Өкініп қалмаңыз, жазылу аяқталуға жақын...

Transkripsi

1 Соркөлде жағдай бар, жағажай жоқ... Жаздың шіліңгір ыстығында аудан жұртшылығының көбі түс ауғаннан кеш қарайғанға дейін Соркөл жағасынан табылады. ОБЛЫСТЫҚ Қоғамдық-саяси газет СЕЙСенбі, Oral óńіrі 26 маусым 2018 жыл 70 (20634) С С oral_oniri@inbox.ru Газет 1917 жылдың 28 шілдесінен бастап шығып келеді жылы "Құрмет Белгісі" орденімен марапатталған twitter.com/zhaikpress Құрметті оқырмандар! Орал өңірі газеті және zhaikpress.kz сайты облыс тұрғындарымен жедел де тіке байланыс орнату мақсатында арнайы whatsapp нөмірін іске қосты. Оған сіз хабарлама жіберіп, газетке немесе сайтқа өз тақырыбыңызды ұсынуға болады. Елге, халыққа пайдасы тиетін маңызды мәселені, әлеумет назарын аударатындай оқыс оқиғаны шұғыл хабарлап, газет журналистерінің іссапармен келіп, зерттеу жүргізуіне мұрындық боласыз. Газет жанынан ашылып отырған жедел байланыс түрі оқырман мен үнқағаздың үндестігін бұрынғыдан да жақсарта түседі деп сенеміз. Аптап ыстықта абай болайық! Күн райын бақылау, ауа райын болжау тікелей міндет-миссиясы болып табылатын «Қазгидромет» мекемесінің күн ілгері таратқан мәліметіне қарағанда, алдағы күндері аптап ыстық болатын түрі бар. Әсіресе, бүгін және ертең біздің облыстың аумағында аспан айналып, жерге түсердей алапат ыстық болады деп күтілуде. Ауа райын болжаушылардың ақпаратына қарағанда, облыстың кей жерлерінде күннің ыстығы тіпті градусқа дейін жететін көрінеді. Демек, абай болыңыз, ағайын! Әсіресе, қариялар мен балаларға, сондай-ақ жүрек-қан тамыры дертіне шалдыққан жандарға мұқият болайық! Күнтізбе бойынша қырық күн шілде келіп қалды. Кеше ғаламтордан Орал қаласына қатысты алдағы бір айдың күн райы болжамына көз салғанбыз. Туар айдың тоғызы мен он бесі аралығында ғана күндіз +22º, +26º аралығында болмақ. Ал қалған күндері ыстық +29º, +30 градустан бастап, +38 градусқа дейін шарықтайды. Демек, жылдың ең ыссы айындағы біздің облысқа қатысты ауа райы да осы шамадан көп ауытқи қоймас. Қырық күн шілде шыбын жанын қуырғанда адам баласының суға шомылуға аңсары ауатыны заңдылық. Бұл бағытта да сақтықты күшейткен абзал. Сонымен қатар төтенше жағдайлар құрылымдарының басшы-қосшысы күннің қатты ысуына байланысты өрт қаупі күрт күшейгенін алға тартып, әлсін-әлсін дабыл қағуда. Ендеше, «Сақтанғанды сақтайтынын» һәм «Сақтықта қорлық жоқ» екендігін есімізден шығармайық, әлеумет! Өкініп қалмаңыз, жазылу аяқталуға жақын... Ағымдағы жылдың соңғы алты айы үшін газетіне жазылу науқанының аяқталуына бар болғаны екі-үш күн ғана уақыт қалды. Егер сіз осы уақытқа дейін үшбу шаруаны күнде ертеңге ысырып келсеңіз, енді тездеткеніңіз жөн. Әйтпесе, жарты жыл бойы «Орал өңірінсіз» қалуыңыз әбден ықтимал. р/с Бүгіндері 2018 жылдың екінші жартыжылдығына облыстық газетіне жазылу жүріп жатыр. Тасымал қызметін пайдаланбайтындар үшін «Жайық Пресс» ЖШС және «Информбиржа» газеті редакциясының дүңгіршегі арқылы тұрақты Басылым атауы жазылу бағасы 6 айға қала Қазпошта АҚ БҚОФ-ның жазылу бөлімі: р/с Басылым атауы Информбиржа 1 Орал өңірі 1500 Анықтама үшін телефон: Қазпошта АҚ елді мекен жеке тұлға заңды тұлға жеке тұлға заңды тұлға Орал өңірі газетінің индексі Екінші жартыжылдық 2506, , , ,40 Баспасөз 2018

2 2 mereke-meıram Сейсенбі, 26 маусым 2018 жыл Oral óńіrі Полицейлер де мерекелейді Сенбі күні Орал теміржол вокзалы алдындағы Чапаев алаңында 23 маусым Қазақстан Республикасының полициясы күніне орай мерекелік шара өтті. Ел ішіндегі қоғамдық тұрақтылық пен тыныштыққа жауапты Қазақстан полициясының кәсіби мерекесі сенбі күні Абай алаңында салтанатты түрде аталып өтті. Жиынға облыс әкімі Алтай Көлгінов бастаған ат үстіндегі азаматтар мен сала ардагерлері, полиция қызметкерлері қатысты. Ясипа РАБАЕВА, Гүлсезім БИЯШЕВА, жолданды. Цифрландыру бойынша республикалық «Web-АП» жүйесінің онлайн режимінде әкімшілік құқықбұзушылықтың есебі шығарылып, жергілікті полиция қызметкерлеріне планшеттер мен техникалар берілді. «Қауіпсіз қала» жобасы бойынша Орал қаласына алты мыңнан астам бақылау камералары орнатылса, биыл ондай құрылғы-қондырғылардың саны 7500-ден аспақ. Бақылау камералары жол бойындағы, аулалардағы, қоғамдық орындардағы, мектептер мен балабақшалардағы орын алған заңға қайшы әрекеттерді әшкерелеу Суреттерді түсірген Александр КУПРИЕНКО Бүгін ел тыныштығы мен қоғамдық тәртіпті сақтау және әрбір азаматтың құқығы мен бостандығын қорғау жолында абыройлы қызмет атқарып жүрген полиция қызметкерлерінің кәсіби мейрамы. Сіздер Елбасы Жоғарғы бас қолбасшы Нұрсұлтан Әбішұлының қазақстандықтардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету, қоғамдық тәртіпті сақтау жөніндегі тапсырмаларын абыройлы атқарып келесіздер. Елбасы да құқық қорғау құрылымдарының материалдық-техникалық әлеуетінің нығая түсуін үнемі қадағалап отырады. Қоғамдық тәртіпті қадағалау үшін былтыр облысымызға 125 аутокөлік берілсе, соның басым бөлігі аудан-ауылдарға үшін таптырмас көмекші. Алдағы уақытта да тәртіп сақшыларының күн сайынғы қажырлы еңбегі мен қажет кездегі жанкешті ерлігінің арқасында қоғамдық тәртіп сақталып, азаматтардың қауіпсіздігі қамтамасыз етіледі деп сенемін, деді облыс әкімі Алтай Көлгінов құттықтау сөзінде. Салтанатты шарада ҚР Ішкі істер министрі, полицияның генерал-полковнигі Қалмұхамбет Қасымовтың құттықтау хаты мен бұйрығы оқылып, бірқатар сала үздіктеріне марапаттар мен жаңа шендері табысталды. БҚО ішкі істер департаментінің бастығы, полиция генерал-майоры Мақсұтхан Әбләзімовтың бұйрығы бойынша 744 қызметкер марапатталды. Еліміз Тәуелсіздік алғаннан бергі мерзімде облыста 32 полиция қызметкері қызмет барысында қаза тапқан екен. Жиын барысында міндетін мінсіз атқарып көз жұмған сарбаздар бір минут үнсіздікпен еске алынды. Мерекелік шара сала қызметкерлері мен өңір өнерпаздарының дайындаған концерттік бағдарламасына ұласты. Төтеншеліктерге 28 аутокөлік Полиция күніне орай Орал қаласындағы тұңғыш Президент атындағы алаңда Батыс Қазақстан облыстық төтенше жағдайлар департаментінің қызметкерлері марапатталып, оларға жаңа аутокөліктердің кілттері табысталды. Айым ТӨЛЕУҒАЛИ, БҚО ТЖД қызметкерлерін облыс әкімінің орынбасары Миржан Сатқанов және БҚО ТЖД бастығы, генерал-майор Жасұлан Жұмашев құттықтап, оларға алты «Хюндай Туксон» аутокөлігін, 18 АСА (Уаз ), үш АЦ 5-40 Урал-4320 және бір Ал-32 КамАЗ көліктерінің кілттерін табыс етті. Құрметті төтенше жағдайлар департаментінің қызметкерлері, сіздерді Полиция күнімен құттықтаймын! Материалдық-техникалық әлеуетті нығайту мақсатын- да сіздерге арнап жергілікті бюджет есебінен жаңа аутокөліктер алынды. Еңбектерің нәтижелі бо- лып, ел-жұрттың алғысына бөлене беріңіздер! деді құттықтау сөзінде Миржан Мұнайдарұлы. Шара барысында бірнеше қызметкер мінсіз қызметтері үшін алғысхаттармен марапатталды. Салтанатты жиын мерекелік концертке ұласты. Жауапты қызметтің жүгін арқалап, қоғамдағы қауіпсіздік пен тәртіпті қадағалайтын құқық қорғаушылардың қатарында ҚР ІІМ Көліктегі ішкі істер департаменті Орал станциясындағы ішкі істер желілік бөлімінің де қызметкерлері бар. Салтанатты шарада алдымен Мемлекеттік Әнұран шырқалды. Осы салада еліміздің әр түкпірінде қызмет бабында жүріп, қаза тапқан полиция қызметкерлерін еске алу үшін бір минуттық үнсіздік жарияланды. Жүргізуші айтып өткендей, елімізде соңғы үш жылда қызметтік борышын өтеу барысында 76 полиция қызметкері көз жұмып, 352 полиция жарақат алған екен. Төл мерекелерінде сап түзеген әріптестеріне арнап «Қазақстан теміржолы» АҚ «Жүк тасымалдау» Орал бөлімшесінің бастығы Мұрат Махамбетов, Орал жол дистанциясының бастығы Дүйсенбай Қожагелді лебіздерін білдірсе, «Вокзал-сервис» АҚ бастығы Қайырболат Ғайнеден Орал станциясындағы ішкі істер желілік бөлімінің бастығы, полиция подполковнигі Қайрат Жақияновқа «Қазақстан теміржолы» ҰК» АҚ желілік байланыс дирекциясының атынан алғысхат табыс етті. Сіздердің отбасыларыңызға ынтымақ пен құт-береке, өздеріңіз бен жанұяларыңызға амандықсаулық тілеймін. Тәуелсіз мемлекетіміздің дамуы мен көркеюі жолындағы ерен еңбектеріңіздің абыройы мен даңқына бөлене беріңіздер! деді Орал станциясындағы ішкі істер желілік бөлімінің бастығы, полиция подполковнигі Қайрат Жақиянов. Одан әрі Қайрат Тойшыбекұлы теміржол нысандарында құқықбұзушылық пен қылмыстың алдын алу және қоғамдық қауіпсіздікті қамтамасыз етуге үлесін қосқан теміржол мекемелерінің бірнеше қызметкерін алғысхатпен марапаттады. Олардың қатарында С. Бисенов, Д. Қуанғалиев, И. Олжатаев, Қ. Құбашева, Д. Қожагелді секілді сақшылар бар. Сонымен қатар Орал станциясындағы ішкі істер желілік бөлімінің бірқатар ардагері көліктегі ішкі істер департаменті бастығының бұйрығымен «Қазақстан полициясына 25 жыл» төсбелгісі мен грамоталарға ие болды. Ал Р. Кисамеденов, Р. Колтубаев, Д. Нұрышевалар облыс әкімінің алғысхатымен марапатталды. Орал станциясындағы желілік бөлімінің қызметкері, полицияның аға сержанты Ақтөре Закария «Полиция әнұраны» әнін шырқап, әріптестерінің мерейін бір үстем етті. Ал осы мекеменің қызметкері Асхат Нұрмұхамбетовтың ұлы Айдар Шаяхметтің өнеріне көрермен зор ықылас білдірді. Полицейлердің төл мерекесіне облыстағы өнерпаздар да әннен шашу шашып, мерекенің көрігін қыздырды. Алаңның бір шетінде арқан тарту, 24 келілік гір тасын көтеру, қол күресі және дартстан спорттық ойындар өтті. Білек күшін сынаған полицейлер өзара кім мықтыны анықтап, тартысты сайыс өрнегін көрсетті. Сонымен қатар полицейлер денсаулық айлығы шеңберінде келген қонақтарға салауатты өмір салтын ұстануға үндеген буклеттер табыстады. Ернар БЕКЕНОВ, Орал станциясының ішкі істер желілік бөлімі бастығының орынбасары, полиция подполковнигі: Мен осы салада 25 жыл қызмет атқардым. Жақында зейнеткерлікке шығамын. Полиция қызметі қиындығы көп, жұмысы белгілі бір уақытпен шектеле қоймайтын жауапты да ауыр жұмыс. Полицейлер күн-түн демей, халыққа қызмет атқарады. Әр жұмыстың өзіне тән ерекшеліктері болатыны секілді, бұл қызметтің де қиындығы мен жетістіктері де жетерлік. Әріптестерімді төл мерекемен құттықтаймын! Қоғамымыздағы тыныштықты сақтауда қызметтерін адал атқарып, халықтың алғысына бөлене берулеріне тілектеспін. Айнұр ҮМБЕТОВА, Орал станциясының ішкі істер желілік бөлімінің жедел уәкілі, полиция лейтенанты: Біздің қызмет көрсету аумағымызда теміржол аймағы және Орал қаласының әуежайы бар. Жұмысымыз ер немесе әйел адамның қызметі деп бөлінбейді. Сондықтан да біздегі нәзік жандылар ер-азаматтармен қатар бар күш-жігерін аямай қызмет етіп келеді. Құқық қорғау саласында қызмет істеуді бала кезден армандаған едім. Әрине, полиция қызметкері атану оңай бола қойған жоқ. Сонда да арманым алға жетелеп, өзім қалаған қызметке орналастым. Суретті түсірген Темірболат ТОҚМАМБЕТОВ

