AWAL GERAK BUTIR SEDIMEN

dokumen-dokumen yang mirip
BED LOAD. 17-May-14. Transpor Sedimen

KARAKTERISTIKA ALIRAN DAN BUTIR SEDIMEN

Untuk tanah terkonsolidasi normal, hubungan untuk K o (Jaky, 1944) :

PERENCANAAN PERBAIKAN TEBING BENGAWAN SOLO HILIR DI KANOR, BOJONEGORO. Oleh : Dyah Riza Suryani ( )

PENGARUH PENAMBAHAN PASIR PADA TANAH LEMPUNG TERHADAP KUAT GESER TANAH

MEKANIKA TANAH (CIV -205)

TUGAS AKHIR PERBEDAAN POLA GERUSAN LOKAL DI SEKITAR PILAR JEMBATAN ANTARA PILAR SILINDER DENGAN ELLIPS

PENGGUNAAN BORED PILE SEBAGAI DINDING PENAHAN TANAH

BAB III LANDASAN TEORI

III. KUAT GESER TANAH

BAB V HASIL ANALISIS DATA DAN PEMBAHASAN

BAB IV HASIL DAN PEMBAHASAN

BAB V HASIL ANALISIS DATA DAN PEMBAHASAN

PENGARUH PENAMBAHAN PASIR PADA TANAH LEMPUNG TERHADAP KUAT GESER TANAH

No. Job : 07 Tgl :12/04/2005 I. TUJUAN

BAB 4 DATA, ANALISIS DATA DAN PEMBAHASAN

BAB II TINJAUAN PUSTAKA

Statika dan Dinamika

BAB I PENDAHULUAN 1.1 Latar Belakang 1.2 Maksud dan Tujuan Penulisan 1.3 Pembatasan Masalah

LABORATORIUM UJI BAHA JURUSAN TEKNIK SIPIL POLITEKNIK NEGERI BANDUNG

BAB V HASIL ANALISIS DAN PEMBAHASAN

BAB V HASIL ANALISIS DAN PEMBAHASAN. A. Morfologi Sungai

BAB 4 ANALISIS DAN PEMBAHASAN

BAB V HASIL ANALISIS DATA DAN PEMBAHASAN

TINJAUAN VARIASI DIAMETER BUTIRAN TERHADAP KUAT GESER TANAH LEMPUNG KAPUR (STUDI KASUS TANAH TANON, SRAGEN)

LAMPIRAN 1 DISTRIBUSI UKURAN BUTIRAN

II. TINJAUAN PUSTAKA

MEKANIKA TANAH 2 KESTABILAN LERENG. UNIVERSITAS PEMBANGUNAN JAYA Jl. Boulevard Bintaro Sektor 7, Bintaro Jaya Tangerang Selatan 15224

BAB IV KRITERIA DESAIN

STUDI KECEPATAN JATUH SEDIMEN DI PANTAI BERLUMPUR (STUDI KASUS LOKASI PANTAI BUNGA BATUBARA SUMATERA UTARA)

Bab 6 Momentum Sudut dan Rotasi Benda Tegar

VI. TEKANAN TANAH. Contoh. Dalam keadaan dinding penahan tanah menerima tekanan berupa tekanan Hidrostatis, misal air pada kolam

ANALISIS FAKTOR GESEK PADA PIPA AKRILIK DENGAN ASPEK RASIO PENAMPANG 1 (PERSEGI) DENGAN PENDEKATAN METODE EKSPERIMENTAL DAN EMPIRIS TUGAS AKHIR

III. METODOLOGI PENELITIAN

1. Sebuah benda diam ditarik oleh 3 gaya seperti gambar.

MODEL BANGUNAN PENDUKUNG PINTU AIR PAK TANI BERBAHAN JENIS KAYU DAN BAN SEBAGAI PINTU IRIGASI

LAMPIRAN 1 DISTRIBUSI UKURAN BUTIRAN

TUGAS AKHIR ANALISIS PERGERAKAN SEDIMEN PADA SALURAN DENGAN BEBERAPA VARIASI KEMIRINGAN OLEH: YAMSIR RUSMAN D

Jenis Gaya gaya gesek. Hukum I Newton. jenis gaya gesek. 1. Menganalisis gejala alam dan keteraturannya dalam cakupan mekanika benda titik.

