SERAT TUNGGULJATI. Citranipun sang asma sinandi,i ngkang nedheng pratisthéng pucakking ngacala. Warsa sinangkalan : Pandhita Suci Ngesti Jati (1847)

dokumen-dokumen yang mirip
Mugi kawilujengan, kasarasan saha karaharjan tansah kajiwa kasalira kula lan panjenengan sedaya.

BAB III CARA PANALITEN. metode deskriptif. Miturut pamanggihipun Sudaryanto (1988: 62) metode

Assalamu alaikum Wr. Wb. Sugeng enjang, mugi kawilujengan, kasarasan saha karaharjan tansah kajiwa kasalira kula lan panjenengan sedaya.

MEDIA PASINAON MAOS UKARA MAWI AKSARA JAWA KANTHI POP-UP BOOK KANGGE SISWA KELAS VII SMPN 1 IMOGIRI

Assalamu alaikum Wr. Wb. Sugeng siang, mugi kawilujengan, kasarasan saha karaharjan tansah kajiwa kasalira kula lan panjenengan sedaya.

DHASARING KAWERUH SEJATI

UNGGAH-UNGGUHING BASA JAWI*

RENCANA PELAKSANAAN PEMBELAJARAN (RPP)

Oleh : Mas Kumitir 1 P A M E L E N G

2. Satleraman ngengingi Sastra Jawi Kina

MEDIA PASINAON DOLANAN ULAR TANGGA CANGKRIMAN MIGUNAKAKEN PROGRAM MACROMEDIA FLASH PROFESSIONAL 8 KANGGE SISWA SMP KELAS VII

MARGI KANG GE N YINGK IRAK EN MA MALA NIN G TYAS

DAMEL MEDIA PASINAON MAOS UKARA MAWI AKSARA JAWA KANTHI BASIS WEB TUMRAP SISWA VIII SMP

PAMBUDIDAYA NGIPUK-IPUK SAHA MEKARAKEN UNGGAH-UNGGUHING BASA JAWI

BEDANIPUN METODE MAKE A MATCH SAHA PICTURE AND PICTURE TUMRAP KAPRIGELAN MAOS WAOSAN SINERAT MAWI AKSARA JAWA SISWA KELAS VIII SMP N 3 GODEAN SKRIPSI

BAB III KAJIAN ISI. dari pemikiran nenek moyang terdahulu. Dasar pemikiran serta teori-teori dasar

MEDIA ADOBE FLASH CS 4 KANGGE NAMBAH KAWEGIGAN NYEKAR MACAPAT MEGATRUH SISWA KELAS VII-C SMP N 3 MAGELANG SKRIPSI

KAJIAN FILOLOGI SÅHÅ PRANATANING GÊSANG ING SÊRAT PURWÅKARÅNÅ. Yesi Permata Eko Wardani

RENCANA PELAKSANAAN PEMBALAJARAN

FIRMAN MENYATAKAN KESALAHAN & KEBENARAN

RENCANA PELAKSANAAN PEMBELAJARAN (RPP)

BAB II TINJAUAN FILOLOGIS. filologi yaitu, dimulai dari penjabaran deskripsi BMK, membuat kritik teks,

DAMEL MEDIA MAOS GEGURITAN MAWI APLIKASI ADOBE FLASH CS3 PROFESSIONAL KANGGE SISWA SMP KELAS VII SKRIPSI

DAMEL BUKU SINAU MAOS SAHA NYERAT AKSARA JAWA KANTHI IRAH-IRAHAN CARAKA KANGGE SISWA SMP SKRIPSI

QUR AN SUCI JARWA JAWI. DALAH TAFSIRIPUN Maulana Muhammad Ali.

STRUKTURALISME GENETIK NOVEL JEMINI ANGGITANIPUN SUPARTO BRATA SKRIPSI

MARUKU MINANGKA ASIL KREASI PANGANGGIT ADHEDHASAR PATRON (SosiologiPanganggit) SKRIPSI

BERFOKUS KEPADA TUHAN

TANGGAP WACANA BUPATI KARANGANYAR WONTEN ING ACARA TATA CARA BANDERA PENGETAN DINTEN AMBAL WARSA PAMARINTAH KABUPATEN KARANGANYAR KAPING 99 WARSA 2016

MEDIA PASINAON INTERAKTIF SENGKALAN KANTHI PROGRAM ADOBE FLASH CS5 KANGGE SISWA SMA/ SMK KELAS XI SKRIPSI

Assalamu alaikum Wr. Wb. Sugeng enjang lan salam karaharjan tumrap kita sami.

