«Тәуелсіздік Алаш идеясымен тыныс алуы керек!»

Transkripsi

1 Бейсенбі 42 (9906) 19 қазан 2017 жыл «Тәуелсіздік Алаш идеясымен тыныс алуы керек!» Кешегі жұмада ның орталығында Елбасы Н:Ә.Назарбаевтың «Болашаққа бағдар: Рухани жаңғыру» бағдарламалық мақаласын қолдау мақсатында Батыс Қазақстан облыстық Жас Отан жастар қанатының облыстық филиалы, Сырым аудандық жастармен жұмыс жөніндегі ресурстық орталығы және Сырым жастары қоғамдық бірлестігінің ұйымдастыруымен «Айбынды Алаш жастары!» атты аймақтық жастар форумы өтті. Форумның негізгі тақырыбы Алашорда үкіметінің құрылғанына 100 жыл толу оқиғасына арналды. (Жалғасы 4-бетте) Ақын мен әншіні қабылдады ның әкімі Төлеген Төреғалиев халықаралық «Шабыт» фестивалінің лауреаты, «Алтын қалам» әдеби сыйлығының иегері, «Дарын» мемлекеттік жастар премиясының иегері, ақын Қалқаман Сарин мен «Дарын» мемлекеттік сыйлығының иегері, әнші Ибрагим Ескендірді қабылдады. Аудан басшысы өзінің сөзінде елдің экономикалық жетілгені сияқты, рухани дамығаны, рухани өскені өнер өкілдеріне тікелей байланысты екенін айтты. - Елдің алдындағы осы салмағын сезініп, өнер идеологиясына ерен еңбектер жасап жүрген ақын Қалқаман Сарин мен әнші Ибрагим Ескендір мырзаны бүкіл ел құрметтейді. да сол құрметтеушілердің қатарында. Сіздерге жемісті шығармашылық тілеймін! деді Төлеген Төреғалиев. Қабылдау әрі қарай еркін әңгімеге жалғасты. Бауыржан ШИРМЕДИНҰЛЫ,

2 19 қазан 2017 жыл 2 шешім Қазақстан Республикасы Батыс Қазақстан облысы Сырым аудандық мәслихатының Шешімі 2017 жылғы 9 қазандағы 19-4 Жымпиты ауылы Округтік сайлау комиссияларының кейбір мүшелерін міндеттерінен босату туралы Қазақстан Республикасының «Қазақстан Республикасындағы сайлау туралы» Конституциялық Заңның 10 бабына сәйкес Сырым аудандық мәслихаты ШЕШІМ ҚАБЫЛДАДЫ: 1. Осы Конституциялық Заңның 19 бабы 6 тармағы 6 тармақшасында көзделген негіздер бойынша учаскелік сайлау комиссияларынан «Патриоттар партиясы» мүшелері міндеттерінен қосымшаға сәйкес босатылсын. 2. Осы Конституциялық Заңның 19 бабының 6 тармағында көзделген негіздері бойынша округтік сайлау комиссияларының кейбір мүшелері міндеттерінен қосымшаға сәйкес босатылсын. 3. Бос орындар жөніндегі мәлімет ақпарат құралдарында жариялансын. Сырым аудандық мәслихатының хабары Аудандық мәслихат «Қазақстан Республикасындағы сайлау туралы» Қазақстан Республикасының Конституциялық Заңының 10 бабына сәйкес сайлау комиссияларының құрамына өзгерістер енгізілетініне байланысты төмендегіше бос орындар бар екендігін саяси партиялар мен қоғамдық бірлестіктердің қатеріне салады: Аудандық сайлау комиссиясы 2 орын Барлығы: 2 орын. 4 Бұлан округтік сайлау комиссиясы 1 орын 6 Сарой округтік сайлау комиссиясы 2 орын 8 Жосалы округтік сайлау комиссиясы 2 орын 10 Аралтөбе округтік сайлау комиссиясы 1 орын Барлығы: 6 орын. Сессия төрағасы Мәслихат хатшысы Д.Тайшиев Ш.Дуйсенгалиева Сырым аудандық мәслихатының 2017 жылғы 9 қазандағы 19-4 шешіміне қосымша Округтік сайлау комиссиясының мүшелігінен босатылғандар тізімі: Хасанова Раушан Капановна Джумиева Айнагуль Максотовна Габделов Серик Кажмуратова Гульшат Максутовна Тайшиев Бауыржан Илесович Жумагалиева Эльмира Конысовна Есенаманова Айнур Сагындыковна Салимова Назгул Фангереевна Калиева Айнагуль Анесовна Ибрагимов Салмен Аманович Исаева Мерует Базарбаевна Қазақстан Республикасы Батыс Қазақстан облысы Сырым аудандық мәслихатының Шешімі 2017 жылғы 9 қазандағы 19-5 Жымпиты ауылы Учаскелік сайлау комиссияларының кейбір мүшелерін міндеттерінен босату туралы Қазақстан Республикасының «Қазақстан Республикасындағы сайлау туралы» Конституциялық Заңның 10 бабына сәйкес Сырым аудандық мәслихаты ШЕШІМ ҚАБЫЛДАДЫ: 1. Осы Конституциялық Заңның 19 бабы 6 тармағы 6 тармақшасында көзделген негіздер бойынша учаскелік сайлау комиссияларынан «Патриоттар партиясы» мүшелері міндеттерінен қосымшаға сәйкес босатылсын. 2. Бос орындар жөніндегі мәлімет ақпарат құралдарында жариялансын. Сессия төрағасы Д.Тайшиев Мәслихат хатшысы Ш.Дуйсенгалиева Учаскелік сайлау комиссиясының мүшелігінен босатылғандар тізімі: Рамазанова Ардак Мирамгалиевна Мухатова Рауза Оспановна Кажгалиева Бакитжамал Мырзахметовна Сисенова Айгул Кенесовна Калишанов Бауржан Мажитович Утешова Майжиан Хусаиновна Бупениязов Азат Сагинбаевич Каженова Мария Уабитовна Есендиярова Гулайым Байырхановна Ахмамбетова Самал Орынгалиевна Султангалиев Бауыржан Каримович Жексембаев Айболат Жанаталапович Еслямгалиева Эльвира Нурлановна Доскалиев Базарбай Амреевич Ауелбиев Бауржан Удакович Есенгариев Жанбулат Темирбулатович Мұхамбет Інкәр Мұхамбетқызы Искарина Асель Амангелдиевна Уразгалиева Гульмира Молданиязовна Исламгалиев Марат Габдулкаримович Сельбаев Жайдарбек Асихатович Муханбеталиев Нуржан Надилшиевич Габдуллина Шнар Шариповна Рыскалиев Амангельды Наурзгалиева Гулсара Темиртасовна Кадралиева Улболсын Сырым аудандық мәслихатының 2017 жылғы 9 қазандағы 19-5 шешіміне қосымша 293 Өлеңті учаскелік сайлау комиссиясы 1 орын 295 Жамбыл учаскелік сайлау комиссиясы 2 орын 306 Көгеріс учаскелік сайлау комиссиясы 1 орын 307 Қарақұдық учаскелік сайлау комиссиясы 1 орын 308 Қоңыр учаскелік сайлау комиссиясы 3 орын 309 Тамды учаскелік сайлау комиссиясы 2 орын 312 Талдыбұлақ учаскелік сайлау комиссиясы 2 орын 313 Қазақстан учаскелік сайлау комиссиясы 1 орын 314 Аралтөбе учаскелік сайлау комиссиясы 1 орын 315 Қызылағаш учаскелік сайлау комиссиясы 1 орын 318 Сасықкөл учаскелік сайлау комиссиясы 6 орын 319 Тоғанас учаскелік сайлау комиссиясы 1 орын 320 Аңқаты учаскелік сайлау комиссиясы 2 орын 323 Құспанкөл учаскелік сайлау комиссиясы 2 орын Барлығы: 26 орын. Аудандық мәслихат хатшысының міндетін атқарушы С.