BAB 8: IMBANGAN PEMBAYARAN DAN MAKROEKONOMI

Transkripsi

1 8.1 PENDAHULUAN BAB 8: IMBANGAN PEMBAYARAN DAN MAKROEKONOMI Bab ini membincangkan: o Penentuan kadar pertukaran asing o Interaksi urusniaga ekonomi tempatan dan ekonomi antarabangsa. Analisis o Ekonomi terbuka, mengandungi 4 sektor (isi rumah (C), irma (I), kerajaan (G) dan sektor asing (X-M)). o Apabila sesuatu ekonomi dibuka kepada dunia luar akan berlaku; Aliran keluar masuk barang-barang dan perkhidmatan Eksport, Import & Bayaran Pindahan. Aliran keluar masuk modal dan aset kewangan pelaburan langsung asing & pelaburan portolio asing. o Faktor mempengaruhi BOP 8.2 EKONOMI TERBUKA c = c i = i g x m = m y = c iaitu P = = [ y t( y) ] () r g x ( P, E) ; xp ( y, P, E) y = c + i + g + x m = [ y t( y) ] + i() r + g + x( P, E) m( y, P, E) EP < 0, x ; m Y E > 0 > 0, m P > 0, m E < IMBANGAN PEMBAYARAN BOP penyataan mengenai semua urusniaga ekonomi antara penduduk sesebuah negara dengan penduduk negara lain, selalunya dalam tempoh setahun Semua perolehan/pendapatan daripada aktiviti asing oleh penduduk atau kerajaan tempatan - dicatat kredit Semua perbelanjaan ke luar negara - dicatat debit. Prinsip double-entry book keeping - kredit perlu matced (sama) dengan debit BOP perlu sentiasa seimbang. SEM /AZMA 1

2 8.3.1 ITEM DALAM BOP o AKAUN SEMASA AKAUN DAGANGAN merchandise export and import Eksport barang (nampak) eksport minyak kelapa sawit Import barang (nampak) import kereta o Imbangan dagangan (X-M) AKAUN PERKHIDMATAN export and import o services. E.g: kewangan, insurans, pengangkutan dan perkaplan, perolehan dividen dan kadar bunga daripada pelaburan antarabangsa, perjalanan dll. Eksport perkhidmatan (barang tak nampak) Import perkhidmatan (barang tak nampak) o Imbangan perkhidmatan (X-M) AKAUN/BAYARAN PINDAHAN BERSIH net transer. Merekodkan bayaran pindahan swasta dan kerajaan. E.g: Bantuan asing yang diterima oleh sesebuah negara, menghantar wang pulang ke Negara asal. o AKAUN MODAL Aliran masuk (pembelian asset kewangan tempatan oleh rakyat asing. E.g: Bon kerajaan, stok, deposit bank, FDI) dan aliran keluar modal (pembelian asset kewangan dan pelaburan langsung asing oleh rakyat tempatan). ALIRAN MODAL JANGKA PANJANG Pelaburan Langsung Asing Pelaburan Portolio Jangka Panjang ALIRAN MODAL JANGKA PENDEK Pelaburan Portolio Jangka Pendek o Kesilapan dan Ketinggalan sejumlah yang perlu ditambah supaya BOP seimbang. o AKAUN RIZAB ANTARABANGSA terdiri daripada mata wang asing, emas, kedudukan rizab dengan IMF dan Hak Pengeluaran Khas (SDR) ALIRAN MODAL ANTARABANGSA Faktor yang mengaruhi aliran keluar masuk modal o Kadar bunga dalam negeri (r) proksi pulangan pelaburan dalam negeri. o Kadar bunga luar negeri/asing (r ) proksi pulangan pelaburan luar negeri o Kadar pertukaran (E) Imbangan akaun modal o aliran masuk bersih modal BK = B K o aliran keluar bersih modal BK BK BK ( r, r, E) ; > 0, < 0, > 0 r r E SEM /AZMA 2

