Ibadah: Ahad Tgl. Djemaat: Introitus (Intochtslied) - BNG 180: 1 Tuhan Allah hadir dalam rumah ini; hai, sembah sudjud disini, Diam dengan hormat, tunduklah semua, tubuh serta djiwa djuga. Trimalah, Sabdanja. Minta diberkati dan serahkan hati. Votum dan Salam Pertolongan kami itulah dengan Nama Tuhan, jang sudah mendjadikan langit dan bumi, jang peliharakan kasih setianja selama-lamanja dan tidak tinggalkan perbuatan tangannja didalam kami. Onze hulp is in de Naam van de Heer, die hemel en aarde gemaakt heeft, die trouw houdt tot in de eeuwigheid en niet laat varen de werken zijner handen. Karunia adalah bagi kamu dan sedjahtera daripada Allah Bapa dan daripada Jesus Kristus Tuhan kami dan daripada Roh Kudus. AMIN Genade zij u en vrede van God de Vader en van Jezus Christus de Heer en van de Heilige Geest. Amen Nats Pembukaan / Openingstekst - Deuteronomium 30:19-20 Aku memanggil langit dan bumi menjadi saksi terhadap kamu pada hari ini: kepadamu kuperhadapkan kehidupan dan kematian, berkat dan kutuk. Pilihlah kehidupan, supaya engkau hidup, baik engkau maupun keturunanmu, dengan mengasihi TUHAN, Allahmu, mendengarkan suaranja dan berpaut padanja, Ik roep vandaag hemel en aarde als getuigen op: u staat voor de keuze tussen leven en dood, tussen zegen en vloek. Kies voor het leven, voor uw eigen toekomst en die van uw nakomelingen, door de HEER, uw God, lief te hebben, hem te gehoorzamen en hem toegedaan te blijven. Menjanji bersama / Samenzang - BNG 167: 1, 2 1 Tuhan Jesus, Slamat dunia, Pohon himmat, kuat, trang! dengan Dikau sesungguhnja, kehidupanku senang. Untung, jang kau brikanlah, itu sadja jang baka. Berbagia jang mengaku: 2 Dunia sempat brikan apa djadi slamat jang tetap? Baru dihadapan, Bapa kesukaan kamig nap. Untung, jang Kaubrikanlah, itu sadja jang baka. Berbagia jang mengaku:
Engkaulah Muchalis aku Engkaulah Muchalis aku. Pengakuan dosa / Schuldbelijdenis Sidang djemaat marilah kita merendahkan diri dihadapan Allah jang Maha Kasih dan Maha Murah serta mengaku segala dosa dan kesalahan kepadanja. O Allah Tuhan kami Kami djatuh tersongkor dimuka hadiratmu jang kudus Dengan pertobatan jang benar kami mengaku bahwa hidup kami berlumur dengan dosa dan kesalahan banjak. Tidak selalu kami ingat torat kasihmu Tidak selalu kami setia pada djandjianmu Ada waktu dimana kami tjari keselamatan lain diluar Jesus Kristus. O Tuhan Allah kami ampunilah kami serta djanganlah Kau balas pemberontakan kami tetapi ingatlah kemurahanmu jang lebih besar. Ampunilah kami ja Allah. Dalam nama Jesus Kristus kami berdoa kepadamu. Amin. Pemberitaan karunia Allah / Genadeverkondiging Selaku hamba-hamba Jesus Kristus kami memberitahukan keampunan kepada masing-masing orang jang sudah mengaku dosanja dengan memandang kepada salib Tuhan Jesus di Djoldjuta. Karena demikianlah bunji Firman Allah: Jesaja 44: 21-22 Aku telah menghapuskan segala dosa pemberontakanmu seperti kabut diterbangkan angin dan segala dosamu