OLEH : MOHD AMRI BIN ABDULLAH 1
PENDAHULUAN Taklimat ini diadakan bertujuan untuk menyelaras pelaksanaan Akta Perihal Dagangan 2011 kepada JAIN/MAIN, agensi kerajaan, NGO dan Industri. 2 2
AKTA PERIHAL DAGANGAN 2011 3
4
5
6
APD 2011: PERUNTUKAN YANG BERHUBUNGAN DENGAN PENSIJILAN HALAL PERINTAH PERIHAL DAGANGAN (TAKRIF HALAL) 2011 di bawah Seksyen 28; PERINTAH PERIHAL DAGANGAN (PERAKUAN DAN PENANDAAN HALAL) 2011 di bawah Seksyen 29 7
SEKSYEN 28 APD 2011 Seksyen 28 bertujuan untuk membuat peruntukan mengenai kuasa Menteri untuk mentakrifkan apa-apa ungkapan dan bagi menghendaki maklumat diberikan, dan lain-lain. Menteri diberi kuasa untuk memberikan erti apa-apa ungkapan yang digunakan bagi barangbarang atau perkhidmatan sebagai mempunyai erti yang tertentu. Melalui perintah, Menteri boleh menetapkan erti berkenaan sama ada kepada ungkapan apabila digunakan dalam perjalanan perdagangan atau perniagaan atau apabila digunakan dalam hal keadaan yang dinyatakan dalam perintah itu. 8
Seksyen 28 turut memperuntukkan bahawa Menteri boleh menetapkan kesalahan bagi mana-mana orang yang memperdayakan atau mengelirukan orang awam bahawa barangan yang ditawarkan menepati takrifan yang dibuat oleh Menteri di bawah seksyen ini. Ia bertujuan, antara lain, untuk mengambil tindakan terhadap mana-mana orang yang memperdayakan orang ramai bahawa makanan yang ditawarkan adalah halal. 9
Melalui penguatkuasaan seksyen ini, ia akan dapat mengelakkan pengguna daripada dikelirukan atau diperdayakan oleh ungkapan tertentu yang jelas bercanggah dengan barangan dan perkhidmatan yang ditawarkan khususnya yang berkaitan dengan barangan dan perkhidmatan halal. Maka berdasarkan seksyen ini, YB Menteri Perdagangan Dalam Negeri, Koperasi dan Kepenggunaan (KPDNKK) telah mengeluarkan PERINTAH PERIHAL DAGANGAN (TAKRIF HALAL) 2011. 10
SEKSYEN 29 APD 2011 Seksyen 29 menetapkan bahawa Menteri boleh melalui perintah, mengenakan kehendak untuk menjamin bahawa barangbarang itu diperakukan, ditandakan atau disertai dengan apa-apa maklumat dan mengawal selia atau melarang pembekalan barang-barang yang berkaitan dengan kehendak itu yang meliputi bentuk dan cara yang dalamnya maklumat atau arahan itu akan diberikan. 11
Berdasarkan seksyen ini, YB Menteri Perdagangan Dalam Negeri, Koperasi dan Kepenggunaan (KPDNKK) boleh menamakan mana-mana pihak berkuasa berwibawa untuk membuat perakuan dan pengecapan ke atas sesuatu barangan termasuk yang berkaitan dengan pensijilan halal. Di bawah peruntukan seksyen ini, YB Menteri Perdagangan Dalam Negeri, Koperasi dan Kepenggunaan (KPDNKK) telah mengeluarkan PERINTAH PERIHAL DAGANGAN (PERAKUAN DAN PENANDAAN HALAL) 2011. 12
PERINTAH PERIHAL DAGANGAN (TAKRIF HALAL) 2011 Di bawah Seksyen 28 APD 2011 Tafsiran Hukum Syarak ertinya undang-undang Islam dalam Mazhab Syafii, atau undang-undang Islam dalam mana-mana satu daripada Mazhab lain sama ada Hanafi, Maliki dan Hambali yang telah dipersetujui oleh Yang Di-Pertuan Agong untuk dikuatkuasakan di Wilayah Persekutuan Kuala Lumpur, Labuan dan Putrajaya, Pulau Pinang, Melaka, Sabah dan Sarawak atau oleh Raja bagi mana-mana Negeri untuk dikuatkuasakan di Negeri masingmasing. 13
Tafsiran makanan termasuklah tiap-tiap barang yang dikilangkan, dijual atau digambarkan untuk digunakan sebagai makanan atau minuman bagi kegunaan manusia atau yang memasuki ke dalam atau digunakan di dalam komposisi, penyediaan, pengawetan, mana-mana makanan atau minuman bagi kegunaan manusia dan termasuklah konfeksi, bahan kunyahan dan apa-apa bahan bagi makanan, minuman, konfeksi atau bahan kunyahan itu; 14