TRADHISI ABID-ABID ING DHUSUN TEGALREJO DESA PAHONJEAN KECAMATAN MAJENANG KABUPATEN CLACAP

STRUKTUR TEKS SERAT PANITIBAYA

B. Kompetensi Dasar dan Indikator Pencapaian Kompetensi KI Kompetensi Dasar Indikator Pencapaian Kompetensi

KAJIAN FILOLOGI SÅHÅ PIWULANG MORAL WONTÊN ING SÊRAT ÉNDRÅLAKSITÅ

UKARA REFLEKSIF ING RUBRIK CERBUNG PAK GURU KALAWARTI DJAKA LODANG SKRIPSI

MORFOLOGI TEMBUNG-TEMBUNG BASA JAWI KINA ING NOVEL KIRTI NJUNJUNG DRAJAT ANGGITANIPUN R. TG. JASAWIDAGDA SKRIPSI

ANALISIS NILAI MORAL DAN SOSIOLOGI NOVEL KIRTI NJUNJUNG DRAJAT KARYA R. Tg. JASAWIDAGDA

TEKNIK SPIDER MAP MINANGKA SARANA NGINDHAKAKEN KETRAMPILAN NYERAT PAWARTA BASA JAWI KELAS X SMA 2 BREBES SKRIPSI

KAJIAN FILOLOGI SÅHÅ KAWRUH SAJATOSING GÊSANG WONTÊN ING SÊRAT SULUK WARNI-WARNI. Mohamad Wahyu Hidayat

UNDHA-USUK BASA JAWI MASARAKAT DHUSUN CEKELAN BLONDO SKRIPSI

MEDIA DOLANAN TELU DADI PARIKAN NGANGGE PROGRAM MACROMEDIA FLASH PROFESSIONAL 8 KANGGE SISWA SMP KELAS VII SKRIPSI

BASA ENTAR ING NOVEL NONA SEKRETARIS ANGGITANIPUN SUPARTO BRATA SKRIPSI

RENCANA PELAKSANAAN PEMBELAJARAN (RPP)

RENCANA PELAKSANAAN PEMBELAJARAN (RPP) A. Kompetensi Inti 1. Menghargai dan menghayati ajaran agama yang dianutnya

KONSEP WANITA UTAMI WONTEN ING SERAT KAOETAMANING KENJA SKRIPSI

TEMBUNG KAHANAN BASA JAWI KINA WONTEN ING BASA JAWI ENGGAL (Adhedhasar Kamus Jawa Kuna-Indonesia kaliyan Baoesastra Djawa) SKRIPSI

KAJIAN INFERENSI SALEBETING WACANA MURAL BASA JAWI WONTEN ING KITHA YOGYAKARTA. Arif Rohmawan Mulyana

ALIH KODE SAHA CAMPUR KODE WONTEN ING TEMBANG HIP-HOP JAWI ANGGITANIPUN JOGJA HIP-HOP FOUNDATION SKRIPSI

KRITIK SASTRA FEMINIS IDIOLOGIS WONTEN ING NOVEL JEMINI ANGGITANIPUN SUPARTA BRATA SKRIPSI

KAPITADOSAN ING PASAREAN MBAH ASENG WONTEN DESA GOLAN KECAMATAN SUKOREJO KABUPATEN PONOROGO

RELIGIUSITAS ISLAM ING CAKEPAN SEKAR BUGIE ALBUM KELAYUNG-LAYUNG SKRIPSI

SKRIPSI. Pandadarann. dening NIM PROGRAM BAHASA DAN SENI FAKULTAS

PEPINDHAN WONTEN ING NOVEL KIDUNG WENGI ING GUNUNG GAMPING ANGGITANIPUN ST. IESMANIASITA SKRIPSI

PANGANGGENIPUN DIKSI INDRIA ING ANTOLOGI CERKAK SENTHIR ANGGITANIPUN SUWARDI ENDRASWARA SKRIPSI

DAMEL MEDIA NYEKAR MACAPAT ASMARADANA MAWI ANDROID MOBILE TUMRAP SISWA KELAS VII SMP. Indra Dharmawan

SINESTESIA BASA JAWI ING CERBUNG KALAWARTI DJAKA LODHANG WARSA 2012 SKRIPSI

MAKNA SIMBOLIS SALEBETING SESAJEN RIKALA DAMEL GRIYA ING DESA SIKASUR KECAMATAN BELIK KABUPATEN PEMALANG JAWA TENGAH. Restian Nur Salikhin

