SKRIPSI KAMUS BALI INDONESIA BIDANG ISTILAH UPAKARA MANUSA YADNYA DI KABUPATEN BADUNG

dokumen-dokumen yang mirip
TEKS TUTUR CANDRABHERAWA: ANALISIS STRUKTUR DAN FUNGSI

TEKS GEGURITAN DARMAKAYA: ANALISIS STRUKTUR DAN FUNGSI OLEH: KADEK RIKA ARIPAWAN NIM:

TEKS GEGURITAN PADEM WARAK ANALISIS BENTUK, FUNGSI, DAN MAKNA

TEKS TUTUR JONG MANTEN: ANALISIS STRUKTUR DAN FUNGSI OLEH: DESAK PUTU ELVIANA DEWI NIM:

GEGURITAN ANGGASTYA: ANALISIS STRUKTUR DAN FUNGSI

ABSTRAK. Kata Kunci: kamus, bahasa, sastra, istilah, kategori.

TUTUR ANGKUS PRANA: KAJIAN STRUKTUR DAN SEMIOTIKA. Oleh: NI KADEK DEWI SANTHIASTINI

PELESTARIAN BAHASA BALI DALAM MEDIA CETAK BERBAHASA BALI: KAJIAN SOSIOLINGUISTIK OLEH ANAK AGUNG ISTRI ITA RYANDEWI NIM:

TEKS MITOS TAPAKAN BARONG BHATARA SAKTI NAWA SANGA DI KAHYANGAN JAGAT LUHUR NATAR SARI: ANALISIS STRUKTUR DAN FUNGSI

KATA PENGANTAR. Puji syukur dipanjatkan ke hadapan Ida Sang Hyang Widhi Wasa, Tuhan Yang Mahaesa

GEGURITAN AJI RAMA RENA ANALISIS STRUKTUR DAN MAKNA

TEKS GEGURITAN MANTRI SANAK LIMA ANALISIS STRUKTUR DAN NILAI

UCAPAN TERIMA KASIH. Puji syukur dipanjatkan ke hadapan Ida Sang Hyang Widhi Wasa/Tuhan Yang

PEMERTAHANAN BAHASA BALI MELALUI GENDING RARE PADA ANAK-ANAK DI SANGGAR KUKURUYUK: KAJIAN SOSIOLINGUISTIK

BABAD PASEK KAYU SELEM : ANALISIS STRUKTUR OLEH : I PUTU YUDHI SANTIKA PUTRA NIM:

TUTUR LEBUR GANGSA; ANALISIS STRUKTUR DAN FUNGSI OLEH: I MADE OKA PARIATNA

GEGURITAN KONTABOJA: ANALISIS STRUKTUR DAN MAKNA OLEH: IDA AYU EKA PURNAMA WULANDARI NIM

BABAD DANGHYANG BANG MANIK ANGKERAN: KAJIAN STRUKTUR DAN FUNGSI

GEGURITAN PURA TANAH LOT ANALISIS STRUKTUR DAN FUNGSI OLEH IDA BAGUS PUTU WIASTIKA NIM

SKRIPSI ANALISIS STRUKTUR DAN SOSIOLOGIS DRAMA MULIH KARYA I NYOMAN MANDA OLEH : NI PUTU HARUM KARTIKA DEWI NIM

KATA PENGANTAR. Puji syukur dipanjatkan ke hadapan Tuhan Yang Mahaesa/Ida Sang Hyang

MITOS DI NUSA PENIDA ANALISIS STRUKTUR, FUNGSI, DAN MAKNA

KATA PENGANTAR. atas berkat rahmat-nya skripsi yang berjudul Novel Sing Jodoh Analisis

CITRA WANITA PENYIHIR DALAM NOVEL RATNA TRIBANOWATI KARYA I MADE SUGIANTO: SUATU KAJIAN KRITIK SASTRA FEMINIS

TEKS DRAMA GONG I MADE SUBANDAR HASTA KOMALA ANALISIS BENTUK, FUNGSI, DAN MAKNA

Pantang menyerah sebelum. mencapai hasil yang maksimal

GEGURITAN SUMAGUNA ANALISIS STRUKTUR DAN NILAI OLEH PUTU WIRA SETYABUDI NIM

NUMERALIA BAHASA JAWA KUNO OLEH DEWA AYU CARMA MIRADAYANTI NIM

SKRIPSI ANALISIS POLA KALIMAT DALAM TULISAN MAHASISWA BIPA FAKULTAS SASTRA DAN BUDAYA, UNIVERSITAS UDAYANA REVINA INELDA NIVIRAWATI

