14. G. Sachdeva, Computation of Heat Transfer Augmentation in a Plate-Fin Heat Exchanger using Rectangular/Delta Wing, Disertation, Mehanical

Ukuran: px
Mulai penontonan dengan halaman:

Download "14. G. Sachdeva, Computation of Heat Transfer Augmentation in a Plate-Fin Heat Exchanger using Rectangular/Delta Wing, Disertation, Mehanical"

Transkripsi

1 DAFTAR PUSTAKA 1. Badan pusat statistik, Perkembangan Jumlah Kendaraan Bermotor Menurut Jenis tahun , BP Statistical Review of World Energy June Peraturan Menteri Negara Lingkungan Hidup Nomor 04 Tahun 2009 Tentang Ambang Batas Emisi Gas Buang Kendaraan Bermotor Tipe Baru. 4. L. Nirajan, Shinjo, Experimental investigation on the effects of cold and hot EGR using diesel and biodiesel as fuel, Department of Mechanical Engineering, India. 5. Heywood, dan B.L John, Internal Combustion Engine Fundamentals, McGraw- Hill, Inc, United States of America, Y.A. Cengel, Thermodynamics An Engineering Approach, 5th 1ed, McGraw- Hill. 7. Z. Ming, T.R Graham., dan J.G Hawley, Diesel engine exhaust gas recirculation-a review on advanced and novel concepts, Elsevier-Journal Of Energy Conversion And Management, pp A.K. Agrawal, S.K. Singh, S. Sinha, M.K. Shukla, Effect of EGR on the Exhaust Gas Temperature and Exhaust Opacity in Compression Ignition Engines, Indian Institute of Technology, Kanpur, India, p P.M. Gerhart, dan J.G. Richard, Fundamentals of Fluid Mechanics, Addison- Wesley Publishing Company, Inc., USA, p F. W. Robert, M.T. Alan, P.J. Philip, Introduction to Fluid Mechanics. 8 th edition, John Willey & Sons Inc, p Anwar dan Khairil, Efektivitas Alat Penukar Kalor pada Sistem Pendingin Generator PLTA, Teknik Mesin, Universitas Tadulako, Palu. 12. Sugiyanto, Analisis Alat Penukar kalor tipe Shell and Tube dan Aplikasi Perhitungan dengan Microsoft Visual Basic 6.0, Tugas Akhir, Teknik Mesin, Universitas Gunadarma. 13. Incropera/DeWitt/Bergman/Lavine, Fundamentals of Heat and Mass Transfer, 6 th. 1

2 14. G. Sachdeva, Computation of Heat Transfer Augmentation in a Plate-Fin Heat Exchanger using Rectangular/Delta Wing, Disertation, Mehanical Engineering, National Institute of Technology, India T. Kuppan, Heat Exchanger Design Handbook, New York:Bassel, W.M. Kay and A.L London, Compact Heat Exchangers, 2 nd, New York:McGraw Hill, J. P. Holman, Heat Transfer, 6 th, New York:McGraw Hill, T. Perrotin dan D. Clodic, Fin Efficiency Calculation in Enhanced Fin and Exchangers in Dry Conditions, International Congress of Refrigeraton, Wshington, D.c A.D. Kraus, A. Aziz, and J. Welty, Extended Surface Heat Transfer, New York, J. Dewatwal, Design of Compact Plate Fin Heat Exchanger, Thesis, Mechanical Engineering, National Institute of Technology, Rourkela, J. G. Paeng, Experimental measurement and numerical computation of the air side convective heat transfer coefficients in a plate fin tube heat exchanger Journal and mechanical science and technology, J.D. Hoffman, Numerical Methods for Engineers and Scientists New York-Basel,

3 LAMPIRAN 3

4 LAMPIRAN 1 RADIATOR 1. Definisi Radiator adalah suatu bagian atau komponen dari sistem pendinginan yang menggunakan sistem pendinginan air. Karena itu fungsi radiator adalah mendinginkan mesin. 2. Aplikasi Radiator yang kita kenal pada umumnya digunakan pada kendaraan bermotor (roda dua atau empat), namun tidak jarang radiator juga digunakan pada mesin yang memerlukan pendinginan ekstra, seperti pada mesin-mesin produksi atau mesin-mesin lainnya yang bekerja dalam kondisi berat atau lama. 3. Karakteristik Permukaan Pada kendaraan baik motor atau mobil radiator pada umumnya terletak di depan dan berada didekat mesin atau pada posisi tertentu yang menguntungkan bagi sistem pendinginan. Hal ini bertujuan agar mesin mendapatkan pendinginan yang maksimal sesuai yang dibutuhkan mesin. Radiator pada bagian intinya terdiri dari dua bagian yaitu bagian pipa flat dan bagian sirip berbentuk plat berbengkok seperti yang ditunjukkan pada Gambar 1. Gambar 1. Radiator 4

5 Ada beberapa bentuk model pipa flat dan pipa bengkok yang disediakan oleh Kays and London, beberapa diantaranya yang diambil untuk perancangan radiator pada Tugas Akhir ini adalah pipa flat seri dan SR, sedangkan untuk Plat bengkok seri 12.00T dan 11.1 (a) (b) (c) (d) (e) Gambar 2. (a) Pipa flat seri (b) Pipa flat seri SR (c) Plat bengkok seri 12.00T (d) Plat bengkok seri 11.1 (e) Plat bengkok seri 14.7 masing-masing dari keempat seri diatas mempunyai karakteristik sendiri-sendiri khusunya pada Plat bengkok mempunyai nilai jari-jari hidraulik, faktor Colburn, dan karakterisik permukaan sendiri. Berikut ini akan dijelaskan karakteristik dari plat bengkok seri 12.00T, plat bengkok seri 11.1 dan plat bengkok seri

6 a. Plat bengkok seri 12.00T Gambar 3. Karakteristik permukaan Plat bengkok seri 12.00T Pada Gambar 3 menunjukkan grafik hubungan antara bilangan Reynold terhadap faktor Colburn dan faktor gesekan. Faktor Colburn digunakan untuk mendapatkan nilai koefisien perpindahan panas sisi udara, sedangkan faktor gesekan berpengaruh terhadap nilai pressure drop udara. Selain itu juga disediakan nilai banyaknya sirip tiap in, jarak plat, panjang sirip arah aliran, diameter hidraulik, tebal sirip, rasio luas perpindahan panas terhadap volum antar plat, dan rasio luas sirip terhadap luas total. 6

7 b. Plat bengkok seri 11.1 Gambar 4. Karakteristik permukaan Plat bengkok seri 11.1 Pada Gambar 4 menunjukkan grafik hubungan antara bilangan Reynold terhadap faktor Colburn dan faktor gesekan. Faktor Colburn digunakan untuk mendapatkan nilai koefisien perpindahan panas sisi udara, sedangkan faktor gesekan berpengaruh terhadap nilai pressure drop udara. Selain itu juga disediakan nilai banyaknya sirip tiap in, jarak plat, diameter hidraulik, tebal sirip, rasio luas perpindahan panas terhadap volum antar plat, dan rasio luas sirip terhadap luas total. 7

8 c. Plat bengkok seri 14.7 Gambar 5. Karakteristik permukaan Plat bengkok seri 14.7 Pada Gambar 5 menunjukkan grafik hubungan antara bilangan Reynold terhadap faktor Colburn dan faktor gesekan. Faktor Colburn digunakan untuk mendapatkan nilai koefisien perpindahan panas sisi udara, sedangkan faktor gesekan berpengaruh terhadap nilai pressure drop udara. Selain itu juga disediakan nilai banyaknya sirip tiap in, jarak plat, diameter hidraulik, tebal sirip, rasio luas perpindahan panas terhadap volum antar plat, dan rasio luas sirip terhadap luas total. 8

9 4. Rumus Perhitungan Pada perancangan Radiator persamaan-persamaan yang dipakai hampir sama dengan perancangan Finned flat tubes. Perbedaannya hanya dalam persamaan karakteristik permukaan, dan Pressure drop berbeda dengan persamaan yang digunakan dalam Finned flat tubes. a. Karakteristik permukaan Luas frontal, dirumuskan dengan: Gambar 6. Geometri Radiator Rasio luas aliran bebas dengan luas frontal, dirumuskan dengan: Luas aliran bebas sisi air adalah Rasio luas perpindahan panas dengan volum total, dirumuskan dengan: 9

10 Rasio luas perpindahan panas sisi air dengan volum total, dirumuskan dengan: Jumlah sirip keseluruhan, dirumuskan dengan: Diameter hidraulik saluran, Jari-jari hidraulik saluran, dirumuskan dengan: b. Pressure drop Pressure drop sisi udara Nilai Kc dan Ke diperoleh dari gambar 2.34 pada bab 2. Pressure drop sisi air 10

11 5. Algoritma Perhitungan ALGORITMA PERHITUNGAN Perancangan Radiator Input : 1. Pilih fungsi Radiator 2. Pilih seri Pipa flat Radiator 3. Pilih seri Plat bengkok Radiator 4. Panjang Radiator (L 1 ) 5. Laju aliran massa Air ( ) 6. Temperatur udara masuk (T in,udara ) 7. Temperatur air keluar (T out,air ) 8. Temperatur air masuk (T in,air ) Hitung Rasio luas transfer panas dan volum total pada sisi udara dan sisi air ( ) Hitung rasio luas aliran bebas dan luas penampang pada sisi udara dan sisi air ( ) 1 Tebak Temperatur udara keluar (T out,udara ) 1 11

12 1 Hitung temperatur rata-rata udara dan air (T av,udara dan T av,air ) Tentukan sifat-sifat fisik udara dan air pada temperatur ratarata Hitung energi panas sisi air (q air ) Hitung Laju aliran massa udara ( ) 2 Tebak tinggi Radiator (L 3 ) Hitung luas frontal udara dan air (A fr,udara dan A fr,air ) 2 12

13 2 Hitung luas aliran bebas sisi udara dan air (A ff,udara dan A ff,egr ) Hitung : 1. ΔT lmtd 2. fluks massa sisi udara dan air (G udara dan G air ) Hitung Bilangan Reynold sisi udara dan air (Re udara dan Re air ) Hitung koefisien transfer panas dan koefisien gesek sisi udara dan EGR ( ) Hitung efisiensi sirip sisi udara ( ) Hitung efisiensi sirip total sisi udara ( ) 3 13

14 3 Hitung koefisien perpindahan panas total berdasar sisi udara ( ) Hitung laju kapasitas panas sisi udara dan air (C udara dan C air ) Hitung efektifitas perpindahan panas penukar kalor (ε) dan C min /C max Tentukan Number of Transfer Units (NTU) Hitung luas transfer panas sisi udara (A udara ) Hitung Volum total dan tinggi radiator baru (V total dan L 3,baru ) Hitung absolut beda tinggi radiator hasil hitung dengan tebakan (ΔL 3 ) 2 Tidak Ya 4 14