3 Oral óńіrі Сейсенбі, 26 маусым 2018 жыл QOǴAM 3 ҚР Әділет министрі Марат Бекетаев өңірлермен бейнекон ференциялық байланыс жасау арқылы халыққа есеп берді. Министрдің есебі Есептік кездесу барысында әділет құрылымдарының 2017 жылғы жұмысын қорытындылап, 2018 жылға қойылған міндеттері туралы атап өтті, сондай-ақ азаматтардан, үкіметтік емес ұйымдар мен бизнес қауымдастықтарының өкілдерінен келіп түскен сұрақтарға жауап берді. Марат Бекетаев Әділет министрлігі үшін заңнаманың сапасын арттыру басты міндет екенін атап көрсетті. Нормашығармашылықты автоматтандыру және процесті оңтайландыру үшін министрлік «Е-заңнама» бірыңғай электрондық жүйесін жасау бойынша жұмыс жүргізуде. Жүйе заң жобаларын әзірлеудің барлық кезеңдерін электронды түрде сүйемелдеуге бағытталған. Содай-ақ зияткерлік меншік құқықтарын қорғау маңызды міндеттердің бірі болып табылады. Әділет құрылымдары тіркеу рәсімдерін жеңілдету үшін қарқынды жұмыс жасауда. Зияткерлік меншік нысандарын тіркеудің бірыңғай жүйесін енгізу жоспарлануда. Тиісті заңға ағымдағы жылғы 20 маусымда Мемлекет басшысы қол қойған болатын. Меншік құқықтарын қорғау және қабылданған сот актілерін орындауды қамтамасыз етуге бағытталған сот шешімдерін орындау жүйесінде де жаңашылдықтар бар. Өткен жылдың желтоқ- сан айынан бастап ақпараттық жүйе мүлікті тіркеудің мемлекеттік деректер базасымен интеграцияланған. Енді жылжымайтын мүлікке тыйым салуды және салынған тыйымнан босатуды электронды түрде жасауға болады. Бүгінгі таңда жеке сот орындаушыларының саны артуда. Әділет министрлігі елдегі кәсіпкерлік ахуалды жақсарту бойынша жұмыстар жүргізуде. Былтыр азаматтық және банктік заңнаманы жетілдіру бойынша ережелерді қамтитын заң қабылдады. Бұдан былай «электронды Үкімет» веб-порталында шағын және орта бизнес субъектілерін тіркеу кезінде банктік шот ашып, сақтандыру шартын жасауға болады. Халық үшін қолжетімді әрі сұранысқа ие. Нотариаттық емес мәмілелерді тіркеу рәсімі мен мерзімі үш күннен бір күнге дейін қысқартылады. Әділет министрі Марат Бекетаев өз баяндамасын қорытындылай келе, ағымдағы жылы әділет құрылымдарының қызметі ҚР Президенті Н. Ә. Назарбаевтың «Төртінші өнеркәсіптік революция жағдайындағы дамудың жаңа мүмкіндіктері» атты Қазақстан халқына арнаған Жолдауында айтылған ауқымды мақсаттар мен міндеттерді одан әрі орындауға бағытталатынын атап өтті. Өз тілшіміз Облыстық мәслихат сессиясы төрағасының шешімі Орал қаласы маусым 2018 жыл Облыстық мәслихаттың кезектен тыс 18-сессиясын шақыру туралы «Қазақстан Республикасындағы жергілікті мемлекеттік басқару нылатын мәселелер: Сессияның күн тәртібіне ұсы- және өзін-өзі басқару туралы» Батыс Қазақстан облыстық Заңының 10-бабына сәйкес ШЕ- мәслихатының 2017 жылғы 6 желтоқсандағы 15-2 « жыл- ШІМ ҚАБЫЛДАДЫМ: Облыстық мәслихаттың кезектен тыс 18-сессиясы 2018 жыл- жет туралы» шешіміне өзгерістер дарға арналған облыстық бюдғы 29 маусымына облыстық мәслихаттың үлкен залында сағат Басқа мәселелер. енгізу туралы ге шақырылсын. Сессия төрағасы Е. Елемесов Жеңістің алғашқы шеруі Осыдан тура 73 жыл бұрын алғашқы Жеңіс шеруі 24 маусымда Мәскеу қаласында өткені тарихтан белгілі. Осы атаулы күнге орай Орал қаласындағы ҰОС және еңбек ардагерлері жылдағы дәстүр бойынша биыл да бас қосты. Аталмыш жиынға облыс әкімі Алтай Көлгінов арнайы қатысып, ардагерлерді құттықтап, сый-құрмет көрсетті жылы 24 маусымда Мәскеу қаласында өткен Ұлы Жеңістің алғашқы шеруінде 15 мың адам сапқа тұрған болатын. Аталмыш шеруге бүгінгі Батыс Қазақстан облысы бойынша екіақ адам қатысқан екен. Оның бірі бүгінде марқұм болған, 1916 жылы дүниеге келіп, соғыстан кейінгі бейбіт өмірде аудандық атқару комитетінде төраға, бірінші хатшы қызметтерін абыройлы атқарып, елге танылған азамат Мырзахмет Тәжмұқанов болса, екіншісі ҰОС ардагері, бүгінде Орал қаласы мен Батыс Қазақстан облысының құрметті азаматы атанып отырған КСРО және Қазақстан прокуратурасының құрметті қызметкері Иван Гапич. Иван Степанович 1923 жылы 2 ақпанда осы күнгі Астана, бұрынғы Ақмола қаласында дүниеге келіпті. Ұлы Отан соғысы жылдарында Польша, Чехословакия, Украинаны азат етуге қатысқан. Оның зейнетке шыққанша 20 жыл үздіксіз қызмет еткен ұжымы Батыс Қазақстан облысының прокуратурасы. Нақтырақ айтқанда, жылдар аралығында Батыс Қазақстан облысы прокурорының бірінші орынбасары лауазымын атқарған. Иван Гапич «Ерлігі үшін», «Кенигсбергті алғаны үшін» медальдарымен, «Қызыл Жұлдыз», үшінші дәрежелі жауынгерлік Даңқ, «Құрмет» ордендерімен марапатталған қадірлі ардагер, - дейді аталмыш басқосуды жүргізген еңбек ардагері Жайсаң Ақбай. Жеңіс сарбазы, соғыс және еңбек ардагері Иван Гапич өміріндегі сол бір қуанышты кезеңді әлі күнге дейін ерекше тебіреніспен еске алады. Жеңіс күні мен үшін ең қастерлі мереке. Бұл қуаныштың көкірегімді кернегені соншалық, сол сәтте жүрегім жарылып кетердей көрінген еді. Соғыстың біткеніне, өз міндетіңді абыроймен атқарып, тірі қалғаныңа қалайша қуанбассың! Егер бірнеше жыл қатарынан күн демей, түн демей өліммен үнемі бетпе-бет келген болсаң, өмірді мүлде өзгеше бағалайсың. Алғашқы Жеңіс шеруіне қатысатынымды естігенде айрықша қуандым жылдың 24 маусым күні Мәскеу қаласында жаңбыр жауып тұрды. Бізді ертерек сапқа тұрғызды. Сол себепті парад басталғанша киімімізден су өтіп, айтарлықтай жаурап үлгердік. Бірақ мұны ешқайсымыз елең қылмадық. Сол түнгі аспанның ерекше әдемі көрінісі, мерекелік салюттің салтанаты күні кешегідей есімде, - дейді қарт майдангер Иван Степанович. Нұртас НАБИОЛЛАҰЛЫ, Суретті түсірген Александр КУПРИЕНКО Діни тағаттылық дәстүрден ажыратпауы тиіс Облыс бойынша тұрғындардың діни сауатын арттыру, толеранттылық пен ұлттық және діни құндылықтарды насихаттау бағытында 14 ақпараттық-түсіндіру тобы қызмет етеді. БҚО Қазақстан халқы ассамблеясының алты мүшесі осы топтар құрамына енген. Былтыр облыс әкімдігі ассамблеяның қоғамдық келісім кеңестерінің діни экстремизмге қарсы жылдарға арналған шаралар жоспарын бекіткен болатын. Соған сәйкес Достық үйінде «Дәстүрлі діннің экстремизм мен терроризмге қарсы тұрудағы рөлі» атты дөңгелек үстел отырысы өтті. Оған облыстық ассамблеяның құрылымдық бөлімшелері, этномәдени бірлестіктерінің төрағалары мен мүшелері және жастар қатысты. Шарада БҚО ҚХА төрағасының орынбасары, хатшылық меңгерушісі Ғайса Қапақов діни ахуалды сараптауға қоғам болып атсалысу маңызды екенін атап өтті. Облыстық дін істері басқармасы басшысының міндетін атқарушы Мақсат Романқұловтың сөзінше, мамыр айында ҚР Парламен- ті Мәжілісі «Діни қызмет және діни бірлестіктер туралы мәселелер бойынша ҚР-ның кейбір заңнамалық актілеріне өзгерістер мен толықтырулар енгізу» туралы заң жобасын мақұлдаған. Соның негізінде төрт кодекс пен сегіз заңға 117 өзгеріс пен толықтыру енгізіледі. Заң жобасында «деструктивті діни ағым», «діни радикализм» ұғымдарына анықтама берілген. Дінге сенбейтіндердің құқығы ескеріліп, мемлекеттік және бюджеттік мекемелер қызметкерлеріне жаңа талаптар қойылады. Мақсат Романқұлов теріс көзқарастағы діни ағымдардың мүшелерімен жекелей жұмыс күшейетінін айтты. Дөңгелек үстелде «Литер» газетінің меншікті тілшісі, «Экспертная инициатива KZ» ЖК директоры Оксана Дементиевская христиандық бағыттағы кейбір діни ұйымдардың деструктивті элементі бар екенін хабарлады. Олар өз сеніміне психологиялық тәсілдермен ұйытып, Інжіл баптарын бұрмалап түсіндіреді. Пасторлары әмірлерін қалтқысыз орындауды міндеттеп, отбасылық құндылықтарды теріске шығарады. Ұйым мүшесінің жұмыс орнынан алатын айлық жалақысының 10 пайызын ортақ «қайырымдылық іске жұмсап отыруға» үгіттейді. Журналист екі жыл бұрын «Новая жизнь» діни ұйымының Алматыдағы кеңсесінен тіркелмеген қару табылғанын еске салды. Ал аталған ұйымның филиалы қазіргі уақытта Батыс Қазақстан облысында заңды түрде тіркеліп, қызмет етуде. Шарада деструктивті сипаты бар діни ұйымдардың қоғаммен арақатынасын сараптап, олардың психологиялық тәсілдерді қолдануына тыйым салатын уақыт жеткені әңгіме өзегіне айналды. Нұртай ТЕКЕБАЕВ,

4 4 Сейсенбі, memqyzmet 26 маусым 2018 жыл Oral óńіrі Еңбекақы төлеудің жаңа жүйесі ынталандыруға жол ашады Алик ШПЕКБАЕВ, ҚР Мемлекеттік қызмет істері және сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл агенттігінің төрағасы Ұлт жоспары «100 нақты қадамның» кіріспесінде оның қоғам мен мемлекеттегі түбегейлі өзгерістерді қалыптастыратыны айтылған, олардың басты мақсаты жүйелі аурулардың сыртқы белгілерін жуып-шаю емес, оны емдеу болып табылады. Дамыған 30 елдің қатарына кіруге жол ашатын, кәсіби мемлекеттік аппараттың қалыптасуына бөгет болатын осындай жүйелі мәселелердің бірі халыққа тиімді және адал қызмет ету идеясын құнсыздандыратын мемлекеттік қызметшілердің еңбекақы деңгейінің жеткіліксіз дәрежедегі бәсекеге қабілеттілігі болып табылады. Бұл мемлекеттік аппарат қызметкерлерінің кәсіби дәрежесінің төмендігінің және олардың жемқорлыққа ұшырау себептерінің бірі. Мемлекет басшысының тапсырмасымен біз осы мәселені шешудің кешенді амалдарын қарастырдық. Біріншіден, кадрларды іріктеу және жоғарылату барысында біліктілік тәсілі енгізілді. Маманның өз білімін күнделікті қызметте қалай қолданатынын және қажетті дағдыларымен қабілеттерін анықтау маңызды. Нәтижелі жұмыскер болу үшін теориялық білім жеткіліксіз. Мысалға, көшбасшылық саласындағы маман әрқашан көшбасшы болуға қабілетті емес. Екіншіден, мемлекеттік органдардың қызметшілерін бағалау жүйесін қайта қарастыру іске асырылды. Бұл жүйенің кемшіліктері айқын. Мемлекеттік қызметшінің атқаратын жұмысының нәтижелілігі оның ұйымның стратегиялық жоспарын жүзеге асыруға қосқан жеке үлесіне әділ баға беруге мүмкіндік бермейтін ресми көрсеткіштерге орай анықталды. Біз маманның кәсіби қалыптасуын ғылымға негізделген тексеру жүйесін енгізу арқылы осы және басқа кемшіліктерді жойдық. Бұл жүйенің сапасы «Б» корпусының әкімшілік мемлекеттік қызметшілерін кешенді аттестаттау барысында сыналды. Мемлекеттік органдардың қызметшілерін қаржылық ынталандыруды күшейту қажет болды. Мемлекеттік қызметшілердің еңбекақысын олардың қызметінің нәтижелеріне байланысты көтеру Ұлт жоспарында көрініс тапқан түйінді міндеттердің бірі. Оны шешу Мемлекет басшысының біздің барлық жұмысымыз халықтың табыс деңгейін арттыруға бағытталуы тиіс деген нұсқауы тұрғысында айрықша өзектілікке ие болады. Ол үшін еңбекақы төлеудің жаңа жүйесі әзірленіп, пилоттық режимде агенттікте, Әділет министрлігінде, Астана қаласының және Маңғыстау облысының әкімдіктерінде енгізілді. Ол екі бөліктен тұрады: факторлы-балдық шкала негізінде анықталатын «тұрақты» және бір жыл ішінде атқарған жұмыс нәтижелері бойынша кем дегенде төрт жалақыдан жоғары бонус төлеуге байланысты «ауыспалы». Пилоттық жобаның мәні неде? Жаңа жүйенің үш айқындаушы факторы бар. Ол құзыреттілік пен жұмыс тәжірибесі, шешілетін міндеттердің ауыртпалық деңгейі және нәтижеге қол жеткізу үшін жауапкершілік деңгейі. Аталған факторлар бойынша «ұпайлар» жиынтығы еңбекақы төлеудің жаңа кестесіндегі лауазымның орнын айқындайды. Ол төрт блокқа біріккен: жауапты хатшылар, аппараттардың басшылары мен комитеттердің төрағалары кіретін жоғары басқарушы, негізгі, жәрдем беруші және қосалқы. Қызметінің тиімділігі ұйымның стратегиялық мақсаттарға қол жеткізуі үшін түйінді болып табылатын негізгі салалық бөлімшелердегі жұмыс, әрине, жәрдем беруші және қосалқы құрылымдардағы жұмыспен салыстырғанда әлдеқайда жоғары төленетін болады. Еңбекақы төлеудің жаңа жүйесін енгізу не береді? Біріншіден, материалдық ынталандырудың пәрменді тетігі құрылады. Біз бірінші рет жұмыстың сипатына, ауыртпалық деңгейіне және тиімділігіне қарамастан, барлығы тең дәрежеде жалақы мен сыйақы алатын теңестірілген тәсілден бас тартамыз. Мысалға, мемлекеттік органның стратегиялық мақсаттарына қол жеткізуде маңызды рөл атқаратын департаментінің сарапшысы, құжаттарды тіркеу мен жіберу бойынша міндеттерді атқаратын канцелярия бөлімінің маманымен бірдей еңбекақы алады. Біреуі тиімді басқарушылық шешімдерді тұрақты іздеумен айналысса, екіншісі, әзірленген дайын алгоритм шеңберінде әрекет етеді. Сыйақыға байланысты жағдай да осындай. Яғни, әділеттіліктің негізгі қағидасы бұзылады. Екіншіден, жаңа моделді қолдану аймақтардағы және орталықтағы мемлекеттік қызметшілердің жалақысындағы үйлеспеушілікті 70%-дан 10%-ға дейін түбегейлі қысқартуға мүмкіндік береді. Ол «орталық аймақ орталық» қағидасы бойынша кадрлар айналымы тетігін тиімді қолдануға мүмкіндік береді. Үшіншіден, осы жолмен біз мемлекеттік