LEMBAR PERNYATAAN ABSTRAK KATA PENGANTAR UCAPAN TERIMAKASIH DAFTAR ISI DAFTAR TABEL DAFTAR GAMBAR DAFTAR GRAFIK DAFTAR SIMBOL

LAMPIRAN 1 DIAGRAM PENGARUH R. E. FADUM (1948) UNTUK NAVFAC KASUS 1. Universitas Kristen Maranatha

BAB II KAJIAN PUSTAKA. bangunan sungai seperti abutment jembatan, pilar jembatan, crib sungai,

BAB II LANDASAN TEORI

Menghitung Pressure Drop

Distribusi Tekanan pada Fluida

STABILITAS LERENG (SLOPE STABILITY)

BAB I PENDAHULUAN. 1.1 Latar Belakang. Dalam dunia konstruksi, tanah menduduki peran yang sangat vital dalam

D3 TEKNIK SIPIL POLITEKNIK NEGERI BANDUNG BAB I PENDAHULUAN

Untuk mengetahui klasifikasi sesar, maka kita harus mengenal unsur-unsur struktur (Gambar 2.1) sebagai berikut :

BAB II LANDASAN TEORI

Augustinus NRP : Pembimbing : Ny. Winarni Hadipratomo, Ir. FAKULTAS TEKNIK JURUSAN TEKNIK SIPIL UNIVERSITAS KRISTEN MARANATHA BANDUNG

MEKANIKA FLUIDA DI SUSUN OLEH : ADE IRMA

Bab 5 Puntiran. Gambar 5.1. Contoh batang yang mengalami puntiran

HASIL DAN PEMBAHASAN. (undisturb) dan sampel tanah terganggu (disturb), untuk sampel tanah tidak

GERUSAN LOKAL 8/1/14 19:02. Teknik Sungai

BAB II TINJAUAN PUSTAKA. Pengendapan di laut biasanya terbentuk dalam 3 daerah, yaitu:

MEKANISME PERILAKU GERUSAN LOKAL PADA PILAR SEGIEMPAT DENGAN VARIASI DEBIT

Edy Sriyono. Jurusan Teknik Sipil Universitas Janabadra 2013

IV. HASIL DAN PEMBAHASAN. Pengujian kadar air menggunakan tanah terganggu (disturbed), dilakukan

BAB V HASIL DAN PEMBAHASAN. Tabel 5.1 Analisis Gradasi Butiran sampel 1. Persentase Kumulatif (%) Jumlah Massa Tertahan No.

PENELITIAN KARAKTERISTIK BLOK BETON TERKUNCI UNTUK PENGENDALIAN GERUSAN LOKAL DAN DEGRADASI DASAR SUNGAI

KUAT GESER 5/26/2015 NORMA PUSPITA, ST. MT. 2

ANALISIS SEDIMENTASI DI MUARA SUNGAI PANASEN

BAB III LANDASAN TEORI. saringan nomor 200. Selanjutnya, tanah diklasifikan dalam sejumlah kelompok

BAB II TINJAUAN PUSTAKA. air. Melalui periode ulang, dapat ditentukan nilai debit rencana. Debit banjir

Kata Kunci: Abutmen Spill-Through Abutment dan Vertical Wall Without Wing, Gerusan Lokal, Kedalaman Gerusan Relatif

MEKANIKA TANAH SIFAT INDEKS PROPERTIS TANAH MODUL 2. UNIVERSITAS PEMBANGUNAN JAYA Jl. Boulevard Bintaro Sektor 7, Bintaro Jaya Tangerang Selatan 15224

BAB I PENDAHULUAN. syarat bagi angkutan darat tersebut untuk melakukan aktifitas. Keberadaan