SKRIPSI CAMPUR KODE DALAM BAHASA INDONESIA PADA ACARA SAMATRA ARTIS BALI DI MEDIA MASSA BALI TV NI PUTU LILIK YUDIASTARI

PERLINDUNGAN HUKUM TERHADAP PENANAM MODAL ASING DALAM SENGKETA HUKUM PENANAMAN MODAL DI INDONESIA

TESIS PENINGKATAN PEMAHAMAN AFIKS PADA KOSAKATA BAHASA INGGRIS MELALUI PENERAPAN METODE INTENSIF PADA PESERTA DIDIK KELAS VIIIA SMP PGRI 7 DENPASAR

Tesis untuk Memeroleh Gelar Magister Pada Program Magister, Program Studi Linguistik, Program Pascasarjana Universitas Udayana

PENGGUNAAN BAHASA BALI DALAM KELUARGA KAWIN CAMPUR BALI-JAWA DI KELURAHAN KEROBOKAN KELOD, KECAMATAN KUTA UTARA, KABUPATEN BADUNG

LUH MIRA AMBARASARI SAKA

PERLINDUNGAN HUKUM TERHADAP KONSUMEN YANG MENGKONSUMSI MAKANAN KADALUWARSA

PENYELESAIAN WANPRESTASI DALAM PERJANJIAN SEWA MENYEWA KAMAR RUMAH KOST DI KECAMATAN KUTA

Kata Kunci : Kidung, Struktur, Semiotik, Smaratantra.

TANGGUNG JAWAB PIALANG TERHADAP INVESTOR AKIBAT KESALAHANNYA DALAM KEGIATAN PASAR MODAL

ABSTRAK GEGURITAN MASAN RODI ANALISIS STRUKTUR DAN NILAI

ASPEK HUKUM PERLINDUNGAN KONSUMEN TERHADAP PENCANTUMAN TULISAN HALAL PADA LABEL PRODUK PANGAN

MADE GEDE JUSTAM WIDHYATMA NIM.081

PERLINDUNGAN HUKUM TERHADAP KARYAWAN BANK SEBAGAI PIHAK YANG TERAFILIASI TERKAIT DILAKUKANNYA MERGER BANK PADA P.T.

SESELEH CAMPUR KODE RING NOVEL SENTANA CUCU MAREP PAKARDIN I MADE SUGIANTO

KEWAGEDAN NGRESEPANG WANGUN DASAR LAN ARTOS KRUNA DWILINGGA SISIA KELAS X SMA NEGERI 2 BANJAR SINGARAJA

ANALISIS EFEKTIVITAS DAN TREND PENERIMAAN RETRIBUSI IJIN MENDIRIKAN BANGUNAN (IMB) SERTA PROSPEKNYA DI KABUPATEN BADUNG

KAWENTENAN CAMPUR KODE RING ALBUM TEMBANG POP BALI RAMBO OLO-OLO OLIH GRUP BAND BINTANG

KALIMAT MAJEMUK BAHASA INDONESIA DALAM KARANGAN SISWA KELAS VII SMP DWIJENDRA DENPASAR

Oleh : MADE YUDHA WIRAWAN NIM :

PERTANGGUNG JAWABAN PIDANA PENGANIAYAAN TERHADAP HEWAN DITINJAU DARI UNDANG-UNDANG NOMOR 18 TAHUN 2009 TENTANG PETERNAKAN DAN KESEHATAN HEWAN DAN KUHP

SKRIPSI I MADE WAHYU CAHYADI NIM :

SKRIPSI PENGATURAN ASAS REBUS SIC STANTIBUS

I Putu Widhi Astika 1 I Wayan Wendra 1, Sang Ayu Putu Sriasih 2. Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas Pendidikan Ganesha Singaraja, Indonesia

PENGARUH SUPERVISI, PROFESIONALISME, TINGKAT PENDIDIKAN DAN PENGALAMAN KERJA PADA KINERJA AUDITOR BPK RI PERWAKILAN PROVINSI BALI

DAMPAK DIBERLAKUKANNYA TARIF PAJAK PROGRESIF KENDARAAN BERMOTOR BERDASARKAN PERATURAN DAERAH PROVINSI BALI NOMOR 1 TAHUN 2011 TENTANG PAJAK DAERAH

PERTANGGUNGJAWABAN PIDANA BAGI PEMBELI BARANG HASIL KEJAHATAN DITINJAU DARI PASAL 480 KUHP TENTANG PENADAHAN

PENERAPAN ANALISIS KONTRASTIF DALAM PENGAJARAN PAST TENSE SISWA KELAS X IPA 3 SMAN 2 DENPASAR

SARANA TEMBANG MELAYANGAN OLIH EMONI KAANGGEN NINCAPANG KAWAGEDAN NYURAT PUISI BALI ANYAR SISIA KELAS VIII 6 SMP NEGERI 3 BANJAR