қызметті, әсіресе, талантты жастар үшін еңбек нарығындағы тартымды, бәсекеге қабілетті ойыншы ретінде таныстыра аламыз. Бүгінгі күннің өзінде пилоттық органдардағы мемлекеттік қызметшілердің жалақысы екі есе артты. Ол еңбекке деген қатынасты түбегейлі өзгертеді, яғни заманауи адамды жетістікке жетелейтін жасампаздық пен көшбасшылыққа шақырады. Әрине, санаулы айлар ішінде мемлекеттік қызметшілерді материалдық ынталандырудың үздік моделі құрылады деп есептеу қателік болар. Сол себепті бұл жобаны жүзеге асырудың барлық мәселелік жақтарын талдап, әрі қарай оны барлық мемлекеттік аппарат ауқымында іске қосу үшін пилоттық режимде енгізілді. Пилоттық жобаның аралық нәтижелері қызметшілердің адал және тиімді еңбек етуге талпынысын, сонымен қатар бәсекенің артуын көрсетіп жатқанын атап өткен жөн. Өткен жылмен салыстырғанда кадрлардың ауысуы шамамен үш есе азайды, ал Әділет министрлігінде ағымдағы жылы мемлекеттік қызмет жүйесінен бірде-бір адам кетпеген. Бір орынға жарияланған байқауға 55 үміткер қатысуда. Яғни мемлекеттік қызметтің тартымдылығы мен абыройы артуда. Реформаның маңызды көрсеткіштерінің бірі пилоттық жобаны жүзеге асыруға қатысатын мемлекеттік органдардан сұрастырылған жұмысшылардың 95%-ы оның нәтижелеріне қанағаттануында. Факторлық-балдық шкала шеңберінде жалақының артуына қарамастан, ағымдағы жылы агенттіктің штат санын толықтыруға мараторий жүргізу арқылы орталықта 30% және аймақтарда 10% оңтайландырдық, бұл орталық аппараттың орындаушылық сатысындағы қызметшілердің жалақысын 60%-ға, аймақтық департамент қызметшілерінің жалақысын 10%-ға арттыруға мүмкіндік берді. Бұл бағыттағы келесі қадам кадр қызметтерінің жұмысын қолданыстағы «Е-қызмет» ақпараттық жүйесі негізінде жалпы қызмет көрсету орталығының үлгісіне ауыстыру болды. Шетелдік және отандық тәжірибе көрсеткендей, жеке компаниялар мен мемлекеттік мекемелердің адамзаттық капиталы сапасын айтарлықтай арттыруға қол жеткізу, сонымен қатар HRсаясат саласында шығындарды азайту қызметкерлерді басқарудың интеграцияланған жүйесін құру арқылы қамтамасыз етіледі. Ол қызмет көрсету орталығының жалпыға ортақ модельдерінің бірі. Мысалы, Нидерландыда қызметкерлерді басқару саласында қызмет көрсететін осындай орталықты құру мемлекеттік мекемелердің аталған қызметті атқаратын жұмыскерлер санының 50 пайызға қысқаруына және 250 млн. доллар көлеміндегі қаражаттың үнемделуіне алып келді. Біздің жобаны жүзеге асыру HR-үрдістеріне жұмсалатын шығынды қысқартуға мүмкіндік береді. Қызметкерлерді басқарудың интеграцияланған жүйесінің жұмыс істеуі шеңберіндегі кадрлық іс-жүргізуді орталықтандыру мемлекеттік органдардың құрылымы мен қызметшілерін оңтайландырудың сапалы жаңа кезеңінің бастамасы болмақ. Біздің есебіміз бойынша, аталған модельді барлық мемлекеттік қызмет ауқымында қолдану кадр бөлімдерінің қызметкерлерін және жалақы төлеу бойынша бухгалтерлерді шамамен 4600-ге қысқартып, жыл сайын 5,5 млрд. теңге үнемдеуге болады. Оңтайландыру бойынша кешенді жұмыс мемлекеттік қызметшілердің еңбекақысының жаңа жүйесін енгізу бойынша жобаға қатысатын әкімдіктерде де жүргізілуде. Осылай өзгертудің арқасында Астана әкімдігі басқармаларының саны 30-дан 21-ге дейін қысқарды. Артық басқарушылық құрылымдар оңтайландырылды, қосарланушылық жойылды. Агенттікке ұқсас қызметшілерді басқарудың бірыңғай қызметі, сонымен қатар бақылау саласында бірыңғай орган құрылды. Халықпен кері байланыс құруға арналған «I-komek» бағдарламасы іске қосылды. Маңғыстау облысында басқарушылық құрылымдарды оңтайландыру, бизнес-үрдістерді автоматтандыру жүргізілуде, аудандар қағазсыз құжат алмасу жүйесіне ауысуда. Бақылау-қадағалау міндеттерінің қысқаруы, қосарланушы міндеттердің жойылуы, міндеттерді бәсекелі ортаға жіберу және әрі қарай цифрландыру мемлекеттік органдардың құрылымдары мен штат санының оңтайландырылуына, мемлекеттік қызметшілердің еңбекақысын арттыруға арналған қажетті қаржы қорының пайда болуына әкеледі. Лауазымдары қысқартылатын мамандарды әлеуметтік қорғау мақсатында біз бейінді мемлекеттік органдармен бірлесіп, оларды қайта оқыту және әрі қарай жұмыспен қамтамасыз ету мәселесін шешудеміз. Жалпы, факторлы-балдық шкаланы енгізу бойынша жұмысты мемлекеттік органдарда шығындарды оңтайландыру есебінен қарастырылатын қаржының болуын есепке ала отырып, кезеңкезеңімен өткізу қарастырылған. Соның өзінде Президенттің 2007 жылғы 29 наурыздағы «Әкiмшiлiк реформаны одан әрі жүргізу жөнiндегi кейбір шаралар туралы» жарғысына сәйкес еңбекақы төлеудің қолданыстағы қорының бюджетке қайтаруды қажет етпейтіндігін, яғни мемлекеттік органдардың теңгерімінде қалдырылатындығын ескерген жөн. Мансаптық модельді құрудың әлемдік тәжірибесі бойынша мемлекеттік қызметшілерге қойылатын талаптарды арттырумен қатар, олардың әлеуметтік қорғалуының деңгейін де арттыру қажет. Сол себепті қазіргі уақытта Президент әкімшілігінің қолдауымен агенттік мемлекеттік қызметшілерді әлеуметтік қамту деңгейін жақсарту бойынша шаралар әзірлеуде. Баспаналы болу және зейнетақы тағайындау, балабақшаларда орындармен қамтамасыз ету, аймақтарда денсаулықты қалыпқа келтіру үшін жағдайлар жасау барысында жеңілдіктер ұсыну сөз болып отыр. Мемлекеттік қызметшілердің әлеуметтік жағдайларын жақсартуға Мемлекет басшысының 5 әлеуметтік бастамасын, оның ішінде « » бағдарламасын жүзеге асыру маңызды серпіліс бермек. «Қазақстанның тұрғын үй құрылыс банкі» АҚ-мен бірлесіп

5 әскери қызметшілер мен арнайы органдардың қызметшілеріне арналған бағдарламалар сияқты әкімшілік мемлекеттік қызметшілерге арналған «5-5-25» ипотека мәселесін әзірлеу шаралары басталды. Жаңа еңбекақы жүйесін қосқанда, мұның барлығы мемлекеттік қызметшілердің ынтасын айтарлықтай арттыруға мүмкіндік беретін болады. Мемлекеттік қызметшілердің жалақысын орташа деңгейде екі есе арттыру бойынша реформаны толыққанды жүзеге асыру 220 млрд. теңге қосымша қаржыны талап етеді. Қаражат мөлшері ауқымды, бірақ оны тіпті бюджетке ауыртпалық түсірмей-ақ қарастыруға болады. Аталған жұмыс Ұлттық экономика министрлігінде агенттікпен бірлесе Мемлекет басшысының мемлекеттік органдар мен ведомстволық бағынышты ұйымдарды оңтайландыру мен нығайту туралы тапсырмасы аясында орындалып жатыр. Біз бастапқы кезеңде бос жұмыс орындарын қысқартуды дұрыс деп есептейміз. Олардың мөлшері шамамен 12 мың. Ол бірден 13 млрд. теңгені бөлуге мүмкіндік береді. Бағынысты ұйымдарды оңтайландыру тұрғысынан, олардың ұйымдық-құқықтық нысанын коммуналдық мемлекеттік мекемеден (КММ) коммерциялық емес акционерлік қоғамға (КЕАҚ) өзгерту тиімді шаралардың бірі болып табылады. КЕАҚ форматында жұмыс істеудің негізгі артықшылығы басқарудың икемділігі, бюджетті бөлудегі тәуелсіздік, қызметкерлерді бәсекеге қабілетті жалақымен қамтамасыз ету және қызметкерлер санын азайту мүмкіндігі. Мысалы, осы өзгерістің нәтижесінде Астана әкімдігі Балалар үйінің басшылығы қаржы-шаруашылық қызметінің ашықтығын арттырды. Осылайша 90 млн. теңге үнемделіп, өрт қауіпсіздігі жүйесін жетілдіруге, үй-жайларды жөндеуге және жылумен қамтамасыз ету инфрақұрылымын жақсартуға, биометриялық қол жеткізу жүйесін енгізуге бағытталған. Ең бастысы, қолда бар бюджетпен қызметкерлердің жалақысын 3-4 есеге көтеру мүмкіндігі болды. Егер бұрынғы еңбекақы 33 мыңнан 120 мың теңгеге дейін болса, бүгінгі күні 120 мыңнан 450 мың теңгеге дейін жетіп отыр. Астаналық балалар үйінде жүргізілген мұндай жұмыс басқа мемлекеттік мекемелер үшін үлгі бола алады деп ойлаймын. Жоғары ынталанған мемлекеттік қызметші өзінің мансаптық және материалдық келешегінің тұтас және толығымен ұйымның мақсаттарын жүзеге асыруға қосқан өз үлесіне, әлеуеті мен жеке қасиеттеріне баға беруге тәуелді екеніне сенімді болған жағдайда өзінің абыройын бағалап, әрқашан өзінің кәсіби білімі мен дағдыларын дамытуға талпыныс жасайтыны ешбір күмән туғызбайды. Бұл біздің атқаратын еңбегімізден күтілетін нәтиже. «Нұр Отан» партиясының облыстық филиалы тарапынан «Жиырма игі іс» және «Кедергісіз келешек» жобалары аясында Орал қаласында тұратын жалғызбасты анаға қаржылай қолдау көрсетілді. Қаржылай көмекті көпбалалы ана Арман Хамитоваға аталмыш партияның Батыс Қазақстан облыстық филиалы төрағасының бірінші орынбасары Серік Сүлеймен бастаған партия қызметкерлері аяқтай барып табыс етті. Төрт балалы ана Арман Хамитованың мамандығы қазақ тілі және қазақ әдебиеті пәнінің мұғалімі. Алайда ол балаларының денсаулығына байланысты үйде отыруға мәжбүр. Қыздарының үлкендері 45 мектеп-гимназиясының жетінші және оныншы сыныптарына көшкен. Ал олардан кейін жарық дүниеге көрінген ұлы Абдухамит пен кенже қызы Бибірәзияның денсаулықтарында ақау бар. Сол себепті Бибірәзия 19 мектептің түзелту Ананың алғысы сыныбында оқиды, ал он жасар Абдухамит үйде тәрбиеленуде. Көпбалалы ана қалалық 5 емханада тіркеуде тұрған сәбилеріне Алматы қаласында емделуге тегін жолдама алып, жақын арада жол жүргелі отыр. Ұлым үш жас он айына дейін алаңсыз өсті. Дамуында ешбір ақау байқалмады. Кенеттен қырық минут бойы үзіліссіз сіреспе (судороги) ұстап қалды. Содан ауруханада есінен танып, талықсып кетті. Оянған соң бізді танымады, тіпті мойынын тік ұс- тауға шамасы келмей қалды. Кейін дәрігерлер оған «ДЦП» диагнозын қойды. Бүгінде арнайы әлеуметтік қызметкерлер үйге келіп, түрлі ем-шаралар жасап жүр. Кенжетайым Бибірәзияға жүкті кезімде жолдасым өмірден өтті. Қайғының да әсері шығар, қызым дүниеге келгенде бір жақ қолы мен аяғы дұрыс істемейтін болды, аяғын сылтып басады. Жуырда екі баламды алып, Алматы қаласына жол жүргелі отырмын. Біздің жағдайымыз туралы ауруханадан ақпарат 5 Суретті түсірген Темірболат ТОҚМАМБЕТОВ El-Jurt Сейсенбі, 26 маусым 2018 жыл алып, қаржылай көмек көрсеткен, оның үстіне азық-түлік әкеліп берген «Нұр Отан» партиясының қызметкерлеріне алғысымыз шексіз. Өмірде жақсы адамдардың көп екендігіне тағы бір мәрте көзім жетті. Қайырымды жандардың осындай игі істері көбірек насихатталып, өзгелерге үлгі болса екен, дейді көпбалалы ана. Айым ТӨЛЕУҒАЛИ, «Астанаға сәлем!» Бөрлі ауданының өнерпаздары «Астанаға сәлем!» атты дәстүрлі ауданаралық өнер фестивалін жалғастырып, Қадыр Мырза Әли атындағы мәдениет және өнер орталығының амфитеатрында концерт ұйымдастырды. Астананың 20 жылдығына орай ұйымдастырылған мерекелік кеш аудандық дәстүрлі әншілердің орындауындағы «Астанаға сәлем!» әнімен басталды. Халықтық атағы бар «Ақ жаулықты» әжелер ансамблі сахна төрінде «Туған жер» әнін әуелетті. Ал Ұлы Отан соғысы және тыл ардагерлерінен құралған ұлттық хор «Отчизна» әнін әсерлі орындады. «Глобус» мюзикл-театрының әншілері «Мерекеңмен, Астана!» әнін айтып, көрермен көңілінен шықты. Ағайынды Ғаділгереевтер өнер сүйер қауымға «Астана» әнін тарту етті. Орал қаласының тұрғындарына мерекелік кеш сыйлау мақсатымен Ақсай қаласынан келдік. Бүгінгі кеш мағыналы өтуде. Өйткені Астанамыздың туған күнінде Жайық өңірі де ерекше қуанышқа бөленеді. Суретті түсірген Оксана КАТКОВА Oral óńіrі Бүгін өнердегі әріптесім Гүлсезім Қуанышқалиевамен «Ару Астана» атты авторлық әнімізді орындамақпыз. Концертімізді тамашалауға жиылған қауымның көңілінен шығамыз деп сенемін, дейді Бөрлі аудандық демалу орталығының жанынан ашылған «Адо» вокалды-инструменталды аспаптық тобының әкімгері Эдуард Садықов. Көрермендер «Қарлығаш», «Назерке» және «Әдемі» үлгілі би ансамбльдерінің «Түрік», «Жаса, Қазақстан!», «Балалар», «Сағым дала» билерін ерекше ықыласпен тамашалады. Сондайақ Жаңыл Чугирова, Алдаберген Аймағамбетов, Айнұр Мұқанғалиева сынды әншілер «Астанама тарту», «Елімнің бір еркесі мен боламын» атты әндерді шырқады. Әдемі кеш «Қазақстаным, алға!» әнімен қорытындыланды. Мен алтыншы шағынауданның тұрғынымын. Соңғы апталарда амфитеатрда Астана күніне орай мерекелік кештер ұйымдастырылуда. Аптаның соңғы жұмыс күнінде отбасымызбен концерт тамашалап, керемет әсерге бөлендік, дейді қала тұрғыны Айзада Оралбаева. Айымгүл ЖОМАРТҚЫЗЫ,