Dinamika Rotasi, Statika dan Titik Berat 1 MOMEN GAYA DAN MOMEN INERSIA

DEGRADASI-AGRADASI DASAR SUNGAI

TRANSPOR SEDIMEN SUSPENSI (SUSPENDED LOAD TRANSPORT)

BAB 3 METODE PENELITIAN

BAB IV HASIL DAN PEMBAHASAN

HIDROLIKA SALURAN TERTUTUP -PUKULAN AIR (WATER HAMMER)- SEBRIAN MIRDEKLIS BESELLY PUTRA TEKNIK PENGAIRAN

Keseimbangan benda terapung

HALAMAN SAMPUL TUGAS AKHIR

SOAL MID SEMESTER GENAP TP. 2011/2012 : Fisika : Rabu/7 Maret 2012 : 90 menit

STUDI EKSPERIMENTAL PENGARUH PENAMBAHAN SUPERPLASTICIZER TERHADAP KUAT LENTUR BETON RINGAN ALWA MUTU RENCANA f c = 35 MPa

BAB III LANDASAN TEORI. batu yang berfungsi untuk tanggul penahan longsor. Langkah perencanaan yang

BAB III LANDASAN TEORI

POLA EROSI DAN SEDIMENTASI SUNGAI PROGO SETELAH LETUSAN GUNUNG MERAPI 2010 Studi Kasus Jembatan Bantar Kulon Progo

UJI KUAT GESER LANGSUNG TANAH

BAB III LANDASAN TEORI

Bab III Metode Penelitian

STUDI PENGARUH PENAMBAHAN TANAH LEMPUNG PADA TANAH PASIR PANTAI TERHADAP KEKUATAN GESER TANAH ABSTRAK

BAB III LANDASAN TEORI

Pertemuan 1 PENDAHULUAN Konsep Mekanika Fluida dan Hidrolika

Contoh Soal dan Pembahasan Dinamika Rotasi, Materi Fisika kelas 2 SMA. Pembahasan. a) percepatan gerak turunnya benda m.

FISIKA XI SMA 3

BAB II TINJAUAN PUSTAKA

TAHANAN CABUT TULANGAN BAJAPADA TANAH BERPASIR

Tujuan: mendapatkan campuran agregat halus dan kasar yang optimal, sehingga menghasilkan beton yang murah dan workable Syaratnya:

Bab IV STABILITAS LERENG

2.6. Pengaruh Pemecah Gelombang Sejajar Pantai / Krib (Offshore Breakwater) terhadap Perubahan Bentuk Garis Pantai Pada Pantai Pasir Buatan...

TEKNOLOGI BATU CURAH (DUMP STONES) SEBAGAI PENGAMAN TEBING SUNGAI

PETUNJUK UMUM Pengerjaan Soal Tahap III Final Diponegoro Physics Competititon Tingkat SMP

BAB III PERENCANAAN DAN GAMBAR

STUDI STABILITAS DINDING PENAHAN TANAH KANTILEVER PADA RUAS JALAN SILAING PADANG - BUKITTINGGI KM ABSTRAK

BAB II TEORI DASAR. Gambar 2.1 Tipikal struktur mekanika (a) struktur batang (b) struktur bertingkat [2]

BAB 4 HASIL DAN PEMBAHASAN

Transkripsi:

AWAL GERAK BUTIR SEDIMEN April 14 Transpor Sedimen

2 Konsep Awal Gerak Awal gerak butir sedimen sangat penting dalam kaitannya dengan studi tentang transpor sedimen, degradasi dasar sungai, desain saluran stabil, dsb. Dalam desain saluran stabil, salah satu metode adalah kemiringan dan dimensi saluran dibuat sedemikian hingga aliran tidak menimbulkan erosi di dasar dan tebing saluran.

Definisi Awal Gerak Butir Sedimen 3 Karena pergerakan butir sedimen sangat tidak teratur, maka sangat sulit untuk mendefinisikan dengan pasti sifat atau kondisi aliran yang menyebabkan butir sedimen mulai bergerak à kondisi kritis (awal gerak butir sedimen). Beberapa pendekatan dalam mendefinisikan awal gerak butir sedimen (dikaitkan dengan kondisi aliran): 1) sudah ada satu butir sedimen yang bergerak 2) sejumlah butir sedimen sudah bergerak 3) butir material dasar secara umum sudah bergerak 4) terjadi pergerakan butir sedimen dan awal gerak sedimen adalah situasi saat jumlah transpor sedimen sama dengan nol.