3 F F = BK = F F F ( r, r, E) ; < 0, > 0, < 0 r r E FUNGSI IMBANGAN PEMBAYARAN (FUNGSI BP) Fungsi Imbangan pembayaran (BP) - Satu keluk/lokus titik-titik yang menggambarkan keadaan imbangan pembayaran sentiasa seimbang pada berbagai kombinasi kadar bunga dan pendapatan. Keseimbangan imbangan pembayaran berlaku pada kombinasi-kombinasi kadar bunga relati dan pendapatan relati yang rendah atau kadar bunga relati dan pendapatan relative yang tinggi. BP = BC + BK BP = BP ( r, y : P, P, r E), Fungsi BP mencerun positi. MENGAPA? o Y yang tinggi menyebabkan (X-M) menjadi rendah dan dengan ini keseimbangan imbangan pembayaran memerlukan aliran keluar modal bersih yang rendah yang mana dapat dicapai dengan r dalam negeri yang tinggi. o r dalam negeri yang rendah menyebabkan aliran keluar modal bersih yang tinggi. Jadi keseimbangan imbangan pembayaran memerlukan (X-M) yang tinggi. Ini dapat dicapai dengan paras pendapatan yang rendah. Titik pada ungsi BP - menggambarkan BOP seimbang Titik di atas ungsi BP - menggambarkan BOP > 0 kerana pada setiap r yang sama kita dapati paras y terlalu rendah M terlalu rendah (X-M) terlampau tinggi dari sepatutnya. Titik di bawah ungsi BP - menggambarkan BOP < 0 kerana pada setiap r yang sama tingkat y terlampau tinggi M terlampau tinggi (X-M) terlampau rendah. Hujah dapat juga dikemukakan dari segi imbangan akaun modal. o Titik di atas ungsi BP - pada setiap tingkat y yang sama, r dalam negeri adalah terlalu tinggi lebihan dalam aliran masuk modal bersih. o Titik di bawah ungsi BP - pada setiap tingkat y yang sama, r terlalu rendah kurangan dalam aliran masuk modal bersih ANJAKAN FUNGSI IMBANGAN PEMBAYARAN A. FAKTOR YANG MEMPENGARUHI AKAUN SEMASA a. Perubahan harga dalam negeri (P) SEM /AZMA 3

4 P meningkat menyebabkan barangan eksport relati mahal X berkurangan P meningkat menyebabkan barangan import relati murah M meningkat Eksport bersih (X-M) jatuh BOP deisit Untuk mengekalkan keseimbangan BOP (X-M=F), F mesti berkurangan atau BK mesti naik. Jadi pada tingkat y yang sama, r meningkat keluk BOP beranjak ke atas. b. Perubahan harga luar negeri (P ) P meningkat eksport meningkat dan import berkurangan (X-M) meningkat dan keluk BOP beranjak ke bawah. c. Perubahan kadar pertukaran (E) E harga matawang asing dalam sebutan matawang tempatan. E.g: RM2.25= 1 Jika E meningkat, bermakna nilai RM jatuh UK memerlukan sedikit untuk mendapatkan RM1. X menjadi murah dan M menjadi mahal (X-M) meningkat keluk BOP beranjak ke bawah B. FAKTOR YANG MEMPENGARUHI AKAUN MODAL a. Perubahan kadar bunga luar negeri (r ) r meningkat aliran keluar modal meningkat atau aliran masuk modal berkurangan, iaitu aliran keluar bersih modal meningkat. Untuk mengekalkan keseimbangan BOP, (X-M) perlu meningkat. Pada r yang sama, y jatuh keluk BOP beranjak ke kiri b. Perubahan kadar pertukaran (E) E naik nilai RM jatuh iaitu dengan matawang asing yang sama boleh memperoleh RM lebih banyak aliran masuk modal meningkat dan aliran keluar modal jatuh aliran keluar bersih modal jatuh. Kenaikan E juga menyebabkan (X-M) meningkat keluk BOP beranjak ke kiri. 8.4 PASARAN PERTUKARAN ASING DAN KADAR PERTUKARAN Pasaran pertukaran asing - satu pasaran di mana urusniaga pertukaran (jualbeli) sesuatu matawang dengan matawang lain dilakukan. Urusniga pertukaran asing tidak mempunyai tempat khusus; ianya boleh berlaku di antara bank dengan bank, individu dengan bank, individu dengan individu. Pada masa sekarang banyak urusniaga pertukaran asing dilakukan melalui teleon atau alat-alat perhubungan elektronik lain. Kadar pertukaran antara 2 matawang o E harga seunit mata wang asing dalam sebutan mata wang tempatan (RM). E.g: RM4 = 1 o R=(1/E) harga seunit mata wang tempatan (RM) dalam sebutan mata wang asing. E.g: RM1 = 0.25 Kadar petukaran ditentukan oleh DD dan SS pertukaran asing SEM /AZMA 4