seperti awan jang tertiup. Kembalilah kepadaku, sebab Aku telah menebus engkau! Ik heb je opstandigheid vergeven, je zonden zijn verdwenen zoals een wolk of een nevel. Ik kocht je vrij, kom bij mij terug! Menjanji bersama / Samenzang - BNG 317: 6 Kasihankanlah anakmu, ampunilah jang berkeluh, bri kepadamu melekat klak jang leman, ja El-Hajat. Pengakuan iman (bersama) / Geloofsbelijdenis Wij geloven in God de Vader die leven schenkt En in Jezus Christus die Zijn leven gaf tot ons behoud En in de Heilige Geest die ons het leven doet waarderen en respecteren. Beta pertjaja akan Allah Bapa, jang Maha-Kuasa Jang sudah mendjadikan langit dan bumi Dan akan Jesus Kristus, AnakNja jang tunggal, jang Tuhan kami; Jang daripada kuat Roh Kudus sudah diperkandungkan Dan diperanakkan oleh perawan Marjam; Jang sudah merasai sengsara dibawa Pontius Pilatus,
Jang sudah disalibkan mati dan di kuburkan; Jang sudah turun kedalam neraka; Jang pada hari jang ketiga sudah bangkit diantara orang mati Jang sudah naik kesurga, duduk pada tangan kanan Allah Bapa Jang Maha Kuasa itu, dari mana Ia datang klak menghakimkan Segala orang jang hidup dan jang mati. Beta pertjaja akan Roh Kudus Beta pertjaja ada satu djemaat Masehi, jang mukadas dan am. Persekutuan segala orang jang mukadas Keampunan segala dosa Kebangkitan segala daging Dan kehidupan jang kekal. Amin Menjanji bersama / Samenzang - BNG 385:1 Saja mau ikut Jesus, saja mau ikut Jesus sampai s lamalamanja. Meskipun saja susah, menderita dalam dunia, saja mau ikut Jesus sampa s lamalamanja. Doa Pembatjaan Alkitab / Gebed voor de Schriftlezing Vader in de hemel wij behoren U toe. U aanvaardt ons als uw kinderen. Elke dag roept U ons U te volgen. Want U schenkt ons vrede en geluk. Wij willen naar Uw stem luisteren Heer. Zo spreek tot ons opdat wij U zullen volgen in woord en in daad. Amen Pembatjaan Alkitab / Schriftlezing - Lucas 14: 25-35 Het volgen van Jezus 25 Grote mensenmenigten trokken met Jezus mee. Hij wendde zich tot hen en zei: 26 Wie mij volgt, maar niet breekt met zijn vader en moeder en vrouw en kinderen en broers en zusters, ja zelfs met zijn eigen leven, kan niet mijn leerling zijn. 27 Wie niet zijn kruis draagt en mij op mijn weg volgt, kan niet mijn leerling zijn. 28 Want wie van jullie die een toren wil bouwen gaat niet eerst de kosten berekenen, om te zien of hij wel genoeg heeft voor de bouw? 29 Als hij het fundament gelegd heeft maar de bouw niet kan voltooien, zal iedereen die dat ziet hem uitlachen 30 en zeggen: Die man begon te bouwen, maar het karwei afmaken kon hij niet. 31 En welke koning die eropuit trekt om met een andere koning oorlog te voeren, zal niet eerst bij zichzelf te rade gaan of hij wel met tienduizend man kan optrekken tegen iemand die met twintigduizend man tegen hem oprukt? 32 Als hij dat niet kan, stuurt hij eerst, wanneer de troepen nog ver van elkaar verwijderd zijn, een gezant om naar de voorwaarden voor vrede te vragen.
