PENDEKATAN DAN JENIS PENELITIAN

Transkripsi

1 METODOLOGI PENELITIAN

2 PENDEKATAN DAN JENIS PENELITIAN POSITIVISTIK Merupakan pendekatan penelitian yang bersumber pada fakta dan berlandaskan teori untuk menganalisis obyek spesifik di lapangan. KAUSAL DAN DESKRIPTIF penelitian kausal digunakan dalam merumuskan faktor-faktor yang mempengaruhi terjadinya perubahan penggunaan lahan di sekitar Jalan Lingkar Kabupaten Pemalang. Hasil penelitian kausatif ini akan dipaparkan dan menjadi dasar dalam diskriptif.

3 VARIABEL PENELITIAN Tabel 3.1 Variabel Faktor yang Mempengaruhi Perubahan Penggunaan Lahan Pertanian Menjadi Non Pertanian No Variabel Definisi Sub Variabel Definisi Operasional Operasional 1 Aksesibilitas Kemudahan Fungsi jalan Jenis fungsi jalan di kawasan. pencapaian tujuan Kondisi Jalan Kondisi jalan di kawasan penelitian dalam melakukan pergerakan. 2 Produktivitas Lahan Pengambilan Harga/nilai lahan Tinggi atau rendahnya nilai dari suatu manfaat-manfaat lahan diwakili oleh NJOP. atas suatu lahan 3 Kondisi Lingkungan Menggambarkan Ketersediaan sarana dan Ketersediaan sarana dan prasarana di karakteristik prasarana kawasan (pendidikan, kesehtan, lingkungan seperti peribadatan, listrik,air telepon, dll) kondisi masyarakat, fasum. 4. PergeseranMata Pencaharian Menggambarkan kondisi kawasan terkait dengan aspek perekonomian yang dapat mempengaruhi terjadinya perubahan lahan.. Pendapatan masyarakat Tingkat tenaga kerja Rata-rata pendapatan masyarakat di kawasan. tenaga kerja yang bekarja di kawasan. 5 Kependudukan Menggambarkan Pertumbuhan penduduk Rata-rata pertambahan jumlah penduduk

4 POPULASI DAN SAMPEL Dalam penelitian ini yang menjadi populasi dalam penelitian ini adalah pelaku perubahan guna lahan, yaitu masyarakat setempat yang tinggal di sekitar jalan lingkar utara yang telah melakukan perubahan terhadap guna lahan dari pertanian menjadi perrmukiman maupun perdagangan jasa sebagai akibat dari adanya jalan tersebut. Pengambilan sampel pada penelitian ini digunakan untuk mencapai sasaran pertama yaitu faktor yang mempengaruhi perubahan penggunaan lahan dengan menggunakan Proportional Random Sampling. Dimana : n = Sampel n = N 1 + N(e) 2 E = Margin error (margin error yang digunakan adalah 0,1) N = Populasi Sehingga, total sampel responden (n) sebanyak : n = (0,1) 2 n = 70,4 71

5 POPULASI DAN SAMPEL Tabel 3.2 Proporsi Sampel di Tiap Kawasan No Kawasan Populas Proporsi Sampel i 1 Kawasan A 7 3% 1 2 Kawasan B 34 14% 5 3 Kawasan C 8 3% 1 4 Kawasan D 40 13% 3 5 Kawasan E 24 10% 3 6 Kawasan F 44 18% 7 7 Kawasan G 10 5% 1 8 Kawasan H 14 7% 2 9 Kawasan I 19 8% Kawasan J 18 8% Kawasan K 20 9% Kawasan L 5 2% 1 Total Sumber: Hasil survey primer, 2010