STRUKTUR MIKRO DAN SIFAT MEKANIK PADUAN ALUMINIUM AA5154 UNTUK APLIKASI TEKNOLOGI SEMI SOLID CASTING

PENILAIAN EFEKTIVITAS PENERAPAN SISTEM INFORMASI AKUNTANSI BERBASIS KOMPUTER PADA PERUSAHAAN DAERAH AIR MINUM (PDAM) KANTOR PUSAT KABUPATEN GIANYAR

PERHITUNGAN HARGA POKOK PRODUKSI DAN HARGA JUAL ENERGI LISTRIK SERTA LABA (RUGI) PADA PT. PLN (PERSERO) DISTRIBUSI BALI

ANALISIS FAKTOR YANG MEMPENGARUHI SEMANGAT KERJA KARYAWAN PT. FEDERAL INTERNATIONAL FINANCE CABANG TABANAN

PENERAPAN PRINSIP-PRINSIP GOOD GOVERNANCE DALAM PELAYANAN PUBLIK PADA PEMERINTAH KOTA DENPASAR

ANALISIS PERLAKUAN AKUNTANSI AKTIVA TETAP DAN PENGARUHNYA TERHADAP LAPORAN KEUANGAN (Studi kasus pada PT. Stone Kraft-Bali)

METODE COPY THE MASTER KAANGGEN NINCAPANG KAWAGEDAN NYURAT CERPEN SISIA RING KELAS XI MIA3 SMA NEGERI 2 SINGARAJA

Jurusan Pendidikan Bahasa Bali Universitas Pendidikan Ganesha Singaraja, Indonesia

ANALISIS KINERJA KEUANGAN PADA PT. BANK SINAR HARAPAN BALI SEBELUM DAN SESUDAH AKUISISI

PROSES PENYUSUNAN ANGGARAN OPERASI PADA PT. PLN (PERSERO) DISTRIBUSI BALI. Oleh : KADEK DENDY KUSUMANTARA NIM :

PUTU SATYARINI YUNITA DEWI NIM

PENGARUH TEKNIK AUDIT BERBANTUAN KOMPUTER, KOMPETENSI AUDITOR, DAN KECERDASAN SPIRITUAL PADA KUALITAS AUDIT DI BPK RI PERWAKILAN PROVINSI BALI SKRIPSI

ANALISIS PERLAKUAN AKUNTANSI AKTIVA TETAP DAN PEMILIHAN METODE PENYUSUTAN TERHADAP LAPORAN KEUANGAN PADA PT. MOWGLI INDONESIA

ANALISIS PENDAPATAN ISTRI NELAYAN DALAM UPAYA MENINGKATKAN PENDAPATAN KELUARGA DI DESA SERANGAN

ANALISIS SISTEM AKUNTANSI PENGGAJIAN DAN PENGUPAHAN SERTA PEMOTONGAN PAJAK PENGHASILAN KARYAWAN (PPh) PASAL 21 PADA PT. BPR. JERO ANOM DENPASAR

ANALISIS POTENSI PENERIMAAN RETRIBUSI PELAYANAN PERSAMPAHAN/KEBERSIHAN DI KOTA DENPASAR. Diajukan Oleh : EKA VIDYA JAYANI PUTRI

EFEKTIVITAS PENGUNAAN e-billing BAGI WAJIB PAJAK. Oleh: NGAKAN PUTU BAYU MAHAYASA NIM:

PROSEDUR PEMBERIAN KREDIT PENSIUNAN PADA PT. BANK BPD BALI KANTOR CABANG UBUD

KONTRIBUSI PAJAK PARKIR PADA PENDAPATAN ASLI DAERAH DI KABUPATEN BADUNG TAHUN

Oleh : NI MADE AYU INDIRADEWI NIM : SKRIPSI

SKRIPSI MILIK ATAS TANAH TANPA AKTA PPAT DI KECAMATAN SUKASADA KABUPATEN BULELENG

EFEKTIVITAS PENERAPAN SISTEM PEMBAYARAN PAJAK BUMI DAN BANGUNAN PADA DINAS PENDAPATAN DAERAH KABUPATEN GIANYAR TAHUN

SKRIPSI ANALISIS PSIKOLOGI SASTRA NOVEL GELOMBANG LAUTAN JIWA KARYA ANTA SAMSARA

Denpasar, Agustus Penulis

PENILAIAN KINERJA DEPARTEMEN PRODUKSI BERDASARKAN AKUNTANSI PERTANGGUNGJAWABAN PADA PT. KHRISNA KREASI KUTA-BADUNG

Oleh : NI PUTU SRI ULANDARI NIM :

NUREKSAIN SESURATAN PASANG AKSARA BALI RING SAJERONING PAPAN WASTA SANE WENTEN RING SD SE- KECAMATAN JEMBRANA

Skripsi ini telah diuji oleh tim penguji dan disetujui oleh Pembimbing, serta diuji pada tanggal : 06 Juli 2017