5 Lebihan DD RM bermakna lebihan SS Lebihan DD bermakna lebihan SS RM Aktiviti yang melibatkan pasaran pertukaran asing o Kegiatan perdagangan antarabangsa (x dan m) Malaysia eksport getah ke Jepun. Wujud DD RM dan SS Malaysia import barang elektronik daripada Jepun. Wujud DD dan SS RM o Kegiatan kewangan antarabangsa Pelaburan penduduk negara ke negara lain Pembelian saham luar Negara, FDI, bon, dll asset yang memberikan pulangan r Syarikat Jepun melabur di Malaysia (FDI). Wujud DD RM dan SS Faktor yang menyebabkan DD atau SS RM o Import Malaysia dari Jepun o Eksport Jepun ke Malaysia o Pelaburan Malaysia ke Jepun Faktor yang menyebabkan DD RM atau SS o Import Jepun dari Malaysia o Eksport Malaysia ke Jepun o Pelaburan Jepun ke Malaysia Jadual 8.1: PERHUBUNGAN ANTARA PAB DAN PELABURAN DENGAN PASARAN PERTUKARAN ASING AKTIVITI URUSNIAGA D RM S RM D J S J EKSPORT MLAYSIA KE JEPUN ATAU IMPORT JEPUN DARI MALAYSIA IMPORT MLAYSIA DARI JEPUN ATAU EKSPORT JEPUN KE MALAYSIA PELABURAN RAKYAT JEPUN DI MALAYSIA PELABURAN RAKYAT MALAYSIA DI JEPUN JUMLAH JUMLAH D RM JUMLAH S RM JUMLAH D J JUMLAH S J 8.5 HUBUNGAN BOP DENGAN PASARAN PERTUKARAN ASING Telah dilihat o Import Malaysia dari Jepun mencipta DD (atau SS RM ) o Ekxport Malaysia ke Jepun mencipta SS (atau DD RM ) Jika BK=0, BC > 0 menyebabkan BOP > 0, ini bermakna o SS > DD o DD RM > SS RM Jika BK=0, BC < 0 menyebabkan BP < 0, ini bermakna SEM /AZMA 5