Токмамбетов Жемқорлықпен күресу азаматтық борышымыз Елбасымыз Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаевтың көреген саясатының арқасында мемлекетіміздің тамыры тереңге тартып, нығая түсуіне бағытталған құқықтық заңнамалар мен іс-шаралар қабылданып, ел экономикасы мен әлеуметтік жағдайы түзеліп, әлем мемлекеттерінің ортасынан өз орынын айқындады. Жалпы алғанда, қабылданған кешенді шаралар нәтижесінде сыбайлас жемқорлық көріністерінің азаюы байқалады. Сыбайлас жемқорлықтың жиі бой көрсететін, ең қауіпті түріпарақорлық. Бірінші кезекте пара берудің себептерін, параалудың жағдайларын түптамырын жою үшін қоғам болып белсенділік танытуымыз қажет. Яғни пара беру де, пара алу да пайдалы болмайтындай, үлкен қылмыс ретінде саналатындай жағдай, қоғамдық сана қалыптасуы қажет. Парақорлық мемлекеттік аппараттың қалыпты қызмет етуіне бөгет болып, билік және басқару органдарының беделіне нұқсан келтіреді, заңдылық қағидаларын жоққа шығарып, азаматтардың конституциялық құқықтары мен заңды мүдделеріне қысымшылық жасайды. Бүгінгі таңда әлеуметтік аурудың алдын алу және әшкерлеу үрдісі жылдан жылға өсе түсуде. Ол үшін бұл ауруға қоғам болып қарсы тұруымыз қажет. Яғни бұқара көпшілік тарапынан сыбайлас жемқорлық көріністеріне қолдан келгенше тосқауыл қойылып, қолында билігі бар азаматтар осы жолда өзгелерге үлгі болуы тиіс. Сонда ғана халық сенімінің үдесінен шығатынымыз сөзсіз. Әрбір азамат өзінің конституциялық құқығын қорғауға міндетті, әділдікке жүгінген қаймана халықтың ұрпағы бүгінгідей өз алдына ел болып, еңсесі биік әлемнің 30 дамыған мемлекеттер қатарына енуді көздеп отырған шақта адами қалып- парасат биігінен көрінуге тиіспіз. Сондықтан сыбайлас жемқорлықпен күресу барлық Қазақстан Республикасы азаматтарының азаматтық борышы деп білу керек. Ж.Зимуканова, бойынша мемлекеттік кірістер басқармасының бас маманы

3 19 қазан 2017 жыл рухани жаңғыру Тұрақтылық рухани жаңғыру кепілі Президент бағдарламалық мақаладағы негізгі міндеттерге назар аударып, Қазақстан қоғамының даму кезеңдеріне қатысты ойларын ортаға салды. «Мен ең алдымен болашақ қазақстандықтың болмысын айқындап, қандай болуы қажеттігін атап өттім. Біріншіден, ол әлемдік бәсекеге қабілетті жасампаз тұлға. Екіншіден, алдына нақты мақсаттар қойып, соған ұмтылатын прагматик, әрі реалист. Үшіншіден, ұлттық бірегейлікті нығайтып, ұлтының дамуын тежейтін барлық нәрселерден бас тартатын адам. Төртіншіден, білімнің салтанат құруын ең маңызды іс санайтын, жаһандық білімнің шыңына шыққан жан. Бесіншіден, тек эволюциялық даму ғана халқының өсіп-өркендеуіне мүмкіндік беретінін жақсы түсінетін саналы азамат. Алтыншыдан, ол түрлі тілдерді меңгерген, әлемнің үздік тәжірибелерін алуға және заман талаптарына сай өзгеруге қабілетті, сана-сезімі ашық адам», деді Нұрсұлтан Әбішұлы. Сондай-ақ, Елбасы жастардың сана-сезімін қалыптастыру үшін айрықша маңызы бар «Жаңа гуманитарлық білім» жобасын атап өтті. «Жоба әлемнің жетекші тілдерінен ең үздік оқулықтарды қазақ тіліне аударуды көздейді. Оқу процесіндегі ғылыми айналымға олардың енгізілуі отандық білімді жаңа деңгейге көтеретініне сенімдімін», деді Мемлекет басшысы. Елбасы мемлекет пен қоғам алдында тұрған заманауи жаһандық сын-қатерлерге назар аударып, орталық және жергілікті мемлекеттік органдарға елімізде бейбітшілік пен келісімді сақтау үшін ерекше шешімдер қарастыруды тапсырды. «Тұтас қоғам да, жеке азамат та бейбітшіліктің, тұрақтылық пен келісімнің өздігінен келе салмайтынын білуге тиіс. Мемлекет ұдайы этносаралық және конфессияаралық процестердің тамырын басып, жіті қадағалап отыр. Ұлттық бірлікті нығайта түсу үшін Қазақстан халқы Ассамблеясы мен барлық мемлекеттік органдар тұрақты, күнделікті жұмыс жасауда», деді Қазақстан Президенті. Қазір біздерге де, жастарымызға да еті тірі болатын заман келді. Елбасы біздің еліміз бәсекеге қабілетті мемлекет екеніне сенім білдірді. Біздің тура әрі тік те тұғырлы, дара әрі сара жолға бастаған Елбасымыз, Мемлекет Басшысы, қайсар рухты Қазақстан Республикасының Тұңғыш Президенті Нұрсұлтан Әбішұлы НАЗАРБАЕВТЫҢ мәйекті де мән-мағыналы мақаласы БОЛАШАҚҚА БАҒДАР: РУХАНИ ЖАҢҒЫРУ атты ұлағаты берік, ұжданы биік, ұпайы түгел ҰЛЫ ДАЛАНЫҢ қаймағы бұзылмаған мәңгілік, яғни өмір бойғы қасиетті қараша халқы-қазақ ХАЛҚЫНЫҢ 1-РУХАНИ ЖАҢҒЫРУЫ 100 пайыз,нағыз рухты көтерер оң бастама, ал ол мақалада жазылған 2025 жылға дейін латын қарпіне (әрпіне) толыққанды түрде әрі тұрғыда көшу секілді айқын әрі ақиқаттық мақсат-мұраттар дәлірек келген, дұрыс, келелі шешімдер. Ж.Сатаев, Қособа ауылдық округінің әкімі М Қазақ тілін біртіндеп латын әліпбиіне көшіру Әр ұлттың өзіндік бірізділігі, ерекшелігі ең бастысы оның тілімен белгіленеді. Сондықтан тілдің дамуы, өркендеуі қандай болса да этнос үшін өте маңызды. емлекеттік тіл мен басқа тілдердің дамуын, мәдени әралуандық пен рухани құндылықтарды қолдауды, халықтың дәстүрлері мен әдетғұрыптарын сақтауды қолдайды», деп 2020 жылға дейінгі «Нұр Отан» партиясының бағдарламасында жарияланып, қазақ тілінің дамуына партия мүшелері тарапынан көп назар аударылып отыр. ҚР Президенті, Ұлт көшбасшысы Н.Ә. Назарбаев үстіміздегі жылдың сәуір айында жарық көрген «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» мақаласында «Мен 2012 жылғы желтоқсан айында жария еткен «Қазақстан-2050» Стратегиясында «2025 жылдан бастап латын әліпбиіне көшуге кірісуіміз керектігін» мәлімдедім. Бұл сол кезден барлық салаларда біз латын қарпіне көшуді бастаймыз деген сөз. Яғни, 2025 жылға қарай іс қағаздарын, мерзімді баспасөзді, оқулықтарды, бәрін де латын әліпбиімен басып шығара бастауға тиіспіз. Ол кезең де таяп қалды, сондықтан біз уақыт ұттырмай, бұл жұмысты осы бастан қолға алуымыз керек. Біз осынау ауқымды жұмысты бастауға қажетті дайындық жұмыстарына қазірден кірісеміз.» делінген. Сонымен, қазақ тілінің латын алфавитіне көшуі Елбасы азақстан Республикасының Президенті Н.Ә.Назарбаев Қазақстанда қазақ, орыс, ағылшын тілді қолдану, енгізу туралы ойды тұңғыш рет 2006 жылы Қазақстан халқының Ассамблеясында жарияланды. Ал, 2007 жылы Елбасы «Жаңа әлемдегі жаңа Қазақстан» Жолдауында «Тілдердің үш тұғырлығы» атты мәдени жобаны кезең-кезеңімен іске асыруды ұсынды. Елбасының үш тұғырлы саясаты аясында шетел тілін үйрену, оның қолданыс аясында кеңейту бүгінде кезек күттірмейтін өзекті де келелі мәселелердің бірі болып отыр. тарапынан таяу жылдардағы міндеттерге жатқызылып отыр. Бұл жерде мәселені үшке бөлу қажет латын алфавитін меңгере алу-алмау, қазақ тілін білу деңгейі және көпшіліктің ұлттық санасының орыс тілі, сонымен қоса кириллицаға тәуелділігі мәселесі. Кеңес дәуірінің 70 жыл ұғындырған түсінігі кеңестік халық ұлттық ерекшелігін жойып, бәріне ортақ, әмбебап үлгідегі ұлттық даму. Оны Ұлт көшбасшысы мақаласында «қатер жаңғыру» ретінде қарастырады. Тәуелсіздігімізге ширек ғасыр толып отырса да, бүгінгі жерлестеріміздің арасында осы жалған ұғым әлі де уландырылған саналарынан шықпай отыр. Бүгінгі күні қазақ тіліміздің тіл ретінде алға ілгерілеуіне бұғау да болып отырған осы жайт. Қазақ тілінің латын әрпіне көшуі тіліміздің әрі қарай жаңғыруына жақсы ықпал етері сөзсіз. Себебі латын әрпі біздің санамыздағы орыс тіліне деген