integeritas, profesional, akuntabel RENCANA AKSI REFORMASI BIROKRASI BIDANG SDM APARATUR KEMENTERIAN PENDAYAGUNAAN APARATUR NEGARA DAN REFORMASI BIROKRASI 2013 Created by aba subagja 1. Peraturan Presiden Nomor 81 Tahun 2010 Tentang Grand Design Reformasi Birokrasi 2010-2025 2. Peraturan Menteri Negara Pendayagunaan Aparatur Negara dan Reformasi Birokrasi Nomor 20 Tahun 2010 Tentang Road Map Reformasi Birokrasi 2010-2014 2 1
PENGEMBANGAN SDM APARATUR DASAR HUKUM UU No. 43 Tahun 1999 jo UU No.8 Tahun 1974 tentang Pokok-pokok Kepegawaian. KONDISI SDM APARATUR SAAT INI ASPEK MANAJEMEN SDM APARATUR: KONDISI YANG DIHARAPKAN 1. Total PNS sebanyak 4.467.982 (Januari 2013). 2. Jml, kualitas, distribusi ib i dan komposisi pegawai belum sesuai dg kebutuhan riil. 3. Animo masyarakat yang kualitasnya tidak sesuai dengan kebutuhan riil sangat besar 4. Penempatan pegawai dalam jabatan tidak berdasarkan kompetensinya (politisasi birokrasi) 5. Kinerja PNS rendah dan tidak disiplin. 1. Perencanaan Pegawai 2. Pengadaan Pegawai (rekruitmen, seleksi) 3. Penempatan dalam jabatan (fungsional, struktural) 4. Penyusunan Pola Karier Pegawai 5. Pengelolaan kinerja pegawai 6. Pengembangan kualitas pegawai 7. Penegakan Disiplin Pegawai 8. Remunerasi 9. Pemberhentian dan/ pemensiunan PNS: 1. BERSIH 2. PROFESIONAL (KOMPETEN/M UMPUNI) 3. MELAYANI 4. SEJAHTERA PELAYANAN MASYARAKAT 6. Penghasilan belum adil & layak sesuai dgn beban kerja dan tanggung jawabnya LINGKUNGAN STRATEGIS: NASIONAL REGIONAL GLOBAL 3 Area Perubahan AREA HASIL YANG DIHARAPKAN Organisasi Organisasi yang tepat fungsi dan tepat ukuran Ttlk Tatalaksana Sistem, proses dan prosedur kerja yang jelas, efektif, efisien, terukur dan sesuai dengan prinsip-prinsip i i i good governance Peraturan Perundang undangan Sumber daya Manusia aparatur Pengawasan Regulasi yang lebih tertib, tidak tumpang tindih dan kondusif SDM aparatur yang berintegritas, netral, kompeten, capable, profesional, berkinerja tinggi dan sejahtera Meningkatnya penyelenggaraan pemerintahan yang bersih dan bebas Korupsi, Kolusi dan Nepotisme Akuntabilitas Meningkatnya kapasitas dan akuntabilitas kinerja birokrasi Pelayanan publik Pelayanan prima sesuai kebutuhan dan harapan masyarakat Mind set dan culture Birokrasi dengan integritas dan kinerja yang tinggi Set Aparatur 4 2
PENATAAN SDM DALAM RANGKA REFORMASI BIROKRASI 9 PROGRAM PERCEPATAN RB MENUJU BIROKRASI YANG BERSIH DAN MELAYANI REFORMASI BIROKRASI Melakukan Evaluasi jabatan Memanfaatkan assessment center untuk pengukuran kompetensi jabatan, penempatan dalam jabatan, dan pengembangan g pegawai Menyusun uraian jabatan Menyusun profil kompetensi pegawai Menyusun standar kompetensi jabatan Menyusun job grading dan job pricing Menerapkan sistem penilaian kinerja, Menata sistem pemberian tunjangan kinerja/remunerasi Mengembangkan sistem pengadaan dan seleksi Membangun/mengembangkan