FAKTOR-FAKTOR YANG MEMPENGARUHI KINERJA KEUANGAN PEMERINTAH DAERAH KABUPATEN/KOTA DI PROVINSI BALI TAHUN SKRIPSI

: NI MADE SRI MULIANI NIM

PENGARUH SIKAP DAN PENGALAMAN MENGELUH TERHADAP PERILAKU KELUHAN PELANGGAN PDAM KOTA DENPASAR SKRIPSI

PENILAIAN EFEKTIVITAS FUNGSI AKUNTANSI PADA PT. BALI BELA BUMI DENGAN PENERAPAN AUDIT OPERASIONAL. Oleh : I WAYAN ADIANA NIM :

PENGARUH CELEBRITY ENDORSER, BRAND IMAGE, BRAND TRUST TERHADAP KEPUTUSAN PEMBELIAN CLEAR SHAMPOO DI KOTA DENPASAR SKRIPSI. Oleh:

PENCABUTAN KETERANGAN TERDAKWA DALAM BAP DI MUKA SIDANG PENGADILAN (STUDI KASUS DI PENGADILAN NEGERI DENPASAR)

PERLAKUAN AKUNTANSI AKTIVA TETAP BERWUJUD SERTA PENGARUHNYA TERHADAP LAPORAN KEUANGAN PADA YAYASAN BALI HATI DI UBUD

HALAMAN PENGESAHAN. Skripsi ini telah diuji oleh tim penguji dan disetujui oleh pembimbing, serta diuji

PENGARUH MODAL, TINGKAT UPAH DAN TEKNOLOGI TERHADAP PENYERAPAN TENAGA KERJA DAN OUTPUT PADA INDUSTRI TEKSTIL DI KABUPATEN BADUNG

Lembar Pengesahan TESIS INI TELAH DISETUJUI PADA TANGGAL 28 DESEMBER 2016 NIP NIP

PENGARUH KEPUASAN KONSUMEN MEMEDIASI HARGA TERHADAP LOYALITAS KONSUMEN DALAM BERBELANJA PADA FLORIST ONLINE DI DENPASAR SKRIPSI

SKRIPSI KESANTUNAN BERBAHASA DALAM FILM HABIBIE & AINUN NI KADEK ARIANTI

PENGARUH PEMBERDAYAAN KARYAWAN, KOMITMEN ORGANISASIONAL DAN KOMPENSASI FINANSIAL TERHADAP KEPUASAN KERJA KARYAWAN PADA LPD DESA ADAT JIMBARAN BALI

PENENTUAN HARGA POKOK PRODUKSI DENGAN ACTIVITY BASED COSTING SYSTEM SEBAGAI PENDEKATAN ALTERNATIF (STUDI KASUS PADA CV. BENTALA BALI DENPASAR)

Transkripsi:

SKRIPSI KAMUS BALI INDONESIA BIDANG ISTILAH UPAKARA MANUSA YADNYA DI KABUPATEN BADUNG PUTU KRISNA APRIANTI NIM 1201215021 PROGRAM STUDI SASTRA BALI FAKULTAS ILMU BUDAYA UNIVERSITAS UDAYANA DENPASAR 2016

SKRIPSI KAMUS BALI INDONESIA BIDANG ISTILAH UPAKARA MANUSA YADNYA DI KABUPATEN BADUNG PUTU KRISNA APRIANTI NIM 1201215021 FAKULTAS ILMU BUDAYA UNIVERSITAS UDAYANA DENPASAR 2016 i

KAMUS BAHASA BALI-INDONESIA BIDANG ISTILAH UPAKARA MANUSA YADNYA DI KABUPATEN BADUNG Skripsi untuk memperoleh Gelar Sarjana Program Studi Sastra Bali Universitas Udayana PUTU KRISNA APRIANTI NIM 1201215021 FAKULTAS ILMU BUDAYA UNIVERSITAS UDAYANA 2016 ii

Lembar Pengesahan SKRIPSI INI TELAH DISETUJUI TANGGAL 19 AGUSTUS 2016 Pembimbing I, Pembimbing II, Drs. I Ketut Ngurah Sulibra, M. Hum. Dr. Dra. Ni Made Suryati, M. Hum. NIP 196512311994031013 NIP 196012311984032002 Mengetahui: Dekan Fakultas Ilmu Budaya Universitas Udayana, Ketua Program Studi Sastra Bali Fakultas Ilmu Budaya Universitas Udayana, Prof. Dr. Ni Luh Sutjiati Beratha, M. A. Dr. Drs. I Wayan Suardiana, M. Hum NIP 195909171984032002 NIP 196601131994021001 iii