тәуелділігімізден шығарады. Сондықтан мемлекеттік тілдің латын әріпіне көшуі заман талабы. Бұл мәселені көтеру Президентіміздің көрегендігін көрсетеді. «Мен қазақстандықтардың ешқашан бұлжымайтын екі ережені Көп тілді білу жас ұрпақтың білім кеңістігінде еркін самғауына жол ашатын, әлемдік ғылым құпияларына үңіліп, өз қабілетін танытуына мүмкіндік беретін бүгінгі күнгі ең басты қажеттілік болып отыр. Сондықтан да елімізде үштілді саясатты жүргізу барысында үш тілдің орны, беделі, қолданыс аясы мұқият болуды қажет етеді. Қазақ тілін мемлекеттік тіл ретінде, орыс тілін ұлтаралық және ағылшын тілін халықаралық тіл ретінде игеру болашақ ұрпақ үшін аса қажет болады, онсыз халықаралық деңгейге шығу да мүмкін емес. Осы «Үштұғырлы тіл» туралы 3 түсініп, байыбына барғанын қалаймын. Біріншісі ұлттық код, ұлттық мәдениет сақталмаса, ешқандай жаңғыру болмайды. Екіншісі алға басу үшін ұлттың дамуына кедергі болатын өткеннің кертартпа тұстарынан бас тарту керек». Ендеше орыс тіліне жалтақтай беріп қарайтынымыз да осы кертарпаның бірі деуге болады. Бұл жолда латын әрпіне көшу тиімді әрекет. Бұл бағытта, 2017 жылдың 3 қазан күні аудан әкімдігінде облысымыздың тіл мамандарының қатысуымен өткен жиында кеңінен түсіндірілген болатын. Латын әрпіне көшу-біздің ұлттық болмысымызды сақтап, ұлт ретінде дамуымызға жол ашатындығына сенемін. Ескертпе: Мемлекеттік тілді дамыту үдерісіне жаңа ақпараттық технологияларды енгізу мақсатында «Tilalemi.kz» порталы және «Atau.kz» ономастикалық, «Emle.kz» орфографиялық, «Termincom.kz» терминологиялық бірыңғай электрондық базалары ашылып, көпшілік қауымға ұсынылады. С.НҰРПЕЙІСОВ, Сырым аудандық мәдениет, тілдерді дамыту, дене шынықтыру және спорт бөлімінің басшысы Үш тұғырлы тіл өмірдің қажеттілігі Қазіргі таңда бүкіл әлемде өмір сүріп жатқан адамдар сан алуан тілдік ортада өмір сүруде. Бұл жаһандық үрдістен біздің еліміз де тыс қалған жоқ. Қазақстан Республикасының әлеуметтік-экономикалық дамуындағы басым бағыттардың бірі қазақстандықтардың үш тілді меңгеруі болып табылады. Қ Қ азақ тілі халқымыздың рухани байлығы, атадан балаға, ұрпақтан-ұрпаққа мирас болып қалып отырған баға жетпес асыл мұра. Ана тілдің қасиеті туралы қанша айтсақ та таусылмайды. Азаматтың қолындағы барлық асыл заттары тозады, жоғалады, ал тіл тозбайтын ең қымбат мұралардың бірі. Қазақтың біртуар ақыны М.Жұмабаев: «Ұлтқа тілінен қымбат нәрсе болмақ емес, бір ұлттың тілінде сол ұлттың сыры, тарихы, тұрмыс-тіршілігі, мінезі айқын көрініп тұрады»-деген. Тіл байлығы әрбір ұлттың мақтанышы. Әр азамат өзінің ана тілін, көзінің қарашығындай қарауы және ана тілінің орынсыз шұбарлануына қарсы тұруға тиісті. Амал не, туған тілімізді шұбарлап, аралас сөйлейтіндерді жиі кездестіреміз. Басқа халықты айтпағанда, өз ішіміздегі шала қазақтарды таза қазақ қылатын кез болды. Бүгінде де кейбіреулердің қазақ тілін білмеуі, білсе де сөйлемеуі қазақ тілін жақсартып, биік белестерге көтермеуіміздің қатерлі дерті болып табылады. идеяны мемлекет басшысы іске асыруды балабақшадан басталуы тиіс деп атап көрсетті. Осы орайда тәрбиеші мен мұғалімдер бәсекеге қабілетті тұлғаны даярлауда үлесі зор. Үштілді оқыту заман талабы. Үштілділік бәсекеге қабілетті елдер қатарына апарар басты баспалдақтардың бірі. «Үштұғырлы тілді» меңгеруеркіндіктің, бостандықтың, бүкіл әлем бойынша жүріп-тұрудың кепілі. Ендеше, үш тұғырлы тіл өмірдің қажеттілігі. М.Ахметова, Бұлан ауылдық округі әкімі аппаратының бас маманы Қазақ тілі рухани байлығымыз Туған тілден безінген азаматтарды көргенде Паустовскийдің «Туған тіліне жаны ашымаған адам жәндік» деп ашына айтқаны ойға оралады. Елінің болашағын ойлаған әр азамат ана тілінің болашағын да қолынан келген көмегін аямауы тиіс. Қазақстан әлемдегі ең мықты, бәсекеге қабілетті елу елдің қатарына ену үшін қазақ тілін жоғары мәртебеде ұстауы керек. Г.НҰРАБАЛИЕВА, Сырым аудандық сотының бас маманы

4 4 ел-жұрт (Соңы. Басы 1-бетте) Төлеген Төреғалиев өзінің пленарлық мәжілісте сөйлеген сөзінде осыны айтты. - Алаш мұратын бір датаға, бір екі күнге байлап қоюға болмайды. Олай етсек, тарихқа да, болашаққа да қиянат болады. Бұл тақырып күнделікті шаралардың көлеңкесінде қалып қоймауы керек. 19 қазан 2017 жыл Бізге бұйырған міндет сол! Бұл ақын Қалқаман Сариннің айтқан сөзі. Біздің ойымызша, ақынның осы бір ауыз сөзі пленарлық мәжілістің мәніне қызмет етіп тұр. Форум делегеттары түстен ақын, халықаралық «Шабыт» фестивалінің лауреаты Қалқаман Сарин мен әнші, өнер, мәдениет тақырыптары, қазақ руханиятындағы негізгі мәселелер осы отырыстарда кең талқыға түскенін айта кетуіміз керек. Делегеттар мен аудан қонақтары үшін күні бойына ның орталығындағы С. Датұлы атындағы тарихи өлкетану н е м ы с я е д и ш а л А ік д «Тәуелсіз»! к е р е к ы у л а с ы тын Түске дейін Сырым аудандық әкімдігінің үлкен мәжіліс залында форумның пленарлық отырысы өтті. Пленарлық отырысқа Сырым ауданының әкімі Төлеген Төреғалиев, Батыс Қазақстан облыстық жастар саясаты мәселелері басқармасының басшысы Аян Сакошев, ақын, халықаралық «Шабыт» фестивалінің лауреаты Қалқаман Сарин, әнші, «Дарын» мемлекеттік жастар премиясының иегері Ибрагим Ескендір, тарихшы Серік Зиятов және Батыс Қазақстан облысы, Ақтөбе, Атырау мен Маңғыстау облыстарының жас көшбасшылары қатысты. Отырысты Батыс Қазақстан облысының «Жас Отан» жастар қанатының облыстық филиалының төрағасы Нұрғали Жолдасқалиев жүргізді. Биыл Алаш мұрасын түгендеуде табысты жұмыстарды жүргізді. Жергілікті басшылықтың тікелей қолдауымен екі халықаралық және бір республикалық экспедиция жүзеге асты. Жымпитыдағы Алаш мұражайы жаңғыртылды, жаңа жәдігерлермен толықты. Осы жылдың ең басты жаңалығы, ның орталығы Қазақстанның қасиетті жерлерінің республикалық тізіміне енді. Аудан әкімі Кітапханалар жүйесінің web сайты таныстырылды Шараның әуелгі бөлігінде қатысушылар аудандағы кітапханалардың ш ы ғ а р м а ш ы л ы қ және инновациялық жұмыстарының көрмесін тамашалады. Кейін библиокафедегі «Алаш!» деп ұран салған ақын!» атты ақын Сұлтанмахмұт Т о р а й ғ ы р о в т ы ң шығармашылығына арналған оқырмандар шарасына қатысты. Фестивалдің кітапханалық жобалардың таныстырылымы бөлімінде Сырым аудандық орталықтандырылған кітапханалар жүйесінің web сайты таныстырылды. Кітапхана сайтының іске қосылуына оқырмандардың талабы себеп болып отыр. Осыған дейін Сырым ауданындағы төрт бірдей кітапхана модельді режимге ауысқан еді. Орталық кітапхананың Тәуелсіздік