6 METODE PENELITIAN Analisa Faktor Perubahan Lahan Di sekitar Jalan Lingkar Utara memberikan nilai pada masing-masing kriteria yang diperoleh atas dasar ukuran atau nilai yang dinyatakan dari pernyataan responden dalam kuisioner yang telah dibagikan pada survei primer. Teknik analisa yang digunakan adalah teknik skoring. Analisa pola perubahan lahan di sekitar jalan lingkar utara Analisis cluster merupakan salah satu teknik multivariat yang umumnya digunakan untuk mengelompokkan data ke dalam satu kelas yang mempunyai ciri-ciri tertentu yang sama disebut juga teknik mereduksi informasi Analisa perumusan arahan pengendalian perubahan lahan Untuk merumuskan arahan pengendalian perubahan penggunaan lahan, teknik analisis yang digunakan adalah analisis triangulasi.dengan sumber informasi dari analisis ini antara lain dari tinjauan teori mengenai pengendalian perubahan lahan, referensi pengendalian perubahan lahan di wilayah lain, dan fakta empiri di lapangan yang dielaborasikan dengan faktor yang mempengaruhi berdasarkan pola yang ada.

7 METODE PENELITIAN Tabel 3.3 Urutan Analisis No Macam Analisis Tujuan Analisis Teknik Analisis 1. Analisis faktor penyebab perubahan Untuk mengetahui faktorfaktor yang mempengaruhi - Uji Validitas dan Reliabilitas. penggunaan lahan di perubahan penggunaan lahan - Analisis Likert. sekitar Jalan Lingkar Utara di sekitar Jalan Lingkar Utara - Analisis regresi 2. Analisis pola perubahan penggunaan lahan di sekitar jalan Lingkar Utara. 3. Analisis perumusan arahan pengendalian perubahan penggunaan lahan di sekitar Jalan Lingkar Utara Sumber : Hasil Analisa, 2010 Untuk mengetahui tipologi perubahan penggunaan lahan di sekitar Jalan Lingkar Utara berdasarkan faktorfaktor yang berpengaruh. Untuk merumuskan arahan pengendalian perubahan penggunaan lahan di sekitar Jalan Lingkar Utara - Analisis Cluster - Analisis Triangulasi.

8 TAHAPAN PENELITIAN Adanya perubahan penggunaan lahan di sekitar jalan lingkar Pemalang berakibat pada berkurangnya luasan lahan pertanian produktif dan dikhawatirkan fungsi jalan lingkar menjadi tidak optimal sehingga diperlukan pengendalian agar fungsi dari jalan tersebut dapat berjalan optimal dan tidak mengancam ketahanan pangan Studi Literatur terkait : Teori Tata Guna Lahan, Teori Hubungan Transportasi dan Guna Lahan Teori Pengendalian Pemanfaatan Lahan Analisa : 1. Mengidentifikasi factor-faktor penyebab perubahan penggunaan lahan 3. Merumuskan pola perubahan penggunaan lahan di jalan lingkar utara Kabupaten Pemalang 2. Merumuskan arahan pengendalian perubahan penggunaan lahan di jalan lingkar utara Kabupaten Pemalang Arahan pengendalian perubahan penggunaan lahan di jalan lingkar utara Kabupaten Pemalang

9 HASIL DAN PEMBAHASAN

10 GAMBARAN UMUM WILAYAH KONDISI UMUM PENGGUNAAN LAHAN KEPENDUDUKAN HARGA LAHAN FASILITAS UTILITAS

11 KONDISI UMUM Jalan lingkar utara Kabupaten Pemalang, dibangun pada tahun 1980-an dan mengalami pelebaran pada tahun Jalan lingkar utara Kabupaten Pemalang mencakup 2 (dua) Kecamatan, yakni Kecamatan Pemalang dan Kecamatan Taman. Berikut adalah wilayah yang berada disekitar jalan lingkar Kabupaten Pemalang : 1. Kecamatan Pemalang Meliputi Kelurahan Pelutan. 2. Kecamatan Taman Meliputi Kelurahan Beji, Desa Kabunan, Desa Wanarejan Utara dan Kelurahan Wanarejan Selatan. Jalan lingkar utara Kabupaten Pemalang ini terdapat disebelah utara pusat Kota Pemalang, yang merupakan jalan nasional yang termasuk dalam Jalur Pantai Utara Jawa (Pantura).