15 4 Hitung Laju perpindahan Panas Total berdasar sisi udara (q tot ) Hitung Temperatur udara keluar baru (T out,udara baru ) Hitung absolut beda Temperatur udara keluar hasil hitung dengan tebakan (ΔT out,udara ) 1 Tidak Ya Hitung Kecepatan udara (u udara ) Hitung volum spesifik sisi udara dan EGR titik awal, akhir, dan rata-rata ( ) Hitung pressure drop sisi air (ΔP air ) dan sisi udara (ΔP udara ) 5 15

16 5 Hitung jumlah baris plat sisi udara dan air (N r,udara dan N r,air ) Hitung jumlah plat sirip tiap baris pada sisi udara (N f,udara ) Hitung panjang dan lebar plat pada sisi udara (P f,udara dan lb f,udara ) Hasil Perancangan Radiator Gambar 7. Diagram alir perancangan penukar kalor jenis Radiator 16

17 6. Hasil Perhitungan Radiator Hasil perhitungan yang ditampilkan dalam tugas akhir ini diperoleh dari beberapa kondisi masukan yang terdiri dari seri penukar kalor jenis Radiator, tinggi penukar kalor, laju aliran massa Air, temperatur Air masuk, temperatur Air keluar, dan temperatur udara masuk. Pada perhitungan desain penukar kalor jenis Radiator terdiri dari dua bagian saluran yaitu saluran dalam pipa flat dan saluran luar pipa flat. Untuk saluran dalam pipa diisi oleh fluida panas berupa Air, sedangkan saluran luar pipa (bagian sirip bengkok) diisi oleh fluida dingin berupa udara lingkungan. Penukar kalor ini mempunyai beberapa seri plat bengkok yang dipopulerkan oleh Kays dan London, tiga diantaranya yaitu 12.00T, 11.1, dan 14.7 dengan masing-masing karakteristik rancangannya. Angka 12.00, 11.1, dan 14.7 menunjukkan banyaknya sirip tiap inci. Sedangkan huruf T menunjukkan permukaan yang dilalui fluida (Triangular). Hasil perhitungan perancangan penukar kalor jenis Radiator diberikan pada Tabel 1 (variasi m air ), Tabel 2 (variasi T air,out ), dan Tabel 3 (variasi L1) Tabel 1 Hasil perancangan Radiator variasi laju aliran massa Air Masukan/input Seri pipa flat sisi Air A2 A2 A2 Seri plat sisi udara Panjang penukar kalor, L1 (mm) Laju aliran massa Air (kg/jam)

18 Temperatur udara masuk ( C) Temperatur Air keluar ( C) Temperatur Air masuk ( C) Hasil/output Panjang penukar kalor, L1 (mm) Lebar penukar kalor, L2 (mm) Tinggi penukar kalor, L3 (mm) Jarak antar plat pemisah sisi udara, b udara (mm) Panjang pipa flat (mm) Lebar pipa flat (mm) Tebal sirip sisi udara (mm) Tebal Pipa flat sisi Air (mm) Jumlah laluan udara Jumlah laluan Air Luas frontal sisi udara (m 2 ) Luas frontal sisi Air (m 2 ) Luas aliran bebas sisi udara (m 2 ) Luas aliran bebas sisi Air (m 2 ) Material plat sisi udara Aluminium Aluminium Aluminium Material pipa flat sisi Air Aluminium Aluminium Aluminium Jumlah sirip tiap laluan sisi udara Panjang plat tiap laluan sisi udara (mm) Lebar plat tiap laluan sisi udara (mm) Panjang pipa flat tiap laluan sisi Air (mm) Luas perpindahan panas sisi udara (m 2 )

19 Luas perpindahan panas sisi Air (m 2 ) Temperatur udara masuk ( C) Temperatur udara keluar ( C) Temperatur Air masuk ( C) Temperatur Air keluar ( C) Laju perpindahan panas (Watt) Laju aliran massa udara (kg/jam) Laju aliran massa Air (kg/jam) Kecepatan udara masuk (m/s) Kecepatan Air masuk (m/s) Koefisien perpindahan panas total (W/m 2.K) Beda temperatur rata-rata logaritmik ( C) Efektivitas penukar kalor (%) Pressure drop sisi udara (N/m 2 ) Pressure drop sisi Air (N/m 2 )

20 Tabel 2 Hasil perancangan Radiator variasi Temperatur Air keluar Masukan/input Seri pipa flat sisi Air A2 A2 A2 Seri plat sisi udara Panjang penukar kalor, L1 (mm) Laju aliran massa Air (kg/jam) Temperatur udara masuk ( C) Temperatur Air keluar ( C) Temperatur Air masuk ( C) Hasil/output Panjang penukar kalor, L1 (mm) Lebar penukar kalor, L2 (mm) Tinggi penukar kalor, L3 (mm) Jarak antar plat pemisah sisi udara, b udara (mm) Panjang pipa flat (mm) Lebar pipa flat (mm) Tebal sirip sisi udara (mm) Tebal Pipa flat sisi Air (mm) Jumlah laluan udara Jumlah laluan Air Luas frontal sisi udara (m 2 ) Luas frontal sisi Air (m 2 ) Luas aliran bebas sisi udara (m 2 ) Luas aliran bebas sisi Air (m 2 ) Material plat sisi udara Aluminium Aluminium Aluminium Material pipa flat sisi Air Aluminium Aluminium Aluminium Jumlah sirip tiap laluan sisi udara Panjang plat tiap laluan sisi udara (mm)

21 Lebar plat tiap laluan sisi udara (mm) Panjang pipa flat tiap laluan sisi Air (mm) Luas perpindahan panas sisi udara (m 2 ) Luas perpindahan panas sisi Air (m 2 ) Temperatur udara masuk ( C) Temperatur udara keluar ( C) Temperatur Air masuk ( C) Temperatur Air keluar ( C) Laju perpindahan panas (Watt) Laju aliran massa udara (kg/jam) Laju aliran massa Air (kg/jam) Kecepatan udara masuk (m/s) Kecepatan Air masuk (m/s) Koefisien perpindahan panas total (W/m 2.K) Beda temperatur rata-rata logaritmik ( C) Efektivitas penukar kalor (%) Pressure drop sisi udara (N/m 2 ) Pressure drop sisi Air (N/m 2 )

22 Tabel 3 Hasil perancangan Radiator variasi Panjang penukar kalor, L1 Masukan/input Seri pipa flat sisi Air A2 A2 A2 Seri plat sisi udara Panjang penukar kalor, L1 (mm) Laju aliran massa Air (kg/jam) Temperatur udara masuk ( C) Temperatur Air keluar ( C) Temperatur Air masuk ( C) Hasil/output Panjang penukar kalor, L1 (mm) Lebar penukar kalor, L2 (mm) Tinggi penukar kalor, L3 (mm) Jarak antar plat pemisah sisi udara, b udara (mm) Panjang pipa flat (mm) Lebar pipa flat (mm) Tebal sirip sisi udara (mm) Tebal Pipa flat sisi Air (mm) Jumlah laluan udara Jumlah laluan Air Luas frontal sisi udara (m 2 ) Luas frontal sisi Air (m 2 ) Luas aliran bebas sisi udara (m 2 ) Luas aliran bebas sisi Air (m 2 ) Material plat sisi udara Aluminium Aluminium Aluminium Material pipa flat sisi Air Aluminium Aluminium Aluminium Jumlah sirip tiap laluan sisi udara Panjang plat tiap laluan sisi udara (mm)

23 Lebar plat tiap laluan sisi udara (mm) Panjang pipa flat tiap laluan sisi Air (mm) Luas perpindahan panas sisi udara (m 2 ) Luas perpindahan panas sisi Air (m 2 ) Temperatur udara masuk ( C) Temperatur udara keluar ( C) Temperatur Air masuk ( C) Temperatur Air keluar ( C) Laju perpindahan panas (Watt) Laju aliran massa udara (kg/jam) Laju aliran massa Air (kg/jam) Kecepatan udara masuk (m/s) Kecepatan Air masuk (m/s) Koefisien perpindahan panas total (W/m 2.K) Beda temperatur rata-rata logaritmik ( C) Efektivitas penukar kalor (%) Pressure drop sisi udara (N/m 2 ) Pressure drop sisi Air (N/m 2 )

24 7. Validasi Validasi diperlukan untuk mendapatkan hasil perancangan yang benar, yaitu dilakukan dengan membandingkan hasil perancangan dengan hasil-hasil perancangan yang sudah ada di pasaran. Hasil perancangan radiator dengan menggunakan perangkat lunak akan dibandingkan produk pasaran radiator produksi Daihatsu F300. Hasil perbandingan akan ditunjukkan pada Tabel 4 dengan inputan pada perangkat lunak perancangan radiator sebagai berikut : Seri pipa flat sisi Air : A3 Seri plat sisi udara : 14.7 Panjang penukar kalor : 350 mm Laju aliran massa Air, : 2100 kg/jam Temperatur udara masuk, T udara masuk : 30 C Temperatur Air keluar, T air keluar : 68 C Temperatur Air masuk, T air masuk : 84 C Sedangkan spesifikasi produk radiator Daihatsu F300 adalah sebagai berikut Panjang penukar kalor : 350 mm Lebar penukar kalor : 32 mm Tinggi penukar kalor : 488 mm Laju aliran massa Air, : : 2100 kg/jam Laju aliran massa udara, : : 2700 kg/jam Laju perpindahan panas, Q : : Watt 24

25 Tabel 4 Validasi Hasil Perancangan Radiator dengan Produk Daihatsu F300 Keterangan Desain Radiator Daihatsu F300 Panjang Penukar Kalor (mm) Lebar Penukar Kalor (mm) Tinggi Penukar Kalor (mm) Laju Aliran Massa Air (kg/jam) Laju Aliran Massa udara (kg/jam) Laju Perpindahan Panas (Watt) Dari Tabel 4 ditunjukkan bahwa hasil perancangan radiator dengan menggunakan perangkat lunak menghasilkan nilai yang hampir sama dengan produk Daihatsu F300 yang sudah ada di pasaran. Ada beberapa perbedaan antara hasil desain dengan produk Daihatsu yaiu pada nilai Tinggi penukar kalor, Laju aliran massa udara, dan Laju perpindahan panas. Hal ini disebabkan karena pada perhitungan perangkat lunak ada beberapa faktor yang diabaikan seperti faktor pengotor, faktor korosi, dan perubahan fasa aliran. 25

26 LAMPIRAN 2 Tabel Thermophysical Properties of Gases at Atmospheric Pressure 26

27 LAMPIRAN 3 Tabel data Efektivitas-NTU untuk Aliran Melintang 27

28 LAMPIRAN 4 Tabel data Heat Transfer and Friction untuk Individually Finned Tubes 28

29 LAMPIRAN 5 Tabel data Heat Transfer and Flow Friction untuk Finned Flat Tubes 29

30 LAMPIRAN 6 Tabel data Heat Transfer and Flow Friction untuk Plate Fin Heat Exchanger 30

31 LAMPIRAN 7 Tabel Thermophysical properties of material 31

32 LAMPIRAN 8 Pengoperasian Program Design of EGR Cooler a. Form Pembuka Form diatas adalah form pertama sebagai form pembuka software Design EGR Cooler, pengguna dipersilahkan untuk mengklik kiri mouse dimanapun dalam form tersebut untuk memulai program desain EGR Cooler. 32