Алаш идеясымен тыныс алуы керек. «Дарын» мемлекеттік жастар премиясының иегері Ибрагим Ескендір басты қонағы болған Форумның салмақты сөзі: ШЫҢҒЫС ҚАЙРАНОВ, қазақстандық ұрыс шебері, (лақап аты «ШАХ ҚАЗАҚ») «ALASH Pride» клубының мүшесі, ережесіз жекпе жектен NFC тұжырымы бойынша Әлем чемпионы, форум делегаты: «Бізге әлсіз болуға болмайды. Қандай жағдайда да. Біз елдің болашағымыз! Біздер әлсіз болсақ, елдің болашағы әлсіз болады!» Алаш идеясы ол, алаш баласының жүрегінде. Алаш аманатына адал болайық! ның орталығы Жымпитыда ауыл кітапханаларының аймақтық фестивалі өтті. Фестиваль жұмысына Сырым аудандық мәслихат хатшысы Шынар Дүйсенғалиева, «Нұр Отан» партиясы Сырым аудандық филиалының төрағасының бірінші орынбасары Талғат Дарғожиев, Ж. Молдағалиев атындағы облыстық әмбебап ғылыми кітапхананың директоры Сара Кенжебаева және Қаратөбе, Бөрлі, Шыңғырлау, Теректі, Бөкейорда аудандарындағы орталықтандырылған кітапханалар жүйесінің қызметкерлері қатысты. электронды кейіпке енуі - жаңағы жақсылықтардың заңды жалғасы. Жаңа сайттың кітапхана үшін ақпараттық ресурстарды басқарудағы жетістік екені әрі оқырмандармен жұмыстың жаңа бағытын қалыптастыруға жол ашатыны сөзсіз. Ауыл кітапханаларының кезекті фестивалі Бөрлі ауданында өтеді. Б.ШЕРІМ секциялық жұмыстарға қатысты. Форумның күн тәртібіндегі мәселеден бөлек, музейі, Алаш саябағы, Алаш мұражайы, Ж. Досмұхамедов атындағы мектептегі мұражай бөлмесіне барып, танысу мүмкіндігі де ұсынылды. Ауданның тарихи және мәдени орындарына жасаған экскурсиялардан делегаттардың алған әсері оң. Кешкілік Жымпиты халық театры Жайсаң Ақбайдың «Жанша» қойылымын қойды. Күн әнші, «Дарын» мемлекеттік жастар премиясының иегері Ибрагим Ескендірдің концертімен қорытындыланды. Бауыржан ШИРМЕДИНҰЛЫ, Жымпиты қасиетті жерлердің тізіміне енді Елбасы Н.Назарбаевтың «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» мақаласы аясында бүгінгі күні Қазақстанның қасиетті жерлерінің тізімі жасақталып жатыр. Біз үшін қуанышты жайт сол, елдің қасиетті жерлерінің республикалық тізіміне мемлекет үшін тарихи әрі саяси жер ретінде Сырым ауданының орталығы Жымпиты ауылы еніпті. Бұл туралы өзінің ндағы сапарында ҚР Мәдениет және спорт министрлігінің жанындағы «Қасиетті Қазақстан» орталығының жетекшісі Берік Әбдіғали мәлімдеді. Жымпиты өңірі жалпақ жұртқа қазақ мемлекеттілігінің идеясы жүзеге асқан жер ретінде белгілі. Дәл осы Жымпитыда ХХ ғасырдың басында Алашорда үкіметінің Батыс бөлімшесі қызмет етті. Тізімге Жымпитының енуінің арғы жағында Алаш қайраткерлерінің тұлғалық жолы мен Алаш идеясын насихаттау ісі жатыр. Рухани жаңғыру кезінде алаштықтардың да асыл мұраты болған. Сол мұрат енді Тәуелсіздікпен бірге қайта тірілмек. Аудандағы мұражайлармен танысқан орталық жетекшісі Берік Әбдіғали Сырым ауданының әкімі Төлеген Төреғалиевтің қабылдауында болды. Бауыржан ШИРМЕДИНҰЛЫ,

5 19 қазан 2017 жыл Ауыл-аймақ 5 субьектілерінің Журналистердің біліктілігін арттыруға арналды Кәсіпкерлік саны өскен нда Батыс Қазақстан облысының «Атамекен» кәсіпкерлер палатасының Сырым аудандық филиалының есебі тыңдалды. Филиал директоры Айдынғали Балғалиев төралқа мүшелері мен жиын қатысушылары алдында жергілікті палатаның 9 айдың аясында атқарған жұмысы туралы баяндады. нда барлығы 1200 шағын кәсіпкерлік субьектілері тіркелген. Бұл көрсеткішті кешегі жылдың осы мерзімімен салыстырсақ, шағын кәсіпкерлік субьектілерінің саны 11, 2 пайызға көбейгенін байқаймыз. Саны көбейіп қана қоймай субьектілердің қызмет және өндіріс көлемі де оңынан өзгерген. Өзгеріс көлемі 3, 4 пайызды құрады. Өсім салықтық түсімде де бар. Биыл 132 тұлға жеке кәсіпкер ретінде тіркелген. Кәсіпкерлердің дені ауылшаруашылық саласына қатысты болып отыр. Кәсіпкерлік саласындағы істің алға басуының бір себебі деп, филиал директоры Айдынғали Балғалиев «Береке» отбасылық мал бордақылау бағдарламасының қабылдануын атады. Қазіргі күні 84 жанұя тиісті несие қаржысын алып, ол қаржыны «жұмысқа салып» үлгерді. Ауданымызда осы бағдарлама қабылданғанға дейін барлығы 19 ауыл шаруашылығы кооперативі болса, «Береке» бағдарламасы негізінде 3 кооператив және іске кіріскен. Филиал директоры өзінің сөзінде аудандағы кәсіпкерлік саласының түйткілді тұстарын да айтты. Соның бірі жер түгендеу жұмыстарының мардымсыз жүруі. Осы мәселенің кесірінен көптеген шаруашылық пен кооператив мемлекеттен уақтылы жер телімін ала алмай отыр. несие пайызының жоғары болуы келесі кедергі. Төмен пайызды несиелер жоқ емес, бар. Бірақ, жеткіліксіз. Өйткені, бұл несиелер жеке тұрғындардан ауыспай отыр. Ауылшаруашылығы субьектілерінде мамандар тапшылығы тағы бір мәселенің шетін ашуда. Бұдан басқа, директордың баяндамасына аудан шаруалары ауданда мал сою алаңдарының жұмысының мардымсыз екенін қосты. Жиынның әрі қарайғы барысы мәселелердің туындау себебі мен шешілу жолын талқылауға ұласты. Күн тәртібіндегі мәселелер мен шаруалардың сауалы бойынша БҚО «Атамекен» кәсіпкерлер палатасының директорының орынбасары Марат Нұрғуатов сөйледі. Жиынды аудан әкімі Төлеген Төреғалиев қорытындылады. Бауыржан ШЕРІМ, «ӨРЛЕ, ҚАЗАҚСТАН!» АУДАНДА ның Бұлан және Сарой ауылдық округтерінде «Жас қанат» жастар қоғамдық бірлестігінің ұйымдастыруымен «Өрле, Қазақстан!» жастар ақпараттықтүсіндірме топтары ауылдың жастарымен кездесті. «Қазақстанның үшінші жаңғыруы: жаһандық бәсекеге қабілеттілік» атты 2017 жылғы 31 қаңтардағы Мемлекет басшысы Н.Назарбаевтың Қазақстан халқына Жолдауын басшылыққа ала отырып, Батыс Қазақстан облысы Жастар саясаты мәселелері басқармасының қолдауымен «Жас қанат» жастар қоғамдық бірлестігінің ұйымдастыруымен дәстүрлі «Өрле, Қазақстан!» ақпараттық-насихат тобы құрылған болатын. АТТ негізгі мақсаты облыста жастарға қатысты жүргізіліп жатқан жұмыстарды, мемлекет тарапынан жүргізіліп келе жатқан және жаңадан бастау алған бағдарламалар: «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру», «Туған жер», «Нәтижелі жұмыспен қамтуды және жаппай кәсіпкерлікті дамытудың жылдарға арналған бағдарламасы»,«міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру»,«100 нақты қадам», «Дипломмен ауылға», «Жастар практикасы», «Баршаға арналған тегін кәсіби-техникалық білім» бағдарламасы, «Қолжетімді баспана 2020», «Жұмыспен қамту 2020» «Жасыл Ел» және т.б деңгейдегі мемелекеттік, салалық, өңірлік бағдарламаларды облыс жастарына түсіндіру болып табылады. Осыған орай, сырымдық жастармен бейресми түрде ашық әңгіме құруға облыстық Жас қанат жқб менеджері С.