauan Melayu Melabel peta kerajaan Gugusan Kepulauan Melayu Menyenaraikan negara di Gugusan Kepulauan Melayu pada hari ini. 66

73 MAKLUMAT RUJUKAN PENGENALAN Daripada segi geografi, Asia Tenggara boleh dibahagikan kepada dua iaitu Tanah Besar Asia Tenggara dan Kepulauan Asia Tenggara. Kewujudan tamadun awal di Tanah Besar Asia Tenggara terbukti dengan kemunculan kerajaan awal seperti Funan, Chenla, Angkor, Sukhotai dan Ayuthia. Tamadun awal di Kepulauan Asia Tenggara terbahagi kepada dua iaitu di Kepulauan Melayu dan Kepulauan Indonesia. Contohnya di Tanah Melayu seperti kerajaan Kedah Tua, Gangga Negara dan Langkasuka. Di Indonesia pula ialah kerajaan Srivijaya, Majapahit, Singhasari dan Mataram. Media elektronik : Internet Radio Televisyen LCD Media cetak: Surat khabar Majalah Brosur Jurnal Manual yang berkaitan KANDUNGAN / FAKTA i. Maksud lingkungan Gugusan Kepulauan Melayu ialah Tanah Besar dan kepulauan yang terdiri dari Malaysia,Thailand, Myanmar, Singapura dan Filipina. ii. Beribu-ribu tahun dahulu, Gugusan Kepulauan Melayu merupakan kawasan tanah yang luas. Semenanjung Malaysia, Sabah, Sarawak dan pulau-pulau lain dalam Gugusan Kepulauan Melayu bercantum. 67

74 PANDUAN KERJA BAHAN DAN PERALATAN Modul pembelajaran Kertas mahjung Pen marker Lembaran kerja TUGASAN 1. Menyatakan maksud lingkungan Gugusan Kepulauan Melayu. 2. Menyenaraikan negara-negara di Gugusan Kepulauan Melayu pada hari 3. Melabel peta lokasi kerajaan-kerajaan Gugusan Kepulauan Melayu. 68

75 LATIHAN Jawab soalan di bawah. 1. Nyatakan maksud lingkungan Gugusan Kepulauan Melayu. Maksud lingkungan Gugusan Kepulauan Melayu ialah 2. Melabel peta kerajaan-kerajaan Gugusan Kepulauan Melayu. CHAMPA CHIH TU SRIVIJAYA KEDAH TUA MAJAPAHIT 3. Senaraikan tiga negara di Gugusan Kepulauan Melayu yang masih ada pada hari ini. i. ii. iii. 69

76 UNIT 4: MENGENALI GUGUSAN KEPULAUAN MELAYU STANDARD PEMBELAJARAN: 4.2 Mengenal kerajaan awal di Gugusan Kepulauan Melayu. OBJEKTIF KHUSUS Pada akhir pembelajaran ini murid boleh : Menyatakan bentuk kerajaan awal digugusan Kepulauan Melayu Menyenaraikan kerajaanawal di Tanah Besar dan Kepulauan Melabel kerajaan-kerajaan awal di Tanah besar dan Kepulauan Menyatakan kegiatan ekonomi di Gugusan Kepulauan Melayu Menyatakan sumbangan kerajaan awal digugusan Kepulauan Melayuyang menjadi kebanggaan kita. 70

77 MAKLUMAT RUJUKAN PENGENALAN Daripada segi geografi, Asia Tenggara boleh dibahagikan kepada dua iaitu Tanah Besar Asia Tenggara dan Kepulauan Asia Tenggara. Kewujudan tamadun awal di Tanah Besar Asia Tenggara terbukti dengan kemunculan kerajaan awal seperti Funan, Chenla, Angkor, Sukhotai dan Ayuthia. Tamadun awal di Kepulauan Asia Tenggara terbahagi kepada dua iaitu di Kepulauan Melayu dan Kepulauan Indonesia. Contohnya di Tanah Melayu seperti kerajaan Kedah Tua, Gangga Negara dan Langkasuka. Di Indonesia pula ialah kerajaan Srivijaya, Majapahit, Singhasari dan Mataram. Media elektronik : Internet Radio Televisyen Media cetak: Surat khabar Majalah Brosur Jurnal Manual yang berkaitan KANDUNGAN / FAKTA 1. Dua bentuk kerajaan awal di Gugusan Kepulauan Melayu: i. Kerajaan Agraria ii. Kerajaan Maritim 2. Kerajaan awal di Tanah Besar dan dua kerajaan awal di Kepulauan Melayu. a. Tanah Besar : Funan, Chenla,Angkor,Sukhotai dan Ayuthia b. Kepulauan : Di Tanah Melayu - Kedah Tua, Gangga Negara dan Langkasuka Di kepulauan Indonesia Srivijaya, Majapahit, Singahasari dan Mataram 71

78 PANDUAN KERJA BAHAN DAN PERALATAN Modul pembelajaran Kertas mahjung Pen marker Lembaran kerja TUGASAN 1. Menyatakan bentuk-bentuk kerajaan awal digugusan Kepulauan Melayu. 2. Menyenaraikan kerajaan-kerajaan awal di Tanah Besar dan Kepulauan Melayu. 3. Melabel kawasan kerajaan-kerajaan Melayu. 4. Menyatakan kegiatan ekonomi kerajaan-kerajaan awal. 5. Menyatakan sumbangan kerajaan awal yang menjadi kebanggaan kita. 72

79 LATIHAN Jawab soalan di bawah. 1. Nyatakan dua bentuk kerajaan awal di Gugusan Kepulauan Melayu. i. ii. 2. Senaraikan dua kerajaan awal di Tanah Besar dan dua kerajaan awal di Kepulauan. a. Tanah Besar : b. Kepulauan : Di Tanah Melayu - Di kepulauan Indonesia _ 3. Gariskan dan tulis semula kerajaan-kerajaan awal di Asia Tenggara di dalam peta di bawah. i. v. ii. vi. iii. vii. iv. 73

80 4. Nyatakan kegiatan ekonomi kerajaan-kerajaan awal di bawah berdasarkan pilihan jawapan di bawah. Menternak binatang Menanam padi Mendulang Mencari sarang burung Menangkap ikan Menghasilan pelbagai jenis rempah 5. Nyatakan sumbangan kerajaan awal yang menjadi kebanggaan kita. i. ii. ii. 74

81 Soalan Objektif 1. Apakah persamaan ciri yang dapat dilihat antara keempat-empat kerajaan awal berikut? Srivijaya Champa Majapahit Angkor A Pendapatannya berasaskan perdagangan B Mempunyai pertalian yang rapat C Mendapat pengaruh agama yang sama D Sering berlaku perang saudara 2. Kerajaan awal yang terkenal di Semenanjung Tanah Melayu ialah kerajaan A Majapahit B Chih Tu C Srivijaya D Kedah Tua 3. Mengapakah kerajaan berikut maju dalam bidang perdagangan? Kerajaan Awal di Asia Tenggara Srivijaya Kedah Tua Majapahit A Kaya dengan hasil pertanian B Masyarakat mahir membina kapal C Hubungan diplomatik yang kukuh D Mendapat bantuan kerajaan asing 75

82 UNIT 4 : MENGENALI GUGUSAN KEPULAUAN MELAYU STANDARD PEMBELAJARAN: 4.3 Mengenal rumpun bangsa dan bahasa di Gugusan Kepulauan Melayu. OBJEKTIF KHUSUS Pada akhir pembelajaran ini murid boleh : Menyatakan rumpun bangsa dan bahasa Melayu yang terdapat di Gugusan Kepulauan Melayu. 76

83 MAKLUMAT RUJUKAN PENGENALAN Media elektronik : Internet Radio Televisyen LCD Media cetak: Surat khabar Majalah Brosur Jurnal Manual yang berkaitan KANDUNGAN / FAKTA Rumpun bangsa yang terdapat di Gugusan Kepulauan Melayu ialah; i. Melayu ii. Jawa iii. Filipina iv. Thailand v. Kemboja Rumpun bahasa Melayu yang terdapat di Gugusan Kepulauan Melayu ialah; i. Bahasa Melayu ii. Bahasa Indonesia iii. Bahasa Thai iv. Bahasa Tagalog (Filipina) v. Bahasa Jawa 77

84 PANDUAN KERJA BAHAN DAN PERALATAN Modul pembelajaran Kertas mahjung Pen marker Lembaran kerja TUGASAN 1. Menyenaraikan rumpun bangsa yang terdapat digugusan Kepulauan. 2. Menuliskan kepentingan berkomunikasi dalam masyarakat pelbagai kaum. 3. Memerihalkan perasaan bangga dengan rumpun bahasa Melayu di Gugusan Kepulauan Melayu. 78

85 LATIHAN 1. Nyatakan dua rumpun bangsa yang terdapat di Gugusan Kepulauan Melayu. i. ii. 2. Nyatakan dua rumpun bahasa Melayu yang terdapat di Gugusan Kepulauan Melayu. i. ii. 3. Nyatakan kepentingan berkomunikasi dalam masyarakat.. JATI DIRI KEPENTINGAN KOMUNIKASI i. ii. iii. iv. JATI DIRI 4. Mengapakah kamu rasa bangga dengan rumpun bahasa Melayu di Gugusan Kepulauan Melayu? i. ii. iii. iv. 79

86 UNIT 5 : MEMERIHAL PENGASASAN KESULTANAN MELAYU MELAKA STANDARD PEMBELAJARAN 5.1 Mengenal Melaka sebagai sebuah Kerajaan OBJEKTIF KHUSUS Pada akhir pembelajaran ini murid boleh : Menceritakan pengasasan Melaka oleh Parameswara Menceritakan asal-usul Melaka Menyatakan sifat kepimpinan seorang pemimpin. 80