12 BATAS FUNGSIONAL WILAYAH Tabel 4.1 Luas Wilayah Di Sekitar Jalan Lingkar Utara Batas fungsional wilayah penelitian merupakan pembagian wilayah yang didasarkan pada kesamaan karakteristik pada wilayah tersebut. Batas fungsional ini dilakukan pada jenis penggunaan lahan yang mengubah lahan pertanian menjadi kegiatan non-pertanian di sepanjang jalan lingkar utara Kabupaten Pemalang. Batas fungsional setiap kawasan menggunakan batas fisik yakni berupa jalan dan sungai No. Wilayah Luas Wilayah (Ha) 1. Kawasan A Kawasan B Kawasan C 334,3 4. Kawasan D 132,75 5. Kawasan E 55,7 6. Kawasan F Kawasan G 60,2 8. Kawasan H 58,4 9. Kawasan I 63,4 10. Kawasan J 101,4 11. Kawasan K 90,2 12. Kawasan L 6

13 PETA FUNGSIONAL WILAYAH

14 PENGGUNAAN LAHAN Tabel Penggunaan Lahan Terbangun Di Kawasan Sekitar Jalan Lingkar Tahun 1998 dan Tahun 2008 No Pemukiman Perdagangan Kawasan. (Ha) dan Jasa (Ha) Lain-lain 1. Kawasan A Kawasan B Kawasan C Kawasan D Kawasan E Kawasan F Kawasan G Kawasan H 18, No 9. Kawasan I Kawasan J Kawasan K Kawasan L Kawasan Pemukiman Perdagangan (Ha) dan Jasa (Ha) 1. Kawasan A 135,4 2,4-2. Kawasan B 188,8 3, Kawasan C 281,3 2,2 25,5 4. Kawasan D 115,3 6,7-5. Kawasan E 84, Kawasan F 22, Kawasan G Kawasan H Kawasan I Kawasan J Kawasan K Kawasan L 2,8 1,7 1,5 Lain-lain Sumber : Kecamatan Pemalang dan Kecamatan Taman Dalam Angka Tahun tahun 1998 dan 2009

15 PETA PENGGUNAAN LAHAN Penggunaan Lahan Tahun 1998 Penggunaan Lahan Tahun 2008

16 KEPENDUDUKAN Tabel 4.4 Penduduk di Sekitar Jalan Lingkar Utara Kabupaten Pemalang Tahun No. Kawasan Penduduk (jiwa) Laju Pertumbuhan (%) 1. Kawasan A Kawasan B Kawasan C Kawasan D Kawasan E Kawasan F Kawasan G Kawasan H Kawasan I Kawasan J Kawasan K Kawasan L JUMLAH Sumber : Kecamatan Pemalang dan Kecamatan Taman Dalam Angka Tahun 1998 dan 2009

17 KEPENDUDUKAN Tabel 4.6 Janis Mata Pencaharian Penduduk di Sekitar Jalan Lingkar Utara Kabupaten Pemalang Tahun 2008 Mata Pencaharian No. Kawasan Buruh Buruh Petani Nelayan Tani Industri 1. Kawasan A Kawasan B Kawasan C Kawasan D Kawasan E Kawasan F Kawasan G Kawasan H Kawasan I Kawasan J Kawasan K Kawasan L JUMLAH Sumber : Kecamatan Pemalang dan Kecamatan Taman Dalam Angka Tahun 2009

18 KEPENDUDUKAN Kepadatan Penduduk Di Sekitar Jalan Lingkar Utara Kabupaten Pemalang Tahun 2008 No. Kawasan Luas Wilayah (Ha) Penduduk (Jiwa) Kepadatan (Jiwa/Ha) 1. Kawasan A Kawasan B Kawasan C 334, Kawasan D 132, Kawasan E 55, Kawasan F Kawasan G 60, Kawasan H 58, Kawasan I 63, Kawasan J 101, Kawasan K 90, Kawasan L JUMLAH Pendapatan Masyarakat Di sekitar Jalan Lingkar Utara Kabupaten Pemalang Tahun 2009 No. Kelurahan/Desa Pendapatan (per bulan) dalam rupiah 1. Kawasan A Kawasan B Kawasan C Kawasan D Kawasan E Kawasan F Kawasan G Kawasan H Kawasan I Kawasan J Kawasan K Kawasan L Sumber : Survey primer, 2009 Sumber : Kecamatan Pemalang dan Kecamatan Taman Dalam Angka Tahun