33 b. Form Pemilihan jenis produk Form kedua pengguna disuguhkan empat pilihan macam jenis EGR Cooler, Pengguna dipersilahkan untuk mengklik kiri mouse salah satu dari keempat gambar jenis penukar kalor. c. Input data untuk penukar kalor jenis plate fin heat exchanger Jika pada form kedua pengguna mengklik gambar plate fin heat exchanger, maka akan muncul form ketiga seperti gambar diatas ini. Pengguna dipersilahkan unutuk mengisikan masukan data-data sesuai kebutuhan pengguna. Disajikan delapan inputan yaitu jenis plate sisi udara, jenis plate sisi 33

34 EGR, panjang penukar kalor, lebar penukar kalor, laju aliran massa EGR, temperatur masuk EGR, temperatur keluar EGR, dan temperatur lingkungan. Setelah pengguna mengisikan semua data yang harus diisi, selanjutnya pengguna dipersilahkan mengklik tombol calculate untuk menampilkan hasil desain EGR Cooler. Jika pengguna ingin kembali ke menu sebelumnya, pengguna bisa mengklik tombol Back. d. Output geometri untuk penukar kalor jenis plate fin heat exchanger Jika pada form ketiga pengguna mengklik tombol calculate maka form keempat akan muncul seperti yang terlihat pada gambar diatas ini. Form keempat yang pertama kali muncul adalah pada bagian Geometry design, jika pengguna ingin mengetahui unjuk kerja penukar kalor maka pengguna bisa mengklik tombol tab operating and performance 34

35 e. Output operating and performance untuk penukar kalor jenis plate fin heat exchanger Jika pengguna pada form keempat mengklik tombol tab operating and performance maka akan muncul seperti gambar diatas. Selanjutnya jika pengguna ingin mengetahui hubungan korelasi antara bilangan Reynold dengan Bilangan Nusselt, hubungan antara kecepatan udara dengan temperatur udara keluar, hubungan antara kecepatan udara dengan temperatur EGR keluar, dan hubungan antara kecepatan udara dengan pressure drop udara. 35

36 f. Output grafik untuk penukar kalor jenis plate fin heat exchanger Jika pengguna mengklik tombol tab Correlation kemudian mengklik tombol click to show correlations maka pengguna akan melihat form grafik seperti gambar diatas. Jika ingin mendesain EGR Cooler dengan jenis penukar kalor yang lain maka pengguna bisa mengklik tombol Back pertama untuk 36

37 kembali ke data inputan Plate Fin Heat exchanger atau form ketiga, kemudian mengklik tombol Back lagi untuk kembali ke menu pilihan jenis desain EGR Cooler. Langkah selanjutnya seperti langkah sebelumnya. g. Input data untuk penukar kalor jenis finned flat tubes h. Output geometri untuk penukar kalor jenis finned flat tubes i. Output operating and performance untuk penukar kalor jenis finned flat tubes 37

38 j. Output grafik untuk penukar kalor jenis finned flat tubes 38

39 k. Input data untuk penukar kalor jenis continously finned tubes l. Output geometri untuk penukar kalor jenis continously finned tubes m. Output operating and performance untuk penukar kalor jenis continously finned tubes 39

40 n. Output grafik untuk penukar kalor jenis continously finned tubes 40

41 o. Input data untuk penukar kalor jenis individually finned tubes p. Output geometri untuk penukar kalor jenis individually finned tubes q. Output operating and performance untuk penukar kalor jenis individually finned tubes 41

42 r. Output grafik untuk penukar kalor jenis individually finned tubes 42

43 LAMPIRAN 9 Tabel Thermophysical Properties of Saturated Water 43

44 44

45 LAMPIRAN 10 DATA EKSPERIMEN MESIN DIESEL MENGGUNAKAN EGR Solar 90% Jatropha 10% EGR 25% cooler 60 C BEBAN 25% manometer U 1 manometer U 2 beban T1 T2 (input EGR) T3 T4 T5 T6 Konsumsi BB NO rpm masuk EGR (cm) masuk intake (cm) (kg) opacita in out P in out P ( C) ( C) ( C) ( C) ( C) ( C) (ml) t (s) (ml/s) awal saat 1/4 (m-1) rata-rata rata-rata rata-rata rata-rata

46 BEBAN RPM BEBAN BB TORSI P MEP ṁ ƒ ṁ egr ṁ a sfc AFR FAR φ η ƒ % EGR η v kg N ml/s ml/menit Nm Kw kpa kg/jam kg/jam kg/jam kg/kw.jam x #DIV/0! #DIV/0! #DIV/0! #DIV/0! #DIV/0! #DIV/0! #DIV/0! #DIV/0! #DIV/0! #DIV/0! #DIV/0! #DIV/0!

UNIVERSITAS DIPONEGORO PERANGKAT LUNAK UNTUK PERANCANGAN PENUKAR KALOR JENIS COMPACT TUGAS AKHIR MUHAMMAD ARDANI MARWAN L2E

UNIVERSITAS DIPONEGORO PERANGKAT LUNAK UNTUK PERANCANGAN PENUKAR KALOR JENIS COMPACT TUGAS AKHIR MUHAMMAD ARDANI MARWAN L2E UNIVERSITAS DIPONEGORO PERANGKAT LUNAK UNTUK PERANCANGAN PENUKAR KALOR JENIS COMPACT TUGAS AKHIR MUHAMMAD ARDANI MARWAN L2E 008 067 FAKULTAS TEKNIK JURUSAN TEKNIK MESIN SEMARANG DESEMBER 2012 TUGAS AKHIR

Lebih terperinci

JURNAL TEKNIK POMITS Vol. 3, No. 1, (2014) ISSN: ( Print) B-91

JURNAL TEKNIK POMITS Vol. 3, No. 1, (2014) ISSN: ( Print) B-91 JURNAL TEKNIK POMITS Vol. 3, No. 1, (214) ISSN: 2337-3539 (231-9271 Print) B-91 Studi Eksperimen Pengaruh Variasi Kecepatan Udara Terhadap Performa Heat Exchanger Jenis Compact Heat Exchanger (Radiator)

Lebih terperinci

BAB I PENDAHULUAN 1.1 Latar Belakang

BAB I PENDAHULUAN 1.1 Latar Belakang BAB I PENDAHULUAN 1.1 Latar Belakang Beberapa tahun terakhir ini isu lingkungan menjadi topik yang hangat dibicarakan di seluruh negara. Menipisya cadangan bahan bakar fosil dan meningkatnya polusi udara

Lebih terperinci

TUGAS AKHIR. Analisa Performansi dan Perancangan Ulang Radiator Sebagai Optimasi Cooling System pada Mesin Sinjai

TUGAS AKHIR. Analisa Performansi dan Perancangan Ulang Radiator Sebagai Optimasi Cooling System pada Mesin Sinjai TUGAS AKHIR Analisa Performansi dan Perancangan Ulang Radiator Sebagai Optimasi Cooling System pada Mesin Sinjai Dipresentasikan Oleh: Devi Ratna Sari 21 111 05 012 Dosen Pembimbing Ary Bachtiar K.P, ST,

Lebih terperinci

PENERAPAN PERANGKAT LUNAK KOMPUTER UNTUK PENENTUAN KINERJA PENUKAR KALOR

PENERAPAN PERANGKAT LUNAK KOMPUTER UNTUK PENENTUAN KINERJA PENUKAR KALOR PENERAPAN PERANGKAT LUNAK KOMPUTER UNTUK PENENTUAN KINERJA PENUKAR KALOR Sugiyanto 1, Cokorda Prapti Mahandari 2, Dita Satyadarma 3. Jurusan Teknik Mesin Universitas Gunadarma Jln Margonda Raya 100 Depok.

Lebih terperinci

PENINGKATAN UNJUK KERJA KETEL TRADISIONAL MELALUI HEAT EXCHANGER

PENINGKATAN UNJUK KERJA KETEL TRADISIONAL MELALUI HEAT EXCHANGER PENINGKATAN UNJUK KERJA KETEL TRADISIONAL MELALUI HEAT EXCHANGER Rianto, W. Program Studi Teknik Mesin Universitas Muria Kudus Gondangmanis PO.Box 53-Bae, Kudus, telp 0291 4438229-443844, fax 0291 437198

Lebih terperinci

Re-design dan Modifikasi Generator Cooler Heat Exchanger PLTP Kamojang Untuk Meningkatkan Performasi.

Re-design dan Modifikasi Generator Cooler Heat Exchanger PLTP Kamojang Untuk Meningkatkan Performasi. Re-design dan Modifikasi Generator Cooler Heat Exchanger PLTP Kamojang Untuk Meningkatkan Performasi. Nama : Ria Mahmudah NRP : 2109100703 Dosen pembimbing : Prof.Dr.Ir.Djatmiko Ichsani, M.Eng 1 Latar

Lebih terperinci

STUDI EKSPERIMEN ANALISA PERFORMANCE COMPACT HEAT EXCHANGER LOUVERED FIN FLAT TUBE UNTUK PEMANFAATAN WASTE ENERGY

STUDI EKSPERIMEN ANALISA PERFORMANCE COMPACT HEAT EXCHANGER LOUVERED FIN FLAT TUBE UNTUK PEMANFAATAN WASTE ENERGY Tugas Akhir STUDI EKSPERIMEN ANALISA PERFORMANCE COMPACT HEAT EXCHANGER LOUVERED FIN FLAT TUBE UNTUK PEMANFAATAN WASTE ENERGY Oleh: Taqwim Ismail 2111.105.007 Dosen Pembimbing: Ary Bachtiar K. P, ST.,

Lebih terperinci

Pengaruh Kecepatan Aliran Terhadap Efektivitas Shell-and-Tube Heat Exchanger

Pengaruh Kecepatan Aliran Terhadap Efektivitas Shell-and-Tube Heat Exchanger JURNAL TEKNIK MESIN Vol. 2, No. 2, Oktober 2: 86 9 Pengaruh Kecepatan Aliran Terhadap Shell-and-Tube Heat Exchanger Ekadewi Anggraini Handoyo Dosen Fakultas Teknologi Industri Jurusan Teknik Mesin Universitas

Lebih terperinci

VERIFIKASI ULANG ALAT PENUKAR KALOR KAPASITAS 1 kw DENGAN PROGRAM SHELL AND TUBE HEAT EXCHANGER DESIGN

VERIFIKASI ULANG ALAT PENUKAR KALOR KAPASITAS 1 kw DENGAN PROGRAM SHELL AND TUBE HEAT EXCHANGER DESIGN VERIFIKASI ULANG ALAT PENUKAR KALOR KAPASITAS 1 kw DENGAN PROGRAM SHELL AND TUBE HEAT EXCHANGER DESIGN Harto Tanujaya, Suroso dan Edwin Slamet Gunadarma Jurusan Teknik Mesin, Fakultas Teknik, Universitas

