SERAT PATRAPING NGELMU PANGUKUDAN DALAM KAJIAN STRUKTURALISME TZVETAN TODOROV

dokumen-dokumen yang mirip
UNIVERSITAS NEGERI SEMARANG

UNIVERSITAS NEGERI SEMARANG

UNIVERSITAS NEGERI SEMARANG

GAYA BAHASA DALAM KUMPULAN CERITA MISTERI JAGADING LELEMBUT PADA MAJALAH DJAKA LODANG TAHUN 2001

ANAFORA GRAMATIKAL DAN LEKSIKAL DALAM NOVEL GARUDA PUTIH KARYA SUPARTO BRATA

CERITA RAKYAT KI SONDONG MAJERUK DAN KI SONDONG MAKERTI DALAM PERSPEKTIF GREIMAS

SINESTESIA PADA TUTURAN MAHASISWA PBSJ FBS UNNES SKRIPSI

STRUKTUR TEKS SERAT PANITIBAYA

TINDAK TUTUR ILOKUSI DALAM WACANA KOLOM PAK RIKAN DI KORAN MINGGUAN DIVA

KESALAHAN BERBAHASA JAWA PADA PAPAN NAMA PERTOKOAN DI KABUPATEN PEMALANG

BENTUK DAN MAKNA NAMA-NAMA BANGUNAN POKOK DI KERATON KASUNANAN SURAKARTA SKRIPSI

ASPEK KONJUNGSI DALAM CERITA BERSAMBUNG (CERBUNG) BASKARA MUNCAR PADA MAJALAH PANJEBAR SEMANGAT

SKRIPSI. oleh. Nama. : Elok Wahyuni. : Bahasa dan Sastra Jawa NIM. Program. Jurusan FAKULTAS

BENTUK UJARAN BAHASA JAWA TATARAN FONOLOGI ANAK TUNAGRAHITA TINGKAT BERAT SMP LUAR BIASA NEGERI SEMARANG (KAJIAN PSIKOLINGUISTIK)

ABSTRAK. Kata Kunci: Simbol, makna, ajaran, semiotik, Serat Suluk Kaga Kridha Sopana.

PEMAKAIAN BAHASA JAWA MAHASISWA PENUTUR NGAPAK DI LINGKUNGAN FBS UNIVERSITAS NEGERI SEMARANG

REFERENSI DALAM WACANA BERBAHASA JAWA DI SURAT KABAR

NARASI KELISANAN DALAM TRADISI NGLIWETI PARI DESA JURANGJERO REMBANG

UNIVERSITAS NEGERI SEMARANG

A. RUMAH PANGGANG PE A. OMAH PANGGANG PE

PENGEMBANGAN BUKU PANDUAN MENULIS TEKS DRAMA BERBAHASA JAWA UNTUK MENINGKATKAN KEMAMPUAN EKSPRESI SASTRA PADA SISWA SMA

PENGEMBANGAN MEDHIA ANIMASI FLASH TUMRAP KAWASISAN NYEMAK CRITA RAKYAT SISWA KELAS VII SMPN 2 WLINGI, BLITAR TAUN 2015/2016

pemilik code yang close sou bisa membagi source coden melalui lisensi, entah denga gratis maupun membayar. Meskipun gratis, lisensi terte bisa

SIMPLIFIKASI NOVEL KINANTI KARYA MARGARETH WIDHY PRATIWI SEBAGAI BAHAN AJAR MEMBACA TEKS SASTRA DI SMP

RENCANA PELAKSANAAN PEMBELAJARAN (RPP)

FAKULTAS BAHASA DAN SENI UNIVERSITAS NEGERI SEMARANG 2011

NOVEL AMRIKE KEMBANG KOPI KARYA SUNARYATA SOEMARDJO DALAM KAJIAN SEMIOTIK TODOROV SKRIPSI. untuk memperoleh gelar sarjana. oleh NIM :

KESALAHAN BERBAHASA TATARAN FRASA DALAM KARANGAN SISWA KELAS VIII SMP NEGERI 30 SEMARANG

KEEFEKTIFAN MODEL PEMBELAJARAN TEAM ASSISTED INDIVIDUALIZATION

NOVEL CARANG-CARANG GARING ANGGITANE TIWIEK S.A. KAWAWAS SAKA TEORI STRUKTURALISME GENETIK ARIS TRIYANTO FBS UNIVERSITAS NEGERI SURABAYA