4 Definisi Awal Gerak Butir Sedimen Pendekatan ke-1 dan ke-2 sangat subyektif, bergantung pada orang yang mengamati pergerakan butir sedimen. Metode ke-3 kurang tepat didefinisikan sebagai awal gerak butir sedimen karena transpor sedimen sudah terjadi di sepanjang dasar saluran. Metode ke-4 barangkali yang dapat dikatakan paling objektif; hanya saja, dibutuhkan pengukuran kuantitas transpor sedimen pada berbagai kondisi aliran yang berbeda untuk selanjutnya dilakukan interpolasi untuk memperoleh kondisi aliran saat kuantitas transpor sedimen sama dengan nol.

5 Definisi Awal Gerak Butir Sedimen Pendekatan teoritis (lihat berbagai literatur tentang transpor sedimen) untuk menentukan awal gerak butir sedimen didasarkan pada pendekatan: kecepatan, gaya angkat, dan konsep gaya seret (gesek). Namun mengingat bahwa kondisi alami dari pergerakan butir sedimen sangat tidak teratur (random), maka pendekatan dengan teori probabilitas juga sering digunakan.

6 Konsep Awal Gerak Butir Sedimen Pendekatan kecepatan (competent velocity) Ukuran butir material dasar sungai, d, dihubungkan dengan kecepatan di dekat dasar atau dengan kecepatan rerata yang menyebabkan pergerakan butir sedimen. Pendekatan gaya angkat (lift force) Diasumsikan bahwa pada saat gaya angkat ke atas akibat aliran (lift force) sedikit lebih besar daripada berat butir sedimen di dalam air, maka kondisi awal gerak butir sedimen telah dicapai. Pendekatan tegangan geser kritis Pendekatan ini didasarkan pada konsep bahwa gaya geser yang bekerja pada aliran dianggap paling berperan terhadap pergerakan butir sedimen. Pendekatan dengan cara lain, diantaranya dengan teori probabilitas.

7 Pendekatan Tegangan Geser Kritis Akibat adanya aliran air, timbul gaya-gaya aliran yang bekerja pada butir sedimen. Gaya-gaya tersebut mempunyai kecenderungan untuk menggerakkan/menyeret butir sedimen. Pada butir sedimen kasar (pasir dan batuan), gaya untuk melawan gaya-gaya aliran tsb merupakan fungsi berat butir sedimen. Pada butir sedimen halus yang mengandung fraksi lanau (silt) atau lempung (clay) yang cenderung bersifat kohesif, gaya untuk melawan gaya-gaya aliran lebih disebabkan oleh haya kohesi daripada berat butir sedimen. Kohesi butir sedimen halus merupakan fenomena yang kompleks; pengaruh kohesi bervariasi dan bergantung kandungan mineral. Pada kuliah transpor sedimen ini, yang dibahas adalah Sedimen Non-kohesif

Pendekatan Tegangan Geser Kritis 8 Pada waktu gaya-gaya aliran (gaya hidrodinamik) yang bekerja pada butir sedimen mencapai suatu nilai tertentu, yaitu apabila gaya sedikit ditambah maka akan menyebabkan butir sedimen bergerak, maka kondisi ini dinamakan sebagai kondisi kritis. Parameter aliran pada kondisi kritis (tegangan geser dasar, τ o, dan kecepatan aliran, U, mencapai nilai kritis awal gerak sedimen). Bila gaya-gaya aliran berada di bawah nilai kritisnya, maka butir sedimen tidak bergerak; dasar saluran dikatakan sebagai rigid bed. Bila gaya aliran melebihi nilai kritisnya, butir sedimen bergerak; dasar saluran dikatakan sebagai dsaar bergerak (movable bed, erodible bed).