Diktat EKSPRESI LISAN I DR. PURWADI, M.HUM

ANALISIS WATAK PARAGATAMA WONTEN ING NOVEL LINTANG PANJER RINA ANGGITANIPUN DANIEL TITO (KAJIAN PSIKOLOGI SASTRA) SKRIPSI

TRADHISI GUSARAN ING DHUSUN CIPABEASAN DESA CILOPADANG KECAMATAN MAJENANG KABUPATEN CILACAP SKRIPSI

BAB II GEGARAN TEORI. 1. Pangertosan Linguistik Historis Komparatif. Dados wonten linguistik historis komparatif ngrembag kados pundi basa

DERDAHING BATOS PARAGA UTAMA NOVEL WISANING AGESANG ANGGITANIPUN SOERADI WIRJAHARSANA (Kajian Psikologi Sastra) SKRIPSI

Assalamu alaikum Wr. Wb. Mugi karaharjan, kawilujengan lan kasarasan tansah Kajiwa kasalira kula panjenengan sami.

NYEMAK LEGENDA RAKYAT JAWI KANTHI APLIKASI ADOBE FLASH CS5 PROFESSIONAL TUMRAP SISWA SMA KELAS X SKRIPSI

Ngemot piwulang sangkan paran dumados tuwin bebener

ATUR PANGANDIKAN GUBERNUR JAWI TENGAH ING ADICARA PENGETEN ARI BASA IBU INTERNASIONAL PROVINSI JAWI TENGAH SEMARANG, 25 FEBRUARI 2016

PENOKOHAN WONTEN ING NOVEL ADILING PANGERAN ANGGITANIPUN ANY ASMARA (SATUNGGALING TINJAUAN PSIKOLOGI SASTRA) SKRIPSI

KAWRUH KAUTAMEN ING SALEBETING SENI SANDHUL SEKAR KALI SUCI DESA SUCEN KECAMATAN GEMAWANG SKRIPSI

LATAR SOSIAL BUDAYA WONTEN CERBUNG JANGGRUNG ANGGITANIPUN SRI SUGIYANTO SATUNGGALING KAJIAN SOSIOLOGI SASTRA SKRIPSI

IMPLIKATUR WACANA DHAT NYENG WONTEN ING KALAWARTI DJAKA LODHANG WARSA 2013

WUJUD, MOTIF SAHA CARA MUNGKASI TEMA SEKSUAL ING SALEBETING CERKAK DJAKA LODANG TAUN SKRIPSI

TEMBUNG SESULIH PANUDUH WONTEN ING NOVEL JEMINI ANGGITANIPUN SUPARTO BRATA SKRIPSI

KUSIAPKAN HATIKU, UNTUK MENYAMBUTMU

SINAU GENDHING KARAWITAN

Pamrayogi Cak - Cakanipun Basa Jawi. Ing Pawiyatan Saha Bebrayan Ing Wekdal Sapunika. J.F.X.Hoery. Cecala.

TEMBUNG KRIYA BASA JAWI KINA WONTEN ING BASA JAWI ENGGAL (Adhedhasar Kamus Jawa Kuna-Indonesia kaliyan Baoesastra Djawa) SKRIPSI

Tiyang Tani lan Tikus: Mewariskan Nilai Budu Pekerti bagi Anak melalui Dongen Klasik Jawa. Oleh : Supartinah Dosen PGSD FIP UNY

RENCANA PELAKSANAAN PEMBELAJARAN (RPP) A. Kompetensi Inti 1. Menghargai dan menghayati ajaran agama yang dianutnya

TETANDHINGAN METODE COOPERATIVE SCRIPT SAHA METODE NUMBERED HEADS TOGETHER TUMRAP KASAGEDAN MAOS WACANA AKSARA JAWA SISWA KELAS X SKRIPSI