Lebih terperinci

Pengaruh Pemilihan Jenis Material Terhadap Nilai Koefisien Perpindahan Panas pada Perancangan Heat Exchanger Shell-Tube dengan Solidworks

Pengaruh Pemilihan Jenis Material Terhadap Nilai Koefisien Perpindahan Panas pada Perancangan Heat Exchanger Shell-Tube dengan Solidworks Pengaruh Pemilihan Jenis Material Terhadap Nilai Koefisien Perpindahan Panas pada Perancangan Heat Exchanger Shell-Tube dengan Solidworks Arif Budiman 1,a*, Sri Poernomo Sari 2,b*. 1,2) Jurusan Teknik

Lebih terperinci

Evaluasi Performa Lube Oil Cooler pada Turbin Gas dengan Variasi Surface Designation dan Reynolds Number

Evaluasi Performa Lube Oil Cooler pada Turbin Gas dengan Variasi Surface Designation dan Reynolds Number Evaluasi Performa Lube Oil Cooler pada Turbin Gas dengan Variasi Surface Designation dan Reynolds Number Siti Duratun Nasiqiati Rosady 1), Bambang Arip Dwiyantoro 2) 1) Program Studi Pascasarjana Teknik

Lebih terperinci

ANALISIS KINERJA COOLANT PADA RADIATOR

ANALISIS KINERJA COOLANT PADA RADIATOR ANALISIS KINERJA COOLANT PADA RADIATOR Alexander Clifford, Abrar Riza dan Steven Darmawan Program Studi Teknik Mesin, Fakultas Teknik Universitas Tarumanagara e-mail: Alexander.clifford@hotmail.co.id Abstract:

Lebih terperinci

PENYUSUNAN PROGRAM KOMPUTASI PERANCANGAN HEAT EXCHANGER TIPE SHELL & TUBE DENGAN FLUIDA PANAS OLI DAN FLUIDA PENDINGIN AIR

PENYUSUNAN PROGRAM KOMPUTASI PERANCANGAN HEAT EXCHANGER TIPE SHELL & TUBE DENGAN FLUIDA PANAS OLI DAN FLUIDA PENDINGIN AIR PENYUSUNAN PROGRAM KOMPUTASI PERANCANGAN HEAT EXCHANGER TIPE SHELL & TUBE DENGAN FLUIDA PANAS OLI DAN FLUIDA PENDINGIN AIR Afdhal Kurniawan Mainil, Rahmat Syahyadi Putra, Yovan Witanto Program Studi Teknik

Lebih terperinci

BAB II TINJAUAN PUSTAKA

BAB II TINJAUAN PUSTAKA BAB II TINJAUAN PUSTAKA 2.1. Perpindahan panas Perpindahan panas adalah perpindahan energi karena adanya perbedaan temperatur. Ada tiga bentuk mekanisme perpindahan panas yang diketahui, yaitu konduksi,

Lebih terperinci

SIDANG HASIL TUGAS AKHIR

SIDANG HASIL TUGAS AKHIR SIDANG HASIL TUGAS AKHIR DESAIN COMPACT HEAT EXCHANGER TIPE FIN AND TUBE SEBAGAI ALAT PENDINGIN MOTOR PADA BOILER FEED PUMP STUDI KASUS PLTU PAITON, PJB Disusun Oleh : LUKI APRILIASARI NRP. 2109100073

Lebih terperinci

STUDI EKSPERIMENTAL PENGARUH VARIASI PITCH COILED TUBE TERHADAP NILAI HEAT TRANSFER DAN PRESSURE DROP PADA HELICAL HEAT EXCHANGER ALIRAN SATU FASA

STUDI EKSPERIMENTAL PENGARUH VARIASI PITCH COILED TUBE TERHADAP NILAI HEAT TRANSFER DAN PRESSURE DROP PADA HELICAL HEAT EXCHANGER ALIRAN SATU FASA A.10. Studi Eksperimental Pengaruh Variasi Pitch Coiled Tube... (Rianto Wibowo) STUDI EKSPERIMENTAL PENGARUH VARIASI PITCH COILED TUBE TERHADAP NILAI HEAT TRANSFER DAN PRESSURE DROP PADA HELICAL HEAT EXCHANGER

Lebih terperinci

Pengaruh Penggunaan Baffle pada Shell-and-Tube Heat Exchanger

Pengaruh Penggunaan Baffle pada Shell-and-Tube Heat Exchanger Pengaruh Penggunaan Baffle pada Shell-and-Tube Heat Exchanger (Ekadewi Anggraini Handoyo Pengaruh Penggunaan Baffle pada Shell-and-Tube Heat Exchanger Ekadewi Anggraini Handoyo Dosen Fakultas Teknologi

Lebih terperinci

Tabel 1 Spesifikasi Mesin

Tabel 1 Spesifikasi Mesin C.8 EFEK METHANOL KADAR RENDAH TERHADAP EFISIENSI THERMAL MESIN DIESEL INJEKSI LANGSUNG DENGAN SISTEM HOT EGR MENGGUNAKAN CAMPURAN BAHAN BAKAR BIOSOLAR DAN JATROPHA Yafid Effendi*, Syaiful Jurusan Teknik

Lebih terperinci

BAB IV PENGOLAHAN DATA

BAB IV PENGOLAHAN DATA BAB IV PENGOLAHAN DATA 4.1 Perhitungan Daya Motor 4.1.1 Torsi pada poros (T 1 ) T3 T2 T1 Torsi pada poros dengan beban teh 10 kg Torsi pada poros tanpa beban - Massa poros; IV-1 Momen inersia pada poros;

Lebih terperinci

ANALISIS KEEFEKTIFAN ALAT PENUKAR KALOR TABUNG SEPUSAT ALIRAN BERLAWANAN DENGAN VARIASI PADA FLUIDA PANAS (AIR) DAN FLUIDA DINGIN (METANOL)

ANALISIS KEEFEKTIFAN ALAT PENUKAR KALOR TABUNG SEPUSAT ALIRAN BERLAWANAN DENGAN VARIASI PADA FLUIDA PANAS (AIR) DAN FLUIDA DINGIN (METANOL) ANALISIS KEEFEKTIFAN ALAT PENUKAR KALOR TABUNG SEPUSAT ALIRAN BERLAWANAN DENGAN VARIASI PADA FLUIDA PANAS (AIR) DAN FLUIDA DINGIN (METANOL) David Oktavianus 1,Hady Gunawan 2,Hendrico 3,Farel H Napitupulu

Lebih terperinci

KARAKTERISTIK EMISI JELAGA MESIN DISEL MENGGUNAKAN VENTURI SCRUBBER EGR DENGAN BAHAN BAKAR SOLAR

KARAKTERISTIK EMISI JELAGA MESIN DISEL MENGGUNAKAN VENTURI SCRUBBER EGR DENGAN BAHAN BAKAR SOLAR Available online at Website http://ejournalundipacid/indexphp/rotasi KARAKTERISTIK EMISI JELAGA MESIN DISEL MENGGUNAKAN VENTURI SCRUBBER EGR DENGAN BAHAN BAKAR SOLAR Syaiful*, Arif Budiman Jurusan Teknik

Lebih terperinci

STUDI EKSPERIMENTAL EGT DAN SMOKE OPACITY PADA MESIN DIESEL MENGGUNAKAN BAHAN BAKAR CAMPURAN JATROPHA DENGAN SISTEM COLD EGR

STUDI EKSPERIMENTAL EGT DAN SMOKE OPACITY PADA MESIN DIESEL MENGGUNAKAN BAHAN BAKAR CAMPURAN JATROPHA DENGAN SISTEM COLD EGR EKSERGI Jurnal Teknik Energi Vol 13 No. 2 Mei 217; 32-39 STUDI EKSPERIMENTAL EGT DAN SMOKE OPACITY PADA MESIN DIESEL MENGGUNAKAN BAHAN BAKAR CAMPURAN JATROPHA DENGAN SISTEM COLD EGR Eka Darmana Jurusan

Lebih terperinci

ANALISA PERFORMA MESIN DIESEL DENGAN SISTEM VENTURI SCRUBBER EGR MENGGUNAKAN BAHAN BAKAR CAMPURAN SOLAR MINYAK JARAK

ANALISA PERFORMA MESIN DIESEL DENGAN SISTEM VENTURI SCRUBBER EGR MENGGUNAKAN BAHAN BAKAR CAMPURAN SOLAR MINYAK JARAK ANALISA PERFORMA MESIN DIESEL DENGAN SISTEM VENTURI SCRUBBER EGR MENGGUNAKAN BAHAN BAKAR CAMPURAN SOLAR MINYAK JARAK Stefan Mardikus Magister Teknik Mesin UNDIP Jl.Prof. Sudarto, SH - Tembalang, Semarang

Lebih terperinci

BAB II LANDASAN TEORI

BAB II LANDASAN TEORI BAB II LANDASAN TEORI 2.1 Prinsip dan Teori Dasar Perpindahan Panas Panas adalah salah satu bentuk energi yang dapat dipindahkan dari suatu tempat ke tempat lain, tetapi tidak dapat diciptakan atau dimusnahkan

Lebih terperinci

STUDI EKSPERIMENTAL UNJUK KERJA RADIATOR PADA SUMBER ENERGI PANAS PADA RANCANG BANGUN SIMULASI ALAT PENGERING

STUDI EKSPERIMENTAL UNJUK KERJA RADIATOR PADA SUMBER ENERGI PANAS PADA RANCANG BANGUN SIMULASI ALAT PENGERING JURNAL LOGIC. VOL. 17. NO. 2. JULI 2017 104 STUDI EKSPERIMENTAL UNJUK KERJA RADIATOR PADA SUMBER ENERGI PANAS PADA RANCANG BANGUN SIMULASI ALAT PENGERING I Kadek Ervan Hadi Wiryanta Jurusan Teknik Mesin

Lebih terperinci

EFEK PEMAKAIAN LOW PURITY METHANOL TERHADAP KEPEKATAN ASAP (SMOKE OPACITY) PADA MESIN DIESEL DENGAN SISTEM EGR

EFEK PEMAKAIAN LOW PURITY METHANOL TERHADAP KEPEKATAN ASAP (SMOKE OPACITY) PADA MESIN DIESEL DENGAN SISTEM EGR C.2 EFEK PEMAKAIAN LOW PURITY METHANOL TERHADAP KEPEKATAN ASAP (SMOKE OPACITY) PADA MESIN DIESEL DENGAN SISTEM EGR Ria Bagas *, Syaiful Magister Teknik Mesin, Program Pasca Sarjana, Universitas Diponegoro

Lebih terperinci

ANALISIS PENGARUH KECEPATAN FLUIDA PANAS ALIRAN SEARAH TERHADAP KARAKTERISTIK HEAT EXCHANGER SHELL AND TUBE. Nicolas Titahelu * ABSTRACT