Awal Gerak Butir Sedimen Non-kohesif 9 Gaya-gaya yang bekerja pada suatu butiran sedimen non-kohesif dalam aliran air Gaya berat (gravity force) Gaya apung (buoyancy force) Gaya angkat (hydrodynamic lift force) Gaya seret (hydrodynamic drag force)

Awal Gerak Butir Sedimen Non-kohesif 10 Gaya-gaya yang bekerja pada suatu butiran sedimen non-kohesif dalam aliran air F D : gaya seret F g : gaya berat di dalam air φ : sudut kemiringan dasar θ : sudut gesek (longsor) alam (angle of repose) a 1 : jarak antara pusat berat (CG) sampai titik guling (point of support) a 2 : jarak antara pusat gaya seret (drag) sampai titik guling

Awal Gerak Butir Sedimen Non-kohesif 11 Pada kondisi kritis, butir sedimen hampir bergerak mengguling terhadap titik guling (point of support). Gaya berat (gravity force) di dalam air F G = C 3 ( γ γ) d 1 s s C 1 d s3 d s : volume butir sedimen : diameter signifikan butir sedimen (biasanya ukuran ayakan) C 1 : konstanta untuk konversi volume butir sedimen Gaya seret (drag force) F D = C 2 2 τc ds C 1 d s2 : luas permukaan efektif butir sedimen yang mengalami tegangan geser kritis, τ c uas efektif adalah luas proyeksi butir pada bidang yang tegak lurus arah aliran

12 Awal Gerak Butir Sedimen Non-kohesif Pada saat dicapai kondisi kritis momen gaya berat butir sedimen = momen gaya seret jarak F G = F D jarak τ ( γ γ) s c d s = 2 c ρ u γʹ d s s = u f 2 c ν d s = f ( Re )

13 Diagram Shields

14 Contoh Hitungan Diketahui suatu saluran dengan karakteristika sbb. kedalaman aliran h = 3 m kemiringan dasar saluran, S o = 10 4 butir material dasar seragam d = 2 mm dan rapat massa ρ s = 2650 kg/m 3 air T = 12 C, ρ w = 1000 kg/m 3, g = 9.8 m/s 2 Hitunglah kestabilan butir material dasar kestabilan butir dengan berdasarkan nilai-nilai tegangan geser di dasar, tegangan geser kritis, kecepatan geser kritis, Angka Reynold butir sedimen kritis ρ s = 3000 kg/m 3 dan T = 20 C, ρ w konstan, berapakah τ c dan Re *c

Kestabilan butir material dasar T air = 12 C à ν air = 1.25 10 6 m 2 /s ρ s = 2650 kg/m 3 à Seluruh bagian Diagram Shields berlaku u = ghs o = 9.81 3 10 4 = 0.0542 m s d = 2 mm $ & % ' & Diagram Shields butir sedimen bergerak (tidak stabil) Kestabilan butir material dasar berdasarkan tegangan geser d = 2 mm à dari Diagram Shields diperoleh: τ c = 0.04 ( 2650 1000) 9.81 0.002 =1.294 N/m 2 τ o = ρghs o =1000 9.81 3 0.0004 = 2.94 N/m 2 τ c ( ρ s ρ)gd = 0.04 % ' & ( ' 1 2 τ o > τ c butir sedimen bergerak 15

16 Diagram Shields 1 2

Kestabilan butir material dasar berdasarkan kecepatan gesek (friction velocity) ( u *c ) 2 Δgd = 0.04; Δ = ρ ρ s ρ = 2650 1000 1000 =1.65 u c = 0.04 1.65 9.81 0.002 = 0.036 m/s Dari data aliran, telah dihitung: u > u c butir sedimen bergerak u = ghs o = 9.81 3 10 4 = 0.0542 m s Re c = u d ν = 0.036 0.002 1.25 10 6 = 57.6 17