6 6 Сейсенбі, AÝYL-AIMAQ 26 маусым 2018 жыл Oral óńіrі Жұбан еліндегі БИЫЛ: P Ақжайық ауданының орталығында «Сәбилер» саябағы жасақталып, барлық саябақ саны жетеуге жетті; P «Мен сыйға тартқан домбыра» акциясы бойынша ауданда тұрғындар мектеп шәкірттеріне 206 домбыра сыйлады; Ақжайықтың Атымтай жомарттары Жасы бар, жасамысы бар, соңғы кезде туған жерге қолдан келгенше қамқорлық жасауға ұмтылған азаматтардың қатары қалыңдауда. Рухани келбеті райлы, тазалыққа жаны P Қазақстанның еңбек сіңірген әртісі, жыршы-термеші Қаламқас Орашеваға арналып, қыз-келіншектер арасындағы «Көмейінде күміс жыр» атты республикалық жыршы-термешілер байқауының өтуі аудан жастары арасында дәстүрлі ән-жырды насихаттауға тың серпін берді; құмар соларды көрген сайын шүкірдің шуағына шомыласың. Ауданауылдардан түрлі кәсіп иелері- нің атамекенге деген жақсылықтары дүркін-дүркін ес- тілуде. Осыған ой жіберіп тұрып, анау кездегі P Алашорданың 100 жылдығына орай «Ақжайықтық Алаш арыстары», «Ақжайықтағы Алаш іздері» атты кітаптар шықты; күрмеуі мол өтпелі кезең мен қазіргі P Шағын футболдан аудан лигасын, «Наурыз кубогын», «Үміт кубогын» өткізу дәстүрге айналды; бетбұрыстарды салыс- P оқу жылында аудан мектептері бойынша 37 млн. 200 мың теңгеге 22 интер-белсендік кабинет, 48 млн. 733 мың теңгеге робототехника алынды. тырасың... Сөйтіп, әлгі жақсылықтар жарқылы жүрісі жылдам мына дәуірдегі жаңаша көзқарастардың тұнық бастауына айналары сөзсіз-ау деп толғанбай тұра алмайсың. Сана-сезіміміз солай-солай уақыт талабына бейімделе бермей ме. Алдыңғы толқынның туған топырақты түлетуге тырысуы кейінгі толқынға жол көрсетіп, ой тастауы емес пе?! Міне, мысалы дейсің, Тайпақта күрежолдан кіреберіс жол бойына электр желісін тарту (7 млн. теңге), аялдама орнату (1 млн. теңге), Алмалыда саябақ салу (1,5 млн. теңге), Көнеккеткенде кіреберіс жолды көріктендіру (1100 мың теңге), Базартөбеде тынымбақ салу (1,5 млн. теңге), «Первомай», Мерген ауылдарында балалар ойын алаңдарын салу ( мың теңге), Жамбыл ауылында еңбек ардагерлерінің аллеясын жасақтау (600 мың теңге), Ілбішін ауылында Ұлы Отан соғысынан оралмағандарға ескерткіш орнату (2,5 млн. теңге) жөнінде қам-қарекет бар. Бұл тізімді одан әрі соза беруге болар еді. Үш ауылда спорт алаңдарының құрылысы жүруде. Аудан орталығында спортшыларға арналған композиция орнатылады. Жуырдағы күндерден де мысал келтіре кетсек, Бударин ауылында «Көшім» шаруа қожалығының жетекшісі Жанкелді Баянов 1,5 млн. теңгеге бүлдіршіндерге ойын алаңын жасатты жылғы мектеп түлектері 350 мың теңгеге мектеп бөбекжай кешенінің акт залын безендіріп, оған қоса 50 отырғыш, терезе перделерін алып берді. Биылғы өткен кезеңде тұрғындар, кәсіпкерлер қолдауымен Сайқұдықтағы, Ақсуаттағы, Есенсайдағы және Көнеккеткендегі орта мектептердің мұражайлары ашылды. Оның әрқайсысына 500 мың теңгеден бастап 1 млн. теңгеге дейін қаржы жұмсалды. Сондай-ақ Ақсуат ауылында кәсіпкерлер 2 млн. 200 мың теңгеге мектеп оқушыларына музыкалық, спорттық құралдар алып берді. Елбасымыз Нұрсұлтан Назарбаевтың «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» бағдарламалық мақаласы барлық жердегідей, Ақжайықтың тынысына да серпіліс әкелді. Жоғарыдағы тірлік осыған жақсы дәлел болса керек. Тек «Атамекен» кіші бағдарламасы бойынша атқарылған іс жұртымыздың қуанышын еселеді. Жоғарыда айтылғандарды түйіндесек, былтыр 11 млн. 586 мың теңгенің 21 жобасы орындалса, биыл 52 млн. 520 мың теңгенің 32 жобасы жүзеге асырылады. Бұл дегеніңіз тоғыз жолдың торабындағы үлкен аудан ажарлана түседі деген сөз. Халықтың ортақ игілігі үшін қайырымдылық, жанашырлық, көмек қазақтың қанында бар қасиет қой. Көзі ашылған бұлақтай, осы қасиет бойынан леп берген азаматтар жолда қалдырар жүк бар ма?! Болат ҚОСЖАНҰЛЫ Үздік курсант 1997 жылы Чапаев ауылында дүниеге келген Райбек Биманұлы бала кезден арманшыл болды, оқуға құштарлығы ерек-ті. Еркін күреспен шұғылдана жүріп, аудандық, облыстық әскери патриоттық сайыстарға қатысып, команда капитаны ретінде І, ІІ орындарды иеленіп, бастапқы әскери дайындық пәніне зор ынта-ықылас танытты. Ол алаштың айбары батырлар жайында көп біледі. Рухты елдің ұланы ата-бабаларын өнеге тұтып келеді. Арманына қанат бітірген Чапаев ауылындағы Абай атындағы мектеп-гимназияны 2014 жылы тәмамдап, Ақжайық аудандық қорғаныс іс- Әскери болуды армандамайтын жас бозбала сирек. Осындай арман қанатындағы курсанттың бірі Райбек Жасұланов тұстастарына үлгілі азаматтың бірі. тері жөніндегі бөлім арқылы Алматы қаласындағы Радиоэлектроника және байланыс әскериинженерлік институтына оқуға түсті. Білімнің, көркем әдебиетке құштарлығының арқасында өз тіліне қоса, орыс, ағылшын тілдерінде де емін-еркін сөйлейді. Міне, курсант Райбек Жасұланов бүгіндері Алматы қаласындағы Радиоэлектроника және байланыс әскери-инженерлік институтының үздік курсанты атанып жүр жылдың 2-6 сәуір аралығында Радиоэлектроника және байланыс әскери-инженерлік институтының базасында Тәуелсіз мемлекеттер достастығына қатысушы елдердің әскери жоғары білім ұйымдары курсанттарының арасында математика пәнінен IV халықаралық олимпиада өткізіліп, Р. Жасұлановтың құрдастары командалық есепте ІІ орынды иеленді. Сол айтулы шараға ТМД-дан жеті елдің командасы қатысты. Әскери жоғары оқу орындары сардарлық (офицерлік) құрамының сапалы дайындығына зор көңіл бөлу, әскери мамандарды сапалы дайындау, кәсіби деңгейде ынталандыру, ғылыми және шығармашылық қабілеттерін қалыптастыру, оқытушы-профессорлар құрамының кәсіби деңгейін көтеру, дәріс берудің әдістемесін жетілдіру және жоғары әскери оқу орындары арасында сапалы бәсекелестік құру болып табылған олимпиадада Райбек Биманұлы айрықша белсенділік көрсетті. Халықаралық шарада осымен екінші рет сынға түсіп, команда капитаны ретінде ел абыройын асқақтатты. Осыған орай институт басшысы, полковник Асқар Мұстабеков білімге құштар талабы жоғары азамат дайындаған Абай атындағы мектеп-гимназия ұжымына және курсант Райбек Жасұлановтың ата-анасына алғысын арнады. Райбек оқуда озат, өнерде белсенді, спорт пен әскери дайындық бойынша алғыр болып, әскери тәртіпті бұлжытпай ұстанғанды жақсы көреді. Сондықтан әманда замандастарына үлгілі де сыйлы, антына адал, Қазақстан Қарулы күштерінің абыройын асқақтатар нағыз сардар (офицер) болатынына сеніміміз мол. Марал САДЫҚОВА, Ақжайық аудандық қорғаныс істері жөніндегі бөлімнің қызметкері «Жайдарманға» Орда қол соқты Бударин ауылындағы «Жайдарман» әжелер ансамблі облысымыздағы өнерсүйер қауымға жақсы мәлім. Бұл әжелер еліміз тарихында алабөтен орны бар Бөкей ордасы ауданының Орда ауылына сапарлауды біраздан бері көздеп жүрген болатын. Міне, соның сәті жуырда түсті. Екі «ГАЗельмен» Орда ауылын бетке алған «жайдармандықтардың» жолы ұзақ болса да, көңіл-қошы көтеріңкі болды. Өйткені шежіресі ерек топыраққа бару әркім үшін ұзақ есте қалар оқиға. Ордалықтар оларды меймандостықпен қарсы алды. Ақжайықтың бұл 23 өкілі Орданың шартарапқа әйгілі орындарын аралады. Сосын концерт берді. Ал олардың бұл сапарына аудандық мәслихаттың хатшысы Сәлімгерей Сиражев өз жеке жинағымен қолұшын созды. Биыл құрылғанына 10 жыл толған «Жайдарманға» ол осының алдында 200 мың теңгенің электрлі барабанын сыйлаған болатын. Өнер сапарында жиі жүретін ансамбльге мұндай аспап та аса қажет еді. Бекем БЕКҰЛЫ, Бударин ауылы, Ақжайық ауданы

7 Oral óńіrі Сейсенбі, 26 маусым 2018 жыл AÝYL-AIMAQ 7 жоралы жақсылықтар 1958 жылы ашылып, нағыз кадрлар ұясына айналған 83 Первомай ауыл шаруашылығын механикаландыру училищесінің орны аудан шежіресінде бір төбе. Бұл білім ошағы 1977 жылдан 83 ауылдық кәсіптік-техникалық училище, 1996 жылы 14 кәсіптік мектеп, 2009 жылы 14 кәсіптік лицей болып, атауын әлденеше рет өзгерткенімен, заты өзгерген жоқ. Ал 2011 жылы Ақжайық аграрлық-техникалық колледжі болып қайта құрылды. Иә, кадрлар ұясына биыл 60 жыл. Нұрхат МАҒЗОМОВ Колледж техник-механик, ветеринарлық-техник, экономис т-бухгалтер, электрондық есептеу машиналарының операторы, дәнекерлеуші, аспаз, ауыл шаруашылығы өндірісіндегі тракторшы-машинист, жануарларды ветеринарлық өңдеуші оператор, ағаш ұстасы, автомобиль жүргізуші, слесарь-жөндеуші мамандықтары бойынша жұмысшы және орта буын мамандарын даярлайды. Мамандардың теориялық және практикалық тұрғыда сапалы білім алуын қамтамасыз ету мақсатындағы материалдық-техникалық база дүркін-дүркін толығуда. Аймақтық кеңес шешімімен ветеринарлық-техник, аспаз мамандарын дайындауға арналған заманауи құрылғылармен жабдықталған зертханалар іске қосылды. Үш компьютерлік сынып, 17 теориялық оқу кабинеті мен жеті оқу шеберханасындағы оқы- Агротехколледждің 60 жылдық асуы тушының жұмыс орны толық автоматтандырылған. Аспаз, ауыл шаруашылығы өндірісіндегі тракторшы-машинист, дәнекерлеуші, экономист-бухгалтер, ағаш ұстасы мамандығы бойынша оқитын оқушылар арнайы киіммен қамтамасыз етілген. Оқушылардың өндірістік сабақтары толыққанды жүруі үшін соңғы алты жылда материалдық-техникалық база мен автомобиль, трактор паркі толығымен жаңартылды. Бүгінгі таңда «ГАЗ-3507», «ВАЗ », «ПАЗ-32053» көліктері, «МТЗ- 80», «МТЗ-82» тракторлары және т.б. бар. «Жақсы», «өте жақсы» бағаға оқитын оқушылар теңгеден теңгеге дейін шәкіртақы алады. Оқу жылында шалғай ауылдардан келіп оқитын оқушыларға қысқы, жазғы демалыс кездерінде жолақы да төленеді. Студенттердің теориялық білімдерін өндірістік машықтану- мен ұштастыру, кәсіби шеберліктерін шыңдау мақсатында өндірістік оқыту мастерлері мен студенттерден жасақталған «Жігерлі жастар» механикаландырылған отряды бірнеше жылдан бері аудан аумағындағы 3000 гектар шабындықта жазғы еңбек маусымын өткізіп жүр. Білім алушылардың кәсіптік машықтануын өткізу үшін облыс және ауданның 52 кәсіпорнымен келісімшартқа қол қойылған. Мысалы, Чапаев ауылдық округі әкімінің аппараты, «Төлеғалиева Ш. И.», «Нұржанова Б. М.» жеке кәсіпкерлері, «Мирас», «Нұр» кафелері, орман және жануарлар дүниесін қорғау жөніндегі мемлекеттік мекемесі, аудандық ветеринарлық зертханасы, «Жайық- ТехСервис» кәсіпорны, «Мирлан- Газ», «Нұр-Ғасыр» ЖШС және басқалармен тығыз байланыс орныққан. Соңғы жылдары кәсіптік білім беруде дуалды оқыту әдісі кең тарап, өзінің тиімділігіне көз жеткізуде. Дуалды оқыту дегеніміз теориялық білімді практикамен үзіліссіз ұштастыру. Бұл үшін кәсіптік білім алатын студент кәсіпорында практикалық жұмысты сол сабақтың үстінде қоса атқарады. Соның арқасында ол біліктілігін тез жетілдіреді. Айталық, ветеринарлық-техник мамандығы бойынша аудандық ветеринарлық стансаның өндірістік базасы пайдаланылады, аспаз мамандығы бойынша алты кәсіпорынмен келісімшарт жасалынған. Дуалды оқытуға басқа да мамандықтарды қосу жоспарлануда. Басқа қалалар, сондай-ақ аудандардан келген оқушылар 2017 жылы күрделі жөндеуден өткен колледж жанындағы 100 орындық жатақханамен қамтамасыз етілген. Оқушылардың интеллектуалды сұраныстарына сәйкес сапалы да нәтижелі ақпаратпен қамтамасыз ету мақсатында кітапхана жұмыс жасайды. Жыл сайын толықтырылатын кітап қоры бүгінгі таңда дананы құрайды. Оның ішінде 32 электронды оқулық бар. Кітапхана компьютерлермен, заманауи мультимедиялық сандық подиуммен жабдықталып, интернет жүйесіне қосылған. Тренажер, спортзалдар, қолөнер, шахмат, домбыра, вокал үйірмелері де жұмыс жасайды. Алдағы уақытта туризм үйірмесін ұйымдастыру жоспарлануда. Жастарды