ANALISIS PENGARUH KECEPATAN FLUIDA PANAS ALIRAN SEARAH TERHADAP KARAKTERISTIK HEAT EXCHANGER SHELL AND TUBE. Nicolas Titahelu * ABSTRACT ANALISIS PENGARUH KECEPATAN FLUIDA PANAS ALIRAN SEARAH TERHADAP KARAKTERISTIK HEAT EXCHANGER SHELL AND TUBE Nicolas Titahelu * ABSTRACT Effect of hot fluid flow velocity direction have been investigated

Lebih terperinci

Karakteristik Perpindahan Panas dan Pressure Drop pada Alat Penukar Kalor tipe Pipa Ganda dengan aliran searah

Karakteristik Perpindahan Panas dan Pressure Drop pada Alat Penukar Kalor tipe Pipa Ganda dengan aliran searah Karakteristik Perpindahan Panas dan Pressure Drop pada Alat Penukar Kalor tipe Pipa Ganda dengan aliran searah Mustaza Ma a 1) Ary Bachtiar Krishna Putra 2) 1) Mahasiswa Program Pasca Sarjana Teknik Mesin

Lebih terperinci

WATER TO WATER HEAT EXCHANGER BENCH BAB I PENDAHULUAN. 1.1 Tujuan Pengujian

WATER TO WATER HEAT EXCHANGER BENCH BAB I PENDAHULUAN. 1.1 Tujuan Pengujian 1.1 Tujuan Pengujian WATER TO WATER HEAT EXCHANGER BENCH BAB I PENDAHULUAN a) Mempelajari formulasi dasar dari heat exchanger sederhana. b) Perhitungan keseimbangan panas pada heat exchanger. c) Pengukuran

Lebih terperinci

ANALISA KINERJA ALAT PENUKAR KALOR JENIS PIPA GANDA

ANALISA KINERJA ALAT PENUKAR KALOR JENIS PIPA GANDA ANALISA KINERJA ALAT PENUKAR KALOR JENIS PIPA GANDA Oleh Audri Deacy Cappenberg Program Studi Teknik Mesin Universitas 17 Agustus 1945 Jakarta ABSTRAK Pengujian Alat Penukar Panas Jenis Pipa Ganda Dan

Lebih terperinci

BAB II TINJAUAN PUSTAKA

BAB II TINJAUAN PUSTAKA BAB II TINJAUAN PUSTAKA 2.1. Perpindahan Panas Perpindahan kalor (heat transfer) ialah ilmu untuk meramalkan perpindahan energi yang terjadi karena adanya perbedaan suhu di antara benda atau material.

Lebih terperinci

RANCANG BANGUN HEAT EXCHANGER TUBE FIN TIGA PASS SHELL SATU PASS UNTUK MESIN PENGERING EMPON-EMPON

RANCANG BANGUN HEAT EXCHANGER TUBE FIN TIGA PASS SHELL SATU PASS UNTUK MESIN PENGERING EMPON-EMPON TUGAS AKHIR RANCANG BANGUN HEAT EXCHANGER TUBE FIN TIGA PASS SHELL SATU PASS UNTUK MESIN PENGERING EMPON-EMPON Disusun Sebagai Syarat Untuk Menyelesaikan Progam Studi Strara 1 Pada Jurusan Teknik Mesin

Lebih terperinci

BAB II TINJAUAN PUSTAKA

BAB II TINJAUAN PUSTAKA BAB II TINJAUAN PUSTAKA 2.1. Perpindahan Panas Perpindahan kalor adalah ilmu yang mempelajari berpindahnya suatu energi (berupa kalor) dari suatu sistem ke sistem lain karena adanya perbedaan temperatur.

Lebih terperinci

PROSIDING SEMINAR NASIONAL TEKNIK MESIN 9 Meningkatkan Penelitian dan Inovasi di bidang Teknik Mesin Dalam menyongsong AFTA 2015

PROSIDING SEMINAR NASIONAL TEKNIK MESIN 9 Meningkatkan Penelitian dan Inovasi di bidang Teknik Mesin Dalam menyongsong AFTA 2015 PROSIDING SEMINAR NASIONAL TEKNIK MESIN 9 Meningkatkan Penelitian dan Inovasi di bidang Teknik Mesin Dalam menyongsong AFTA 2015 Hak Cipta @ 2014 oleh SNTM 9 Program Studi Teknik Mesin Universitas Kristen

Lebih terperinci

PENGARUH EXHAUST GAS RECIRCULATION (EGR) TERHADAP PERFORMA DAN EMISI JELAGA MESIN DIESEL DIRECT INJECTION

PENGARUH EXHAUST GAS RECIRCULATION (EGR) TERHADAP PERFORMA DAN EMISI JELAGA MESIN DIESEL DIRECT INJECTION PENGARUH EXHAUST GAS RECIRCULATION (EGR) TERHADAP PERFORMA DAN EMISI JELAGA MESIN DIESEL DIRECT INJECTION Angga Septiyanto 1, Sonika Maulana 2, Agus Nugroho 3, Sudiyono 4 1234 Jurusan Teknik Mesin Fakultas

Lebih terperinci

Analisa Unjuk Kerja Secondary Superheater PLTGU Dan Evaluasi Peluang Peningkatan Effectiveness Dengan Cara Variasi Jarak, Jumlah dan Diameter Tube

Analisa Unjuk Kerja Secondary Superheater PLTGU Dan Evaluasi Peluang Peningkatan Effectiveness Dengan Cara Variasi Jarak, Jumlah dan Diameter Tube JURNAL TEKNIK POMITS Vol. 2, No. 3, (2013) ISSN: 2337-3539 (2301-9271 Print) B-388 Analisa Unjuk Kerja Secondary Superheater PLTGU Dan Evaluasi Peluang Peningkatan Effectiveness Dengan Cara Variasi Jarak,

Lebih terperinci

Muchammad 1) Abstrak. Kata kunci: Pressure drop, heat sink, impingement air cooled, saluran rectangular, flow rate.

Muchammad 1) Abstrak. Kata kunci: Pressure drop, heat sink, impingement air cooled, saluran rectangular, flow rate. ANALISA PRESSURE DROP PADA HEAT-SINK JENIS LARGE EXTRUDE DENGAN VARIASI KECEPATAN UDARA DAN LEBAR SALURAN IMPINGEMENT MENGGUNAKAN CFD (COMPUTATIONAL FLUID DYNAMIC) Muchammad 1) Abstrak Pressure drop merupakan

Lebih terperinci

RANCANG BANGUN TEMPORARY AIR CONDITIONER BERBASIS PENYIMPANAN ENERGI TERMAL ES

RANCANG BANGUN TEMPORARY AIR CONDITIONER BERBASIS PENYIMPANAN ENERGI TERMAL ES ISSN : 2355-9365 e-proceeding of Engineering : Vol.4, No.3 Desember 2017 Page 3837 RANCANG BANGUN TEMPORARY AIR CONDITIONER BERBASIS PENYIMPANAN ENERGI TERMAL ES DESIGN AND CONSTRUCTION OF TEMPORARY AIR

Lebih terperinci

RANCANG BANGUN HEAT EXCHANGER TUBE NON FIN SATU PASS, SHELL TIGA PASS UNTUK MESIN PENGERING EMPON-EMPON

RANCANG BANGUN HEAT EXCHANGER TUBE NON FIN SATU PASS, SHELL TIGA PASS UNTUK MESIN PENGERING EMPON-EMPON TUGAS AKHIR RANCANG BANGUN HEAT EXCHANGER TUBE NON FIN SATU PASS, SHELL TIGA PASS UNTUK MESIN PENGERING EMPON-EMPON Disusun Sebagai Syarat Untuk Menyelesaikan Progam Studi Strara 1 Pada Jurusan Teknik

Lebih terperinci

Perancangan Termal Heat Recovery Steam Generator Sistem Tekanan Dua Tingkat Dengan Variasi Beban Gas Turbin

Perancangan Termal Heat Recovery Steam Generator Sistem Tekanan Dua Tingkat Dengan Variasi Beban Gas Turbin JURNAL TEKNIK ITS Vol. 6, No. 1, (2017) ISSN: 2337-3539 (2301-9271 Print) B-132 Perancangan Termal Heat Recovery Steam Generator Sistem Tekanan Dua Tingkat Dengan Variasi Beban Gas Turbin Anson Elian dan

Lebih terperinci

JURNAL TEKNIK POMITS Vol. 3, No. 2, (2014) ISSN: B-169

JURNAL TEKNIK POMITS Vol. 3, No. 2, (2014) ISSN: B-169 JURNAL TEKNIK POMITS Vol. 3, No. 2, (2014) ISSN: 2301-9271 B-169 Studi Numerik Peningkatan Cooling Performance pada Lube Oil Cooler Gas Turbine yang Disusun Secara Seri dan Paralel dengan Variasi Kapasitas

Lebih terperinci

EVALUASI DESAIN TERMAL KONDENSOR PLTN TIPE PWR MENGGUNAKAN PROGRAM SHELL AND TUBE HEAT EXCHANGER DESIGN

EVALUASI DESAIN TERMAL KONDENSOR PLTN TIPE PWR MENGGUNAKAN PROGRAM SHELL AND TUBE HEAT EXCHANGER DESIGN EVALUASI DESAIN TERMAL KONDENSOR PLTN TIPE PWR MENGGUNAKAN PROGRAM SHELL AND TUBE HEAT EXCHANGER DESIGN Saut Mangihut Tua Naibaho 1), Steven Darmawan 1) dan Suroso 2) 1) Program Studi Teknik Mesin Universitas

Lebih terperinci

JURNAL TEKNIK POMITS Vol. 3, No. 2, (2014) ISSN: ( Print) B-192

JURNAL TEKNIK POMITS Vol. 3, No. 2, (2014) ISSN: ( Print) B-192 JURNAL TEKNIK POMITS Vol. 3, No. 2, (2014) ISSN: 2337-3539 (2301-9271 Print) B-192 Studi Numerik Pengaruh Baffle Inclination pada Alat Penukar Kalor Tipe Shell and Tube terhadap Aliran Fluida dan Perpindahan

Lebih terperinci

EFEKTIVITAS PENUKAR KALOR TIPE WL 110 MODEL CONSENTRIS TUBE MENGGUNAKAN METODE ELEMEN HINGGA

EFEKTIVITAS PENUKAR KALOR TIPE WL 110 MODEL CONSENTRIS TUBE MENGGUNAKAN METODE ELEMEN HINGGA EFEKTIVITAS PENUKAR KALOR TIPE WL 110 MODEL CONSENTRIS TUBE MENGGUNAKAN METODE ELEMEN HINGGA Budiman Sudia 1, Abd. Kadir 2, Samhuddin 3 Staf Pengajar Jurusan Teknik Mesin Universitas Halu Oleo Kendari