Исламғалиев, Батыс Қазақстан облысының жастармен жұмыс жөніндегі ресурстық орталығының кеңесші маманы А.Байболат, БҚО Ауыл шаруашылығы басқармасының мал шаруашылығы бөлімінің бас маманы М.Еракаев, Батыс Қазақстан индустриалдық колледж директорының міндетін атқарушы Т.Ахмадиев, Сырым аудандық кәсіпкерлік палатасы филиалының маманы М.Сапиев, Сырым аудандық жұмыспен қамту мекемесінің бас маманы С.Өмірзақов, Сырым аудандық жастармен жұмыс жөніндегі ресурстық орталықтың басшысы Д.Тайшиев, Бұлан ауылдық округінің әкімі Т.Құбаев, Сарой ауылдық округінің әкімі А.Жакиев қатысып, ауыл жастарымен кездесті. Кездесулер бейресми форматта өтті. Кездесу барысында жастар ресурстық орталығының басшысы Д.Тайшиев аудандағы жастар саясатының жүргізілу бағыты, ауданда жүзеге асырылатын жаңа жобалар мен бастамалар жөнінде баяндап өтті. Аудан жастары арасындағы ахуал қалыпты. Дегенмен оларды толғантатын басты мәселе - жұмысқа орналасу. Оқу орындарын бітірген жас мамандарды тұрақты еңбекке араластыру әлі де қолдауды қажет етеді. Облыстан келген мамандар жастардың осы бағытта қойған сұрақтарына жауап берді. Үміт Жәңгірова Өңірдегі журналистер өзінің кәсіби біліктілігін енді «Жайық Пресс» медиахолдингінің жанындағы оқу орталығынан арттыра алады. Орталықтың алғашқы оқу семинары қазан айының 9 10 күндері өтті. Оған облыс орталығы мен аудандардағы газеттердің тілшілері қатысты. Бірінші оқу күні журналистер оқырмандардың арыз шағымымен жұмыс жасау және нақты мәселелерді сараптап, талдап жазу туралы дәріс тыңдады. Дәрісті оқыған белгілі журналист, ҚР Ақпарат саласының үздігі Есенжол Қыстаубаев. Бұл кісі қоғамға зерттеу материалдары мен түрлі проблемаларды індеген сериялы мақалалары арқылы танымал. Автордың жұмыстары фактілерді беттестіру, тараптарды сөйлету, оқиғаның картинасын жасау сияқты журналистік әдістерімен ерекше. Есенжол Қыстаубаев дәрісін нақты тәжірибе бойынша жүргізді. Келесі күні семинар қатысушылары «Орал өңірі» газетінің бөлім редакторы Сәкен Әбілхалықовтың ғылыми журналистика туралы дәрісіне қатысты. ҚР Инвестиция және даму министрлігі ұйымдастырған Ұлттық инновациялар байқауының Гран при жүлдесінің иегері Сәкен Әбілхалықов жазу саласы бойынша кәсіби тағылымдаманы Еуропа елдерінде өткен. Әбілхалықов мырза өзінің дәрісінде аудиторияны сөйлетуде журналист ескеретін жайттарды айтты. Осы күні блогер, «Жайық Пресс» ақпарат орталығының жетекшісі Нұрлыбек Рахманов медиамәтінмен жұмыс жасау және әлеуметтік желілердегі жауапкершілік жайлы сабақ өткізді. Семинардың барлық қатысушыларына «Жайық Пресс» медиахолдингінің директоры Жантас Сафуллин сертификат табыс етті. Бауыржан ШИРМЕДИНҰЛЫ, Қыстаққа қамданыс талқыланды Жақында аудан әкімдігінің мәжіліс залында аудан әкімі Төлеген Төреғалиевтың төрағалық етуімен алдағы қыс алды қапысыз қамданыс жасау, оған тиянақты әзірленуге арналған отырыс өтті. Төтенше жағдайлардың алдын алуға арналған аталмыш отырысқа ауылдық округтердің әкімдері, мекеме басшылары қатысты. Отырыс барысында Сырым аудандық төтенше жағдайлар бөлімінің бастығы, азаматтық қорғау майоры Ғабит Жасталап биылғы жылы орын алған далалық өрттер мен одан келген шығындар жөнінде тоқталып, алдағы қыстақ науқанына қазірден бастап тиянақты әзірліктер жүргізе білу бағытында айтты. Сондай-ақ, аудандық коммуналдық кәсіпорнының бастығы Руслан Тасқалиев ауылдық округтердің арасындағы жолдарды қыс маусымында қардан тазалап тұру мақсатында жалға берілетін техника түрлерін, оған төленетін қызметтік ақы және жасалатын келісім шарт туралы тоқталды. Отырыста кездейсоқ төтенше жағдайлар, одан алдын ала сақтана білу тұрғысында атқарылатын басты жұмыстар туралы сөз болды. Аудан әкімі Т.Төреғалиев отырысты қорытындылап, алдағы қыс маусымын өз деңгейінде өткізе білу, қыстаққа бүгіннен бастап жағар май, техника түрлерін сақадай-сай деңгейде әзірлеу жөнінде тоқталып, тиісті сала басшыларына нақты тапсырмалар берді. Мүсірбек Әлібекұлы

6 19 қазан 2017 жыл 6 әлеумет Біз дәстүрлі «БЖЗҚ туралы 5 сұрақ» айдарын одан әрі жалғастырамыз. Сіздердің назарларыңызға осы айда келіп түскен қызықты да маңызды сұрақтар мен олардың жауаптарын ұсынамыз. - БЖЗҚ-дан үзінді-көшірме алдым. Сөйтсем, жұмыс беруші менің пайдама жарналар төлемепті. Не істеу керек? Ең алдымен Сіз салық комитетіне өтініш жасауыңыз керек. Ол жұмыс берушіні тексеруді қолға алады. Нақты төлем жасалған және қызметкер кіріс алған жағдайда, агент уақтылы ұстап қалмаған (есебіне жазбаған) және (немесе) аудармаған міндетті зейнетақы жарналарының, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналарының сомаларын мемлекеттік кіріс органдары өндіріп алады немесе оларды мерзімін өткізіп алған әрбір күнге (Мемлекеттік корпорацияға төлейтін күнді қоса алғанда) уәкілетті орган белгілеген қайта қаржыландырудың ресми мөлшерлемесінің 2,5 еселенген мөлшерінде есебіне жазылған өсімпұлмен бірге, міндетті зейнетақы жарналары салымшыларының пайдасына, өздерінің пайдасына міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары төленетін қызметкерлердің пайдасына агенттер аударуға тиіс. Мiндеттi зейнетақы жарналары, мiндеттi кәсіптік зейнетақы жарналары толық және (немесе) уақтылы аударылмаған жағдайларда, мемлекеттік кіріс органдары мiндеттi зейнетақы жарналары, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары бойынша жинақталып қалған берешек шегiндегi ақшаны агенттердiң банктік шоттарынан өндiрiп алуға құқылы. Мiндеттi зейнетақы жарналары, мiндеттi кәсіптік зейнетақы жарналары бойынша берешектi өндiрiп алу Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындаған тәртiппен агентке жiберiлетiн хабарлама негiзiнде жүргiзiледi. Агент хабарламаны алған күннен бастап бес жұмыс күні ішінде мемлекеттік кіріс органына өздерінің пайдасына міндетті зейнетақы жарналары бойынша берешек өндіріп алынатын бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының міндетті зейнетақы жарналары салымшыларының тізімдерін, сондай-ақ өздерінің пайдасына міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары бойынша берешек өндіріп алынатын жұмыскерлердің тізімдерін ұсынуға міндетті. Агенттердiң банктік шоттарынан мiндеттi зейнетақы жарналары, мiндеттi кәсіптік зейнетақы жарналары бойынша берешектi өндiрiп алу мемлекеттік кіріс органының инкассолық өкiмi негiзiнде жүргiзiледi. - Кәмелетке толмаған жасөспірімнің атына жасқа жеке зейнетақы шотын ашуға бола ма? Еңбек кодексінің 30-бабына сәйкес он алты жасқа толғандарға еңбек шартын жасауға рұқсат етіледі. Бірақ, бұл ретте ата-ананың бірінің, қамқоршысының немесе асырап алушысының жазбаша келісімі бойынша шартты бұған дейін де жасасуға болады. 