алуан шараларға тарту мақсатында музыкалық аспаптары толық жаңартылған «Арман» вокалды инструменталдық ансамблі (2015 жылы Ұлы Жеңістің 70 жылдығына орай құрылған), «Көк бөрі» әскери-патриоттық клубы, «Инабат» қыздар клубы, «Жігерлі жастар» өзін-өзі басқару ұйымы жұмыс жасайды. Биыл аспаз, тракторшы-машинист, ағаш ұстасы, ветеринарлықтехник, электрондық есептеу машиналарының операторы мамандықтары бойынша 84 түлек үлкен өмірге қанат қақты. Гүлшат ОРАЗБАЕВА, І курс студенті (Маңғыстау облысы, Бейнеу ауданынан): Мен агротехколледжде техник бағдарламашы мамандығы бойынша өткен оқу жылынан бастап нәтижелі жұмыспен қамтуды және жаппай кәсіпкерлікті дамытудың жылдарға арналған бағдарламасымен тегін білім алудамын. Оқытушылар Нұрлан Кабиулинов пен Абзал Отарғалиев Adobe Photoshop, Corel Draw бағдарламалары, Web парағымен жұмыс, векторлық, расторлық графика, электронды поштамен жұмыс істеу, HTML, Java тілдерін, ғаламтор желісін қолдануды үйретеді. Арнайы киім, жақсы бағаға оқитын студенттерге шәкіртақы, шалғай ауылдардан келіп оқитын оқушыларға жол ақысы бәрі де бізді ынталандырады. Дидар ҚҰСПАНОВ, агротехколледж түлегі (Чапаев): жылдары 14 кәсіптік лицейде (қазіргі аграрлықтехникалық колледж) дәнекерлеуші мамандығын оқыдым. Қазіргі таңда «Керемет» кешенінде сатушы болып қызмет етудемін, бос уақытымда дәнекерлеумен айналысамын. Мәселен, темір есіктер, қақпа, жылу жүйесі және т. б. Колледждегі ұстаздарым, өз ісінің шеберлері Жомарт Бегманов пен Тілеужан Қастеновтен үйренгенім мол. Туризмге қатыстым жылы туризмнен өткен облыстық жарыста І орынды агротехколледжі иеленді. Кәсіпкер балабақша салуда Кәсіпкер Әлия Шоқанова Ақжайық ауданының орталығында 100 орындық балабақша ашу жұмысымен айналысуда. Құрылысы мамыр айында басталған болашақ бөбекжайда бес құрылысшы еңбек етуде. Екі бөліктен тұратын нысан балдырғандарды төрт топ бойынша тәрбиелеуге арналады. Жалпы аумағы 277 шаршы метрді алып жатқан құрылыстың барлық шығыны 60 млн. теңгеге жуық. Ойын залы, жатын бөлмелері соңғы үлгі бойынша безендіріліп бола келді. Мұнда үш тілде оқыту жолға қойылмақ. Келешекте робототехникасы үйірмесін ашу да жоспарда бар. Жаңа балабақша арқылы тәрбиешілер мен бала күтушілерді, аспаздар мен мейірбикелерді, сондай-ақ ішкісыртқы тазалыққа жауапты қызметкерлерді қоса есептегенде 15 жергілікті тұрғын тұрақты жұмыспен қамтылмақ. Бұл бөбекжайдың басқа балабақшалардан бір ерекшелігі, мұнда балдырған- дар кешкі сағат сегізге дейін тәрбиешілердің қарауында болады. Бұл жұмысбасты ата-аналар үшін тиімді екендігі сөзсіз. Сондай-ақ кәсіпкер Ә. Шоқанова болашақта балаларды үйінен тасымалдау да ұйымдастырылатынын айтады. Елордамыз Астана қаласының 20 жылдығына орай жаңа балабақшаға «Астана» атауы берілмек. Бұл аудан бойынша жекенің иелігіндегі үшінші балабақша болмақ. Әлия Серікқызы 15 жылдан бері жеке кәсіппен айналысып келе жатқан жан. Аудан орталығында «Төрехан» тойханасы да көпшілікке қызмет көрсетіп келеді. Ол осы 100 орындық балабақшаны болашақта 250 орындық бөбекжайға айналдырғысы келеді. Айбын ӘЛИ, Чапаев ауылы

8 8 Сейсенбі, BUQARA 26 маусым 2018 жыл Oral óńіrі Мақсот Жұмаев атындағы орталық ашылмақ Жуырда өңірлік коммуникациялар қызметі алаңында «БҚО-дағы балалар мен жасөспірімдер туризмін дамыту» тақырыбында баспасөз мәслихаты өтті. Балалар мен жасөспірімдер туризмі және экология орталығының директоры, педагогика ғылымдарының кандидаты Виктор Фоминнің айтуынша, биыл балалар туризмін дамыту үшін еліміз бойынша 50- ге жуық республикалық байқау ұйымдастырылған. Солардың ішіндегі «Жеңіс алауы» атты байқауға республиканың түкпір-түкпірінен 700-ге жуық үміткер қатысқан. Сондай-ақ республикадағы 18 мыңнан астам оқытушының 925-і туризм саласының мамандары екен жылы елімізде 21 туризм орталығы тіркелсе, оның 14-і БҚО-да орналасқан. Қазір еліміздегі туризм орталығының саны 40-қа жеткен. Болашақта оның санын 200-ге жеткізу көзделуде. Туризм ел экономикасын дамытуға елеулі үлес қосатын сала. Елбасы «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» бағдарламалық мақаласында туған жерге, оның мәдениетіне, салт-дәсүріне ерекше көңіл бөлу қажеттігін айтты. Балалар мен жасөспірімдер туризмін дамытсақ, өскелең ұрпақтың санасында патриоттық тәрбие қалыптасады. Осы орайда «Менің Отаным Қазақстан», «Жайық тол- Жуырда Орал қаласы әкімдігінде «Баланы балабақшаға электронды кезекке қою» тақырыбында дөңгелек үстел ұйымдастырылды. Аталған жиынға Орал қаласының білім беру бөлімінің өкілдері және ата-аналар қатысты. Білім бөлімі қызметкерлерінің айтуынша, қазіргі таңда бөбектерді балабақшаға кезекке қою мәселесі толығымен автоматтандырылған. Енді ата-аналарға барынша ыңғайлы болуы үшін арнайы портал қызмет етеді. Кез келген ата-ана ғаламтор арқылы gov.kz сайтына өтіп, тіркеліп, өз кезек нөмірін біле алады. Кейін олардың ұялы телефондарына балабақшаға қабылданғандары жөнінде хабарлама келеді. Жаңа жүйедегі біріктірілген кезек сәбилердің жасына байланысты іріктеледі. Өйткені, әрбір мектепке дейінгі білім беру ұйымындағы топтар жас бойынша бөлінеді. Әр топтың өз бағдарламалары болады. Портал еш үзіліссіз жұмыс жасайды. Дегенмен, күрделі жүйе болғандықтан, кейде жөндеу жұмыстарына байланысты техникалық үзілістер болуы мүмкін, деді қалалық білім бөлімінің басшысы Жансұлу Меңешқызы. Орал қаласындағы балабақшалардан ай сайын шамамен 200 бүлдіршін түрлі себептермен шығып кетеді екен. Ал бос орындарға әскери және арнайы құрылымдарда қызмет етушілердің сәбилері кезектен тыс орналасты- қыны» секілді байқаулар ұйымдастырылып келеді. Туризм саласында толғандыратын мәселелер жетерлік. Соның бірі экскурсовод мамандарының жеткіліксіздігі. Өйткені жоғары оқу орындарында экскурсовод мамандарын даярламайды. Сондықтан тарихшылар тарих және өлкетану, қазақ тілі мен әдебиеті пәнінің мұғалімдері қазақ тілі мен әдебиеті және музей ісі, географтар география және экскурсовод секілді қосалқы мамандықтар иеленсе, жақсы болар еді деп ойлаймын. Өздеріңізге мәлім, ел экономикасының дамуына үлес қосатын 40-қа жуық туризм бағыттары айқындалды. Соның үшеуі БҚО-да деп танылды. Яғни Шалқар көлі, Бөкей ордасы ауданы және облыстық балалар мен рылады. Одан соң әлеуметтік жағдайына байланысты атаулы жеңілдіктер қарастырылған отбасылар өтеді. Қалған бос орындарға жалпы қала тұрғындарының бүлдіршіндері іліге алады. Жиында «Сарытау» шағынауданында тұратын Әлия Әбдірешова екі жастан асқан баласын бөбекжайға орналастыра алмай жүргенін айтты. Балам 2016 жылы дүниеге келісімен, халыққа қызмет көрсету орталығына барып, кезекке тұрған едік. Шамамен 130-орында болғанбыз. Алайда жаңа портал қызметі басталғалы кезегіміз ілгері жылжудан қалды. Өйткені дәл бізге қажет балабақшадан орын босай қалса, алдымен арнайы кезектегілерге беріледі. Осымен бірнеше рет кезегімізден қағылдық. Қаланың басқа шетіндегі бөбекжайларда бос орындар бар екенін білеміз. Дегенмен үйімізден де, жұмыс орнымыздан да шалғайда орналасқан балабақшаға баруға жағдайымыз келмейді, дейді Әлия Әбдірешова. Ата-ана балаларын порталға тіркелген бойда оларға бос орындары бар балабақшалар тізімі ұсынылады. Алайда белгілі бір жасөспірімдердің туризм орталығы. Біздің жетістігіміздің бірі ретінде былтыр Зеленов ауданындағы Краснов ауылының маңынан табылған ихтиозаврдың қаңқасын айтар едік. Өйткені, бұған дейін Қазақстаннан ихтиозаврдың қаңқасы табылған жоқ. Аталмыш олжа палеонтология саласындағы әлемдік ғалымдар зерттемеген ең ежелгі түрі екені анықталды. Зерттеу жұмысын жүргізгенде немесе саяхаттағанда балаларды табиғат аясына алып барамыз. Себебі, адамзат табиғаттың бір бөлшегі екенін ұғынса дейміз. Егер жасөспірімдерге түсіндіру жұмыстарын ғимараттың ішінде жүргізсек, олар оны жадынан тез өшіріп алады. Кез келген ғимарат ол жасанды орта. Ал табиғаттың аясында көзбен көріп, құстардың дауысын құлағымен естіп, тастарды аяғымен басып тұрып жүргізген зерттеу жұмыстары олардың жадында өмір бойы сақталады. Табиғатқа шыққанда адамдағы сезім мүшесінің барлығы жұмыс жасайды. Сондай-ақ біздің мақтанышымыз альпинист Мақсот Жұмаевтың атындағы орталық ашу жоспарда бар, дейді Виктор Фомин. Балабақшаға электронды кезекке Гүлсезім БИЯШЕВА, қалай тіркелуге болады? балабақшаға ғана барғысы келетін ата-аналар саны жеткілікті. Барлығының қалауын бірдей қанағаттандыру мүмкін емес. Расында, Орал қаласында әскери қызметшілер, арнайы әлеуметтік топқа кіретін отбасылар өте көп. Ал біз қабылданған қағидаларды өзгерте алмаймыз, деді электронды жобаның құрастырушы өкілі Евгений Щербатов. Орал қаласы бойынша барлығы 18 мың балдырған бөбекжай кезегінде тұр. Онлайн портал арқылы тіркелушілер саны күнненкүнге артып келеді. Мәселен, маусым айында 2080 бүлдіршін балабақшадан түлесе, кезекте тұрған 1841 сәби балабақшаға бару үшін электронды жолдама алған. Бүгінгі таңда олардың 90 пайызы балабақшаға орналасып үлгерген. Ал қалған орындар қаланың шет жақтарындағы балабақшаларда болғандықтан, әзірге бос тұр. Жалпы, онлайн кезекке тұру көрсеткіші жаз мезгілінде жоғарылайды екен. Айым ТӨЛЕУҒАЛИ, Жастарға жұмыс бар Өткен аптада «Мирлан» орталық базарында жастарға тегін кеңестер беру, бос жұмыс орындарын ұсыну мақсатында «Жастарға кеңес!» және «Жастарға жұмыс!» кешенді іс-шарасы өтті. Шараны ұйымдастырған облыстық жастармен жұмыс жөніндегі ресурстық орталығы бос орындарын ұсынумен қатар, жастардың талап-тілегін айтып, мемлекеттік бағдарламаларды, әлеуметтік жобаларды, денсаулық сақтау, тұрғын үй, жұмыспен қамту секілді басқа да мәселелер бойынша сұрақтарына жауап алуға мүмкіндік жасады. Аталмыш шарада облыстық жұмыспен қамтуды үйлестіру және әлеуметтік бағдарламалар басқармасы, дін мәселелерін зерттеу орталығы, «Даму» кәсіпкерлікті қолдау қоры БҚО филиалы, «Қазақстан тұрғын үй жинақ банкі» АҚ БҚО филиалы секілді мекемелердің өкілдері кеңес беріп, он шақты жеке кәсіпорын жұмыс ұсынды. Біз, жастар, кабинеттерде қамалып отырмай, көпшілік жүретін жерлерге шығып, жастардың тікелей келіп ақпарат алуына жағдай жасап отырмыз. Жастар өздеріне мемлекет тарапынан қандай қолдаулар барын, студенттер үшін қолайлы қандай жұмыстар бар екенін біліп, тұрақты жұмыстар жөнінде де мәлімет ала алады. Бұл жәрмеңке шағын үлгіде өтсе, шілде айында кең көлемде «Uralsk Job Fair 2018» жәрмеңкесі ұйымдастырылмақ. Мұндай шара күз айына да белгіленіп отыр. Аудандарда да өтетін болады. Дәл қазір мұндай жәрмеңкелер қажетті деп ойлаймын. Өйткені студенттер арнаулы орта және жоғары оқу орындарын бітіріп жатыр. Жыл басынан бері кең ауқымды екі жәрмеңке өтіп, шағын жәрмеңкелер жоғары оқу орындары базасында, базарларда, кәсіпорындарда тұрақты өтіп келеді. Студенттердің құрылыс жасақтарында бүгінде 50 студент жұмыс жасап жатса, «Жасыл ел» еңбек жасағына жыл бойы 1175 жас қабылданатын болады. Бұған дейін өткен жәрмеңкеден соң 64 адам тұрақты жұмысқа тұрды, дейді БҚО жастармен жұмыс жөніндегі ресурстық орталығының басшысы Мержан Әбілқас. Шара барысында екі қолға бір күрек іздегендер тек жастар еместігіне куә болдық. Зейнет жасына жақындаған азаматтар да мамандарға жолығып жатты. Жастар болса, қолжетімді тұрғын үй, мемлекеттік қызметке қабылдау, студенттердің жазғы жұмыстары бойынша көбірек қызығушылық танытты. Ясипа РАБАЕВА, Jastargá jumys bar О tken aptada «Mırlan» ortalyq bazarynda jastargá tegin kenéster bery, bos jumys oryndaryn usyny maqsatynda «Jastargá kenés!» jańe «Jastargá jumys!» keshendi is-sharasy o tti. Sharany uıymdastyrgán oblystyq jastarmen jumys jo nindegi resyŕstyq ortalygý bos oryndaryn usynyḿen qatar, jastardyn talap-tilegin aıtyp, memlekettik bag darlamalardy, aĺeyḿettik