Lebih terperinci

BAB V KESIMPULAN DAN SARAN

BAB V KESIMPULAN DAN SARAN BAB V KESIMPULAN DAN SARAN 5.1 Kesimpulan 1. Dalam re-desain heat exchanger Propane Desuperheater dengan menggunakan baffle tipe single segmental, variasi jarak baffle dan baffle cut menentukan besarnya

Lebih terperinci

JURUSAN TEKNIK MESIN FAKULTAS TEKNIKUNIVERSITAS SEBELAS MARET SURAKARTA 2013

JURUSAN TEKNIK MESIN FAKULTAS TEKNIKUNIVERSITAS SEBELAS MARET SURAKARTA 2013 PENGARUHCOOLANT BERBAHAN DASAR AIR DENGAN ETILEN GLIKOL TERHADAP UNJUK KERJA PERPINDAHAN PANAS DAN PENURUNAN TEKANAN RADIATOR OTOMOTIF SKRIPSI Diajukan sebagai salah satu syarat untuk memperoleh gelar

Lebih terperinci

DESAIN PERANCANGAN DAN PEMILIHAN KONDENSER UNTUK MESIN PENDINGIN AIR COOLED CHILLER DENGAN DAYA KOMPRESOR 3 PK. Angga Panji Satria Pratama

DESAIN PERANCANGAN DAN PEMILIHAN KONDENSER UNTUK MESIN PENDINGIN AIR COOLED CHILLER DENGAN DAYA KOMPRESOR 3 PK. Angga Panji Satria Pratama DESAIN PERANCANGAN DAN PEMILIHAN KONDENSER UNTUK MESIN PENDINGIN AIR COOLED CHILLER DENGAN DAYA KOMPRESOR 3 PK Angga Panji Satria Pratama 0906555973 ABSTRAK Chiller merupakan mesin refrigerasi non direct

Lebih terperinci

EFEKTIFITAS PERPINDAHAN PANAS PADA DOUBLE PIPE HEAT EXCHANGER DENGAN GROOVE. Putu Wijaya Sunu*, Daud Simon Anakottapary dan Wayan G.

EFEKTIFITAS PERPINDAHAN PANAS PADA DOUBLE PIPE HEAT EXCHANGER DENGAN GROOVE. Putu Wijaya Sunu*, Daud Simon Anakottapary dan Wayan G. EFEKTIFITAS PERPINDAHAN PANAS PADA DOUBLE PIPE HEAT EXCHANGER DENGAN GROOVE Putu Wijaya Sunu*, Daud Simon Anakottapary dan Wayan G. Santika Department of Mechanical Engineering, Bali State Polytechnic,

Lebih terperinci

SIMULASI PERPINDAHAN PANAS GEOMETRI FIN DATAR PADA HEAT EXCHANGER DENGAN ANSYS FLUENT

SIMULASI PERPINDAHAN PANAS GEOMETRI FIN DATAR PADA HEAT EXCHANGER DENGAN ANSYS FLUENT SIMULASI PERPINDAHAN PANAS GEOMETRI FIN DATAR PADA HEAT EXCHANGER DENGAN ANSYS FLUENT Gian Karlos Rhamadiafran Program Studi Teknik Mesin, Fakultas Teknik Universitas Sebelas Maret, Surakarta, Indonesia

Lebih terperinci

OPTIMASI SHELL AND TUBE KONDENSOR DAN PEMANFAATAN ENERGI PANAS TERBUANG PADA AC UNTUK PEMANAS AIR

OPTIMASI SHELL AND TUBE KONDENSOR DAN PEMANFAATAN ENERGI PANAS TERBUANG PADA AC UNTUK PEMANAS AIR OPTIMASI SHELL AND TUBE KONDENSOR DAN PEMANFAATAN ENERGI PANAS TERBUANG PADA AC UNTUK PEMANAS AIR Jainal Arifin Program Studi Teknik Mesin, Universitas Islam Kalimantan, Banjarmasin Email : jainalarifin804@gmail.com

Lebih terperinci

EFEK MAGNETIK TERHADAP PERFORMA MESIN DIESEL PADA SISTEM COLD EGR MENGGUNAKAN BAHAN BAKAR SOLAR

EFEK MAGNETIK TERHADAP PERFORMA MESIN DIESEL PADA SISTEM COLD EGR MENGGUNAKAN BAHAN BAKAR SOLAR UNIVERSITAS DIPONEGORO EFEK MAGNETIK TERHADAP PERFORMA MESIN DIESEL PADA SISTEM COLD EGR MENGGUNAKAN BAHAN BAKAR SOLAR TUGAS AKHIR BAYU EKO PRASETYO L2E 605 210 FAKULTAS TEKNIK JURUSAN TEKNIK MESIN SEMARANG

Lebih terperinci

ANALISIS PERUBAHAN TEKANAN VAKUM KONDENSOR TERHADAP KINERJA KONDENSOR DI PLTU TANJUNG JATI B UNIT 1

ANALISIS PERUBAHAN TEKANAN VAKUM KONDENSOR TERHADAP KINERJA KONDENSOR DI PLTU TANJUNG JATI B UNIT 1 EKSERGI Jurnal Teknik Energi Vol No. 2 Mei 214; 65-71 ANALISIS PERUBAHAN TEKANAN VAKUM KONDENSOR TERHADAP KINERJA KONDENSOR DI PLTU TANJUNG JATI B UNIT 1 Anggun Sukarno 1) Bono 2), Budhi Prasetyo 2) 1)

Lebih terperinci

Analisis Koesien Perpindahan Panas Konveksi dan Distribusi Temperatur Aliran Fluida pada Heat Exchanger Counterow Menggunakan Solidworks

Analisis Koesien Perpindahan Panas Konveksi dan Distribusi Temperatur Aliran Fluida pada Heat Exchanger Counterow Menggunakan Solidworks Analisis Koesien Perpindahan Panas Konveksi dan Distribusi Temperatur Aliran Fluida pada Heat Exchanger Counterow Menggunakan Solidworks Dwi Arif Santoso Fakultas Teknologi Industri, Universitas Gunadarma

Lebih terperinci

ANALISIS PERPINDAHAN PANAS PADA GAS TURBINE CLOSED COOLING WATER HEAT EXCHANGER DI SEKTOR PEMBANGKITAN PLTGU CILEGON

ANALISIS PERPINDAHAN PANAS PADA GAS TURBINE CLOSED COOLING WATER HEAT EXCHANGER DI SEKTOR PEMBANGKITAN PLTGU CILEGON EKSERGI Jurnal Teknik Energi Vol 10 No. 3 September 2014; 78-83 ANALISIS PERPINDAHAN PANAS PADA GAS TURBINE CLOSED COOLING WATER HEAT EXCHANGER DI SEKTOR PEMBANGKITAN PLTGU CILEGON F. Gatot Sumarno, Slamet

Lebih terperinci

BAB I PENDAHULUAN 1.1 Latar Belakang

BAB I PENDAHULUAN 1.1 Latar Belakang BAB I PENDAHULUAN 1.1 Latar Belakang Energi selalu memainkan peranan penting dalam perkembangan hidup manusia dan pertumbuhan ekonomi serta kesejahteraan masyarakat. Contohnya, bahan bakar kayu telah digunakan

Lebih terperinci

STUDI EKSPERIMENTAL PENGARUH PITCH

STUDI EKSPERIMENTAL PENGARUH PITCH STUDI EKSPERIMENTAL PENGARUH PITCH TERHADAP PENINGKATAN PERPINDAHAN PANAS PADA PENUKAR KALOR PIPA KONSENTRIK DENGAN LOUVERED STRIP INSERT SUSUNAN BACKWARD SKRIPSI Diajukan sebagai salah satu syarat untuk

Lebih terperinci

Perbandingan Unjuk Kerja Menara Pendingin Sistem Terbuka dan Tertutup

Perbandingan Unjuk Kerja Menara Pendingin Sistem Terbuka dan Tertutup Perbandingan Unjuk Kerja Menara Pendingin Sistem Terbuka dan Tertutup Muhammad Hafil Nugraha Departemen Teknik Mesin Fakultas Teknik Universitas Indonesia Abstrak - Dalam suatu siklus kondenser perpendingin

Lebih terperinci

2 yang mempunyai posisi vertikal sama akan mempunyai tekanan yang sama. Laju Aliran Volume Laju aliran volume disebut juga debit aliran (Q) yaitu juml

2 yang mempunyai posisi vertikal sama akan mempunyai tekanan yang sama. Laju Aliran Volume Laju aliran volume disebut juga debit aliran (Q) yaitu juml KERUGIAN JATUH TEKAN (PRESSURE DROP) PIPA MULUS ACRYLIC Ø 10MM Muhammmad Haikal Jurusan Teknik Mesin Universitas Gunadarma ABSTRAK Kerugian jatuh tekanan (pressure drop) memiliki kaitan dengan koefisien

Lebih terperinci

Analisa Performa Kolektor Surya Pelat Datar Bersirip dengan Aliran di Atas Pelat Penyerap

Analisa Performa Kolektor Surya Pelat Datar Bersirip dengan Aliran di Atas Pelat Penyerap Jurnal Ilmiah Teknik Mesin CakraM Vol. 4 No.1. April 2010 (7-15) Analisa Performa Kolektor Surya Pelat Datar Bersirip dengan Aliran di Atas Pelat Penyerap I Gst.Ketut Sukadana, Made Sucipta & I Made Dhanu

Lebih terperinci

ANALISA HEAT EXCHANGER JENIS SHEEL AND TUBE DENGAN SISTEM SINGLE PASS

ANALISA HEAT EXCHANGER JENIS SHEEL AND TUBE DENGAN SISTEM SINGLE PASS ANALISA HEAT EXHANGER JENIS SHEEL AND TUBE DENGAN SISTEM SINGLE PASS ahya Sutowo Teknik Mesin, Universitas Muhammadiyah Jakarta Abstrak. Proses perpindahan kalor pada dunia industri pada saat ini, merupakan

Lebih terperinci

ANALISA COOLING SISTEM GE FRAME 9 PLTG SICANANG 120MW

ANALISA COOLING SISTEM GE FRAME 9 PLTG SICANANG 120MW ANALISA COOLING SISTEM GE FRAME 9 PLTG SICANANG 120MW oleh Yogi Sirodz Gaos 1 dan Candra Damis Widiawati 2 1Engineering and Devices for Energy Conversion Research Lab., Fakultas Teknik Universitas Ibn

Lebih terperinci

UJI PERFORMANSI MESIN OTTO SATU SILINDER DENGAN BAHAN BAKAR PREMIUM DAN PERTAMAX PLUS

UJI PERFORMANSI MESIN OTTO SATU SILINDER DENGAN BAHAN BAKAR PREMIUM DAN PERTAMAX PLUS UJI PERFORMANSI MESIN OTTO SATU SILINDER DENGAN BAHAN BAKAR PREMIUM DAN PERTAMAX PLUS Rio Arinedo Sembiring 1, Himsar Ambarita 2. Email: rio_gurky@yahoo.com 1,2 Jurusan Teknik Mesin, Universitas Sumatera