PENYIMPANGAN PRINSIP KERJASAMA WONTEN ING PAGELARAN DRAMA SANGGAR SASTRA JAWA BAJANG KALADETE MAHASISWA JURUSAN PBD FBS UNY TAUN 2010 SKRIPSI

Tembang Dolanan Tradisional Jawa. Sebagai Pendidikan Anak Usia Dini. dening : Dyah Padmaningsih. (Dosen akultas Sastra dan Seni Rupa UNS Solo)

ANALISIS PURWAKANTHI WONTEN ING CAKEPAN LAGU BUGIE ALBUM KELAYUNG-LAYUNG

QUR AN SUCI JARWA JAWI. DALAH TAFSIRIPUN Maulana Muhammad Ali.

PIWULANG SKRIPSI. dening

KAJIAN INFERENSI WACANA KARTUN EDITORIAL WONTEN ING KALAWARTI DJAKA LODANG WEDALAN MEI-DESEMBER 2013 SKRIPSI

QUR AN SUCI JARWA JAWI. DALAH TAFSIRIPUN Maulana Muhammad Ali.

INTERFERENSI MORFOLOGIS INGKANG KATINDAKAKEN GURU ING WULANGAN BASA JAWI SMA NEGERI 10 PURWOREJO SKRIPSI

KAJIAN FILOLOGI SÅHÅ PIRASATING MANUNGSÅ WONTÊN ING SÊRAT NGÈLMI PIRASAT. Intan Ade Riyani

TETANDHINGAN PRAKAWIS INGKANG DIPUNADHEPI PARAGA UTAMA SAHA AMANAT ING NOVEL NALIKA PRAU GONJING KALIYAN NOVEL KERAJUT BENANG IRENG SKRIPSI

MUJUDAKEN MEDIA NYEMAK PANGANGGENING BASA ING SEKOLAH MAWI ANDROID MOBILE TUMRAP SISWA SMA KELAS X SKRIPSI

RENCANA PELAKSANAAN PEMBELAJARAN (RPP) A. Kompetensi Inti 1. Menghargai dan menghayati ajaran agama yang dianutnya

MAKNA KONOTATIF WONTEN ING CERKAK KALAWARTI PANJEBAR SEMANGAT WEDALAN 2013 SKRIPSI

SKRIPSI. dening Anastasia Septianggi Sri Hartanti NIM

RENCANA PELAKSANAAN PEMBELAJARAN

UNDHA USUK BASA JAWI WONTEN ING SERAT PEDHALANGAN LAMPAHAN KRESNA DUTA SKRIPSI

KONFLIK KELUARGA WONTEN ING NOVEL KETEMU SUWIRANING DAGING ANGGITANIPUN CH. IS. SARDJOKO

UPACARA RUWAT RIGEN WONTEN ING KECAMATAN KLEDUNG KABUPATEN TEMANGGUNG

SKRIPSI. dening : Melin Indah Lestari NIM

QUR AN SUCI JARWA JAWI. DALAH TAFSIRIPUN Maulana Muhammad Ali.

Transkripsi:

SERAT TUNGGULJATI Mratélakakén pancering manungsa ingkang sampun dumados, punika gegebengnganipun para Pandhita Jawi ing jaman kina, minangka wiwaraning tékad ingkang dipun rungkebi. Citranipun sang asma sinandi,i ngkang nedheng pratisthéng pucakking ngacala Warsa sinangkalan : Pandhita Suci Ngesti Jati (1847) 1e DRUK SOLO BOEKHANDEL M. TANAJO 1924 Kasalin saking aksara Jawa ing aksara latin dening Mas Kumitir Sidoarjo, 6 Januari 2017 1Karya sastra adalah pencapaian puncak peradaban yang menjadi bagian aset bangsa. Jagalah!!!

Isinipun serat punika : Bubuka Wedaripun tunggaljati : 1. Butuhing raga; 2. Butuhing budi; 3. Butuhing rasa; 4. Butuhing sukma; Papangkataning wewejangan : Wewejangan panjalmaning jita; Wewejangan cakriking jita; Wewejangan kawawangnging jita; 2Karya sastra adalah pencapaian puncak peradaban yang menjadi bagian aset bangsa. Jagalah!!!