jobalardy, densayĺyq saqtay, turgýn uí, jumyspen qamty sekildi basqa da maśeleler boıynsha suraqtaryna jayáp alyǵá muḿkindik jasady. Atalmysh sharada oblystyq jumyspen qamty dy uílestiry jańe aĺeyḿettik bag darlamalar basqarmasy, din maśelelerin zerttey ortalygý, «Damy» kaśipkerlikti qolday qory BQO fılıaly, «Qazaqstan turgýn uí jınaq banki» AQ BQO fılıaly sekildi mekemelerdin oḱilderi kenés berip, on shaqty jeke kaśiporyn jumys usyndy. Biz, jastar, kabınetterde qamalyp otyrmaı, koṕshilik juŕetin jerlerge shygýp, jastardyn tikeleı kelip aqparat alyýna jag daı jasap otyrmyz. Jastar oźderine memleket tarapynan qandaı qoldayĺar baryn, sty dentter uśhin qolaıly qandaı jumystar bar ekenin bilip, turaqty jumystar jońinde de maĺimet ala alady. Bul jaŕmenḱe shagýn uĺgide o tse, shilde aıynda ken koĺemde «Uralsk Job Fair 2018» jaŕmenḱesi uıymdastyrylmaq. Mundaı shara kuź aıyna da belgilenip otyr. Ay dandarda da o tetin bolady. Daĺ qazir mundaı jaŕmenḱeler qajetti dep oılaımyn. Оítkeni sty dentter arnayĺy orta jańe jogáry oqy oryndaryn bitirip jatyr. Jyl basynan beri ken ay qymdy eki jaŕmenḱe o tip, shagýn jaŕmenḱeler jogáry oqy oryndary bazasynda, bazarlarda, kaśiporyndarda turaqty o tip keledi. Sty dentterdin qurylys jasaqtarynda buǵinde 50 sty dent jumys jasap jatsa, «Jasyl el» en bek jasagýna jyl boıy 1175 jas qabyldanatyn bolady. Bugán deıin o tken jaŕmenḱeden son 64 adam turaqty jumysqa turdy, deıdi BQO jastarmen jumys jońindegi resyŕstyq ortalygýnyn basshysy Merjan A bilqas. Shara barysynda eki qolgá bir kuŕek izdegender tek jastar emestigine kyá boldyq. Zeınet jasyna jaqyndagán azamattar da mamandargá jolygýp jatty. Jastar bolsa, qoljetimdi turgýn uí, memlekettik qyzmetke qabylday, sty dentterdin jazgý jumystary boıynsha ko birek qyzygýśhylyq tanytty. Iаsıpa RABAEVA, «Oral ońíri»

9 Oral óńіrі Сейсенбі, 26 маусым 2018 жыл másele 9 Соркөлде жағдай бар, Жаздың шіліңгір ыстығында аудан жұртшылығының көбі түс ауғаннан кеш қарайғанға дейін Соркөл жағасынан табылады. жағажай жоқ... Айтолқын АСҚАРҚЫЗЫ, Жаңақала ауданы Бір тобы көл жағасына суға түсіп, салқындау үшін барса, енді бірі балық аулау үшін барады. Ал, ең жиі баратындар табиғат аясына демалуға шыққандар. Олар сусындары мен тамақтарын алып, сол жерден сірне, кәуаптарын пісіріп, көл жағасында 7-8 сағатқа дейін жатуға бар. Әрине, демалған жақсы-ау. Алайда, демалушылар қауіпсіздік, тазалық деген талаптарды ескере ме, жағажай мәдениетін қалай қалыптастырамыз? Біздің демалысымыз тек көңілді ғана өтіп қоймай, қауіпсіз, жағажай этикасын сақтайтын, жанға жайлы жағдайда өтуі керек. Жылдағы бір көрініс. Толған күл-қоқыс, шашылған шөлмектер, от жағылған орындар. Қоқыстан аяқ алып жүру мүмкін емес. Суға түсу науқанында қауын-қарбыздың қабығы, мүжілген сүйектер, шемекі қабығы, темекінің тұқылы дейсіз бе, бәрін жағажайдан табуға болады. Соркөлдің осындай ахуалы туралы сөз қозғап, аудандағы мемлекеттік құрылым өкілдері, сондай-ақ қарапайым тұрғындардың пікірлеріне құлақ түріп қайтқан едік. Абзал АХМЕТОВ, Жаңақала ауылдық округінің әкімі: Соркөлдің жағасын әкімдік құзырындағы ақылы қоғамдық жұмыс істейтін тазалықшылармен аптасына бір рет барып, тазалап тұрамыз. Ал, суға түсу маусымы басталғанда аптасына екі рет дүйсенбі және сейсенбі күндері баруымыз қажет. Демалу маусымында адам санының көптігі, тәртіп сақталмауы, күлқоқыстардың көбеюі әсерінен тазалық жұмыстары жиі жүргізуді талап етеді. Талғат ҮМБЕТОВ, аудандық жер қатынастар бөлімінің бас маманы: Соркөл жағасын қазіргі таңда ешкім жалға алып отырған жоқ, ауылдық округке тиесілі. Жеке бизнеске айналдырып, құм төгіп, катамаран немесе қайықтар әкеліп, туристік орталық жасауға жалға аламын деушілер ауылдық округ әкімімен келісім жасап, айналыса беруіне болады. Тыныштық ӨТЕШҚАЛИЕВ, өлкетанушы: Соркөл демалуға таптырмас орын. Суының емдік қасиеті бар. Ал балығы халыққа азық. Бұрынырақта балық көп болатын, бертін келе азайып келеді. Соған қарамастан көлдің балығы дәмді, әрі семіз келеді. Демалыс орны дейтінім суға шомылу маусымы басталғанда аудан тұрғындары мен қонақтардың ең бір рахаттанып табиғат аясында демалатын орны. Енді емдік қасиетіне келер болсақ, көлдің өзінен 1-2 шақырым жерде сор бар. Беті тұзды қабат, асты шамамен 1 метр қалыңдықтағы қара балшық. Шілде айында суға түсу маусымы басталғанда, яғни 10 шілдеден 10 тамыз аралығында сордың емдік қасиетін пайдаланып қалу керек. Алайда, қара балшықты жағып, тұзды суға түсудің өзіндік ережесі бар. Араға күн салып үш рет, тамақ ішіп алғаннан кейін минут балшықты жағып, жуып тастау керек. Сонымен қатар шелектеп балшығын алып барып, моншаға түсуге болады. Алайда моншаның бу бөлмесінде балшық жағуға немесе балшық жағып кіруге болмайды. Моншадағы әлгіндей ем-дом кезінде басыңызда бас киіміңіз міндетті түрде болуы керек. Мұнда да 15 минуттан артық балшықты денеде ұстауға болмайды, себебі жүрек қан-тамырларының жұмыс істеуіне кері әсерін тигізеді. Адам баласы жасы ұлғайған сайын буындары сырқырап, тұла бойында қан айналымы нашарлайды, дененің белгілі бөлігіне тұз жиналады. Бойдағы тұздар жас кезде денеден бөлініп шығып, ағзаның жұмыс істеу үрдісі реттеліп тұрса, үлкейген шақта тұздың уақтылы бөлінбеуі ауруға шалдықтырады. Ал, Соркөлдің балшығын жағу арқылы денедегі артық тұздарды шығаруға болады. Осындай пайдасы мол ауданымыздың ресурсын назардан тыс шығармай, жағдай жасасақ, нұр үстіне нұр болар еді. Жеңіс МӘМЕТОВ, ауыл тұрғыны: Суға түсу маусымы күні ертең басталады. Ауылға келген қонақтардың көлімізге түсіп, балығын жемейтіні кемде-кем. Алайда, бізде дұрыс жағдай жасалмаған, басқа өңірлердің жағажайларына қарасаң, адам қызығарлықтай демалуға керемет жағдай жасалған. Бізде киімді ауыстырып киетін арнайы қарапайым кабиналардың жоқтығы, тазалықты сақтау үшін қоқыс жәшіктерінің орналастырылмауы, талапқа сай суға түсетін арнайы аумақтың жасақталмауы қынжылтады. Ең аяғы, бұл жерде дәретхана да жоқ. Жоғарыда аталған тазалық, қауіпсіздік мәселесінің негізгі шешімі заңды жағажай жасақтау. Ал оған бізде мүмкіндік бар ма? Әрине, бар. Оған керегі, ең бірінші табиғи ресурс. Соркөл табиғаты туризмге сұранып-ақ тұр. «Қолда бар алтынның қадірі жоқ» демекші, емдік қасиеті, суы, балығы секілді байлығымыздың қадірін білмейтініміз қынжылтады. Тек осы істің көзін тауып, айналдырып әкететін епті кәсіпкер керек. Өзен бойының айналасын қоршап, тазалап қойса, дайын демалыс орны болып шыға келетін жерлер жетерлік. Содан кейінгі тірлік кәсіпкердің идеясы мен іскерлігіне байланысты. Жағажайға келуді ақылы қылып, түрлі сусындарды салқындатып, кәуап пісіріп, демалушылардың жағдайын жасар болса, ақша өзі келеді. Тіпті шағын тапшандар мен киіз үй құрып, бие байлап, саумал сатуға да болады. Бір қарағанда, мұның бәрі жай қиял көрінуі мүмкін. Алайда шындап кірісер жан болса, ақиқатқа айналып шыға келеді. Себебі бұл біріншіден, ауданда жоқ бизнес. Екіншіден, кәсіпкер боламын деген жанға мемлекет тарапынан жанжақты қолдау баршылық. Сол мақсатта түрлі бағдарламалар қабылданып, төмен пайызбен несиелер беріліп, кәсіпкерге бұрын-соңды жасалмаған қамқорлық жасалуда. Үшіншіден, осы бастама шынымен жүзеге асса, демалушылар келмей қалады деп уайымдамайсың. Себебі, сенің жағажайыңнан басқа жерлерге суға түсіп, демалыс ұйымдастыруға заңды түрде тыйым салынады. Сондықтан, дүйім жұрт сенің саудаңды қыздырып, қызметіңді пайдаланады. Міне, осы мүмкіндіктерді пайдаланып, аталмыш бизнес қолға алынса, халыққа да, көлге де пайдасы мол болар еді. Заңды жағажай ашылар-ашылмас, бастысы, көл жағасында демалушылар тәртіп пен тазалыққа аса мұқият қарағаны дұрыс. Әйтпесе, Соркөлдің жағасында шашылып жатқан шөлмектер мен күл-қоқыс адамның да, көлдің де тынысын тарылтары рас. Жағада жатқан жартылай желінген тағамдар мен аста-төк ішілген ішімдіктер үшін бір күні сұрау болары хақ. Ысырап пен ынсапсыздықтан арылып, қолымыздағы барды бағалайық, ағайын! Он теңге Өмірдің кейбір сәттері Суретті салған Дәурен Ғұмаров Азық-түлік дүкенінде тұрмыз. Екі қазақ жігіті сатушыға жалынып тұр. Қолдарында лимонад. Кеше 100 теңге болып еді ғо. Бүгін қалай 110 боп кеткен?! Ертең әкеліп тастаймыз 10 теңгесін. Бере қойыңызшы деп келіп қиылып тұр. Сатушы жап-жас қыз Бере алмаймын деп, теріс қарап кетіп қалды. Мен сатушыға 10 теңгені ұсынып: Бере қойыңызшы дедім. Әлгі екі жігіт қуанып кетті. Мына жерде жұмыс жасап жатырмыз. Ертең әкеліп береміз ақшаңызды деп алғыстарын жаудырып, шығып кетті. Ал мен ыстық күнде қара жұмыс жасап, еңбек етіп жүрген өзіміздің қаракөз бауырларымыздың шынайы шаттанғанына қатты қуандым. Гүлжамал ЖОЛДЫҒАЛИ,

10 10 Сейсенбі, habarlandyrý 26 маусым 2018 жыл Oral óńіrі Өзен-көлдегі барлық жазатайым оқиғалар, шын мәнінде, адамдардың жүзе алмайтындығынан емес, қарапайым су айдындарындағы қауіпсіздік ережелерін сақтамауынан болады. Әсіресе, балалардың ересектерсіз суға түсуі қауіпті. Бала тіпті шағын жерде де сүрініп құлап, суға бетімен түсіп, тұншығып қалуы мүмкін. Сондықтан әр адам уақтылы жүзуді үйреніп, судағы қауіпсіздік шараларын сақтағаны маңызды. Бөрлі аудандық, төтенше жағдайлар бөлімінің инженері, азаматтық қорғау капитаны Ә. Идалиева балалардың жазғы кезеңдегі судағы демалысын ұйымдастыру мен судан зардап шеккен адамға алғашқы медициналық көмек көрсету білімімен Су да тілсіз жау ата-аналарды ақпараттандыру мақсатында ата-аналар жиналысына қатысты. Суға шомылу кезіндегі балалардың қауіпсіздік шаралары туралы жиі айтылады. Егер де ересектер суға кетіп жатса, өлімінің негізі оның өзінің абайсыздығы, ал балалардың суға кетуі олардың ата-аналарының немқұрайлығынан. Суда балалардың өлімін болдырмау бізбен сіздің қолымызда екендігін ескерейік, деді Әлима Идалиева. Әңгіме барысында, ол суға кету және жазатайым оқиғалар мен жағдайлардың себептерінің статистикасымен таныстырды. Судағы қауіпсіздік ережелері, белгісіз су көздерінде шомылу орнын белгілеу талаптары ерекше назарға алынып, суға кеткен адамға және аяғы құрысқан кезде көрсетілетін алғашқы көмек техникаларын көрсетті. Сонымен қатар ол ата-аналарға балаларды суға шомылуға барғанда қараусыз қалдырмау қажеттігін ескертіп, тақырыпқа байланысты жадынамалар таратты. М. МҰҚАНОВ, Бөрлі аудандық ТЖ бөлімінің аға инженері, азаматтық қорғау майоры Комитеттің аумақтық органы бойынша бөлім прокурорының бос лауазымына орналасу үшін конкурс қатысушыларына ортақ біліктілік талаптары бар жалпы жарыстың жариялануы C-OKGP-7 санаты үшін: жоғары білім. Келесі құзыреттердің болуы: тұжырымдамалық ойлау, икемділік, бастамашылық, коммуникативтілік, аналитикалық, ұйымдастырушылық, көшбасшылық, этикалық нәтижеге бағдарланған, командамен жұмыс жасай білу, тұлғааралық түсіністік, кәсіптік білім, сыбайлас жемқорлыққа төзбеушілік. Комитеттің аумақтық органы бөлім прокурорының лауазымдық жалақысы: лауазымдық жалақы жұмыс жасаған Санат жылдарына байланысты min max С-ОКGP «Қазақстан Республикасы Бас прокуратурасының Құқықтық статистика және арнайы есепке алу комитетінің орналасқан Батыс Қазақстан облысы бойынша басқармасы» мемлекеттік мекемесі, Орал қаласы, Достық даңғылы, 197-үйде орналасқан, пошталық индексі , телефон: 8 (7112) , факс: 8 (7112) , келесі бос лауазымдарға конкурс жариялайды. - ҚР БП Құқықтық статистика және арнайы есепке алу жөніндегі комитетінің Батыс Қазақстан облысы бойынша басқармасының ақпараттандыру және ақпараттық қауіпсіздік жөніндегі прокуроры (1 бірлік). Лауазымдық міндеттері: ҚР БП Құқықтық статистика және арнайы есепке алу жөніндегі комитетінің Батыс Қазақстан облысы бойынша басқармасының ақпараттандыру және ақпараттық қауіпсіздік жөніндегі прокуроры басқармадағы автоматтандырылған ақпараттық жүйелерді енгізу және жөнемелеу жұмыстарын ұйымдастырады; ақпараттық ресурстарды қорғау жұмысын ұйымдастыру және бақылауды жүзеге асырады; ақпараттық жүйелер мен деректер қорының, соның ішінде басқарманың веб-сайтының жұмысын үйлестіру, басқарманың ақпараттық жүйелерін мемлекеттік органдардың ақпараттық жүйелерімен кіріктіру үшін дербес жауапкершілікте болады; «Сотқа дейінгі тергеп-тексерулердің бірыңғай тізілімі» (СДТБТ) ақпараттық жүйесінің жұмысын үйлестіру және тиісті түрде қызмет етуі үшін дербес жауап береді; ақпараттық жүйелердің ақпараттық қауіпсіздігін қамтамасыз ететін әкімшісі болып табылады, құпиясөзбен қорғау тиімділігін бақылауды қамтамасыз етеді; Комитеттің ақпараттық-телекоммуникациялық жүйесінің аппараттық және желілік құралдарына техникалық қызмет көрсетуді ұйымдастырады; басқармадағы автоматтандырылған жүйелердің үздіксіз жұмысын қамтамасыз етеді; ақпараттық жүйелерді, бағдарламалық жабдықтаманы енгізу, жөнемелеу және қызметі кезіндегі ақпараттық қауіпсіздікті қамтамасыз етеді; қолданушыларға ақпараттық ресурстарға (Интернет, электронды пошта, ақпараттық жүйелер, т.