6 o SS < DD o DD RM < SS RM Harga m/wang keseimbangan ditentukan oleh DD dan SS pertukaran asing Pasaran pertukaran asing mempunya hubungan dengan BP o Jika DD RM > SS RM BP > 0 P RM meningkat E jatuh o Jika DD RM < SS RM BP < 0 P RM jatuh E meningkat o Jika DD RM = SS RM BP = 0 P RM dan E tetap 8.6 PENENTUAN KADAR PERTUKARAN ASING Permintaan terhadap RM mencipta penawaran J atau sebaliknya permintaan terhadap J mencipta penawaran RM. Bagi setiap permintaan sesuatu matawang maka wujud penawaran matawang yang berkaitan dengan urusniaga berkenaan atau sebaliknya bagi setiap penawaran sesuatu matawang maka wujud permintaan matawang yang berkaitan dengan urusniaga berkenaan. Jika kadar pertukaran ditakrikan sebagai E harga seunit mata wang asing dalam sebutan mata wang tempatan (RM). E.g: RM4 = 1. o Kadar pertukaran meningkat harga matawang asing (pertukaran asing) meningkat, iaitu appreciated dan RM depreciated. E.g: RM6= 1. o Kadar pertukaran jatuh harga matawang asing (pertukaran asing) jatuh, iaitu depreciated dan RM apreciated. E.g: RM2= 1. Keluk DD matawang asing (D J ) cerun negative bila harga J meningkat, DD J akan jatuh. Kenaikan J akan meningkatkan kos membeli barangan Jepun dalam sebutan RM. Ini menyebabkan import jatuh dan mengurangkan DD J. Keluk SS matawang asing (S J ) cerun positi bila harga J meningkat, SS J akan meningkat. Kenaikan J akan menyebabkan harga eksport Malaysia menjadi lebih murah dalam sebutan J. Ini menyebabkan DD eksport Malaysia dan meningkatkan SS J Penentuan Kadar Pertukaran: Kadar Pertukaran Fleksibel/Boleh Ubah Bermakna tidak wujud campurtangan daripada Bank Pusat sistem kadar pertukaran leksible atau system kadar pertukaran terapung (loating rate system). Kadar pertukaran keseimbangan akan menjelaskan pasaran (clear the market) menyamakan DD dan SS pertukaran asing. E.g: pada E 0 Kadar pertukaran ditentukan oleh pasaran. E.g: andaikan berlaku kejutan yang menyebabkan DD pertukaran asing meningkat, seperti berlaku peningkatan DD import Malaysia. Keluk D J akan beranjak ke kanan. Pada E 0 berlaku lebihan DD J yang menyebabkan E meningkat supaya menjelaskan pasaran. Apabila E meningkat DD import jatuh dan DD export meningkat. Wujud keseimbangan baru pada E1 dimana DD dan SS pertukaran asing kembali sama. Ini bermakna peningkatan DD import Malaysia menyebabkan nilai RM mengalami depresiasi Penentuan Kadar Pertukaran: Kadar Pertukaran Tetap/Fixed SEM /AZMA 6

7 Sesebuah Negara menetapkan (ix/peg) kadar pertukaran terhadap nilai matawang Negara tertentu. E S US D US Rajah 8.5: Pasaran Pertukaran Asing dengan Kadar Pertukaran Tetap E.g: Malaysia RM3.8 = US$1 kadar pertukaran rasmi. Bermakna RM overvalued dan US$ undervalued iaitu jika kadar pertukaran ditentukan oleh pasaran, nilai US$ akan meningkat untuk menjelaskan pasaran. Untuk menetapkan kadar pertukaran memerlukan campurtangan kerajaan melalui aktiviti penyelarasan bagi membiayai ketakseimbangan bayaran. Iaitu campurtangan dalam bentuk jual beli RM pada kadar yang telah ditetapkan. Pada RM3.8 = US$1, berlaku lebihan DD US$. Untuk menghalang kenaikan E, bank pusat perlu menambahkan SS US$ (jual US$ dengan beli RM di pasaran). 8.7 KESEIMBANGAN DALAMAN, KESEIMBANGAN LUARAN DAN PROSES PENYELARASAN Model ekonom tertutup o Keseimbangan serentak pasaran wang dan pasaran barangan o Keluk IS dan Keluk LM bersilang o Keseimbangan dalaman Model ekonomi terbuka (ungsi BP) o Kombinasi r dan y yang meletakkan BP dalam keseimbangan o Keseimbangan luaran (keseimbangan global) Insert Rajah 6 Persilangan keluk IS dan LM di kiri ungsi BP keseimbangan dalaman dan BP lebihan/surplus SEM /AZMA 7