87 MAKLUMAT RUJUKAN PENGENALAN Melaka merupakan sebuah pelabuhan yang terkenal pada sekitar abad ke-14. Kedudukan geografinya adalah di bahagian barat Semenanjung Malaysia. Bentuk muka buminya yang berbukit bukau telah dijadikan petunjuk bagi pelayar dan memudahkan urusan mengawal Selat Melaka. Pokok bakau dan api-api boleh dijadikan benteng pertahanan dan pelindung semula jadi. Angin monsun pula tidak mengganggu kegiatan perdagangan kerana muara sungainya terlindung daripada tiupan angin monsun. 81

88 MAKLUMAT RUJUKAN PENGENALAN Media elektronik : Internet Radio Televisyen LCD Media cetak: Surat khabar Majalah Brosur Jurnal Manual yang berkaitan 82

89 KANDUNGAN / FAKTA Bagaimana? MELAKA MENDAPAT NAMA Sejarah asal usul nama Melaka sering dikaitkan dengan pelanduk dan pokok Melaka. Menurut Sejarah Melayu, semasa Parameswara sedang berehat di bawah pokok Melaka, beliau telah melihat peristiwa pelanduk menendang anjing perburuannya. Peristiwa ini dianggap luar biasa kerana pelanduk yang kecil dapat mengalahkan seekor anjing. Oleh itu, Parameswara memilih tempat tersebut untuk mendirikan kerajaan. Parameswara menamakan tempat tersebut dengan nama pokok Melaka tempat beliau berehat. Buku Sejarah Melayu 83

90 SIAPA PENGASAS KESULTANAN MELAYU MELAKA? Melaka diasaskan oleh Parameswara pada sekitar tahun Parameswara berketurunan dari kerajaan Srivijaya yang berpusat di Palembang. Parameswara cuba membebaskan kerajaannya daripada penguasaan Majapahit tetapi gagal.parameswara telah berjaya melarikan diri menuju ke Temasik bersama pengikutnya. Di Temasik Parameswara dan pengikutnya di sambut baik oleh Temagi iaitu pemerintah Temasik. Parameswara mendapati Temasik berkembang maju dan ingin menjadi pemerintah di situ. Oleh itu Paramesawara telah berusaha untuk mendapatkan Temasik dan telah membunuh Temagi dan berjaya menjadi pemerintah Temasik. Pada ketika itu, Temasik merupakan negeri di bawah naungan Siam. Ini telah menimbulkan kemarahan kerajaan Siam dan telah menyerang Parameswara. Parameswara telah melarikan diri ke Muar dan menetap di Muar. Paramesawara mendapati Muar tidak sesuai dijadikan kerajaan dan telah berpindah ke Sening Ujung dan meneruskan perjalanan ke Sungai Bertam. Setibanya Bertam Parameswara dan pengikutnya telah berburu di muara Sungai Bertam. Parameswara ternampak seekor pelanduk menendang salah seekor daripada anjing-anjing pemburunya. Peristiwa ini dianggap luar biasa kerana pelanduk yang kecil dapat mengalahkan anjing. Parameswara tertarik dengan kegagahan pelanduk itu lalu beliau memutuskan membina sebuah penempatan di kawasan tersebut. Selepas menanyakan nama pokok (Pokok Melaka) yang diteduhnya, Parameswara menamakan tempat itu "Melaka". Mengapa Parameswara memilih Melaka untuk dijadikan sebuah Kerajaan? Melaka pada asalnya merupakan sebuah perkampungan nelayan. Tempatnya aman dan damai. Penduduknya terdiri daripada orang Melayu, Orang Laut dan Orang Asli. Kedudukan tempat tersebut amat baik kerana berhampiran dengan dan menjadi tempat laluan kapal dagang. Bekalan air yang bersih juga mudah diperoleh. Bentuk muka bumi yang berbukit bukau menarik minat Parameswara kerana boleh dijadikan petunjuk bagi pelayaran dan memudahkan urusan mengawal Selat Melaka. Pokok bakau dan api-api boleh dijadikan benteng pertahanan. Selain itu muara sungau yang terlindung menrik minat Parameswara untuk memilih Melaka senagai sebuah kerajaan. 84

91 SIFAT KEPIMPINAN PARAMESAWARA Apakah sifat kepimpinan yang terdapat pada Parameswara? Gigih untuk mencarai sebuah kerajaan yang baru Bijak memilih kawasan untuk dijadikan negeri Bercita-cita tinggi Parameswara berusaha unuk membangunkan sebuah perkampungan yang kecil menjadi sebuah pelabuhan terkenal 85

92 PANDUAN KERJA TUGASAN Pembentangan 1. Melabel peta lokasi negeri Melaka. BAHAN DAN PERALATAN Gambar: peta Melaka pokok Melaka pokok bakau yang dijadikan benteng pertahanan dan perlindungan semula jadi. Gambaran: Melaka sebagai sebuah perkampungan nelayan Gambar pelanduk Gambaran pelukis menunjukkan kemudahan yang terdapat di pelabuhan Melaka LANGKAH KERJA 1. Melabel lokasi peta negeri Melaka. 2. Mengkaji bentuk muka bumi kerajaan Melaka berdasarkan gambaran lukisan. 3. Mengenal pasti kepentingan pokok bakau sebagai banteng pertahanan. 4. Menceritakan secara lisan bentuk muka bumi kerajaan Melaka TUGASAN Bercerita 1. Menceritakan asal usul nama Melaka mengikut sumber Sejarah Melayu. 2. Menyenaraikan ciri-ciri parameswara seorang pemimpin yang berwibawa. 3. Melengkapkan cerita peristiwa Melaka mendapat nama. Cadangan akiviti 5. Melakonkan semula peristiwa pembukaan Melaka. 86

93 LATIHAN 1. Ceritakan peristiwa pembukaan Melaka oleh Parameswara. Melaka diasaskan oleh Parameswara pada sekitar tahun Parameswara berketurunan dari kerajaan Srivijaya yang berpusat di Palembang. Parameswara cuba membebaskan kerajaannya daripada penguasaan Majapahit tetapi gagal. Parameswara telah berjaya melarikan diri menuju ke Temasik bersama pengikutnya. Di Temasik Parameswara dan pengikutnya di sambut baik oleh Temagi iaitu pemerintah Temasik. Parameswara mendapati Temasik berkembang maju dan ingin menjadi pemerintah di situ. Oleh itu Paramesawara telah berusaha untuk mendapatkan Temasik dan telah membunuh Temagi dan berjaya menjadi pemerintah Temasik. Pada ketika itu, Temasik merupakan negeri di bawah naungan Siam. Ini telah menimbulkan kemarahan kerajaan Siam dan telabh menyerang Parameswara. Parameswara telah melarikan diri ke Muar dan menetap di Muar. Paramesawara mendapati Muar tidak sesuai dijadikan kerajaan dan telah berpindah ke Sening Ujung dan meneruskan perjalan ke Sungai Bertam. Setibanya Bertam Parameswara dan pengikutnya telah berburu di muara Sungai Bertam, Parameswara ternampak seekor pelanduk menendang salah seekor daripada anjing-anjing pemburunya. Peristiwa ini dianggap luar biasa kerana pelanduk yang kecil dapat mengalahkan anjing. Parameswara tertarik dengan kegagahan pelanduk itu lalu beliau memutuskan membina sebuah penempatan di kawasan tersebut. Selepas menanyakan nama pokok (Pokok Melaka) yang diteduhnya, Parameswara menamakan tempat itu "Melaka". 87

94 2. Isikan tempat kosong di bawah dengan jawapan yang sesuai Parameswara pelanduk Srivijaya 1400 anjing Melaka Melaka telah dibuka oleh. Parameswara berasal daripada. Semasa berburu di muara Sungai Bertam, Parameswara ternampak seekor...menendang salah seekor daripada... pemburunya. Peristiwa ini dianggap luar biasa kerana pelanduk yang kecil dapat mengalahkan anjing. Parameswara tertarik dengan kegagahan pelanduk itu lalu beliau memutuskan membina sebuah penempatan di kawasantersebut. Selepas menanyakan nama pokok...yang diteduhnya, Parameswara menamakan tempat itu "Melaka". 3. Secara berkumpulan lakonkan peristiwa pembukaan Melaka. Tugasan Watak Parameswara Watak pengikut Model anjiung dan pelanduk Jati Diri 3. Pada pendapat anda apakah ciri-ciri yang perlu ada pada seorang pemimpin. i. ii. iii. iv. 88

95 4. Berdasarkan rajah berikut, apakah kesan daripada peristiwa tersebut? Peristiwa : Tokoh : Parameswara Semasa berehat di suatu tempat - Pelanduk menendang anjing perburuannya - Pelanduk yang kecil dapat mengalahkan anjingnya A Parameswara mahu meluaskan empayar pemerintahannya B Parameswara memilih tempat tersebut untuk mendirikan kerajaannya C Parameswara berazam mengukuhkan pemerintahannya D Parameswara mahu menguasai Kepulauan Melayu 5. Dialog berikut mungkin berlaku pada awal kurun ke-15. Parameswara : Beta berpendapat tempat ini sangat sesuai dan strategik Pembesar : Benar Tuanku. Banyak pokok bakau dan api-api di sini. Apakah tindakan Parameswara seterusnya? A. melaksanakan dasar perluasan kuasa B mengasaskan kerajaan baru C membina kubu pertahanan D memajukan sumber asli 6. Maklumat berikut berkaitan dengan pokok yang dijadikan benteng pertahanan di Melaka. Pokok bakau Pokok api-api Nilai yang dapat anda kaitkan dengan kewujudan pokok tersebut ialah A kebanggaan B kesyukuran C keberanian D ketabahan 89