Tafsiran perkhidmatan yang berkaitan dengan makanan atau barangbarang termasuklah pengangkutan, penyimpanan dan pemprosesan bahan mentah, penyajian dan peruncitan makanan atau barang-barang tersebut. 15
16
17
18
19
20
Kesalahan Bagi Perlakuan Memperdayakan Atau Mengelirukan (1) Mana-mana orang yang membekalkan atau menawarkan untuk membekalkan apa-apa makanan dengan membuat apa-apa representasi atau perbuatan yang boleh memperdayakan atau mengelirukan mana-mana orang bahawa makanan itu adalah halal atau boleh dimakan oleh orang Islam adalah melakukan suatu kesalahan. 21
(2) Bagi maksud subperenggan (1) representasi atau perbuatan termasuklah penggunaan ayatayat suci Al-Quran atau apa-apa perkara atau objek yang berhubung dengan agama Islam sama ada di premis di mana makanan itu dijual atau di bekas di mana makanan itu dibekalkan; (3) Jika mana-mana orang dituduh dengan suatu kesalahan di bawah subperenggan (1), beban untuk membuktikan bahawa makanan yang dibekalkan atau ditawar untuk dibekalkan adalah halal mengikut kehendak perenggan 3 hendaklah terletak pada orang yang dipertuduh itu. 22
PENALTI jika orang itu ialah suatu pertubuhan perbadanan: 1. didenda tidak melebihi lima juta ringgit Malaysia dan 2. bagi kesalahan kedua atau yang berikutnya tidak melebihi sepuluh juta ringgit Malaysia; 23
jika orang itu bukan suatu pertubuhan perbadanan, 1. didenda tidak melebihi satu juta ringgit Malaysia atau dipenjarakan selama tempoh tidak melebihi tiga tahun atau kedua-duanya dan 2. bagi kesalahan yang kedua atau yang berikutnya didenda tidak melebihi lima juta ringgit atau dipenjarakan selama tempoh tidak melebihi lima tahun atau kedua-duanya. 24
PERINTAH PERIHAL DAGANGAN (PERAKUAN DAN PENANDAAN HALAL) 2011 DI BAWAH SEKSYEN 29 APD 2011 PIHAK BERKUASA BERWIBAWA Jabatan Kemajuan Islam Malaysia (JAKIM) dan Majlis Agama Islam Negeri masing-masing hendaklah menjadi pihak berkuasa berwibawa untuk memperaku bahawa mana-mana makanan, barang-barang atau perkhidmatan yang berhubung dengan makanan atau barang-barang itu adalah halal mengikut Perintah Perihal Dagangan (Takrif Halal) 2011 [P.U. (A) 430/2011]. 25
PERAKUAN PERIHAL HALAL (1) Semua makanan dan barangbarang tidak boleh diperihalkan sebagai halal atau diperihalkan dengan cara lain untuk menunjukkan makanan atau barang-barang itu boleh dimakan atau digunakan oleh orang Islam melainkan jika (a) diperakui sebagai halal oleh pihak berkuasa berwibawa; dan (b) ditandakan dengan logo (halal) sebagimana yang dinyatakan dalam Jadual Pertama 26
SIJIL PENGESAHAN HALAL MALAYSIA 27
Jadual Pertama [Perenggan 4] MS 1500 : 2009 1 044-10/2010 28
(2) Perkhidmatan yang berhubung dengan makanan atau barang-barang tidak boleh diperihalkan sebagai halal atau diperihalkan dengan cara lain untuk menunjukkan perkhidmatan itu boleh digunakan oleh orang Islam melainkan jika ia diperakukan halal oleh pihak berkuasa berwibawa. 29
PERAKUAN PERIHAL HALAL BAGI MAKANAN DAN BARANG- BARANG IMPORT (1) Semua makanan dan barangbarang import yang dipasarkan di Malaysia tidak boleh diperihalkan sebagai halal melainkan jika makanan dan barang-barang import itu mematuhi kehendak perenggan 4 atau diperakukan sebagai halal oleh badan pensijilan halal luar negara yang diiktiraf oleh JAKIM sebagaimana yang dinyatakan dalam Jadual Kedua. 30
(2) Pengimport atau pengeluar mana-mana makanan dan barang-barang yang diperakukan sebagai halal oleh badan pensijilan halal luar negara yang diiktiraf oleh JAKIM sebagaimana yang dirujuk dalam perenggan (1) hendaklah menandakan pada makanan dan barang-barang itu, nama badan pensijilan tersebut. 31