33 Zo geldt ook voor jullie: wie geen afstand doet van al zijn bezittingen, kan mijn leerling niet zijn. 34 Zout is iets goeds. Maar als ook het zout zijn smaak verliest, hoe kunnen we het dan zijn kracht teruggeven? 35 Ook voor de bemesting van de grond is het niet meer bruikbaar, dus wordt het weggegooid. Wie oren heeft om te horen, moet goed luisteren! Berbahagialah segala orang jang mendengar akan Firman Tuhan dan suka memeliharakannja. Halelujah Gelukkig mag een ieder zijn die Gods woord hoort en bewaart in zijn leven. Pungutan derma / Inzameling der gaven Waktunja telah tiba sidang djemaat untuk serahkan persembahanmu selaku tanda sjukur atas segala berkat Allah. Brilah dengan sukatjita dan ingatlah kemurahan dan kebaikan Allah terhadapmu. Kita antar pungutan derma serta menjanji daripada BNG 355: 1, 2 1 Kuserahkan pada Tuhan Tubuh, njawa, djiwaku. Tjuma aku hendak hidup Bagi Dikau Tuhanku. Koor: 2 Kuserahkan pada Tuhan, bertelut dikakimu. dunia tida sempat tolong, Engkau sadja slamatku. Koor: Koor: Tubuh njawaku Roh dan djiwaku Kuserahkan, sioh, Tuhan sambut hambamu! Doa sjukur / Dankgebed Penjanji / Koor Renungan / Overdenking Lucas 14: 26-27 Djikalau seorang datang kepadaku dan ia tidak membentji bapanja, ibunja, istrinja, anakanaknja, saudara-saudaranja laki-laki atau perempuan, bahkan njawanja sendiri, ia tidak dapat mendjadi muridku. Barangsiapa tidak memikul salibnja dan mengikut Aku, ia tidak dapat mendjadi muridku. Djemaat jang dikasihi oleh Tuhan kita Jesus Kristus, Sudah beberapa hari minggu kita batja pembatjaan alkitab dimana Jesus pakai kata-kata jang kedjam, tidak manis dan menurut perasaan kita bertentangan dengan arti indjil jakni kabar kesukaan. Hari dominggu ini kita merenung hal turut Jesus selaku pilihan manusia. Selama hidup manusia kita harus mengambil pilihan-pilihan tertentu.
Pilihan jang penting kena-mengena akan eksistensi, identitas dan prinsip kita dan sepilihan jang sederhana seperti hal makan minum dan apakah jang kita pakai hari ini. Dengar akan pembatjaan alkitab dari Ulangan 30 pilihan itu tidak susah. Dengan sendirinja manusia pilih hidup dan tidak kematian. Pilih akan hidup berarti; hidup menjembah Allah sumber kehidupan dan turut akan Toratnja. Torat jang gambarkan sikap Allah terhadap. Begitulah manusia pilih untuk hidup bersama dengan Tuhannja. Kitab Ulangan di tulis pada waktu pembuangan di Babel. Djangkah waktu untuk priksa diri. Menanja kesalahan mereka di tanah perdjandjian. Bahwa turut Torat Allah untuk hidup berkasih-kasihan tidak begitu gampang seperti di anggapnja. Sesudah memeriksa diri untuk datang pada pilihan ternjata bahwa itu tidak gampang. Pilih untuk turut Allah berarti pilih untuk menjangkal diri: Aku tidak hidup bagi diriku sendiri melainkan Tuhan berkuasa dalam hidupku. Tidak mentjari chalats bagi diri sendiri melainkan djuga keuntungan orang lain. Allah mendjadi inti kehidupan karena Ia perhatikan dikau! Ataukah manusia senang dengan sifat rohani ini? Boleh djadi pengalaman menjangkal diri lain sekali. Mengalami hati sedih karena perbuatanmu baik tetapi balasannja kurang baik. Atau sifat rohani ini sungguh-sungguh membri perspektip jang baru. Dengan kata lain hal turut akan Allah atau pilih Allah berarti bahwa engkau berdjalan dengan penuh kepertjajaan. Imanmu telah menjelamatkan