Lebih terperinci

III. METODOLOGI PENELITIAN. percobaan dan pengambilan data. Selain itu Laboratorium Teknologi Mekanik

III. METODOLOGI PENELITIAN. percobaan dan pengambilan data. Selain itu Laboratorium Teknologi Mekanik III. METODOLOGI PENELITIAN 3.1. Tempat dan Waktu Penelitian Penelitian ini akan dilakukan di Laboratorium Termodinamika untuk melakukan percobaan dan pengambilan data. Selain itu Laboratorium Teknologi

Lebih terperinci

Sujawi Sholeh Sadiawan, Nova Risdiyanto Ismail, Agus suyatno, (2013), PROTON, Vol. 5 No 1 / Hal 44-48

Sujawi Sholeh Sadiawan, Nova Risdiyanto Ismail, Agus suyatno, (2013), PROTON, Vol. 5 No 1 / Hal 44-48 PENGARUH SIRIP CINCIN INNER TUBE TERHADAP KINERJA PERPINDAHAN PANAS PADA HEAT EXCHANGER Sujawi Sholeh Sadiawan 1), Nova Risdiyanto Ismail 2), Agus suyatno 3) ABSTRAK Bagian terpenting dari Heat excanger

Lebih terperinci

PENGARUH PERBANDINGAN TANPA SIRIP DENGAN SIRIP LURUS DENGAN ALIRAN AIR BERLAWANAN TERHADAP EFISIENSI PERPINDAHAN PANAS PADA HEAT EXCHANGER ABSTRAK

PENGARUH PERBANDINGAN TANPA SIRIP DENGAN SIRIP LURUS DENGAN ALIRAN AIR BERLAWANAN TERHADAP EFISIENSI PERPINDAHAN PANAS PADA HEAT EXCHANGER ABSTRAK PENGARUH PERBANDINGAN TANPA SIRIP DENGAN SIRIP LURUS DENGAN ALIRAN AIR BERLAWANAN TERHADAP EFISIENSI PERPINDAHAN PANAS PADA HEAT EXCHANGER Bayu Anggoro 1, Nova R. Ismail 2, Agus Suyatno 3 ABSTRAK Bagian

Lebih terperinci

SKRIPSI. Skripsi Yang Diajukan Untuk Melengkapi. Syarat Memperoleh Gelar Sarjana Teknik BINSAR T. PARDEDE NIM DEPARTEMEN TEKNIK MESIN

SKRIPSI. Skripsi Yang Diajukan Untuk Melengkapi. Syarat Memperoleh Gelar Sarjana Teknik BINSAR T. PARDEDE NIM DEPARTEMEN TEKNIK MESIN UJI EKSPERIMENTAL OPTIMASI LAJU PERPINDAHAN KALOR DAN PENURUNAN TEKANAN AKIBAT PENGARUH LAJU ALIRAN UDARA PADA ALAT PENUKAR KALOR JENIS RADIATOR FLAT TUBE SKRIPSI Skripsi Yang Diajukan Untuk Melengkapi

Lebih terperinci

Modifikasi Ruang Panggang Oven

Modifikasi Ruang Panggang Oven Modifikasi Ruang Panggang Oven Ekadewi A. Handoyo, Fandi D. Suprianto, Jexfry Pariyanto Prodi Teknik Mesin - Universitas Kristen Petra Jl. Siwalankerto 121 131 Surabaya 60236 ekadewi@petra.ac.id ABSTRAK

Lebih terperinci

ANALISIS EFEKTIFITAS ALAT PENUKAR KALOR SHELL & TUBE DENGAN MEDIUM AIR SEBAGAI FLUIDA PANAS DAN METHANOL SEBAGAI FLUIDA DINGIN

ANALISIS EFEKTIFITAS ALAT PENUKAR KALOR SHELL & TUBE DENGAN MEDIUM AIR SEBAGAI FLUIDA PANAS DAN METHANOL SEBAGAI FLUIDA DINGIN ANALISIS EFEKTIFITAS ALAT PENUKAR KALOR SHELL & TUBE DENGAN MEDIUM AIR SEBAGAI FLUIDA PANAS DAN METHANOL SEBAGAI FLUIDA DINGIN SKRIPSI Skripsi Yang Diajukan Untuk Melengkapi Syarat Memperoleh Gelar Sarjana

Lebih terperinci

BAB II LANDASAN TEORI

BAB II LANDASAN TEORI BAB II LANDASAN TEORI 2.1 HE Shell and tube Penukar panas atau dalam industri populer dengan istilah bahasa inggrisnya, heat exchanger (HE), adalah suatu alat yang memungkinkan perpindahan dan bisa berfungsi

Lebih terperinci

Ditulis Guna Melengkapi Sebagian Syarat Untuk Mencapai Jenjang Sarjana Strata Satu (S1) Jakarta 2015

Ditulis Guna Melengkapi Sebagian Syarat Untuk Mencapai Jenjang Sarjana Strata Satu (S1) Jakarta 2015 UNIVERSITAS GUNADARMA FAKULTAS TEKNOLOGI INDUSTRI ANALISIS SISTEM PENURUNAN TEMPERATUR JUS BUAH DENGAN COIL HEAT EXCHANGER Nama Disusun Oleh : : Alrasyid Muhammad Harun Npm : 20411527 Jurusan : Teknik

Lebih terperinci

(Studi Kasus PT. EMP Unit Bisnis Malacca Strait) Dosen Pembimbing Bambang Arip Dwiyantoro, ST. M.Sc. Ph.D. Oleh : Annis Khoiri Wibowo

(Studi Kasus PT. EMP Unit Bisnis Malacca Strait) Dosen Pembimbing Bambang Arip Dwiyantoro, ST. M.Sc. Ph.D. Oleh : Annis Khoiri Wibowo Studi Numerik Peningkatan Cooling Performance pada Lube Oil Cooler Gas Turbine Disusun Secara Seri dan Paralel dengan Variasi Kapasitas Aliran Lube Oil (Studi Kasus PT. EMP Unit Bisnis Malacca Strait)

Lebih terperinci

KAJIAN EXPERIMENTAL KOEFISIEN PERPINDAHAN PANAS KONVEKSI DENGAN NANOFLUIDA Al2SO4 PADA HEAT EXCHANGER TIPE COUNTER FLOW

KAJIAN EXPERIMENTAL KOEFISIEN PERPINDAHAN PANAS KONVEKSI DENGAN NANOFLUIDA Al2SO4 PADA HEAT EXCHANGER TIPE COUNTER FLOW KAJIAN EXPERIMENTAL KOEFISIEN PERPINDAHAN PANAS KONVEKSI DENGAN NANOFLUIDA Al2SO4 PADA HEAT EXCHANGER TIPE COUNTER FLOW Disusun Oleh : Nama : David Erikson N P M : 20408919 Jurusan : Teknik Mesin Pembimbing

Lebih terperinci

BAB II LANDASAN TEORI

BAB II LANDASAN TEORI BAB II LANDASAN TEORI 2.1 Dasar Termodinamika 2.1.1 Siklus Termodinamika Siklus termodinamika adalah serangkaian proses termodinamika mentransfer panas dan kerja dalam berbagai keadaan tekanan, temperatur,

Lebih terperinci

JURNAL TEKNIK POMITS Vol. 3, No. 2, (2014) ISSN: B-164

JURNAL TEKNIK POMITS Vol. 3, No. 2, (2014) ISSN: B-164 JURNAL TEKNIK POMITS Vol. 3, No. 2, (2014) ISSN: 2301-9271 B-164 Re-Design Lube Oil Cooler pada Turbin Gas dengan Analisa Termodinamika dan Perpindaan Panas Siti Duratun Nasiqiati Rosady dan Bambang Arip

Lebih terperinci

ANALISIS ALAT PENUKAR KALOR PADA KETEL UAP

ANALISIS ALAT PENUKAR KALOR PADA KETEL UAP ANALISIS ALAT PENUKAR KALOR PADA KETEL UAP Yopi Handoyo Jurusan Teknik Mesin Fakultas Teknik Universitas "45" Bekasi E-mail : handoyoyopi@yahoo.com Abstrak Pada dunia industri terutama pada sektor produksi

Lebih terperinci

BAB II DASAR TEORI 2.1 Pasteurisasi 2.2 Sistem Pasteurisasi HTST dan Pemanfaatan Panas Kondensor

BAB II DASAR TEORI 2.1 Pasteurisasi 2.2 Sistem Pasteurisasi HTST dan Pemanfaatan Panas Kondensor BAB II DASAR TEORI 2.1 Pasteurisasi Pasteurisasi ialah proses pemanasan bahan makanan, biasanya berbentuk cairan dengan temperatur dan waktu tertentu dan kemudian langsung didinginkan secepatnya. Proses

Lebih terperinci

RANCANG BANGUN DAN PENGUJIAN HEAT EXCHANGER CROSS FLOW UNMIXED, FINNED TUBE FOUR PASS, UNTUK MENGERINGKAN EMPON-EMPON DENGAN VARIASI MASS FLOW RATE

RANCANG BANGUN DAN PENGUJIAN HEAT EXCHANGER CROSS FLOW UNMIXED, FINNED TUBE FOUR PASS, UNTUK MENGERINGKAN EMPON-EMPON DENGAN VARIASI MASS FLOW RATE TUGAS AKHIR RANCANG BANGUN DAN PENGUJIAN HEAT EXCHANGER CROSS FLOW UNMIXED, FINNED TUBE FOUR PASS, UNTUK MENGERINGKAN EMPON-EMPON DENGAN VARIASI MASS FLOW RATE Disusun Sebagai Syarat Untuk Menyelesaikan

Lebih terperinci

PENGARUH DEBIT ALIRAN AIR TERHADAP PROSES PENDINGINAN PADA MINI CHILLER

PENGARUH DEBIT ALIRAN AIR TERHADAP PROSES PENDINGINAN PADA MINI CHILLER PENGARUH DEBIT ALIRAN AIR TERHADAP PROSES PENDINGINAN PADA MINI CHILLER Senoadi 1,a, A. C. Arya 2,b, Zainulsjah 3,c, Erens 4,d 1, 3, 4) Jurusan Teknik Mesin, Fakultas Teknologi Industri, Universitas Trisakti

Lebih terperinci

ANALISIS PENGARUH EFEKTIVITAS PERPINDAHAN PANAS DAN TAHANAN TERMAL TERHADAP RANCANGAN TERMAL ALAT PENUKAR KALOR SHELL & TUBE

ANALISIS PENGARUH EFEKTIVITAS PERPINDAHAN PANAS DAN TAHANAN TERMAL TERHADAP RANCANGAN TERMAL ALAT PENUKAR KALOR SHELL & TUBE ISSN: 1410-233 ANALISIS PENGARUH EFEKTIVITAS PERPINDAHAN PANAS DAN TAHANAN TERMAL TERHADAP RANCANGAN TERMAL ALAT PENUKAR KALOR SHELL & TUBE Chandrasa Soekardi Jurusan Teknik Mesin, Fakultas Teknik, Universitas