SKRIPSI INI TELAH DISETUJUI DAN DINILAI OLEH PANITIA PENGUJI PADA PROGRAM STUDI SASTRA BALI FAKULTAS ILMU BUDAYA, UNIVERSITAS UDAYANA PADA TANGGAL 19 AGUSTUS 2016 Berdasarkan SK Kaprodi atas nama Dekan fakultas Ilmu Budaya, Universitas Udayana No Tanggal : 110/UN14.1./PP.02/2016 : 14 Agustus Panitia Penguji Skripsi Ketua : Dr. Drs. Putu Sutama, M. S. Sekretaris Anggota : Drs. I Nyoman Darsana, M. Hum. : 1. Dra. Tjok. Istri Agung Mulyawati R., M. Si. 2. Dr. Drs. I Wayan Suardiana, M. Hum. iv

UCAPAN TERIMA KASIH Om Swastyastu, Puji syukur penulis panjatkan Kepada Ida Sang Hyang Widhi Wasa/Tuhan Yang Mahaesa, karena atas asung kertha wara nugraha-nya skripsi yang berjudul Kamus Bali-Indonesia Bidang Istilah Upakara Manusa Yadnya di Kabupaten Badung dapat diselesaikan tepat pada waktunya. Skripsi ini disusun untuk memenuhi salah satu syarat memperoleh gelar Sarjana Sastra Program Studi Sastra Bali, Fakultas Ilmu Budaya Universitas Udayana. Penyusunan skripsi ini tidak akan terwujud tanpa adanya bantuan, bimbingan, serta petunjuk dari berbagai pihak yang telah membantu hingga selesainya skripsi ini. Oleh karena itu, pada kesempatan ini disampaikan ucapan terima kasih sebanyak-banyaknya kepada: 1. Drs. I Ketut Ngurah Sulibra, M. Hum, selaku Pebimbing I, atas kesabaran maupun kesungguhannya dalam dalam membimbing serta memberikan arahan, saran dan masukan dalam proses penyelesaian skripsi ini; pinaka Pembimbing I antuk 2. Dr. Dra. Ni Made Suryati, M. Hum, selaku Pembimbing II dan Pembimbing Akademik, atas saran dan masukan serta kesabaran membimbing dalam proses penyelesaian skripsi ini; v

3. Panitia penguji Dr. Drs. Putu Sutama, M. S., Drs. I Nyoman Darsana, M. Hum., Dra. Tjok. Istri Agung Mulyawati R., M. Si., Dr. Drs. I Wayan Suardiana, M. Hum. atas kritik dan saran dalam penyempurnaan skripsi ini; 4. Dr. I Wayan Suardiana, M. Hum, selaku Ketua Program Studi Sastra Bali Fakultas Ilmu Budaya Universitas Udayana beserta staf, atas semua bantuannya dalam mendukung penyelesaian skripsi ini; 5. Prof. Dr. Ni Luh Sutjiati Beratha, M.A., selaku Dekan Fakultas Ilmu Budaya Universitas Udayana beserta staf, atas segala bantuan dan fasilitas yang diberikan selama menjadi mahasiswa sampai pada penyelesaian skripsi ini; 6. Bapak/Ibu dosen di Program Studi Sastra Bali, Jurusan Sastra Indonesia, Jurusan Arkeologi, Fakultas Ilmu Budaya Universitas Udayana atas petunjuk-petunjuk yang diberikan kepada penulis serta bantuan pustaka yang penulis butuhkan dalam penelitian; 7. Seluruh staf TU, Akademik, pegawai Perpustakaan Fakultas Ilmu Budaya Universita Udayana, pegawai Perpustakaan Daerah Provinsi Bali, pegawai Perpustakaan Daerah Kabupaten Badung, yang telah banyak memberikan bantuan dan informasi dalam proses penyelesaian skripsi ini; 8. Seluruh informan yang telah memberikan informasi, waktu, bantuan, dan kerjasama dalam penyelesaian skripsi ini; vi

9. Keluarga tercinta, I Ketut Cana, S.Ag (ayah), Ni Kompyang Srinadi (ibu) dan Agus Made Wira Hadi Kusuma (adik), atas doa, dukungan, dan bantuannya dalam penyelesaian skripsi ini; 10. Keluarga besar Mahasaba yang tidak dapat disebutkan satu persatu, atas bantuan, kritik, saran, dan motivasi yang diberikan dalam penyelesaian skripsi ini; 11. Semua pihak yang tidak dapat penulis sebutkan satu per satu, atas segala kemudahan dan bantuannya dalam penyelesaian skripsi ini penulis sangat berterimakasih; Atas segala kerendahan hati, sangat disadari bahwa keterbatasan pengetahuan, kemampuan, serta pengalaman yang dimiliki, skripsi ini masih jauh dari kata sempurna. Oleh karena itu sangat diharapkan adanya kritik dan saran dari semua pihak yang dapat membangun dalam penyempurnaan skripsi ini, dan semoga skripsi ini dapat brmanfaat untuk semua orang. Om Santhi, Santhi, Santhi Om Badung, 11 Juli 2016 Penulis vii