BUBUKA Nuwun panitising titika mugi kasambadan ing sedya. Anggen kula ngedalaken Serat Tunggaljati, punika methik saking pakem wewejanganipin para Pandhita Jawi ing jaman kina, wawarahipun kalugakakén boten kawewahan boten kakirangan namung ukaranipun karampingaké sawatawis supados suraosipun radi gampil dipun tampeni. Serehning kawruh wau ginebeng, mongka pangraos kula wawarahipun pancén saé sayektos dhasar dumugi sapriki dereng wonten ingkang karsa medharaken kados suraosipun Serat Tunggaljati punika. Dados pamanah kula éman-éman sanget bilih kawruh wau boten ngantos kababr, pinten banggi lajeng sumebar. Awit wawarah punika manawi te[6]rang sanget saged damel padhanging manah, upami wiji bok manawi wonten ingkang karsa ngrukti tuwin ngupakara saged tengkar-tumengkar ngantos tuwuh wohipun temah saged maedahi ing ngakathah, baya andadosaken pamareming manah déné sami nyumerepi kawruh ingkang langkung adi. Menggah pangebengngipun kawruh wau, saking karsanipun ingkang kagungan pamanggih, temen mantep netepi wasita, punika nelakakén kuwawi kanggénan ngélmi pramati. Awit tiyang ingkang sampun mengku kawruh jati punika salêresipun kedah boten kasérénan samubarang ingkangtaksih wonten ngerêsipun, ngangkah ingkang tumanem manah namung rêsik padhang, terang, sumrawang, supados boten andadosaken walang sangkering lampah ingkang ngener dhateng karaharjan, wusana amung samanten atur kula kanthi pamanganjali. Juru nitis. ---------@@@-------- 3Karya sastra adalah pencapaian puncak peradaban yang menjadi bagian aset bangsa. Jagalah!!!

WEDHARIPUN TUNGGALJATI [7] Manungsa ingkang sumedya ing galuh kawruh Tungguljati, ingkang perlu kawawas saha karêksa namung kabutuhanipun, punika dédé butuh padintenaning ngagesang ingkang sampun dados manungsa, inggih punika butuh sampurnaning kawruh, awit adeging manungsa boten namung maligi bareng satunggal saestu wonten sasadonipun utawi aben-abenan, wondéné aben-abenanipun manungsa ingkang baku wonten sakawan inggih punika : 1. Sukma; 2. Rasa; 3. Budi; 4. Raga; Angen-angenan sakawan wau sawarni luluh dados satunggal temah mujudaken adeging manungsa. Tiyang gesang ingkang kathah méh boten wonten ingkang saged nyilahaken pipilahanipun grengnging manungsa, amargi narawungi prakawis ingkang sampun dumados, nanging [8] manawi kawaspadakaken sarana raosing cipta, kasumerêpan pipilihanipun, menggah ingkang dados panceripun inggih namung satunggal sukma. Déné sakathahing kabutuhan ingkang kedah dipun sumerêpi wau kapratelakaken kados ing ngandhap punika. 1. Buhing Raga. Raga, butuhipun bagas saras ébah, nedha, ngaso, tuwin sanggama. Bilih boten makaten raosipun sakit utawi boten sakéca, punapa déné kirang dhangan. 2. Butuhing Budi. Budi, butuhipun wening, lantip mempan jenjem tuwin tentrem, bilih boten makaten raosipun lejeng kuwur, moyar, tuwin ngambyang-ambyang. [9] 3. Butuhing Rasa. Rasa, butuhipun pencar, sumrambah, radin tuwin lulus boten kasabab, bilih boten makaten raosipun ngandhel genjot muyap andadosaken keju, kemeng, pegel tuwin ngethok dhateng badan punapa déné mokcrang, enggenenggenan tumrap raosing tetedhan. 4Karya sastra adalah pencapaian puncak peradaban yang menjadi bagian aset bangsa. Jagalah!!!