б.) қол жеткізу құқықтарының берілуін бақылайды; комитеттің автоматтандырылған ақпараттық жүйелерін басқармада, соның ішінде аудандық бөлімшелерде енгізу және жөнемелеу жұмыстарын жүргізеді (еш жағдайда, тіпті жұмыстан босатылған кезінде құпиясөздер мен логиндар туралы мәліметтерді жария етпеуі тиіс); олардың дұрыс жұмыс жасауын қамтамасыз етеді; комитеттің ақпараттықтелекоммуникациялық жүйесінің аппараттық (соның ішінде желілік) құралдарына техникалық қызмет көрсетуді жүзеге асырады; сервердің үздіксіз қызмет көрсетуін қамтамасыз етеді. Байқауға қатысушыларға қойылатын талаптар: Қазақстан Республикасының «Құқық қорғау қызметі туралы» Қазақстан Республикасы Заңының 6, 10-бабының талаптарына қайшы келмейтін, құқық қорғау органдарына кіру шарттарына сәйкес келетін он сегіз жасқа толған Қа- зақстан Республикасының азаматтары. Білімі нақты лауазымның қызметтік бағыттарына сәйкес келетін жоғары құқықтық. Құқық қорғау органдарында қызмет көрсетудің денсаулық себептері бойынша жарамдылығы. Қазақстан Республикасы Бас прокуратурасының 2013 жылғы 28 тамыздағы 90 бұйрығымен бекітілген Қазақстан Республикасы Прокуратура органдарының, Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде 2013 жылғы 4 қазанда 8780 тіркелген ҚСжАЕК-нің біліктілік талаптарына сәйкес облыстық органының прокурор лауазымына, ведомстволары мен мекемелерінің қызметкерлеріне келесі талаптар белгіленді: белгілі бір лауазымның функционалдық бағыттарына сәйкес келетін жоғары білімнің болуы; құқық қорғау органдарына қызмет көрсетудің денсаулық жағдайына сәйкес болуы; белгілі бір лауазым үшін функционалдық міндеттерді орындау үшін қажетті білім, қабілеттер мен дағдылардың болуы. Конкурс Қазақстан Республикасы Бас прокуратурасының 2014 жылғы 4 мамырдағы 40 бұйрығымен бекітілген, Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде 2014 жылғы 4 шілдеде 9561 (әрі қарай - ережелер) тіркелген, Қазақстан Республикасы Прокуратура органдарының, ведомстволарының және мекемелердегі конкурс өткізу ережелері мен лауазымға даярлау ережелерінің талаптарына сәйкес өткізіледі. Конкурсқа қатысқысы келетін азаматтар ведомствоның персоналды басқару бөліміне келесі құжаттарды ұсынады: - Ереженің 2-қосымшасына сәйкес өтініш; - Ереженің 3-қосымшасына сәйкес сауалнама; - Қағиданың 4-қосымшасына сәйкес нысан бойынша кадрлар жазбасынан алынған жеке іс-парағын толтыру (нақты тұрғылықты мекенжайы мен телефондары, байланыс телефондары көрсетілген); - Қағиданың 5-қосымшасына сәйкес жақын туыстарын, соның ішінде бұрынғы ерлі-зайыптыларын көрсете отырып, өз қолымен және баспа түрінде толығымен толық өмірбаянын жазу; - нотариалды куәландырылған Қазақстан Республикасы азаматының жеке басын куәландыратын құжаттың көшірмесі; нотариалды расталған білім туралы құжаттардың көшірмелері; еңбек қызметін растайтын құжаттың нотариалды куәландырылған көшірмесі; - Әскери билеттің көшірмесі немесе әскери қызметке шақыру бөліміне берілген куәлік; - 3 x 4 (3 дана) өлшеміндегі фотосуреттер; - Қазақстан Республикасының 1998 жылғы 2 шілдедегі «Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес туралы» Заңына сәйкес азамат пен оның жұбайының тұрғылықты жері бойынша салық органдарына табыстың және мүліктік декларацияның ұсынылуын растайтын құжаттар; - Ережелердің 6-қосымшасына сәйкес конкурсқа қатысуға құжаттарды беру кезінде қолданыстағы осы ереженің 6-қосымшасына сәйкес, тестілік бағдарламада көрсетілген нормативтік-құқықтық актілерге қатысты сұрақтардың жалпы санының кемінде 70%-ын құрайтын шекті мәндерден төмен емес қолданыстағы заңнама нормаларын білу үшін компьютерлік тестілеу нәтижелері мен шектері; - медициналық және психофизиологиялық сараптама нәтижелерін, оның ішінде полиграфты тексеруді, прокуратура органдарында қызметтің жарамдылығын және міндетті арнайы сараптаманы анықтау үшін әскери медициналық комиссиялардың қорытындысы; - қылмыстық жазаның жоқтығы туралы, заңбұзушылық жасағаны үшін тәртіптік және әкімшілік жауапкершілікке бір жыл ішінде әкімшілік жауапкершілікке тарту туралы құқықтық статистика және арнайы есепке алу органдарынан анықтама; - соңғы жұмыс орнынан мінездеме (оқу). Азаматтар білімі, жұмыс тәжірибесі, кәсіптік деңгейі және іскерлік беделіне байланысты қосымша білімді (біліктілікті арттыру туралы құжаттардың көшірмелері, ғалымдардың (академиялық) дәрежесі мен атауын, сипаттамаларын, ұсынымдарын, ғылыми басылымдарын ұсынуларына құқылы. Құжаттар қабылдаудың соңғы мерзімі: конкурс жарияланған соңғы күннен бастап 5 (бес) жұмыс күні. Құжаттар қабылданатын орын: Орал қ., Достық даңғылы, 197-үйде орналасқан «Қазақстан Республикасы Бас прокуратурасының Құқықтық статистика және арнайы есепке алу комитетінің Батыс Қазақстан облысы бойынша» ММ-сі. Конкурсқа қатысу үшін кеткен шығындар (тестілеу орнына дейінгі жолақы, сұхбаттасу, тағылымдама, тұрғын үй, тұру, барлық түрдегі байланыс қызметтерін пайдалану және басқа да шығындар) азаматтардың өз қаражаты есебінен төленеді. Байқау үшін ведомствоның конкурстық комиссиясы құрылады. Конкурстық комиссия қатысуға ниет білдірген азаматтармен (бұдан әрі үміткерлер) әңгімелесу, тағылымдаманың нәтижелерін қоса алғанда, сондай-ақ жарияланған бос лауазымға үміткерлерді бос лауазымға орналасу үшін резервке орналасу және ауыстыратын, аталған ереженің 5-тармағында көрсетілген құжаттарды қарастыратын, алқалы орган болып табылады. Конкурстық комиссия құжаттарды қабылдау мерзімі аяқталғаннан кейін бес жұмыс күні ішінде үміткерлердің құжаттарына алдын ала сараптау жүргізеді. Алдын ала қараудың нәтижелері бойынша конкурстық комиссия үміткер жарияланған лауазымға қойылатын талаптарға сәйкес келетінін немесе конкурсқа қатысуға негізсіз бас тартуды шешеді. Конкурстық комиссия кандидаттардың жеке, моральдық, іскерлік және кәсіби қасиеттерін бағалап, функционалдық міндеттерден босаған бос лауазымға қою үшін біліктілік талаптарына негізделеді. Жарияланған лауазымға қойылатын талаптарға сәйкес конкурстық комиссия кандидаттарды әңгімелесуге қабылдау туралы шешім қабылдайды. Әңгімелесуге жіберілген үміткерлер Батыс Қазақстан облысы, Орал қ., Достық даңғылы, 197-үйде орналасқан Қазақстан Республикасы Бас прокуратурасының Құқықтық статистика және арнайы есепке алу комитетінің Батыс Қазақстан облысы бойынша басқармасына хабарлама бергеннен бес жұмыс күні өткеннен кейін жіберіледі. Кандидаттар туралы хабарлама телефон арқылы, электрондық пошта мекенжайына және қатысушылардың ұялы телефондарына ақпарат жіберумен жүзеге асырылады. Конкурсқа қатысушылар мен кандидаттар конкурстық комиссияның шешiмiне уәкiлеттi органға және оның аумақтық бөлiмшесiне немесе Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес сот тәртiбiмен шағым бере алады.

11 Oral óńіrі Сейсенбі, 26 маусым 2018 жыл habar-oshar 11 Облыстық тарихиөлкетану музейіне келген «Анна Франк. Тарих сабағы» атты жылжымалы көрме бүгінгі таңда Қадыр Мырза Әли атындағы мәдениет және өнер орталығында жұмысын жалғастыруда. Ұйымдастырушылардың айтуынша, бұл көрме 31 мамыр күні облыстық тарихи-өлкетану музейінде ашылған. Аталмыш көрме екі апта бойы көрушілер назарына ұсынылғаннан кейін, байырғы Оралдың жаңа ауданында тұратын көптеген тұрғындардың тамашалауына мүмкіндік туғызу мақсатында Қадыр ақын атындағы рухани орталыққа әкелінген. Мұнда көрме шілденің біріне дейін келушілер назарына ұсынылмақ. Тақырыбына әйгілі «Анна Анна Франктың ұйымдастырылуын үйлестіреді. Ал Батыс Қазақстан облысы бойынша үйлестіруші «Ғылыми зерттеулерді қолдау» қоры. Бізге бұл көрме Ақтау қаласы арқылы келді. Оған дейін еліміздің Астана, Алматы, Тараз секілді көптеген қалаларында болған. Бұл көрменің бір ерекшелігі таныстырушы экскурсоводтар оқушылар мен студенттерден таңдалады. Өйткені көрменің бас кейіпкері Анна Франк аталмыш күнделігін 13 жасында жазған, жастай саяси қуғынның құрбанына айналған. «Еркіндік қанаты» қоғамдық қорының өкілдері Орал қаласына келіп, оқушылар мен студенттердің арасында үш күнге созылған тренинг ұйымдастырды. Оқушылар тренинг аясында жылжымалы көрмені таныстыруға қажетті білім алып, арнайы дайындықтан өтті. Жылжымалы көрме адам құқығы, бостандығын насихаттау, қандай да бір ұлтқа келесі бір ұлт- күнделігі авторы. «Анна Франк күнделігі» нацизмді айқындап суреттейтін құжат. Бұл кітап кішкентай қыздың тағдырын миллиондаған адамдардың қайғысымен біріктіре алғандықтан, бірден әлемдік бестселлерге айналған көрінеді. Бір айта кетерлігі, ғаламтордан Анна Франк күнделігінің кітап түріндегі басылымдарына қатысты оның түпнұсқа қолжазбамен сәйкес келмейтіні, тіпті қолжазбаның бірнеше нұсқасы бар екендігі, яғни мұның редакцияланған еңбекке жататыны туралы материалдарды, осыған орай тартысқа толы пікірлерді де кездестіруге болады. Облыстық өлкетану музейінде жылжымалы көрмені тамашалауға күніге 360-тай адам келді. Біз тыным таппастан көрмені таныстырумен болдық. Бельгиядан, Ресейдің Самара қаласынан келген туристер де болды. Бізді бұл жұмысқа «Ғылыми зерттеулерді қолдау» қорының директоры Ай- Жәнібек ауданы Жәнібек ауылының тұрғыны болған, сүйікті ұлымыз, ағамыз Нұрлыбек Серікұлы Есқуатов тірі болса, 27 маусым күні 30 жасқа толар еді. Алдымызда асқар тау боп отырар ең, Осынау 30 деген толып жасқа. Айырылдық қой, жан аға, бір өзіңнен, Өмірдің қызығын көрер шақта. Еске алушылар: әкесі Серік, анасы Тілекханым, інісі Ақылбек, қарындасы Әсемгүл және күйеу баласы Журналистер арасында Қазақстан мен Қытай ынтымақтастығына арналған байқау жарияланды «ҚазАқпарат» халықаралық ақпарат агенттігі мен Қытай Халық Республикасының Елшілігі «Бір белдеу, бір жол» бастамасы және «Нұрлы жол» бағдарламасы. Өзара тиімді өсім мен өркендеу траекториясы» тақырыбында байқау жариялайды. Конкурс «Бір белдеу, бір жол» бастамасының 5 жылдығына арналған. Астананың 20 жылдығына 20 түрлі байқау жарияланды Франк күнделігі» арқау болған бұл жылжымалы көрме Нидерланд патшалығының астанасы Амстердам қаласындағы Анна Франк музей-үйі қызметкерлерінің ұйытқы болуымен, Фридрих Эберт қорының Алматы қаласындағы өкілдігінің ұйымдастыруымен өтіп отыр. Аталмыш көрме осы уақытқа дейін әлемнің алпыс шақты елінде болған. Астана қаласындағы «Еркіндік қанаты» қоғамдық қоры осы көрменің тұтас еліміз бойынша тың үстемдік жүргізуін болдырмау, фашизмді әшкерелеу идеясын көтереді, дейді «Ғылыми зерттеулерді қолдау» қорының директоры Айболат Құрымбаев. Холокост құрбаны, еврей қызы Анна Франк