19 HARGA LAHAN Tabel 4.8 Harga Lahan di Sekitar Jalan Lingkar Utara Kabupaten Pemalang Tahun 2008 No. Kawasan Nilai/harga lahan (rupiah) Bangunan Sawah 1. Kawasan A Kawasan B Kawasan C Kawasan D Kawasan E Kawasan F Kawasan G Kawasan H Kawasan I Kawasan J Kawasan K Sumber 12. Kawasan : BPN LKabupaten Pemalang,

20 FASILITAS Distribusi Fasilitas Pendidikan di Sekitar Jalan Lingkar Utara Kabupaten Pemalang Tahun 2008 No. Kawasan Fasilitas Pendidikan TK SD SLTP SLTA 1. Kawasan A Kawasan B Kawasan C Kawasan D Kawasan E Kawasan F Kawasan G Kawasan H Kawasan I Kawasan J Kawasan K Kawasan L Fasilitas Kesehatan No. Kawasan Rumah Puskesmas Dokter Apotik Sakit 1. Kawasan A Kawasan B Kawasan C Kawasan D Kawasan E Kawasan F Kawasan G Kawasan H Kawasan I Kawasan J Kawasan K Kawasan L Distribusi Fasilitas Kesehatan di Sekitar Jalan Lingkar Utara Kabupaten Pemalang Tahun 2008 Sumber : Kecamatan Pemalang dan Kecamatan Taman Dalam Angka Tahun 2009

21 FASILITAS Distribusi Fasilitas Peribadatan di Sekitar Jalan Lingkar Utara Kabupaten Pemalang Tahun 2008 No. Kawasan Fasilitas Peribadatan Masjid Musholla 1. Kawasan A Kawasan B Kawasan C Kawasan D Kawasan E Kawasan F Kawasan G Kawasan H Kawasan I Kawasan J Kawasan K Kawasan L Sumber : Kecamatan Pemalang dan Kecamatan Taman Dalam Angka Tahun 2009

22 UTILITAS Pelanggan Listrik di Sekitar Jalan Lingkar Utara Kabupaten Pemalang Tahun 2008 No. Kawasan Penduduk Rumah Tangga Pelanggan (Rumah Tangga) 1. Kawasan A Kawasan B Kawasan C Kawasan D Kawasan E Kawasan F Kawasan G Kawasan H Kawasan I Kawasan J Kawasan K Kawasan L JUMLAH No. Kawasan Penduduk Rumah Tangga Pelanggan (Rumah Tangga) 1. Kawasan A Kawasan B Kawasan C Kawasan D Kawasan E Kawasan F Kawasan G Kawasan H Kawasan I Kawasan J Kawasan K Kawasan L JUMLAH Pelanggan Air Bersih di Sekitar Jalan Lingkar Utara Kabupaten Pemalang Tahun 2008 Sumber : Kecamatan Pemalang dan Kecamatan Taman Dalam Angka Tahun 2009, PLN UPJ Pemalang 2010, PDAM Kab. Pemalang 2010

23 UTILITAS Pelanggan Telepon di Sekitar Jalan Lingkar Utara Kabupaten Pemalang Tahun 2008 No. Kawasan Penduduk Rumah Tangga Pelanggan (Rumah Tangga) 1. Kawasan A Kawasan B Kawasan C Kawasan D Kawasan E Kawasan F Kawasan G Kawasan H Kawasan I Kawasan J Kawasan K Kawasan L JUMLAH Sumber : Kecamatan Pemalang dan Kecamatan Taman Dalam Angka Tahun 2009 & Telkom Pemalang 2010