UNIVERSITAS NEGERI SEMARANG

Pengembangan Medhia Explosion Box Tumrap Kawasisan Nulis Teks Geguritan

Piwulang Agama Sajrone Naskah Kitab Thareq (Kajian Intertekstual) Reni Leiliawati

KELAYAKAN PENYAJIAN MATERI MENULIS PADA BUKU TEKS KULINA BASA JAWA KELAS VII TERBITAN INTAN PARIWARA

SERAT SASTRA GENDHING DALAM KAJIAN STRUKTURALISME SEMIOTIK

Elipsis Jejer sajrone Ukara Camboran Ing Basa Jawa ELIPSIS JEJER SAJRONE UKARA CAMBORAN ING BASA JAWA. Choirunnisa

RENCANA PELAKSANAAN PEMBELAJARAN (RPP)

PENINGKATAN KETERAMPILAN MENULIS HURUF JAWA DENGAN MENGGUNAKAN MEDIA FLANACARAKA PADA SISWA KELAS IV SDN BABAKAN 01 KECAMATAN KRAMAT KABUPATEN TEGAL

VARIASI TEKNIK BERTANYA GURU BAHASA JAWA DALAM PEMBELAJARAN BERBICARA DI SMP SE-KECAMATAN WANGON KABUPATEN BANYUMAS

REKONSTRUKSI CERITA RAKYAT ASAL-USUL GIRILANGAN BANJARNEGARA

TRADHISI KUNGKUM SINDHEN ING SENDHANG MADE, DESA MAADE, KECAMATAN KUDU - JOMBANG

KESESUAIAN BUTIR-BUTIR SOAL UJI KOMPETENSI DENGAN INDIKATOR PADA BUKU TEKS KULINA BASA JAWA SMP/MTs TERBITAN INTAN PARIWARA

BUPATI SEMARANG SAMBUTAN BUPATI SEMARANG PADA ACARA PAMERAN BUKU MURAH KABUPATEN SEMARANG TAHUN 2014 TANGGAL 27 NOVEMBER 2014

KISI-KISI PENULISAN SOAL

KAWRUH KASAMPURNANING NGAURIP SAJRONING NASKAH NGILMU KASIDAN

UNIT KEGIATAN BELAJAR (UKB)

Ngundhakake Kawasisan Nulis Ukara Tanduk lan Ukara Tanggap Kanthi Teknik Bursa Kata Siswa Kelas VIII B SMP Negeri 3 Kalidawir Taun Ajaran 2015/ 2016

STRUKTUR SEMIOTIK SERAT JAYENGSASTRA

PENGEMBANGAN MODEL EVALUASI MENDENGARKAN WACANA NON-SASTRA PEMBELAJARAN BAHASA JAWA SMA BERBASIS INTEGRATIF KOMUNIKATIF

JURUSAN BAHASA DAN SASTRA JAWA FAKULTAS BAHASA DAN SENI UNIVERSITAS NEGERI SEMARANG

Analisis Kalimat Majemuk dalam Cerita Bersambung Ngoyak Lintang Karya Al Aris Purnomo

Kontraksi Tembung Basa Jawa ing Cecaturan Masyarakat Wilayah Jombang

PANGREMBAKANE MEDIA ANIMASI GAMBAR ING PASINAON NYEMAK CRITA CEKAK SISWA KELAS VII SMP NEGERI 3 NGANJUK TAUN AJARAN 2012/2013

Dayane Media Audiovisual Slide Bersuara Tumrap Undhaking Kawasisan Ngapresiasi Crita Rakyat Siswa Kelas VIII SMP N 4 Ngawi Taun Ajaran

KISI-KISI PENULISAN SOAL

URAIAN MATERI KB-2 AKSARA MURDHA, AKSARA SWARA, AKSARA REKAN, LAN ANGKA JAWA

TEHNIK PENGALURAN PADA CERBUNG DETEKTIF SALINDRI KENYA KEBAK WEWADI

TINDAK TUTUR PENYIAR ING GIYARAN MANGGA TRESNA BUDAYA RADIO MTB FM SURABAYA. Hendra Setiawan ABSTRAK

UPAYA NGUNDHAKAKE KAPRIGELAN NGGUNAKAKE BASA KRAMA LUMANTAR NULIS SURAT PRIBADI SISWA KELAS VIIIG SMPN 1 BESUKI TULUNGAGUNG JURNAL SKRIPSI

Purwaka Nembang macapat, budaya tradhisional lan kuna sing isih ana nganti saiki. Budaya nembang macapat isih urip ing Kutha Surabaya.