engkau! Berarti kembali ke tanah perdjandjian serta mulai kembali, membangunkan sedikit demi sedikit akan tembok-tembok Jeruzalem dengan tidak empunja djaminan bahwa tudjuan itu bersukses. Inilah pilihan jang susah, pilihan kehidupan manusia dan bangsa. Pilihan jang di tuntut daripada Jesus terdengar gandjil sekali dan bertentangan dengan perasaan kita: djikalau seorang datang kepadaku dan ia tidak membentji bapanja, ibunja, istrinja, anak-anaknja, saudara-saudaranja laki-laki atau perempuan, bahkan njawanja sendiri, ia tidak dapat mendjadi muridku. :26 Teristimewa dalam kebudajaan kita hal hidup saudara-basaudara sangat penting. Sebagaimana kita dapat mengerti maksud perkataan Jesus ini? Ja Tuhan, apakah jang kau minta daripada kami? Overdenking: : 26 Wie mij volgt, maar niet breekt met zijn vader en moeder en vrouw en kinderen en broers en zusters, ja zelfs met zijn eigen leven, kan niet mijn leerling zijn. 27 Wie niet zijn kruis draagt en mij op mijn weg volgt, kan niet mijn leerling zijn. Gemeente in Jezus Christus, Gedurende ons leven staan we voor verschillende keuzes. Belangrijke keuzes die te maken hebben met je bestaan, identiteit, principes en minder belangrijke zoals de keuze wat te eten en wat te dragen. Uit Deuteronomium 30 lijkt het maken van keuzes niet zo dramatisch. Natuurlijk kies je voor het leven en niet voor de dood. En kiezen voor het leven betekent God dienen en zijn woorden naleven. De geboden die iets over God zelf zeggen. En dus kies je voor het leven met de Heer. Het boek Deuteronomium stamt, uit de Babylonische ballingschap. Een tijd van bezinning over wat er fout was gegaan in het beloofde land. Dat Gods wetten over een liefdevolle omgang toch minder eenvoudig is dan het wel leek. Tot bezinning gekomen was de keus dan ook een stuk bewuster en moeilijker. Kies je voor de Heer, dan kies je ook voor een stukje zelfverloochening. Je stelt jezelf niet centraal maar je hebt het geluk van de ander voor ogen. Je stelt God centraal die oog heeft voor jou. Of je daarmee gelukkig wordt? Misschien is het toch anders dan je zelf voor ogen had. Misschien brengt het wel pijn met zich mee. Of
kan het nieuw perspectief in je leven geven. Kortom leven met de Heer betekent in vertrouwen op weg gaan. Uw geloof is uw redding! In Babel betekent het terug naar het beloofde land gaan en daar opnieuw beginnen, opbouwen wat stuk is gegaan zonder de garantie op succes. Dat zijn moeilijke keuzes. Keuzes omtrent je bestaan! De keuze waar Jezus ons vandaag toe oproept lijkt heel bizar en onnatuurlijk: wie mij volgt maar niet breekt met zijn vader en moeder en vrouw en kinderen, ja zelfs met zijn eigen leven kan mijn leerling niet zijn. In ons cultuur waar familie- en gezinsverband, gemeenschap wezenlijke elementen zijn is Jezus oproep op het eerste gezicht onuitvoerbaar. Heer, wat vraagt u eigenlijk van ons? Dalam pandangan beta kita harus mentjari artinja jang lebih dalam. Kata asli misein berarti membentji atau memutus hubungan tetapi djuga melepaskan. Melepaskan segala ikatan jang memeleh kita untuk menjembah akan Kristus dan melajani akan sesama. Demikian kita melihat hubungan perkataan Jesus dengan perintah kasih: Kasihilah Tuhan, Allahmu dengan sebulat-bulat hatimu, dan dengan segenap djiwamu, dan dengan sepenuh akal budimu. Inilah hukum jang