ATUR SUKSMA Om Swastyastu, Malarapan antuk asung kertha wara nugraha Ida Sang Hyang Widhi Wasa, skripsi sane mamurda Kamus Bali-Indonesia dalam Upakara Manusa Yadnya di Kabupaten Badung prasida puput sepolah-palih ipun. Skripsi puniki kakaryanin pinaka silih tunggil syarat ngamolihang gelar Sarjana Sastra Program Studi Sastra Bali, Fakultas Ilmu Budaya Universitas Udayana. Skripsi puniki nēnten puput yening nēnten kadulurin antuk wantuan, pawarah, miwah paweweh saking ida danē sinamian sane ledang ugi ngwantu nyantos prasida skripsi puniki puput katur ring ida dane sareng sami. Malarapan sakadi asapunika, ring tepengan mangkin titiang ngaturang suksmaning manah majeng ring : 1. Drs. I Ketut Ngurah Sulibra, M. Hum, pinaka Pebimbing I, antuk kesabaran miwah keuratiannyane ri tatkala micayang pewarah, kantos prasida muputang skripsi puniki; 2. Dr. Dra. Ni Made Suryati, M. Hum, pinaka Pembimbing II lan Pembimbing Akademik, antuk kesabaran miwah keuratiannyanē ritatkala membimmbing tur prasida micayang pewarah, kantos prasida muputang skripsi puniki; viii

3. Panitia penguji Dr. Drs. Putu Sutama, M. S., Drs. I Nyoman Darsana, M. Hum., Dra. Tjok. Istri Agung Mulyawati R., M. Si., Dr. Drs. I Wayan Suardiana, M. Hum. antuk pangrastiti miwah pawarah pinaka pamaripurna skripsi puniki. 4. Dr. I Wayan Suardiana, M. Hum, pinaka Ketua Program Studi Sastra Bali Fakultas Ilmu Budaya Universitas Udayana kesarengin staf antuk sehananin wantuannyane ring sajeroning muputang skripsi puniki; 5. Prof. Dr. Ni Luh Sutjiati Beratha, M.A., pinaka Dekan Fakultas Ilmu Budaya Universitas Udayana kesarengin staf makesami, sanē sampun ngicēnin fasilitas selami dados mahasiswa kantos prasida muputang skripsi puniki ; 6. Bapak/Ibu dosen ring Program Studi Sastra Bali, Jurusan Sastra Indonesia, Jurusan Arkeologi, Fakultas Ilmu Budaya Universitas Udayana, antuk paswecan micayang pawarah, piteket, miwah ajah-ajahan salamin dados mahasiswa kantos prasida muputang skripsi puniki; 7. Staf TU makesami, Akademik, pegawai Perpustakaan Fakultas Ilmu Budaya Universita Udayana, pegawai Perpustakaan Daerah Provinsi Bali, pegawai Perpustakaan Daerah Kabupaten Badung, sampun akeh ngwantu ngicenin piteket miwah pawarah ring sajeroning pidabdab muputang skripsi puniki; 8. Informan makesami antuk kelēdangannyanē micayang pawarah, galah, miwah wantuan ring sajeroning paridabdab muputang skripsi puniki; ix

9. Keluarga sanē banget tresnain, I Ketut Cana, S.Ag (bapa), Ni Kompyang Srinadi (mēmē) dan Agus Made Wira Hadi Kusuma (ari), antuk pengrastiti sanē nēnten surud-surud miwah wantuannyanē ring sajeroning muputang skripsi puniki; 10. Keluarga Mahasaba sanē nēnten prasida carca siki-siki, sanē sampun lēdang ugi ngwantu ngicen piteket, pawarah, paweweh, miwah motivasi gumanti prasida muputang skripsi npuniki; 11. Ida dane makesami sanē nēnten prasida antuk titiang nyarca siki-siki, antuk sami wantuannyanē ring sajeroning muputang skripsi puniki; Antuk ketambetan titiang pinaka pengripta, skripsi puniki durung prasida kabaos jangkep tur paripurna. Duaning asapunika, pinunas titiang majeng ring ida danē parajana sami mangda lēdang ngawewehin malih daging skripsi puniki mangda sida jangkep tur paripurna. Pinih untat, dumogi karya tulis marupa skripsi puniki wēnten pikenohnyanē. Om Santhi, Santhi, Santhi Om Badung, 11 Juli 2016 Penulis x