UNIVERSITAS NEGERI SEMARANG

KAJIAN NILAI PENDIDIKAN MORAL PADA KUMPULAN GEGURITAN MAJALAH PANJEBAR SEMANGAT TERBITAN TAHUN 2012 DAN RELEVANSINYA DENGAN KEHIDUPAN SEKARANG

Aspek Pragmatik Maksim Kerjasama sajrone Humor ing Medhia Sosial Ketawa.com

NGUNDHAKAKE KAWASISAN MACA GEGURITAN KANTHI METODHE PEMODHELAN TUMRAP SISWA KLAS VII SMPN 1 NGRONGGOT TAUN AJARAN 2015/2016

UPACARA TRADHISI SEDHEKAH LAUT ING KELURAHAN PACAR KECAMATAN REMBANG KABUPATEN REMBANG

Ngundhakake Kawasisan Apresiasi Tembang Macapat Sinom Kanthi Modhel Pembelajaran Kooperatif Tipe STAD

RENCANA PELAKSANAAN PEMBELAJARAN (RPP)

MAKNA FILOSOFIS SAJRONE TRADHISI GANTI LANGSE ING PETILASAN PRABU KERTABUMI

LELEWANING BASA SAJRONING ANTOLOGI GEGURITAN SALAM SAPAN SAKAGUNUNG GAMPING ANGGITANE NARYATA: Tintingan Stilistika

MAKSUD, MAKNA, LAN TEGESE GUGON TUHON NGENANI WONG MBOBOT ING DESA PURWOREJO, KECAMATAN NGUNUT, KABUPATEN TULUNGAGUNG SKRIPSI

PATHISARI. Wosing těmbung: Sěrat Pangracutan, suntingan lan jarwanipun teks, kalěpasan.

PENGEMBANGAN BUKU BERBAHASA JAWA BERGAMBAR SEBAGAI PENUNJANG PEMBELAJARAN BAHASA JAWA SEKOLAH DASAR

MANTRA SAJRONE NASKAH SERAT RUWAT MURWAKALA LAN PROSESI RUWAT MURWAKALA

KESULITAN BELAJAR SISWA KELAS VII PADA MATA PELAJARAN BAHASA JAWA (STUDI KASUS DI SMP NEGERI 2 MAGELANG)

Dra. Sri Sulistiani, M.Pd. Dosen Jurusan S1 Pendidikan Bahasa Daerah, Fakultas Bahasa dan Seni, Universitas Negeri Surabaya.

PENINGKATAN KETERAMPILAN MENULIS CAKEPAN TEMBANG MACAPAT MELALUI PENERAPAN METODE MENULIS BERANTAI PADA KELAS XI MIPA 1 SMA NEGERI 2 BLORA TESIS

Analisis Konjungsi dalam Wacana Berita pada Rubrik Sariwarta di Majalah Panjebar Semangat Edisi Januari-Desember 2013

SMPN 1 PANGGUL KELAS IX C JURNAL

LARASING TEMBUNG LAN TEMBANG SAJRONING ANTOLOGI CAMPURSARI BANYUWANGI ANGGITANE ANDANG C.Y (Tintingan Stilistika)

t (, ) = 2,000 sajrone panliten II. Kaloro asil kasebut kagolong signifikan. Asil kasebut uga

MODHEL PEMBELAJARAN KOOPERATIF TIPE JIGSAW

SKRIPSI. untuk memperoleh gelar Sarjana Pendidikan. oleh

PATRIARKHI SAJRONING CERBUNG REMBULAN NDHUWUR BLUMBANG ANGGITANE SUNARKO BUDIMAN: Tintingan Strukturalisme Genetik. Dhita Puspitasari Sukendro ABSTRAK

Analisis Kesalahan Kebahasaan pada Lembar Kerja Siswa Kuncaraning Widya Bagelen Kelas X SMA Kabupaten Purworejo

"Pidhato Basa Jawa Kanthi Modhel Pamulangan Langsung"

TRADHISI BUCENG ROBYONG ING DESA GEGER KECAMATAN SENDANG KABUPATEN TULUNGAGUNG TINTINGAN FOLKLOR. Dening:

MITOS LAN LEGENDHA SAJRONE CERBUNG UMBUL SUNGSANG ANGGITANE AL ARIS PURNOMO (TINTINGAN ANTROPOLOGI SASTRA)

PANGEMBANGAN LKS ELEKTRONIK KANGGO NGUNDHAKAKE KATRAMPILAN NYEMAK DONGENG SISWA KELAS VII SMP NEGERI 1 TANJUNGANOM TAUN PIWULANGAN 2013/2014

Set Prabot Pawon Adhedhasar Makna Referensial SET PRABOT PAWON ADHEDHASAR MAKNA REFERENSIAL. Andi Susilo

STRUKTUR CERITA NOVEL KEMBANG SAKA PERSI KARYA SOEBAGIJO I.N.

ALURE CERBUNG GARISING PEPESTHEN ANGGITANE SUROSO Bc. Hk : TINTINGAN STRUKTURAL Dheininggar Gustida N.

Pangaribawane Media Movie Maker Tumrap Kawasisan Nulis Karangan Eksposisi Siswa Kelas VII SMP Negeri 1 Ngimbang Taun Ajaran

Kapitayan Tradhisi Adeg Griya Madhep Ngalor ing Dhusun Jombok Desa Sembungin Kecamatan Bancar Kabupaten Tuban

NGUNDHAKAKE KAWASISAN NGETRAPAKE BASA RINENGGA KANTHI METHODE MAKE- A MATCH KLAS VII H SMP NEGERI 1 BARON TAHUN PAMULANGAN JURNAL

NILAI MORAL DALAM SERAT KIDUNGAN SEBAGAI REFLEKSI KEHIDUPAN SUNAN KALIJAGA

SAJRONE WAWANCARA LUMANTAR METODHE ROLE PLAYING SISWA KELAS 8A ING SMPN 5 TRENGGALEK

PANGEMBANGAN MATERI AJAR TEKS DRAMA MODERN AWUJUD POP-UP BOOK SISWA KLAS IX SMP NEGERI 19 SURABAYA

PENINGKATAN KETERAMPILAN BERBICARA BAHASA JAWA RAGAM KRAMA

PANGANAN TRADHISIONAL KABUPATEN TULUNGAGUNG (Tintingan Folklor)

Ummi Mahmudah S-1 Pendidikan Bahasa dan Sastra Daerah, FBS, UNESA dan

Transkripsi:

SERAT PATRAPING NGELMU PANGUKUDAN DALAM KAJIAN STRUKTURALISME TZVETAN TODOROV Diajukan dalam rangka memenuhi salah satu syarat untuk memperoleh gelar sarjana sastra Disusun oleh : Nama : Nita Ana Febriyani NIM : 2151407004 Prodi : Sastra Jawa FAKULTAS BAHASA DAN SENI UNIVERSITAS NEGERI SEMARANG 2012 i

viii ABSTRAK Febriyani, Nita Ana. 2012. Serat Patraping Ngelmu Pangukudan dalam Kajian Strukturalisme Model Tzvetan Todorov. Skripsi. Jurusan Bahasa dan Sastra Jawa. Fakultas Bahasa dan Seni. Unnes. Pembimbing I Yusro Edi Nugroho, S.S., M.Hum. Pembimbing II Dr. Teguh Supriyanto, M.Hum. Kata kunci: struktur, sintaksis, semantik, verbal, Serat Patraping Ngelmu Pangukudan Serat Patraping Ngelmu Pangukudan merupakan salah satu karya sastra Jawa berbentuk prosa yang berisi ajaran Islam. Serat Patraping Ilmu Pangukudan berisi ajaran Islam yang berdasarkan pada ijmak kiyas. Menjadi pusaka raja dan para wali di tanah Jawa. Struktur dalam Serat Patraping Ngelmu Pagukudan berisi unsur-unsur yang berkaitan satu sama lain, baik usur yang terdapat dalam teks maupun unsur di luar teks, sehingga membentuk makna yang utuh. Permasalahan yang akan dibahas dalam penelitian ini adalah bagaimana struktur Serat Patraping Ngelmu Pangukudan mencakup aspek sintakis, aspek semantic, dan aspek verba berdasarkan teori strukturalisme Tzvetan Todorov? Pendekatan yang digunakan dalam penelitian ini adalah pendekatan objektif, yaitu pendekatan yang menitikberatkan pada karya sastra atau teks sastra. Data-data dalam penelitian ini berupa peristiwa-peristiwa dalam Serat Patraping Ngelmu Pangukudan yang memuat aspek sintaksis, aspek semantik, dan aspek verbal sumber data penelitian ini adalah Serat Patraping Ngelmu Pangukudan karya Sultan Agung Hanyokrokusumo yang telah diteliti, dialihaksarakan, dan transliterasikan dalam skripsi menggunakan teori Filologi oleh Widodo, Universitas Negeri Semarang. Teknik analisis data yang digunakan adalah teknik analisis struktural. Simpulan hasil analisis penelitian ini adalah sebagai berikut. (1) aspek sintaksis, meliputi (a) urutan spasial yang merupakan rangkaian dari beberapa urutan peristiwa yakni: (a) mengetahui apa sesungguhnya Serat Patraping Ngelmu Pangukudan, (b) tujuan ilmu pangukudan, (c) keutamaan, (d) pendadaran, (e) menahan hawa nafsu dan mengikuti ajaran para wali, (f) bertanggung jawab, (g) sikap pemimpin, (h) mati raga dalam hidup, (i) hidup dalam kematian, kudrat irodat sarana Yang Maha Agung, nafsu dalam panca indra, (j) viii