96 UNIT 6 : MENGAGUMI KEGEMILANGAN KESULTANAN MELAYU MELAKA STANDARD PEMBELAJARAN 6.1 Menyatakan Keunggulan Kesultanan Melayu MelakaKesultanan Melayu Melaka Sebagai Sebuah Kerajaan OBJEKTIF KHUSUS Pada akhir pembelajaran ini murid boleh : Menyenaraikan kegemilangan Kesultanan Melayu Melaka STANDARD PEMBELAJARAN 6.2 Menjelaskan kegemilangan Melaka dalam pentadbiran OBJEKTIF KHUSUS Menyatakan sistem pemerintahan di Melaka Melukis gambar rajah Sistem Pembesar Empat Lipatan Menyatakan peranan raja dan pembesar dalam memakmurkan Melaka Menyatakan kesan daripada sistem pentadbiran yang sistematik dalam Kesultanan Melayu Melaka Menyatakan sumbangan Kesultanan Melayu Melaka kepada negara Malaysia. 90

97 MAKLUMAT RUJUKAN PENGENALAN Kegemilangan Melaka dalam sistem pentadbiran adalah hasil usaha gigih sultan dan pembesarnya. Rakyat juga turut berperanan berganding bahu membantu pemerintah membangunkan dan memajukan Melaka. Media Elektronik : Internet Radio Televisyen Media cetak : Surat khabar Majalah Manual yang berkaitan 91

98 KANDUNGAN/FAKTA Pentadbiran yang Sistematik Bagi melicinkan urusan pentadbiran kerajaan Melaka, Sultan Melaka telah mengadakan suatu sistem pentadbiran yang tersusun dan dikenali sebagai Sistem Pembesar Empat. Sistem Pembesar Empat Lipatan terdiri daripada kumpulan pembesar yang menjadi pegawai tadbir kerajaan Melaka.Dalam sistem pentadbiran ini,sultan mengetuai teraju pemerintahan. Baginda dibantu oleh empat orang pembesar yang dikenali sebagai Pembesar Berempat. Mereka terdiri daripada Bendahara, Penghulu Bendahari, Temenggung dan Laksamana. Pembesar Berempat dibantu oleh Pembesar Berlapan, Pembesar Enam Belas dan Pembesar Tiga puluh Dua. STRUKTUR PENTADBIRAN: SISTEM PEMBESAR EMPAT LIPATAN RAJA/ SULTAN Pembesar Berempat Pembesar Berlapan Pembesar Enam Belas Pembesar Tiga Puluh Dua 92

99 PERANAN PEMBESAR BEREMPAT DALAM ZAMAN KESULTANAN MELAYU. Pembesar diperingkat pusat semasa Kesultanan Melayu Melaka ialah : BENDAHARA Menjadi ketua dalam pentadbiran kerajaan. Menjadi pemangku raja sekiranya sultan keluar negeri. Menjadi ketua turus angkatan tentera dalam masa peperangan yang meliputi tentera laut dan tentera darat. Melantik sultan baru untuk menaiki tahta kerajaan. PENGHULU BENDAHARI Pemungut hasil atau ufti Ketua segala bendahari Ketua urusetia istana Ketua Syahbandar TEMENGGUNG Ketua Polis dan penjara Penguasa Bandar dan kota Melaka Protokol istana Hakim di darat LAKSAMANA Pengawal peribadi raja. Ketua angkatan laut. Mengetuai utusan 93

100 PANDUAN KERJA BAHAN DAN PERALATAN Gambar rajah Sistem Pembesar Empat Lipatan TUGASAN 1. Menyenaraikan sultan dan pembesar Melaka yang terkenal dalam memakmurkan Melaka. 2. Melukis gambar rajah Sistem Pembesar Empat Lipatan. 3. Menyatakan peranan pemimpin untuk memastikan negara sentiasa aman dan makmur. LANGKAH KERJA 1. Menyenaraikan nama-nama sultan dan pembesar Melaka yang terkenal. 2. Melukis gambar rajah Sistem Pembesar Empat Lipatan. 3. Menyatakan tokoh pemimpin negara yang mereka kagumi. 4. Menyatakan peranan mereka jika menjadi pemimpin. 94

101 LATIHAN 1. Nyatakan keunggulan sistem pentadbiran Kesultanan Melayu Melaka. Bagi melicinkan urusan pentadbiran kerajaan Melaka, Sultan Melaka telah mengadakan suatu sistem pentadbiran yang tersusun dan dikenali sebagai 2. Peranan Raja dan Pembesar dalam memakmurkan Melaka. PEMBESAR PERANAN Raja Bendahara Laksamana Temenggung Penghulu Bendahari 95

102 3. Lukiskan rajah Sistem Pembesar Empat Lipatan. 4. Berdasarkan pengetahuan sejarah anda, apakah iktibar yang dapat kamu perolehdaripada sistem pentadbiran Melaka yang sistematik i. ii. iii. iv. 96

103 UNIT 6 : MENGAGUMI KEGEMILANGAN KESULTANAN MELAYU MELAKA STANDARD PEMBELAJARAN 6.3 Menghuraikan Melaka sebagai pusat perdagangan antarabangsa OBJEKTIF KHUSUS Pada akhir pembelajaran ini murid boleh : Menyatakan sebab Melaka menjadi tumpuan pedagang Melabel arah laluan jalan perdagangan antarabangsa antara Timur dan Barat melalui Selat Melaka Mengenal pasti jenis barang dagangan dari pelbagai negara pembekal di Selat Melaka Menyatakan kepentingan pemilihan lokasi yang sesuai untuk menjalankan perniagaan. 97

104 MAKLUMAT RUJUKAN PENGENALAN Bermula dengan sebuah perkampungan nelayan Melaka telah berkembang menjadi sebuah pelabuhan yang terkenal pada sekitar abad ke-14. Kedudukan geografinya adalah di bahagian barat Semenanjung Malaysia. Bentuk muka buminya yang berbukit bukau telah dijadikan petunjuk bagi pelayar dan memudahkan urusan mengawal Selat Melaka. Pokok bakau dan api-api boleh dijadikan benteng pertahanan dan pelindung semula jadi. Angin monsun pula tidak mengganggu kegiatan perdagangan kerana muara sungainya terlindung daripada tiupan angin monsun. Media Elektronik : Internet Radio Televisyen Media cetak : Surat khabar Majalah Brosur Jurnal Manual yang berkaitan 98

105 KANDUNGAN/FAKTA Kegemilangan Kesultanan Melayu Melaka Kegemilangan Kesultanan Melayu Melaka dilihat dalam sistem pentadbiran, pusat perdagangan, pusat perkembangan Agama Islam dan hubungan Melaka dengan Negara luar. Kemilangan Melaka ini banyak bergantung kepada kegigihan sultan dan pembesar dalam membangunkan Melaka. Tajuk ini akan membincangkan kegemilangan Melaka dalam bidang pentadbiran dan Melaka sebagai pusat perdagangan. Pusat perdagangan Pusat Perkembangan Agama Islam Kegemilangan Kesultanan Melayu Melaka Pentadbiran yang cekap Hubungan Melaka Dengan Negara Luar 99

106 MELAKA SEBUAH PELABUHAN STRATEGIK PENGENALAN Semenanjung Tanah Melayu terletak di pertengahan laluan perdagangan antara Timur dan Barat. Kedudukan yang strategik ini telah membantu Semenanjung Tanah Melayu muncul sebagai sebuah negara perdagangan sejak 1800 tahun yang lalu. Begitu juga dengan kedudukan Melaka yang menjadi laluan kapal dagang. Oleh yang demikain, Melaka dapat menguasai perdagangan di Selat Melaka. Para pedagang bukan sahaja tinggal di pelabuhan Melaka untuk berdagang, malah untuk mendapatkan bekalan makanan dan minuman. PETA: Arah laluan jalan perdagangan antarabangsa antara timur dan barat melalui Selat Melaka 100

107 Faktor Melaka sebagai pusat perdagangan Pada pertengahan abad ke-15, Melaka muncul sebagai pusat perdagangan antarabangsa. Semenanjung Tanah Melayu terletak di pertengahan laluan perdagangan antara timur dan barat. Begitu juga dengan Melaka yang terletak di pertengahan laluan perdagangan antara timur dan barat telah membolehkannya mengawal Selat Melaka yang menjadi laluan kapal dagang.para pedagang bukan sahaja tinggal di Melaka untuk berdagang malah untuk mendapatkan bekalan makanan dan minuman. Bentuk muka bumi yang berbukit-bukau boleh dijadikan petunjuk bagi pelayar dan memudahkan urusan mengawal Selat Melaka. Selain itu, pokok bakau dan api-api yang berada di perairan Selat Melaka boleh di jadikanbanteng pertahanan dan perlindungan semulajadi. Muara sungai Melaka yang dalam membolehkan kapal-kapal berlabuh dengan mudah untuk menurunkan barang dagangan dan mendapatkan barang keperluan. Pelabuhan Melaka juga terlindung daripada tiupan angin monsun barat daya kerana Pulau Sumatera dapat menghalang tiupan angin tersebut. Banjaran Titiwangsa dapat menghalang pelabuhan Melaka daripada tiupan angin monsun timur laut Angin Monsun - angin bermusim di Asia Selatan yang bertiup dari dari barat daya padamusim panas dan timur laut pada musim sejuk Monsun Barat Daya bertiup dari bulan April hingga Oktober 101

108 PANDUAN KERJA BAHAN DAN PERALATAN Gambar peta dunia (laluan perdagangan antara Timur dan Barat) Gambaran pelukis menunjukkan Melaka sebagai sebuah pelabuhan yang sibuk. Gambar jenis barang dagangan dari pelbagai negara pembekal di pelabuhan Melaka. Gambar mata wang yang digunakan dalam urusan perdagangan. TUGASAN 1. Melabel arah laluan perdagangan antara Timur dan Barat. 2. Mengenal pasti jenis barang yang diperdagangkan oleh negara pembekal di Selat Melaka 3. Memadankan barang-barang dagangan dengan negara pembekal yang berdagang di pelabuhan Melaka. 4. Mengkaji sebab pelabuhan Melaka menjadi tumpuan pedagang dari Timur dan Barat. 5. Mengenal pasti tugas laksamana dan syahbandar bagi memastikan kelancaran urusan perdagangan pelabuhan Melaka. 102