8 Persilangan keluk IS dan LM di kanan ungsi BP keseimbangan dalaman dan BP kurangan/deicit Keseimbangan serentak dalaman dan luaran persilangan keluk IS dan LM di atas ungsi BP Proses penyelarasan anjakan keluk IS, LM dan BP supaya mencapai keseimbangan serentak (DALAMAN DAN LUARAN) Proses penyelarasan pergerakan titik ketidakseimbangan dalaman dan luaran melalui; o perubahan-perubahan bebas kadar pertukaran (di bawah sistem kadar pertukaran boleh-ubah), atau o campurtangan kerajaan dalam pasaran pertukaran asing (di bawah sistem kadar pertukaran tetap) untuk mencapai keseimbangan dalaman dan luaran kembali PENYELARASAN DI BAWAH SISTEM KADAR PERTUKARAN BOLEH UBAH (FLEKSIBLE) Kes 1: keseimbangan dalaman dan BP deicit (x<m) o DD RM < SS RM harga RM jatuh o DD > SS harga mata wang asing (E) naik o Harga RM jatuh (E naik) x naik dan m jatuh (x-m) meningkat keluk IS ke kanan dan keluk BP ke kanan sehingga ketiga-tiga keluk bersilang keseimbangan serentak. Kes 2: keseimbangan dalaman dan BP surplus (x>m) o DD RM > SS RM harga RM naik o DD < SS harga mata wang asing (E) jatuh o Harga RM naik (E jatuh) x jatuh dan m naik (x-m) jatuh keluk IS ke kiri dan keluk BP ke kiri sehingga ketiga-tiga keluk bersilang keseimbangan serentak. o Andaian P tetap (atau terlalu kecil) PENYELARASAN DI BAWAH SISTEM KADAR PERTUKARAN TETAP Kadar pertukaran tidak dibenarkan berubah o Lebihan mata wang asing kerajaan serap/sedut o Kurangan mata wang asing kerajaan mengepam Kes 1: BP deicit (x<m) o DD RM < SS RM atau DD > SS o Untuk menampung kekurangan atau lebihan RM, kerajaan menjual (menawarkan) di pasaran dengan membeli RM. o Keluk SS beralih ke kanan dan keluk DD RM beralih ke kanan SEM /AZMA 8

9 Insert Rajah 8 Insert Rajah 9a o keseimbangan dalaman dan BP deicit (x<m) titik E o DD mata wang asing melebihi SSnya mengepam mata wang asing dengan membeli RM penawaran RM berkurangan keluk LM ke kiri titik F (keseimbangan serentak). o Kejatuhan Ms P jatuh: (x-m) meningkat keluk IS ke kanan dan keluk BP ke kanan. Anjakan keluk IS ke kanan dan keluk LM ke kiri r naik aliran masuk modal juga menganjakkan BP ke kanan. keluk LM ke kanan o Berterusan sehingga keseimbangan serentak tercapai titik G Kes 2: BP surplus (x>m) o DD RM > SS RM atau DD < SS o Untuk menampung kekurangan RM atau lebihan, kerajaan menjual (menawarkan) RM di pasaran dengan membeli. o Keluk SS RM beralih ke kanan dan keluk DD beralih ke kanan Insert rajah 10 Insert rajah 9b o Jika wujud keseimbangan dalaman dan BP surplus, DD RM > SS RM atau DD < SS o Untuk menampung kekurangan RM atau lebihan, kerajaan menjual (menawarkan) RM di pasaran dengan membeli. o penawaran RM bertambah keluk LM ke kanan titik F (keseimbangan serentak). o Peningkatan Ms P meningkat: (x-m) jatuh keluk IS ke kiri dan keluk BP ke kiri. Anjakan keluk IS ke kiri dan keluk LM ke kanan r jatuh aliran keluar modal juga menganjakkan BP ke kiri. keluk LM ke kiri o Berterusan sehingga keseimbangan serentak tercapai titik G 8.8 KEBAIKAN KADAR PERTUKARAN FLEKSIBLE Membolehkan kerajaan menumpukan pencapaian matlamat domestic (internal balance) tanpa memikirkan deicit BP (external balance) Melindungi ekonomi tempatan daripada kejutan ekonomi berasal dari luar Negara (external shocks) KADAR PERTUKARAN FLEKSIBLE DAN KONFLIK DASAR Insert Rajah 11 Campurtangan kerajaan (yang berterusan) untuk biayai deicit BP kehilangan (kehabisan) asset rizab rasmi SEM /AZMA 9