PENANDAAN KE ATAS MAKANAN DAN BARANG- BARANG Semua makanan dan barang-barang yang hendak ditandakan mengikut perenggan 4 dan 5 hendaklah ditandakan dengan menampalkan atau melampirkan logo yang dinyatakan dalam Jadual Pertama pada atau dengan apa-apa cara lain mengecapkannya di atas atau menyatukannya dengan (a) makanan atau barang-barang itu; atau (b) apa-apa benda yang di dalamnya, di atasnya atau dengannya makanan atau barang-barang itu dibekalkan. 32
PERMOHONAN PERAKUAN DAN FI (1) Mana - mana orang yang membekalkan atau menawarkan untuk membekalkan apa - apa makanan, barang - barang atau perkhidmatan yang berhubung dengan makanan atau barang-barang itu boleh memohon kepada Ketua Pengarah JAKIM atau Majlis Agama Islam bagi Negeri- Negeri masing-masing bagi mendapatkan perakuan halal. 33
(2) Mana-mana permohonan bagi perakuan halal itu hendaklah mematuhi standard, prosedur dan pekeliling yang dikuatkuasakan oleh Ketua Pengarah JAKIM atau Majlis Agama Islam bagi Negeri-Negeri masing-masing. (3) Fi yang kena dibayar bagi permohonan perakuan halal adalah sebagaimana yang dinyatakan dalam Peraturan-Peraturan Perihal Dagangan (Fi Perakuan dan Penandaan Halal) 2011 [P.U. (A) 432/2011]. 34
Mana-mana orang yang KESALAHAN (a) Memperaku bahawa mana-mana makanan, barang-barang atau perkhidmatan yang berhubung dengan makanan atau barang-barang itu adalah halal; atau (b) Membekalkan atau menawarkan untuk membekalkan apa-apa makanan, barang-barang atau perkhidmatan yang berhubung dengan makanan atau barang-barang itu, bertentangan dengan Perintah ini, melakukan suatu kesalahan, dan apabila disabitkan 35
PENALTI jika orang itu ialah suatu pertubuhan perbadanan: 1. didenda tidak melebihi dua ratus lima puluh ribu ringgit Malaysia, dan 2. bagi kesalahan kedua dan yang berikutnya lima ratus ribu ringgit Malaysia; 36
jika orang itu bukan suatu pertubuhan perbadanan: 1. didenda tidak melebihi satu ratus ribu ringgit Malaysia atau dipenjarakan selama tempoh tidak melebihi tiga tahun atau keduaduanya, dan 2. bagi kesalahan kedua atau yang berikutnya, penalti maksimum tidak melebihi dua ratus lima puluh ribu ringgit Malaysia atau dipenjarakan tidak melebihi lima tahun atau kedua-duanya. 37
PERALIHAN Semua makanan dan barangbarang yang berada di pasaran sebelum Perintah ini berkuat kuasa yang hendak diperihalkan sebagai halal hendaklah mematuhi perenggan 4 atau 5, dalam tempoh satu tahun dari permulaan kuat kuasa Perintah ini. 38
PERATURAN-PERATURAN PERIHAL DAGANGAN (FI PERAKUAN DAN PENANDAAN HALAL) 2011 Di Bawah Perintah Perihal Dagangan (Perakuan dan Penandaan Halal) 2011 PERMOHONAN PERAKUAN DAN FI Fi yang kena bayar bagi permohonan perakuan halal di bawah Perintah Perihal Dagangan (Perakuan dan Penandaan Halal) 2011 [P.U. (A) 431/2011] adalah sebagaimana dinyatakan dalam Jadual. 39
KUATKUASA APD 2011 berkuatkuasa pada 1 November 2011 Tempoh peralihan untuk produk yang mempunyai pembungkusan dan label adalah 1 tahun. Kedua-dua Perintah di atas berkuasa pada 1 Januari 2012 Tiada tempoh peralihan untuk orang yang memperaku dan premis makanan/restoran, bagaimanapun untuk premis/restoran: Januari hingga Mac Pendidikan April hingga Jun Amaran Julai hingga Disember Tindakan 40
SEKIAN. Terima Kasih Jabatan Kemajuan Islam Malaysia Bahagian Hab Halal Aras G, Blok 2200, Enterprise 3 Building Persiaran APEC, 63000 Cyberjaya Selangor Darul Ehsan Tel: 03-8315 0200 Faks: 03-8318 7044 Laman web: www.halal.gov.my 41