109 LATIHAN 1. Apakah keistimewaan Kesultanan Melayu Melaka sehingga menjadi pusat perdagangan antarabangsa. (KBKK) i. ii. iii. 2. Lorekkan kedudukan Melaka dalam peta Semenanjung Tanah Melayu di bawah. 103

110 3. Tuliskan keadaan bentuk muka bumi Melaka yang strategik i. ii. iii. iv. v. 4. Mengapakah kawasan bukit-bukau sekeliling perairan Selat Melaka menjadi penting kepada Kesultanan Melayu Melaka? I II III IV Menjadi kawasan petempatan Menjadi panduan laluan kapal Menjadi kawasan kubu pertahanan Menjadi kawasan sumber perdagangan A I dan II C II dan III B I dan IV D III dan IV 104

111 LATIHAN 1. Nyatakan faktor-faktor yang menyumbang kepada kegemilangan Kesultanan Melayu Melaka. i ii. iii. iv. 2. Kenal pasti jenis-jenis barang dagangan dari pelbagai negara pembekal di Selat Melaka NEGARA BARANG DAGANGAN PASAI JAWA SIAK DAN KAMPAR SIAM GUJERAT 3. Tuliskan nama negara pengeluar barang dagangan di bawah. NEGARA BARANG DAGANGAN LADA HITAM, BERAS BERAS, BAHAN MAKANAN, REMPAH EMAS KAYU JATI,BERAS, BAHAN MAKANAN KAIN 105

112 4. Nyatakan sebab pelabuhan Melaka menjadi tumpuan pedagang. Sebab pelabuhan Melakamaju 5. Nyatakan tugas atau peranan laksamana dan syahbandar di Melaka. Pembesar Laksamana Peranan/Tugas Syahbandar 106

113 UNIT 7: MENGENALI NEGERI-NEGERI DI MALAYSIA STANDARD PEMBELAJARAN 7.1 Mengenali kerajaan kerajaan Melayu. OBJEKTIF KHUSUS Pada akhir pembelajaran ini murid boleh : Menyenaraikan kerajaan-kerajaan lain Melayu selepas Kesultanan Melayu Melaka Menceritakan latar belakang kerajaan-kerajaan Melayu Melabel peta lokasi kerajaan-kerajaan Melayu. 107

114 MAKLUMAT RUJUKAN PENGENALAN Kerajaan Melayu yang wujud sebelum zaman Kesultanan Melayu Melaka dikenali sebagai kerajaan Melayu tua seperti Kedah, Pahang dan Perak. Manakala kerajaan Melayu yang baru ialah kerajaan yang terbentuk selepas zaman Kesultanan Melayu Melaka seperti Terengganu, Kelantan, Selangor dan Negeri Sembilan. Aspek yang akan dibincangkan ialah asal usul nama dan pengasasan kerajaan-kerajaan tersebut. Media Elektronik : Internet Radio Televisyen Media cetak : Surat khabar Majalah Brosur Jurnal Manual yang berkaitan 108

115 KANDUNGAN/FAKTA Kerajaan-kerajaan Melayu terbahagi kepada dua iaitu kerajaan Melayu yang tua dan Kerajaan Melayu yang baru. Kerajaan Melayu yang tua ialah kerajaan yang wujud sebelum zaman Kesultanan Melayu Melaka seperti kedah, Pahang dan Perak. Kerajaaan Melayu yang baru pula adalah kerajaan yang terbentuk selepas zaman Kesultanan Melayu Melaka seperti Terangganu, Kelantan, Selangor dan Negeri Sembilan. Kerajaan kerajaan Melayu Kerajaan Melayu tua Kerajaan Melayu baru Kedah Perak Pahang Kelantan Terangganu Selangor Negeri Sembilan Peta Kedudukan Kerajaan Melayu yang tua dan Kerajaan Melayu yang baru Kerajaan Melayu tua Kerajaan Melayu baru 109

116 Latar belakang kerajaan-kerajaan Melayu. KERAJAAN MELAYU Info KEDAH Menurut Hikayat Merong Mahawangsa kerajaan Kedah wujud pada abad ketujuh. Raja pertama ialah Merong Mahawangsa yang memeluk Islam dengan gelaran Sultan Muzaffar Shah. PERAK Sejarah Perak dikaji melalui Sejarah Melayu dan Salasilah Perak. Menurut sumber ini, Kesultanan Perak diasaskan pada tahun 1528 setelah Tun Saban menghadap Sultan Mahmud Shah, memohon seorang putera baginda untuk dirajakan di Perak. Baginda berkenan menghantar puteranya Raja Muzaffar ke Perak berserta alat kebesaran negeri, Cura si Manjakani. Raja Muzaffar ditabalkan menjadi raja Perak pertama dengan gelaran Sultan Muzaffar Shah ibni al-marhum Sultan Mahmud Shah. PAHANG Pada tahun 1470, Sultan Mansor Shah telah menabalkan Raja Muhammad menjadi Sultan Pahang dengan gelaran Sultan Muhammad Shah dan bermulalah keturunan Melaka menguasai kerajaan Pahang. Mulai tahun 1641 hingga tahun 1673, Pahang diletakkan di bawah pemerintahan Yam Tuan Muda Johor iaitu Raja Bajau. Dengan itu, berakhirlah pemerintahan Pahang dari keturunan Melaka. KELANTAN Kelantan asalnya diperintah oleh beberapa orang raja di daerah yang berasingan. Apabila Long Yunus menjadi Raja Kelantan, masyarakat telah bersatu. Pada tahun 1777, Raja Long Yunus telah memindahkan ibu kotanya dari Kota Kubang Labu ke Kota Bharu. TERENGGANU Kerajaan Terengganu muncul sekitar tahun 1700 hingga tahun Tun Zainal Abidin Paduka Maharaja, daripada keluarga Bendahara Pahang telah dilantik menjadi raja Terengganu dengan gelaran Sultan Zainal Abidin 1. Baginda telah dilantik oleh Sultan Sulaiman Badrul Alam Shah, Sultan Johor ketika itu kerana mempunyai hubungan persaudaraan. SELANGOR Kerajaan Selangor merupakan kerajaan Melayu baru yang muncul pada kurun ke-18. Sebelum itu, pemerintahan di Selangor berasaskan kampung-kampung kecil yang berajakan Kerajaan Melayu Melaka. Sultan Selangor berasal daripada orang Bugis yang telah mendirikan penempatan mereka di Kuala Selangor dan Kuala Linggi. 110

117 KERAJAAN MELAYU Info Menjelang kurun ke -18, kedudukan orang Bugis semakin kukuh. Mereka telah melantik Raja Lumu sebagai Raja Selangor. Raja Lumu kemudiannya ditabalkan oleh Sultan Mahmud iaitu Sultan Perak, sebagai Sultan Selangor pada tahun Raja Lumu memakai gelaran Sultan Salehuddin Shah. NEGERI SEMBILAN Kemajuan Melaka telah menarik kedatangan orang Minangkabau dari Sumatera. Mereka menetap di Naning, Sungai Ujong dan Rembau. Mereka ingin menunjukkan taat setia kepada Sultan Melaka kerana Sultan Melaka berasal dari Melayu-Jambi. Kejatuhan Melaka di tangan Portugis, kekuatan pengaruh Bugis di Johor dan Selangor menyebabkan Negeri Sembilan tidak aman. Keadaan ini mendorong penghulu-penghulu di Negeri Sembilan memohon kepada Sultan Johor untuk mendapatkan seorang putera raja bagi mentadbir negeri mereka. Johor tidak dapat membantu dan memberi kuasa kepada penghulu-penghulu Negeri Sembilan mendapatkan seorang anak raja dari Pagar Ruyong iaitu Raja Melewar. Raja Melewar telah pergi ke Siak dan Johor untuk mendapatkan keizinan memerintah Negeri Sembilan. Raja Malewar telah ditabalkan sebagai Yam Tuan pada tahun Amalan melantik pembesar dari Pagar Ruyung berakhir selepas Raja Lenggang menjadi Yam Tuan Besar. SARAWAK Sarawak dikatakan berada di bawah kekuasaan kerajaan Srivijaya pada kurun-10 hingga kurun-13, Penguasaan kerajaan Srivijaya ke atas wilayah pesisiran Sarawak telah membolehkan orang-orang Melayu dari Sumatera berhijrah dan menetap di kawasan pesisiran Sarawak. Sarawak terletak di bawah penguasaan Kesultanan Brunei pada awal abad ke-19. Sarawak merupakan sebuah wilayah yang dikawal secara tidak rapi oleh Kesultanan Brunei pada awal abad ke-19. Kemudian pada 1839, James Brooke datang untuk menghantar surat pada Gabenor Sarawak, Rajah Muda Hasim. Beliau meminta bantuan James Brooke untuk membantu menenangkan keadaan Sarawak yang kacau bilau. Pejuangan Dayak menentang penjajah Brunei terbukti hebat manakala James Brooke yang mempunyai angkatan perang yang lengkap dan beberapa kali cuba menenangkan pejuang Dayak. Sebagai balasan, James Brooke dilantik menjadi gabenor Sarawak pada 24 September 1841, dan seterusnya Rajah pada 18 Ogos tahun berikutnya. SABAH 111