ix mengendalikan alam semesta, (k) memahami unsur kehidupan, (l) hati yang suci tempat bersemayamnya budi pekerti, (m) anugerah para nabi dan wali, (n) senantiasa belajar, (o) mengendalikan nafsu dan pikiran, (p) keberadaan Tuhan YME. (b) urutan logis dan temporal meliputi: mengerti tujuan dan manfaat ilmu pangukudan, mengenai tata cara dan syarat pendadaran ilmu pangukudan, gambaran godaan dan ajran pengendalian nafsu, sifat dan dikap yang harus diamalkan dan yang harus dihindari dalam kehidupan, anugerah yang diperoleh para nabi dan wali dalam mencari ilmu. (2) aspek semantik meliputi: (a) simbol dan makna sesaji pendadaran; (b) simbol dan makna wudlu, tempat sepi, dan waktu tidur; (c) simbol dan makna guru, murid, barat, dan timur; (d) simbol dan makna empat tahapan menuju rasa mulia; (e) simbol dan makna konsepsi manusia; (f) simbol dan makna cahaya, burung, api, dan mega; (g) simbol dan makna hidup dan mati; (h) simbol dan makna jiwa raga manusia; (i) simbol dan makna triloka; (j) simbol dan makna alam semesta; (k) simbol dan makna anugerah yang diberikan kepada para nabi dan wali. (3) aspek verbal meliputi: (a) kala atau waktu pembuatan teks (waktu dalam wacana) yang meski tidak tertulis secara jelas tanggal, bulan, atau tahun pembuatannya namun tertulis bahwa serat ini dibuat pada masa pemerintahan Sultan Agung raja Mataram, (b) sudut pandang dan pencerita di dalam Serat Patraping Ngelmu Pangukudan adalah sudut pandang persona pertama yaitu Sultan Agung sebagai pengarang juga memiliki kedudukan sebagai pencerita di dalamnya, (c) ragam bahasa yang digunakan yaitu ragam bahasa Jawa karma, (d) majas yang terdiri dari: majas epiet, simile, dan majas hiperbola. Saran yang direkomendasikan adalah sebagai berikut. Serat Patraping Ngelmu Pangukudan hendaknya digunakan sebagai sumber wawasan ajaran Islam supaya isi ajarannya dapat diimplementasikan dalam kehidupan sehari-hari. Selain itu, dapat diadakan penelitian lebih lanjut dengan menggunakan teori yang berbeda agar ditemukan makna yang mendekati kebenaran sesuai dengan ajaran Agama Islam. ix