database pegawai Mengembangkan pola karir berdasarkan kompetensi: penempatan, rotasi, mutasi dan promosi 1. Penataan Struktur Birokrasi; 2. Penataan Jumlah dan distribusi PNS; 3. Sistem Seleksi CPNS dan Promosi PNS secara Terbuka; 4. Profesionalisasi PNS; 5. Pengembangan Sistem Elektronik Pemerintah (E-Government); 6. Penyederhanaan Perizinan Usaha; 7. Peningkatan transparansi dan akuntabilitas aparatur; 8. Peningkatan Kesejahteraan Pegawai Negeri; 9. Efisiensi 5 Penggunaan Fasilitas, Sarana dan Prasarana Kerja Pegawai Negeri. 9 PROGRAM PERCEPATAN RB MENUJU BIROKRASI YANG BERSIH DAN MELAYANI PENATAAN JUMLAH DAN DISTRIBUSI PNS a. Analisis dan pemetaan jabatan di K/L dan Pemda b. Kebijakan minus growth (penerimaan CPNS lebih kecil dari jumlah PNS yang pensiun setiap tahun) c. Kebijakan pembatasan dan/ atau pengurangan belanja pegawai d. Monitoring dan evaluasi redistribusi /realokasi PNS e. Kebijakan pemberian pensiun dini secara sukarela 3
9 PROGRAM PERCEPATAN RB MENUJU BIROKRASI YANG BERSIH DAN MELAYANI SISTEM SELEKSI CPNS PROMOSI PNS SECARA TERBUKA a. Kebijakan seleksi CPNS melalui : Kerjasama dengan konsorsium PTN (Perguruan Tinggi Negeri) untuk seleksi CPNS Penggunaan Computer Assisted Test (CAT) untuk seleksi CPNS a. Kebijakan promosi PNS Penguatan Assesment Center untuk promosi jabatan, diklat penjenjangan dan/ atau fungsional b. Kebijakan pengisian lowongan jabatan secara terbuka antar instansi baik tingkat nasional maupun regional 9 PROGRAM PERCEPATAN RB MENUJU BIROKRASI YANG BERSIH DAN MELAYANI PROFESIONALISME PEGAWAI NEGERI SIPIL 1) PENETAPAN STANDAR KOMPETENSI JABATAN; 2) PENINGKATAN KEMAMPUAN PNS BERBASIS KOMPETENSI; 3) SISTEM NASIONAL DIKLAT BERBASIS KOMPETENSI; 4) PENEGAKKAN ETIKA DAN DISIPLIN PNS; 5) SERTIFIKASI KOMPETENSI PNS; 6) MUTASI DAN ROTASI SESUAI KOMPETENSI SECARA PERIODIK; 7) PENGUKURAN KINERJA INDIVIDU; 8) PENGUATAN JABATAN FUNGSIONAL : 4
9 PROGRAM PERCEPATAN RB MENUJU BIROKRASI YANG BERSIH DAN MELAYANI PENGUATAN SISTEM DISIPLIN DAN ETIKA SDM APARATUR PENINGKATAN KESEJAHTERAAN PNS a. Penguatan Sistem Disiplin dan Etika SDM Aparatur b. Laporan Harta Kekayaan PNS a. Perbaikan Struktur Penggajian b. PemberianTunjangan Berbasis Kinerja Secara Bertahap PENYEMPURNAAN SISTEM PENSIUN a. Penyempurnaan Sistem Pensiun b. Peningkatan Jaminan Kesehatan bagi Aparatur dan Pensiunan RENCANA AKSI K/L/PEMDA 5
I. PENGADAAN CPNS (1) Formasi Usulan formasi wajib berdasarkan hasil : a. Analisis jabatan b. Analisis beban kerja c. Redistribusi PNS d. Proyeksi kebutuhan PNS 5 Tahun PENGADAAN CPNS (2) Penetapan formasi berbasis jabatan : a. Nama jabatan b. Kualifikasi pendidikan c. Gol/ruang d. Jumlah alokasi e. Unit kerja penempatan 6