118 KERAJAAN MELAYU KEDAH ASAL-USUL Orang Cina memanggil negeri Kedah sebagai Cheh-Cha. Pedagang India memanggil Kataha,Kalagam atau Kadaram. Pedagang Arab menyebut Kalah atau Kalah Bar. Orang Siam mengenali daratan Kedah sebagai Sai. PERAK PAHANG Tiada catatan yang menjelaskan asal nama negeri Perak. Perak dikaitkan dengan nama sejenis logam iaitu Perak. Menurut A. Halim Nasir dalam bukunya Sejarah Perak, nama Perak diambil sempena nama Sungai Perak yang terletak di Chegar Galah yang terdapat sejenis ikan berwarna putih seperti Perak. Kerajaan Pahang wujud pada akhir abad kesembilan atau awal abad kesepuluh. Berdasarkan rekod China, orang Cina mengenali Pahang dengan sebutan Phang atau Pahang. Pada tahun 1225, penulis China, Chao Ju- Kua mencatatkan Pahang sebagai Pong Fong yang dikatakan menjadi kerajaan yang bernaung di bawah Kerajaan Palembang. Manakala orang Arab pula menyebut Pahang sebagai Fahan. Menurut cerita tradisi Melayu, nama Pahang diambil sempena pokok Mahang yang tumbang merentangi Sungai Pahang di Kampung Kembahang. Menurut Sejarah Melayu pula, Pahang dikenali sebagai Pura. KELANTAN Sejarawan China, Shen-Yau dari Dinasti Tang ( ), mencatatkan nama Kelantan sebagai Ho-lo-tan atau Kuo-lo-tan. Gerini, pengarang Researches on Ptolemy s Geography of Eastern Asia, menyatakan nama Kelantan adalah gabungan antara perkataan Kolam yang bermaksud tanah dengan autam yang bermaksud sempadan. Gabungan itu kemudiannya menjadi Kolantam yang akhirnya menjadi Kelantan. TERENGGANU Negeri Terengganu pada asalnya terletak di Kuala Sungai Terengganu sekarang. Asal usul nama Terengganu seperti yang dinyatakan oleh Sultan Umar, Sultan Terengganu yang kesembilan, bermula dengan sebutan taring anu. Anu merujuk sebutan bagi harimau. SELANGOR Asal nama Selangor tidak dapat diketahui dengan jelas. Namun, dipercayai asal nama Selangor diperoleh sempena mengambil nama Sungai Selangor. NEGERI SEMBILAN Negeri Sembilan terdiri daripada sembilan daerah atau luak yang terdiri daripada Sungai Ujong, Rembau, Jelebu,Johol, Ulu Muar, Inas, Gunung Pasir, Terachi dan Jempul. 112

119 KERAJAAN MELAYU SARAWAK ASAL-USUL Nama Sarawak berasal daripada nama Batang Sarawak atau Sungai Sarawak. Batang Sarawak meliputi kawasan di sekitar Kuching hingga ke seluruh Sarawak. Kewujudan manusia di Sarawak bermula kira-kira tahun dahulu. Kenyataan ini dapat dibuktikan dengan penemuan beberapa peninggalan sejarah Gua Niah seperti tembikar, alat pekakas seperti kapak, pisau, yang diperbuat daripada batu serta lukisan yang diconteng pada dinding gua. Penemuan ini membuktikan sebagai salah sebuah negeri terawal yang diduduki oleh manusia di Asia Tenggara. SABAH Nama asal negeri Sabah dikatakan berasal daripada perkataan Saba iaitu sejenis buah pisang yang dipanggil Saba. Pisang Saba ini juga dikenali sebagai pisang jaba oleh masyarakat Bajau. Negeri ini disebut Sabah kerana masyarakat di sekitar pantai barat Sabah kebanyakan nya menanam pisang jenis ini sebagai makanan. 113

120 BAHAN DAN PERALATAN Gambar peta lokasi kerajaan-kerajaan Melayu lain. Gambarkerajaan-kerajaan Melayu yang lain. TUGASAN 1. Menyenaraikan kerajaan-kerajaan Melayu. 2. Menceritakan asal usul kerajaan-kerajaan Melayu. 3. Melabelkan peta kerajaan-kerajaan Melayu. 114

121 LATIHAN 1 Senaraikan tiga kerajaan Melayu yang baru selepas Kesultanan Melayu Melaka. i. ii. iii. 2 Nyatakan asal-usul kerajaan-kerajaan Melayu. KERAJAAN MELAYU ASAL-USUL KEDAH PERAK PAHANG KELANTAN TERENGGANU SELANGOR NEGERI SEMBILAN 115

122 3 Nyatakan kerajaan-kerajaan Melayu di dalam peta di bawah. Latihan Susulan 2. Murid diminta melukis dan mewarna bendera negeri Kedah,Perak, Selangor, Negeri Sembilan, Johor,Kelantan dan Terengganu. 116

123 Jati Diri Sebagai rakyat Malaysia, mengapa kita perlu mempertahankan kemerdekaan tanah air kita? i. ii. iii. iv. 3. Jawab soalan berikut. i. Namakan sultan pertama Pahang? A B C D Sultan Mansor Shah Sultan Muhammad Shah Sultan Mahmud Shah Sultan Muzaffar Shah ii. Nama Perak diambil sempena nama... A B C D Sungai Perak Pokok Mahang Buah Melaka Baju Perak iii. Sultan Selangor berasal daripada keturunan orang... A B C D Jawa Banjar Bugis Melayu iv. Hikayat tersebut menceritakan tentang raja pertama Kedah... A B C D Hikayat Mahsuri Hikayat Burung Pingai Hikayat Perak Hikayat Merong Mahawangsa CADANGAN TUGASAN Cari asal usul tempat tinggal anda? 117

124 UNIT 7: MENGENAL NEGERI-NEGERI DI MALAYSIA STANDARD PEMBELAJARAN 7.2 Memerihal negeri-negeri di Malaysia OBJEKTIF KHUSUS Pada akhir pembelajaran ini murid boleh: Menyenaraikan negeri yang terdapat di Malaysia Mencari maklumat bendera negeri-negeri Menyatakan warisan bangsa masyarakat Malaysia yang masih kekal hingga kini. 118

125 MAKLUMAT RUJUKAN PENGENALAN Kerajaan Melayu yang wujud sebelum zaman Kesultanan Melayu Melaka dikenali sebagai kerajaan Melayu tua seperti Kedah, Pahang dan Perak. Manakala kerajaan Melayu yang baru ialah kerajaan yang terbentuk selepas zaman Kesultanan Melayu Melaka seperti Terengganu, Kelantan, Selangor dan Negeri Sembilan. Aspek yang akan dibincangkan ialah asal usul nama dan pengasasan kerajaan-kerajaan tersebut. Media Elektronik: Internet Radio Televisyen Media cetak: Surat khabar Majalah Brosur Jurnal Manual yang berkaitan 119

126 KANDUNGAN/FAKTA Pembentukan Malaysia pada tahun 16 September 1963 telah menggabungkan negerinegeri dalam Persekutuan Tanah Melayu, Borneo Utara dan Sarawak di bawah satu kerjasama politik dan ekonomi. Berikut adalah peta Malaysia yang menunjukkan wilayah negeri yang bergabung menbentuk Malaysia. 120

127 Bendera Malaysia dan negeri-negeri dalam Malaysia Malaysia Kedah Kedah Terangganu Kelantan Pahang Selangor Perlis Johor Negeri Sembilan Perak Melaka 121

128 Pulau Pinang Sabah Sarawak Warisan bangsa masyarakat Malaysia Negara kita terdiri daripada pelbagai kaun dan kaya dengan pelbagai warisan bangsa yang menjadi kebanggaan rakyat Malaysia. Kepelbagian warisan bangsa ini memperlihatkan keunikan dan identiti negera kita. Warisan ini perlu dikekalkan dan dipelihara agar dapat diwarisi generasi akan datang. Warisan bangsa ini dapat dilihat dari beberapa aspek seperti budaya, alat muzik dan seni bina. Tarian Makyong Ngajat Sumazau Tarian singa Baratha Natyam 122

129 Alat Muzik Caklempong Caklempong Serunai Sumpoton Sape Erhu Seni bina (Rumah) Rumah Melaka Rumah Perak Rumah panjang Sarawak Rumah Terangganu Rumah kaum Rungus Rumah Negeri Sembilan Rumah Kelantan Rumah Orang Asli Rumah Kedah 123

130 LATIHAN 1. Namakan bendera negeri di bawah Johor Sarawak Terangganu Selangor Pulau Pinang Sabah. 124

131 2. Padankan gambar di bawah dengan jawapan yang betul Tarian Ngajat Tarian Sumazau Tarian Makyong Tarian Baratha Natyam Tarian Singa 125

132 3. Namakan alat muzik di bawah Caklempong Serunai Tabla Sape Erhu Sompoton 126

133 4. Berikan nama rumah-rumah berikut Rumah Melaka Rumah panjang Sarawak Rumah Kelantan Rumah kaum Rungus Rumah Perak Rumah Orang Asli Rumah Terangganu Rumah Negeri Sembilan Rumah Kedah 127

134 UNIT 8: MENGENAL WARISAN SISTEM PEMERINTAHAN NEGARA STANDARD PEMBELAJARAN 8.1 Mengenal pasti sistem pemerintahan dan pentadbiran. OBJEKTIF KHUSUS Pada akhir pembelajaran ini murid boleh: Melukis struktur pemerintahan dan pentadbiran tradisional Menyatakan nama-nama kerajaan yang mewarisi sistem pemerintahan Kesultanan Melayu Melaka. 128

135 MAKLUMAT RUJUKAN PENGENALAN Sistem pemerintahan ialah cara pentadbiran dan pengurusan sesebuah kerajaan. Negeri-negeri Melayu mengamalkan sistem pemerintahan beraja. Raja menjadi tunggak utama dalam sistem pemerintahan ini. Raja dibantu oleh kaum kerabat raja atau pembesar. Media Elektronik : Internet Radio Televisyen Media cetak : Surat khabar Majalah Brosur Jurnal Manual yang berkaitan 129