Tegangan geser kritis dan Angka Reynolds ρ s = 3000 kg m 3 ρ w =1000 kg m 3 T air = 20 C ν =10 6 m 2 s d = 2 mm Diagram Shields: τ c ( ρ s ρ w )gd = 0.04 2 18 τ c = 0.04 ( 3000 1000) 9.81 0.002 =1.57 N/m 2 u c = Re c = u c d ν τ c ρ w = 1.57 1000 = 0.0396 = 0.0396 0.002 10 6 = 79.2

19 Gradasi Butir Sedimen Beragam Material dasar terdiri dari campuran berbagai ukuran butir sedimen butir besar terpapar dan bergerak karena pengaruh kecepatan aliran butir kecil terlindungi (terkunci) oleh butir berukuran besar

20 Gradasi Butir Sedimen Beragam Persamaan Egiazaroff (1965) " $ # u ci u cm % ' & 2 = 1.64 " log 19d % i $ ' # & d m 2 d i d m dan ( u cm ) 2 = 0.05 " σ $ # ρ 1 % 'gd m & u *ci : kecepatan geser kritis untuk butir sedimen berdiameter d i u *cm : kecepatan geser kritis untuk butir sedimen berdiameter d m Persamaan Ashida and Michiue (1971) ( u ci ) 2 ( u cm ) = 0.85 d 0.4d 2 i m ( )

21 Gradasi Butir Sedimen Beragam butir sedimen bergerak di kisaran ini, Persamaan Egiazaroff overestimates di kisaran ini, dipakai Persamaan Ashida and Michiue butir sedimen diam

22 Gradasi Butir Sedimen Beragam Jika butir sedimen berdiameter d i = d m tidak bergerak, maka butir sedimen berdiameter d i < d m tidak dapat bergerak à efek sheltering. butir sedimen bergerak butir sedimen diam

23 Contoh Hitungan Diketahui gradasi butir material dasar sungai (tabel pada slide berikutnya) specific gravity butir sedimen 2.65 kedalaman aliran 1.5 m kemiringan garis energi 1/1600 Cari ukuran butir sedimen yang bergerak asumsi tegangan geser kritis: τ cm = 0.05

24 Gradasi Ukuran Butir Sedimen Diameter (mm) Persentase 0.01 0.02 1.3 0.02 0.04 3.0 0.04 0.08 7.0 0.08 0.16 10.9 0.16 0.32 19.8 0.32 0.64 21.2 0.64 1.28 16.3 1.28 2.56 12.7 2.56 5.12 5.8 5.12 10.24 2.0 Σ 100.0 Persentase 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 0.01 0.1 1 10 Diameter (mm)

Diameter (cm) Persentase Dia. representatif d i (cm) d i / d m ( u ci u cm ) 2 u ci cm s ( ) u ci,uniform ( cm s) (1) (2) (3) (4) (5) (6) (7) 0.01 0.02 1.3 0.01 0.0164 0.85 7.81 1.12 0.02 0.04 3.0 0.03 0.0328 0.85 7.81 1.29 0.04 0.08 7.0 0.06 0.0655 0.85 7.81 1.71 0.08 0.16 10.9 0.11 0.1311 0.85 7.81 2.34 0.16 0.32 19.8 0.23 0.2621 0.85 7.81 3.87 0.32 0.64 21.2 0.45 0.5243 0.86 7.87 5.77 0.64 1.28 16.3 0.91 1.0485 1.02 8.55 8.56 1.28 2.56 12.7 1.81 2.0971 1.34 9.82 12.10 2.56 5.12 5.8 3.62 4.1941 1.90 11.68 17.12 25 5.12 10.24 2.0 7.24 8.3719 2.83 14.26 24.18

Kolom 3 diameter representatif, d i = d il d iu Kolom 4 Kolom 5 d i d m ; d m = ( f i d i ) = 0.86cm! # " u ci u cm $ & % 2! = 0.85 untuk d i 0.4d m, # " ( u cm ) 2 u ci u cm τ cm = = 0.05 u ( σ ρ 1 cm = 8.47m s )gd m $ & % 2 1.64 d = i ( log19d i d m ) 2 d m Kolom 6 cukup jelas Kolom 7 Diagram Shields 26

27