besar dan terutama. Dan hukum jang kedua, jang sama dengan itu, ialah: kasihilah sesamamu manusia seperti dirimu sendiri. Pada kedua hukum inilah bergantung seluruh hukum taurat dan kitab segala nabi. Baiklah kita fikir bahwa Jesus berdjalan menudjuh ke Jerusalem, kota dimana ia ini disalibkan. Demikian ia tahu dan rasa sebagaimana sia-sia sadja hidup manusia di dunia ini. Tetapi ia sadar bahwa ada lebih daripada hidup di dunia ini, Allah jang adalah Tuhan atas hidup dan mati, Jang Maha Tinggi jang memerintah, Ia melangkahi perbatasan masa serta memberi Toratnja jang adalah tanda kasih kepada kita. Berikutnja kita harus menimbang bahwa pengindjil Lukas tulis indjil ini pada waktu pengedjaran orang-orang Kristen. Pada waktu itu orang-orang jang pilih untuk turut akan Jesus dan taat pada perintah kasih Allah mereka ini bisa di bunuh. Di tangkap dan di paku di kaju salib atau di bakar. Bagi mereka itu amat penting bahwa mereka bisa lihat lewat realitas hidup dengan hubungan-hubungan bapa, ibu, istri, suami, anak anak. Suatu hubungan jang dengan segra atau kaget bisa putus. Bagi mereka penghiburan itulah bahwa mau hidup mau mati manusia tersimpan dalam tangan Tuhan. Ik denk dat het belangrijk is om bij Jezus uitspraak een paar dingen te bedenken die niet zo direct in onze tekst staan. Eerst het gebruikte Griekse werkwoord misein. Het kan haten betekenen of breken maar heeft nog meer betekenissen. Het kan ook vertaald worden met op de tweede plaats liefhebben of onthecht zijn aan, loslaten. Loslaten van dat wat ons gebonden houdt en belemmert om Christus en de naaste echt te dienen. En dan komt de uitspraak toch wat meer in de richting van het grote liefdegebod: Heb God lief boven alles en je naaste en dat is in principe iedereen als jezelf. In de tweede plaats is het goed om te bedenken dat Jezus bezig is met zijn laatste reis naar Jeruzalem, waar hij zal worden gekruisigd. Hij weet dat, hij voelt het, in ieder geval ziet hij de betrekkelijkheid van het leven in. Maar hij beseft ook dat er meer is dan dit leven, een God die Heer is over leven en dood, de Allerhoogste bij wie we voor eeuwig geborgen zijn. Als je alle kaarten dus zet op dit leven en alles wat daar concreet mee verbonden en aan gebonden is, dan zit je op een andere golflengte dan Jezus. Wil je zijn leerling zijn dan kijk je verder dan je eigen geluk, je eigen leven, je eigen dood. Door die onthechting krijg je in dit leven al meer zicht op de Allerhoogste, die troont voorbij de grenzen van de tijd en voor zijn inzettingen en geboden die pure liefde zijn. Er is nog een belangrijk feit dat moet meewegen in ons begrip van Jezus woorden en dat is dat Lucas zijn evangelie ongeveer vijftig jaar later schrijft en dat is de tijd, waarin de eerste
christenvervolgingen al begonnen. Als je in die tijd voor Jezus en zijn gemeente met het bijbehorende liefdegebod koos, dan was je inderdaad je leven gewoon niet zeker. Je kon zo maar opgepakt, aan een kruis gehangen of op een brandstapel gezet worden. Voor die mensen was het dus helemaal van levensbelang om voorbij dit concrete leven hier en nu te kijken en de betrekkelijkheid te beseffen van alle relaties die je daarin hebt opgebouwd, vooral die met je meest dierbaren vader, moeder, vrouw, man, kinderen. Want ook voor hen zou het een troost betekenen