136 KANDUNGAN/FAKTA Sistem pemerintahan dan pentadbiran negara Sistem pemerintahan ialah cara pentadbiran dan pengurusan sesebuah kerajaan. Negerinegeri Melayu mengamalkan sistem pemerintahan beraja. Raja menjadi tonggak utama dalam sistem pemerintahan ini. Pentadbiran diketuai oleh raja raja atau sultan. Baginda dibantu oleh kaum kerabat diraja serta pembesar. Raja atau sultan menjadi lambang kedaulatan negeri. Raja atau sultan memiliki kesempurnaan, kebolehan dan keistimewaan dalam mentadbir kerajaannya. Dengan cara ini, baginda dapat memastikan pembesar dan rakyat telah melaksanakan tugas yang diamanahkan. SULTAN Pembesar Pembesar Peringkat Negeri Peringkat Daerah dan Jajahan Penghulu Peringkat Kampung Struktur Pemerintahan dan Pentadbiran Tradisional Warisan Kesultanan Melayu Melaka Sistem pemerintahan Negeri-negeri Melayu seperti Johor, Perak dan Pahang berdasarkan sistem pemerintahan Kesultanan Melayu Melaka. Selain itu warisan Kesultanan Melayu Melaka seperti adat istiadat Melayu, agama Islam dan Bahasa Melayu berkembang di negeri-negeri tersebut. Glosari (Maksud Perkataan) tonggak warisan 130

137 PANDUAN KERJA BAHAN DAN PERALATAN Gambar rajah struktur pemerintahan dan pentadbiran tradisional. Gambar susun duduk pembesar di balairung seri semasa zaman pemerintahan Kesultanan Melayu Melaka. TUGASAN 1. Mengenal pasti struktur sistem pemerintahan tradisional. 2. Menyenaraikan kerajaan yang mewarisi sistem pemerintahan Kesultanan Melayu Melaka. LANGKAH KERJA 1. Mengkaji struktur sistem pemerintahan dan pentadbiran tradisional. 2. Menyenaraikan kerajaan yang mewarisi sistem pemerintahan Kesultanan Melayu Melaka. 131

138 LATIHAN 1. Lukis struktur pemerintahan dan pentadbiran tradisional. SULTAN 2. Warisan Kesultanan Melayu Melaka. Berdasarkan rajah di bawah, namakan kerajaan yang mewarisi sistem pemerintahan Melaka. Kerajaan yang mewarisi sistem pemerintahan Melaka Johor Pahang Perak Selangor Kelantan Kedah 132

139 UNIT 8: MENGENAL WARISAN SISTEM PEMERINTAHAN NEGARA STANDARD PEMBELAJARAN 8.2 Menyatakan maksud Sistem Beraja OBJEKTIF KHUSUS Pada akhir pembelajaran ini murid boleh : Menyatakan maksud pemerintahan beraja Menyatakan maksud daulat Menjelaskan hubungan raja dengan rakyat. 133

140 MAKLUMAT RUJUKAN PENGENALAN Instutusi pemerintahan beraja memang terdapat di Asia Tenggara sebelum kedatangan Islam. Dengan kedatangan Islam beberapa pengubahsuaian telah dilakukan pada sistem ini. Pengubahsuaian yang besar ialah sistem pemerintahan Islam. Sistem pemerintahan beraja selepas kedatangan Islam meletakkan sultan sebagai ketua negara. Media Elektronik : Internet Radio Televisyen Media cetak : Surat khabar Majalah Brosur Jurnal Manual yang berkaitan 134

141 KANDUNGAN/FAKTA Pemerintahan Beraja Pentadbiran diketuai oleh raja raja atau sultan. Kemunculan kerajaan disebabkan adanya raja. Kedudukan raja begitu tinggi dan istimewa dalam sesebuah kerajaan. Daulat Kedaulatan raja atau sultan dapat dilihat melalui kemampuannya melaksanakan undang-undang dengan adil. Kedaulatan dapat menjamin keamanan, kesetiaan dan sokongan rakyat terhadap pemerintahan baginda. Kedaulatan memastikan sesebuah negara bebas daripada campur tangan, paksaan, taklukan atau penjajahan kuasa asing. Kedaulatan merupakan kekuasaan tertinggi terhadap rakyat. Kedaulatan juga merupakan kekuasaan yang dimiliki oleh raja yang memerintah mewakili negeri atau kawasan pemerintahan. Hubungan raja dan rakyat Kumpulan pemerintah terdiri daripada raja atau sultan, keluarga dan kaum kerabatnya, pembesar, ulama dan pendeta. Raja atau sultan pemerintah tertinggi. Baginda bertanggungjawab memelihara perpaduan, keamanan dan kemakmuran negeri. Golongan yang diperintah terdiri daripada golongan merdeka dan hamba. Golongan merdeka ialah rakyat biasa yang bermastautin tetap dan orang asing. Rakyat biasa menjadi pedagang, peniaga, petani, tukang ukir, pembuat senjata dan barang tembikar. Golongan hamba merupakan kumpulan masyarakat yang paling bawah. Mereka membuat kerja berkaitan pertanian, perlombongan dan pertahanan. Hubungan antara raja dan rakyat wujud berasaskan sikap hormatmenghormati.raja bertanggungjawab memberi perlindungan politik dan keselamatan rakyat yang mendiami kawasan yang diperintahnya. Sebagai balasan rakyat akan menerima dan mengakui kekuasaan raja serta setia kepada raja. 135

142 PANDUAN KERJA BAHAN DAN PERALATAN Gambar Yang Di-pertuan Agong mengikut urutan. TUGASAN 1. Menyatakan maksud sistem pemerintahan beraja. 2. Mengenal pasti sultan-sultan yang pernah menjadi Yang Di-pertuan Agong. 3. Mengenal pasti Yang Di-pertuan Agong sebagai ketua negara. 4. Menyatakan maksud daulat. 5. Menyatakan hubungan raja dengan rakyat. LANGKAH KERJA 1. Menyatakan maksud sistem pemerintahan. 2. Mengenal pasti Yang Di-pertuan Agong mengikut urutan. 3. Menyatakan maksud daulat. 4. Menyatakan hubungan raja dengan rakyat. 136

143 LATIHAN 1. Pemerintahan Beraja Berikan maksud pemerintahan beraja. 2. Daulat Berikan maksud daulat. 3. Hubungan raja dan rakyat. Nyatakan hubungan raja dan rakyat 137

144 UNIT 8 : MENGENAL WARISAN SISTEM PEMERINTAHAN NEGARA STANDARD PEMBELAJARAN 8.3 Menghormati dan setia kepada raja. OBJEKTIF KHUSUS Pada akhir pembelajaran ini murid boleh : Melabelkan lambang kebesaran raja Mengenal pasti gelaran ketua negeri Menyatakan kepentingan menghormati dansetia kepada raja. 138

145 MAKLUMAT RUJUKAN PENGENALAN Satu ciri penting dan unik dalam Negara Malaysia ialah institusi Raja Berpelembagaan. Raja Berpelembagaan bermaksud sistem pemerintahan beraja mengikut peruntukan dalam Perlembagaan Malaysia. Sistem pemerintahan ini mengekalkan raja sebagai pemerintah tertinggi negara dan negeri. Pemerintah dibantu oleh Perdana Menteri dan Menteri Besar. Sistem Raja Berpelembagaan merupakan tonggak keagungan kerajaan Malaysia sejak merdeka sehingga kini. Sistem ini telah memantapkan kewibawaan institusi beraja di negara kita di samping memberikan keseimbangan kepada raja yang menaungi rakyat dan rakyat yang dinaungi raja. Media Elektronik: Internet Radio Televisyen Media cetak : Surat khabar Majalah Brosur Jurnal Manual yang berkaitan 139

146 KANDUNGAN/FAKTA Lambang Kebesaran Raja Kedaulatan sultan diperkukuh dengan alat-alat kebesaran. Misalnya cap mohor diraja yang digunakan untuk mengesahkan arahan dan sebagai lambang surat rasmi kerajaan. Raja juga mempunyai alat-alat kebesaran dan keistimewaan yang tidak boleh digunakan oleh rakyat biasa. Antaranya tengkolok atau destar, keris, pedang, lembing, tombak berambu,payung uburubur berwarna kuning,kendi, ketur, kipas, tepak sirih, nobat, muskat, pending diraja, cogan alam, cogan agama. Lambang Kebesaran Diraja 1 Tengkolok Diraja 2 Muskat 3 Pending Diraja 4 Keris Pendek Diraja 5 Keris Panjang Diraja 6 Kalung Diraja 6 Gendik Diraja 8Cogan Alam9Cogan Agama 10 Payung Ubur-Ubur 11 Tombak Berambu 12 Nobat 140

147 Sudut Info: Gambar Sultan Bagi Negeri Beraja Selangor PerakPahang Terengganu Kedah Perlis Negeri Sembilan Kelantan Johor Nama-nama sultan di Malaysia. 141

148 SERI PADUKA BAGINDA YANG DI-PERTUAN AGONG AL-WATHIQU BILLAH TUANKU MIZAN ZAINAL ABIDIN IBNI AL-MARHUM SULTAN MAHMUD AL-MUKTAFI BILLAH SHAH DYMM Sultan Sharafuddin Idris Shah Al-Haj ibni Almarhum Sultan Saladdin Abdul Aziz Shah Al-Haj Sultan Selangor DYMM Sultan Ibrahim Ismail ibni Almarhum Sultan Iskandar Sultan Johor DYMM Yang di-pertuan Besar Negeri Sembilan Darul Khusus Tuanku Muhriz Ibni Al-Marhum Tuanku Munawir Duli Yang Maha Mulia Sultan Haji Ahmad Shah Sultan Pahang Duli Yang Maha Mulia Tuanku Syed Sirajuddin Ibni Al-Marhum Tuanku Syed Putra Jamalullail Sultan Perlis Al-Sultan Almu'tasimu Billahi Muhibbuddin Tuanku Al-Haj Abdul Halim Mu'adzam Shah Ibni Al-Marhum Sultan Badlishah Sultan Kedah Duli Yang Maha Mulia Paduka Seri Sultan Azlan Muhibbuddin Shah Ibni Al-Marhum Sultan Yussuf Izzuddin Shah Ghafaru'llahulahu Sultan negeri Perak Darul Ridzuan DYMM Sultan Muhammad Ke-V (Tuanku Muhammad Faris Petra Sultan Ismail Petra)) Sultan Kelantan Glosari (Maksud Perkataan) cap mohor 142

149 PANDUAN KERJA BAHAN DAN PERALATAN Gambar alat kebesaran alat kebesaran diraja Gambar sultan bagi setiap negeri TUGASAN 1. Melabelkan alat kebesaran diraja dengan gambar yang diberi. 2. Menyenaraikan kepentingan menghormati raja dan setia kepada raja. LANGKAH KERJA 1. Melabelkan alat kebesaran diraja dengan gambar yang diberi. 2. Menyenaraikan kepentingan menghormati raja dan setia kepada raja. 143

150 LATIHAN 1 Namakan lambang kebesaran diraja berdasarkan gambar yang diberi. Tengkolok Diraja Muskat Pending Diraja Keris Pendek Diraja Keris Panjang Diraja Gandik Diraja Kalung Diraja Cogan Agama Nobat 144

151 8.3.3 Mengapa kita perlu menghormati dan setia kepada raja?