15 жастан бастап жасөспірімге, егер ол негізгі орта білім алған болса, жұмыс істеуге рұқсат етіледі. Ал 14 жастан бастап тек оқудан бөлек уақытта ғана жұмыс істеуге болады. Бұл ретте жұмыс оқу үдерісіне және денсаулыққа кері әсерін тигізбеуі керек. Ал 14 жасқа дейінгі жеткіншектердің театрда ойнап, киноға түсулеріне болады. Бірақ, бұл жұмыстар да сабақтан тыс уақытта жүзеге асырылуы керек және баланың өнегелі дамуына және денсаулығына кері әсер етпеуі тиіс. Еңбек шартына кәмелетке толмаған жасөспірім мен оның заңды өкілі де қол қоюы керек. Жұмыс беруші еңбек шартына сәйкес айлық жалақыны төлей отырып, кәмелетке толмаған жасөспірім үшін оның жеке зейнетақы шотына зейнетақы жарналарын да төлеуге міндетті. Зейнетақы Қорына кәмелетке толмаған тұлға келіп өтініш жасаған кезде міндетті зейнетақы жарналарын есепке алу үшін жеке зейнетақы шотын ашу жөніндегі арызды рәсімдеу үшін мынадай құжаттар қажет: 1) туу туралы куәлік және егер бар болса, кәмелетке толмаған тұлғаның жеке басын куәландыратын құжаттың түпнұсқасы; 2) заңды өкілінің жеке басын куәландыратын құжат; 3) ата-анасы болмаған кезде қамқоршылық/ қорғаншылық тағайындалғанын растайтын құжаттың түпнұсқасы (қамқоршы тағайындалғаны туралы анықтама немесе баланы патронат тәрбиеге беру туралы шарт). 14 жасқа дейінгі тұлғаның өтінішіне оның заңды өкілі қол қояды. 14 жастан 18 жасқа дейінгі тұлғалардың өтініштеріне олардың заңды өкілдерінің жазбаша келісімі болса жеткілікті. Міндетті зейнетақы жарналарын есеп алу үшін жеке зейнетақы шотын ашудан басқа, кәмелетке толмағандар БЖЗҚ-мен ерікті зейнетақы жарналары есебінен зейнетақымен қамсыздандыру туралы шарт жасаса алады. Жарналардың мөлшері, оларды аудару және қалыптасқан жинақтар есебінен төлемдер жасау тәртібі шарт тараптарының келісімі бойынша айқындалады. - Мен Қазақстан азаматымын, бірақ шетелдік компанияда қызмет атқарамын. Менің жұмыс берушім менің пайдама зейнетақы жарналарын төлеуге міндетті ме? «Қазақстан Республикасында зейнетақымен қамсыздандыру туралы» Қазақстан Республикасы Заңының 24-бабының 1 тармағына сәйкес Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорына мiндеттi зейнетақы жарналары осы Заңда айқындалатын мөлшерлемелер бойынша агенттердің төлеуіне жатады. Бұл ретте Заңның 1-бабының 28) тармақшасына сәйкес мiндеттi зейнетақы жарналарын төлеу жөнiндегi агент - Қазақстан Республикасында қызметiн шетелдiк заңды тұлғалардың тұрақты мекемесi, филиалдары, өкілдіктері арқылы жүзеге асыратын шетелдiк заңды тұлғаларды қоса алғанда, Қазақстан Республикасының заңнамасында айқындалған тәртiппен мiндеттi зейнетақы жарналарын есептейтiн, ұстап қалатын (есебіне жазатын) және бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорына аударатын жеке немесе заңды тұлға болып табылады. Егер шетелдік компания Қазақстан аумағында орналасқан болса, сәйкесінше, агент Сіздің айлық табысыңыздан міндетті зейнетақы жарналарын ұстап, зейнетақы Қорына аударуға міндетті. Бұл ретте халықаралық ұйымдардың Қазақстан Республикасындағы өкілдіктерінде, Қазақстан Республикасында аккредиттелген шетелдік мемлекеттердің диплдоматиялық өкілдіктері мен консулдық мекемелерінде қызмет атқаратын Қазақстан азаматтары міндетті зейнетақы жарналарын төлеу бойынша құқықтық қатынастарға қатыса отырып, БЖЗҚ-ға міндетті зейнетақы жарналарын өз бетімен аударуға құқылы. - Естуімше, Қазақстан зейнетақы жүйесін реформалау барысында үлгіт ретінде Чилидің моделі алыныпты. Неге басқа ел емес, осы Чили таңдап алынған? Әр елдегі зейнетақы реформасы демографиялық, мәдени, әлеуметтік, саяси, қаржылық ерекшеліктер мен мүмкіндіктер ескеріле отырып жүзеге асырылады. Мысалы, Чилидегі зейнетақы реформасының өзіндік сипатына келер болсақ, бұл елде «ұрпақтар ынтымақтастығына» негізделген зейнетақы алу құқығы мемлекет кепілдік беретін төлемдерге ауыстырылды және бір-бірімен бәсекелес бірнеше компанияда жұмыскерлерді міндетті жинақтаушы сақтандыру жүйесі енгізілді. Чилиден алынған негізгі үлгі, ол - зейнетақымен қамсыздандыру бойынша мемлекеттік ортақ жүйеден тиянақталған міндетті жарналары және ерікті зейнетақы жарналары бар жинақтаушы зейнетақы жүйесі. Бұл ретте айта кететін жәйт, Чили моделі қаз-қалпында көшіріп алынған жоқ. Отандық мамандар ең үздік халықаралық тәжірибелерді алдымен терең зерттеп, жан-жақты талдайды. Тек содан кейін барып Қазақстанға енгізеді. Мысалы, жақын болашақта елімізде шартты-жинақтаушы құрамдауыш енгізіледі. Оған негіз ретінде Швеция моделі негізге алынып отыр. - Зейнетақы жинақтарының сақталуына Қазақстанда және әлем елдерінде қалай кепілдік берілген? Қазақстандағы жинақтаушы зейнетақы жүйесі өзінің бірегейлігімен ерекшеленеді. «Қазақстанда зейнетақымен қамзсыздандыру туралы» Қазақстан Республикасы Заңының 5-бабына сәйкес мемлекет зейнеткерлік жасқа толған алушыларға бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорындағы мiндеттi зейнетақы жарналарының, мiндеттi кәсіптік зейнетақы жарналарының инфляция деңгейiн ескере отырып, нақты енгізілген мөлшерінде сақталуына кепiлдiк бередi. Салымшы зейнеткерлік жасқа толған шақта, ең алдымен оның зейнетақы жүйесіне қатысқан бүкіл кезеңі ескеріліп, зейнетақы шотындағы жинақтарының табыстылығы есептеледі. Егер табыстылық инфляциядан төмен болса, мемлекет республикалық бюджет есебінен инфляция мен табыстылық арасындағы айырма сомасын төлейді. Мінеки, осылайша салымшылардың жинақтары қаржы нарығындағы әр түрлі ахуалдарға қарамастан, сенімді қорғалған. Мұндай кепілдік басқа мемлекеттерде жоқ. Мысалы, Чехия, Жапония және Словакияда басқарушы компаниялар жарналардың атаулы құнының немесе инфляцияны ескермей нөлдік инвестициялық табыстылықтың сақталуына ғана кепілдік береді. Германияда зейнетақы қорлары енгізілген жарналарға қатысты зейнеткерлікке шығу күніне қарай 2,25 пайыздық мөлшерлемеге ғана кепілдік береді. Чилиде зейнетақы активтерін басқарушылар зейнетақы жинақтарының сақталуына таңдап алынған қор түріне қарай кепілдік береді. Бірақ зейнетақы жинақтарының көлемі өткен 36 ай ішіндегі орташа сараланған 2 пайыздық нақты табыстылық деңгейінен төмен болмайды. Ал Швеция, Австралия, Израиль, Норвегия, Мексика, Эстония елдерінде зейнетақы жинақтарының сақталуына кепілдік тіпті берілмейді.