ABSTRAK Penelitian Kamus Bali-Indonesia Bidang Istilah Upakara Manusa Yadnya di Kabupaten Badung bertujuan untuk mengetahui bentuk dan jumlah istilah-istilah dalam upakara manusa yadnya di Kabupaten Badung. Teori yang digunakan yaitu teori linguistik struktural yang dikembangkan oleh Ferdinand de Saussure, teori leksikologi, dan leksikografi. Metode yang digunakan dalam tahap penyediaan data, yaitu metode wawancara terstruktur dan simak, dengan teknik sadap diikuti teknik rekam dan teknik catat. Pada tahap analisis data, digunakan (1) metode translasional diikuti teknik dasar pilah unsur penentu dengan teknik lanjutannya, teknik hubung banding menyamakan dan teknik hubung banding membandingkan hal pokok; (2) metode agih dengan teknik dasar bagi unsur langsung dengan teknik lanjutan, yaitu teknik perluas dan teknik sisip. Metode yang digunakan dalam penyajian hasil analisis adalah metode formal dan informal dengan teknik berfikir induktif dan deduktif. Hasil penelitian ini yaitu istilah-istilah yang berbentuk kata dasar yang terdiri atas : kata dasar bersuku satu, kata dasar bersuku dua, kata dasar bersuku tiga dan kata dasar bersuku empat. Kata turunan terdiri atas : kata berafiks, yaitu prefiks {N-}, {pan-}, {mə-}; sufiks {-an}; konfiks {pa-/-an}, serta imbuhan gabungan, kata ulang terdiri atas : reduplikasi utuh, reduplikasi utuh + afiks, redulikasi partial, reduplikasi partial + afiks, dan kata majemuk. Istilah berbentuk frasa yaitu : frasa endosentrik berinduk satu terdiri atas: frasa nomina, frasa numeralia dan frasa verba. Penelitian ini menggunakan pendeskripsian secara definitif atau sinonimi dan berhasil mengumpulkan sebanyak 402 istilah. Kata kunci : kamus, istilah, upakara, manusa yadnya xi

ABSTRAK Panyelehan Kamus Bali-Indonesia Bidang Istilah Upakara Manusa Yadnya di Kabupaten Badung matetujon nguningin indik wangun miwah ngwilangin paninama sanē wēnten ring upakara manusa yadnya di Kabupaten Badung. Teori sanē kaanggēn ring panyelehan puniki inggih punika teori linguistik struktural sanē kalimbakan olih Ferdinand de Saussure, teori leksikologi, miwah leksikografi. Metode sanē kaanggēn sajeroning nyayagayang data inggih punika : metode wawancara terstruktur miwah simak, tur teknik-nyanē nganggēn teknik sadap kesarengin antuk teknik rekam miwah teknik catat. Ring paletan analisis data kaanggēn metode padan inggih punika metode translasional kasarengin teknik dasar inggih punika pilah unsur penentu miwah teknik lanjutan teknik hubung banding menyamakan miwah teknik hubung banding menyamakan hal pokok. Kaanggēn taler metode agih miwah teknik dasar inggih punika bagi unsur langsung kesarengin antuk tekniknyane inggih punika teknik perluas miwah teknik sisip. Ring paletan penyajian hasil analisis inggih punika nganggēn metode formal miwah informal kasarengin teknik berfikir induktif miwah deduktif. Pikenoh panyelehan puniki, inggih punika : parinama-parinama sanē kawangun antuk kruna lingga luwirē : kruna lingga akecap, kruna lingga kalih kecap, kruna lingga tigang kecap, miwah kruna lingga petang kecap. Kruna turunan luwirē : kruna tiron inggih punika, prefiks {N-}, {pan-}, {mə-}, sufiks {- an}, konfiks {pa-an}, miwah imbuhan gabungan, kruna dwi purwa luwirē : reduplikasi utuh, reduplikasi utuh + afiks, reduplikasi partial, reduplikasi partial + afiks, miwah kruna satma. Parinama kawangun antuk frasa inggih punika : frasa endosentrik berinduk satu luwirē : frasa nomina, frasa numeralia miwah frasa verba. Penyelehan puniki prasida mupulang akēhnyanē 402 parina. Bantang kruna : kamus, parinama, upakara, manusa yadnya xii

DAFTAR ISI Halaman SAMPUL DEPAN... PERSYARATAN GELAR... LEMBAR PENGESAHAN... PENETAPAN PANITIA UJIAN... PANITIA PENGUJI... KATA PENGANTAR... ABSTRAK... DAFTAR ISI... DAFTAR LAMBANG... i ii iii iv v vi xii xiv xviii BAB I PENDAHULUAN 1.1 Latar Belakang... 1 1.2 Rumusan Masalah... 5 1.3 Tujuan Penelitian... 6 1.3.1 Tujuan Umum... 6 1.3.2 Tujuan Khusus... 6 1.4 Manfaat Penelitian... 6 1.4.1 Manfaat Teoritis... 6 1.4.2 Manfaat Praktis... 7 BAB II KAJIAN PUSTAKA, KONSEP, DAN LANDASAN TEORI 2.1 Kajian Pustaka... 8 xiii