152 UNIT 9: MENGENAL WARISAN EKONOMI DANSOSIOBUDAYA KITA STANDARD PEMBELAJARAN: 9.1 Menyenaraikan kegiatan ekonomi sara diri. OBJEKTIF KHUSUS Pada akhir pembelajaran ini murid boleh: Menyatakan maksud ekonomi sara diri Menyatakan ciri kegiatan ekonomi sara diri Menyenaraikan peralatan ekonomi sara diri Memadankan gambar peralatan yang digunakan dalam kegiatan pertanian, perlombongan dan perikanan. 146

153 MAKLUMAT RUJUKAN PENGENALAN Ekonomi sara diri merujuk kepada aktiviti ekonomi yang tidak menghasilkan lebihan produk untuk tujuan pemasaran. Masyarakat Melayu menjalankan pelbagai aktiviti ekonomi seperti melombong, bercucuk tanam, memungut hasil hutan, menternak binatang, dan menangkap ikan secara kecil-kecilan. Media elektronik : Internet Radio Televisyen LCD Media cetak: Surat khabar Majalah Brosur Jurnal Manual yang berkaitan 147

154 KANDUNGAN / FAKTA KEGIATAN EKONOMI SARA DIRI Ekonomi sara diri merujuk kepada aktiviti ekonomi yang tidak menghasilkan lebihan produk untuk tujuan pemasaran. Aktiviti ekonomi sara diri seperti melombong, bercucuk tanam, memungut hasil hutan, menternak binatang dan menangkap ikan secara kecilkecilan. Ciri- ciri ekonomi sara diri i) Hanya untuk kegunaan sendiri dan keperluan seharian ii) Dijalankan secara kecil-kecilan iii) Tidak menggunakan tenaga buruh yang ramai Jenis Kegiatan Ekonomi Sara Diri i) Pertanian ii) Perlombongan iii) Perikanan Peralatan Asas Ekonmi Sara Diri 148

155 PANDUAN KERJA BAHAN DAN PERALATAN Modul pembelajaran Kertas mahjung Pen marker Lembaran kerja TUGASAN 1. Mencari maksud ekonomi sara diri 2. Membina peta minda jenis-jenis ekonomi sara diri. 3. Membentangkan hasil dapatan di depan kelas 4. Murid memadankan gambar peralatan yang digunakan dalam kegiatan pertanian, perlombongan dan perikanan dalam ekonomi sara diri. 149

156 LATIHAN 1. Apakah yang dimaksudkan dengan ekonomi sara diri? Ekonomi sara diri ialah 1. Nyatakan jenis ekonomi sara diri. EKONOMI SARA DIRI TUGASAN 150

157 LATIHAN 1 Padankan kegiatan ekonomi di bawah dengan peralatan yang digunakan. Jenis Ekonomi Sara Diri Peralatan Yang Digunakan Pertanian Perlombongan Perikanan 151

158 UNIT9: MENGENAL WARISAN EKONOMI DAN SOSIOBUDAYA KITA STANDARD PEMBELAJARAN: 9.2 Menghuraikan sistem perdagangan. OBJEKTIF KHUSUS Pada akhir pembelajaran ini murid boleh : Menyatakan maksud sistem barter Menamakan bentuk mata wang logam Menyatakan alat yang digunakan untuk menyukat dan menimbang barang Menyatakan cara mengukur keluasan dan jarak sesuatu tempat Melabel gambar alatan yang digunakan untuk menyukat, menimbang dan mengukur Menyatakan kepentingan kejujuran dalam perniagaan Mengukur ketinggianrakan. 152

159 MAKLUMAT RUJUKAN PENGENALAN Semenanjung Tanah Melayu terletak di pertengahan laluan perdagangan antara Timur dan Barat. Kedudukan yang strategik ini telah membantu Semenanjung Tanah Melayu muncul sebagai sebuah negara perdagangan sejak 1800 tahun yang lalu. Begitu juga dengan kedudukan Melaka yang terletak di pertengahan laluan perdagangan antara Timur dan Barat telah membolehkannya mengawal Selat Melaka yang menjadi laluan kapal dagang. Oleh yang demikian, Melaka dapat menguasai perdagangan di Selat Melaka. Aktiviti perdagangan yang diceburi oleh orang Melayu telah meransang perkembangan yang berkaitan dengannya seperti penggunaan sistem timbang dan sukat, mata wang, percukaian, dan seumpamanya. Media elektronik : Internet Radio Televisyen LCD Media cetak: Surat khabar Majalah Brosur Jurnal Manual yang berkaitan 153

160 KANDUNGAN/FAKTA Mengenali Sistem Perdagangan Kegiatan perdagangan dilakukan secara berjual beli atau tukar barang. Sultan dan pembesar menjadi pemodal. Pada umumnya, mereka memonopoli kegiatan perdagangan. Perdagangan juga dijalankan oleh rakyat biasa secara berjaja di pasar atau di luar kawasan. Dalam sistem perdagangan tukar barang(barter), sesuatu barang ditukar dengan barang lain mengikut keperluan penjual dan pembeli. Selepas berlaku perkembangan ekonomi, mata wang mula digunakan. Pedagang awal menggunakan kulit siput geweng dan siput gerus sebagai mata wang. perkembangan ekonomi membawa kepada penggunaan mata wang logam daripada emas dan timah. Pada abad ke 15, sejenis wang logam, kaleng (calains) dibuat daripada timah digunakan di Melaka. Di Terengganu, wang emas dan kupang yang berbentuk segi lapan,wang syiling keping atau pitis serta jokoh digunakan. Di Kelantan menggunakan wang emas kijang,dinar,kupang dan pohon pitis. Di Johor menggunakan mata wang emas iaitu mas dan kupang. Di Negeri Sembilan,Pahang, Selangor dan Perak, mata wang jongkong tampang atau timah digunakan. Di Selangor, jongkong timah dikenali sebagai tampang sebuaya. Di Kedah pula menggunakan mata wang berbentuk ayam. Sistem Barter sesuatu barang ditukar dengan barang lain mengikut keperluan penjual dan pembeli 154

161 Bentuk-bentuk mata wang. Siput Gerus Siput Geweng Duit Kijang Kelantan Duit Emas Terengganu Duit Kupang Emas Kelantan Duit Timah Tampang Sebuaya Duit Pohon Pitis KelantanDuit Timah Berbentuk ayam Kedah Mata wang tampang 155

162 SUKATAN, TIMBANGAN DAN UKURAN Sistem sukatan dan timbangan sudah lama diguna pakai oleh masyarakat Melayu.Sukatan digunakan untuk mengukur isipadu sesuatu benda. Alat-alat seperti kaul,cupak dan gantang digunakan untuk menyukat beras, bijih timah, rempah,garam dan kacang. Timbangan digunakan untuk mengukur berat sesuatu barangan. Alat yang biasa digunakan untuk menimbang ialah dacing dan pikul. Barangan yang ditimbang ialah seperti emas, perak,bijih timah dan rempah. Sistem ukuran digunakan untuk mengukur keluasan dan jarak antara dua tempat. Di Kedah, unit relung digunakan untuk mengukur keluasan tanah. Bagi mengukur jarak kependekan sesuatu benda, ukuran berdasarkan anggota badan digunakan seperti jengkal dan hasta. Masyarakat Melayu tradisional juga mengukur jarak antara kampung dengan kampung yang lain berdasarkan tempoh masa berjalan atau berkayuh sampan melalui sungai seperti sepelaung, setanak nasi, sehari, sepekan dan sepurnama.penggunaan sistem sukatan,timbangan dan ukuran memudahkan urusan jual beli. Dacing s e h a s t a Sejengkal Gambar Peralatan Sukatan, Timbangan dan Ukuran 156

163 PANDUAN KERJA BAHAN DAN PERALATAN Modul pembelajaran Kertas mahjung Pen marker Lembaran kerja TUGASAN 1. Menyatakan maksud sistem barter. 2. Menamakan jenis mata wang. 3. Melabel bentuk-bentuk mata wang logam. 4. Menyatakan alat yang digunakan untuk menyukat dan menimbang barang. 5. Menyatakan cara mengukur keluasan dan jarak sesuatu tempat. 6. Melabel gambar alatan yang digunakan untuk menyukat, menimbang danmengukur. 7. Menunjukkan cara mengukur ketinggian rakan. 8. Menyiapkan latihan yang diberikan 157

164 LATIHAN 1 Sistem Barter Apakah maksud Sistem Barter 2 Jelaskan mata wang berikut: JENIS MATA WANG EMAS TIMAH 158

165 3 Labelkan bentuk-bentuk mata wang logam berikut: Nyatakan alat yang digunakan untuk menyukat dan menimbang barang. Sukatan Timbangan 159

166 9.3.5 Nyatakan cara mengukur keluasan dan jarak. 6 Padan dan labelkan gambar alatan yang digunakan untuk menyukat, menimbang dan mengukur. Gambar Nama Alatan Timbangan ( pikul ) Sukatan (kaul) Mengukur(Sejengkal) 160