туралы деректерде оның 1929 жылы Германияда дүниеге келгені жазылады. Гитлер билікке келген соң нацистік террордан отбасымен бірге Нидерландта тығылып жүреді. Ол танымал «Анна Франк күнделігінің» болат Шамұратұлы қызықтырып шақырған болатын. Ешқандай ақы алмай, ерікті түрде өзімізге ұнайтын жұмысты атқарып, жазғы демалысымызды рухани тұрғыда мәнді етіп өткізуге тырысып жүрміз, дейді биыл Орал қаласындағы 30 мектептің сегізінші сыныбын тәмамдаған Ару Энгельс және Ділназ Сайлауова. Нұртас НАБИОЛЛАҰЛЫ, Конкурстың мақсаты - Қазақстан Республикасы мен ҚХР арасындағы стратегиялық ынтымақтастықты одан әрі кеңейту. Конкурсқа бұдан бұрын жарияланбаған Қазақстан мен Қытай арасындағы дипломатиялық қарым-қатынастың тарихы мен стратегиялық басымдықтарына, ХXI ғасырдағы Ұлы Жібек жолының жаңғыруына, қазіргі әлемдегі Қазақстан мен Қытайдың гуманитарлық миссиясына арналған сараптамалық материалдар қабылданады. Конкурсқа Қазақстанның барлық азаматтары қатыса алады. Үздік материалдарды қабылдау және жариялау жұмыстары 2018 жылдың 23 мамырынан 31 шілдесіне дейін «ҚазАқпарат» ХАА сайтында жүргізіледі тамыз аралығында конкурстың нәтижелері жарияланады. Кейін жеңімпаздар анықталады. Түрлі аталымдар бойынша 19 жеңімпаз марапатталады. Конкурсқа түрлі жанрлардағы көлемі 10 мың белгіден аспайтын материалдар қабылданады. Конкурсқа ұсынылатын материалдар рецензияланбайды және қайтарылмайды. Қазақ және орыс тілдеріндегі материалдар мына мекенжай бойынша қабылданады: Индекс , Астана қ., Мәңгілік ел даңғылы 8, «Алтын орда» БО, «ҚазАқпарат» ХАА редакциясы («конкурсқа» деген ескертпемен) немесе inform2018konkurs@gmail.com электрондық поштасы. Қосымша ақпараттарды мына телефондарға хабарласып біле аласыздар: 8 (71 72) , «ОРАЛ ӨҢІРІ» Батыс Қазақстан облыстық қоғамдық-саяси газеті , Орал қаласы, Мұхит көшесі, 57/1. Е-mаіl: оral_oniri@inbox.ru Меншік иесі: «Жайық Пресс» ЖШС Бас директор Жантас Набиоллаұлы САФУЛЛИН Бас редактор Бауыржан Файзоллаұлы ҒҰБАЙДУЛЛИН Редакция алқасы: Сырымбек Тұяқов, Сәкен Әбілхалықов (бас редактордың орынбасарлары), Жаннат ЕСПОЛАЕВА (жауапты хатшы), Нұртас Сафуллин (гуманитарлық бөлім), Нұрбек ОРАЗАЕВ (экономика бөлімі). Қолжазбаларға пiкiр айтылмайды және пайдаланылмаған хат авторларына жауап қайтарылмайды. Деректердің дәлдiгi үшiн автор жауапты. Жарияланым авторларының пiкiрлерi редакция көзқарасын бiлдiрмейдi. Редакция тапсырысымен жазылмаған материалдар үшін қаламақы төленбейді. «Орал өңірінде» жарияланған материалдарды сілтемесіз көшіріп басуға болмайды. Мақалалар электрондық нұсқада қабылданады. А белгісімен жарияланған материалдар ақылы болып есептеледі. Газет ҚР Мәдениет және ақпарат министрлігінде 2006 жылғы 4 мамырда тіркеліп, 7201-г куәлігі берілген Телефондар: Бас редактор , Бас редактордың орынбасарлары , Жауапты хатшы Жарнама қабылдау тел/факс: ; Бухгалтерия Е-mail: zhaikpress@inbox.ru Газет облыстық газетi редакциясының компьютерлiк орталығында терiлiп, беттелдi. "Полиграфсервис" ЖШС баспаханасында басылды. Л.Толстой көшесі, 27/6. Телефон: Индексі: Осы нөмірдің таралымы: , 3 баспа табақ. Газет аптасына үш рет шығады. Корректорлар: Н. СҰЛТАНОВА, Г. Қолғанатова Кезекшi редактор: а. Төлеуғалиева

12 12 Сейсенбі, kerýen saraı 26 маусым 2018 жыл Oral óńіrі Аяқдоптан әлемдік аламанда екінші айналым аяқталды. Өткен жұма-жексенбі аралығында 9 бірдей тартысты матч көпшілікті көгілдір экран алдына телміртті. Е тобында Бразилия Коста- Риканы күткендегідей ұтса (2 : 0), G тобында Бельгия Тунисті 5 : 2 есебімен, осы топтағы Англия Панаманы 6 : 1 есебімен талқандады. Көзіқарақты жанкүйер үшін бұл ешқандай тосын жағдай емес, түсінікті, күмән тудырмаған нәтиже. Сол секілді, Колумбияның Польшаны 3 : 0 есебімен ұтып, еліне қайтаруы да ешкімді таң қалдырған жоқ. Әйгілі «неміс машинасын» «бұзылудан» Кроос құтқарды Таң қалдырғаны қалған 5 кездесудің қорытындысы. Чемпионат басталмас бұрын Н тобында тоқайласқан Сенегал мен Жапония өзара топтан шығуға таласады дегенге сену қиын еді. Дегенмен, Күншығыс елінің өкілдері де, қара құрлық ұландары да әзірге үзеңгі қағыстырып, қатар келеді. Мұны аса шиеленісті өткен ойын тағы дәлелдеді. Садио мен Вагтың голдарына жапондар Инуи мен Хонда қос доппен жауап беріп, таразы басын теңестіріп кетті. Бұл топта 4 ұпай олжалаған осы екі команда көш бастап тұр. F тобында Мексикамен кездескен Оңтүстік кәріс елі 2 : 1 есебімен ұтылып, Отандарына оралған құрамалардың санын көбейтті. Екі ойында 6 ұпай алған Ацтектердің жағасы жайлауда. Е тобындағы ең маңызды текетіресте Швейцария Сербиядан басым түсті (2 : 1). Сербтер Митровичтің арқасында есеп ашқанымен, Джака-Шакири жұбы жеңісті жұлып әкетті. D тобында турнирдің жұмбақ командалары Нигерия мен Исландия кездесті. Кекілдерін күн сүйген африкалық желаяқ жігіттерді жанартаулар мен ыстық бұлақтар елінің 11 өкілі тасқамал қорғаныспен қарсы алды. Бұл ойында бұрынғы мәскеулік ЦСКА-ның ойыншысы, қазір ағылшындық Лестерде жүрген Ахмет Мұсаның айы оңынан туды. Ресейдің топырағына табаны үйренген, орман-орыстың жасыл алаңын талай таптаған Мұса бірінен соң бірі екі доп соғып, мергендер көшіне қосылды. Жалғыз ұпайы бар Исландия да топтан шығуға мүмкіндігін жоғалтқан жоқ. Ол үшін енді Исландия Аргентинаны ұтып, Нигерия Хорватиядан ұтылуы керек. Қысқасы, бәрі бірер күнде белгілі болмақ. Ең үлкен сенсация F тобында тіркеле жаздады. Төрт жыл бұрын әлем чемпионы атанған Германия құрамасы азулы Швециямен алаңға шықты. Бұл не бел кетеді, не белбеу кетеді деген ойын еді. Себебі, алғашқы турда әйгілі неміс машинасы сыр беріп, Мексикаға есе жіберген болатын. Енді жеңілсе, нағыз масқаралары шығатындығын жақсы түсінген бас бапкер Иоахим Лев қол астындағы бар мықтыларын бәйгеге қосты. Қақпада тәжірибелі Нойер, қорғаныста Киммих, Боатенг бастаған батырлар, ортада Кроос, Ройс секілді жартылай қорғаушылар, шабуылда Мюллер, Гомес секілді шеберлер ойқастады. Соған қарамастан ойын немістер үшін өте сәтсіз өрбіді. 32 минутта Тони Кроостың өрескел қателігін пайдаланған швед шабуылшысы Тойвонен Нойерді қапы қалдырып, есеп ашып кетті. Одан әрі викингтер командалық прессингті сәтті қолданып, әдемі қорғанды. Швед қорғанысын бұзыпөту тек екінші таймда мүмкін болды. Гоместің қапталдан берген добын айып алаңына баса-көктеп енген Ройс тура теуіп, торда тулатты. Қалай десе де, тең нәтиженің өзі Германияға тиімді емес еді. Сондықтан, неміс машинасы 90 минут бойы шабуылдаудан бір тынбады. Алайда, одан еш пайда болмады. Сөйтіп, матчтың негізгі уақыты бітіп, 5 минут қосылғанда немістердің жаны мұрындарының ұшына келгендігі анық еді. Дегенмен, күштіге ғана сәттілік серік болады деген рас екен. Ойын аяқталуға 30 секунд қалғанда Тони Кроос айып добын дәл соғып, тоғыздыққа топ еткізді. Бір сөзбен айтқанда, әйгілі неміс машинасын бұзылудан Кроос құтқарды... Жамал ҒАЛИ Құттықтаймыз! Орал қаласының тұрғыны, сүйікті жездеміз Алимжан Шамрадұлы Умаровты мерейлі 45 жасқа толуымен шын жүректен құттықтаймыз! Құтты болсын 45 жасқа толғаның, Аман болсын бала-шағаң, жан жарың. Абыройлы ұзақ болсын өмірің, Бақытты бол, нұры жаусын Алланың. Деніңіз сау болып, арамызда жайдарлы жүзіңізбен қуаныш сыйлап жүре беріңіз. Құттықтаушылар: қайын ата-енеңіз Самат- Айбарша, балдызкеліндеріңіз, бажаңыз Құрметті оқырмандар! Орал өңірі газеті және zhaikpress.kz сайты облыс тұрғындарымен жедел де тіке байланыс орнату мақсатында арнайы whatsapp нөмірін іске қосты. Оған сіз хабарлама жіберіп, газетке немесе сайтқа өз тақырыбыңызды ұсынуға болады. Елге, халыққа пайдасы тиетін маңызды мәселені, әлеумет назарын аударатындай оқыс оқиғаны шұғыл хабарлап, газет журналистерінің іссапармен келіп, зерттеу жүргізуіне мұрындық боласыз. Газет жанынан ашылып отырған жедел байланыс түрі оқырман мен үнқағаздың үндестігін бұрынғыдан да жақсарта түседі деп сенеміз. «Ақжайық», қайда барасың? Ел біріншілігінің ХV турында Оралдың «Ақжайығы» Шымкентте «Ордабасы» командасымен жасыл алаңға шықты. Алаң иелерінің басымдылығымен өткен бәсекеде қонақтар бірінші болып есеп ашты. 39-минутта оң қанаттан Қазақстан жастар құрамасының мүшесі Иван Антиповтың берген добын сенегалдық Малик Мане баспен қақпаға дәл соқты. Бұл оның «Ақжайық» сапындағы төртінші голы еді. Бес минут өтер-өтпесте стандартты жағдайдан кейін «Ақжайықтың» капитаны Мейрам Сапановтың басы мен аяғына тиіп, өзіне келген допты қақпа алдында жалғыз тұрған «ордабасылық» Еркебұлан Тұңғышбаев жылжыта салды. Екінші таймда шымкенттік клубқа бас бапкер болып таяуда тағайындалған грузиялық маман Кахабер Цхададзе тыңнан ойыншылар қосты. Бұл тәсіл ақыры пайдаға асты. Ойын соңына таман тағы да қорғаушылардың қателігінен кейін өзбекстандық шабуылшы Иван Нагаев жеңіс голын соғып кетті 2:1. Кездесу барысында украиналық легионер Евгений Боровик өз қақпасын бірнеше рет аман алып қалғанымен, қорғаушылар сәтсіз ойнады. Мұны матчтан кейінгі баспасөз мәслихатында бас бапкердің міндетін атқарушы Артур Авакянцтың өзі де мойындады. «Мұндай жеңіліске өкінуге ғана тура келеді. Шәкірттерімнің еңбегі рәсуа болды, қажетсіз екі голды өткізіп алдық. Бүгін «Ордабасы» жеңген жоқ, біз ұтылдық. Бізге шабуыл шебінде ұшқырлық жетіспеді, қорғаныста өрескел қателіктерге жол бердік», деді А. Авакянц. Осылайша қатарынан үш мәрте жеңіліс тапқан «Ақжайық» жетінші орынға сырғыды. Оралдықтардың қарсыластарына қарағанда, бір ойынды артық өткізгенін ескерсек, осы бағытымен кете берсе, команданың көш соңында қалуы да ықтимал. Өйткені олардың келесі қарсыласы осал емес. 1 шілде күні батысқазақстандықтар турнир кестесінде үшінші орында келе жатқан Қостанайдың «Тобылын» қабылдайды. Оның үстіне қостанайлықтар өткен турда өз алаңында ақтөбеліктерге 2:3 есебімен есе жіберді. Бұл кездесуде «Ақтөбе» құрамындағы армениялық легионер Маркос Пизелли хет-триктің авторы атанып, 9 доппен мергендер көшін бастады. Сонымен, команда сұрмергені Адеринсола Эсеола «Қайратқа» ауысқаннан кейін «Ақжайықтың» шабуыл шебі әлсіреді. Ол аз болғандай, қорғаныс та жиі сыр бере бастады. Команда құрамын күшейтетіндей футболшылар тым аз. Төртінші шілдеден бастап Қазақ- станда трансферлік терезе ашылады. Сол кезде «Ақжайықтан» гөрі бай командалар көз салып жүрген мықты ойыншыларды жоғалтып алмай, құрамды нығайтсақ, қане. Оған қоса 13 мамырдан бері бас бапкер мәселесі де шешілмей келеді. Жуырда өткен брифингте облыстық дене шынықтыру және спорт басқармасының басшысы Әсия Аманбаева «Ақжайық» футбол клубының сатып алу құқығымен бес жыл мерзімге сенімгерлік басқаруға берілгенін мәлімдеді. Ә. Аманбаеваның айтуынша, «Ақжайық» футбол клубының бюджеті премьер-лигада өнер көрсететін командалар арасында ең азы болып есептеледі, 1 млрд. теңгеге жетпейді. Бұл қаржы ойыншылардың жалақысына ғана кетпейді. Сонымен қатар Орал қаласы мен төрт аудандағы балалар футбол орталықтарына қаржы бөлінеді, оларда 700-дей жеткіншек жаттығады. Болашақта командаға демеуші болатындай белді компания табыла ма, ол да белгісіз. Қорыта айтқанда «Ақжайықты» қазіргі тұйықтан шығару үшін тың желпініс пен серпіліске қоса нақты шаралар керектігі күмән туғызбайды. Ғайса БӘЙМЕН Бет қатталып жатқанда: «Ақжайық» футбол клубының баспасөз қызметі командаға ивуарлық шабуылшы Идрисса Куятенің келгені жөнінде хабарлады. Кот-д Ивуар шабуылшысы өз отанында ғана емес, сондай-ақ бірқатар Еуропа чемпионаттарында доп тепкен жылы Куяте «Сфаксен» командасы құрамында Тунистің чемпионы атанып, Африканың екінші дәрежелі клубтық турнирі болып есептелетін Конфедерация кубогын жеңіп алды. Кеше «Ақжайық» командасымен бірге алғашқы жаттығуын өткізген Идрисса Куятенің қадамына сәттілік тілейміз.