Soal ujian 1. Soal disusun oleh Tim Ahli /konsorsium 2. Tim penyusun soal dan Tim peramu soal terpisah 3. Dilakukan Uji validitas Soal 4. Seluruh instansi menggunakan standar soal yang sama Kualitas dan relevansi serta kerahasiaan soal lebih terjamin shg PNS kualitasnya sama Materi Soal 1. Tes Kompetensi Dasar Tes Wawasan Kebangsaan Tes Intelegensia Umum Tes Karakteristik Pribadi 2. Tes Kompetensi Bidang Tes Tertulis Wawancara Tes Psikologi Lanjutan Praktek (performance tes) Dengan Panduan yang dietapkan oleh PPK 3. Peserta wajib lulus kompetensi dasar (Passing Grade) Pengawasan 1. Pengawasan Internal Pemerintah - Pengawas internal instansi - BPKP - BIN - KPK (Deputi Pencegahan) - POLRI (Bareskrim) -BPPT -Lemsaneg - Kemen.PAN-RB (Deputi Waskun) - BKN (Deputi Dalpeg) 2. Pengawasan Ekternal Konsorsium LSM Pengolahan Hasil Ujian 1. Dilakukan oleh Konsorsium/Tim Ahli 2. Bersifat terbuka 3. Nilai dapat diketahui oleh peserta 4. Menggunakan passing grade tertentu 5. Hasil olahan disampaikan dari Konsorsium ke Panitia Nasional disampaikan ke PPK 6. Penetapan Kelulusan oleh PPK berdasar hasil olahan Konsorsium 7
POLA ALOKASI SECARA INSTANSIONAL 3 (Tiga) Pola : 1. Minus Growth yaitu alokasi formasi lebih kecil dari jumlah PNS yang pensiun. 2. Zero Growth yaitu alokasi formasi sama dengan jumlah PNS yang pensiun. 3. Growth yaitu alokasi formasi lebih besar dari jumlah PNS yang pensiun. II. MENYUSUN STANDAR KOMPETENSI JABATAN 1. ADANYA STANDAR KOMPETENSI DALAM PENGANGKATAN PNS DALAM JABATAN 2. ADANYA KEJELASAN PERSYARATAN ADMINISTRATIF DAN KOMPETENSI MANAJERIAL ATAU KOMPETENSI TEKNIS DALAM PENGANGKATAN JABATAN 3. ADANYA PENILAIAN KOMPETENSI YANG JELAS DALAM PENGANGKATAN PNS DALAM JABATAN 4. MENYUSUN STANDAR KOMPETENSI JABATAN DI LINGKUNGAN INSTANSINYA 8
III. PENINGKATAN KEMAMPUAN PNS (DIKLAT) 1. PENDIDIKAN DAN PELATIHAN BERBASIS KOMPETENSI 2. ADANYA PEMENUHAN KOMPETENSI DALAM PENGANGKATAN JABATAN 3. KEWAJIBAN DAN PERSENTASE PENINGKATAN PNS DALAM MENGIKUTI DIKLAT, BAIK STRUKTURAL TEKNIS MAUPUN STRUKTURAL 4. MENYUSUN POLA DIKLAT UNTUK LINGKUNGAN INSTANSINYA IV. PENINGKATAN KEMAMPUAN PNS (PENDIDIKAN FORMAL) 1. PENDIDIKAN BERKELANJUTAN DALAM BENTUK TUGAS BELAJAR DAN IJIN BELAJAR 2. KETENTUAN PEMBERIAN TUGAS BELAJAR 3. KETENTUAN PEMBERIAN IJIJN BELAJAR 4. JANGKA WAKTU PENDIDIKAN DAN PERPANJANGAN 5. KEWAJIBAN KERJA = 2 X n (MASA TUGAS BELAJAR) 6. LAPORAN KEMAJUAN DAN PELAKSANAAN TUGAS BELAJAR ATAU IJIN BELAJAR 7. PENGATURAN TUGAS BELAJAR DAN IJIN BELAJAR 9
V. PROMOSI JABATAN SECARA TERBUKA 1. DILAKUKAN PADA KEMENTERIAN/LEMBAGA, PEMERINTAH PROVINSI, KABUPATEN/KOTA 2. TATA CARA DAN PELAKSANAAN SELEKSI 3. SELEKSI KOMPETENSI ( MANAJERIAL DAN BIDANG) 4. REKOMENDASI DAN PEMILIHAN OLEH BAPERJAKAT 5. PEMBIAYAAN 6. MONITORING DAN EVALUASI VI. SERTIFIKASI KOMPETENSI PNS 1. DIKLAT BERBASIS KOMPETENSI 2. JABATAN-JABATAN YANG MEMERLUKAN KOMPETENSI TERTENTU 3. MEMASTIKAN DAN MEMELIHARA KOMPETENSI 4. MENGEMBANGKAN KOMPETENSI 5. BERSERTIFIKAT SEBAGAI BENTUK PENGAKUAN TERHADAP KOMPETENSI PNS 6. MENGIKUTSERTAKAN PNS UNTUK SERTIFIKASI BAGI YANG MENDUDUKI JABATAN TERTENTU 10