167 7 Aktiviti Tambahan Pelajar diminta mengukur ketinggian rakan. TUGASAN Bil Nama Rakan Ketinggian Rakan (cm) 161

168 UNIT 9: MENGENAL WARISAN EKONOMI DANSOSIOBUDAYAKITA STANDARD PEMBELAJARAN: 9.3 Mengenal sosiobudaya masyarakat Melayu Tradisional. OBJEKTIF KHUSUS Pada akhir pembelajaran ini murid boleh : 9.3.1Menyatakan gaya hidup golongan bangsawan Menyatakan gaya hidup rakyat jelata Menamakan alat-alat muzik tradisional Menyatakan adat resam masyarakat tradisional Menyatakan jenis pendidikan masyarakat melayu tradisional Menyenaraikan jenis permainan tradisional Menerangkan amalan hidup bermasyarakat untuk kesejahteraan. 162

169 MAKLUMAT RUJUKAN PENGENALAN Sosiobudaya merangkumi corak kehidupan yang menjadi amalan masyarakat. Dalam masyarakat Melayu tradisional, corak kehidupan boleh dilihat dalam struktur susun lapis masyarakat, gaya hidup, dan kegiatan sosiobudaya yang lain. Bentuk masyarakat dan kegiatannya memberikan gambaran tentang budaya bangsa yang patut kita hargai dan sanjungi. Media elektronik : Internet Radio Televisyen LCD Media cetak: Surat khabar Majalah Brosur Jurnal Manual yang berkaitan 163

170 KANDUNGAN / FAKTA Mengenali Sosiobudaya Masyarakat Sosiobudaya merangkumi corak kehidupan yang menjadi amalan masyarakat. Dalam masyarakat Melayu tradisional, corak kehidupan boleh dilihat dalam struktur susun lapis masyarakat, gaya hidup dan kegiatan sosiobudaya yang lain. Bentuk masyarakat dan kegiatannya memberikan gambaran tentang budaya bangsa yang patut dihargai. Susun lapis masyarakat merupakan pembahagian masyarakat kepada beberapa lapisan social. Kumpulan pemerintah terdiri daripada raja atau sultan,keluarga dan kaum kerabatnya,pembesar,ulama dan pendeta. Golongan diperintah terdiri daripada golongan merdeka dan hamba. Golongan merdeka ialah rakyat biasa yang bermastautin tetap dan orang asing. Rakyat biasa menjadi pedagang,peniaga,petani,tukang ukir, pembuat senjata dan barang tembikar.golongan hamba merupakan masyarakat paling bawah yang membuat kerja berkaitan pertanian,perlombongan dan pertahanan. Glosari (Maksud Perkataan) SULTAN GOLONGAN PENERINTAH (KELUARGA DAN KERABAT SULTAN/PEMBESAR/ULAMA/PENDETA) GOLONGAN DIPERINTAH (RAKYAT/HAMBA) Susun Lapis Masyarakat MelayuTradisional 164

171 Gaya Hidup Golongan Bangsawan Gaya hidup raja dan kerabat diraja diamalkan di istana. Golongan bangsawan ialah raja, kaum kerabatnya dan pembesar kerajan mengamalkan gaya hidup yang unik seperti adat istiadat, bahasa dan cara berpakaian. Mengikut adat menyembah raja, seseorang yang hendak menyembah hendaklah mengangkat kedua-dua belah tangan sehingga kedua-dua hujung jari jejak di dahi. Kemudian, bangun dan berundur tiga langkah ke belakang dan berteleku untuk menyembah sekali lagi. Adat Menjunjung duli dilakukan oleh pembesar sebagai tanda hormat dan taat kepada raja dilakukan di balairung seri ketika menghadap dan menyembah raja. Semasa menghadap raja, menggunakan istilah patik dan tuanku. Mereka dilarang menggunakan bahasa istana atau bahasa dalam kerana bahasa itu hanya digunakan oleh sultan atau kerabatnya sahaja. Mereka mestilah bertanjak, berpancung dan berkeris yang diselitkan di hadapan. Orang yang menghadap juga dilarang memakai kain nipis. Apabila berlaku kemangkatan raja atau sultan, bendera kuning akan diturunkan dan diganti dengan bendera putih. Tembakan meriam dilepaskan kepada rakyat tentang kemangkatan raja. Pada masa yang sama, diadakan upacara pelantikan raja yang baru. Gaya Hidup Golongan Rakyat Masyarakat Melayu mempunyai nilai-nilai murni yang menjadi amalan seharian. Hubungan yang terjalin erat dapat membentuk perpaduan. Amalan gotong-royong dilakukan semasa mengadakan majlis perkahwinan, bersawah dan membina jalan. Amalan ini dinamakan berderau atau seraya. Menghormati jiran yang dianggap sebagai keluarga terdekat menjadi budaya hidup masyarakat. Budaya menghormati pemimpin dan orang yang lebih tua ditunjukkan melalui pelbagai cara. Hormat dilakukan dengan memanggil orang yang lebih tua berdasarkan pangkat seperti pak long, pak ngah dan sebagainya. Hormat juga dilakukan dengan mencium tangan dan membongkokkan badan serta berjalan dengan tertib di hadapan orang yang lebih tua. Budaya ziarah-menziarahi juga diamalkan. Tetamu memberi salam dan dijawab oleh tuan rumah. Tetamu membasuh kaki dan bersalaman dengan tuan rumah. Kemudian, tikar dihampar untuk duduk, tepak sireh disorongkan dan akan dihidangkan makanan dan minuman. 165

172 Alat Muzik Tradisional Kita mempunyai seni muzik yang boleh dibanggakan. Antaranya termasuklah hadrah dan gamelan. Alat-alat muzik yang digunakan ialah rebana ubi, seruling, kompang, nafiri dan gong. Hadrah Hadrah Kompang Adat Resam Adat resam merupakan amalan yang ditetapkan yang ditetapkan oleh masyarakat dan diwarisi secara turun-temurun. Antara adat resam masyarakat Melayu yang masih diamalkan ialah adat perkahwinan, menyambut kelahiran bayi dan berkhatan. Dalam perkahwinan masyarakat Melayu, terdapat beberapa upacara adat yang dijalankan seperti merisik, meminang, akad nikah dan persandingan. Adat menyambut kelahiran bayi dilahirkan selepas seminggu. Kenduri dan upacara mencukur rambut bayi dilakukan sebagai tanda kesyukuran kepada Allah s.w.t. Diadakan juga bacaan berzanji, marhaban, bacaan tahlil dan doa selamat. Upacara berkhatan biasanya dilakukan secara beramai-ramai. Sebelum upacara dijalankan, kanak-kanak lelaki berkenaan akan dimandikan dan diarak mengelilingi kampung. Upacara berkhatan dijalankan oleh Tuk Mudin. Adat resam Melayu dapat memupuk semangat kerjasama, tolong-menolong dan budaya hormat-menghormati. Amalan ini juga dapat melahirkan perasaan patuh dan bersyukur kepada tuhan. 166

173 Pendidikan Pendidikan masyarakat Melayu dapat dibahagikan kepada pendidikan tidak formal dan pendidikan formal. Pendidikan tidak formal dipelajari secara tidak lansung dan disampaikan melalui cerita lisan, peribahasa, pantun dan teka-teki.seseorang kanakkanak mempelajari segala pantang larang, adat-istiadat dan adab sopan daripada ibu bapa atau orang dewasa yang berpengalaman. Kemahiran pertukangan dan ilmu perubatan tradisonal juga diajar secara tidak formal. Kemahiran ini diajar dan diperolehi melalui pemerhatian kanak-kanak itu sendiri. Sistem pendidikan formal berkembang selepas kedatangan agama Islam. Masyarakat mula mempelajari kitab muqaddam dan al-quran,fardu ain, mengira,menulis jawi dan sebagainya. Pendidikan agama Islam diajar di istana, masjid, pondok,madrasah,surau atau rumah guru. Pendidikan bertujuan melahirkan individu yang berakhlak mulia, berkelakuan sopan,bertatasulila dan berhemah tinggi. Pendidikan tidak formal diajar untuk membolehkan seseorang individu berdikari tanpa mengharapkan bantuan orang lain. Permainan Tradisional Permainan Tradisional Bagi masyarakat Melayu tradisional mereka menggunakan masa lapang dengan melakukan pelbagai aktiviti semasa menunggu hasil atau selepas menuai hasil tanaman atau pada waktu petang atau malam. Antara permainan tradisional ialah sepak raga, catur, bersilat, bermain laying-layang, gasing dan congkak. Aktiviti masa lapang dapat memupuk persefahaman dan saling membantu. Ia juga dapat menajamkan fikiran dan ingatan kerana terdapat permainan tertentu yang memerlukan daya pemikiran yang pantas. 167

174 PANDUAN KERJA BAHAN DAN PERALATAN Modul pembelajaran Kertas mahjung Pen marker Lembaran kerja TUGASAN 1. Melukis rajah susun lapis masyarakat tradisional. 2. Menyatakan gaya hidup golongan bangsawan. 3. Menyatakan gaya hidup rakyat jelata. 4. Menamakan alat-alat muzik tradisional. 5. Menyatakan adat resam pelbagai kaum. 6. Menyatakan jenis pendidikan masyarakat tradisional. 7. Menyenaraikan permainan tradisional. 8. Menerangkan amalan hidup bermasyarakat untuk kesejahteraan. 168

175 LATIHAN Lukis rajah susun lapis masyarakat Melayu tradisional dan lebelkan. Aktiviti Tambahan: Susun Lapis Masyarakat Melayu Tradisional Dengan bantuan guru, cuba lakonkan cara menyembah raja. 2 Senaraikan gaya hidup golongan bangsawan. Gaya Hidup Golongan Bangsawan 169

176 3 Senaraikan gaya hidup gaya hidup rakyat jelata. Gaya Hidup Rakyat Jelata 4 Nyatakan alat muzik tradisional negara kita. Alat muzik tradisional negara kita 170