om te weten dat je leven hier en nu in de hand ligt van de Heer en dat je voor eeuwig geborgen bent, mocht je ter dood gebracht worden. Seruan Jesus bukan berarti bahwa manusia harus lepas segala sesuatu untuk bisa ikut Jesus. Bahwa jang pertjaja ini harus bentji atau lepas akan bapa, ibu, suami, istri atau anak-anak. Teristimewa bahwa kita harus bentji mereka. Tetapi kita harus sadar bahwa untuk zaman itu dan sekarang ini dalam kesia-siaan dan kebinasaan dengan keraguan bahwa kita ini selalu tersimpan dalam tangan Allah jang Maha Tinggi serta lewat segala penderitaan jang kita alami didunia ini ada tersedia suatu masa jang baru dan kekal. Ofwel Jezus roept ons helemaal niet op om te breken met vader, moeder, echtgenoot en kinderen laat staan, dat we die mensen moeten gaan haten. Het is juist een daad van liefde naar je meest dierbaren toe om ze te laten weten, dat er meer is dan onze eigen beperkte werkelijkheid met al z n onzekerheden. Om ze de ontspanning te laten ervaren van je geloof, dat jouw concrete leven in handen ligt van de Allerhoogste en dat ook voorbij de grenzen van de tijd je voor eeuwig in zijn liefde geborgen bent. Zo dienen we onze kruis te dragen met een dubbele betekenis. Allereerst onze levenservaringen met betrekking tot een wereld die nog steeds zucht onder het leed dat hen treft en anderzijds de standvastige hoop dat wij kinderen Gods zijn en erfgenamen van Gods koninkrijk, overwinnaars want niets zal ons kunnen doen scheiden van de liefde van God. Demikian mengangkat salib empunja dua arti. Pertama pengalaman hidup kita di dunia jang masih mengeluh dan menderita dan selainnja harapan kita bahwa kita ini adalah anak-anak Allah dan waris-waris Keradjaan Sorga, kita ini adalah pemenang-pemenang serta tidak ada apapun jang bisa pisahkan kita daripada kasih Allah Bapa. Amin Penjanji / Koor: Doa sjafaat / Voorbede Doa Bapa Kami: Bapa kami jang di surga Dipermuliakanlah kiranja namamu, datanglah KeradjaanMu Djadilah KehendakMu, seperti di surga demikian djuga diatas bumi Berilah kami pada hari ini, makanan kami jang setjukupnja Dan ampunilah kiranja kepada kami segala kesalahan kami, seperti kami ini sudah mengampuni orang jang berkesalahan kepada kami. Dan djanganlah membawa kami kepada pentjobaan,
Melainkan lepaskan kami daripada jang djahat Karena Engkaulah jang empunja Keradjaan Dan Kuasa, dan Kemuliaan, sampai selama-lamanja. Amin Menjanji bersama / Samenzang - BNG 165: 1, 4 1 Mari djalan dengan Jesus, iring la akan Penebus dalam kata, kira, rasa kelakuan jang kudus. Mari, tahan dengan brani, meski djalan sunjilah. Dunia surga, bukankah? asal mata jang rohani pandang Jesus, Adjarlah, Tuhan! Kami turutlah. 4 Mari, hidup dengan Jesus; kepadanja baik terpaut! Ia hidup sentiasa, habis mengalahkan maut Tuhan Jesus Kepalamu engkau anggotanja: gah! karna kehidupannja jang kekal dibri padamu. Tuhan Jesus! hiduplah dalam kami jang lemah. Berkat / Zegenbede Bahwa Tuhan memberkati apalah kamu dan memeliharakan kamu! Bahwa Tuhan menerangi apalah kamu dengan wadjahnja dan mengasihankan kamu! Bahwa Tuhan menundjukkan apalah wadjahnja kepada kamu dan mengaruniai kamu dengan selamat. De Here zegene u en behoede u; De Here doe zijn aangezicht over u lichten en zij u genadig; De Here verheffe zijn aangezicht over u en geve u vrede. Amen