4. Butuhing Sukma. Sukma, butuhipun sukma, muksa, tuwin sampurna. Bilih boten makaten tumengkar, boten rame lalampahanipun sarta boten rampung, tansah babarbinabar salaminipun rampungipun samongsa sampun sampurna Ludhang. Manungsa sagedipun nyumerêpi saha nyilahaken punapa déné milahaken barang ingkang kasebut ing nginggil wau kadon pundi. [10] Sapisan sagedipun nyumerêpi amarga manungsa dumadosipun wonten ing donya lajeng malih kawruh ingkang katingal saking pamawasing mripat utawi palawanganing pancadriya, saha manggih kawruh malih ingkang katingngal saking landheping ngraos, ingkang medal saking pamawasing mripat utawi palawanganing poncadriya, punika kawruh wujud winastan : kawruh kasunyatan lair. Déné ingkang medhal saking landheping pangraos punika kawruh gaib winastan : kawruh kayékten batin, menggah wujudipun sakalangkung dening alus. Kaping kalih, sagedipun nyilahaken saha milahaken prakawis grengnging manungsa wau, katitik sadaya wonten aranipun saben wonten aranipun piyambak-piyambak wujudipun inggih piyambak-piyambak, botena wonten wujudipun inggih wonten suraosipun ingkang kenging kadungkap déning manungsa. [11] Mila sukma béda kaliyan rasa, rasa béda kaliyan budi, budi béda kaliyan raga. Makaten ingkang nélakakén silah tuwin silah. Satunggaltunggaling aran, saestu wonten kayektening wujud piyambak-piyambak winastan JITA, tegesipun : WIJI. Ing tembung Ngarab sinebut : DAT, (gaib). [12] 5Karya sastra adalah pencapaian puncak peradaban yang menjadi bagian aset bangsa. Jagalah!!!

Ing ngandhap punika medharaken papangkataning wewejangan wonten tigang dudungkapan, amrih gampilipun kawiwitan saking ngandhap dumugi ing nginggil kadhos ing ngandhap punika. Pangkat kaping tiga dudungkapan sarambahan wewejangan panjalmaning jiwa. Kumuliting ( 1 ) jitamaya ananing sukma. Kumuliting sukma ananing rasa. Pamoring dados Kumuliting rasa mahanani budi. Manungsa. Kumuliting budi mahanani raga. Pangkat kaping kalih dudungkapan kalih rambahan wewejangan cokriking jita. Kawontenanipun janggerêng, kiwa utawi pantes. Kawontenanipun solah, jatmika utawa goreh. Kawontenanipun cahya, sumorot utawi surêm. Kawontenanipun wontening semu, suméh utawi wiwingit. Pangkat sapisan dudungkapan tigang rambahan wewejangan kawawangnging jita. Wiji raga kados bagegeggipun, badan wadhag. Wiji budi kados pratingkahipun, badan alus. Kikiyataning Wiji rasa kados susunaripun, badan alus. udara. Wiji sukma kados liganipun, badan alus. 1 ) Bokmanawi : daya. 6Karya sastra adalah pencapaian puncak peradaban yang menjadi bagian aset bangsa. Jagalah!!!

Punika pipiritan minongka tondha saksi praka[13]wis ngrebdaning jita, boten béda kados déné prakawis ngrembakaning wiji tutuwuhan, sakawit namung wujud jita, sarêng kumulit lajeng nuwuhaken oyot utawi pancer, tumunten nuwuhaken uwit ron pang, sekar, woh, sapanunggalanipun, sakathahing kawontenan ingkang semi saking tutuwuhan wau lajeng dados wiji. Katitik tiyang saged nanem turus woh, kecik tuwin sanes-sanesipun ingkang sami kalampahan semi. Nanging wonten ugi sesemen wau ingkang katanem boten saged semi, kadosta : ron, punika nekakakén boten patos karambah kikiyataning jita ingkang nyekapi utawi boten kaleresan papanipun punapa déné kesabab sulaya sasadoning udara. Éwadéné godhong cocor bébék katanem saged semi, jalaran taksih celak sanget kaliyan dayaning jita ingkang dumunung ing ngriku. Pang ingkang sampun dangu gesangipun utawi kesepuhan pu[14]napa déné kenéman katanem boten saged semi, sabab dayaning jita tipis sanget kirang nyekapi kanggé kikiyataning semi. Dodos tansah semi pejah-semi pejah sadangunipun wiji klentheng randhu dereng wangsul dados jita malih, Wiji Murni, makaten sanépaning ngagesang. ---------thithi--------- 7Karya sastra adalah pencapaian puncak peradaban yang menjadi bagian aset bangsa. Jagalah!!!