10 Perlu langkah lain untuk membaiki deicit BP Timbul konlik matlamat domestic dan luaran (keseimbangan BP) Y TB imbangan dagangan seimbang (x=m) external balance Y e pendapatan keseimbangan yang ditentukan oleh persilangan AD dan AS internal balance. Pada tingkat Y e x<m Andaikan kerajaan ingin mencapai keseimbangan luaran, iaitu perlu mengurangkan y sehingga Y e. Laksanakan DF atau DK menguncup (dasar pengurusan AD) mewujudkan pengangguran konlik. Konlik ini tidak timbul di bawah kadar pertukaran leksible ALIRAN MODAL DAN TINGKAT KEGIATAN EKONOMI Aliran modal ditentukan oleh jangkaan kadar pulangan Di bawah kadar pertukaran tetap, jangkaan perubahan kadar pertukaran tidak memberi kesan terhadap jangkaan pulangan asset Kadar pulangan relative antara Negara hanya ditentukan oleh kadar bunga H=H(r) o Aliran masuk bersih modal (H) berhubungan positive dengan r domestic (andaian r luar Negara eksogen) o Perubahan tingkat kegiatan ekonomi r H BK Internal goals pertumbuhan yang tinggi dan UN rendah a. Dicapai melalui DK mengembang o AD dan y meningkat tetapi r jatuh aliran masuk modal bersih (H) jatuh imbangan akaun modal (BK) deisit o Peningkatan y m meningkat (x-m) jatuh imbangan akaun semasa (BC) deicit o Pencapaian domestic menjejaskan external balance b. Dicapai melalui dasar belanjawan mengembang o M d meningkat (stok wang tetap) r meningkat aliran masuk modal bersih (H) meningkat imbangan akaun modal (BK) surplus o Peningkatan y m meningkat (x-m) jatuh imbangan akaun semasa (BC) deicit o Kesan bersih terhadap BP (merosot atau meningkat) bergantung kepada kekuatan relative kedua-dua kesan. c. Pengembangan DF atau DK menyebabkan P meningkat o Dengan E tetap dan andaian P eksogen o Kenaikan P (x-m) jatuh kesan harga ini memburukkan lagi kesan awal tadi KADAR PERTUKARAN FLEKSIBLE DAN KEJUTAN ASING SEM /AZMA 10

11 Insert Rajah 12 Economic bliss (kesejahteraan ekonomi) keseimbangan dalaman dan luaran (global) Berlaku kemelesetan luar Negara atau pendapatan (y) asing jatuh o Eksport jatuh SS mata wang asing jatuh keluk SS mata wang asing (SS FE ) ke kiri o Di bawah kadar pertukaran tetap BP menjadi deicit Y asing jatuh eksport jatuh keluk AD ke kiri y tempatan jatuh melalui kesan pengganda kesan terhadap internal balance Di bawah kadar pertukaran boleh ubah: o Deicit BP atau lebihan DD pertukaran asing E meningkat x meningkat dan m jatuh (x-m) meningkat membaiki BP o (x-m) meningkat AD meningkat y meningkat melalui proses pengganda o Penyelarasan E menimbal balas kesan pengecutan (contraction eect) ekonomi tempatan akibat kejutan luaran o E melindungi ekonomi tempatan daripada kejutan luaran SEM /AZMA 11