7 19 қазан 2017 жыл Денсаулық Скрининг аурудың алдын алудың төте жолы Өз денсаулығыңызды күтіңіз скринингтен өтіңіз! 7 СКРИНИНГ бұл қауіпті факторларды және ауруды ерте сатысында анықтау үшін белгілі бір жастағы сау тұлғаларды (ғылыми түрде анықталған, қай аурудың көпшілік жағдайда, өмірдің қай кезеңінде және қандай жиілікпен дамитынын ескере отырып) алдын ала медициналық тексеруден өткізу. Мәселен әйелдер мен ерлердің қанындағы холестерин мен глюкозаның деңгейін анықтау 25 жастан басталып 30, 35, 40, 42, 44, 46, 48, 50, 52, 54, 56, 58, 60, 62, 64 дейінгі жаста жүргізіледі басқа аурулар үшін сол аурудың ерекшелігіне негізделген жас алынады, әр ауру үшін өз тексерілу жасы бар. Бұл шаралар емдеу тиімділігін арттыруға және асқынудың алдын алуға мүмкіндік береді. Скрининг термині «screening» - електен өткізу, яғни, сау адамдарды дәрігерлер сүзгісіне салып ауру белгісі біліне бастаған бойда ұстап, алдын алу шарасын алып, аурудың одан әрі дамуына жол бермей сол жерден тоқтату. Скринингтік тексеріп-қарауды жүргізу сатысы екі кезеңнен тұрады: 1) бірінші кезеңде /е нысанын толтыру; антропометриялық өлшеулер жүргізу (салмағы, бойы, белдің көлемі), Кетле индексін есептеу; скрининг-тест бойынша сұрату жүргізу); 2) екінші кезеңде жүрекқантамыр қаупін анықтау және бұдан әрі скрининг жүргізетін адамды одан әрі емдеп қарау. Тексеріп қарау нәтижелерін және емделушіні одан әрі бақылау жөніндегі ұсынымды профилактика және әлеуметтікпсихологиялық көмек бөлімшесінің (кабинетінің) дәрігеріне жіберу; Скринингтің көлемі мыналарды қамтиды: антропометриялық өлшемдер (бойы, дене салмағы, белдің шеңбері); артериялық қысымды өлшеу; нысаналы топтарға байланысты зертханалық және аспаптық зерттеулер өткізу Скринингтен өтуге мына топтар жатады: 1) Ересек халықты скринингтік тексеріп-қараулар: 1. Қанайналым жүйесінің негізгі ауруларын-артериялық гипертонияны, жүректің ишемиялық ауруын; 2. Ерлер мен әйелдердің арасындағы қант диабетін; 3. Әйелдердің арасында жатыр мойнының ісікалды, қатерлі ісіктерін; 4. Әйелдердің арасында сүт бездерінің ісікалды, қатерлі ісіктерін; 5. Ерлер мен әйелдердің арасында глаукоманы; 6. Ерлер мен әйелдердің арасында жуан және тік ішектің ісікалды, қатерлі ісіктерін; 7. Ерлердің қуық асты бездерінің ісікалды, қатерлі ісіктерін; 8. Өңеш-асқазан ісікалды, қатерлі ісіктерін 2) Скринингтік сауалнама мен тестілеу арқылы жалпы бірдей орта білім беретін мектептердің, орта, арнайы және жоғары оқу орындарының 17 жас пен одан асқан оқушыларының арасында психобелсенді заттарды тұтыну қаупінің деңгейін ерте анықтау мен алдын алуға бағытталған Скринингтік тексеру біздің ауданда да Қ.Р. ДСМ бекіткен «Халықтың нысаналы топтарын профилактикалық медициналық тексеріп-қарауды жүргізу» ережесіне сәйкес өткізілуде. Атап айтқанда ауданымызда: 1) Тұрақты жұмыс істейтін скринингтік тексерулерді үйлестіру, мониторингі және талдау жөніндегі жұмысшы топ құрылып жұмыс істеуде 2) Балаларды скринингтік тексерулер әртүрлі жас кезеңінде, оның ішінде жасөспірімдік кезеңде анатомиялық-физиологиялық даму ерекшеліктеріне байланысты ауруларды ерте анықтауға және дамуының алдын алуға бағытталған. жұмыстармен ұштастырылуда. 3) Бекітілген халық денсаулығын нығайту бойынша іс-шараларды әзірлей отырып, жүргізілген скринингтік тексерулердің ай сайынғы талдауы жүргізілуде. Скринингтік талдау нәтижесі 2016 жылмен салыстырғанда биыл біршама оң нәтиже беруде, атап айтсақ скринингтен өтуге тиісті адамдар арасынан ауру белгілерінің табылу пайызы төмендеген: Осы 9-айлықта 1. Ерлер мен әйелдердің арасындағы қант диабеті 0,1% төмендеген 2. Әйелдердің арасында жатыр мойнының ісікалды, қатерлі ісіктері 2,46% төмендеген 3. Әйелдердің арасында сүт бездерінің ісік алды, қатерлі ісіктері тіркелуі 15,37% азайған 4. Ерлер мен әйелдердің арасында глаукома ауруының тіркелуі 0,21% азайған. 5. Ерлер мен әйелдердің арасында жуан және тік ішектің ісікалды, қатерлі ісіктері 0,49%-ға төмендесе, кейбір аурулардың скрининг нәтижесінде әлі де болса атқарылып жатқан алдын алу шараларға қарамастан тіркелуі бір деңгейден төмедемей отырғандары бар. Мысалы: 1) Қанайналым жүйесінің негізгі аурулары - артериялық гипертония, жүректің ишемиялық ауруы. 2) Ерлердің қуық асты бездерінің ісікалды, қатерлі ісіктері белгілерінің табылуы 3) Өңеш-асқазан ісікалды, қатерлі ісіктері ауруы белгілерінің табылу көрсеткіші. Скринингтан өтуге тиісті адамдар өтуі 2016 жылы 99,9% -ды құраса биыл (Әйелдердің арасында сүт бездерінің ісік алды, қатерлі ісіктеріне қаралудан (90,5%) басқасы ) осы 9-айлық жоспар бойынша 100% скрининг талдауынан өткен. Ауру белгілер барлар 100% дипансерлік есепке алынып, алдын алу жұмыстары жүргізіліп, қадағалануда. Ауруларының бейіні бойынша диспансерлік есепте тұрған адамдар осы скринингтік тексерулерге жатпайды. «Салауатты өмір салтын қалыптастыру проблемалары ұлттық орталығы» шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кәсіпорынға Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігіне жиынтық талдамалық тоқсан сайынғы және жылдық қорытынды есептерді ұсына отырып, скринингтік тексерулерді үйлестіруді, әдістемелік сүйемелдеуді, талдауды және нәтижелерін бағалауды жүзеге асырады Қазақстанда скрининг тегін медициналық көмек кепілдік берілген көлемінің тізбесіне кіреді. Скрининг сіз тіркеуде тұрған медициналық ұйымдарда өтеді. Скринингтен өтіп алып, еш уайымсыз жүріңіз. О.Бектенов, Сырым аудандық қоғамдық денсаулық сақтау басқармасының басшысы Әлемде миллиондаған адам АИТВ-мен өмір сүреді және де бұл сұм ауруынан қаза болғандардың да саны қаншама? 2017 жылдың тек қана 9 айында ҚР азаматтары арасында АИТВ инфекциясының 2087 жағдайы тіркелген. Соның ішінде 1266 ерлер, 821 әйелдер. АИТВ (ВИЧ) - адамның иммун тапшылығы вирусы және ЖИТС (СПИД) - жұқтырылған иммун тапшылығы синдромы. Бұл қауіпті жұқпалы аурудың қоздырғышы өте ұсақ вирус. Осы ұсақ вирус ағзаға түскенде адам ағзасын аурулардан қорғауды қамтамасыз ететін иммун жүйесінің бұзылуына және әлсіреуіне әкеліп соқтырады. АИТВ адам ағзасына түсе отырып, иммундық жүйенің жасушаларын зақымдайды, АИТВ/ЖИТС туралы нәтижесінде оның қызметі қысымға тап болады да ЖИТС жұқтырылған иммун тапшылығы синдромы дами бастайды. Науқастың ағзасы инфекциялар мен ісіктерден қорғану мүмкіндігін жоғалтады, қалыпты иммундық жүйесі бар адамдарға тән болмайтын екіншілік оппортунистік аурулар пайда болады. АИТВ инфекциясы қалай білінеді? Иммун тапшылығы вирусы шамамен 3-6 апта ұзақтыққа созылатын инкубациялық кезеңге ие. Бұл уақыт өткеннен кейін 50-70% жағдайда келесідей белгілер пайда болады: дене қызуының көтерілуі (көбінесе кемінде 37,5 С) тамақтары, буындары, бұлшықеттері, бас ауыруы, лимфа түйіндерінің үлкеюі. АИТВ инфекциясының алғашқы белгілері мен қарапайым суық тиюді шатастырып алу оңай. Иммун тапшылығы вирусы ағзаның барлық сұйықтарында болады. Бірақ өте көп мөлшерде осы қауіпті вирус қанда, спермада, қынап кілегейінде, ана сүтінде болады.медицина дәлелденуі бойынша АИТВ инфекциясының берілуінің тек 3 жолы бар: Жыныстық қатынастар кезінде, вирустың бірден қанға түсуі және анадан балаға берілуі (жүктілік, босану, емізу) кезінде. Жыныстық жол негізгі жұғу жолы болып табылады. Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының мәліметтері бойынша, емделмеген жыныстық жолмен берілетін аурулар АИТВ инфекциясын жұқтыру қаупін 5 10 есе арттырады. АИТВ/ЖИТС-нан қалай қорғануға болады? Бүкіл дүние жүзіндегі осы қауіпті аурумен ауырғандарды зерттеп және осы ауруға қарсы күресуші ғалымдар мен мамандардың айтуы бойынша АИТВ/ЖИТС-нан қорғанудың бір-ақ жолы бар. Ол білім. АИТВ/ЖИТС қандай қауіпті ауру екендігін, оның қандай жолдармен жұғып тарайтынын әрбір адам нақты біліп терең түсінуі қажет. Қорыта айтқанда, тәртіпті өмір сүріп, бірлігі берік болса, арақ шарап, нашалардан алыс болса, кездейсоқ жыныстық жақындасудан бас тартса, әрбір адам өзін-өзі осы аурудан қорғай алады. Сонда республикамызда халқымыз арасында АИТВ/ЖИТС ауруының тарамауына қарсы күресуге өз үлесін қосады. Жұқтырылған ауруды емдеуге қарағанда, АИТВсын жұқтырудан сақтану анағұрлым пайдалы екенін есте сақтау қажет. Бұл жағдай бізді және біздің жақындарымызды айналып өтуі үшін бар күшті салу керек. Н.ЖұмағОжиева, «ҰСО» БҚОФ Сырым аудандық бөлімшесінің дәрігер зертханашысы Мекен-жайымыз: , Батыс Қазақстан облысы,, Жымпиты кенті, Есенжанов көшесі, 17 үй. Біздің электронды поштамыз: Sirim_eli@mail.ru Меншік иесі: «Жайық Пресс» ЖШС бас директор Жантас Набиоллаұлы Сафуллин Жайық Пресс ЖШС Сырым филиалының Сырым елі Сырым аудандық қоғамдық-саяси газетінің Директор-редакторы: Қажиахметов Махмет Мүтиұлы Газет ҚР Байланыс және ақпарат министрлігінің Ақпарат және мұрағат комитетінде жылы тіркеліп, Г куәлігі берілген. Газет жарияланымдарындағы автор пікірі редакцияның түпкілікті көзқарасы болып есептелмейді. Редакция оқырман хаттарына жауап бермейді, оны қайтармайды. Деректердің дәлдігі үшін автор жауапты. Газет аптасына 1 рет шығады Көлемі 2 баспа табақ Телефондары: Редактор: Жауапты хатшы: Бухгалтер (факс): Кезекші редактор: Ш.Молданиязова ж белгісімен жарияланған материалдар ақылы болып есептеледі. Газет Сырым аудандық Сырым елі газеті редакциясында компьютерлік әдіспен теріліп, беттелді. Полиграфсервис ЖШС баспаханасында басылады. Орал қаласы, Л.Толстой көшесі: 27/6 Тапсырыс: 42 Таралымы: 1500

8 8 Соңғы бет Қайырымдылық жылы жүректен! нда педагогикалық психологиялық түзеу кабинетінің оқушылары үшін «Қайырымдылық жылы жүректен!» атты қайырымдылық шарасы өтті. Шараның ашылуында кабинет меңгерушісі Аида Ниязғалиева сөз сөйледі. Сырым аудандық педагогикалықпсихологиялық түзеу кабинетінде 30 бала оңалу бағдарламасын қабылдайды. Балалардың педагогикалық және педагогикалық оңалуы өз алдына, олардың рухани оңалуы да мекеме педагогтарының алдында тұрған негізгі мәселе. Шара осы мақсатта ұйымдастырылған жұмыстардың қатарына жатады. Қайырымдылық кешінің салтанатты сахнасында Зухра Халитова, Әнел Шілмұханов, Арухан Алдоңғар, Ақнұр Қуандық сияқты жас бишілер, сонымен қатар аудандық балалар саз мектебінің оқушылары өнер көрсетті. Мекеме оқушыларының барлығына жеке кәсіпкерлер Райса Нығметжанова мен Салтанат Назимованың атынан сыйлық берілді. «Тамаша» мейрамханасының иесі Аида Нұрмұханова балалар үшін тәтті үстел жайды. Бауыржан ШИРМЕДИНҰЛЫ, «Қарттарым асыл қазынам» Сарой ауылдық округ аппаратының ұйымдастыруымен «Қарттарымыз қазына!» атты мәдени көпшілік шара Шағырлой ауылының қарияларына «Мейірбандық күндері» қайырымдылық айлығы аясында ЖББ Абай орта мектеп-балабақшасының асханасында мерекелік дастархан жайылып, мектеп оқушыларының қатысуымен концерт қойылып, ас берілді. Мәдени көпшілік шараны ауылдық округ әкімі А.Жакиев, ауылдық округтің ардагерлер кеңесінің төрағасы Т.Нұрмұханов, мектеп директоры Т.Төреғалиева құттықтау сөз сөйлеп ашты. Мәдени көпшілік шара барысында 90, 80, 70 жасқа толған қарияларға құттықтау хаттар мен сыйлықтар ұсынылды. 70 жасқа толған ауылдық округтің ардагерлер кеңесінің төрағасы Т.Нұрмұхановқа аудандық ардагерлер кеңесінің төрағасы А.Галимовтың құттықтау хаты мен сыйлығы табысталды. Шараға ауылдық округтің мәдениет үйінің, мектеп ұжымының, ауылдық округ әкімі аппаратының және әлеуметтік сала қызметкерлері ат салысып, қарттарға мерекелік көңіл күй Аралтөбе ауылдық мәдениет үйінің фойесінде, ауыл үлкендеріне арналған қайырымдылық кеші ұйымдастырылды. сыйлады. Мерекелік дастарханға «Еркебай» шаруа қожалығы жетекшісі Б.Жаденғалиев, «Дана» шаруа қожалығы жетекшісі Б.Мұхитов демеушілік жасады. А.Қадырова, Сарой ауылдық округ әкімі аппаратының бас маманы Емен жарқын жүздесуді Аралтөбе ауылдық округінің әкімі Әділхан Рахымжанұлы қарияларды мейрамдарымен құттықтап ашты. Ұйымдастырылған кешке ауыл шаруа қожалықтары демеушілік етті. Ауыл қариялары көрсетілген құрметке рахметтерін жаудырып, ақ баталарын берді. Г.Ережепова, Аралтөбе ауылдық модельді кітапхананың кітапханашысы «Мейірбандық күндері» қайырымдылық айлығы шеңберінде, «Нұр Отан» партиясының «Ардагерлерді ардақтайық» жобасы аясында Елтай ауылдық округі бойынша ЖББ Тасқұдық негізгі мектеп бала-бақша кешені асханасында «Қарты бар, ауыл қазыналы ауыл» атты мерекелік дастархан ұйымдастырылды. Іс-шараға округтегі зейнеткерлер, мүмкіндігі шектеулі жандар шақырылды. Мерекелік іс-шараны ауыл әкімі Қайырбек Аманғалиев ашып, өзінің жүрек жарды лебізін жеткізіп, ауылдың өсіп-өркендеуіне үлес қосқан зейнеткерлер С.Байгабулова, М.Мамбетжанов, А.Имангалиевті алғыс хат және сыйлықтармен марапаттады. Шараға ауылдық округтегі барлық мекеме қызметкерлері және Елтай, Талдыбұлақ ауылдық округтері бойынша аудандық мәслихат депутаты Т.Дарғожиев демеушілік көрсетті. Жиналған қонақтар мәдениет үйі және мектеп ұжымы дайындаған концерттік бағдарламаны тамашалап, ұйымдастыру алқасына алғыстарын білдірді. А.Бекениязов, Елтай ауылдық округ әкімі аппаратының бас маманы 19 қазан 2017 жыл Екпе не үшін қажет? Бүгінгі таңда түрлі екпелер (вакцинация) жұқпалы аурулардың алдын алудын бірден бір жолы. Егу арқылы балалар мен халықты салдың (полиомелитке, қызылшаға, туа бітті қызамыққа, көкжөтелге, туберкулезге, эпидемиялық паратитке, гемофильді инфекцияға «В» және «А» гепатиті мен тұмауға (гриппке) және тағы басқа жұқпалы аурулардан қорғаудың ең сенімді әдісі екпелер жасау. Қазақстанда екпе егу барлық тұрғындарға тегін және қол жетімді болып отыр. Қазіргі кезде түсінбеушіліктің кесірінен ата-аналар арасында балаларына инфекциялық ауруларға қарсы егулерден бас тарту белең алуда. Соңғы жылдары елімізде әртүрлі қөзқарас бойынша кейбір азаматтар дүниеге келген сәбилерін екпе қабылдаудан бас тартып, балалардың болашағына үлкен қауіп төндіріп жүргендерін өздері түсінбей жүр. Ауданымыз бойынша екпеден бас тартушы ата-аналар саны жыл санап көбеюде. Екпеден бас тартушылардың басым көпшілігі дін жолындағы ата-аналар болса, бір қатары вакцинадан кейін болуы мүмкін қалыпты реакцияларды желеу қылып, екпеден бас тартуда. Тұмау мен Жіті респираторлық вирусты (ЖРВЖ) жұқпа елімізде ең көп таралған жұқпа болып қалуда, соның ішінде өте ауыр өтетіні тұмау болып саналады. Тұмаудың алдын алудың ең бірінші шарасы тұмауға қарсы екпе алу. Күні бүгін ауданда тұмауға қарсы екпе жұмыстары жүргізілуде. Жыл сайын тұмауға қарсы облысымызда ақысыз түрде тұрғындардың неғұрлым әлсіз топ өкілдері балалар үйінің тәрбиеленушілері, мектепинтернат оқушылары, қарттар үйіндегі адамдар, жүкті әйелдер, медқызметкерлер егіледі. Екпе тұмау ауруын азайтады, ауырған жағдайда жеңіл түрде өтеді. Жылма-жыл ауданымызда тұмау мен жедел респираторлық вирустық жұқпаның індеттік кезеңде көтерілуі байқалады. Тұмау және басқа да ЖРВЖ-дың эпидемиологиялық бұрқ етуінің алдын алу және иммунды қабатын қалыптастыру үшін тұрғындарға тұмауға қарсы ақылы түрде екпе жасату ұсынылады. Тұмауға қарсы ақылы екпе жасату 2147 теңгені құрайды. Т.ЕсҚалиева, Сырым аудандық ТҚҚБ жетекші маманы Жарамсыз деп танылсын Ернұр жауапкершілігі шектеулі серіктестігінің СТН санды құрылтай құжаттары жоғалуына байланысты жарамсыз деп танылсын.