Lebih terperinci

Analisis Termal Alat Penukar Kalor Shell and Tube 1 2 Pass

Analisis Termal Alat Penukar Kalor Shell and Tube 1 2 Pass Analisis Termal Alat Penukar Kalor Shell and Tube 1 2 Pass C. Prapti Mahandari *), Dita Satyadarma *), Shohib Murobath **) Jurusan Teknik Mesin, Fakultas Teknologi Industri, Universitas Gunadarma Depok,

Lebih terperinci

ANALISA PERFORMANSI HEAT EXCHANGER PADA SISTEM PENDINGIN MAIN ENGINE FIREBOAT WISNU I (Studi Kasus untuk Putaran Main Engine rpm)

ANALISA PERFORMANSI HEAT EXCHANGER PADA SISTEM PENDINGIN MAIN ENGINE FIREBOAT WISNU I (Studi Kasus untuk Putaran Main Engine rpm) ANALISA PERFORMANSI HEAT EXCHANGER PADA SISTEM PENDINGIN MAIN ENGINE FIREBOAT WISNU I (Studi Kasus untuk Putaran Main Engine 600-1200 rpm) Oleh: NURHADI GINANJAR KUSUMA NRP. 6308030042 PROGRAM STUDI TEKNIK

Lebih terperinci

Effect of Low Purity Methanol on Soot Emission in Direct Injection Diesel Engine Using Exhaust Gas Recirculation

Effect of Low Purity Methanol on Soot Emission in Direct Injection Diesel Engine Using Exhaust Gas Recirculation MediaTeknika Jurnal Teknologi Vol.1, No.1, Juni 215 59 Effect of Low Purity Methanol on Soot Emission in Direct Injection Diesel Engine Using Exhaust Gas Recirculation Stefan Mardikus Teknik Mesin Fakultas

Lebih terperinci

ANALISIS KINERJA INSTALASI SISTEM PENGKONDISIAN UDARA BANGUNAN KOMERSIAL ABSTRACT

ANALISIS KINERJA INSTALASI SISTEM PENGKONDISIAN UDARA BANGUNAN KOMERSIAL ABSTRACT ANALISIS KINERJA INSTALASI SISTEM PENGKONDISIAN UDARA BANGUNAN KOMERSIAL Drajat Samyono ABSTRACT Instalasi system pengkondisian udara merupakan suatu proses penanganan udara. Mesin pendingin (water chiller)

Lebih terperinci

Perbandingan Distribusi Temperatur Pada Drum Brakes Standar dan Modifikasi

Perbandingan Distribusi Temperatur Pada Drum Brakes Standar dan Modifikasi Perbandingan Distribusi Temperatur Pada Drum Brakes Standar dan Modifikasi Djoko Sungkono, Feri Fatkur Rizal Jurusan Teknik Mesin FTI- ITS surabaya Abstrak Cepatnya keausan kampas rem pada kendaraan bus

Lebih terperinci

Tabel 2.3 Daftar Faktor Pengotoran Normal ( Frank Kreit )

Tabel 2.3 Daftar Faktor Pengotoran Normal ( Frank Kreit ) h i = Konduktansi permukaan rata-rata fluida sebelah dalam pipa (Btu/h ft 2 F) R o = Tahanan pengotoran pada sebelah luar pipa (Btu/h ft 2 F) R i = Tahanan pengotoran pada sebelah dalam pipa (Btu/h ft

Lebih terperinci

Pengaruh Tebal Isolasi Termal Terhadap Efektivitas Plate Heat Exchanger

Pengaruh Tebal Isolasi Termal Terhadap Efektivitas Plate Heat Exchanger Pengaruh Tebal Isolasi Thermal Terhadap Efektivitas Plate Heat Exchanger (Ekadewi Anggraini Handoyo Pengaruh Tebal Isolasi Termal Terhadap Efektivitas Plate Heat Exchanger Ekadewi Anggraini Handoyo Dosen

Lebih terperinci

RANCANG BANGUN HEAT EXCHANGER TUBE FIN TIGA PASS SHELL SATU PASS UNTUK MESIN PENGERING EMPON-EMPON

RANCANG BANGUN HEAT EXCHANGER TUBE FIN TIGA PASS SHELL SATU PASS UNTUK MESIN PENGERING EMPON-EMPON RANCANG BANGUN HEAT EXCHANGER TUBE FIN TIGA PASS SHELL SATU PASS UNTUK MESIN PENGERING EMPON-EMPON Disusun sebagai salah satu syarat menyelesaikan Program Studi Strata I pada Jurusan Teknik Mesin Fakultas

Lebih terperinci

RANCANG BANGUN HEAT EXCHANGER TUBE NON FIN SATU PASS, SHELL TIGA PASS UNTUK MESIN PENGERING EMPON- EMPON

RANCANG BANGUN HEAT EXCHANGER TUBE NON FIN SATU PASS, SHELL TIGA PASS UNTUK MESIN PENGERING EMPON- EMPON RANCANG BANGUN HEAT EXCHANGER TUBE NON FIN SATU PASS, SHELL TIGA PASS UNTUK MESIN PENGERING EMPON- EMPON PUBLIKASI ILMIAH Disusun sebagai salah satu syarat menyelesaikan Program Studi Strata I pada Jurusan

Lebih terperinci

BAB IV HASIL PENGAMATAN & ANALISA

BAB IV HASIL PENGAMATAN & ANALISA BAB IV HASIL PENGAMATAN & ANALISA 4.1. Spesifikasi Main Engine KRI Rencong memiliki dua buah main engine merk Caterpillar di bagian port dan starboard, masing-masing memiliki daya sebesar 1450 HP. Main

Lebih terperinci

SKRIPSI ALAT PENUKAR KALOR

SKRIPSI ALAT PENUKAR KALOR SKRIPSI ALAT PENUKAR KALOR PERANCANGAN HEAT EXCHANGER TYPE SHELL AND TUBE UNTUK AFTERCOOLER KOMPRESSOR DENGAN KAPASITAS 8000 m 3 /hr PADA TEKANAN 26,5 BAR OLEH : FRANKY S SIREGAR NIM : 080421005 PROGRAM

Lebih terperinci

BAB I PENDAHULUAN BAB I PENDAHULUAN

BAB I PENDAHULUAN BAB I PENDAHULUAN BAB I PENDAHULUAN 1.1 Latar Belakang Energi listrik merupakan salah satu kebutuhan pokok yang sangat penting dalam kehidupan manusia saat ini, hampir semua aktifitas manusia berhubungan dengan energi listrik.

Lebih terperinci

BAB III METODE PENELITIAN

BAB III METODE PENELITIAN BAB III METODE PENELITIAN 3.1 Tujuan Dalam proses ini untuk menetukan hasil design oil cooler minyak mentah (Crude Oil) untuk jenis shell and tube. Untuk mendapatkan hasil design yang paling optimal untuk

Lebih terperinci

JURNAL TEKNIK POMITS Vol. 3, No. 2, (2014) ISSN: ( Print) B-198

JURNAL TEKNIK POMITS Vol. 3, No. 2, (2014) ISSN: ( Print) B-198 JURNAL TEKNIK POMITS Vol. 3, No. 2, (2014) ISSN: 2337-3539 (2301-9271 Print) B-198 Studi Numerik Pengaruh Baffle Inclination pada Alat Penukar Kalor Tipe U Tube terhadap Aliran Fluida dan Perpindahan Panas

Lebih terperinci

JURNAL TEKNIK POMITS Vol. 2, No. 3, (2013) ISSN: ( Print) B-409

JURNAL TEKNIK POMITS Vol. 2, No. 3, (2013) ISSN: ( Print) B-409 JURNAL TEKNIK POMITS Vol. 2, No. 3, (2013) ISSN: 2337-3539 (2301-9271 Print) B-409 Abstrak Cooler Generator adalah alat yang berfungsi untuk menjaga temperature udara yang ada di dalam generator akibat

Lebih terperinci

ANALISIS COMPUTATIONAL FLUID DYNAMICS (CFD)

ANALISIS COMPUTATIONAL FLUID DYNAMICS (CFD) ANALISIS COMPUTATIONAL FLUID DYNAMICS (CFD) TERHADAP PROFIL TEMPERATUR UNTUK KONDENSASI STEAM ARAH CIRCUMFERENTIAL PADA PIPA KONSENTRIK HORISONTAL DENGAN ALIRAN PENDINGINAN SEARAH DI DALAM RUANG ANULAR

Lebih terperinci

Pemanfaatan Energi Gas Buang Motor Diesel Stasioner untuk Pemanas Air

Pemanfaatan Energi Gas Buang Motor Diesel Stasioner untuk Pemanas Air JURNAL TEKNIK MESIN Vol. 1, No. 1, April 1999 : 24-29 Pemanfaatan Energi Gas Buang Motor Diesel Stasioner untuk Pemanas Air Rahardjo Tirtoatmodjo Dosen Fakultas Teknik, Jurusan Teknik Mesin Universitas

Lebih terperinci

TUGAS AKHIR PERCOBAAN KUALITAS ETHYLENE DAN AIR PADA ALAT PERPINDAHAN PANAS DENGAN SIMULASI ALIRAN FLUIDA

TUGAS AKHIR PERCOBAAN KUALITAS ETHYLENE DAN AIR PADA ALAT PERPINDAHAN PANAS DENGAN SIMULASI ALIRAN FLUIDA PERCOBAAN KUALITAS ETHYLENE DAN AIR PADA ALAT PERPINDAHAN PANAS DENGAN SIMULASI ALIRAN FLUIDA Diajukan Guna Melengkapi Sebagian Syarat Dalam Mencapai Gelar Sarjana Strata Satu (S1) Disusun Oleh : Nama

Lebih terperinci

Perencanaan Mesin Pendingin Absorbsi (Lithium Bromide) memanfaatkan Waste Energy di PT. PJB Paiton dengan tinjauan secara thermodinamika

Perencanaan Mesin Pendingin Absorbsi (Lithium Bromide) memanfaatkan Waste Energy di PT. PJB Paiton dengan tinjauan secara thermodinamika Perencanaan Mesin Pendingin Absorbsi (Lithium Bromide) memanfaatkan Waste Energy di PT. PJB Paiton dengan tinjauan secara thermodinamika Muhamad dangga A 2108 100 522 Dosen Pembimbing : Ary Bachtiar Krishna

Lebih terperinci

EFEKTIVITAS PENUKAR KALOR TIPE PLATE P41 73TK Di PLTP LAHENDONG UNIT 2

EFEKTIVITAS PENUKAR KALOR TIPE PLATE P41 73TK Di PLTP LAHENDONG UNIT 2 EFEKTIVITAS PENUKAR KALOR TIPE PLATE P41 73TK Di PLTP LAHENDONG UNIT 2 Harlan S. F. Egeten 1), Frans P. Sappu 2), Benny Maluegha 3) Jurusan Teknik Mesin Universitas Sam Ratulangi 2014 ABSTRACT One way

Lebih terperinci