2.2 Konsep... 12 2.2.1 Leksem... 12 2.2.2 Leksikon... 13 2.2.3 Kamus... 13 2.2.4 Kamus Istilah... 15 2.2.5 Kamus Dwi Bahasa... 15 2.3 Landasan Teori... 16 BAB III METODE DAN TEKNIK, JANGKAUAN, SUMBER DATA DAN SISTEMATIKA PENYAJIAN 3.1 Metode dan Teknik... 19 3.1.1 Metode dan Teknik Pengumpulan Data... 19 3.1.2 Metode dan Teknik Analisis Data... 22 3.1.3 Metode dan teknik Penyajian Hasil Analisis... 25 3.2 Jangkauan... 26 3.3 Sumber Data... 26 3.4 Sistematika Penyajian... 27 BAB IV SEKILAS UPAKARA MANUSA YADNYA DI KABUPATEN BADUNG 4.1 Upakara Manusa Yadnya di Kabupaten Badung... 29 4.1.1 Upacara... 29 4.1.2 Upakara... 29 4.1.3 Upacara Manusa Yadnya... 31 BAB V ANALISIS BENTUK ISTILAH SERTA BEBERAPA PETUNJUK PEMAKAIAN KAMUS xiv

5.1 Analisis Bentuk Istilah... 41 5.1.1 Istilah Bentuk Kata Dasar... 42 5.1.2 Istilah Berbentuk Kata Turunan... 49 5.1.2.1 Istilah Berbentuk Kata Berafiks... 50 5.1.2.2 Istilah Berbentuk Kata Ulang... 58 5.1.2.3 Istilah Berbentuk Kata Majemuk... 64 5.1.2.4 Istilah Berbentuk Frasa... 82 5.2 Beberapa Petunjuk Pemakaian Kamus... 87 5.2.1 Informasi dalam Kamus... 88 5.2.2 Susunan dan Urutan Entri... 88 5.2.3 Urutan dan Susunan Lema... 88 5.4.4 Daftar Lambang dan Singkatan... 89 BAB VI KAMUS-BALI INDONESIA BIDANG ISTILAH UPAKARA MANUSA YADNYA DI KABUPATEN BADUNG Istilah dengan Leksem yang di awali Huruf A... 90 Istilah dengan Leksem yang di awali Huruf B... 92 Istilah dengan Leksem yang di awali Huruf C... 96 Istilah dengan Leksem yang di awali Huruf D... 99 Istilah dengan Leksem yang di awali Huruf E... 102 Istilah dengan Leksem yang di awali Huruf G... 102 Istilah dengan Leksem yang di awali Huruf I... 104 Istilah dengan Leksem yang di awali Huruf J... 104 Istilah dengan Leksem yang di awali Huruf K... 107 Istilah dengan Leksem yang di awali Huruf L... 111 xv

Istilah dengan Leksem yang di awali Huruf M... 113 Istilah dengan Leksem yang di awali Huruf N... 115 Istilah dengan Leksem yang di awali Huruf O... 117 Istilah dengan Leksem yang di awali Huruf P... 117 Istilah dengan Leksem yang di awali Huruf R... 124 Istilah dengan Leksem yang di awali Huruf S... 124 Istilah dengan Leksem yang di awali Huruf T... 131 Istilah dengan Leksem yang di awali Huruf U... 140 Istilah dengan Leksem yang di awali Huruf W... 141 BAB VII SIMPULAN DAN SARAN 7.1 Simpulan... 143 7.2 Saran... 146 DAFTAR PUSTAKA... 147 LAMPIRAN-LAMPIRAN... 150 xvi

DAFTAR LAMBANG 1) Anak panah ( ) digunakan sebagai penanda untuk rujuk silang bagi lema yang tidak perlu lagi diberi deskripsi maka karena definisinya sudah dijelaskan pada lema rujukan. Oleh karena itu, kata lema itu dapat dicari pada kelompok kata lema rujukannya. 2) Tanda hubung satu (-) digunakan untuk menghubungkan kata dalam bentuk pengulangan kata. 3) Tanda (( )) digunakan untuk menjelaskan kata, singkatan, atau memperjelas pemerian pada lema. 4) Tanda fonemis ( // ) digunakan untuk mengapit tanda fonemis. 5) Tanda moflogis ( {} ) digunakan uuk mengapit tanda morologis. 6) Tanda ( ) digunakan untuk menjelaskan makna. xvii