x SARI Febriyani, Nita Ana. 2012. Serat Patraping Ngelmu Pangukudan dalam Kajian Strukturalisme Model Tzvetan Todorov. Skripsi. Jurusan Bahasa dan Sastra Jawa. Fakultas Bahasa dan Seni. Unnes. Pembimbing I Yusro Edi Nugroho, S.S., M.Hum. Pembimbing II Dr. Teguh Supriyanto, M.Hum. Tembung pangrunut: struktur, sintaksis, semantik, verbal, Serat Patraping Ngelmu Pangukudan Serat Patraping Ngelmu Pangukudan kalebu salah sawijining karya sastra Jawa awujud prosa kang ngenani ajaran Islam. Serat Patraping Ngelmu Pangukudan ngenani ajaran Islam kang andhedhasar saka ijmak kiyas lan dadi pusaka raja lan para wali ing tanah Jawa. Struktur ing sajroning Serat Patraping Ngelmu Pangukudan kuwi isine reraketan siji lan liyane, yaiku unsure sing ana ing jero teks utawa ing sajabane teks, mula bisa gawe teges sing utuh. Perkara kang arep dirembug ing sajroning panaliten iki yaiku kepriye struktur Serat Patraping Ngelmu Pangukudan saka aspek sintaksis, aspek semantik, dan aspek verba miturut teori strukturalisme Tzvetan Todorov? Pendekatan sing dienggo ana panaliten iki yaiku pendekatan obyektif, yaiku pendekatan unjering panaliten kanthi cara ngonceki utawa beber karya teks carita. Data panaliten awujud kedaden-kedaden ing Serat Patraping Ngelmu Pangukudan kang kaduga ngandhut telung aspek sing kaperang dadi aspek semantik, aspek sintaksis, lan aspek verbal. Sumber data panaliten yakuwi teks Serat Patraping Ngelmu Pangukudan anggitane Sultan Agung Hayokrokusumo diterjemahake ing skripsi nganggo teori Filologi anggitane Widodo, Universitas Negeri Semarang. Teknik analisis data kang digunakake ing panaliten iki yaiku teknik analisis struktural. Kasiling analisis panaliten iki ing antarane. (1) aspek sintaksis, ngemot (a) urutan spasial yaiku: (a) ngerti tegese Serat Patraping Ngelmu Pangukudan,(b) maksud ilmu pangukudan pangracutan,(c) kautaman,(d) babarane ilmu pangukudan,(e) nahan hawa nafsu lan melu ajaraning para wali,(f) lelakon para nata, (g)mati sajroning urip, (h)urip sajroning mati,(i) kudrat irodat kahanan Gusti kang Akarya Jagad, (j)nafsu ing sajroning indra,(k) x

xi kuwasa marang jagad, (l)ngerti marang unsur sajroning urip,(m) ati kang suci panggonaning budi pakarti,(n) sregep olehing sinau, (o) ngendalikake nafsu lan pikiran, (p) dununging Gusti Kadim Ajali Abadi. (b)urutan logis dan temporal yaiku: ngerti maksud lan manfaat ilmu pangukudan, tata cara lan syarat mbabarake ilmu pangukudan, gambarane godha lan ajaran nahan nafsu, sifat dan lelakon kang kudu ditrepake lan kang kudu diadohi ing sajroning urip, kanugrahan kang dadi pikantuke para nabi lan wali sajroning ngelmu. (2) aspek semantik, ngemot simbol lan tegese yaiku: (a) simbol lan teges sajen ing pembabaran, (b) simbol lan makna sesuci, panggon sepi, lan wayah sare, (c) simbol lan teges guru, murid, wetan, lan kulon, (d) simbol lan teges patang tahap kamulyan, (e) simbol lan teges konsepsi menugsa, (f) simbol lan teges sinar, burung, geni, la mega, (g) simbol lan teges urip lan mati, (h)simbol lan teges sukma raga menungsa, (i) simbol lan teges triloka, (j)simbol lan teges jagad semesta, (k) simbol lan teges kanugrahan kang dientukake dening para wali lan nabi. (3) aspek verbal ngemot (a) kala utawa wektu teks digawe ora mesti kapan tanggal, sasi, lan taun nggawene nanging ing sajroning serat ditulis rikala pamerantahane Sultan Agung raja Mataram, (b) sudut pandang lan pencerita sing digunakake yaiku sudut pandang persona kapisan yaiku Sultan Agung panganggit uga pencerita ing sajroning serat, (c) ragam bahasa sing digunakake yaiku ragam basa Jawa karma, (d)majas sing ana ing jero serat yaiku majas epiet, majas simile, lan majas hiperbola. Pamrayoga saka paneliten iki yaiku Serat Patraping Ngelmu Pangukudan kudune digunakake minangka sumber wawasan ajaran Islam supaya isi ajarane bisa digunakake ing urip bebrayan. Kajaba kuwi, bisa dianakake panaliten sabanjure kang nggunakake teori sing beda supaya ditemokake teges sing paling bener kang jumbuh karo hakikat ajaran agama Islam. xi