VII. PENGUATAN JABATAN FUNGSIONAL TERTENTU 1. MENGEMBANGKAN JABATAN FUNGSIONAL TERTENTU SESUAI DENGAN KEBUTUHAN 2. RENCANA PENGALIHAN JABATAN STRUKTURAL KE DALAM JABATAN FUNGSIONAL TERTENTU 3. POLA KARIER JABATAN FUNGSIONAL TERTENTU VIII. PENILAIAN PRESTASI KERJA PNS (1) 1. PEMBINAAN DAN MENJAMIN PEMBINAAN PNS BERDASAR SISTEM KARIER DAN PRESTASI KERJA DENGAN TITIK BERAT PADA SISTEM PRESTASI KERJA 2. MENERAPKAN SISTEM PENILAIAN PRESTASI KERJA YANG NYATA DAN TERUKUR 3. PRINSIP OBJEKTIF, TERUKUR,AKUNTABEL, PARTISIPASI, TRANSPARAN 4. PNS SUDAH MENYUSUN SKP 11
IX. MENYUSUN PROFIL KOMPETENSI PNS 1. DATA BASE PROFIL KOMPETENSI PNS 2. PEMANFAATAN PROFIL KOMPETENSI UNTUK PROMOSI DAN MUTASI 3. UP DATE PROFIL KOMPETENSI PEGAWAI 4. MENETAPKAN PROFIL KOMPETENSI PNS DI LINGKUNGAN MASING-MASING X. POLA KARIER PNS 1. MENYUSUN POLA KARIER PNS DI LINGKUNGANNYA 2. POLA KARIER DIDASARKAN PADA KOMPETENSI 3. DIMANFAATKAN UNTUK PENEMPATAN, ROTASI, MUTASI DAN PROMOSI 4. POLA KARIER PNS DISUSUN SEJAK PENGANGKATAN PERTAMA SBG CPNS- PNS- JABATAN HINGGA MENCAPAI BATAS USIA PENSIUN PNS (56 THN) OLEH MASING-MASING INSTANSI. 5. JABATAN, PANGKAT, PENDIDIKAN DAN PELATIHAN JABATAN, KOMPETENSI, PENGALAMAN, MASA JABATAN. 6. BISA DIALAKUKAN VERTIKAL, HORIZONTAL DAN DIAGONAL 12
XI. DISIPLIN DAN KODE ETIK PNS 1.PENEGAKKAN DISIPLIN PNS 2.PENYUSUNAN KODE ETIK PNS 3.PENANGANAN BENTURAN KEPENTINGAN 4.MONITORING DAN EVALUSI XII. DATA BASE PEGAWAI 1. MENYUSUN DAN MENGEMBANGKAN DATA BASE PEGAWAI 2. PEMANFAATAN DATABASE PEGAWAI DALAM RANGKA MENDUKUNG MANAJEMEN KEPEGAWAIAN 13
XIII. ASSESMENT CENTER 1. PEMANFAATAN AC UNTUK PENGUKURAN KOMPETENSI JABATAN, PENEMPATAN DALAM JABATAN DAN PENGEMBANGAN PEGAWAI 2. MENYUSUN PEDOMAN DALAM RANGKA AC XIV. EVALUASI JABATAN (1) Evaluasi jabatan: suatu proses untuk menilai suatu jabatan secara sistematis dengan menggunakan kriteria-kriteria yang disebut sebagai faktor jabatan terhadap informasi faktor jabatan untuk menentukan nilai jabatan dan kelas jabatan Peta Jabatan: susunan jabatan yang digambarkan secara vertikal maupun horizontal menurut struktur kewenangan, tugas, dan tanggung jawab jabatan serta persyaratan jabatan. Peta jabatan menggambarkan seluruh jabatan yang ada dan kedudukannya dalam unit kerja Informasi Faktor Jabatan: dt data yang diperlukan dl dalam rangkapelaksanaan lk evaluasi ijbt jabatan struktural maupun jabatan fungsional yang berasal dari hasil analisis jabatan struktural maupun jabatan fungsional dan sumber-sumber lain misalnya hasil wawancara JOB GRADING DAN JOB PRICING 14
XIV. EVALUASI JABATAN (2) TABEL BATASAN NILAI DAN KELAS JABATAN Batasan Nilai Kelas Jabatan 190-240 1 245-300 2 305-370 370 3 375-450 4 455-650 5 655-850 6 855-1100 7 1105-1350 8 1355-1600 9 1605-1850 10 1855-2100 11 2105-2350 12 2355-2750 13 2755-3150 14 3155-3600 15 3605-4050 16 4055-ke atas 17 SeMOGA Sukses Created by aba subagja 30 15